مورخ: 1398/02/17
شماره: 9702503
آرا هیات عمومی دیوان عدالت
رای شماره 73 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: اصلاح رای شماره 601 ـ 1398/12/09 هیات عمومی
مرجع تصویب : هیات عمومی دیوان عدالت اداری ???
شماره ویژه نامه : 1164 سال هفتاد و پنج شماره 21621

رای شماره 73 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: اصلاح رای شماره 601 ـ 1398/12/09 هیات عمومی

شماره 9702503 1398/02/17

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رییس هیات مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 9809970905810073 مورخ 1398/01/27 با موضوع: «اصلاح رای شماره 601 ـ 1398/12/09 هیات عمومی» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: 1398/01/27 شماره دادنامه: 73 شماره پرونده: 97/2503

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکیان: 1ـ مدیر شرکت امید ارتباط آسان 2 ـ مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی

موضوع شکایت و خواسته: اعمال تبصره ماده 97 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رای شماره 601ـ 1389/12/09 هیات عمومی

گردش کار: 1ـ به موجب بخشنامه شماره 33553 ـ 1387/04/13 سازمان امور مالیاتی مقرر شده بود: «وجوه نقدی که به عنوان مزایای مربوط به شغل تحت عناوین مهدکودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، هزینه تلفن همراه و بن کالا به حقوق بگیران پرداخت می‌گردد با در نظر گرفتن عمومیت تعریف مقرر در ماده 83 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 و اصلاحیه‌های بعدی آن، مشمول مالیات بر درآمد حقوق می‌باشد.»

2ـ هیات عمومی دیوان عدالت اداری به موجب رای شماره 601 ـ 1389/12/09، وجوه پرداختی مذکور در بخشنامه بالایاد را به «کارکنان دولت» موضوعا از مشمول احکام مواد 82 و 83 قانون مالیات‌های مستقیم خارج دانسته و حکم به ابطال آن صادر کرد که اثر ابطال مصوبه به موجب رای شماره 335 ـ 1391/06/20 هیات عمومی به زمان تصویب تسری یافت. متن رای شماره 601 ـ 1389/12/09 هیات عمومی به قرار زیراست:

نظربه اینکه مصادیق حقوق و مزایای مشمول کسر مالیات، موضوع ماده 82 قانون مالیات‌های مستقیم در ماده 83 همان قانون به عنوان مزایای مربوط به شغل احصا شده است و خدمات و تسهیلات رفاهی که در ماده 40 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (1380/11/27) مصوب 1384/08/15 مجوز پرداخت دارد مزایای مربوط به شاغل بوده و داخل در عناوین حقوق و مزایای مذکور در ماده 83 قانون مالیات‌های مستقیم نمی باشد، بنابراین وجوه پرداختی به کارکنان دولت، تحت عناوین مهدکودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، بن کالا و ... به عنوان مصادیق ماده 40 قانون مارالذکر، موضوعا از شمول احکام مواد 82 و 83 قانون مالیات‌های مستقیم خارج بوده و نظریه شماره 256/20100 مورخ 1389/10/06 دیوان محاسبات کشور هم در تایید مراتب می باشد. النهایه بخشنامه مورد اعتراض خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات سازمان امور مالیاتی کشور تشخیص و به استناد قسمت دوم اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بند یک ماده 19 و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می گردد.

3ـ شرکت امید ارتباط آسان به موجب نامه شماره 308/الف/96 ـ 1396/06/08 با ارسال نامه شماره 3303/232/ص ـ 1396/03/07 مدیرکل دفتر فنی و حسابرسی مالیاتی سازمان امور مالیاتی از امکان اعمال رای یاد شده نسبت به مشمولین (کارکنان بخش خصوصی تابع قانون کار) استعلام کرده است.

4ـ مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی، طی نامه شماره 1699/97/7100 ـ 1397/04/03 به دیوان عدالت اداری اعلام کرده است که:

«مطابق دادنامه شماره 601 ـ 1389/12/09 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، وجوه پرداختی بابت مزایای رفاهی کارکنان تحت عناوین مهد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب، بن کالا و ... به عنوان مزایای شاغل تلقی و موضوعا از شمول احکام مواد 82 و 83 قانون مالیات‌های مستقیم به عنوان ماخذ کسر مالیات خارج شده است، در حالی که سازمان امور مالیاتی، دادنامه موصوف را صرفا ناظر به کارکنان دولت دانسته و به کارکنان سایر دستگاه‌های اجرایی از جمله سازمان تامین اجتماعی که مزایا مذکور را به عنوان مزایای شاغل دریافت می‌کنند قابل تسری نمی داند. لذا به شرح ذیل تقاضای اجرای کامل رای هیات عمومی و صدور دستور تسری دادنامه موصوف به سازمان تامین اجتماعی وفق مواد 92 و 93 قانون دیوان عدالت اداری را دارد.

1ـ ماده 83 قانون مالیات‌های مستقیم در مقام بیان اقلام مشمول کسر مالیات بر حقوق کارکنان مقرر می‌دارد: درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (مزد یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیرمستمر. با توجه به اینکه در کلیه مقررات استخدامی بخش عمومی و دولتی کشور، مزایای مربوط به شغل و شاغل در تعیین حقوق نهایی فرد موثر می‌باشد و در ماده 83 قانون مذکور اشاره‌ای به مزایای شاغل به عنوان یکی از مزایای مستمر و به عنوان یکی از اقلام مشمول کسر مالیات اشاره‌ای نشده است در نتیجه مزایای رفاهی نظیر مهد کودک، یارانه غذا، ایاب ذهاب، بن کالا و ... که به اعتبار شخص کارمند به ایشان پرداخت می‌گردد مشمول کسر مالیات حقوق نمی باشد. مضافا اینکه قانونگذار در این ماده هیچ گونه محدویتی برای مشمولین قانون از جهت اشتغال در دستگاه دولتی یا سایر دستگاه‌های اجرایی قایل نشده و کلیه مشمولین قانون مالیات‌های مستقیم که حسب مقررات استخدامی خود و یا مطابق ماده 40 قانون الحاق موادی ... این مزایا را دریافت می‌کنند را در بر می‌گیرد.

2ـ رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور، طی بخشنامه شماره 33553 ـ 1387/04/12 در خصوص شمول یا عدم شمول مالیات حقوق (مالیات بر درآمد حقوق) نسبت به وجوه پرداختی بابت کمک هزینه‌های مهد کودک، غذا، ایاب و ذهاب و ... مقرر داشته «وجوه نقدی که به عنوان مزایای مربوط به شغل تحت عناوین مهدکودک، یارانه، غذا، ایاب و ذهاب، هزینه تلفن همرا و بن کالا به حقوق بگیران پرداخت می‌شود با در نظر گرفتن عمومیت تعریف مقرر در ماده 83 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند 1366 و اصلاحیه‌های بعدی آن مشمول مالیات بردرآمد حقوق می‌باشد. در این ارتباط سازمان بازرسی کل کشور به واسطه مغایرت بخشنامه با قانون مالیات‌های مستقیم مبادرت به اقامه دعوی در هیات عمومی دیوان عدالت اداری به خواسته ابطال بخشنامه یاد شده را نموده است که در نهایت منتهی به دادنامه شماره 601 ـ 1389/12/08 مبنی بر ابطال بخشنامه مذکور از حیث تسری کسر مالیات به مزایای مربوط به شاغل کارکنان شده است.

3ـ سازمان امور مالیاتی در اجرای دادنامه موصوف صرفا مزایای مربوط به شاغل کارکنان دولت را مشمول کسر مالیات ندانسته و همین مزایایی که از سوی سایر دستگاه‌های اجرایی مطابق مقررات استخدامی مربوط پرداخت می‌گردد را مشمول کسر مالیات قرار داده است که این امر دقیقا برخلاف مفاد رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری بوده و سازمان امور مالیاتی دادنامه شماره 601 را به طور کامل اجرا نکرده است.»

5 ـ موضوع به منظور بررسی و ضرورت اصلاح رای هیات عمومی به هیات تخصصی اقتصادی و مالی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و پس از وصول نظریه هیات تخصصی مبنی بر اصلاح رای پرونده در دستور کار هیات عمومی قرار گرفت.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1398/01/27 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

بر مبنای مواد 2، 82 و 83 قانون مالیات‌های مستقیم، اطلاق شخص حقیقی در خدمت شخص حقوقی دیگر اعم از حقیقی و حقوقی شامل کلیه کارکنان اعم از کارکنان بخش دولتی و غیردولتی (عمومی غیردولتی) و خصوصی بوده، بنابراین قید «کارکنان دولت» در سطر چهارم رای شماره 601 ـ 1389/12/09 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مبتنی بر سهو قلم بوده و عبارت « کارکنان دولت» به « حقوق بگیران» اصلاح می‌شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی

مورخ: 1398/03/20
شماره: 2
قانون مالیات‌های مستقیم
مورخ: 1366/12/03
شماره: 82
قانون مالیات‌های مستقیم
مورخ: 1366/12/03
شماره: 83
قانون مالیات‌های مستقیم