مورخ: 1401/11/01
شماره: 0003127
آرا هیات عمومی دیوان عدالت
رای شماره 1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: نامه شماره 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر که براساس آن مقرر شده است که در صورت اطلاع از وجود نقص مدارک و یا اسقاط شرایط پروانه کسب افرادی که درانتخابات هیاتمدیره اتحادیه صنفی شرکت کرده و انتخاب شده اند، ...
مرجع تصویب : هیات عمومی دیوان عدالت اداری پنجشنبه 13 بهمن 1401
شماره ویژه نامه : 1631 سال هفتاد و هشت شماره 22687

رای شماره 1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: نامه شماره 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر که بر اساس آن مقرر شده است که در صورت اطلاع از وجود نقص مدارک و یا اسقاط شرایط پروانه کسب افرادی که در انتخابات هیات مدیره اتحادیه صنفی شرکت کرده و انتخاب شدهاند، ...

شماره 0003127 1401/11/01

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رییس هیات مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 140109970905811397 مورخ 1401/08/10 با موضوع: «نامه شماره 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر که بر اساس آن مقرر شده است که در صورت اطلاع از وجود نقص مدارک و یا اسقاط شرایط پروانه کسب افرادی که در انتخابات هیات مدیره اتحادیه صنفی شرکت کرده و انتخاب شده اند، مرجع صدور پروانه کسب موظف است مراتب را به دارنده پروانه کسب اعلام نماید تا صاحب پروانه کسب نسبت به رفع آن اقدام کند و بدین ترتیب امکان رفع نقص از پروانه کسب را حتی در دوره زمانی پس از انتخاب شدن فرد به عنوان عضو هیات مدیره یا بازرس اتحادیه صنفی پیش بینی کرده، ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: 1401/08/10 شماره دادنامه: 1397 شماره پرونده: 0003127

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای اسماعیل موسوی

موضوع شکایت و خواسته: 1ـ ابطال نامه شماره 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر

2ـ ابطال بند 1 مصوبه شماره 182689 مورخ 1400/07/22 و بند 1 مصوبه شماره 99163564 مورخ 1399/09/12 کمیسیون نظارت شهرستان دشتستان

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال نامه شماره 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر و بند 1 مصوبه شماره 182689 مورخ 1400/07/22 و بند 1 مصوبه شماره 99163564 مورخ 1399/09/12 کمیسیون نظارت شهرستان دشتستان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

"احتراما به استحضار می‌رساند در شهرستان دشتستان برخی از روسا و اعضا هیات مدیره اتحادیه‌های صنفی با توجه به اینکه خود و یا نزدیکانشان شرایط مندرج در ماده 3 آیین‌نامه صدور و تمدید پروانه کسب موضوع ماده 12 قانون نظام صنفی را نداشته اند و امکان شرکت در انتخابات هیات مدیره اتحادیه صنفی مربوطه را نداشته اند اقدام به صدور پروانه کسب بدون رعایت و داشتن شـرایط مندرج در ماده 3 این آیین‌نامه برای خود یا نزدیکانشان نموده اند و اتاق اصناف با وجود اطلاع از این اقدامات با این افراد همراهی نموده و در استعلام موضوع بند 9 ماده 3 آیین‌نامه انتخابات هیات مدیره اتحادیه‌های صنفی این پروانه کسب ها را تایید نموده است. حال بعد از گذشت مدتی از حضور این افراد در هیات مدیره اتحادیه، طی گزارش‌های اینجانب نامعتبر بودن پروانه کسب برخی از این افراد آشکار و تایید شده که مطابق با ماده 20 آیین‌نامه انتخابات هیات مدیره اتحادیه صنفی این افراد مشمول اسقاط شرایط می‌شوند ولی رییس اداره صمت شهرستان دشتستان به دلیل دخیل بودن در این تخلفات با توجه به عدم انجام وظایف ذکر شده در بند ب ـ ج ماده 49 قانون نظام صنفی و سایر وظایف مربوطه در این خصوص، طی استعلامی به شماره 27975/7/119 از سازمان صمت استان بوشهر به دنبال راهکاری برای رفع نقص پروانه کسب این افراد و توجیه ادامه حضور این افراد در هیات مدیره اتحادیه صنفی می‌باشد و سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان بوشهر طی نامه شماره 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 بدون در نظر گرفتن بند 9 ماده 22 مکرر تفسیری از بند 9 ماده 3 آیین‌نامه انتخابات هیات مدیره اتحادیه‌های صنفی موضوع تبصره 3 ماده 22 و 23 قانون نظام صنفی صادر نموده که مغایر با بند 9 ماده 22 مکرر قانون نظام صنفی می‌باشد و منجر به صدور 2 مصوبه در کمیسیون نظارت این شهرستان گردیده است.

یکی از مهمترین وظایف اتحادیه صنفی صدور پروانه کسب می‌باشد حال چگونه امکان دارد افرادی که به مهمترین وظیفه خود عمل ننموده و خود با پروانه کسبی که به صورت غیر قانونی صادر شده مسئولیتی را به دست آورده اند قانون را به طور صحیح برای دیگران اجرا نمایند؟

لذا از آن مقام تقاضای صدور دستور موقت جهت جلوگیری از استناد به این نامه و دو مصوبه فوق‌الذکر را و توقف اجرای آن‌ها را دارم و نیز تقاضای رسیدگی و ابطال نامه 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 سازمان صمت استان بوشهر ، بند 1 مصوبه کد 182689 به تاریخ تایید: 1400/07/22 و بند 1 مصوبه کد 99163564 به تاریخ تایید: 1399/09/12 کمیسیون نظارت شهرستان دشتستان را دارم. متن مقرره‌های مورد شکایت به شرح زیر است:

"الف ـ مصوبه 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر

رییس محترم اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان دشتستان

موضوع: پروانه کسب معتبر

بازگشت به نامه شماره 27975/7/119 مورخ 1399/08/10 در خصوص داشتن پروانه کسب معتبر جهت شرکت در انتخابات هیات مدیره و بازرسان اتحادیه‌های صنفی به اطلاع می‌رساند مطابق بند 9 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی نحوه برگزاری انتخابات هیات مدیره و بازرسان اتحادیه‌های صنفی (موضوع تبصره 3 ماده 22 و 23 قانون نظام صنفی) یکی از شروط داوطلبان شرکت در انتخابات هیات مدیره و بازرسان اتحادیه‌های صنفی، داشتن پروانه کسب معتبر است و مطابق با تبصره آن پروانه کسب معتبر به مجوزی اطلاق می‌گردد که تاریخ اعتبار آن منقضی نگردیده، صاحب آن تغییر شغل نداده و واحد صنفی خود را به غیر واگذار نکرده باشد، واحد صنفی فعال و مکان آن تغییر نیافته


باشد. بنابراین اگر مطابق با تعریف فوق هیچ کدام از شرایط مندرج در تبصره مورد اشاره درباره پروانه کسبی صدق نکند، آن مجوز دارای اعتبار است. از سویی مرجع تشخیص و سنجش اعتبار پروانه کسب، اتاق اصناف بوده و انطباق هرکدام از مصادیق نقض اعتبار پروانه کسب که بدان اشاره گردید به عهده اتاق اصناف شهرستان می‌باشد.

همچنین مطابق ماده 8 دستورالعمل نظارت بر چگونگی صدور پروانه کسب (موضوع بند (د) ماده 55 قانون نظام صنفی) در صورت اطلاع از وجود نقص مدارک و یا اسقاط شرایط پروانه کسب صادره از جمله ضوابط خاص داخلی اتحادیه، مرجع صدور پروانه کسب موظف است مطابق قانون و مقررات نظام صنفی مراتب را با ذکر دلایل مستند به طور کتبی به دارنده پروانه کسب اعلام نماید تا صاحب پروانه کسب ظرف مدت یک ماه نسبت به رفع آن اقدام کند. در صورت عدم رفع آن، مرجع صدور پروانه کسب موظف است پس از اخطار پانزده روز به واحد صنفی، پروانه کسب را باطل و مراتب را به کمیسیون نظارت اعلام دارد. ـ معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر

ب ـ بند (1) مصوبه شماره 182689 مورخ 1400/07/22 کمیسیون نظارت شهرستان دشتستان

متن مصوبه: با استناد به ماده 49 قانون نظام صنفی و با توجه به گزارش آقای سید اسماعیل موسوی علیه آقای سیدرضا موسوی و با عنایت به بررسی‌های صورت گرفته و نامه شماره 400/696 مورخ 1400/06/06 اتاق اصناف موضوع در کمیسیون نظارت شهرستان طرح و با رای اعضا کمیسیون نتیجه به شرح ذیل اعلام گردید.

1ـ صدور پروانه کسب آقای سید رضا موسوی با شناسه صنفی 0466464946 مورخ 1397/07/04 و عدم استعلام از اداره امور مالیاتی برازجان

نتیجه: با عنایت به بند 3 ماده 2 آیین‌نامه اجرایی ماده 12 قانون نظام صنفی آقای سیدرضا موسوی در مورخ 1397/06/11 نامه استعلام امور مالیاتی را از طریق خدمات پستی به اداره امور مالیاتی برازجان ارسال نموده که با عنایت به عدم پاسخ لازم در مهلت 15 روزه توسط اداره امور مالیاتی، اتحادیه مذکور نسبت به صدور پروانه کسب اقدام نموده است، لذا مقرر گردید نامبرده مطابق با ماده 8 دستورالعمل بند (د) ماده 55 قانون نظام صنفی جهت رفع نواقص پرونده اقدام نماید.

ج ـ بند (1) مصوبه شماره 99163564 مورخ 1399/09/12 کمیسیون نظارت شهرستان دشتستان

متن مصوبه: با استناد به ماده 49 قانون نظام صنفی و با توجه به نامه شماره 119/1/27271 مورخ 1399/08/06 سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر و همچنین نامه شماره 991890 مورخ 1399/09/01 اتاق اصناف شهرستان پس از بررسی و تبادل نظر در بین اعضا کمیسیون مصوبات به شرح ذیل اعلام گردید.

1ـ در خصوص پروانه کسب آقای ایمان دهقانی مقرر گردید اتحـادیه مربوطه مطابق با ماده 8 دستورالعمل بند (د) ماده 55 قانون نظام صنفی نسبت به رفع نواقصات پرونده، اقدام و نتیجه را به کمیسیون نظارت اعلام نماید."

علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ پاسخی واصل نشده است.

هیات عمـومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1401/08/10 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف. براساس بند 1 ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین‌نامه ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری ها و موسسات عمومی غیردولتی در مواردی که مقررات مذکور به علت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز و یا سو استفاده از اختیارات یا تخلف در اجرای قوانین و مقررات یا خـودداری از انجـام وظایف مـوجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود، از جملـه صلاحیت ها و وظایف هیات عمومی دیوان عدالت اداری است. نظر به اینکه بند (1) مصوبه شماره 99163564 مورخ 1399/09/12 و بند (1) مصوبه شماره 182689 مورخ 1400/07/22 کمیسیون نظارت شهرستان دشتستان واجد جنبه موردی بوده و متضمن وضع قاعده آمره عام‌الشمول نیست، بنابراین از مصادیق مقررات موضوع بند 1 ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 محسوب نمی شود و رسیدگی به آن در هیات عمومی دیوان عدالت اداری قابل طرح نبوده و به شعبه دیوان عدالت اداری ارجاع می‌گردد.

ب. اولا براساس بند 9 ماده 22 مکرر قانون نظام صنفی (الحاقی 1392/06/12)، «داشتن پروانه کسب معتبر دایم» یکی از شرایط داوطلبان عضویت در هیات مدیره اتحادیه‌های صنفی است و به موجب بند 9 ماده 3 آیین‌نامه اجرایی نحوه برگزاری انتخابات هیات مدیره و بازرسان اتحادیه‌های صنفی (موضوع تبصره 3 ماده 22 قانون نظام صنفی) مصوب 1392/12/28 وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز «داشتن پروانه کسب معتبر دایم (با ارایه تصویر پروانه کسب و استعلام از اتاق)، از شرایط انتخاب شدن به عنوان هیات مدیره یا بازرس در اتحادیه‌های صنفی است و به موجب بندهای 1 و 4 ماده 18 همین آیین‌نامه، چنانچه هر یک از اعضای هیات مدیره برابر اعلام کتبی هر یک از مراجع استعلام شونده در طول دوران تصدی، مواردی از شرایط مندرج در ماده 3 این آیین‌نامه را از دست بدهد، مراتب به رییس کمیسیون اعلام می‌گردد و در صورت اسقاط شرایط فرد مورد نظر، کمیسیون نسبت به جایگزینی علی‌البدل اقدام می‌نماید. بنابراین حتی اگر فردی در زمان انتخابات هیات مدیره و بازرسان اتحادیه‌های صنفی حایز شرایط داوطلب شدن بوده و پس از انتخاب و در دوره تصدی سمت‌های فوق یکی از شرایط مقرر برای انتخاب شوندگان این سمت ها را از دست بدهد، برمبنای مفاد ماده 18 آیین‌نامه اجرایی نحوه برگزاری انتخابات هیات مدیره و بازرسان اتحادیه‌های صنفی نهایتا برای او جایگزین تعیین می‌شود و طبعا چنانچه فردی در زمان انتخابات نیز فاقد شرایط مقرر باشد، اساسا امکان انتخاب او وجود ندارد. بنا به مراتب فوق، نامه شماره 29509/1/119 مورخ 1399/08/20 رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر که براساس آن مقرر شده است که در صورت اطلاع از وجود نقص مدارک و یا اسقاط شرایط پروانه کسب افرادی که در انتخابات هیات مدیره اتحادیه صنفی شرکت کرده و انتخاب شده اند، مرجع صدور پروانه کسب موظف است مراتب را به دارنده پروانه کسب اعلام نماید تا صـاحب پروانه کسب نسبت به رفع آن اقـدام کند و بدین ترتیب امکان رفع نقص از پروانه کسب را حتی در دوره زمانی پس از انتخاب شدن فرد به عنوان عضو هیات مدیره یا بازرس اتحادیه صنفی پیش بینی کرده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری