رای شماره 2432 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع:...

شماره 9701800 1398/09/09

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رییس هیات مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخـه از رای هیـات عمـومی دیـوان عـدالت اداری به شمـاره دادنـامـه 9809970905812432 مورخ 1398/08/21 با موضوع: «ابطال ردیف 5 از بند (ب) ماده 2 آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای بهمن زبردست

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ردیف 5 از بند (ب) ماده 2 «آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم»

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال ردیف 5 از بند (ب) ماده 2 «آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم» را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«ریاست محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و احترام، ضمن تقدیم آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1394/04/31 که توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی تصویب گردیده، به استحضار می‌رساند قانونگذار در تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم که این آیین‌نامه جهت اجرای آن تصویب شده، برای رعایت دقیق حقوق متقابل مودیان مالیاتی و دولت، سه مورد خاص «تشخیص و تعیین ماخذ مالیات، دادرسی مالیاتی و عملیات اجرایی وصول مالیات» را از میان فعالیت‌هایی که «سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است به منظور تسهیل در انجام امور مالیاتی مودیان» به «بخش غیر دولتی واگذار کند» مستثنی کرده است. با این همه در ردیف 5 از بند ب ماده 2 آیین‌نامه برون سپاری «ارایه خدمات به منظور وصول مالیات در مواردی که مالیات به صورت مقطوع می‌باشد.» مجاز اعلام شده که در مغایرت کامل با متن تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم که «عملیات اجرایی وصول مالیات» را به طور مطلق غیر قابل واگذاری به بخش غیردولتی دانسته و نتیجتا مغایر قانون و خارج از اختیاراتی است که در تبصره مذکور، جهت تصویب آیین‌نامه اجرایی، به وزیر امور اقتصادی و دارایی تفویض شده است، لذا با عنایت به این دفاعیات و از آنجا که واگذاری عملیات اجرایی وصول به هر صورتی خلاف نظر قانونگذار بوده از آن مقام عالی درخواست ابطال این فراز از آیین‌نامه اجرایی مذکور، یعنی بند مشتمل بر عبارت « ارایه خدمات به منظور وصول مالیات در مواردی که مالیات به صورت مقطوع می‌باشد.» را دارم.»

متن آیین‌نامه مورد اعتراض به قرار زیر است:

آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1394/04/31:

« ب) امور غیر نهادی

......

ارایه خدمات به منظور وصول مالیات در مواردی که مالیات به صورت مقطوع می‌باشد.»

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی سازمان امور مالیاتی کشور به موجب لایحه شماره 17634/212/ص ـ 1397/08/12 توضیح داده است که:

«مدیرکل محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و احترام

در خصـوص کلاسـه 9701800 و به شمـاره پرونده 9709980905801191 موضوع دادخواست آقای بهمن زبردست به خواسته ابطال ردیف 5 از بند (ب) ماده 2 آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1394/04/01، به استحضار می‌رساند: به لحاظ آن که آیین‌نامه اجرایی مورد شکایت به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده، نسخه‌ای از درخواست مطابق ماده 83 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری باید به مرجع تصویب کننده (وزارت مذکور) ابلاغ شود با این همه پاسخ این سازمان به شرح زیر ارایه می‌شود: بر اساس تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم «سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است به منظور تسهیل در انجام امور مالیاتی مودیان، قسمتی از فعالیت‌های خود به استثنای تشخیص و تعیین ماخذ مالیات، دادرسی مالیاتی و عملیات اجرایی وصول مالیات را به بخش غیر دولتی واگذار کند. نحوه واگذاری و انجام دادن تکالیف طبق آیین‌نامه اجرایی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود...» بند (ب) ماده 2 آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 فعالیت‌های قابل واگذاری به بخش غیر دولتی را با عنوان «امور غیر نهادی» مشخص کرده است در تبصره 2 ماده صدرالذکر، سه مورد از فعالیت‌های سازمان از شمول فعالیت‌های قابل برون سپاری مستثنی شده است. «عملیات اجرایی وصول مالیات» از جمله فعالیت‌هایی می‌باشد که قابل واگذاری به بخش غیردولتی نیست. ردیف 5 بند (ب) ماده 2 آیین‌نامه اجرایی «ارایه خدمات به منظور وصول مالیات در مواردی که مالیات به صورت مقطوع می‌باشد» را جز امور غیرنهادی و در شمار فعالیت قابل واگذاری موضوع ماده 2 آیین‌نامه آورده است این خدمت در مواقعی ارایه می‌شود که اشخاص حقیقی و حقوقی داوطلبانه خواستار خدمات می‌باشند. به نحوی ارایه می‌شود که موجبات واریز مستقیم وجوه مالیاتی به حساب درآمدهای مالیاتی بدون مراجعه حضوری مودیان فراهم شود. این خدمات شامل مواردی نخواهد بود که به استناد مواد 210 تا 218 (فصل نهم از باب چهارم) قانون مالیاتی مستلزم انجام عملیات اجرایی برای وصول مالیات باشد. بنابراین ردیف 5 از بند (ب) ماده 2 آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم با تبصره مذکور مغایر نبوده و خارج از حدود اختیار این تبصره نیست. با توجه به مراتب فوق رسیدگی و صدور رای شایسته مبنی بر رد شکایت شاکی، مورد درخواست می‌باشد.»

سرپرست دفتر حقوقی وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز به موجب لایحه شماره 187322/91 ـ 1397/09/06 توضیح داده است که:

«در خصوص پرونده شماره 9709980905801191 به کلاسه 9701800 موضوع «دادخواست آقای بهمن زبردست به خواسته ابطال ردیف 5 از بند (ب) ماده 2 آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1394/04/31» ضمن تایید نامه شماره 17634/212/ص ـ 1397/08/12 سازمان امور مالیاتی کشور به استحضار می‌رساند: ردیف 5 از بند (ب) ماده 2 آیین‌نامه مذکور، یکی از موارد احصا شده مربوط به امور غیرنهادی بوده که قابلیت واگذاری توسط سازمان امور مالیاتی را خواهد داشت و همان گونه که در بند(ج) ماده 1 همین آیین‌نامه اشاره شده است، امور غیرنهادی به امور اطلاق می‌گردد که جزو تکالیف یا مربوط به درخواست‌های مودیان مالیاتی بوده و انجام آن توسط بخش غیر دولتی مشمول پرداخت کارمزد می‌گردد. بنابراین ردیف یاد شده نمی تواند در عداد استثنایات مقرر در تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم قرار گیرد، چرا که اساسا این فعالیت خارج از موضوعات «تشخیص و تعیین ماخذ مالیات، دادرسی مالیات و عملیات اجرایی وصول مالیات» است. بنا به مراتب فوق و مفاد پاسخ مشروح و مستدل سازمان امور مالیاتی کشور و با استناد به مفهوم مخالف بند 1 ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به دلیل عدم نقض قوانین و مقررات، رد شکایت شاکی مورد استدعا می‌باشد.»

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1398/08/21 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

بر اساس تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم مقرر شده است که: «سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است به منظور تسهیل در انجام امور مالیاتی مودیان، قسمتی از فعالیت‌های خود به استثنای تشخیص و تعیین ماخذ مالیات، دادرسی مالیاتی و عملیات اجرایی وصول مالیات را به بخش غیر دولتی واگذار کند. نحوه واگذاری و انجام دادن تکالیف طبق آیین‌نامه اجرایی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود و ظرف مدت شش ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون (1395/01/01) به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.» بر مبنای ردیف 5 از بند «ب» ماده 2 آیین‌نامه اجرایی تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم، «ارایه خدمات به منظور وصول مالیات در مواردی که مالیات به صورت مقطوع می‌باشد.» در شمار فعالیت‌های قابل واگذاری به بخش غیر دولتی قرار داده شده است که این امر مغایر با حکم مقرر در تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم است که بر اساس آن عملیات اجرایی وصول مالیات قابل واگذاری به بخش غیر دولتی نیست. بنا بر مراتب اطلاق ردیف 5 از بند «ب» ماده 2 آیین‌نامه اجرایی تبصره 2 ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم از این جهت که از آن عملیات اجرایی وصول مالیات از ناحیه سازمان امور مالیاتی استنباط می‌شود به دلیل مغایرت با قانون مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.