رای شماره 1405 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع:...

شماره 9601438 1398/08/04

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رییس هیات مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 9809970905811405 مورخ 1398/07/09 با موضوع: «ابطال بندهای 1، 2، 6، 7 و 8 بخش 12 فصل 2 تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری کرج در سال 1395 مصوب شورای اسلامی شهر کرج» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: 1398/07/09 شماره دادنامه: 1405 شماره پرونده: 96/1438

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای احسان کاظمی سرشت

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای 1، 2، 6، 7، 8 بخش 12 فصل 2 تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری کرج در سال 1395 مصوب شورای اسلامی شهر کرج

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بندهای 1، 2، 6، 7، 8 بخش 12 فصل 2 تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری کرج در سال 1395 مصوب شورای اسلامی شهر کرج را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«ریاست محترم دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیت

احتراما به استحضار عالی می‌رساند هیات عمومی دیوان در تاریخ 1395/04/01 به موجب رای موضوع دادنامه شماره 243 (کلاسه پرونده 94/1060) در اجرای ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1390/09/22 (که از این پس در این دادخواست به اختصار قانون نامیده می‌شود) بندهای 1، 2، 6، 7، 8 بخش 12 فصـل 2 تعرفـه عـوارض و بهای خـدمات شهرداری کرج در سال 1394 را از تاریخ تصویب ابطال کرده است، اما متاسفانه و در کمال تعجب شورای اسلامی شهر کرج در همان سال صدور رای، بدون توجه به دادنامه یاد شده و همچنین دادنامه‌های 799ـ1391/11/02، 1018ـ1393/06/17، 1906 و 1910ـ 1393/11/27 و 870 ـ 1394/07/06 در خصوص مصوبات شوراهای اسلامی شهرهای رشت، اراک، ارومیه، همدان و مرند ضمن تصویب تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری کرج در سال 1395 باز هم همان بندهای قبلی را به موجب مصوبه جدید احیا کرده است و شهرداری کرج نیز کمافی السابق عوارض نقل و انتقال املاک و ارزش سرقفلی را از شهروندان کرج اخذ می‌نماید از آنجا که:

اولا: به وحدت ملاک از اصل 51 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران وصول عوارض از شهروندان باید به موجب قانون باشد.

ثانیا: نقل و انتقال قطعی املاک و همچنین انتقال حق واگذاری محل مطابق ماده 59 قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات است و بر اساس ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده (که به موجب بند ب تبصره 6 قانون بودجه سال 1396 تمدید شده است) برقراری عوارض به درآمدهای ماخذ محاسبه مالیات ممنوع است.

ثالثا: نقل و انتقال املاک مطابق مواد 46 و 47 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1310/12/26 و ماده 1 و 30 قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب 1354/04/25 در صلاحیت ذاتی دفاتر اسناد رسمی است و اساسا شهرداری ها صلاحیت قانونی در این خصوص ندارند که مستحق وصول عوارض بر آن باشند. خواهشمند است:

1ـ بندهای 1، 2، 6، 7، 8 بخش 12 فصل 2 تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری کرج در سال 1395 تحت عنوان عوارض نقل و انتقال و معاملات غیرمنقول و ارزش سرقفلی، مستندا به بند 1 ماده 12 و ماده 88 در اجرای ماده 92 قانون خارج از نوبت و بدون رعایت مفاد ماده 83 آن قانون در هیات عمومی دیوان مطرح و ابطال شود.

2ـ اثر ابطال مصوبه بر اساس ماده 13 قانون به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص به زمان تصویب مصوبه مترتب شود.

3ـ حکم صادره در اجرای ماده 95 قانون، به شهرداری کرج و شورای اسلامی شهر کرج مبنی بر توقف وصول عوارض موضوع بندهای یاد شده با تصریح به اینکه ممنوعیت وصول عوارض نقل و انتقال با توجه به ابطال بندهای 1 و 2 تعرفه مذکور و اطلاق آن بندها شامل املاک با کاربری مسکونی نیز می‌گردد و همچنین استرداد مبالغ دریافتی از شهروندان و مد نظر قرار دادن موضوع در مصوبات آتی اعلام گردد.

همچنین از آنجا که مطابق ماده 107 قانون «کلیه اشخاص و مراجع مذکور در ماده 10 این قانون مکلفند آرا دیوان را پس از ابلاغ به فوریت اجرا نمایند» که شورای اسلامی شهر کرج و شهرداری کرج از جمله آن اشخاص و مراجع هستند و همچنین برابر ماده 92 قانون «چنانچه مصوبه‌ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی، الزامی است» و با توجه به اینکه مفاد دادنمه شماره 243ـ 1395/04/01 هیات عمومی دیوان طی نامه شماره هـ/94/1060 ـ 1395/04/20 توسط مدیرکل هیات عمومی و سرپرست هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری به روزنامه رسمی کشور ارسال و در صفحه یک روزنامه رسمی شماره 20788 ـ 1395/04/31 منتشر شده است و مسیولان مربوطه در شورای اسلامی شهر کرج و شهرداری کرج از اجرای آن استنکاف ورزیده اند، موضوع با توجه به قسمت اخیر تبصره ماده 109 قانون جهت پیگیری و رسیدگی به استنکاف به آن ریاست منعکس می‌شود.»

متن تعرفه مورد اعتراض به قرار زیر است:

بخش 12ـ فصل2:

«عوارض نقل و انتقال و تفکیک اراضی و معاملات غیرمنقول و ارزش سرقفلی

کلیه املاکی که به استناد مـواد 147 و 148 و غیره سند دریافت و عوارض تفکیک را به شهرداری پرداخت ننموده اند مشمول پرداخت عوارض تفکیک می‌باشند.

بند1ـ عوارض نقل و انتقال عرصه به ازای هر مترمربع 3% قیمت منطقه بندی روز دارایی

بند2ـ عوارض نقل و انتقال اعیانی به ازای هر مترمربع 2% جدول ارزش معاملاتی ساختمان مطابق دفترچه دارایی

بند6 ـ عـوارض سرقفلـی تجـاری در همکف (در هنـگام واگـذاری قطعی بـا تنظیم سند اجـاره) 5 برابر قیمت منطقه بندی روز دارایی به ازای هر مترمربع

تبصره: عوارض نقل و انتقال طبقات تجاری در زیرزمین و طبقات 5/2 برابر قیمت منطقه‌ای روز دارایی (اعیانی) و عوارض نقل و انتقال انباری تجاری و بالکن داخلی تجاری 2 برابر قیمت منطقه‌ای روز دارایی محاسبه و اخذ می‌گردد.

بند 7ـ عوارض نقل و انتقال اداری در همکفp 3 و بالای همکف و زیر زمین p 5/1 قیمت منطقه‌ای روز دارایی محاسبه و اخذ گردد.

بند8 ـ عوارض نقل و انتقال صنعتی p 6 محاسبه و اخذ گردد.»

موضوع از مصادیق حکم ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 تشخیص نشد.

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل حقوقی شهرداری کرج به موجب لایحه شماره 25208/93ـ 1397/03/10 توضیح داده است که:

«دفتر محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع: لایحه دفاعیه موضوع شکایت آقای احسان کاظمی سرشت در پرونده شماره 96/1438

با سلام و احترام

بازگشت به ابلاغیه مورخ 1397/01/19 موضوع شکایت نامبرده علیه این شهرداری و جهت رد شکایت شاکی به استحضار می‌رساند:

1ـ خواسته شاکی ابطال بندهای 1، 2، 6، 7، 8 بخش 12 فصل 2 تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری کرج در سال 1395 می‌باشد در حالی که اساسا هیچ گونه مصوبه‌ای از شورای شهر کرج با شماره‌های مذکور صادر نشده است.

2ـ حسب گزارش شماره 18240/4/89 ـ 1397/02/27 اداره کل درآمد این شهرداری، اخذ عوارض نقل و انتقال در کلیه کاربری ها هم اکنون در بودجه شهرداری حذف و مبلغی تحت عنوان عوارض مذکور اخذ نمی گردد و شکایت شاکی به دلیل عدم اخذ عوارض مذکور توسط شهرداری محکوم به رد می‌باشد.

3ـ مصوبه شماره 6653/94/30/4ـ 1394/11/10 شورای اسلامی شهر کرج طی نامه شماره 60963/4/21ـ 1394/11/10 مورد تایید استانداری استان البرز قرار گرفته است و در آن هیچ گونه حکمی در خصوص عوارض نقل و انتقال وضع نشده است.

4ـ صرف نظر از آن که این شهرداری هم اکنون عوارض مذکور را وصول نمی نماید حسب بخشنامه شماره 2594/34/3/16595 ـ 1375/11/29 معاون هماهنگی امور عمرانی وزارت کشور امکان پیش بینی و اخذ عوارض نقل و انتقال برای تمامی شهرداری‌های کشور فراهم شده است. علیهذا نظر به مراتب فوق و بی وجه بودن دعوای مطروحه استدعای رسیدگی و صدور حکم بر رد شکایت شاکی را دارد.»

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1398/07/09 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

با توجه به اینکه در آرا متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض برای نقل و انتقال املاک و اراضـی و سرقفلی در مصوبات شـوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بندهای 1، 2، 6، 7، 8 از بخش 12 فصل 2 از تعرفه عوارض نقل و انتقال و تفکیک اراضی و معاملات غیرمنقول و ارزش سرقفلی سال 1395 مصوب شورای اسلامی شهر کرج به دلایل مندرج در رای شماره 243ـ 1395/04/01 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی