آیین‌نامه مالی و معاملاتی سازمان‌های مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی

شماره 15909/ت48217ک 1392/01/31

وزارت امور اقتصادی و دارایی

دبیرخانه شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی

وزیران عضو شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی در جلسه مورخ 1391/11/29 به استناد بند (الف) ماده (4) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1372ـ و با رعایت تصویب‌نامه شماره 159176/ت43505هـ مورخ 1388/08/10، آیین‌نامه مالی و معاملاتی سازمان‌های مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی را به شرح زیر تصویب نمودند:

فصل اول ـ تعاریف

ماده 1ـ اصطلاحات مورد استفاده در این آیین‌نامه در معانی مشروح زیر به کار می‌روند:

الف ـ شورا: شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی

ب ـ سازمان: سازمان‌های مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی.

پ ـ شبکه: شبکه اطلاع رسانی معاملات مناطق آزاد.

ت ـ فعالیت‌های جاری: عملیات و خدمات مستمر و مشخصی که برای رسیدن به هدف‌های برنامه در یک سال اجرا می‌شود.

ث ـ طرح عمرانی و مخارج سرمایه‌ای: مجموعه عملیات و خدمات مشخصی که شامل هزینه‌های دوره مطالعه و یا اجرا است و برای دستیابی به اهداف سازمان بر اساس مطالعات توجیهی، فنی، اقتصادی و اجتماعی در مدت معین و با اعتبار مشخص به صورت سرمایه گذاری، پس از تصویب بودجه توسط مجمع عمومی انجام می‌گیرد و می‌تواند تمام یا قسمتی از هزینه‌های اجرایی آن از محل منابع درآمد سازمان و یا بودجه عمومی دولت و یا اعتبارات کمک‌ها تامین شود.

ج ـ فعالیت‌های سرمایه گذاری: مجموعه عملیات مشخصی که در جهت اهداف سازمان، تجهیز، بهبود و گسترش فعالیت‌های سازمان یا رفاه کارکنان با مطالعه توجیهی، فنی و اقتصادی صورت می‌گیرد. این گونه فعالیت‌ها باید در بودجه سالانه به تصویب مجمع عمومی برسد.

چ ـ بودجه تفصیلی: برنامه مالی سازمان که برای یک سال مالی تهیه می‌شود و حاوی پیش بینی دریافت‌ها و منابع مالی سازمان از هر محل ممکن و برآورد مصارف مالی سازمان برای اجرای برنامه‌های عملیاتی سالانه و پرداخت تعهدات معوق سازمان در قالب برنامه‌های مختلف در موعد مقرر می‌باشد.

ح ـ مناقصه: فرآیندی رقابتی برای تامین کیفیت مورد نظر (طبق اسناد مناقصه) که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه گری که کمترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار می‌شود.

خ ـ مزایده: فرآیندی رقابتی برای فروش کالا، خدمات یا حقوق متعلق به سازمان که در آن موضوع معامله به مزایده گری که بیشترین قیمت را پیشنهاد کرده باشد، واگذار می‌شود.

د ـ مناقصه گزار: سازمان که بر اساس آیین‌نامه، مناقصه را برگزار می‌نماید.

ذ ـ مناقصه گر: شخص حقیقی یا حقوقی که اسناد مناقصه را دریافت و در مناقصه شرکت می‌کند.

ر ـ کمیسیون معاملات: هیاتی که فرایند برگزاری، تعیین برنده، اتخاذ تصمیم در خصوص تجدید و یا لغو مناقصه/ مزایده و سایر وظایف مربوط در این آیین‌نامه را بر عهده دارد.

ز ـ کمیته فنی بازرگانی: هیاتی با حداقل سه عضو خبره فنی بازرگانی صلاحیتدار که از سوی مدیرعامل و رییس هیات مدیره انتخاب می‌شود و ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها و سایر وظایف مقرر در این آیین‌نامه را بر عهده می‌گیرد.

ژ ـ ارزیابی کیفی مناقصه گران: ارزیابی توان انجام تعهدات مناقصه گران که از سوی مناقصه گزار یا به تشخیص وی توسط کمیته فنی بازرگانی انجام می‌شود.

س ـ ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها: فرآیندی که در آن مشخصات، استانداردها، کارآیی، دوام و سایر ویژگی‌های فنی بازرگانی پیشنهادها بررسی، ارزیابی و پیشنهادهای قابل قبول برگزیده می‌شود.

ش ـ ارزیابی مالی: فرآیندی که در آن مناسب ترین قیمت به شرح مندرج در مواد بعدی این آیین‌نامه، از بین پیشنهادهایی که از نظر فنی بازرگانی پذیرفته شده اند، برگزیده می‌شود.

ص ـ ارزیابی شکلی: بررسی کامل بودن اسناد و مدارک و امضای آن‌ها، غیرمشروط و خوانا بودن پیشنهاد قیمت.

ض ـ انحصار: یگانه بودن متقاضی شرکت در معامله که به طرق زیر تعیین می‌شود:

1ـ اعلام هیات وزیران برای کالاها و خدماتی که در انحصار دولت است.

2ـ انتشار آگهی عمومی و یا ارایه مستندات مبنی بر ایجاب تن ها یک متقاضی برای انجام معامله.

ط ـ برنامه زمانی مناقصه: سندی که در آن زمان و مهلت برگزاری مراحل مختلف مناقصه، مدت اعتبار پیشنهادها و زمان انعقاد قرارداد مشخص می‌شود.

فصل دوم ـ امور مالی

ماده 2ـ رویه ها و نمونه اسنادی که برای ثبت دریافت‌ها و پرداخت ها و سایر عملیات مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مدارک و دفاتر و روش طبقه بندی و نگهداری حساب ها و تهیه و تنظیم اسناد و دفاتر و صورت ها و گزارش‌های مالی سازمان بر اساس قانون تجارت و اصول و موازین پذیرفته شده حسابداری در چارچوب سیستم نقدی ـ تعهدی می‌باشد که به موجب دستورالعملی توسط دبیرخانه شورا ابلاغ می‌شود.

ماده 3ـ سازمان در حد نیاز تعدادی حساب اصلی پرداخت به منظور استفاده از اعتبارات وجوه مصوب در بودجه سالیانه نزد بانک‌های مجاز افتتاح می‌نماید و می‌تواند در خصوص افتتاح سایر حساب‌های مورد نیاز برای پرداخت و یا ادامه استفاده از حساب‌های پرداخت موجود با رعایت مقررات این آیین‌نامه اقدام نماید.

ماده 4ـ سازمان موظف است به منظور تمرکز درآمدهای خود و واحدهای اجرایی تابعه به تعداد عناوین درآمدها، حساب‌های بانکی جداگانه غیر قابل برداشت (بدون دسته چک) در بانک‌های مجاز افتتاح نماید. سازمان و واحدهای اجرایی موظفند درآمدهای خود را به تفکیک درآمد به حساب مشخص شده واریز نمایند.

تبصره ـ انتقال وجوه درآمد سازمان با دستور کتبی مدیرعامل و رییس هیات مدیره به اتفاق یکی از اعضای هیات مدیره به بانک و صرفا به منظور واریز وجه درآمد به حساب‌های پرداخت موضوع ماده (3) مجاز است.

ماده 5 ـ به منظور تمرکز وجوهی که به عنوان سپرده، وجه‌الضمان، وثیقه، ودیعه و یا نظایر آن به صورت نقدی دریافت می‌شود، حساب بانکی خاصی توسط سازمان در یکی از بانک‌های مجاز افتتاح می‌گردد. سازمان موظف است وجوهی را که تحت عناوین یاد شده دریافت می‌دارد به این حساب واریز نماید. برداشت از حساب مذکور به منظور استرداد وجوه یاد شده به واریزکننده یا ضبط آن به نفع سازمان با رعایت مفاد این آیین‌نامه خواهد بود. در خصوص موارد غیر نقدی سازمان موظف است اسناد مربوط را در صندوق مخصوصی در امور مالی نگهداری و نسبت به ثبت آن در دفاتر مربوط اقدام نماید.

تبصره ـ مدیرعامل و رییس هیات مدیره با مسیولیت خود می‌تواند در صورت نیاز از وجوه این حساب جهت انجام امور سازمان استفاده نماید، به شرط اینکه در زمان استرداد و تسویه حساب وجه مربوط قابل تادیه باشد.

ماده 6 ـ مدیر امور مالی سازمان به پیشنهاد معاونت توسعه مدیریت و با حکم مدیرعامل منصوب می‌شود و علاوه بر انجام وظایف سازمانی، اجرای وظایف زیر را نیز بر عهده دارد:

الف ـ تهیه و تدوین صورت‌های مالی سازمان منطبق بر عملیات امور مالی و محاسباتی و نگهداری و تنظیم حساب ها و تهیه گزارش‌های ادواری و موردی مورد نیاز مدیریت.

ب ـ نظارت و هماهنگی در اجرای قوانین و مقررات حاکم بر عملیات مالی سازمان و حفظ و حراست از اسناد و دفاتر مالی.

پ ـ نگهداری و تحویل و تحول وجوه نقد و سپرده‌ها و اوراق بهادار و پیگیری و نظارت مستمر بر وصول به موقع درآمدهای سازمان و واحدهای مالی تحت نظر.

ت ـ نظارت بر عملکرد مسیولین امور مالی واحدهای اجرایی.

ث ـ شناسایی و نگهداری حساب مقداری و ریالی اموال، ماشین آلات و تجهیزات و دارایی سازمان.

ج ـ اجرای کدینگ (طبقه بندی) حساب ها، بر اساس شکل متحد، به منظور ایجاد وحدت رویه و قابلیت مقایسه گزارش‌های مالی سازمان ها بر اساس دستورالعمل‌های مربوط.

تبصره ـ مدیر امور مالی سازمان می‌تواند برای انجام امور مالی واحدهای اجرایی سازمان، نماینده‌ای را تحت عنوان عامل مالی انتخاب نماید. عامل مالی واحد اجرایی فردی است دارای مدرک دانشگاهی مرتبط با امور مالی که بنا به پیشنهاد مدیر امور مالی سازمان و ابلاغ معاون توسعه مدیریت، به این سمت منصوب می‌شود و انجام وظایف و مسیولیت‌های مالی و معاملاتی واحدهای اجرایی ذی‌ربط را به عهده می‌گیرد.

ماده 7ـ مسیولیت تشخیص، انجام تعهد، تسجیل و حواله به عهده مدیرعامل و رییس هیات مدیره و یا مقام مجاز از طرف آن‌ها و مسیولیت تامین اعتبار و تخصیص بر اساس بودجه مصوب به عهده مدیر بودجه و مسیولیت تطبیق پرداخت با قانون، اساسنامه و این آیین‌نامه به عهده امور مالی سازمان می‌باشد.

تبصره ـ اختیارات و مسیولیت‌های موضوع این ماده با رعایت سایر مقررات مربوط حسب مورد مستقیما و بدون واسطه از طرف مقامات یاد شده به سایر مقامات سازمان کلا یا بعضا قابل تفویض خواهد بود، ولی در هیچ مورد تفویض اختیار و مسیولیت موجب سلب اختیار و مسیولیت از تفویض کننده نخواهد شد.

ماده 8 ـ پرداخت‌های سازمان و یا واحدهای اجرایی، جز در مواردی که در این آیین‌نامه و یا سایر مقررات مورد عمل، ترتیب دیگری برای آن مقرر شده است، باید از طریق حساب‌های بانکی مربوط و به وسیله چک انجام گیرد و گواهی بانک حاکی از موارد زیر باشد:

الف ـ انتقال وجه به حساب ذینفع

ب ـ پرداخت وجه به ذینفع یا قایم مقام قانونی او

پ ـ حواله در وجه ذینفع یا قایم مقام قانونی او

تبصره ـ در موارد استثنایی که با تشخیص و مسیولیت مدیرعامل و رییس هیات مدیره یا مقام مجاز از طرف آن‌ها اخذ امضا از گیرنده وجه مقدور یا به مصلحت نباشد، تایید آن‌ها مبنی بر پرداخت وجه به ذینفع (به صورت چک یا نقد) رسید دریافت کننده وجه تلقی و سند قابل احتساب به هزینه قطعی است.

ماده 9ـ به منظور ایجاد سهولت در پرداخت هزینه ها، وجوه لازم به عنوان تنخواه گردان پرداخت به واحدهای تدارکاتی و کارپردازان و یا ماموران خرید واگذار می‌گردد. باقیمانده تنخواه گردان پرداخت باید حداکثر تا پایان سال مالی تسویه گردد. نحوه واگذاری، میزان و موارد استفاده از تنخواه گردان پرداخت به موجب دستورالعملی است که توسط دبیرخانه شورا ابلاغ می‌شود.

تبصره ـ برای پرداخت تنخواه گردان، اخذ وثیقه به میزان تنخواه ضروری است. چنانچه دریافت کننده تنخواه دارای مطالبات سنوات پایان خدمت باشد، به میزان مطالبات یاد شده اخذ وثیقه لازم نبوده و برای مازاد بر آن، وثیقه دریافت می‌شود. تسویه سنوات پایان خدمت تنخواه داران منوط به تسویه تنخواه آن‌ها می‌باشد.

ماده 10ـ در مواردی که لازم است قبل از انجام تعهد بر اساس شرایط مندرج در قرارداد طبق مقررات وجهی پرداخت شود، می‌توان به تشخیص مقامات مجاز مبلغی به عنوان پیش پرداخت با اخذ تضمین معتبر و کافی تادیه نمود. پیش پرداخت ها به ترتیبی که در قرارداد مشخص شده و یا پس از تحویل کالا یا کار باید تسویه شود.

ماده 11ـ در مواردی که بنا به عللی تسجیل و یا تهیه اسناد و مدارک لازم برای پرداخت تمام دین مقدور نبوده و یا پرداخت تمام وجه مورد تعهد میسر نباشد، می‌توان قسمتی از وجه تعهد انجام شده را تحت عنوان علی‌الحساب به تشخیص مسیولان مجاز پرداخت نمود.

ماده 12ـ برای آن مقدار از هزینه‌هایی که تا پایان سال مالی تعهد شده، ولی پرداخت نشده است، ذخیره مناسب در حساب ها منظور می‌شود و این هزینه ها در سال مالی بعد، از محل ذخیره‌های ایجاد شده قابل پرداخت است.

ماده 13ـ اسناد هزینه و خریدهای انجام شده حسب مورد باید مدارک مثبته زیر را به همراه داشته باشند:

الف ـ خریدهای داخلی

1ـ درخواست خرید

2ـ فاکتور خرید

3ـ رسید انبار (در موارد ضروری صورتجلسه تحویل کالا به منزله صدور رسید انبار خواهد بود.)

4ـ مدارک مربوط به مناقصه یا ترک تشریفات مناقصه حسب مورد

5 ـ دستور پرداخت

6 ـ تاییدیه درخواست کننده مبنی بر مطابقت شرایط فنی با درخواست اولیه خرید

7ـ تصویر قرارداد در مورد خریدهای در قالب قرارداد.

ب ـ خریدهای خارجی

1ـ درخواست خرید

2ـ اعلامیه بانک و در موارد جزیی صورت حساب فروشنده

3ـ مدارک ترخیص کالا

4ـ رسید انبار (در مورد ضروری صورتمجلس تحویل کالا به منزله صدور رسید انبار می‌باشد.)

5 ـ مدارک مربوط به مناقصه یا ترک تشریفات مناقصه حسب مورد

6 ـ دستور پرداخت

7ـ تاییدیه درخواست کننده مبنی بر مطابقت شرایط فنی با درخواست اولیه خرید

8 ـ تصویر قرارداد در مورد خریدهای در قالب قرارداد

ج ـ خدمات قراردادی

1ـ قرارداد

2ـ مدارک انجام مناقصه و ترک تشریفات مناقصه حسب مورد

3ـ صورتحساب و یا صورت وضعیت حسب مورد

4ـ ابلاغ افزایش یا کاهش کار

5 ـ تاییدیه مدیرعامل و رییس هیات مدیره یا مقام مجاز از طرف آن‌ها مبنی بر انجام موضوع قرارداد حسب شرایط قرارداد

6 ـ ارایه تسویه حساب طرف قرارداد از سوی مراجع قانونی ذی‌ربط حسب مورد (سازمان تامین اجتماعی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و غیره)

7ـ ارایه مستندات مبنی بر پرداخت به ذینفع

د ـ پرداخت‌های پرسنلی از قبیل حقوق و مزایا، اضافه کار، حق‌الزحمه کار، حق‌التدریس، حق حضور در جلسه، ماموریت‌ها و کارانه:

1ـ دستور پرداخت

2ـ اخذ گواهی انجام کار جهت تغییرات مقداری و ریالی ماهیانه از سوی مدیرعامل و رییس هیات مدیره و یا مقام مجاز از طرف آن‌ها

3ـ رسید دریافت وجه و یا گواهی بانک حاکی از پرداخت وجه به ذینفع.

هـ ـ هزینه‌های خارج از کشور مامورین اعزامی با اخذ مجوز از مراجع ذی صلاح و صدور حکم توسط مدیرعامل و رییس هیات مدیره و یا مقام مجاز از طرف آن‌ها با ارایه مدارک مستند قابل پرداخت خواهد بود.

و ـ سایر هزینه ها شامل دعوت، پذیرایی، هدایا، تشریفات سازمان، ورزش کارکنان، مسابقات کارکنان، خرید کتب و مجلات (چاپی و الکترونیکی)، بلیط الکترونیکی، بلیط هواپیما و کارگاه‌های آموزشی که براساس درخواست مراجع ذی‌ربط انجام می‌پذیرد، بدون رعایت موارد مندرج در این آیین‌نامه و براساس صورتحساب‌ها و یا دستورالعمل‌های اجرایی حسب مورد به گواهی مدیرعامل و رییس هیات مدیره و یا مقام مجاز از طرف آن‌ها در چارچوب بودجه مصوب قابل پرداخت خواهد بود.

تبصره ـ مدیرعامل و رییس هیات مدیره می‌تواند در مواردی که در این آیین‌نامه پیش بینی نشده است، مدارک مورد نیاز را تعیین نماید.

ماده 14ـ پرداخت کمک یا اعانه به صورت نقدی یا غیر نقدی به افراد و موسسات دولتی یا غیر دولتی در چارچوب بودجه مصوب و با دریافت رسید از دریافت کننده به حساب هزینه قطعی منظور خواهد شد. دستورالعمل‌های مورد نیاز در اجرای این ماده توسط دبیرخانه شورا ابلاغ می‌شود.

ماده 15ـ دیون سازمان عبارت است از بدهی‌های قابل پرداخت سال‌های گذشته که به یکی از طرق زیر بدون اختیار سازمان ایجاد شده باشد:

الف ـ احکام قطعی صادره از طرف مراجع صالح.

ب ـ انواع بدهی به وزارتخانه ها و موسسات و شرکت‌های دولتی ناشی از خدمات انجام شده مانند حق اشتراک برق و آب، هزینه‌های مخابراتی، پست و هزینه‌های مشابه که خارج از اختیار سازمان ایجاد شده باشد.

ج ـ سایر بدهی‌هایی که خارج از اختیار سازمان ایجاد شده باشد.

د ـ سایر پرداخت‌های پرسنلی و غیر پرسنلی در صورت وجود اعتبار.

فصل سوم ـ بودجه و منابع مالی درآمد

ماده 16ـ سازمان موظف است برنامه اجرایی سالانه ای را در قالب دستورالعمل ابلاغی دبیرخانه شورا تهیه و در آن برنامه عملیاتی سازمان را برای مدت یک سال در قالب برنامه استراتژیک (راهبردی) (شامل فعالیت‌های هزینه‌ای و طرح‌های عمرانی و سرمایه گذاری در راستای دستیابی به اهداف تعیین شده) پیش بینی و به نحو مناسب در بودجه تفصیلی سازمان منعکس نماید.

ماده 17ـ منابع مالی سازمان شامل بودجه هزینه‌ای، طرح‌های عمرانی و اعتبارات عمومی دولت و کمک منظور شده در قوانین بودجه سنواتی و یا وجوه درآمد ها و دیگر وجوه حاصل از تسویه مطالبات سنواتی، مانده بودجه مصرف نشده سال‌های قبل و سایر منابع و هدایا و کمک‌های مردمی و تسهیلات بانکی می‌باشد.

تبصره1ـ اعتبارات مورد نیاز سازمان از محل منابع عمومی دولت برای هر سال باید در سال قبل بر اساس موضوع و بهای تمام شده خدمات توسط سازمان برآورد و توسط دبیر خانه شورا برای تصویب به مجمع عمومی ارایه تا در بودجه کل کشور پیش بینی شود.

تبصره2ـ چـنانچه وجـوه درآمدی براسـاس برآورد هـای غیر قطعی اولیه اخذ و به حساب درآمد سازمان منظور شده باشد، پس از قطعی شدن محاسبات، ظرف دو ماه تعدیلات لازم در حساب‌های سازمان معمول و وجوه مازاد مسترد و در صورت نیاز به انعکاس در بودجه سالیانه، مراتب طی بودجه اصلاحی به مجمع عمومی ارایه می‌شود.

ماده 18ـ تخصیص منابع به واحد های اجرایی بر اساس سیاست گذاری مجمع عمومی سازمان و بر مبنای درآمد های وصولی و تخصیص منابع اعلام شده از محل منابع مندرج در بودجه تفصیلی و در راستای عملیات هزینه‌ای و عمرانی سازمان توسط کار گروهی مرکب از مدیر عامل و رییس هیات مدیره، معاون توسعه مدیریت، مدیر امور مجامع و حسابرسی داخلی، مدیر امور مالی و مدیر امور بودجه با توجه به عملکرد واحد ها تعیین و توسط معاون توسعه مدیریت ابلاغ می‌گردد. واحد های اجرایی موظفند بر اساس برنامه و بودجه تخصیص یافته اقدام نمایند و رییس واحد اجرایی در این مورد در مقابل مدیر عامل و رییس هیات مدیره مسیول خواهد بود.

ماده 19ـ در صورت تغییر در برنامه‌های اجرایی سازمان و یا تغییر در منابع پیش بینی شده، تهیه و تنظیم اصلاحیه بودجه تفصیلی با در نظر گرفتن ضوابط و مقررات و تصویب مجمع عمومی امکان پذیر خواهد بود. در پرداخت ها اولویت با پرداخت‌های پرسنلی و ماموریت‌های اصلی سازمان است.

ماده 20ـ چنانچه بودجه سازمان در شروع سال مالی به تصویب مجمع عمومی نرسیده باشد تا زمان تصویب و ابلاغ بودجه و به منظور جلوگیری از هر گونه وقفه ای در انجام امور سازمان با هماهنگی دبیر خانه شورا بر مبنای بودجه مصوب سال قبل اقدام خواهد شد.

ماده 21ـ هدایا، وقف و کمک‌ها با در نظر گرفتن نیات اهدا کننده و واقف برابر دستور العمل ابلاغی توسط دبیر خانه شورا به مصرف خواهد رسید.

فصل چهارم ـ معاملات

ماده 22ـ معاملات از نظر نصاب (قیمت معامله) به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

الف ـ معاملات کوچک: معاملاتی که به قیمت ثابت سال 1391 کمتر از مبلغ یکصد میلیون (000/000/100) ریال باشد.

ب ـ معاملات متوسط: معاملاتی که مبلغ مورد معامله بیش از سقف مبلغ معاملات کوچک بوده و از ده برابر سقف یاد شده تجاوز ننماید.

پ ـ معاملات عمده: معاملاتی که مبلغ برآورد اولیه آن‌ها بیش از ده برابر سقف ارزش مبلغ معاملات کوچک باشد.

تبصره1ـ دبیر خانه شورا در ابتدای هر سال نصاب معاملات را برای تصویب به شورا پیشنهاد می‌نماید.

تبصره2ـ مبنای نصاب در خرید برای معاملات کوچک و متوسط مبلغ مورد معامله ودر معاملات عمده مبلغ برآورد، طبق نظر بالاترین مسیول واحد خرید است.

تبصره3ـ مبـنای نصاب در فروش، مبلغ ارزیابی کارشناس منتخب کمیسیون معاملات است.

تبصره4ـ مبلغ یا برآورد معاملات مشمول هر یک از نصاب‌های یاد شده نباید با تفکیک اقلامی که به طور متعارف یک مجموعه واحد تلقی می‌شوند، به نصاب پایین تر برده شود.

ماده 23ـ مناقصه ها از نظر مراحل بررسی به انواع زیر دسته بندی می‌شوند:

الف ـ یک مرحله‌ای: فرآیندی که در آن به تشخیص بالاترین مقام سازمان یا مقام مجاز از طرف وی نیاز به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهاد ها نباشد. در این فرآیند پاکت‌های پیشنهاد مناقصه گران در یک جلسه گشوده و در همان جلسه برنده تعیین می‌شود.

ب ـ دو مرحله‌ای: فرآیندی که در آن به تشخیص بالاترین مقام سازمان یا مقام مجاز از طرف وی بررسی فنی بازرگانی پیشنهاد ها لازم باشد. در این حالت کمیته فنی بازرگانی تشکیل و پیشنهاد ها را ارزیابی و نتایج ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهاد ها را به کمیسیون معاملات گزارش می‌کند تا بر اساس مفاد این آیین‌نامه برنده مناقصه تعیین گردد.

ماده 24ـ مناقصه از نظر روش دعوت مناقصه گران به انواع زیر طبقه بندی می‌شوند:

الف ـ مناقصه عمومی: فرآینـدی که از طریق آگهی عمومی از مناقصه گران دعوت می‌شود.

ب ـ مناقصه محدود: فرآیندی که بر اساس درخواست واحد متقاضی و ذکر ادله و به تشخیص و موافقت بالاترین مقام سازمان، محدودیت برگزاری مناقصه تایید می‌شود. در این صورت فراخوان مناقصه از طریق ارسال دعوتنامه برای مناقصه گران صلاحیتدار به اطلاع آنان می‌رسد.

ماده 25ـ تصمیم گیری در مورد معاملات عمده بر عهده کمیسیون معاملات است که از اعضای زیر تشکیل می‌شود:

1ـ مدیر عامل یا نماینده وی.

2ـ معاون توسعه مدیریت سازمان یا شخصی که وظیفه اداری و مالی را بر عهده دارد.

3ـ مسیول فنی سازمان یا واحدی که مناقصه به در خواست وی برگزار می‌شود.

4ـ مدیر امور حقوقی سازمان.

5 ـ مدیر نظارت و ارزیابی عملکرد.

تبصره1ـ کمیسیون با حضور چهار نفر از اعضای یاد شده رسمیت یافته و تمام اعضای حاضر موظف به ابراز نظر بوده و تصمیمات کمیسیون با رای اکثریت اعضا معتبر خواهد بود.

تبصره2ـ دبیر خانه کمیسیون معاملات می‌تواند حسب مورد از سایر کارشناسان و متخصصین فنی، مالی و حقوقی که هیچ گونه منافعی در موضوع معامله یا انعقاد قرارداد نداشته باشند، برای حضور در جلسات کمیسیون و برای اظهار نظر (بدون حق رای) دعوت نماید.

ماده 26ـ وظایف کمیسیون معاملات به شرح زیر است:

الف ـ تشکیل جلسات کمیسیون معاملات در موعد مقرر در فراخوان.

ب ـ بررسی پیشنهاد ها از نظر کامل بودن مدارک و امضای آن‌ها و خوانا و غیر مشروط بودن پیشنهاد های قیمت (ارزیابی شکلی).

پ ـ ارجاع بررسی فنی پیشنهاد ها به کمیته فنی بازرگانی در فرآیند های دو مرحله‌ای.

ت ـ ارزیابی پیشنهاد ها و تعیین پیشنهاد های قابل قبول طبق شرایط تعیین شده در اسناد.

ث ـ تعیین برندگان اول و دوم طبق شرایط این آیین‌نامه.

ج ـ تنظیم صورتجلسات مناقصه.

چ ـ تصمیم گیری درباره تجدید یا لغو مناقصه.

ماده 27ـ فرآیند برگزاری مناقصه حسب مورد به ترتیب شامل مراحل زیر است:

الف ـ تامین منابع مالی برای انجام موضوع مناقصه.

ب ـ تعیین نوع مناقصه در معاملات بزرگ (یک مرحله‌ای یا دو مرحله‌ای، عمومی یا محدود)

پ ـ تهیه اسناد مناقصه

ث ـ فراخوان مناقصه

ت ـ ارزیابی کیفی مناقصه گران در صورت لزوم

ج ـ ارزیابی پیشنهاد ها

چ ـ تعیین برنده مناقصه

ح ـ انعقاد قرارداد

ماده 28ـ منابع مالی در مناقصه به شرح زیر تامین می‌شود:

الف ـ انجام معامله به هر طریق مشروط بر آن اساس است که سازمان به نحو مقتضی نسبت به پیش بینی منابع مالی معامله در مدت قرارداد اطمینان حاصل نموده و مراتب در اسناد مرتبط قید شده باشد.

ب ـ موضوع پیش بینی مالی و نحوه ضمان تاخیر تعهدات برای انجام معامله باید به صراحت در شرایط و اسناد مناقصه از سوی سازمان قید و تعهد شود.

ماده 29ـ مناقصه به یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:

الف ـ در معاملات کوچک، کار پرداز یا مامور خرید با مسیولیت خود و پس از تحقیق کامل در مورد بهای کالا یا اجرت انجام کار، با رعایت صرفه و صلاح سازمان و اخذ صورتحساب (فاکتور) مشخص، معامله را با تامین کیفیت به کمترین بهای ممکن انجام می‌دهد و موضوع را با ذکر نام و نام خانوادگی خود تایید و امضا می‌نماید.

ب ـ در معاملات متوسط، مامور خرید باید حداقل از سه نفر از فروشندگان کالا یا انجام دهندگان خدمت، روی برگ جداگانه استعلام بهای کتبی به عمل آورد و در آن، نوع کالا یا خدمت مورد معامله، مقدار و مشخصات آن را به طور کامل تعیین و فروشنده کالا یا خدمت، بهای پیشنهادی را با قید اعتبار بهای اعلام شده تصریح و با ذکر کامل نشانی خود و درج تاریخ امضا نماید. مامور خرید باید زیر برگ های استعلام بها اعلام نماید که استعلام به وسیله او به عمل آمده است و با قید نام، نام خانوادگی، سمت و تاریخ، امضا و به بالاترین مسیول واحد خرید ارایه نماید. مسیول مذکور پس از بررسی انجام معامله با کمترین بهای اعلام شده و رعایت صرفه و صلاح سازمان، طرف معامله را تعیین می‌نماید.

تبصره ـ در مواردی که فروشنده یا انجام دهنده کار در محل، کمتر از سه نفر باشند، مامور خرید باید ضمن اخذ استعلام بها از اشخاص موجود در محل، مراتب را به صورت کتبی جهت اخذ نظر مدیرعامل یا مقام مجاز از طرف وی، به مسیول خود گزارش دهد و در صورت تایید موضوع توسط مقام مجاز نسبت به انجام معامله با رعایت صرفه و صلاح سازمان اقدام نماید.

پ ـ معاملات عمده سازمان بنا به پیشنهاد مدیرعامل و تصویب هیات مدیره از طریق مناقصه عمومی یا محدود یا ترک تشریفات مناقصه انجام می‌پذیرد.

ماده 30ـ ارزیابی کیفی به شرح زیر انجام می‌گیرد:

الف ـ در ارزیابی کیفی مناقصه گران موارد زیر باید لحاظ شود:

1ـ تضمین کیفیت خدمات و محصولات.

2ـ داشتن تجربه و دانش در زمینه مورد نظر.

3ـ حسن سابقه.

4ـ داشتن پروانه کار یا گواهینامه صلاحیت، در صورت لزوم.

5 ـ توان مالی متقاضی برای انجام موضوع معامله، در صورت لزوم.

ب ـ مراحل ارزیابی کیفی مناقصه گران به شرح زیر است:

1ـ تعیین معیار های ارزیابی و اهمیت نسبی معیار ها.

معیار های ارزیابی متناسب با موضوع معامله تعیین خواهد شد. این معیار ها شامل مواردی همچون سابقه اجرایی و تجربه انجام کار های مشابه یا در دست اقدام، حسن سابقه و رضایت در کار های قبلی، خلاقیت ها و نوآوری در کار های مشابه، داشتن تجهیزات و ماشین آلات و لوازم کار آماده به کار یا در دسترس، مدیریت کارآمد و سامانه مدیریتی مناسب و نظام کیفی انجام کار، کفایت کادر فنی و عناصر کلیدی از نظر دانش و تجربه، میزان سرمایه و توان مالی و پشتیبانی، با اولویت بومی بودن پیمانکار و داشتن تجربه در محل اجرای پروژه (امکانات ارایه خدمات پس از فروش در مورد تجهیزات، نرم افزار و موارد مشابه) و ظرفیت اجرایی (با توجه به سایر کار های در دست انجام و برآورد های مقداری و ریالی کالا،خدمت یا حقوق) خواهد بود.

2ـ تهیه اسناد ارزیابی.

3ـ دریافت، تکمیل و ارسال اسناد ارزیابی از سوی متقاضیان.

4ـ ارزیابی اسناد دریافت شده و تعیین امتیاز هر یک از مناقصه گران و رتبه بندی آن‌ها.

5 ـ تهیه و اعلام اسامی مناقصه گران صلاحیتدار، امتیازات و رتبه آن‌ها (تهیه فهرست کوتاه).

6 ـ مستند سازی ارزیابی کیفی مناقصه گران.

تبصره ـ سازمان باید با رعایت اصل رقابت بین تمامی مناقصه گران نسبت به تشخیص صلاحیت و رتبه بندی اشخاص و تهیه فهرست واجدین صلاحیت و ظرفیت اجرایی آن‌ها برای انجام امور مختلف اقدام نماید.

ماده 31ـ فراخوان مناقصه به شرح زیر است:

الف ـ مفاد فراخوان حداقل باید شامل موارد زیر باشد:

1ـ نام و نشانی سازمان برای ارسال و یا ارایه مدارک و نظایر آن.

2ـ نوع، کمیت و کیفیت کالا، خدمات یا حقوق.

3ـ محل، زمان و مهلت دریافت اسناد، تحویل پیشنهاد ها و گشایش آن‌ها.

4ـ در فراخوان درج شود که به پیشنهاد های فاقد امضا، مشروط، مخدوش و پیشنهاد هایی که بعد از انقضای مدت مقرر در فراخوان واصل می‌شود، مطلقا ترتیب اثر داده نخواهد شد.

5 ـ مبلغ برآورد شده معامله و مبانی آن (در صورتی که تعیین آن میسر و اعلام آن به مصلحت باشد). در مواردی که فهرست بهای پایه وجود دارد، برآورد مربوط طبق فهرست یاد شده تهیه می‌شود.

6 ـ نوع و مبلغ سپرده (تضمین شرکت در مناقصه به صورت مقطوع).

7ـ در فراخوان درج شود که پیشنهاد دهنده موظف است معادل مبلغ سپرده، تضمین‌های معتبر تسلیم یا مبلغ یاد شده را به حساب بانکی سازمان واریز و یا چک بانکی تضمینی در وجه سازمان تهیه و حسب مورد ضمانت نامه یا رسید واریز وجه یا چک بانکی را ضمـیمه پیشنهاد به سازمان تسلیم نماید و به پیشنهاد های فاقد سپرده، سپرده‌های مخدوش یا کمتر از میزان مقرر، چک شخصی و نظایر آن، ترتیب اثر داده نخواهد شد.

8 ـ در فراخوان درج شود که سایر اطلاعات و جزییات مربوط در اسناد مناقصه مندرج است.

9ـ ذکر ترتیب دریافت اسناد مناقصه.

ب ـ فراخوان باید از طریق شبکه و به تشخیص مقام مجاز حداقل دو تا سه نوبت در یکی از روزنامه‌های کثیر الانتشار کشوری یا استان مربوط (با ذکر چگونگی دسترسی به جزییات اطلاعات مربوط در شبکه) منتشر گردد. سازمان می‌تواند علاوه بر موارد مذکور از طریق سایر رسانه‌های گروهی و ارتباط جمعی و پایگاه‌های اطلاع رسانی نیز فراخوان را منتشر نماید.

تبصره ـ در صورتی که نیاز به برگزاری مناقصه بین‌المللی باشد یا استفاده از تسهیلات اعتباری خارجی مطرح باشد، باید با کسب مجوز های مربوط در خصوص تسهیلات اقدام و در مورد برگزاری مناقصه بین‌المللی، آگهی مناقصه مربوط در یکی از روزنامه‌های کثیر الانتشار و حداقل یک نوبت در یکی از روزنامه‌های انگلیسی زبان داخلی و یک مجله یا روزنامه بین‌المللی مرتبط با موضوع، منتشر شود.

ماده 32ـ احکام زیر در خصوص اسناد مناقصه الزامی است:

الف ـ تمامی اسناد مناقصه باید به طور یکسان به همه داوطلبان تحویل شود.

ب ـ اسناد مناقصه باید در موارد زیر تصریح داشته باشد:

1ـ نام و نشانی مناقصه گزار.

2ـ نوع و مبلغ سپرده/ تضمین شرکت در مناقصه.

3 ـ محل، زمان و مهلت دریافت اسناد، تحویل پیشنهاد ها و گشایش آن‌ها.

تبصره ـ ذکر عبارت « مجاز بودن حضور پیشنهاددهندگان در جلسه گشایش پاکت پیشنهاد ها » و حداکثر زمانی که برای بررسی پیشنهاد ها و تعیین برنده مناقصه لازم است، ضرورت دارد.

4ـ روش تهیه و مهلت مقرر برای تسلیم پیشنهاد ها و تعداد نسخه‌های آن‌ها.

5 ـ بهای پیشنهاد ی باید به مبلغ مشخص و یا بر اساس درصد کسری یا اضافه نسبت به واحد بهای اعلام شده یا میزان کالا، خدمت یا حقوق مورد نظر تعیین و در پاکت‌های لاک و مهر شده به طور محرمانه به دبیر خانه سازمان تسلیم شود. پاکت‌های یاد شده فقط در جلسه کمیسیون معاملات گشوده خواهد شد.

6 ـ مبلغ پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار.

7ـ مدت اعتبار پیشنهاد ها.

8 ـ شرح کار، مشخصات فنی بازرگانی، استانداردها، نوع، کمیت و کیفیت کالا، خدمت یا حقوق.

تبصره ـ مشخصات نباید بیانگر انتخاب یک شخص (حقیقی یا حقوقی) و یا کشور خاص باشد.

9ـ برنامه ریزی برای انجام کار یا تحویل کالا، خدمت یا حقوق (ترتیب حمل، بیمه و میزان خسارت در صورت تاخیر و نظایر آن).

10ـ معیار ها و روش ارزیابی کیفی مناقصه گران.

11ـ مبانی و روش تعیین برنده مناقصه با ذکر نحوه تاثیر گذاری ارزیابی فنی بازرگانی بر قیمت پیشنهادی، در مواردی که مناسب ترین پیشنهاد از طریق ارزیابی فنی بازرگانی و مالی پیشنهاد ها تعیین می‌گردد.

12ـ متن قرارداد شامل موافقتنامه، شرایط عمومی و خصوصی و ضمایم آن.

13ـ صورتجلسات و توضیحات موضوع ماده (36).

14ـ سایر اسنادی که به تشخیص سازمان لازم باشد.

15ـ تصریح به اینکه سازمان اختیار دارد مقدار کالا، خدمت یا حقوق مورد معامله را تا بیست و پنج درصد افزایش یا کاهش دهد.

16ـ اعلام تکالیف قانونی سازمان در مورد کسور قانونی مربوط به قرارداد و تکالیف طرف معامله در ارتباط با بیمه، مالیات و عوارض متعلق به قرارداد.

تبصره ـ در صـورتی که سازمان، ثبت قرارداد را در دفاتر اسناد رسمی ضروری تشخیص دهد، در فراخوان درج شود که هزینه ثبت قرارداد و پرداخت مالیات و هر گونه عوارض طبق قوانین و مقررات به عهده برنده مناقصه خواهد بود.

17ـ ذکر عبارت « در صورتی که برنده مناقصه حاضر به انعقاد قرارداد و انجام معامله در محل پیش بینی شده در اسناد مناقصه نشود، سپرده او ضبط و با نفر دوم برنده مناقصه، معامله انجام می‌شود و سپرده او نیز در صورتی که از انعقاد قرارداد و یا انجام معامله در مهلت مقرر امتناع ورزد، ضبط خواهد شد. قبل از انعقاد قرارداد یا تسلیم ضمانت انجام تعهدات از طرف برنده مناقصه، سپرده نفر دوم مسترد نخواهد شد».

18ـ میزان ضمانت انجام تعهدات و ترتیب دریافت و استرداد آن.

19ـ درج مفاد بند «چ» ماده (39).

20ـ ذکر عبارت «برنده مناقصه حق واگذاری تمام و یا بخشی از موضوع معامله را بدون موافقت کتبی سازمان به دیگری ندارد» ضروری است.

ماده 33ـ در مواردی که محدودیت برگزاری مناقصه عمومی با ذکر ادله توسط واحد متقاضی گزارش و رعایت صرفه و صلاح سازمان در انجام معامله به صورت مناقصه محدود توسط مدیرعامل تایید شود، به ترتیب زیر عمل خواهد شد:

1ـ سازمان با ارسال دعوتنامه از اشخاص صلاحیت دار براساس فهرست موضوع ماده (30) برای اعلام آمادگی شرکت در مناقصه دعوت می‌کند.

2ـ توان انجام تعهدات اشخاصی که برای شرکت در مناقصه اعلام آمادگی کرده و اسناد مربوط را در مهلت مقرر تحویل داده اند، توسط کمیته فنی بازرگانی و به ترتیب مقرر در ماده (30) ارزیابی می‌شود.

3ـ کمیته مذکور اشخاص واجد حدنصاب را به ترتیب اولویت تعهدات تعیین و به کمیسیون معاملات منعکس می‌نماید.

تبصره ـ در مواردی که به تشخیص مدیرعامل و تایید هیات مدیره، به واسطه تاخیر ناشی از انجام ارزیابی، صرفه و صلاح سازمان در حذف جز (1) بند «ب» ماده (30) باشد، کمیته فنی بازرگانی براساس آخرین اطلاعات قابل تحصیل (ارزیابی‌های انجام شده طی دو سال اخیر) در مورد توان انجام تعهدات اشخاص اظهارنظر خواهد کرد.

4ـ دبیرخانه کمیسیون معاملات فهرستی از اشخاص صلاحیت دار تهیه می‌نماید (فهرست کوتاه) تا دعوتنامه مناقصه برای آن‌ها ارسال شود.

تبصره1ـ تعداد اشخاص مذکور که با توجه به اولویت برای مناقصه محدود دعوت می‌شوند، به تایید مدیرعامل و قبل از انجام مراحل یادشده تعیین خواهند شد. حداقل تعداد اشخاص هفت نفر خواهد بود.

تبصره2ـ در صورت وجود فهرست کوتاه مناقصه گران صلاحیتدار که حداکثر دو سال قبل به ترتیب یادشده و بدون استفاده از تبصره (1) تهیه شده باشد، به تشخیص مدیرعامل، سازمان ملزم به انجام مراحل یادشده نمی باشد.

5 ـ چنانچه اشخاص واجد حدنصاب کمتر از هفت نفر باشد، دبیرخانه کمیسیون معاملات می‌تواند نسبت به اطلاع رسانی مجدد اقدام و یا با ارسال دعوتنامه از اشخاص صلاحیتدار دعوت و یا مراتب را برای اتخاذ تصمیم (از جمله کاهش حداقل تعداد به تعداد واجدین حدنصاب) به مدیرعامل منعکس نماید.

تبصره ـ رعایت مقررات مربوط به مناقصه عمومی که قابل انطباق با مناقصه محدود باشد، در مناقصه محدود نیز الزامی است.

ماده 34ـ ترتیب تهیه و تسلیم پیشنهادها به شرح زیر می‌باشد:

الف ـ شرکت کنندگان در مناقصه پس از دریافت یا خرید اسناد باید پیشنهادهای خود را به ترتیب زیر تهیه و به سازمان تسلیم کنند:

1ـ تهیه و تکمیل اسناد و پیشنهادها.

2ـ تسلیم پیشنهادها در مهلت مقرر در فراخوان مناقصه.

3ـ دریافت رسید تحویل پیشنهادها.

ب ـ مهلت قبول پیشنهادها باید حسب عرف برای تهیه پیشنهاد کافی باشد، ولی این مهلت در مورد مناقصه داخلی و بین‌المللی از آخرین مهلت تحویل اسناد مناقصه به ترتیب نباید کمتر از ده روز و یک ماه باشد.

تبصره ـ در مواردی که علاوه بر انتشار فراخوان از طریق روزنامه و شبکه، اسناد مناقصه نیز به صورت الکترونیکی و بلافاصله در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرد و در دسترس آن‌ها باقی می‌ماند، تاریخ انتشار اولین فراخوان در روزنامه و انتشار اسناد در شبکه (هر کدام موخر باشد) از نظر مهلت قبول پیشنهاد در حکم آخرین مهلت تحویل اسناد مناقصه می‌باشد.

ماده 35ـ شرایط تسلیم و تحویل پیشنهادها به شرح زیر می‌باشد:

الف ـ هیچ یک از شرکت کنندگان در مناقصه، جز در مواردی که در اسناد مناقصه پیش بینی شده باشد، نمی توانند بیش از یک پیشنهاد تسلیم کنند.

ب ـ شرایط مناقصه برای تمامی مناقصه گران اعم از دولتی، عمومی یا خصوصی باید یکسان باشد، از جمله تامین ضمانت نامه ها، شرایط قرارداد، نحوه تعدیل و تسلیم مدارک، مشخصات و شرایط انجام تعهدات و نظایر آن‌ها.

پ ـ شرکت کنندگان در مناقصه باید اسناد مناقصه و پیشنهادهای خود را در پاکت‌های جداگانه در بسته و لاک و مهر شده و در لفاف مناسب قرارداده و به شرح زیر به سازمان ارایه کنند:

1ـ پاکت تضمین (پاکت (الف)) شامل ضمانت نامه شرکت در مناقصه.

2ـ پاکت فنی بازرگانی (پاکت (ب)) شامل اسناد فنی، قراردادی و حقوقی.

3ـ پاکت قیمت (پاکت (ج)) شامل پیشنهاد قیمت.

تبصره ـ در فراخوان اعلام خواهد شد که همه پاکت ها در داخل یک پاکت دربسته و لاک و مهر شده و در لفاف مناسب قرار گرفته و در موعد مقرر تحویل داده شوند.

ت ـ سازمان موظف است در مهلت مقرر همه پیشنهادهای ارایه شده توسط شرکت کنندگان را پس از دریافت، ثبت و تا جلسه بازگشایی از پاکت ها صیانت نماید.

ث ـ هرگونه تسلیم، تحویل، اصلاح، جایگزینی و یا پس گرفتن پیشنهاد باید به صورت قابل گواهی در مهلت و مکان مقرر در اسناد مناقصه انجام شود.

ماده 36ـ توضیح و تشریح اسناد به ترتیب زیر انجام می‌گیرد:

الف ـ چنانچه شرکت‌کننده‌ای در اسناد مناقصه ابهام یا ایرادی مشاهده کند، می‌تواند از سازمان توضیح بخواهد.

ب ـ توضیحات و پاسخ به پرسش‌های مناقصه گران و همچنین در صورت تشکیل جلسه توضیح اسناد، رونوشت صورتجلسه آن و هرگونه تجدیدنظر در اسناد مناقصه باید با رعایت ماده (57) به طور یکسان در اختیار همه شرکت کنندگان در مناقصه قرار داده شود.

تبصره ـ سازمان باید اهتمام نماید تا اسناد مناقصه بدون ابهام و دارای شفافیت لازم باشد تا شرکت کنندگان در مناقصه بتوانند با برداشت صحیح از اسناد مناقصه، قیمت و شرایط مالی پیشنهادی خود را در چارچوب شرایط مناقصه ارایه نمایند.

ماده 37ـ گشایش پاکت پیشنهادها به شرح زیر انجام می‌گیرد:

الف ـ در صورتی که در مدت زمان مقرر، پیشنهاد یا پیشنهادهایی رسیده باشد، کمیسیون معاملات در زمان و مکان مقرر تشکیل و پیشنهاد یا پیشنهادهای دریافتی را گشوده و به شرح زیر رسیدگی و اتخاذ تصمیم خواهدنمود:

ب ـ مراحل گشایش پاکت پیشنهادها به شرح زیر است:

1ـ تهیه فهرست اسامی دریافت کنندگان اسناد، پیشنهاددهندگان (مناقصه گران)، حاضران و شرکت کنندگان در جلسه.

2ـ بازکردن پاکت تضمین (الف) و کنترل آن.

3ـ بازکردن پاکت فنی بازرگانی (ب) و کنترل آن از نظر کامل بودن مدارک و امضای آن‌ها و کنار گذاشتن پیشنهادهای غیرقابل قبول در مناقصه های یک مرحله‌ای.

4ـ تحویل پاکت‌های فنی بازرگانی (ب) به کمیته فنی بازرگانی در مناقصه های دو مرحله‌ای.

5 ـ بازکردن پاکت قیمت (ج).

6 ـ تهیه و تنظیم و امضای صورتجلسه گشایش پیشنهادها توسط دبیرخانه کمیسیون معاملات.

7ـ تحویل پاکت‌های (قیمت و تضمین) پیشنهادهای رد شده به دبیرخانه کمیسیون معاملات برای استرداد به ذینفع.

پ ـ در صورت برگزاری مناقصه دو مرحله‌ای، زمان و مکان تشکیل جلسه گشایش پاکت‌های قیمت (ج) در جلسه گشایش پاکت ها اعلام خواهد شد. این مدت فقط برای یک بار تا سقف مدت اعتبار پیشنهادها قابل تمدید است. در این صورت پاکت‌های قیمت (ج) در یک لفاف لاک و مهر شده توسط دبیرخانه کمیسیون معاملات صیانت می‌شود. در مناقصه های یک مرحله‌ای، پاکت‌های قیمت (ج) بی درنگ گشوده و براساس ماده (40) برنده مناقصه تعیین می‌شود.

ت ـ دبیرخانه کمیسیون معاملات موظف است از مناقصه گران یا نمایندگان آن‌ها برای حضور در جلسه گشایش پیشنهادهای مالی (پاکت‌های قیمت (ج)) دعوت نماید.

ماده 38ـ ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها به ترتیب زیر انجام می‌گیرد:

الف ـ در مناقصه های دو مرحله‌ای، سازمان موظف است براساس معیارها و روش‌های اعلام شده در اسناد مناقصه، ارزیابی کیفی مناقصه گران و ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها را انجام و اعلام نماید.

تبصره ـ استانداردها حسب مورد براساس استانداردهای بین‌المللی یا داخلی و روش ارزیابی مشخصات فنی پیشنهادها و عوامل موثر در این ارزیابی (شامل معیارهای ارزیابی، شاخص اندازه گیری و دامنه امتیاز و مبانی تعیین آن برای هر یک از معیارها، اهمیت نسبی معیارها و حدنصاب امتیاز فنی قابل قبول) باید تعیین و در اسناد مناقصه درج شود.

ب ـ در صورتی که بررسی فنی بازرگانی پیشنهادها لازم باشد، نتیجه بررسی طی مهلتی که کمیسیون معاملات معین می‌کند، به جلسه بعدی آن کمیسیون احاله می‌شود و براساس گزارش کمیته فنی بازرگانی، پاکت‌های قیمت (ج) پیشنهاد دهندگانی که امتیاز فنی بازرگانی لازم را احراز کرده اند، گشوده می‌شود.

تبصره1ـ در صورتی که بررسی فنی بازرگانی پیشنهادها لازم باشد، مهلت اعلام نظر توسط کمیسیون معاملات تا دو برابر مهلت مقرر برای رسیدگی توسط آن کمیسیون با نظر مدیرعامل قابل تمدید خواهد بود. چنانچه فرصت مورد نیاز از سقف مهلت مقرر برای تعیین برنده تجاوز نماید، سازمان باید موضوع را به اطلاع پیشنهاد دهندگان برساند. در این صورت هر یک از پیشنهاددهندگان، می‌توانند، ظرف نصف مهلت تمدید شده که از ده روز کاری تجاوز نخواهد نمود، انصراف خود را اعلام نمایند و در صورت انصراف سپرده آن‌ها مسترد خواهد شد.

تبصره2ـ سازمان همزمان با ارزیابی اسناد فنی پیشنهاد دهندگان، اسناد قراردادی و حقوقی را بررسی و در صورت وجود ابهام نسبت به رفع ابهامات و احتمالا رفع اختلاف بین پیشنهادهای دریافتی با اسناد مناقصه اقدام و چنانچه ضرورت ایجاب نماید، مدت معقولی را برای رفع ابهام مشخص و به شرکت کنندگان اعلام می‌کند.

تبصره3ـ کمیته فنی بازرگانی باید در مهلت تعیین شده پیشنهادهایی را که از نظر فنی مردود است، با ذکر دلیل مشخص و پیشنهادهای قابل قبول را به ترتیب اولویت و با درج ضریب مطابقت با مشخصات مورد مناقصه (امتیاز فنی) تعیین و مراتب را به کمیسیون معاملات گزارش نماید. مبانی انجام بررسی‌های فنی و تعیین ضریب مطابقت با توجه به مفاد تبصره بند (الف) در گزارش کمیته فنی بازرگانی با ذکر دلیل منعکس خواهد شد.

پ ـ هرگونه ارزیابی فنی بازرگانی، تن ها پیش از گشودن پاکت‌های قیمت (ج) مجاز است.

ت ـ پاکت قیمت (ج) مناقصه گرانی که در ارزیابی‌های فنی بازرگانی پذیرفته نشده اند، باید ناگشوده بازگردانده شود.

ماده 39ـ ارزیابی مالی و تعیین برنده به شرح زیر انجام می‌گیرد:

الف ـ در مناقصه هایی که مناسب ترین قیمت با ارزیابی فنی بازرگانی و مالی پیشنهادها تعیین می‌گردد، مناسب ترین قیمت به عنوان پیشنهاد برتر شناخته می‌شود و چنانچه پیشنهاد برتر حایز حداقل قیمت در مناقصه باشد، برنده شناخته می‌شود و در غیر این صورت کمیسیون معاملات نظر خود را در خصوص پیشنهاد برتر به همراه گزارش توجیهی و تصمیم خود در خصوص پذیرش پیشنهاد برتر به عنوان برنده و یا تجدید مناقصه برای کسب نظر به هیـیت مدیره گـزارش می‌نماید. دبیر هیات مدیره موظف است ظرف دو هفته نسبت به تشکیل جلسه هیات مذکور اقدام و تصمیم اتخاذ شده را با رعایت مهلت دوهفته ای به دبیرخانه کمیسیون یادشده اعلام نماید. کمیسیون مذکور حسب نظر هیات مدیره نسبت به اعلام پیشنهاد برتر به عنوان برنده یا تجدید مناقصه اقدام خواهد نمود و در صورتی که آن هیات ظرف مدت یادشده اعلام نظر ننماید، کمیسیون معاملات نسبت به اعلام پیشنهاد برتر به عنوان برنده مناقصه اقدام و دبیرخانه کمیسیون یادشده نتیجه را جهت اطلاع به هیات مدیره گزارش می‌نماید.

تبصره ـ مبانی و روش ارزیابی مالی باید به صورت مشروح با ذکر نحوه تاثیرگذاری ارزیابی فنی بازرگانی بر قیمت، در اسناد مناقصه درج شود.

ب ـ در سایر مناقصه ها، چنانچه حداقل قیمت پیشنهاد شده (یا قیمت پیشنهادی در مواردی که مناقصه یکبار تجدید شده و فقط یک پیشنهاد رسیده باشد) از نظر کمیسیون معاملات عادلانه باشد، در صورتی که این پیشنهاد از نظر فنی قابل قبول باشد، برنده شناخته می‌شود. چنانچه حداقل قیمت پیشنهاد شده (یا قیمت پیشنهادی در مواردی که مناقصه یکبار تجدیدشده و فقط یک پیشنهاد رسیده باشد) از نظر کمیسیون یادشده عادلانه نباشد، آن پیشنهاد دهنده از ردیف پیشنهادها خارج و حذف می‌گردد و یا کمیسیون مذکور می‌تواند اتخاذ تصمیم نماید که مناقصه تجدید یا حداقل از سه شخص صلاحیتدار استعلام بها شود و نتیجه آن در کمیسیون معاملات مطرح گردد. در صورتی که حداقل قیمت به دست آمده در استعلام بها، کمتر از حداقل قیمت پیشنهاد شده در مناقصه باشد، به شرح زیر عمل می‌شود:

1ـ در صورتی که تفاوت این دو قیمت کمتر از پنج درصد باشد، در این صورت اگر پیشنهاددهنده حداقل در مناقصه حاضر باشد معامله را به حداقل قیمت به دست آمده در استعلام انجام دهد، به عنوان برنده اعلام خواهد شد و در غیر این صورت کمیسیون یادشده، پیشنهاددهنده حداقل قیمت در استعلام بها را حایز حداقل قیمت شناخته و موضوع را برای تایید وی به عنوان برنده و یا تجدید مناقصه به مدیرعامل احاله خواهد نمود.

2ـ در صورتی که حداقل قیمت به دست آمده در استعلام بها برابر یا بیشتر از حداقل قیمت پیشنهاد شده در مناقصه باشد یا در استعلام بها کسی داوطلب معامله نباشد و یا تعداد داوطلبان کمتر از سه باشند، کمیسیون می‌تواند پیشنهاددهنده حداقل در مناقصه را به عنوان برنده اعلام و یا رای به تجدید مناقصه دهد.

ث ـ برای ارزیابی و همسنگ کردن پیشنهادهای دارای بخش ارزی، نرخ برابری ارز، نرخ ارز قابل معامله اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. در این گونه موارد برای ارزیابی و همسنگ کردن پیشنهادهای دریافتی باید متوسط نرخ ارز در هفت روز کاری متوالی تا سه روز قبل از روز گشایش پاکت‌های قیمت (ج) پیشنهاددهندگان ملاک عمل قرار گیرد.

چ ـ در صورتی که مناقصه برای اقلام (کالا، خدمت یا حقوق) مختلف برگزار شده باشد و قیمت یک یا چند قلم پیشنهادی نسبت به پیشنهاد دیگر ارزان تر و چند قلم آن گران تر باشد، معامله با کسی که در مجموع قیمت پیشنهادی وی از همه مناسب تر باشد، انجام خواهدشد، مگر آنکه خرید اقلام مورد معامله از فروشندگان متعدد به صرفه بوده و بویژه با توجه به شرایط تحویل و خصوصیات مساعد دیگر به صلاح سازمان باشد که در این صورت موضوع معامله تفکیک و هر قلم از کالا، خدمت یا حقوق یادشده از حایزین مناسب ترین قیمت خریداری خواهد شد و مراتب باید در فراخوان و اسناد مناقصه درج شود.

ماده 40ـ تعیین برنده به ترتیبی خواهد بود که در اسناد درج می‌شود. هرگونه مذاکره با پیشنهاد دهندگان و یا برنده برای اخذ تخفیف و یا تغییر قیمت و شرایط قراردادی به جز آنچه در این آیین‌نامه ذکر شده است، ممنوع می‌باشد. هیچ گونه تخفیف و یا تغییر قیمتی نیز از سوی پیشنهاددهندگان پذیرفته نخواهد شد و تن ها ملاک تعیین برنده، قیمتی است که هر شرکت کننده در پاکت در بسته و لاک و مهر شده به سازمان تسلیم کرده است. کمیسیون معاملات، کمیته فنی بازرگانی و مسیولین سازمان باید با توجه به مدتی که فروشندگان کالا، خدمت یا حقوق در برگ پیشنهادهای خود ذکر نموده اند، به نحوی اقدام کنند که به علت انقضای مدت خسارتی متوجه سازمان نشود.

تبصره ـ چنانچه برای کاهش یا افزایش قیمت در اسناد مناقصه ترتیبی مشخص شده باشد، باید براساس آن اقدام شود.

ماده 41ـ در مواردی که کمیسیون معاملات برنده را اعلام کرده باشد، سپرده او و پیشنهاد دهنده‌ای که پیشنهاد او در مرتبه دوم قرار دارد، با رعایت ماده (48) نگاهداری و سپرده سایر پیشنهاددهندگان بلافاصله آزاد خواهد شد.

تبصره ـ پیشنهادی که در مرتبه دوم قرار دارد، در صورتی می‌تواند مورد ابلاغ قرار گیرد که تفاوت بهای پیشنهادی او با برنده کمتر از مبلغ تضمین باشد، در غیر این صورت رجوع به وی ممنوع است و سپرده او آزاد خواهد شد.

ماده 42ـ اگر در نتیجه فراخوان یا انتشار در شبکه و یا دعوت به مناقصه پیشنهادی دریافت نشده باشد، مدیرعامل می‌تواند مناقصه را تجدید نماید. چنانچه در مناقصه جدید نیز پیشنهادی واصل نشود، مدیرعامل موضوع را برای اتخاذ تصمیم و تعیین نحوه انجام معامله به هیات مدیره احاله می‌نماید.

تبصره ـ اطلاعات معاملات اعم از مناقصه و ترک مناقصه، جز آن دسته از معاملاتی که به تشخیص شورا باید مستور بماند، از طریق شبکه در اختیار عموم قرار می‌گیرد.

ماده 43ـ شرایط تجدید و لغو مناقصه به شرح زیر می‌باشد:

الف ـ مناقصه در شرایط زیر تجدید می‌شود:

1ـ کم بودن تعداد مناقصه گران از حدنصاب تعیین شده (حداقل سه پیشنهاد در مناقصه اول).

2ـ پایان مدت اعتبار پیشنهادها و عدم موافقت شرکت کنندگان و یا برنده مناقصه با تمدید مدت اعتبار پیشنهاد.

3ـ امتناع برندگان اول و دوم مناقصه از انعقاد قرارداد.

4ـ بالا بودن قیمت ها به نحوی که توجیه اقتصادی در مناقصه منتفی گردد و یا مبلغ پیشنهادی برنده در مناقصه به تشخیص کمیسیون معاملات با برآورد قیمت معامله اختلاف فاحش و غیرقابل قبول داشته باشد.

5 ـ رای هیات رسیدگی به شکایات در خصوص مناقصه.

ب ـ مناقصه در شرایط زیر لغو می‌گردد:

1ـ نیاز به خرید کالا، خدمت یا حقوق موضوع مناقصه مرتفع شده باشد.

2ـ تغییرات زیادی در اسناد مناقصه لازم باشد و موجب تغییر در ماهیت مناقصه گردد.

3ـ حوادث غیرمترقبه از قبیل جنگ، زلزله، سیل و نظایر آن‌ها.

4ـ تشخیص کمیسیون معاملات مبنی بر تبانی بین مناقصه گران.

5 ـ رای هیات رسیدگی به شکایات در خصوص مناقصه.

تبصره ـ سازمان باید تجدید یا لغو مناقصه را مطابق با تبصره ماده (42) به آگاهی همه مناقصه گران برساند.

ماده 44ـ برگزاری مناقصه در موارد زیر الزامی نیست و سازمان می‌تواند بدون انجام مناقصه، معامله مورد نظر را انجام دهد:

الف ـ خرید اموال منقول، خدمات و حقوقی که به تشخیص و مسیولیت مدیرعامل و یا نمایندگان مجاز وی و با تصویب هیات مدیره منحصر به فرد بوده و دارای انواع مشابه نباشد.

ب ـ خرید، اجاره به شرط تملیک یا اجاره گرفتن اموال غیرمنقول. در این موارد بهای موضوع معامله به تشخیص و مسیولیت مدیرعامل و یا نماینده مجاز وی با کسب نظر از هیات کارشناسان خبره مربوط (سه نفر) به انتخاب هیات مدیره، تعیین خواهد شد.

پ ـ خرید اموال، کالا و خدمات با قیمت تعیین شده و یا حقوقی که نرخ‌های آن‌ها از طرف مراجع قانونی ذی‌صلاح تعیین شده باشد.

ت ـ خرید خدمات پژوهشی و آموزشی در چارچوب برنامه آموزشی و پژوهشی مصوب که به تشخیص و مسیولیت مدیرعامل و با رعایت صرفه و صلاح سازمان، امکان برگزاری مناقصه مقدور نباشد.

ث ـ خرید خدمات فرهنگی و هنری و صنایع مستظرفه با رعایت موازین اسلامی که به تشخیص و مسیولیت مدیرعامل و با رعایت صرفه و صلاح سازمان، امکان برگزاری مناقصه مقدور نباشد.

ج ـ خرید خدمات مشاوره اعم از مهندسی مشاور و مشاوره فنی بازرگانی مشتمل بر مطالعه، طراحی و یا مدیریت بر طرح و اجرا و نظارت و یا هر نوع خدمات مشاوره‌ای و خدمات کارشناسان (اشخاص حقیقی).

چ ـ در مورد معاملاتی که طرف معامله وزارتخانه یا موسسه دولتی و یا شرکت دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و موسسات و شرکت‌های تابعه ای است که بیش از پنجاه درصد سهام و یا سرمایه و یا مالکیت آن‌ها متعلق به موسسات و نهادهای مذکور و شرکت‌های تعاونی مصرف و توزیع کارکنان وزارتخانه ها و سازمان باشد.

ح ـ خرید قطعات یدکی برای تعویض و یا تکمیل لوازم و تجهیزات ماشین آلات ثابت و متحرک موجود و ادوات و ابزار و وسایل اندازه گیری دقیق، لوازم آزمایشگاهی علمی و فنی و نظایر آن که تامین آن با تشخیص و مسیولیت مدیرعامل از طریق مناقصه امکان پذیر نباشد، با تعیین بهای مورد معامله از سوی حداقل یک نفر کارشناس منتخب او یا مقام مجاز از طرف وی.

خ ـ تعمیر تجهیزات و ماشین آلات ثابت و متحرک در واحدهای تولیدی به تشخیص و مسیولیت مدیرعامل و یا نماینده مجاز وی با رعایت صرفه و صلاح سازمان.

د ـ در مورد معاملاتی که به تشخیص و مسیولیت شورا، با ملاحظه صرفه و صلاح سازمان باید مستور بماند.

ذ ـ خرید سهام (چنانچه براساس اساسنامه و مقررات مربوط در سازمان مجاز شناخته شده باشد) و تعهدات ناشی از اجرای احکام قضایی.

ماده 45ـ رعایت استانداردهای ملی و داخلی در انجام معاملات (اعم از خرید کالا، خدمت یا حقوق، امور پیمانکاری و نظایر آن) ضروری است. در مواردی که استانداردهای ملی و داخلی تدوین نشده باشد، رعایت استانداردهای بین‌المللی الزامی است و موارد استثنا به تشخیص و مسیولیت مدیرعامل تعیین می‌شود و در این موارد، مدیرعامل موظف است همزمان هیات مدیره و حسابرس (بازرس) سازمان را مطلع نماید.

ماده 46ـ در مواردی که با توجه به شرایط، میسر نبودن انجام مناقصه براساس گزارش توجیهی و با ذکر ادله توسط واحد متقاضی گزارش و توسط هیات ترک تشریفات مناقصه تایید می‌شود، می‌توان معامله را به طریق دیگری انجام داد. در این صورت، هیات یاد شده با رعایت صرفه و صلاح سازمان ترتیب انجام این گونه معاملات را با رعایت سایر مقررات مربوط در هر مورد برای یک نوع کالا، خدمت یا حقوق تعیین و اعلام خواهد نمود. هیات یادشده بنا به دعوت مدیرعامل تشکیل و تصمیمات آن با رای اکثریت اعضا معتبر خواهد بود. نظر هر یک از اعضا نسبت به گزارش توجیهی ترک مناقصه و ترتیب انجام معامله باید برای مراجعات آینده در سوابق جلسه نگهداری شود.

تبصره1ـ در صورت لزوم، عضو منتخب مجمع عمومی برای اظهارنظر می‌تواند از نظرات کارشناس (کارشناسان) حسب موضوع معامله استفاده نماید و در این صورت هزینه استفاده از کارشناس (کارشناسان) به عهده سازمان می‌باشد.

تبصره2ـ در هر حال، سازمان در مواردی که موضوعیت داشته باشد، باید به طریق مقتضی (رویه مندرج در ماده (30) از صلاحیت و توان انجام تعهدات طرف معامله و یا مشخصات فنی کالا، خدمت یا حقوق مورد معامله اطمینان حاصل نماید.

تبصره3ـ سازمان موظف است شرط الزام به رعایت مفاد این آیین‌نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط در انجام موضوع قرارداد توسط طرف قرارداد را در مفاد قراردادهایی که از طریق عدم الزام و ترک مناقصه با شرکت‌های زیرمجموعه سازمان منعقد می‌گردد، درج نماید.

ماده 47ـ هیات ترک تشریفات مناقصه مرکب از مدیرعامل، معاون توسعه مدیریت و یک نفر به انتخاب مجمع عمومی می‌باشد. در صورتی که مبلغ معامله بیش از پنجاه برابر نصاب معاملات کوچک باشد، انجام معامله پس از تصویب هیات مذکور و با تایید هیات مدیره مجاز خواهد بود. در صورتی که مبلغ معامله بیش از دویست برابر نصاب معاملات کوچک باشد، انجام معامله پس از تصویب هیات یاد شده منوط به تایید شورا خواهد بود.

فصل پنجم ـ انعقاد قرارداد و شرایط آن

ماده 48ـ انعقاد قرارداد به شرح زیر انجام می‌گیرد:

الف ـ قرارداد با برنده مناقصه باید پیش از پایان مدت اعتبار پیشنهادها منعقد شود. این مدت حداکثر برای یک بار و برابر مدت پیش بینی شده در شرایط و اسناد مناقصه قابل تمدید است. بعد از عقد قرارداد سپرده برنده دوم مسترد می‌شود.

ب ـ چنانچه برنده اول از انعقاد قرارداد امتناع نماید و یا ضمانت انجام تعهدات را ارایه ننماید، باید پس از ابلاغ کتبی، چنانچه در مهلتی که حداکثر هفت روز کاری برای طرف معامله داخلی و پانزده روز کاری برای طرف دوم معامله مقیم خارج از کشور می‌باشد، حاضر به انجام معامله یا انعقاد قرارداد نشود و یا ضمانت انجام تعهدات را ارایه ننماید، سپرده وی به نفع سازمان ضبط و قرارداد با برنده دوم منعقد خواهد شد، به شرط اینکه تفاوت قیمت نفر اول و دوم بیشتر از سپرده نفر اول نباشد. مهلت‌های یاد شده با توجیه مستند و مدلل و تصویب مدیرعامل می‌تواند تا دو برابر افزایش یابند. این نکته باید در شرایط و اسناد مناقصه درج شود.

تبصره1ـ در صورتی که برنده دوم مناقصه نیز در مدت مقرر پس از اعلام سازمان حاضر به انعقاد قرارداد نشود، سپرده او نیز به نفع سازمان ضبط و مناقصه تجدید خواهد شد. این نکته باید در شرایط و اسناد مناقصه درج شود.

تبصره2ـ در مواردی که پس از انعقاد قرارداد، طرف معامله از انجام تعهد خودداری نماید، چنانچه انجام معامله با آن قیمت و شرایط با برنده دوم مناقصه ممکن باشد با تشخیص مدیرعامل و تایید هیات مدیره، سازمان می‌تواند با همان شرایط و قیمت، معامله را به ترتیب به نفرات واجد شرایط بعدی واگذار نماید. در صورتی که انجام مورد معامله با آن قیمت و شرایط میسر نگردد، مناقصه تجدید خواهد شد.

ماده 49ـ معاملات سازمان نیازمند عقد قرارداد قبل از پایان مدت اعتبار پیشنهادها است که مطابق ضوابط، مقررات و دستورالعمل‌های مصوب هیات مدیره تنظیم می‌شود.

تبصره ـ در مورد معاملات کوچک و متوسط که مورد معامله ظرف ده روز پس از انجام تشریفات مربوط تحویل و بهای آن به طور نقدی پرداخت یا دریافت می‌شود، انجام معامله منوط به انعقاد قرارداد نمی باشد، ولی صورتحساب‌ها، اوراق خرید کالا، خدمت یا حقوق، ضمانت نامه و دیگر موارد (متناسب با نوع معامله) باید اخذ شود.

ماده 50 ـ در قرارداد درج نکات زیر ضروری است:

1ـ نام متعاملین.

2ـ نوع و مقدار مورد معامله با مشخصات کامل آن‌ها.

3ـ مدت انجام تعهد و محل و شرایط تحویل مورد معامله.

تبصره ـ دادن هرگونه امتیاز به برنده مناقصه یا واگذاری امکانات سازمان و یا پرداخت پیش پرداخت به برنده مناقصه در موقع قرارداد یا اجرای کار، به جز آنچه که در فراخوان و یا اسناد مناقصه درج شده است، ممنوع است.

4ـ ترتیب عمل و میزان خسارت در مواردی که طرف قرارداد در انجام تعهدات جزیا یا کلا تاخیر نماید.

5 ـ الزام تحویل کالا بر طبق اسناد و نمونه مهر شده، در صورتی که تهیه نمونه لازم باشد. در این صورت باید نمونه کالا با مهر طرفین معامله منقوش و نزد سازمان نگهداری شود.

6 ـ اقرار برنده مناقصه به این موضوع که از مشخصات کالا، خدمت یا حقوق مورد معامله و مقتضیات محل تحویل کالا، خدمت یا حقوق اطلاع کامل دارد و هیچ امر مجهولی باقی نمانده است که بعدا مستند به جهل عنوان شود.

7ـ اختیار سازمان نسبت به افزایش یا کاهش مورد معامله در مدت قرارداد تا میزان بیست وپنج درصد مقدار مندرج در قرارداد.

8 ـ در مواردی که انجام کار براساس واحد بها باشد، بهای مورد معامله و ترتیب پرداخت آن براساس برآورد بهای مورد معامله تعیین و در قرارداد ذکر می‌شود، بهای کارهای انجام یافته براساس واحد بها احتساب و پرداخت خواهد شد.

9ـ چنانچه بنا به مقتضیات در نظر باشد که به برنده مناقصه پیش پرداخت داده شود و یا تسهیلاتی ارایه گردد، میزان و ترتیب پرداخت آن باید در شرایط و اسناد مناقصه درج شده باشد.

تبصره1ـ تادیه پیش پرداخت و فراهم نمودن تسهیلات در مناقصه منوط به اخذ تضمین‌های معتبر و مورد قبول خواهد بود.

تبصره2ـ مبلغ پیش پرداخت از بیست وپنج درصد مبلغ معامله بیشتر نخواهد بود (در موارد خاص به تشخیص و مسیولیت مدیرعامل و با تصویب هیات مدیره درصد یاد شده قابل افزایش خواهد بود) و میزان و شرایط آن نیز باید در اسناد درج شود.

10ـ میزان سپرده حسن انجام کار (نباید کمتر از ده درصد مبلغ پیمان باشد) و نحوه وصول اقساط آن و ترتیب استرداد آن براساس شرایط و اسناد مناقصه.

11ـ مدت فاصله زمانی بین تحویل موقت و تحویل قطعی در قراردادهای مربوط به کارهای اجرایی از جمله ساختمان، تاسیسات و تجهیزات براساس شرایط و اسناد مناقصه.

12ـ اقرار به عدم شمول ممنوعیت موضوع قانون راجع به منع مداخله وزرا و نمایندگان مجلسین و کارمندان در معاملات دولتی و کشوری ـ مصوب 1337ـ

13ـ سایر تعهداتی که در شرایط و اسناد مناقصه ذکر شده است و شرایطی که مورد توافق طرفین معامله قرار گیرد به شرط اینکه امتیازاتی را علاوه بر آنچه در شرایط و اسناد مناقصه ذکر شده است، برای طرف قرارداد در بر نداشته باشد.

14ـ درج این شرط که در صورت عدم انجام تعهد، سازمان مختار است علاوه بر ضبط ضمانت و وصول خسارات برای انجام معامله به نفر دوم یا دیگری مراجعه نماید.

15 ـ درج سایر مواردی که حسب نوع معامله یا کالا، خدمت یا حقوق ضروری باشد.

16ـ مشخص نمودن مرجع حل اختلاف در صورتی که اشکال یا قصوری در انجام و یا تحویل موضوع معامله و یا پرداخت موضوع معامله پیش آید.

تبصره ـ رعایت اصل یکصدوسی ونهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در تعیین مرجع حل اختلاف لازم خواهد بود.

ماده 51 ـ تحویل مورد معامله به شرح زیر انجام می‌گیرد:

الف ـ در مورد معاملات کوچک، تحویل مورد معامله با رسید انبار و مسیولیت انباردار یا تحویل‌گیرنده حسب مورد صورت می‌پذیرد.

ب ـ در مورد معاملات متوسط و عمده، تحویل مورد معامله با گواهی و مسیولیت انباردار و یا نماینده واحد تحویل‌گیرنده کالا، خدمت یا حقوق و رییس واحد متقاضی و یا نماینده وی می‌باشد.

تبصره1ـ تحویل مورد معامله حسب مورد با قبض انبار دارای شماره مسلسل که به امضای انباردار برسد و یا تنظیم صورتمجلس انجام می‌شود که در آن به صراحت درج می‌گردد «کالا، خدمت یا حقوق مورد معامله یا کار انجام شده طبق نمونه یا مشخصات مندرج در شرایط و اسناد مناقصه (قرارداد) می‌باشد».

تبصره2ـ در مواردی که کالا در خارج از انبار تحویل شده و به انبار وارد نمی شود با در نظر گرفتن مفاد این ماده و تبصره‌های آن حسب مورد اقدام و تحویل‌گیرنده کالا به جای انباردار تکالیف مربوط را انجام خواهد داد و رسید یا صورتمجلس مربوط حسب مورد مبنای صدور قبض رسید انبار و حواله انبار قرار می‌گیرد.

تبصره3ـ چنانچه در کالا، خدمت یا حقوق تحویلی عیب یا نقص مشاهده شود که رفع آن مستلزم صرف وقت و منابع مالی باشد، در صورت نیاز فوری واحد درخواست کننده و قبول کالا، خدمت یا حقوق ناقص یا معیوب، تحویل گیرندگان می‌توانند راسا (یا در صورت لزوم با جلب نظر کارشناس) میزان خسارت و تفاوت قیمت را تعیین و نسبت به تحویل کالا، خدمت یا حقوق اقدام نمایند. مراتب مندرج در این تبصره باید در شرایط و اسناد مناقصه و قرارداد درج گردد.

تبصره4ـ در مورد تحویل کار در قراردادهای پیمانکاری، رعایت دستورالعمل شرایط عمومی پیمان در مناطق آزاد الزامی می‌باشد.

ماده 52 ـ مزایده به یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:

قبل از انجام مزایده، مورد معامله باید توسط کارشناس یا کارشناسان خبره منتخب کمیسیون معاملات ارزیابی گردد. مبلغ ارزیابی پس از تایید کمیسیون معاملات مبنای نصاب در فروش خواهد بود.

الف ـ در مورد معاملات کوچک، مامور فروش موظف است به داوطلبان معامله مراجعه و پس از تحقیق کامل از بها، با رعایت صرفه سازمان معامله را انجام دهد و سند مربوط را با قید اینکه معامله با بیشترین بهای ممکن انجام شده است، با ذکر نام، نام خانوادگی، سمت و تاریخ امضا کند.

ب ـ در معاملات متوسط، مورد معامله باید توسط کارشناس منتخب کمیسیون معاملات، ارزیابی قیمت شود و پس از اخذ سه فقره استعلام کتبی، به خریداری که بالاترین بها را پیشنهاد کند، با تشخیص مسیول تدارکات و تایید معاون توسعه مدیریت واگذار می‌شود و چنانچه داوطلب خرید به حداقل قیمت (قیمت ارزیابی شده) پیدا نشود، موضوع توسط کارشناس کمیسیون معاملات مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرد.

پ ـ در معاملات عمده به یکی از دو روش زیر عمل می‌شود:

1ـ برگزاری مزایده عمومی از طریق انتشار آگهی.

2ـ برگزاری مزایده محدود.

تبصره1ـ در آگهی مزایده شرایطی که طبق این آیین‌نامه برای آگهی مناقصه پیش بینی شده است، در صورتی که با عمل مزایده منطبق باشد، باید رعایت شود.

تبصره2ـ مقرراتی که در این آیین‌نامه در مورد ترتیب تشکیل کمیسیون معاملات و اتخاذ تصمیم در کمیسیون مذکور و اجرای تصمیمات آن و انعقاد قرارداد و تحویل مورد معامله معین شده، در صورتی که با عمل مزایده منطبق باشد، باید اجرا شود.

تبصره3ـ فروش اجناسی که به تشخیص کمیسیون معاملات در معرض فساد سریع باشد، صرفنظر از نصاب معاملات متوسط یا عمده، از طریق دریافت استعلام کتبی بلامانع می‌باشد.

تبصره4ـ واگذاری زمین برای اجرای طرح‌های سرمایه گذاری در مناطق آزاد از شمول این آیین‌نامه مستثنی بوده و در مورد آن براساس آیین‌نامه نحوه استفاده از زمین و منابع ملی در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران، موضوع تصویب‌نامه شماره 16448/ت253ک مورخ 1373/02/10 و دستورالعمل اجرایی آن که توسط دبیرخانه شورا ابلاغ می‌شود و اساسنامه سازمان عمل خواهد شد.

تبصره5 ـ در معاملاتی که منجر به مشارکت سازمان در اجرای پروژه خواهد بود، آورده سازمان از قبیل امتیازات، اموال و املاک توسط هیات کارشناسی متشکل از سه نفر به انتخاب کمیسیون معاملات منطقه تقویم و در اسناد آگهی مشارکت به عنوان سهم پایه سازمان اعلام می‌گردد.

فصل ششم ـ اموال، ماشین آلات و تجهیزات

ماده 53 ـ اموال سازمان اعم از منقول و غیرمنقول به دو نوع تقسیم می‌شود:

1ـ اموال اختصاصی سازمان: اموالی که سازمان حق تصرف مالکانه نسبت به آن‌ها دارد، از قبیل اراضی، ابنیه، اثاثه و نظایر آن.

2ـ اموال عمومی سازمان: اموالی که متعلق به شهر بوده و برای استفاده عموم اختصاص یافته است، از قبیل معابر عمومی، خیـابان ها، میادین ، پل ها، گورستان ها، سیل برگردان، مـجاری آب و فاضلاب و متعلقات آن‌ها، انهار عمومی، اشجار اعم از اشجاری که سازمان یا اشخاص در معابر و میادین غرس نموده باشند، چمن کاری، گل کاری و نظایر آن.

ماده 54 ـ سازمان مجاز است پس از تصویب هیات مدیره نسبت به فروش یا اجاره اموال منقول و غیرمنقول و لوازم مازاد بر نیاز خود و اثاث فرسوده اختصاصی، به اشخاص حقیقی و حقوقی برابر مقررات مربوط و با رعایت این آیین‌نامه اقدام و یا به موسسات دولتی، فرهنگی یا خیریه به نحو مقتضی اهدا و یا تهاتر نماید (به استثنای اموالی که جز نفایس علمی یا آثار و بناهای تاریخی است) و در صورت فساد، معدوم و آثار آن را در حساب ها شناسایی نماید. وجوه حاصل از فروش یا تهاتر اموال یادشده در حساب مربوط منظور می‌شود و دریافت هرگونه اموال، ماشین آلات و تجهیزات (اعم از منقول و غیرمنقول) از سایر موسسات و نهادها (دولتی و غیردولتی) و افراد حقیقی یا حقوقی برابر مقررات مربوط بلامانع است و پس از ارزیابی کارشناس منتخب مقام مجاز به حساب دارایی‌ها منظور و ثبت خواهد شد.

ماده 55 ـ دارایی‌ها و اموال، ماشین آلات و تجهیزات سازمان دارای شناسنامه ای می‌باشند که نشان دهنده قیمت تمام شده، عمر مفید، نرخ استهلاک، روش محاسبه استهلاک، استهلاک انباشته، ارزش دفتری، ارزش اسقاط، محل استقرار، شماره سند حسابداری خرید، محل تامین اعتبار، محل خرید و دوره گارانتی (ضمانت) است و ثبت دفاتر رسمی سازمان مبنای تکمیل اطلاعات این شناسنامه خواهد بود.

ماده 56 ـ مسیولیت حفظ اموال منقول و غیرمنقول عمومی سازمان و آماده و مهیا ساختن آن برای استفاده عموم و جلوگیری از تجاوز و تصرف اشخاص نسبت به آن‌ها به عهده سازمان و مسیولیت حفظ اموال منقول و غیرمنقول اختصاصی سازمان که در اختیار کارکنان سازمان است متضامنا با تحویل‌گیرنده اموال و مقداری آن نیز با امین اموال واحد ذی‌ربط و مسیولیت نگهداری حساب ریالی بر عهده مدیرمالی سازمان و یا مسیول مالی واحد است.

فصل هفتم ـ سایر مقررات

ماده 57 ـ ارسال مکاتبات و اسناد مرتبط با معاملات در صورتی معتبر است که فرستادن آن جز در موارد تغییر نشانی یا محل، قابل تصدیق باشد، مانند پست سفارشی و نظایر آن.

ماده 58 ـ نحوه رسیدگی به شکایات به شرح زیر می‌باشد:

الف ـ چنانچه هر یک از مناقصه گران نسبت به اجرا نشدن مواردی از این آیین‌نامه اعتراض داشته باشند، می‌توانند به سازمان شکایت کنند.

ب ـ سازمان موظف است ظرف پانزده روز از تاریخ دریافت شکایت، رسیدگی‌های لازم را به عمل آورده و در صورت وارد دانستن اعتراض، مطابق مقررات مربوط اقدام و در غیر این صورت، ظرف مدت تعیین شده جوابیه لازم را به شاکی اعلام در صورت عدم پذیرش نتیجه توسط شاکی، هیات رسیدگی به شکایات متشکل از نماینده سازمان، نماینده شاکی و داور مرضی‌الطرفین موضوع را بررسی و نتیجه رسیدگی را ظرف پانزده روز اعلام می‌نماید و در صورت اعتراض هر یک از طرفین، موضوع جهت رسیدگی قانونی به مراجع ذی صلاح ارجاع می‌شود و فرایند برگزاری مناقصه یا مزایده روال معمول خود را طی خواهد کرد.

ماده 59 ـ اشخاص حقوقی و حقیقی که به تشخیص هیات مدیره و یا اعلام مراجع رسمی در ایفای تعهدات خود تعلل ورزیده و یا کالا، خدمت یا حقوق موضوع معامله را به نحو مطلوب تهیه، تدارک، انجام و یا تحویل ننمایند، ضمن اقدام قانونی برای استیفای حقوق سازمان تا اطلاع ثانوی در فهرست سیاه قرار می‌گیرند و از شرکت در مناقصه ها، مزایده‌ها و معاملات سازمان محروم می‌شوند.

ماده 60 ـ به منظور تسهیل در انجام معاملات و گسترش رقابت و تحصیل صرفه و صلاح سازمان و ایجاد شفافیت در معاملات، سازمان موظف است اطلاعات معاملات عمده سازمان و شرکت‌های زیرمجموعه را در مراحل مختلف آن، شامل نحوه انجام معامله، چگونگی و نتایج بررسی پیشنهاددهندگان و پیشنهادها، انتخاب طرف معامله و ترتیب انجام معامله را غیر از آن دسته از معاملاتی که به تشخیص شورا باید مستور بماند، در شبکه منتشر نماید.

تبصره ـ دبیرخانه کمیسیون معاملات موظف است اطلاعات مربوط به اسناد مناقصه / مزایده را به نحوی مطمین بایگانی و نگهداری نماید تا امکان دسترسی، مشاهده و نظارت در هر زمان به سهولت برای دبیرخانه شورا و بازرس قانونی سازمان فراهم باشد.

ماده 61 ـ از تاریخ لازم‌الاجراشدن این آیین‌نامه، آیین‌نامه ها و دستورالعمل‌های مغایر لغو می‌شود.

تبصره1ـ در صورت لزوم، دستورالعمل‌های موضوع این آیین‌نامه توسط دبیرخانه شورا ابلاغ می‌شود.

تبصره2ـ در مورد طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای که اعتبار آن‌ها در بودجه کل کشور درج و از آن محل تامین می‌شود، سازمان موظف است ضوابط مربوط را رعایت نماید.

ماده 62 ـ مسیولیت حسن اجرای این آیین‌نامه با رییس هیات مدیره، مدیرعامل و معاون توسعه مدیریت سازمان که معامله در زمان تصدی آن‌ها صورت می‌گیرد، است.

این تصویب‌نامه در تاریخ 1392/01/14 به تایید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.

معاون اول رییس جمهور ـ محمدرضا رحیمی