اصلاح ماده (10) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات

شماره 243199/ت60892هـ 1401/12/28

وزارت صنعت، معدن و تجارت ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی

هیات وزیران در جلسه 1401/12/24 به پیشنهاد شماره 11180027 مورخ 1401/10/25 وزارت صنعت، معدن و تجارت و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:

ماده (10) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات موضوع تصویب‌نامه شماره 1395/ت16هـ مورخ 1373/02/06 و اصلاحات بعدی آن به شرح زیر اصلاح می‌شود:

ماده 10ـ در اجرای ماده (3) قانون، ملاک تجاری بودن، نحوه صدور، تمدید و ابطال کارت بازرگانی و موارد معافیت از داشتن آن، به شرح زیر اعلام می‌شود:

1ـ ملاک تجاری بودن کالا:

کالاهایی که به تشخیص گمرک برای فروش، وارد یا صادر می‌گردد، اعم از اینکه به همان شکل یا پس از انجام عملیات تولیدی، تفکیک و بسته بندی به فروش برسد تجاری تلقی خواهد شد.

تبصره ـ موارد زیر تجاری تلقی نمی شود:

الف ـ نمونه‌های تجاری و تولیدی و نمونه برای بررسی و آزمایش درحدی که می‌تواند نمونه تلقی شود به تشخیص گمرک ایران.

ب ـ ماشین آلات، تجهیزات، اجزا و قطعات مربوط مورد نیاز واحدهای تولیدی فاقد کارت بازرگانی معتبر و دارای پروانه بهره‌برداری یا جواز تاسیس از مراجع قانونی ذی‌ربط با حداقل درصد پیشرفت فیزیکی تعیینی وزارت صنعت، معدن و تجارت که در مواقع لزوم در حد نیاز خود با تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت راسا وارد می‌نمایند.

پ ـ عملیات ورود و صدور کالا توسط دستگاه‌های اجرایی دارای ردیف بودجه منطبق با وظایف و در جهت نیل به اهداف آن دستگاه با اطلاع وزارت صنعت، معدن و تجارت که برای تامین نیاز و نیل به اهداف عمومی آن دستگاه انجام می‌شود. در موارد خاص که وزارت صنعت، معدن و تجارت تشخیص می‌دهد ورود کالا برای عملیات تجاری است، ضمن توقف جریان مراتب را به هیات دولت گزارش می‌نماید.

ت ـ وسایل و ملزومات مورد نیاز واحدهای تحقیقاتی، علمی، پزشکی، آموزشی، آزمایشگاهی، کارنما (کاتالوگ)، دفترک (بروشور)، کتابچه حاوی مشخصات فنی و تجاری کالا، نقشه‌های فنی و نمونه‌های فاقد بهای ذاتی، کالاهای مورد نیاز پیمانکاران و مشاوران با تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت.

ث ـ عملیات ورود و صدور کالا یا خدمت توسط سازمان ها و موسسات دارای ردیف بودجه.

2ـ چگونگی صدور کارت بازرگانی:

کارت بازرگانی با درخواست متقاضی از طریق سامانه جامع تجارت مطابق سازوکارها و ضوابط مندرج در بند (ت) ماده (6) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز ـ مصوب 1392ـ و اصلاحات بعدی آن، توسط شعب اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران به نمایندگی از اتاق‌های مذکور به نام متقاضیانی که واجد شرایط زیر باشند برای مدت یک سال با رشته فعالیت خاص صادر می‌گردد که پس از تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت معتبر خواهد بود.

تبصره1ـ مهلت اعتبار کارت‌های بازرگانی برای واحدهای تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری و صادرکنندگان ممتاز و نمونه ملی موضوع تصویب‌نامه شماره 4522/ت24152هـ مورخ 1380/02/09 و اصلاحات بعدی آن، حداکثر تا پنج سال به درخواست متقاضی تعیین می‌گردد.

تبصره2ـ کارت بازرگانی کلیه شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های مربوط فقط توسط شعب اتاق تعاون ایران به نمایندگی از اتاق مذکور صادر می‌گردد که پس از تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت معتبر خواهد بود.

تبصره3ـ سقف ارزشی واردات برای دریافت کنندگان کارت بازرگانی براساس رتبه بندی اعتباری سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری تعیین می‌شود. در صورت عدم امکان رتبه بندی، این سقف در سال اول با لحاظ شاخص‌هایی نظیر گردش حساب بانکی شخص حقیقی یا حقوقی، مدیرعامل و اعضای هیات مدیره و سرمایه ثبتی شخص حقوقی حداکثر پانصد هزار (000ر500) دلار خواهد بود. سقف ارزشی واردات در زمان ثبت سفارش اعمال خواهد شد. در صورت نداشتن بدهی گمرکی، سقف تعیین شده به میزان مبلغ وارداتی که بدهی گمرکی آن تسویه شده است مجددا قابل استفاده خواهد بود. تعداد رشته فعالیت و نوع آن مخصوصا در مورد کالاهای اساسی، حساس و ضروری نیز برای هر بازرگان براساس رتبه بندی اعتباری سامانه مذکور تعیین خواهد شد. افزایش سقف یادشده به صورت موردی با تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت مجاز می‌باشد.

در موارد زیر، در صورت کافی نبودن سقف تعیین شده، به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت به میزان مورد نیاز دارنده کارت بازرگانی به سقف مذکور اضافه می‌شود:

1ـ ثبت سفارش جهت تامین نیاز واحدهای تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری توسط خود آن‌ها یا اشخاص زیر:

1ـ1ـ شخص حقیقی یا حقوقی،که مالکیت بیش از پنجاه درصد (50%) آن واحد تولیدی را دارد.

2ـ1ـ شخص حقوقی تحت مالکیت واحد تولیدی (با مالکیت بیش از پنجاه درصد (50%).

3ـ1ـ شخص حقوقی که با واحد تولیدی مذکور هر دو تحت مالکیت شخص واحد (با مالکیت بیش از پنجاه درصد (50%) درصد) باشند.

2ـ ثبت سفارش با محل تامین ارز واردات در مقابل صادرات خود.

3ـ ثبت سفارش ماشین الات، تجهیزات، اجزا و قطعات خط تولید برای واحدهای دارای جواز تاسیس از مراجع قانونی ذی‌ربط با حداقل درصد پیشرفت فیزیکی تعیینی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت.

تبصره4ـ سقف ارزشی صادرات برای دریافت کنندگان کارت بازرگانی بر اساس رتبه بندی اعتباری سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری، در صورت عدم امکان رتبه بندی، این سقف در سال اول با لحاظ شاخص‌هایی نظیر گردش حساب بانکی شخص حقیقی یا حقوقی، مدیرعامل و اعضای هیات مدیره و سرمایه ثبتی شخص حقوقی حداکثر پانصد هزار (000ر500) دلار تعیین می‌شود. در صورت ارایه گواهی مبنی بر نداشتن تعهد ارزی، سقف تعیین شده به میزان مبلغ رفع تعهدشده مجددا قابل استفاده خواهد بود.

جهت صادرات محصول تولیدشده واحد تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری توسط خود آن‌ها یا اشخاص زیر، در صورت کافی نبودن سقف تعیین شده، به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت به میزان مورد نیاز دارنده کارت بازرگانی به سقف مذکور اضافه می‌شود:

1ـ شخص حقیقی یا حقوقی،که مالکیت بیش از پنجاه درصد (50%) آن واحد تولیدی را دارد.

2ـ شخص حقوقی تحت مالکیت واحد تولیدی (با مالکیت بیش از پنجاه درصد (50%)).

3ـ شخص حقوقی که با واحد تولیدی مذکور هر دو تحت مالکیت شخص واحد (با مالکیت بیش از پنجاه درصد (50%)) باشند.

1ـ2ـ اشخاص حقیقی ایرانی:

1ـ1ـ2ـ داشتن حداقل سن بیست سال تمام.

2 ـ1ـ2ـ داشتن حداقل مدرک دیپلم متوسطه.

تبصره ـ اشخاص حقیقی و حقوقی زیر از ارایه مدرک موضوع جز مذکور معاف می‌باشند:

1ـ دارندگان پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی ذی‌ربط مشروط به گذشت دو سال از تاریخ صدور پروانه.

2ـ ارایه کنندگان مدارک مثبته مبنی بر حداقل سه سال سابقه فعالیت در زمینه تجارت با تشخیص اتاق‌های بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران و تعاون ایران.

3ـ1ـ2ـ داشتن محل کسب با کاربری غیرمسکونی در سند اعم از ملکی یا استیجاری دارای شناسه رهگیری به نام شرکت یا یکی از صاحبین امضای مجاز (برای اشخاص حقوقی) و داشتن محل کسب با کاربری غیر مسکونی اعم از ملکی یا استیجاری دارای شناسه رهگیری به نام متقاضی (برای اشخاص حقیقی). متقاضیان با داشتن حداقل (2) سال سابقه تسلیم اظهارنامه مالیاتی مشروط بر آنکه مبلغ فروش کالا و خدمات آن‌ها در سال قبل بیشتر از یک برابر حداقل نصاب معاملات بزرگ اعلامی در ابتدای هر سال بر اساس ماده (3) قانون برگزاری مناقصات ـ مصوب 1383ـ و تبصره (1) آن باشد و نیز شرکت‌های دانش بنیان دارای تاییدیه از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور، از شمول این شرط مستثنی هستند.

تبصره ـ برای احراز کاربری غیر مسکونی محل کسب موضوع این جز، ملاک نوع کاربری مندرج در سند مالکیت حدنگار (تک برگ) است.

4ـ1ـ2ـ داشتن دفاتر قانونی و ارایه اظهارنامه ثبتی.

5 ـ1ـ2ـ داشتن حساب جاری مورد تایید بانک مرکزی.

6 ـ1ـ2ـ عدم اشتغال (اعم از تمام وقت و پاره وقت) و همچنین هرگونه رابطه استخدامی یا مشاوره با وزارتخانه ها و سازمان ها و شرکت ها و موسسات دولتی، قوای سه گانه و نهادهای نظامی، انتظامی، عمومی غیردولتی و انقلابی.

7 ـ1ـ2ـ عدم ورشکستگی به تقصیر و تقلب.

8 ـ1ـ2ـ نداشتن محکومیت موثر کیفری.

9ـ1ـ2ـ ارایه گواهی سازمان امور مالیاتی ذی‌ربط مبنی بر پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی مالیات قطعی شده موضوع ماده (186) قانون مالیات‌های مستقیم ـ مصوب 1366 ـ با اصلاحات بعدی آن.

10ـ1ـ2ـ داشتن گواهی موفقیت در آزمون‌های توجیهی بازرگانی

تبصره ـ آزمون مذکور با محتوا و مواد آموزشی متناسب با شرایط تجارت بین‌المللی توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران با تایید وزارت صنعت معدن و تجارت برگزار می‌شود.

11ـ1ـ2ـ نداشتن بدهی قطعی گمرکی، موضوع ماده (7) قانون امور گمرکی ـ مصوب 1390 ـ و یا تعیین تکلیف بدهی خود و نداشتن قاچاق و جعل گمرکی.

12ـ1ـ2ـ ارایه کد اقتصادی.

2ـ2ـ اشخاص حقیقی غیر ایرانی:

1ـ2ـ2ـ داشتن کلیه شرایط مقرر برای اشخاص ایرانی.

2ـ2ـ2ـ داشتن پروانه کار و اقامت معتبر.

3ـ2ـ2ـ عمل متقابل کشور متبوع آن‌ها در مورد ایرانیان مقیم آن کشور. در موارد خاص که صدور کارت بازرگانی بدون توجه به عمل متقابل کشور متبوع متقاضی به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت ضرورت داشته باشد، وزارت یاد شده می‌تواند مجاز بودن صدور کارت بازرگانی برای این قبیل متقاضیان را بدون رعایت شرط عمل متقابل به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران (اتاق ایران) اعلام نماید.

3ـ2ـ اشخاص حقوقی اعم از اینکه تشکیل و ثبت آن‌ها در ایران بوده یا تشکیل آن‌ها در خارج از کشور بوده و سپس در ایران به ثبت رسیده باشند:

1ـ3ـ2ـ مدیرعامل یا یکی از صاحبان امضای مجاز شرکت باید دارای تمامی شرایـط مقـرر در اجزای (1ـ1ـ2) ـ (2ـ1ـ2) ـ (7ـ1ـ2) ـ (8 ـ1ـ2) ـ (10ـ1ـ2) و حسب مورد (2ـ2ـ2) ـ (3ـ2ـ2) نیز باشد.

2ـ3ـ2ـ مدیران عامل و اعضای هیات مدیره دارای شرایط مقرر در جز (6 ـ1ـ2) باشند. موارد ذیل مشمول محدودیت جز (6 ـ 1ـ 2) و شرایط (10ـ1ـ2) نمی شود:

1ـ شرکت ها و موسسات دولتی

2ـ نهادهای انقلابی

3ـ نهادهای عمومی غیردولتی

4ـ شرکت ها و موسسات متعلق به بندهای (1) تا (3) ( با مالکیت بیش از پنجاه درصد)

5 ـ شرکت ها و موسسات متعلق به بند (4) ( با مالکیت بیش از پنجاه درصد)

6 ـ شرکت‌های تعاونی

7 ـ اعضای هیات علمی

3ـ3ـ2ـ شرکت ها باید دارای شرایط مقـرر در اجزای (3ـ1ـ2) ـ (4ـ1ـ2) ـ(5 ـ1ـ2) ـ (7ـ1ـ2)، (9ـ1ـ2) و (11ـ1ـ2) باشند.

تبصره ـ کارت بازرگانی اشخاص حقوقی با رعایت مفاد بندهای یادشده به نام شرکت صادر می‌گردد.

3ـ چگونگی تمدید کارت بازرگانی:

درخواست تمدید کارت از طریق سامانه جامع تجارت صورت می‌پذیرد. متقاضیان تمدید کارت بازرگانی باید شرایط زیر را داشته باشند:

1ـ3ـ دارا بودن تمامی شروط لازم برای صدور کارت بازرگانی

2ـ3ـ نداشتن تعهد ارزی سررسید شده واردات و صادرات

3ـ3ـ نداشتن بدهی حق بیمه برای متقاضیان حقیقی دارای کارگاه و متقاضیان حقوقی تمدید کارت بازرگانی

تبصره1ـ هر شخص حقیقی یا حقوقی فقط می‌تواند یک فقره کارت بازرگانی داشته باشد.

تبصره2ـ دارندگان کارت بازرگانی حق واگذاری آن به غیر را ندارند. در صورت احراز واگذاری کارت، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران (اتاق ایران) و اتاق تعاون ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌توانند نسبت به تعلیق و یا ابطال کارت اقدام نمایند.

تبصره3ـ دارنده کارت بازرگانی مطابق ماده (186) قانون مالیات‌های مستقیم، مسیول پرداخت مالیات است و مسیولان صدور، تجدید و تمدید کارت بازرگانی در صورت عدم رعایت ماده مزبور مسیولیت تضامنی با مودی خواهند داشت و در صورت استفاده از کارت بازرگانی دیگری مطابق ماده (274) قانون مالیات‌های مستقیم اقدام خواهد شد. در هر حال ماده (182) قانون یاد شده اعمال خواهد شد و واردکننده مطابق قانون امور گمرکی مشمول پرداخت حقوق ورودی است.

تبصره4ـ وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند با استناد به رتبه بندی اشخاص موضوع تبصره (3) بند (2) این ماده، در زمان تمدید کارت بازرگانی، متقاضی را صرفا از یکی از شروط مندرج در بندهای (3ـ 1ـ 2)، (5 ـ 1ـ 2)، (3ـ 2) و (3ـ3) برای حداکثر (2) سال معاف نموده و آن را در رتبه بندی افراد لحاظ نماید. همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند نداشتن سو اثر ناشی از چک برگشتی یا عدم آن را در رتبه بندی اخیر منظور نماید. دستورالعمل این تبصره توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران تهیه و ظرف سه ماه ابلاغ می‌گردد.

4 ـ موارد معافیت از داشتن کارت بازرگانی:

1ـ4ـ شرکت های تعاونی مرزنشینان برای ورود کالاهای مورد نیاز خانوارهای مرزنشین طبق فهرست مربوط و به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده و صدور کالاهای در ازای کالاهای وارداتی.

2ـ4ـ ملوانان ایرانی شاغل در شناورها که بین سواحل ایران و سایر کشورها در تردد هستند، برای ورود کالاهای مورد نیاز خانواده خود به تعداد، مقدار و ارزش تعیین شده.

3ـ4ـ پیله وران، برای ورود کالاهای قابل ورود مورد نیاز استان خود و استان‌های همجوار در صورت اخذ کارت پیله وری و مجوز ورود از سازمان صنعت، معدن و تجارت شهر یا استان مربوط.

4ـ4ـ کارگران ایرانی شاغل در خارج از کشور در صورت داشتن کارنامه شغلی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طبق فهرست مربوط و در حد تعداد، مقدار یا ارزش تعیین شده.

5 ـ4ـ کالاهایی که ورود و صدور آن‌ها به تشخیص گمرک برای فروش نمی باشد.

5 ـ در صورتی که بین متقاضیان کارت بازرگانی و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران یا اتاق تعاون ایران اختلاف پیدا شود، هر یک از طرفین می‌توانند موضوع اختلاف را با ذکر دلایل خود جهت اتخاذ تصمیم نهایی به وزارت صنعت، معدن و تجارت منعکس نمایند.

6 ـ در صورتی که بعد از صدور کارت برای وزارت صنعت، معدن و تجارت مشخص شود که دارنده کارت فاقد یک یا چند شرط از شرایط دریافت کارت می‌باشد یا بعد از صدور فاقد شرط یا شرایط مذکور گردیده است، وزارت مذکور می‌تواند راسا نسبت به ابطال کارت اقدام نموده و موضوع را به اطلاع اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران (اتاق ایران) یا اتاق تعاون ایران حسب مورد برساند. لکن در صورتی که این امر برای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران یا اتاق تعاون ایران مشخص گردد باید موضوع را جهت ابطال به وزارت صنعت، معدن و تجارت منعکس نماید.

تبصره1ـ چنانچه در طول دوره اعتبار کارت بازرگانی، گزارشی مبنی بر رفتار سو تجاری دارنده کارت بازرگانی دریافت شود، وزارت صنعت، معدن و تجارت در صورت احراز توسط کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارت صنعت، معدن و تجارت، گمرک جمهوری اسلامی ایران و اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران (اتاق ایران) و اتاق تعاون ایران (حسب مورد)، می‌تواند تا زمان حصول رسیدگی توسط مراجع ذی‌ربط، نسبت به تعلیق یا ابطال کارت بازرگانی اقدام نماید.

تبصره2ـ انقضا، تعلیق یا ابطال کارت بازرگانی به هر دلیلی مانع از اصلاح یا تمدید ثبت سفارش و ترخیص یا صادرات کالاهایی که حسب مورد شروط مندرج در ماده (11) و ماده (11) مکرر این آیین‌نامه را دارند نمی گردد.

تبصره3ـ مکلف کردن متقاضی صدور و یا تمدید کارت بازرگانی به وارد کردن اطلاعات در سامانه و یا ارایه مدارک مربوطه برای بیش از یکبار ممنوع است.

تبصره4ـ جزهای (1ـ1) تا (3ـ1) تبصره (3) و جزهای (1) تا (3) تبصره (4)
بند (2) و جز (4ـ1ـ2) این ماده پس از ایجاد امکان استعلام سامانه‌ای (سیستمی) مالکیت توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط از جمله سازمان مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی لازم‌الاجرا خواهد بود.

تبصره5 ـ وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است گزارش عملکرد شش ماهه تبصره‌های (3) و (4) بند (2) این ماده را به هیات وزیران ارایه نماید.

معاون اول رییس جمهور ـ محمد مخبر