مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی - جلسه 384

بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه سیصد و هشتاد و چهارم(384) 2 دیـمــــــاه 1382 هجری شمسی 28شوال المکرم 1424 هجری قمری

مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی

دوره ششم ـ اجلاسیه چهارم

1383 ـ 1382

صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز سه شنبه دوم دیماه 1382

فهرست مندرجات :

1 ـ اعلام رسمیت و دستور جلسه .
2 ـ تلاوت آیاتی از کلام الله مجید.
3 ـ ناطقین قبل از دستور آقایان : سیدسبحان حسینی حیدرآبادی ـ بهیار سلیمانی ـ سیدعلی اکبر محتشمی پور و ایرج ندیمی .
4 ـ تسلیت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی بمناسبت درگذشت همشیره مقام معظم رهبری به معظم له و آقایان : سیدهادی و سیدمحمدحسینی خامنه‌ای .
5 ـ تسلیت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی به آقایان : اسماعیل جبارزاده و اکبر اعلمی نمایندگان محترم تبریز.
6 ـ تقدیم لایحه بودجه سال 1383 کل کشورتوسط ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران .
7 ـ بحث و بررسی درخصوص کلیات طرح دوفوریتی اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی .
8 ـ استرداد یک فقره سوال .
9 ـ قرایت نامه جمعی از نمایندگان محترم مجلس به ریاست محترم جمهوری درخصوص تقاضای تاسیس دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی در شهرستان سراوان .
10 ـ اسامی غایبین و تاخیرکنندگان .
11 ـ اعلام ختم جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده .

«جلسه ساعت هشت و سی و سه دقیقه به ریاست آقای مهدی کروبی رسمیت یافت »

اداره تدوین مذاکرات مجلس شورای اسلامی

1 ـ اعلام رسمیت و دستور جلسه
رییس ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جلسه با حضور 195 نفر رسمی است ، دستور جلسه را قرایت بفرمایید.
منشی (جبارزاده ) ـ بسم الله الرحمن الرحیم
دستور جلسه سیصد و هشتاد و چهارم روز سه شنبه دوم دیماه 1382 هجری شمسی مطابق با بیست و هشتم شوال 1424هجری قمری :
1 ـ تقدیم لایحه بودجه سال 1383 کل کشور توسط ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران .
2 ـ طرح دوفوریتی اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی .
3 ـ ادامه رسیدگی به گزارش شور دوم کمیسیون اقتصادی درموردطرح نظام صنفی .
4 ـ سوال آقای ابوالفضل شکوری نماینده محترم زنجان از وزیرمحترم کشور.

2 ـ تلاوت آیاتی از کلام الله مجید
رییس ـ تلاوت کلام الله مجید.
(آیات (49 ـ 43) از سوره مبارکه «یوسف » توسط قاری محترم آقای اصغر برومند تلاوت گردید)

اللهم صل علی '' محمد و آل محمد
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم ـ بسم الله الرحمن الرحیم
و قـال الملک انی ار''ی سبع بقر''ات سمان یـاکلهن سبع عجاف و سبع سنبلا''ت خضر و اخـریابسات یـا ایـها الملا افتونی فی ریـای ان کنتم للریـا تعبرون * قالوا اضغاث احلا''م و ما نحن بـتاویل الا حلا''م بعالمین * وقال الذی نجا منهم''ا وادکر بعد امـه انا انبیکم بتاویلـه فـارسلون * یوسف ایـها الصدیق افتنا فی سبع بقر''ات سمان یـاکلهن سبع عجاف و سبع سنبلا''ت خضر و اخریابسات لعلی ارجع الی الناس لعلهم یعلمون * قال تزرعون سبع سنین دابا فما حصدتم فذروه فی سنبلـه ´الا'' قلیلا مـما تـاکلون * ثم یـاتی من بعد ذ''لک سبع شداد یـاکلن مـا قدمتم لهن الا'' قلیلا مما تحصنون * ثم یـاتی من بعد ذ''لک عـام فیه یغاث الناس و فیـه یعصرون *
(صدق الله العلی العظیم ـ حضار صلوات فرستادند)

رییس ـ با تشکر از قاری محترم .

3 ـ ناطقین قبل از دستور آقایان : سیدسبحان حسینی حیدرآبادی ـ بهیار سلیمانی ـ سیدعلی اکبرمحتشمی پور و ایرج ندیمی
رییس ـ ناطقین قبل از دستور را دعوت بفرمایید.
منشی (جلودارزاده ) ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ناطقین قبل از دستور امروز عبارتند از:
ـ جناب آقای سیدسبحان حسینی حیدرآبادی نماینده محترم گرگان و آق قلا.
ـ جناب آقای بهیار سلیمانی نماینده محترم فسا.
(که هر کدام ده دقیقه وقت دارند)
ـ جناب آقای ایرج ندیمی نماینده محترم لاهیجان و سیاهکل .
ـ جناب آقای سیدعلی اکبر محتشمی پور نماینده محترم تهران ، ری ،شمیرانات و اسلامشهر.
(که هر کدام پنج دقیقه وقت دارند)
جناب آقای سیدسبحان حسینی حیدرآبادی بفرمایید.
سیدسبحان حسینی حیدرآبادی ـ سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
«الحمدلله رب العالمین و به نستعین »
با درود و سلام به ارواح طیبه شهدای انقلاب اسلامی ، شهدای جنگ تحمیلی ، شهدای تعلیم و تربیت و امام شهدا و آرزوی طول عمربا سعادت برای مقام معظم رهبری و آرزوی توفیق خدمت برای همه خدمتگزاران به نظام مقدس جمهوری اسلامی بویژه دولت کریمه جناب آقای خاتمی و با گرامیداشت یاد و نام نمایندگان شهید استان گلستان .
با نزدیک شدن به انتخابات مجلس هفتم و باتوجه به فرمایش مقام معظم رهبری که «زمینه انتخابات پرشور برای مجلس هفتم را فراهم کنید» انتظار است که از طرف هیاتهای نظارت و اجرایی شرایط وبستری فراهم گردد تا از همه جناح ها و گرایش های فکری و همه کسانیکه قلبشان بخاطر ایران و اسلام می تپد، به نظام مقدس جمهوری اسلامی وقانون اساسی پایبند هستند، بتوانند بعنوان کاندیدا در معرض انتخاب ملت بزرگ ایران قرار گیرند و انگیزه حضور پرشور فراهم گردد وخدای ناکرده با عملکرد منفی و تنگ نظری ، ملتی را که با هنر امام عزیزو انقلاب به صحنه آمدند و در متن قرار گرفتند به حاشیه نفرستیم که این عمل از گناهان نابخشودنی است و برای دوباره به صحنه آوردن مردم هیچ تضمینی وجود ندارد. ان شاالله با همکاری همه دلسوزان نظام همچون گذشته انتخاباتی که دشمنان را مایوس و باعث افزایش مقبولیت و تقویت نظام شود، برگزار گردد.
در کشور ما بخش کشاورزی به رغم وجود ظرفیت‌های بالقوه و بابرخورداری از رشد مستمر و پایدار و درون زای اقتصاد، نقش حیاتی در ایجاد عدالت اجتماعی و تامین امنیت غذایی و توسعه و اشتغال دارد که توجه خاص قانونگذاران و دولتمردان را می طلبد. بخش کشاورزی را با (37) میلیون هکتار اراضی مستعد و (118) میلیاردمتر مکعب آب قابل استحصال و اقلیم متنوع آب و هوایی نسبت به سایر بخش ها بعنوان زیربنای اساسی توسعه اقتصادی کشور می‌توان تلقی کرد.
از محدودیت‌های عمده آن نازل بودن سهم سرمایه گذاری نسبت به سایر بخش‌های اقتصاد کشور است . سهم بخش صنعت از کل سرمایه گذاری در سال 1380، (4/29) درصد و سهم خدمات (66)درصد و سهم کشاورزی (6/4) درصد بوده است . همچنین سهم بخش کشاورزی از سرمایه گذاری انجام شده توسط دولت در برنامه اول توسعه (2/4) درصد و در برنامه دوم (9/3) درصد بوده و در برنامه سوم در سال 1379 سهم سرانه سرمایه گذاری (5/5) درصد و در سال 1380 به (6/4) درصد کاهش یافته . این درحالی است که بخش کشاورزی به تن هایی در تامین بیش از (17) درصد تولید ناخالص داخلی سهیم بوده و همچنین سهم بخش کشاورزی از کل واردات درطول دوران برنامه تا پایان سال 1379 از (3) درصد بیشتر نبوده ،درصورتیکه سهم صنعت در واردات مواد اولیه کالاهای واسطه‌ای حدود (30) برابر بخش کشاورزی است .
درضمن بخش کشاورزی (15) صادرات غیرنفتی و (14) اشتغال کشور و حدود (80) درصد از عرضه غذا و (90) درصد نیاز به مواداولیه صنایع تبدیلی کشاورزی را بخود اختصاص داده است .
لازم بذکر است عنوان شود که در طول برنامه سوم بانک‌های کشورموظف بودند که (25) درصد از مانده تسهیلات خویش را دربخش کشاورزی بکار گیرند که عملا بانک‌های تجاری بخاطر داشتن دیدگاه سود بیشتر به بخش خدمات روی آوردند.
باتوجه به آمار و ارقام های موجود و مزیت نسبی این بخش به سایربخش ها و همچنین سهم سرمایه گذاری کمتر از (5) درصد و سهم بالای (17) درصدی در تولید ناخالص داخلی ، (یک چهارم) اشتغال کشور و (یک پنجم)ارزش صادرات غیرنفتی ، بنظر می‌رسد بخش کشاورزی بعنوان محورتوسعه مورد غفلت تاریخی برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان اقتصادی نظام قرار گرفته است . امید است که در باقیمانده عمر برنامه سوم توسعه و برنامه چهارم و همچنین در چشم انداز (20) ساله کشور این غفلت تاریخی جبران شود.
در همین رابطه به بخش دیگری از چالش‌های این بخش اشاره می کنم :
ـ کمبود بودجه تحقیقات بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش ها.
ـ درصد کمتر استفاده از یارانه تولید نسبت به بخش‌های دیگر.
ـ کمبود اعتبارات سرمایه درگردش در قالب تبصره (3) بعنوان منابع ارزان بمنظور جبران هزینه‌های تولید.
ـ عدم ابلاغ بموقع اعتبارات خریدهای تضمینی باتوجه به جدول گردش نقدینگی و افزایش طول دوره خرید و دراختیار گذاشتن تنخواه خرید برای متولیان خرید تضمینی .
ـ مشکلات سوخت کشاورزی مساله ای است که همه ساله در فصل کشاورزی با آن مواجه هستیم .
و اما گلستان : گلستان ایران ، گلستان فرهنگهاست . وجود خرده فرهنگ های متفاوت از قومیت های گوناگون از ویژگی‌های خاص استان است . کشف آثار تاریخی (7) هزار ساله در استان و همچنین پرورش چهره های ماندگار همچون میرداماد، میرفندرسکی ، استرآبادی ، حکیم جرجانی ، لامعی ، فخرالدین اسعدگرگانی و مختومقلی و چهره های دیگر که از مفاخر ملی هستند، بیانگر قدمت حضور جامعه ای پویا ازدیرباز تاکنون بوده و هست . گلستان با برخورداری از موقعیت‌های خوب طبیعی و اقلیم متفاوت ، پتانسیل خاک مرغوب ، جنگل های سرسبز،دریا، رودخانه‌های فراوان ، آبشار، تالاب و جزیره ، شرایط ویژه‌ای راجهت توسعه کشاورزی و توریسم در کشور داراست .
برخورداری از خاک حاصلخیز، استان را در تولید محصولات استراتژیک نظیر پنبه ، گندم ، جو و دانه‌های روغنی و محصولاتی نظیربرنج ، توتون و سیب‌زمینی از نظر سطح زیرکشت و میزان تولید در رتبه بالایی در سطح کشور قرار داده است . درصورت تامین آب بویژه اجرای پروژه کانال سراسری و انتقال مازاد آب شمال کشور به گلستان ،مجموع کشت استان از (630) هزار هکتار به (850) هزار هکتار قابل افزایش خواهد بود.
متاسفانه باتوجه به مجموعه پتانسیل استان در بخش‌های مختلف ،درآمد سرانه این استان در رده نوزدهم کشور قرار دارد که نشاندهنده فقر نسبی در این استان می‌باشد. امید است مسوولین و برنامه ریزان جهت رفع محرومیت و توزیع مناسب براساس مزیت‌های نسبی ،حمایت‌های ویژه‌ای را از استان داشته باشند.
حمایت از تولید پنبه از میزان (20) هزار هکتار درحال حاضر به حداقل (150) هزار هکتار باعنایت به اینکه اشتغالزایی این محصول بخشی از بیکاری منطقه را حل خواهد نمود.
مشکل مکانیزاسیون کشاورزی از دیگر مشکلات بخش زراعی منطقه است ، در این رابطه نیاز به تامین (9) هزار دستگاه تراکتور و(870) دستگاه کمباین جدید می‌باشد که از رقم (73/0) اسب بخار به حداقل (29/1) اسب بخار برسیم .
ضمن تشکر از زحمات عزیزان جهادکشاورزی و منابع طبیعی استان که شرایط خوبی را برای افزایش سطح جنگل های مصنوعی ایجادکرده اند و کاشت (55) هزار هکتار جنگل های مصنوعی در سال‌های گذشته موید این مطلب است ، از وزیر محترم جهادکشاورزی تقاضای تخصیص اعتبار برای کاشت حداقل (5) هزار هکتار جنگل در سال باتوجه به پتانسیل استان را داریم .
در بخش شیلات بجهت پتانسیل بالای تولید آبزیان و همچنین وجود زمینه مناسب توسعه پرورش میگو، لزوم اختصاص اعتبار برای افزایش قابلیت‌های استان ضروری است .
در مظلومیت استان گلستان در بخش صنعت همین بس که از (8)میلیارد دلار سرمایه گذاری طی سال‌های برنامه اول و دوم (ارزهای ارزان قیمت ) تقریبا یک هزارم درصد یعنی (13) میلیون دلار نصیب گلستان شده است که درحال حاضر با آنهمه پتانسیل موجود، از رتبه (28) به رتبه (25) رسیده که از متولیان صنعت جهت جبران این غفلت موارد ذیل را تقاضا داریم :
1 ـ استان گلستان را در لیست استان‌های توسعه نیافته جهت برخورداری از امتیازات دولت برای مناطق فوق منظور نمایند.
2 ـ رفع محدودیت استقرار صنایع با اصلاح مصوبه هیات محترم وزیران .
3 ـ ایجاد واحدهای بزرگ صنعتی از طریق شرکت‌های دولتی مانندپتروشیمی بمنظور زمینه سازی صنایع کوچک و پایین‌دستی .
4 ـ ایجاد منطقه ویژه اقتصادی ، ایجاد خط کشتیرانی فیمابین استان گلستان و آسیای میانه باتوجه به پتانسیل صادراتی استان بویژه درمحصولات باغی ، شیلات ، دام و طیور، گل و گیاه و فرآورده‌های صنایع دستی و تبدیلی .
5 ـ تجهیز فرودگاه گرگان بعنوان فرودگاه بین‌المللی از خواسته‌های مردم از متولیان امر جهت تقویت بخش بازرگانی در استان است .
از دیگر بخش‌هایی که باتوجه به میانگین کشوری عقب هستیم ، عدم توجه لازم به فضاهای فرهنگی و ورزشی در استان است . ازجمله سرانه کتابخانه‌های عمومی کشور، هر (45) هزار نفر یک کتابخانه است ، ولی در استان گلستان برای هر (67) هزار نفر یک کتابخانه وجود دارد.
در تربیت بدنی باتوجه به اینکه در اکثر رشته‌های ورزشی در کشوردارای رتبه‌های قابل قبول هستیم ، ولی ازنظر فضای ورزشی در رده‌های پایین جدول قرار داریم . بعنوان نمونه در شهر انبارالوم حتی یک سانتیمتر فضای ورزشی وجود ندارد و میدان سوارکاری آق قلا بدلیل عدم توجه و عدم تخصیص اعتبار برای اتمام پروژه همچنان بلااستفاده مانده و مسوولین ، مردم علاقه مند به اسب و سوارکاری را منتظراقدامات خویش نگهداشته اند.
باعنایت به جایگاه نظارتی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشوردر پیشبرد برنامه ها، سوال این است ، بعضی از طرح ها که از اعتبارات ملی استفاده می‌کنند از جمله : مطالعات اقتصادی ، اجتماعی حاشیه اترک ، مطالعه آمایش سرزمین چرا متوقف شده ؟ و باتوجه به ارزنده بودن طرح‌های مذکور باید دلایل توقف مشخص گردد.
از وزیر محترم مسکن و شهرسازی تقاضا داریم که پروژه بیمارستان آموزشی (200) تختخوابی گرگان را که از سال 1381بهمراه بیمارستان‌های اراک و خرم آباد دارای اعتبار مصوب ملی بوده که متاسفانه بعد از گذشت (15) ماه از انتخاب مشاور تاکنون مناقصه آن برگزار نشده و انتخاب پیمانکار صورت نگرفته ، دستور تسریع عملیاتی اجرایی را صادر بفرمایند.
جا دارد از طرف مردم شهرستان آق قلا از جناب آقای حاج اخی آل جلیل یکی از خیرین ترکمن شهرستان آق قلا بخاطر کمک بالای (7) میلیارد ریالی جهت ساخت بیمارستان آق قلا تقدیر و تشکر نمایم .
از وزیر محترم آموزش و پرورش تقاضای پرداخت مطالبات ودیون معوقه فرهنگیان را داریم (رییس ـ وقت شما تمام است ) و امیداست بودجه 1383 آموزش و پرورش براساس عملکرد واقعی سال 1382 باتوجه به تورم دیده شود تا بخشی از مشکلات فرهنگیان برطرف گردد.
از وزیر محترم راه و ترابری تقاضا داریم باتوجه به خواسته مردم واستانداری استان گلستان (رییس ـ وقت شما تمام است ) در رابطه بانامگذاری فرودگاه گرگان بنام «شهید قندهاری » اقدام بفرمایند.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
منشی (جلودارزاده ) ـ ناطق بعدی جناب آقای بهیار سلیمانی هستند، بفرمایید.
بهیار سلیمانی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام و درود به مردم بزرگ ایران سرافراز که درطول تاریخی به بلندای آفتاب نام و یاد این کشور عزیز را زنده نگهداشته اند ویورش های بیرحمانه ای همچون هجوم اسکندر مقدونی ، مغول بی خرد،اقوام سکایی و قومیت های آسیایی را با تدبیر و خرد خویش در پرتونورانیت علم و اندیشه سپری کرده اند و فرهنگ و زبان و هنر این قوم بزرگ را به ودیعت به ما سپرده اند.
اینجانب به نمایندگی از مردم عزیز ایران و همشهریان با فرهنگم شهرستان فسا که از قدیمی ترین مراکز علم و اندیشه از روزگارپیشدادیان و هخامنشیان و ساسانیان بوده اند و صدها اندیشمند و فرزانه درطول تاریخ به جامعه بزرگ ایرانی تقدیم کرده اند و امروز نیز صدهافرهیخته در عرصه علم و ادب و هنر و اندیشه در سراسر گیتی و کشورمشغول خدمت به بشریت و هموطنان خود دارند، قصد دارم بازهم به روال گذشته حرفهایی را برای ثبت در تاریخ و تنویر افکارعمومی بیان نمایم و مفتخر هستم که نطق 1380/10/08 اینجانب به تحقق پیوست .پیش بینی کرده بودم که رژیم دیکتاتوری صدام سرنگون خواهد شد که بوقوع پیوست .
توطیه هایی را که علیه نظام اسلامی ایران طراحی شده بود اعلام کردم . گفته بودم پروژه فاسد نشان داده شدن چهره های نظام در دست اجراست که در پرونده مفاسد اقتصادی آبروی همه مسوولین را توسط جوانکی بی نام و نشان به نشانه رفتند. فریاد برآوردم که مردم را ازاصلاحات ناامید می‌کنند، دیدیم که در انتخابات شوراها مردم چگونه مقاومت منفی از خود نشان دادند. یادآور شدم که پرونده‌هایی درمجامع جهانی درحال شکل گیری است که امروز یکی پس از دیگری شاهد آن هستیم و لازمه آن کشتن خبرنگار و دستگیری روزنامه نگار ونماینده و فرهیخته بود که هنوز هم ادامه دارد. امروز می خواهم با ندای بلند بگویم ملت ایران در طول تاریخ وقتی ناامید و دلسرد شود،مقاومت منفی می‌کند. مسوولین ایران از این وقایع تاریخی بایستی درس عبرت بگیرند.
وقتی اسکندرمقدونی به ایران حمله کرد، به رکسانه زن صغدی خودگفت : «من از کشور کوچک مقدونی با (5) هزار سپاهی معتقد بر لشکر(1) میلیون نفری داریوش به این دلیل پیروز شدم که آنان ناامید وبی انگیزه بودند» و آنروز که سپاه چنگیز مغول خاک ایران را درنوردیدو چنان چراغ علم و دانش را خاموش کرد که هنوز این عقب افتادگی جبران نشده است ، سلطان خوارزمشاهی گرفتار تجمل دربارش بود وتعداد طاق نصرت های نبردهای داخلی اش را می شمرد و روزگاری که سپاه محمود افغان اصفهان را محاصره کرده بود، شاه سلطان حسین صفوی نسب شناسی اسب های مقدس را تدریس می‌کرد و آن هنگام که سپاه روس سرحدات شمالی ایران را درمی نوردید، فتحعلی شاه قاجارمشغول سفارش ساخت قبر خود در عتبات ایران بود و همه بیاد داریم هنگامی که محمدرضا پهلوی سرمست بازدید از استقبال های فرمایشی بود نمی دانست مقاومت ملت هشیار ایران شروع شده است .
آنچه را برشمردم در یک نکته مشترک است و آن ناامیدی مردم وشروع مقاومت منفی و رها کردن حکومت بحال خود است . بدون شک براساس تاریخ ادواری جنگ های خاورمیانه که آتش جنگ براساس ساختار قدرت از جنگ جهانی اول هر (10) سال دامن یک کشور را درمنطقه فرا می‌گیرد با توجه به نیاز اقتصاد جهانی و رکود اقتصادی دول مقتدر، در (3) الی (5) سال آینده ایران یا عربستان سعودی را درنقشه تاخت و تاز قدرت های استکباری قرار داده است و گریزی نیز از آن وجود ندارد و در (80) سال اخیر نیز دوبار بصورت صلح مسلح و دفاع مقدس مورد تهاجم همسایه غربی خود واقع شده ایم .
امروز می خواهم به متولیان حکومت در ایران که برای اولین باربعد از تاریخ اسلام این مسوولیت را مستقیم بعهده گرفتند و براساس قانون اساسی و عرف رایج رهبریت حکومت را در کلیدی ترین واصلی ترین ارکان حکومت بدست گرفته اند بعنوان یک دانش آموخته رشته تاریخ هشدار دهم که اگر باز هم مثل گذشته فرصت سوزی نمایید،این خطر بزودی و قبل از عربستان دامنگیر ایران خواهد شد. فرصت فراروی شما انتخابات مجلس شورای اسلامی است .
چیزی که می‌تواند این مملکت را نجات دهد، برگزاری یک انتخابات باشکوه و تکرار حماسه پیشین دوم و هجدهم خرداد است که متاسفانه قدرش را ندانستید و آنانیکه تنور انتخابات را گرم کردند درآتش آن سوزانیدید و حدود (3) هزار پرونده برای نیروهای محرک این حماسه ساختید و مرتب بر طبل ناامیدی کوبیدید و به اعتقاد رییس دولت هر (9) روز یکبار برای او بحران ساختید و پس از تشکیل مجلس ششم سعی در تخریب و تضعیف نمایندگان کردید و کار رابجایی رساندید که یک بسیجی جبهه ندیده امروز، نماینده بسیجی وجانباز و سمبل مقاومت دیروز را به باد کتک و ناسزا بگیرد.
مگر نه این است که تمام نیروهای نظام ، مدرس را وکیل نمونه وسمبل مقاومت و تلاش جهت ایفای وظیفه نمایندگی قبول دارند؟ مگردر شخص مدرس کدام نکته بیش از همه موجبات قضاوت افکارعمومی درمورد او بعنوان نماد وکیلی موفق را فراهم ساخته بود؟جز اینکه وی اهتمام جدی به نقش بازدارندگی مجلس بعنوان رکن رکین قوه مقننه در مقابل زیاده طلبی ها و انحصارگرایی های دیگر ارکان قدرت داشت و اگر این مطلب صحیح باشد باید گفت نمایندگان مجلس ششم علاوه بر تلاش وافر و همه جانبه جهت رسیدگی به مسایل و مشکلات مردم در زمینه‌های مختلف علی‌الخصوص مسایل و مشکلات معیشتی آنان ، سعی در تبعیت و پیروی از مدرس را داشته اند.
بهرحال حرکت های نسنجیده و بی تدبیر علیه دولت و مجلس ازمحفل های کور و یاس آلود بی خبر از اوضاع داخلی و جهانی سرچشمه می‌گرفت و متاسفانه کسی هم بر این آتش بی خردی و جهل آبی نریخت و نتیجه آن نیز یاس و ناامیدی و دلسردی و مقاومت منفی مردم گردید.
متاسفانه بخشی از حاکمیت نیز دراختیار این اندیشه قرار گرفت وامروز که فرصت برگزاری انتخابات بسی تنگ است بایستی ایمه جمعه دست از جوسازی و تخریب چهره های مردمی بردارند. سپاه بایستی خودش را از معرکه سیاسی هرچه سریعتر بیرون کشد. شورای نگهبان مخصوصا هیات مرکزی نظارت بر انتخابات باید شمشیر انتخابات های میاندوره ای خود را غلاف کند و تن به قانون دهد. صدا و سیما حداقل در این مدت سطح خود را از یک رسانه جناحی به یک رسانه ملی ارتقا دهد و دستگاه قضایی لااقل یک آتش بس کوتاه مدت به سیاسیون کشور بدهد.
من اعتقاد دارم که تصمیم گیری شورای حکام و اعلام نظر بعدی دراسفند به موضوع حضور مردم در انتخابات بستگی دارد. آنچیزی که منافع ملی ما را تامین می‌کند بمب اتمی نیست ، بلکه بمب حضورمردمی است . امام با همین بمب به پیروزی رسید و خاتمی با حضورهمین مردم منادی گفتگوی تمدن ها گردید.
بهرحال امروز زیرساخت ها برای ایجاد یک کشور مستقل و آزادوجود دارد و آینده درخشانی در انتظار جوانان این مرز و بوم است ، امابی خردان کج فهم آینده را مشوش جلوه می‌دهند و این نیست مگرغفلت ما از یک اصل مهم انقلابی که علامه شهید مرتضی مطهری هشدار دادند و ما بکار نبستیم که باید از نفوذ فرصت طلبان در ارکان نظام خودداری می کردیم ، که نکردیم .
همکاران عزیز! حداقل در دو قرن اخیر تاریخ این مملکت پر است از دخالت مستقیم اجانب در دربار و مجلس ایران و اکنون پس از (25)سال چه افتخاری بالاتر از اینکه بدون دخالت اجانب استقلال ما حفظ شده است . مردم ما در سخت ترین شرایط با انقلاب خود بوده اند،هزاران شهید و آزاده و جانباز تقدیم کردند و می‌دانند که ابرقدرتهادوست دایمی نمی خواهند. آنان بدنبال منافع دایمی هستند و امروز نیزباید با استفاده از ظرفیت قانون اساسی به پای صندوق‌های رای هجوم آورند و اجازه ندهند که با عدم حضور خویش مایه امید برای آنانیکه درکمین دلسردی و ناامیدی آنان نشسته اند گردند.
عدم شرکت به معنای ایجاد امید در بیگانه و تسلط تفکر طالبانی درکشور خواهد بود. من معتقد هستم جریانات دوم خردادی علی رغم همه کارشکنی ها و باور به این موضوع که بازهم مثل گذشته باید تاوان گرم کردن تنور انتخابات را بپردازند از آبروی خویش مایه بگذارند و به منافع ملی مثل همیشه اهتمام داشته باشند و مطمین باشند مردم به صداقت و تلاش آنان واقفند و آنان را در ادامه راه دشوار خود همراهی خواهند کرد و مردم عزیز نیز بخاطر داشته باشند که اصلاح طلبان از جان و مال و آبروی خویش مایه گذاشتند و شما گروهی از آنان را در بند وجمعی را در انزوا می بینید و شاهد هستید که آنان برسر پیمانه خویش ایستاده اند و بدانید که در ادامه راه نیز با شما خواهند بود. به امید پیروزی خرد جمعی و شکست تصمیم‌های محفلی فکرهای علیل و معیوب وبرگزاری انتخاباتی با شکوه . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
(تعدادی از نمایندگان ـ احسنت )
رییس ـ ناطق بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (جلودارزاده ) ـ ناطق بعدی آقای سیدعلی اکبر محتشمی پورهستند، بفرمایید.
سیدعلی اکبر محتشمی پور ـ بسم الله الرحمن الرحیم
«لایحب الله الجهربالسو من القول الامن ظلم »
اخیرا نامه تکاندهنده ای بدستم رسید که خبر از شهادت مظلومانه ده ها نفر از جوانمردان بی مانند و جانباز شیمیایی و قطع نخاعی می دادکه در اثر عدم رسیدگی و اهمیت لازم نسبت به درمانشان جان باخته اند.برخود لازم دیدم ندای غربت این عزیزان را فریاد کنم . رعایت اصول و ارزش‌های اخلاقی در اسلام از ضروریات است ، بر همه فرض است که یک لحظه از یاد بندگان مخلص خدا، ایثارگران و جانبازان غیور که در حساسترین شرایط کشور از جان و مال و سلامتی خود در راه دفاع از کشور گذشتند تا نظام پایدار بماند غافل نشویم .
ریاست محترم جمهوری ، مسوولین بنیاد شهید و بنیاد جانبازان ،همکاران گرامی ! این انسان های بزرگ تاریخ ، امروز کاسه صبرشان لبریزشده است و برای حداقل های ادامه حیات خود، برای معالجه ، برای دارو و درمان نسبی برای شغل و امرار معاش خانواده مظلومشان ازمسوولین و نمایندگان مجلس استمداد می‌کنند. نگذاریم کوتاهی های مادر انجام مسوولیت‌های انسانی ، اخلاقی و حتی اداریمان دستمایه آن‌هایی قرار بگیرد که از بن دندان با این انقلاب مساله دارند. به ایران و اسلام عزیز بیندیشیم ، نکند در اثر غفلت ما انگیزه ها در وجود غیورمردان وشیرزنان مسلمان ایران زمین از بین برود.
رییس جمهور فرانسه ، آقای شیراک با تایید منع پوشش اسلامی درمدارس و محل کارها از پارلمان فرانسه خواست تا قانون ممنوعیت استفاده از نمادهای مذهبی را تصویب کند. آقای شیراک با این تصمیم طبیعی ترین خواسته‌های (5) میلیون مسلمان فرانسوی را زیر پاگذاشت . آزادی را که فرانسه خود را مهد آن می‌داند به سخره گرفت ، دررابطه با این اقدام غیراصولی آقای شیراک تذکر نکات زیر ضروری است :
1 ـ حجاب اسلامی از احکام و واجبات قطعی و لایتغیر اسلام درقرآن است ، نه یک نماد مذهبی مثل صلیب مسیحیان و کلاه مخصوص یهودیان . آقای شیراک می‌بایست از طریق مشاوران خود در این زمینه اطلاعات لازم را کسب می‌کرد تا دچار چنین تصمیم غلطی نگردد.
2 ـ اقدام آقای شیراک در راستای اجرای طرح مقابله صلیبی بوش رییس جمهور آمریکا با اسلام ارزیابی می‌شود.
3 ـ جهان اسلام در ارتباط با طرح‌های موذیانه و بلندمدت آمریکا وصهیونیزم بین‌الملل نباید دچار غفلت و بی تفاوتی شود و با نشان دادن حساسیت نسبت به اقداماتی که در قالب یک استراتژی انجام می شوداز کیان اسلام و حریم آن دفاع کند. حرکت مجامع بین‌المللی اسلامی ،حوزه‌های علمیه و علمای اسلام بویژه دولت و مجلس شورای اسلامی با موضعگیری بموقع می‌تواند در مقابله با این طرح ها مثمرثمر باشد.
نکته دیگر، ثبت نام نامزدهای نمایندگی دوره هفتم مجلس را پشت سر گذاشتیم . خوشبختانه اعضا و طرفداران گروه‌های سیاسی باحضور در مراکز ثبت نام ، با حسن نیت ، آمادگی و تعهد خود را به نظام مقدس جمهوری اسلامی برای برگزاری پرشور و نشاط انتخابات نشان دادند. امیدواریم حال که شرایط مناسب برای برگزاری یک انتخابات پرشکوه فراهم شده ، نهادهای مسوول انتخابات ، بخصوص شورای محترم نگهبان با پرهیز از یکجانبه نگری و برخوردهای قیم مآبانه ، زمینه را برای ارتقا سطح اعتماد مردم فراهم نماید و به فرموده حضرت امام ـ رضوان الله تعالی علیه ـ امروز حفظ نظام از اوجب واجبات است ، ولی متاسفانه هیاتهای نظارت در چند استان ، در اولین آزمون با رد صلاحیت معتمدین شریف و متعهد معرفی شده ، گام نخست را درجهت سلب اعتماد مردم برداشتند و یک نمره منفی در کارنامه خود ثبت کردند.
در پایان این نکته را باید عرض کنم ، در قرن بیست و یکم ،درحالیکه بخشی از جهان شاهد توسعه و پیشرفت تمدن بشری است ،در بخش دیگری شاهد زشت ترین چهره های نژادپرستی توسط صهیونیست های اشغالگر قدس با هدایت آمریکا هستیم . آریل شارون نخست وزیر سفاک رژیم صهیونیستی در سال 1973 هنگامی که چرچیل از او پرسید با افزایش جمعیت فلسطینیان (رییس ـ وقتتان تمام است ) چه خواهید کرد؟ پاسخ داد آن‌ها را قرمه می کنم ! این جنایتکار از(30) سال پیش با ساخت شهرک‌های صهیونیست نشین در میان شهرها وروستاهای فلسطینی نشین به دنبال آن بود که کرانه باختری را نیز به بخشی از اسراییل تبدیل کند و فلسطینیان را از سرزمینشان بکوچاند،اینک با اعتراف به شکست در این سیاست و با تغییر استراتژی خود وساخت دیوار نژادپرستی به اصطلاح امنیتی درصدد محقق ساختن آرزوی خود و قتل عام فلسطینیان است . این نخست وزیر جنایتکار در(15) آوریل 2002 هدف خود را آشکار ساخت و حال با تخلیه بسیاری از شهرک‌های صهیونیستی و برافراشتن دیوار (8) متری ، دههاهزار فلسطینی را در داخل قفس های نظامی به اسارت گرفته است .
اینک در این شرایط حساس و بحرانی ، ملت ها و دولت‌های عربی ،اسلامی باید به مخالفت جدی با ادامه ساخت دیوار نژادپرستی (به اصطلاح ) امنیتی و تخریب هر آنچه که اکنون از این دیوار ساخته شده است برخیزند و به یاری ملت مسلمان فلسطین بشتابند که فردادیر است . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
رییس ـ ناطق بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (جلودارزاده ) ـ ناطق بعدی آقای ندیمی هستند، بفرمایید.
ایرج ندیمی ـ اعوذ بالله من الشیطان الرجیم ـ بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام خدمت همه عزیزان و زحمتکشان عرصه‌های مختلف نظام اجرایی ، تقنینی و قضایی و مخصوصا مجموعه جانبازان ،ایثارگران و خانواده معظم شهدا.
باتوجه به اینکه حمایت از تولید یکی از اساسی ترین اهداف ووظایف نظام بشمار می‌آید، چرا که در پرتو آن می‌توان به بخش عمده ای از اهداف مرتبط با اشتغال و صادرات دست یافت ، من تنهابعنوان نمونه‌ای از این مباحث طرح سوالی را که از وزیر محترم جهادکشاورزی داشتم و بدلایل مختلفی به آن نخواهیم رسید را عیناقرایت می کنم ، باشد تا نمونه‌ای از این درد و این رنج باشد.
درد و شرنگ حکایت ناکامیابی در تحقق خصوصی سازی چای وبی انگیزه شدن چایکاران که تن ها حاصل آن بحث های بی فرجام رسانه‌ای ونارضایتی همه کشاورزان چایکار گردیده است و آینده ای مبهم ، علی رغم صدها میلیارد تومان سرمایه گذاری ، به راستی نگران کننده است . همه کسانیکه دغدغه حمایت از کشاورز چایکار و حفظ صنعت چای و صیانت از هزاران هزار شغل و ده ها هزار خانواده وابسته به آن و بالاخره جلوگیری از میلیون ها دلار ارز برای واردات چای را دارند، به تردید نسبت به آینده وا می‌دارد. تصمیمی که در آخر سال 1378 در قانون برنامه سوم گرفته شد و این مجلس در این تصمیم گیری هیچ نقشی نداشت .
سوال این است که کشاورزان نمی دانند که آیا در سال‌های آینده چه وضعیتی خواهند داشت ، آیا باید محصولی را که بیش از یک قرن او وفرزندان و پدران و مادران او را اداره کرده است ترک گویند و کشت جدیدی را تدارک ببینند و میلیاردها تومان سرمایه گذاری نابود شود ویا آنکه برای امرار معاش بجای یک غنچه و دو برگ ، دل به تناژ تولیدبسپارند که خیلی از این آمارهایی هم که داده شده ، متاسفانه بیشتر برای این بوده است که وام بیشتری گرفته بشود، نه اینکه کمیت و کیفیت تولید افزایش یافته و هزاران کسب و کار در شهرهای چای خیز به علت فقدان درآمد این دسته از کشاورزان به تعطیلی و رکود گراییده و بازارنزول و ربا، بعلت نیاز شدید چایکاران به وام و تسهیلات رونق گرفته .این تصمیم غلطی را که مجلس پنجم در سال آخر گرفته ، عمده بیچارگی های کشاورزان چایکار را سبب شده است .
سوال ما این است که آیا به هدف‌های کمی و کیفی آزادسازی یاخصوصی سازی چای دست یافته ایم ؟ آیا بهسازی بوته‌ها و آبیاری چای سرعت گرفته است ؟ آیا امور مربوط به ضایعات چای و بسته بندی ساماندهی شده است ؟ یعنی با یکی ، دو کارخانه در کرج و لاهیجان مشکل حل می‌شود؟ آیا امور ترویجی و آموزشی هدف‌های موردنظر به همه آن تحققی که باید برسد رسیده است ؟ آیا عرضه چای تولیدی متناسب با نیاز مشتری داخلی و خارجی ، از جهت رنگ ، طعم ، دم واسانس و افزودنی و مانند آن صورت می‌پذیرد؟ آخر این چه وضعیتی است که ما تولید داخل را بجای اینکه به بازار ببریم به انبار می بریم ؟آیا این حکایت سیاستگذاری و سیاستمردی است ؟ آیا قیمت گذاری باهدف ارتقا کیفیت چای شکل می‌گیرد یا اینکه کشاورز را مجبور به عرضه چای با وزن بیشتر می‌کند؟
ما ادعا می کنیم که کیفیت را افزایش داده ایم ، آیا واقعا همه کارهایی که منجر به افزایش کیفیت می‌شود را انجام داده ایم ؟ آیا درمورد توزیع انبارداری و صادرات همه هدفهایمان متحقق شده است ؟ میزان چای موجودی در انبارهای دولتی و خصوصی و کارخانجات چقدر است وچرا باید این اندازه از چای بعنوان چای غیرقابل مصرف اعلام بشود؟آیا تمهیدات لازم درجهت عرضه و فروش این چای به بازار داخلی وخارجی صورت گرفته است ؟ ما باید تجارت چای را باز کنیم ، اما بنفع چه کسی ؟ آیا بنفع (100)، (200) آدمی که رانتخواری می‌کنند،سودجویی می‌کنند، دلالی می‌کنند، یا اینکه می‌شود هم واردکننده راتولیدکننده ساخت یعنی تولیدکننده ها بشوند واردکننده و هم منافع واردات را به جهت صنعت و تولید چای گرایش داد.
در ارتباط با کارخانجات هرساله ما با مشکلات متعددی روبروهستیم ، یک موقع می گوییم شما را بخدا وام بدهید، روز دیگرمی گوییم پرداخت وام او تاخیر کرده ، خواهش می کنیم وامش را به تاخیر بیندازید! یک روز می گوییم انبار به آن‌ها بدهید! این نوع داستان ها،داستان های تکراری است که مجلس پنجم آفریده و هم اکنون هم بعضی از موج سواران برای اهداف سیاسی خودشان همه دستاوردهای حکومت را می‌توانند به راحتی تحت نقد و انتقاد خودشان قرار بدهند،آیا واقعا سرنوشت بقیه مسایل تولیدی ما غیراز این است ؟
مثلا کل قاچاق یا واردات غیرقانونی را که در هیات تحقیق وتفحص که بنده و دوستانم طرح دادیم و هم اکنون هم در مراحل پایانی است که البته عجیب است که بعضی ها از سر خود اجازه دارند که بگویندما گزارش تحقیق و تفحص را ارایه نمی دهیم و معلوم نیست که آنهادستشان در کجاست ؟ سوال ما این است که واقعا اگر این گزارش هیات تحقیق و تفحص صورت بپذیرد برای تولید عموما و برای صنعت چای خصوصا تصمیمات تازه‌ای خواهیم گرفت یا مجددا همان چرخه تکراری تکرار خواهد شد و مجددا رانتخواران به بازارهای تولید،صنعت و تجارت حمله خواهند آورد. سوال این است که آیا پس ازده ها سوال و تذکر و نطق و هزاران مصاحبه و نشست و همایش وملاقات به چه دست یافته ایم ؟ آنچه که ما در رابطه با حمایت از تولیدداخلی جستجو می کنیم با چه موانعی روبروست ؟ آیا مشکل در میزان سرمایه گذاری است ؟ آیا در جهت گیری های بازار داخل و خارج است ؟آیا مجریان ما (رییس ـ وقت جناب عالی تمام است ) حقیقتا برای اداره امور نمی دانند که باید کجا برویم ؟ آنچیزی که ما از همه حاکمیت تقاضاداریم این است که بدون تولید، اشتغال و صادرات به جایی نخواهیم رسید و نمونه چای نشان می‌دهد که در این راه با بن بست ها، موانع مختلفی روبرو هستیم و آفرینندگان این موضوع امروز خودشان رامنجی تلقی می‌کنند. امیدواریم برای همه مشکلات ، ازجمله تعادل بین درآمد و هزینه ، پرداخت مطلبات همه قشرها، چون بازنشستگان وفرهنگیان و یا همه مسایل دیگر آن راهی را برویم که راه نجات این ملت خواهد بود. والسلام علیکم و رحمه الله
رییس ـ متشکر.

(در این هنگام ریاست محترم جمهوری جناب آقای سیدمحمدخاتمی تشریف فرما شدند)

4 ـ تسلیت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی بمناسبت درگذشت همشیره مقام معظم رهبری به معظم له و آقایان : سیدهادی و سیدمحمدحسینی خامنه‌ای
رییس ـ بسم الله الرحمن الرحیم
چون جناب آقای رییس جمهور تشریف فرما شدند و معاونین ووزرا و همکاران محترمشان هم در داخل صحن مجلس تشریف فرماهستند، بنا بود من چند جمله ای در رابطه با همین مساله ای که برای زنان مسلمان و موضوع حجاب در فرانسه و آلمان که پیش آمده بودصحبت کنم ، لذا صرفنظر می کنم و عرایضم راان شاالله به فردا محول می کنم . تن ها چند تسلیت دارم ، من این تسلیت ها را به صاحبان مصیبت عرض می کنم .
ابتدا به مقام معظم رهبری و به برادر بزرگوارشان جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای سیدهادی خامنه‌ای و همچنین به جناب حجت‌الاسلام و المسلمین آقای سیدمحمد خامنه‌ای و سایربستگان و عزیزان خانواده معزز خامنه‌ای این مصیبت وارده ، یعنی درگذشت همشیره عزیزشان را تسلیت می گویم . صبر و اجر برای همه این بزرگواران از خداوند خواستارم ، بخصوص همکار عزیزمان جناب آقای سیدهادی خامنه‌ای ، مقام معظم رهبری و سایر عزیزان و غفران ورحمت پروردگار برای مرحومه مغفوره ، همشیره بزرگوار مقام معظم رهبری و آقای سیدهادی خامنه‌ای و آقای سیدمحمد، آقای سیدحسن سایر عزیزانی که عرض کردم .

5 ـ تسلیت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی به آقایان : اسماعیل جبارزاده و اکبر اعلمی نمایندگان محترم تبریز
رییس ـ همچنین همشیره همکار بسیار خوب و عزیزمان جناب آقای دکتر جبارزاده ، عضو هیات رییسه ، نماینده محترم تبریز به رحمت ایزدی پیوسته . ابتدا از طرف خودم ، همه نمایندگان ونمایندگان استان‌های مختلف آذری زبان ، این مصیبت را به همکارعزیزمان جناب آقای جبارزاده و همه خانواده شان تسلیت عرض می کنم . صبر و اجر برای بازماندگان از خداوند خواستارم و رحمت الهی و غفران و عنایت پروردگار برای آن مرحومه مغفوره (همشیره آقای جبارزاده ) خواستاریم .
مصیبتی به برادر عزیزمان آقای اعلمی وارد شده و باز درگذشت عموی عزیزشان را به جناب آقای اعلمی و به همه بازماندگان چه جناب آقای اعلمی و چه سایر عزیزان تسلیت می گوییم و غفران ورحمت هم برای آن مرحوم مغفور از خداوند خواستاریم .
تعدادی از نمایندگان ـ تذکر داریم .
رییس ـ چون جناب آقای خاتمی تشریف فرما شدند من امروزدیگر تذکرات را برای فردا می گذارم و باتوجه به شرایط فعلی اگر من بخواهم تذکرات را گوش بدهم کار دشوار می‌شود، لذا عده زیادی ازنمایندگان در انتظارند.
اعلمی ـ قرار بود در این جلسه تذکرم را بدهم .
رییس ـ آقای اعلمی ! من قبول دارم ، دیروز قول و وعده هم دادم ،اما عده زیادی هستند، من اگر الان وارد بشوم و یک دسته را بپذیرم ،یک دسته را نپذیرم موجب گله می‌شود. دیروزی ها هم زیاد هستند، من برای آخر جلسه می گذارم ، هر چند نفر هم ماند برای فردا، حتی ازصحبت خودم به همین خاطر صرفنظر کردم . ببینید! من هر کاری می کنم ، حتی عذرخواهی می کنم ، دو صفحه تذکر نمایندگان محترم راهم داشتم ، این تذکرات را هم نمی خوانم ، ان شاالله فردا همه تذکرات رامی خوانم .

6 ـ تقدیم لایحه بودجه سال 1383 کل کشورتوسط ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
رییس ـ جناب آقای خاتمی از حضرت عالی دعوت می کنم تشریف بیاورید. ما یک بخش تذکرات ، نطق های خود بنده و تذکرات نمایندگان ، همه این ها را بخاطر تشریف فرمایی جناب عالی برای بعدگذاشتیم ، خواهش می کنم بفرمایید.
دستور را همه عزیزان عنایت دارند، دستور، تقدیم لایحه بودجه سال 1383 است که بوسیله رییس جمهور به مجلس تقدیم می‌شود.
سیدمحمد خاتمی (ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران ) ـ
بسم الله الرحمن الرحیم
این آخرین بودجه‌ای است که مجلس محترم ششم تصویب می کندو آخرین بودجه‌ای که در چارچوب برنامه سوم توسعه تصویب می‌شود. البته همانطور که می دانید ما به شدت و سرعت مشغول تنظیم برنامه چهارم توسعه هستیم ، خوشبختانه چشم انداز این برنامه با کارمداوم و پیگیر دولت و بعد مجمع تشخیص مصلحت و بعد تایید مقام معظم رهبری مشخص شد که برای (20) سال آینده جهت حرکت کشور ما را نشان می‌دهد و بیاری خداوند برنامه چهارم هم در ضمن این چشم انداز و در آن چارچوب تنظیم خواهد شد و خدمت مجلس محترم تقدیم خواهد شد و امیدوارم که بتوانیم هر چه زودتر آنرا تقدیم بکنیم واین مجلس باتوجه به اشرافی که به مسایل دارد، بتواند این برنامه راتصویب بکند که ان شاالله ما سال 1384 بدون برنامه نباشیم و بتوانیم بودجه‌های سال 1384 به بعد را در چارچوب برنامه پنجساله چهارم ونیز چشم انداز تدوین بکنیم . خوشبختانه شرایط کشور نشان می‌دهد که اهداف لحاظ شده در برنامه چهارم و بخصوص در چشم انداز قابل تحقق است ، اگر همت و تدبیر و همدلی باشد و همه بخش ها وظیفه خودرا بدرستی انجام بدهند و زمینه مشارکت وسیع مردم در همه عرصه هابا امنیت و با دلگرمی فراهم بشود.
من برای اینکه زیاد تصدیع ندهم ، با اجازه نمایندگان بزرگوارمجلس شورای اسلامی از روی نوشته مطالبم را تقدیم می‌دارم .
خداوند بزرگ را سپاس می گذارم که باز هم توفیق حضور در پیشگاه نمایندگان گرانقدر ملت را عطا فرمود. ضرورت قانونی تقدیم لایحه بودجه سال 1383 فرصت مغتنمی است که مراتب قدردانی خود را ازهمراهی و همکاری مستمر مجلس با دولت ، اهتمام ویژه به راهگشایی های قانونی ، نظارت هوشمندانه و شجاعانه بر امور کشور،پرداختن به مسایل و نیازهای اساسی مردم ، تقدیم دارم .
مجلس ششم بحق شایستگی نام «مجلس اصلاحات » را یافت و درفرایند اصلاح و تصویب قوانین ازجمله در حوزه اقتصاد و تحقق توسعه همه جانبه کشور تلاش ارجمندی داشت که به یقین در نزد خداوند متعال ،در قضاوت تاریخی ملت و در نگاه تیزبین آیندگان ، جایگاهی ممتاز دارد.امیدوارم زبان آمار و ارقام بتواند خدمات شایسته و برجسته مجلس ششم را سرانجام در ورای سلیقه ها و گرایش های سیاسی بنشاند و همگان خود راملزم به پاسداشت تلاش های ماندگار مجلس بدانند و به فرموده امام راحل ـ قدس سره ـ مجلس را در راس امور بشمارند.
جا دارد که مساعی فراوان و بی وقفه مدیریت محترم سازمان مدیریت و برنامه ریزی و همکاران سختکوش و ارجمندشان که کاربزرگ و کم نظیر تدوین لایحه برنامه چهارم توسعه کشور را همزمان باتهیه لایحه بودجه به انجام رسانیدند، صمیمانه ارج بگذارم . به یاری خداوند در فرصت تقدیم آن به مجلس ، ویژگی‌های بارز و چشم اندازهای امیدبخش کار بزرگی را که این روزها مراحل نهایی خود را در دولت می گذراند به استحضار نمایندگان ملت خواهم رساند.
لایحه بودجه سال 1383 از آنرو که در برگیرنده آخرین سال برنامه سوم توسعه است و سال پایه برنامه چهارم نیز به حساب می‌آید اهمیت ویژه دارد. خوشبختانه همزمانی تدوین و تقدیم لوایح بودجه سال 1383 کل کشور و برنامه چهارم توسعه موجب شده است که در عین توجه به ضرورت دستیابی به اهداف کمی برنامه سوم ، زمینه‌های لازم برای تحقق اهداف برنامه چهارم نیز از هم اکنون مدنظر باشد.
پیش از آنکه به مبانی تدوین و راهبردهای اساسی این بودجه وویژگی های عمده ارقام ، آثار و جهت‌گیری‌های آن بپردازم مناسب می دانم که برای آگاهی بیشتر ملت شریف ایران و نمایندگان گرانقدرشان به چنددستاورد ارزنده اقتصادی برنامه سوم در قیاس با برنامه پیش از آن و به چند شاخص عمده اقتصادی کشور طی هشت ماهه سالجاری اشاره کنم .
آنچه از ابتدا سال 1379 در چارچوب برنامه سوم توسعه به مرحله اجرا گذارده شد، نسبت به عملکرد اقتصاد ایران در چهار دهه گذشته تفاوت‌های عمده داشته است . برخی از این تفاوت ها عبارت است از:
1 ـ اتکا به منابع مالی داخلی و پرهیز از استقراض از بانک مرکزی .
2 ـ اهتمام بر انضباط مالی دولت و شرکت‌های دولتی و ایجادپس انداز در بودجه دولت .
3 ـ تمهید درجهت ایمن سازی اقتصاد ملی نسبت به تکانه های بازارجهانی نفت .
حاصل تلاش های انجام یافته در این جهت ، دستیابی به دستاوردهای امیدبخش طی سه سال اول برنامه سوم توسعه بوده است که بعضی از آن‌ها عبارتند از:
1 ـ متوسط رشد تولید ناخالص داخلی (2/5) درصد در سال ، دربرابر رشد متوسط (8/3) درصد در برنامه پنجساله دوم .
2 ـ متوسط نرخ تورم (2/13) درصد در سال ، در برابر متوسط (1/25) درصد در سال در برنامه دوم .
3 ـ متوسط رشد سرمایه گذاری (7/10) درصد در سال در برابررشد متوسط (9/7) درصد در سال در برنامه دوم .
4 ـ افزایش قابل توجه ذخایر ارزی بانک مرکزی .
5 ـ ایجاد حساب مازاد درآمد ارزی و تمهید ذخایر ارزی برای دولت .
6 ـ کاهش نرخ بیکاری به متوسط سالانه (7/13) درصد در برابرمتوسط نرخ بیکاری (5/14) درصد در سال برنامه دوم .
7 ـ یکسان سازی نرخ ارز، لغو نظام چندگانه نرخ ارز و حذف رانت های متاثر از آن .
در همین روند خوشبختانه می توانم از عملکرد اقتصادی دولت در(8) ماه اول سالجاری با افتخار و امید سخن بگویم . در قالب بودجه سال 1382 طی همین مدت شاخص‌های ذیل مبین چشم اندازی نو دراقتصاد کشورند:
1 ـ در (8) ماهه اول سالجاری ، به رغم گرفتاری های گوناگون دربازار دارایی‌ها، بخش مسکن و پیامدهای یکسان سازی نرخ ارز، نرخ تورم در سطح (6/16) درصد کنترل شده است .
2 ـ ذخایر ارزی کشور شامل ذخایر بانک مرکزی و ذخایر حساب مازاد درآمد ارزی به بالاترین حد خود رسیده است که طی (4) دهه گذشته بیسابقه بوده است .
3 ـ رشد تولید سرمایه گذاری که در سال 1381 به ترتیب به (4/7)و (13) درصد رسیده بود، در سالجاری با شتاب ادامه دارد. درسالجاری جز در بخش کشاورزی که احتمالا رشد پایین تری نسبت به سال قبل دارد، رشد در سایر بخش ها بالاتر رفته است .
4 ـ در بودجه سالجاری رشد تخصیص‌های اعتبار سرمایه گذاری ثابت بشدت افزایش یافت و طی (7) ماهه اول سال معادل (60) درصدنسبت به دوره مشابه سال قبل رشد داشت .
5 ـ عملکرد مطلوب اقتصاد ملی طی سه سال و نیم اول برنامه منجر به بهبود رتبه بندی اقتصادی کشور و کاهش هزینه‌های تامین مالی خارجی گردیده است .
6 ـ تسهیلات ارزی به سرمایه گذاران بخش خصوصی از محل منابع حساب ذخیره ارزی طی سالجاری سرعت بیشتری یافته است وتاکنون بیش از (3) میلیارد دلار قرارداد از محل این وجوه منعقدگردیده و به همین میزان نیز گشایش اعتبار صورت گرفته است .
با این مقدمه به مبانی تدوین راهبردها و ویژگی‌های اساسی بودجه سال 1383 و ارقام عمده آثار اقتصادی و جهت‌گیری‌های آن در (5)بخش می پردازم .
بخش اول ـ مبانی تدوین و راهبردهای بودجه سال 1383
راهبردهای اساسی لایحه بودجه سال 1383 بنحوی تنظیم شده است که بهبود شرایط اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور را در پی داشته باشد و ضمن هدایت کشور در مسیر رشد شتابان و توسعه اقتصادی بلندمدت بر پایه مشارکت گسترده بخش غیردولتی ،زمینه‌های بهبود توزیع درآمد را نیز فراهم کند. در این خصوص می‌توان به راهبردهای اساسی ذیل اشاره کرد:
1 ـ حرکت بسوی تحقق اندازه بهینه دولت در ابعاد حاکمیتی وتصدیگری و تاکید بر ایجاد بسترهای ضروری برای توسعه مشارکت بخش خصوصی از طریق توسعه امور زیربنایی توسط دولت .
2 ـ فراهم آوردن زمینه رشد و توسعه سرمایه گذاری از طریق جذب و تجهیز منابع داخلی و خارجی در فعالیت‌های تولیدی و خدماتی کشوربمنظور افزایش فرصت‌های جدید شغلی برای جمعیت جوان بعنوان سرمایه عظیم در فرآیند رشد و توسعه کشور.
3 ـ توجه ویژه به توزیع درآمد و افزایش رفاه اجتماعی از طریق ساماندهی نظام حمایتی دولت ، تداوم سیاست‌های اشتغالزایی ، هماهنگی سیاست‌های پولی و مالی و همچنین تداوم رشد شتابان اقتصادی .
4 ـ تداوم سیاست‌های تثبیت اقتصادی از طریق اتخاذ سیاست‌های هماهنگ و سازگار با پشتوانه حساب ذخیره ارزی .
5 ـ تداوم سیاست‌های شفاف سازی بودجه و یکسان سازی نرخ ارز.
بخش دوم ـ ویژگی‌های اساسی بودجه 1383
سال 1383 چنانکه گفته شد، آخرین برنامه سالانه دولت درچارچوب برنامه سوم توسعه است . از اینرو بودجه این سال دارای ویژگی‌هایی است که آنرا از لوایح بودجه سال‌های قبل متمایز می‌سازد.مهمترین این ویژگی ها عبارتند از:
1 ـ بهینه سازی اندازه دولت با تاکید بر توسعه کیفی و شایستگی :
در این خصوص صرفه جویی در اعتبار هزینه‌ای (جاری )، افزایش کارایی تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی )، مشارکت مردم وواگذاری بخشی از تصدی‌های دولتی مورد تاکید بوده و تحدید مخارج بعنوان یک اصل مطمح نظر قرار گرفته است . در لایحه بودجه سال 1383 تلاش بعمل آمده است که بسترهای لازم تحقق ماده (88) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت فراهم آید.
2 ـ حفظ قدرت خرید کارمندان : با استناد به ماده (3) قانون برنامه سوم توسعه و بمنظور جلوگیری از کاهش سطح رفاه شاغلان بخش دولتی ، حقوق و دستمزد آن‌ها به میزان تورم پیش بینی شده در سال 1383افزایش خواهد یافت تا آثار منفی تورم بر سطح زندگی جبران شود.
3 ـ اهتمام جدی درجهت اتمام طرح‌های نیمه تمام و عدم شروع طرح جدید: در اجرای بخشنامه بودجه سال 1383 تخصیص اعتباربرای شروع طرح و پروژه جدید در سال 1383 به غیر از موارد خاص ممنوع می‌باشد. محدودیت شروع طرح و پروژه جدید و اعطای اولویت به طرح‌هایی که در سال 1383 خاتمه می‌یابد موجب خواهدشد تعداد بیشتری از پروژه‌های عمرانی در سال آینده به بهره‌برداری برسند.
4 ـ تداوم سیاست‌های تمرکززدایی : براساس مفاد ماده (78) قانون برنامه سوم ، تلاش شده است طرح‌های عمرانی بیشتری ، از ملی به استانی تبدیل شده و قلمرو اختیارات شورای برنامه ریزی و توسعه استان در مراحل اجرایی ، افزایش یابد. علاوه بر آن گسترش اعتبارات استانی ، حوزه اختیارات شورای برنامه ریزی و توسعه استان‌ها را درتخصیص اعتبارات افزایش می‌دهد. همچنین تداوم ردیف اعتباری توسعه و توازن منطقه‌ای ، توسعه مناطق محرومی که در آن شاخص‌های توسعه یافتگی کمتر از میانگین ملی است ، مدنظر قرار داده و روندتوسعه این مناطق را تسریع می بخشد. به رغم محدودیت‌های شروع طرح و یا پروژه‌های عمرانی ملی جدید درخصوص پروژه‌های استانی شروع یک پروژه جدید در ازای خاتمه دو پروژه ، پذیرفته شده است .
5 ـ تداوم سیاست ها و اعتبارات اشتغالزایی : دولت علاوه بر ارایه سیاست‌های پولی و مالی و اصلاحات ساختاری در قالب احکام برنامه سوم توسعه ، استمرار سیاست‌های فعال در بازار کار را در لایحه 1383پیگیری می‌کند. در این زمینه علاوه بر تداوم اعتبارات سال قبل ،اعتباراتی از محل برگشت وجوه اداره شده سال‌های قبل اضافه خواهدشد و اعتبارات اشتغالزایی دولت رشد قابل ملاحظه‌ای پیدا خواهدکرد.
6 ـ محدود کردن رشد مصارف بودجه : براساس لایحه پیشنهادی دولت ، رشد مصارف بودجه معادل (3/14) درصد است و از اینروبودجه دولت به قیمت‌های ثابت کاهش می‌یابد. رشد اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به ترتیب در سطح (1/11) و (6/11)درصد محدود شده است .
7 ـ افزایش سهم درآمدهای مالیاتی : سهم درآمدهای مالیاتی در کل منابع عمومی دولت از (4/23) درصد در سال 1382 به (4/28)درصد در سال 1383 افزایش خواهد یافت و نسبت درآمدهای مالیاتی به اعتبارات هزینه‌ای نیز از (8/35) درصد در سال 1382 به (5/47)درصد در سال 1383 افزایش می‌یابد. این امر زمینه لازم را برای تحقق هدف موردنظر دولت در برنامه چهارم برای اختصاص تمامی درآمدهای نفت بمنظور افزایش سرمایه‌های فیزیکی و انسانی موردنیاز توسعه کشور به اعتبار تملک دارایی‌های سرمایه‌ای فراهم می‌آورد.
8 ـ بهبود شاخص‌های توزیع درآمد: رعایت احکام قیمت گذاری کالاها و خدمات در قانون برنامه سوم توسعه و اتخاذ روش‌های جبرانی بمنظور خنثی سازی آثار احتمالی آن بر اقشار کم درآمد، تداوم سیاست پرداخت یارانه برای کالاهای اساسی و تداوم سیاست خرید کالاهای اساسی براساس قیمت‌های تضمینی از اهم اقداماتی است که دولت بمنظور بهبود توزیع درآمد مدنظر قرار داده است .
کل یارانه ها (شامل یارانه‌های کالاهای اساسی و مابه‌التفاوت نرخ ارز) از (3/36) هزار میلیارد ریال به بیش از (7/39) هزار میلیاردریال می‌رسد. در این صورت معادل (4/9) درصد رشد خواهد یافت .سایر سیاست‌های دولت درجهت بهبود توزیع درآمد و کمک به اقشارکم درآمد بشرح ذیل است :
ـ تداوم پرداخت یارانه کالاهای اساسی و اخذ مابه‌التفاوت ازکالاهای وارداتی و استفاده از آن در نظام پرداخت یارانه از طریق اصلاح ماده (46) قانون برنامه بمنظور هدفمند کردن یارانه ها با هدف تحقق عدالت اجتماعی و توزیع بهینه منابع اعتباری دولت .
ـ تداوم سیاست توزیع کالا برای مددجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ (حضار صلوات فرستادند) (این صلوات برای کمیته بود یا امام ؟ چون من می خواهم سازمان بهزیستی را هم بگویم !) و سازمان بهزیستی کشور.
ـ تلاش درجهت بهبود سطح کیفی خدمات درمانی ازجمله روستاییان تحت پوشش بیمه خدمات درمانی .
ـ افزایش حداقل حقوق شاغلان و بازنشستگان .
ـ تداوم سیاست توانمندسازی و حمایت‌های اجتماعی سازمان یافته و افزایش قدرت خرید اقشار کم درآمد از طریق افزایش حمایت‌های مالی مستمر و اعطای کالاهای اساسی مضاعف ، از طریق کالابرگ اضافی و یا افزایش سهم کالاهای اساسی یارانه‌ای .
ـ حمایت‌های مستمر از دانش آموزان و دانشجویان تحت پوشش سازمان ها و نهادهای حمایتی در زمینه تامین هزینه‌های تحصیلی ،پرداخت شهریه دانشگاه‌های غیردولتی و تامین خوابگاه‌های شبانه روزی بویژه در مناطق محروم .
ـ ساماندهی فعالیت‌های مربوط به خدمات رسانی به ایثارگران درزمینه سازی اجرای تجمیع نهادهای ایثارگری .
بخش سوم ـ ارقام عمده بودجه کل کشور در سال 1383
1 ـ بودجه کل کشور: بودجه کل کشور در سال 1383 معادل (1)میلیون و (69) هزار و (537) میلیارد ریال است که در مقایسه بابودجه مصوب سال 1382 از رشدی معادل (5/10) درصد برخورداربوده است .
2 ـ بودجه عمومی دولت : در سال 1383 بالغ بر (509) هزار و(131) میلیارد ریال است و در مقایسه با سال قبل (8/16) درصد رشدنشان می‌دهد. از کل منابع عمومی دولت ، سهم درآمدهای عمومی وواگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی به ترتیب (4/34)، (3/43) و(3/22) درصد است . همچنین اعتبارات هزینه‌ای (جاری ) و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی ) و مالی به ترتیب (1/61)، (3/27) و(6/11) درصد از کل مصارف بودجه عمومی را به خود اختصاص می‌دهد.
3 ـ بودجه شرکت‌های دولتی : در اجرای جهت گیری ها و سیاست ها وبرای تحقق اهداف برنامه سوم توسعه کشور، در سال 1383 دو برنامه اساسی مهندسی مجدد شرکت‌های دولتی و واگذاری سهام دولت درشرکت های مزبور تداوم خواهد یافت . در برنامه مهندسی مجدد، هدف اساسی ، تفکیک عوامل و نهادهای اعمال حاکمیت دولت از ابزارهای تصدیگری و اداره شرکت‌های دولتی بصورت بنگاه اقتصادی می‌باشد.
واگذاری سهام دولت در شرکت‌های دولتی برای جلب مشارکت بخش‌های غیردولتی در فعالیت‌های اقتصادی و ارتقا کارآیی و کیفیت عملکرد دولت در اقتصاد، ازجمله هدف‌های اساسی برنامه خصوصی سازی است که در سال 1383 تعقیب خواهد شد. با اصلاح صورت گرفته در مفاد قانون برنامه سوم توسعه ، فعالیت‌های واگذاری سهام با سرعت بیشتری ادامه خواهد یافت .
بودجه شرکت‌های دولتی ، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت در لایحه بودجه سال 1383 معادل (684) هزار و (178) میلیارد ریال برآورد شده است که نسبت به سال 1382 میزان (4/23) درصدافزایش خواهد یافت که دلیل اصلی آن ، افزایش سطح فعالیت شرکت ها،سرمایه گذاری شرکت ها و اجرای مفاد بند «د» ماده (12) قانون بودجه سال 1382 می‌باشد.
از رقم مجموع دریافت‌های بودجه سال 1383 شرکت‌های دولتی ،بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت (458) هزار و (232)میلیارد ریال معادل (67) درصد مربوط به درآمدهای عملیاتی شرکت‌های مزبور و مبلغ (21) هزار و (320) میلیارد ریال نیز بابت جبران زیان و اجرای طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به شرکت‌های دولتی ، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت پرداخت خواهد شد.
سرمایه گذاری شرکت‌های دولتی ، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت در سال 1383 معادل (231) هزار و (411) میلیارد ریال است که (8/11) درصد نسبت به سال 1382 افزایش داشته و (1/8)درصد از محل منابع عمومی و بقیه از سایر منابعی که طبق پیش‌بینی‌های انجام شده دراختیار شرکت‌های دولتی ، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت قرار خواهد گرفت ، تامین خواهد شد.
بخش چهارم ـ پیش بینی آثار اقتصادی ناشی از اجرای بودجه سال 1383
1 ـ رشد اقتصادی : براساس آخرین برآوردهای صورت گرفته ، رشداقتصادی در سال 1381 برابر (4/7) درصد بوده است . باعنایت به راهبردها و خط مشی های دولت برای رسیدن به رشد اقتصادی (8)درصد و شرایط مناسب اقتصادی در سالجاری ، پیش بینی می شوددست کم نرخ رشد (7/6) درصدی مصوب برنامه سوم توسعه محقق شود. همچنین رشد اقتصادی برای سال 1383 معادل (3/7) درصدبرآورد می‌شود. باتوجه به سیاست ها و راه کارهای پیش بینی شده ، ثبات اقتصادی بیشتر و بهره مندی بهتر از فرصت ها و رفع و تعدیل تنش ها، امیدبر آن است که شرایط اقتصادی در سال آتی و سال‌های بعد بهبود یابد ومیزان رشد اقتصادی بالاتر از مقدار پیش بینی شده گردد.
2 ـ پیش بینی رشد بخش‌های اقتصادی :
الف ـ بخش کشاورزی در سال 1381 از رشدی معادل (4/11)درصد برخوردار بوده است . براساس برآوردهای انجام شده ، رشد این بخش در سال 1382 معادل (5/5) درصد پیش بینی می‌شود.خوشبختانه بدلیل شرایط مناسب آب و هوایی ، بارش های جوی وتناسب پراکنش آن در مناطق مختلف در سالجاری و درصورت تداوم آن در سال آتی بهمراه سیاست‌های پولی و مالی درخصوص بخش یادشده ، پیش بینی می‌شود ارزش افزوده بخش کشاورزی در سال 1383 معادل (5/6) درصد رشد یابد.
ب ـ بخش نفت و گاز در سال 1381 از رشدی به میزان (1/5)درصد برخوردار بود. بهره‌برداری از میدان نفتی بلال ، افزایش ذخایرشناخته شده میدان نفتی آزادگان ، آغاز بهره‌برداری از فازهای (2) و (3)پارس جنوبی ازجمله عملکردهای مهم این سال بوده است . پیش بینی رشد افزوده بخش نفت و گاز در سال‌های 1382 و 1383 حدود (5/0)درصد است .
ج ـ ارزش افزوده بخش صنعت در سال 1381 معادل (11) درصدرشد یافت و پیش بینی می‌شود رشد بخش یادشده در سال 1382 برابر(7/8) درصد باشد. اجرای سیاست ها و راه کارهای بخش صنعت وسرمایه گذاری‌های صورت گرفته در این بخش ، شرایط مناسبی برای تداوم رشد این بخش فراهم نموده و انتظار بر آن است در سال 1383از رشدی معادل (5/9) درصد برخوردار باشد.
د ـ بخش ساختمان طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است .بطوریکه در سال 1381 معادل (9/14) درصد رشد یافت و پیش بینی رشد آن در سال 1382 به میزان (1/10) درصد و در سال 1383 برابر(9/10) درصد است .
ه ـ در سال 1381 بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی مربوط به بخش خدمات بود و ارزش افزوده این بخش (1/5) درصد رشد یافت .برآوردهای کارشناسی بیانگر آن است که رشد بخش یادشده در سال 1382 به (9/7) درصد و در سال 1383 به (7/7) درصد برسد.
3 ـ رشد سرمایه گذاری : براساس اطلاعات موجود، رشد تشکیل سرمایه در سال 1381 به میزان (12) درصد بوده است . رشد مذکورناشی از تمهیدات مناسب دولت جهت تشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی در ماشین آلات ، افزایش سرمایه گذاری خصوصی و دولتی درساختمان ، ثبات نسبی قیمت نفت بهمراه افزایش ذخیره ارزی و امکان بهره گیری از آن در بخش‌های اقتصادی و همچنین تصویب لایحه سرمایه گذاری خارجی بوده است . پیش بینی می‌شود عملکرد رشدسرمایه گذاری کل در سال 1382 به (8/7) درصد و در سال 1383 به (9/7) درصد برسد.
4 ـ مخارج مصرفی : در سال 1381 (دوستان لطف بفرمایند توجه کنند و این نتیجه ... آن چیزی که بنده می گویم حاصل تلاش و واقعایکنوع جهاد در دولت بوده که ان شاالله موفق بشویم در آینده هم بتوانیم ادامه بدهیم ) هزینه‌های مصرفی بخش خصوصی از رشد (8/7)درصدی و هزینه‌های مصرفی دولت از رشد (8/4) درصدی برخورداربوده است . پیش بینی می‌شود عملکرد مخارج مصرفی خصوصی ودولتی در سالجاری به ترتیب (6/3) و (5/3) درصد رشد یابد.همچنین پیش بینی می‌شود رشد مخارج مصرفی خصوصی و دولتی درسال 1383 به ترتیب (7/3) و (9/1) درصد باشد.
5 ـ اشتغال و بازار کار: براساس برآوردهای انجام شده ، باتوجه به ساختار جمعیت فعال و کاهش عرضه نیروی کار بواسطه کاهش نرخ رشد جمعیت واقع در سن کار نسبت به سال‌های قبل ، در صورتیکه اهداف رشد اقتصادی مصوب تحقق یابد، به جمعیت شاغل کشور درسال های 1382 و 1383 به ترتیب حدود (653) هزار نفر و (754)هزار نفر افزوده خواهد شد و تعداد بیکاران روند نزولی خواهد یافت .این روند باعث خواهد شد نرخ بیکاری طی سال‌های 1382 و 1383 به ترتیب به (6/12) و (3/12) درصد تنزل یابد. همچنین درصورت تحقق اهداف رشد اقتصادی ، رشد اشتغال و سایر الزامات برنامه ،بهره وری کل بهبود خواهد یافت که ناشی از ارتقا بهره وری نیروی کارمی باشد.
شایان ذکر است که بهبود بهره وری نیروی کار عمدتا ناشی ازافزایش سرمایه سرانه ، ارتقا سرمایه انسانی و کم شدن فاصله تولیدبالفعل از تولید بالقوه است . باتوجه به نقش ارتقا بهره وری کل عوامل در تامین رشد اقتصادی ، استفاده کارآمد و موثر از سرمایه‌های انسانی وفیزیکی که در برنامه چهارم توسعه مورد تاکید قرار گرفته است ،اجتناب ناپذیر خواهد بود.
در سال 1383 اهم سیاست‌های دولت جهت تحقق اهداف بخش اشتغال بشرح ذیل است :
الف ـ استفاده از مکانیزم های تشویقی برای تجهیز و جهت دهی منابع داخلی نظام بانکی در فعالیت‌های اشتغالزا از طریق اعطای یارانه سود و کارمزد.
ب ـ اعطا کمک‌های فنی و اعتباری به سرمایه گذاران درجهت ایجادفعالیت های اقتصادی اشتغالزا.
ج ـ استفاده از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ملی و استانی به میزان (10) درصد برای تامین منابع مورد نیاز جهت اعطای یارانه سود و کارمزد طرح‌های اشتغالزا و کمک به عملیات زیربنایی سرمایه گذاری بخش خصوصی .
د ـ استفاده از منابع حساب ذخیره ارزی جهت پرداخت تسهیلات به سرمایه گذاران .
ه ـ تداوم اعطای تسهیلات تکلیفی و وجوه اشتغالزا و وجوه اداره شده به طرح‌های سرمایه گذاری اشتغالزا (این ها چون مربوط به جناب آقای دکتر حسینی می‌شود گفتم گوش بدهید!)
و ـ تامین مالی فعالیت‌های جدید مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و رشد اشتغال دانش آموختگان دانشگاه‌ها
6 ـ نقدینگی و تورم : براساس سیاست‌های کلی برنامه سوم توسعه ،تلاش اصلی دولت ، معطوف به آن است که ضمن تامین نقدینگی موردنیاز بخش‌های اقتصادی و سرمایه گذاری ، از انبساط نامتناسب نقدینگی متعارض با اهداف یادشده جلوگیری بعمل آید. لذا باتوجه به اصول وموازین تدوین بودجه سال 1383 و همچنین کنترل افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی ناشی از یکسان سازی نرخ ارز، افزایش تقاضابرای ارز در بازار آزاد و کنترل انتشار اوراق مشارکت در بازارهای جهانی ، انتظار می‌رود رشد نقدینگی در سال 1383 به کمتر از (25)درصد برسد، همچنین پیش بینی می‌شود نرخ تورم در سال 1383 به سطحی کمتر از نرخ پیش بینی شده در برنامه یعنی (15) درصد بالغ شود که تمهیدات اتخاذ شده ازسوی دولت ازجمله قیمت گذاری کالاهاو خدمات بخش دولتی و عمومی مطابق نرخ مصوب سال 1382 وهمچنین پیش بینی کاهش رشد نقدینگی سال 1383 از مهمترین دلایل آن بشمار می‌رود.
7 ـ تجارت خارجی : با تداوم سیاست‌های تشویقی و اصلاحی برنامه سوم نظیر حذف پیمان سپاری ارزی ، عدم دریافت عوارض و مالیات ازصادرات کالاها و خدمات ، افزایش سرمایه بانک توسعه صادرات وجوایز صادراتی ، پیش بینی می‌شود صادرات غیرنفتی با رشدی معادل (3/20) درصد که اندکی بیشتر از پیش بینی برنامه برای سال 1383است به (7/7) میلیارد دلار افزایش یابد.
تداوم روند واردات در سال 1383 باعنایت به سیاست‌های مندرج در برنامه سوم نظیر حذف موانع تعرفه‌ای و غیرفنی ، افزایش سهم واردات مواد اولیه و واسطه‌ای در واردات و مسترد نمودن سودبازرگانی و حقوق گمرکی واردات مواد اولیه و واسطه‌ای به واردکنندگان ، پیش بینی می‌شود واردات در سال 1383 به (7/30)میلیارد دلار برسد و از رشدی معادل (8/22) درصد برخوردار شود.در سال 1383 اهم سیاست‌های دولت جهت تحقق اهداف بخش تجارت خارجی بشرح زیر است :
الف ـ تامین اعتبار قابل توجه بعنوان جایزه صادراتی .
ب ـ تداوم سیاست پرداخت یارانه صادراتی بر حسب مورد وتصویب شورای اقتصاد.
ج ـ تداوم سیاست کنترل واردات کالا از طریق تعیین نرخ‌های تعرفه بجای موانع غیرتعرفه ای باتوجه به مفاد ماده (115) قانون برنامه سوم .
د ـ تلاش برای هدایت واردات غیررسمی کالا به سمت مبادی رسمی ازطریق شفاف سازی سیاست ها، اصلاح نرخ‌های تعرفه و تسهیل تجارت رسمی .
ه ـ ممنوعیت خرید کالاهای خارجی بادوام توسط بخش دولتی باهدف حمایت از تولیدات داخلی و کاهش واردات .
بخش پنجم ـ جهت گیری ها و برنامه‌های کلیدی بخش ها:
مهمترین جهت گیری ها و برنامه‌های کلیدی بخش ها را در چارچوب بودجه سال 1383 می‌توان در بخش‌های ذیل برشمرد:
1 ـ بخش آب :
الف ـ توجه و تاکید بر توزیع اعتبارات تکمیلی بین طرح‌های دارای اولویت بالا.
ب ـ توجه و تاکید بر رعایت مفاد ماده (61) قانون برنامه سوم درپذیرش طرح‌های جدید.
ج ـ جلب منابع مالی (از طریق فاینانس داخلی و خارجی ) جهت سرمایه گذاری و تسریع در اجرای طرح ها.
د ـ بهره‌برداری مطلوب از منابع و تاسیسات آبی کشور.
ه ـ منطقی کردن درآمد.
و ـ اعمال سیاست‌های صرفه جویی درهزینه برای نیل به خودکفایی مالی .
ز ـ استفاده از منابع داخلی شرکت ها درجهت بازسازی و بهسازی تاسیسات .
در سال 1383 تعداد (20) طرح جدید در لایحه بودجه پیش بینی شده است که دو طرح آن از محل تسهیلات بانک توسعه اسلامی و بقیه از محل اعتبارات عمومی تامین می‌گردد، از این تعداد (14) طرح مربوط به آبرسانی به شهرها می‌باشد در همین سال تعداد (10) طرح ساختمان سد و (3) طرح ساختمان شبکه آبیاری و زهکشی و (6) طرح آبرسانی به شهرها و صنایع به بهره‌برداری خواهند رسید.
2 ـ بخش کشاورزی و منابع طبیعی :
الف ـ توسعه نظام‌های آبیاری تحت فشار، یکپارچه سازی و تجهیزو نوسازی اراضی زیر سدها و تعاونی‌های تولید.
ب ـ اجرای عملیات آبخیزداری در حوزه‌های آبخیز سدهای موجود و در دست احداث .
ج ـ تکثیر و رهاسازی آبزیان بمنظور حفاظت از ذخایر آبزی کشور.
د ـ حمایت از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و فرآورده‌های دام و طیور و افزایش سطح پوشش ایمنی دام ها علیه بیماری‌های واگیر.
ه ـ توسعه و تقویت تشکل‌های تولیدی کشاورزی .
و ـ حفاظت ، احیا و اصلاح و توسعه جنگل ها و مراتع کشورازطریق ممیزی اراضی ملی و تفکیک مستثنیات مردم ، ممیزی مراتع کشور و تعیین سامانه‌های ارضی ، تهیه طرح‌های مرتع داری و واگذاری مراتع به بهره‌برداران ، ساماندهی جنگل ها و جنگل نشینان کشور درچارچوب برنامه صیانت از جنگل های کشور، جلوگیری از بیابان زدایی و تهیه و اجرای طرح‌های بیابان زدایی .
با اجرای بودجه پیشنهادی فصول کشاورزی و منابع طبیعی درسال 1383 پیش بینی می‌شود هدف‌های عمده ذیل تحقق یابد:
تحت پوشش بردن (60) هزار هکتار از اراضی آبی کشور با روش آبیاری نوین ، اجرای عملیات یکپارچه سازی ، تجهیز و نوسازی حدود(80) هزار هکتار از اراضی آبی کشور، احیا و غنی سازی حدود(5/128) هزار هکتار از جنگل های کشور، تهیه طرح‌های بیابان زدایی برای حدود (571) هزار هکتار از بیابان های کشور، انجام عملیات آبخیزداری حدود یک میلیون و (850) هزار هکتار از اراضی کشور،تولید حدود (61) میلیون تن محصولات زراعی بویژه (5/13) میلیون تن گندم و (14) میلیون تن محصولات باغی ، تولید حدود (3/6)میلیون تن شیر، (806) هزار تن گوشت قرمز، یک میلیون تن گوشت مرغ و (626) هزارتن تخم مرغ ، پوشش حدود (77) درصد ایمنی دامهاعلیه بیماری‌های واگیردار و (5/45) درصد علیه بیماری‌های مشترک ،تولید ماهی و میگو به حدود (460) هزار تن و تکثیر آبزیان به حدود(1450) میلیون قطعه .
3 ـ بخش صنعت و معدن :
الف ـ تقویت ، تشویق و گسترش سرمایه گذاری بخش غیردولتی دربخش صنعت و معدن و واگذاری شرکت‌های صنعتی و معدنی بخش غیردولتی .
ب ـ توسعه صنایع نوین با تاکید بر سرمایه‌گذاری‌های بخش غیردولتی .
ج ـ اصلاح ساختار و تقویت بانک تخصصی صنعت و معدن واحیا نقش سازمان‌های توسعه‌ای در بخش .
د ـ حمایت از توسعه کارآفرینی و شکل گیری صنایع کوچک ومتوسط .
ه ـ توسعه تشکل‌های تخصصی و حرفه‌ای صنعتی و معدنی .
و ـ مقررات زدایی از فرآیند سرمایه گذاری صنعتی و معدنی وتسهیل مراحل اداری مربوطه .
ز ـ تشویق ، تسهیل و کمک به شکل گیری مشارکت‌های ایرانی ـخارجی درجهت جذب فناوری‌های نوین توسعه صادرات و دسترسی به بازارهای جدید.
ح ـ توسعه فناوری‌های اکتشاف و بهره‌برداری از معادن .
ط ـ رفع موانع و تشویق سرمایه گذاران غیردولتی درجهت توسعه شهرک‌های صنعتی .
بر این اساس مهمترین اقدامات پیش بینی شده این بخش برای سال 1383 عبارت خواهد بود از:
افزایش اعتبارات کمک‌های فنی و اعتباری (که همان وجوه اداره شده باشد) بخش صنعت به میزان (11) درصد و بخش معدن به میزان (126) درصد، درجهت تقویت سرمایه گذاری بخش غیردولتی ،واگذاری سهام شرکت‌های دولتی بخش صنعت و معدن به میزان (9) هزارمیلیارد ریال توسط سازمان خصوصی سازی ، اختصاص ردیفی به مبلغ (900) میلیارد ریال بمنظور توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی بصورت وجوه اداره شده ، افزایش اعتبار طرح کمک به تکمیل و ایجادتصفیه خانه‌های فاضلاب شهرک‌های صنعتی در جهت کنترل آلاینده های فاضلاب های صنعتی ، تداوم تقویت منابع صندوق بیمه سرمایه گذاری ،فعالیت‌های معدنی و صنعتی ، حمایت از توسعه و تحقیقات صنعت الکترونیک ، افزایش تولید محصولات پتروشیمی تا (9/22) میلیون تن یعنی (43) درصد رشد و صادرات این محصول به حدود (2) میلیارددلار یعنی (71) درصد رشد، آغاز عملیات اجرایی طرح مهم خط لوله اتیلن به غرب کشور.
4 ـ بخش انرژی :
الف ـ تاکید بر سیاست‌های کاهش هزینه‌ای در شرکت‌های دولتی ذی‌ربط و جهت گیری برای افزایش کارایی و سوددهی بیشتر.
ب ـ ارزش گذاری قیمت نفت خام خوراک پالایشگاه‌های کشور به قیمت‌های بین‌المللی و تهیه و تنظیم بودجه شرکت ملی نفت ، شرکت پالایش و پخش ، شرکت ملی گاز ایران و همچنین شرکت توانیر،براساس قیمت‌های فروش منطقه‌ای .
ج ـ تداوم فرآیند تمرکز زدایی در صنعت گاز و برخورداری شرکت‌های توزیع گاز استانی از استقلال مالی بیشتر و شفاف سازی هزینه ها و رشد محدودتر اعتبارات شرکت مادر تخصصی .
د ـ تنظیم بودجه شرکت توانیر در راستای سیاست تشکیل شرکت‌های مادر تخصصی بطوری که شرکت توانیر، برق تولید شده را ازکلیه مراکز تولید خریداری و به شرکت‌های برق منطقه‌ای جهت توزیع به مشترکین برق به فروش برساند.
ه ـ تشویق بخش خصوصی به تولید و فروش برق با سازوکار خریدتضمینی برق و بازار برق و پیش بینی آن در بودجه سال 1383 شرکت توانیر.
و ـ تداوم روند افزایش ظرفیت تولید نفت خام درجهت حفظ سهم کشور در بازار جهانی نفت با بکارگیری فناوری‌های نوین و افزایش ضریب بازیافت نفت خام .
ز ـ جایگزینی هرچه بیشتر گاز طبیعی بجای فرآورده‌های نفتی درسبد مصرف انرژی کشور.
در این چارچوب در سال 1383، طرح‌های زیر مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت :
فاز (4) و (5) میدان مشترک گازی پارس جنوبی به ظرفیت (50)میلیون متر مکعب در روز، پالایشگاه پارسیان به ظرفیت (25) میلیون مترمکعب در روز، طرح جمع آوری گازهای همراه به ظرفیت (7)میلیون مترمکعب در روز، طرح تزریق گاز میدان رامشیر به ظرفیت (4) میلیون مترمکعب در روز، خط چهارم (56) اینچ سراسری گاز تاشیراز، میادین نفتی سروش و نوروز به ظرفیت (190) هزار بشکه درروز، افزایش ظرفیت میدان دورود به میزان (80) هزار بشکه در روز،فاز اول میدان نفتی دارخوین به میزان (50) هزار بشکه در روز، میدان نفتی بلال به ظرفیت (40) هزار بشکه در روز و (2663) مگاوات ظرفیت‌های نیروگاهی جدید.
5 ـ بخش راه و ترابری :
الف ـ انتقال مدیریت بعضی از پروژه ها و طرح ها از ملی به استانی .
ب ـ تقویت بخش خصوصی برای مشارکت در مدیریت ، احداث وبهره برداری بخش حمل و نقل .
ج ـ استفاده از تسهیلات مالی خارجی در سرمایه گذاری درتاسیسات و تسهیلات حمل و نقل .
د ـ کاهش تصدی و ساماندهی شرکت‌های دولتی .
ه ـ افزایش ایمنی در جابجایی مسافر و کاهش سن ناوگان عمومی کشور.
و ـ افزایش سرعت حمل و نقل بار بویژه بارهای ترانزیت .
ز ـ کاهش نیروی انسانی بخش دولتی و افزایش بهره وری نیروی کار(مدیریت منابع انسانی و اطلاعاتی ).
بر این اساس در سال 1383 در زمینه حمل و نقل جاده‌ای تلاش می‌شود ضمن تکمیل (540) کیلومتر آزادراه ، (1200) کیلومتربزرگراه و (1140) کیلومتر احداث و بهسازی راه اصلی ، عملیات اجرایی ، (741) کیلومتر آزادراه و (400) کیلومتر بزرگراه آغاز گردد.در حمل و نقل ریلی ، به بهره‌برداری رسیدن راه آهن بافق ـ مشهد، بطول حدود (800) کیلومتر، بهسازی و بازسازی (400) کیلومتر ازمحورهای موجود، ادامه عملیات (3460) کیلومتر راه آهن های دردست اجرا، ادامه اعطای تسهیلات برای خرید هزار دستگاه واگن مسافری و باری جدید به سیستم حمل و نقل ریلی توسط بخش خصوصی در حمل و نقل هوایی ، بهره‌برداری کامل از فرودگاه امام ،بهره‌برداری از فرودگاه سبزوار، تجهیز بیشتر سیستم‌های کنترل وهدایت ترافیک هوایی برای افزایش ایمنی سفرها و پروازهای Over-Flight و بهسازی فرودگاه های کشور برای حفظ ارتقا سطح خدمت رسانی به مسافران خواهد بود. در حمل و نقل دریایی ، تکمیل اسکله چندمنظوره بندر شهید بهشتی چابهار، اسکله شرقی بندر نوشهرو اسکله‌های بندر انزلی و تکمیل بنادر کوچک دیلم ، گناوه و کنارک وهمچنین تکمیل و بهره‌برداری از (6) بندر صیادی و ایجاد ظرفیت (25) هزارتنی برای تخلیه صید، پیش بینی شده است .
6 ـ بخش عمران شهری و روستایی :
الف ـ شناسایی ظرفیت ها و پتانسیل های موجود در بافت‌های شهری واستفاده از آن‌ها درجهت بهبود شاخص‌های توسعه درونی .
ب ـ تلاش درجهت جلب مشارکت بخش خصوصی در تصدی امور عمران شهری ، حمل و نقل عمومی و ارایه خدمات شهری وکاهش سهم تصدیگری بخش‌های دولتی و عمومی .
ج ـ بهسازی و بازسازی بافت‌های فرسوده شهری و ساماندهی بافت‌های حاشیه‌ای و غیرمتعارف شهری ، توسعه و اجرای سیستم‌های ریلی در شهرهای بزرگ درجهت جابجایی مسافر و حمل بار.
د ـ کمک به اجرای پروژه‌های دفن بهداشتی زباله ، اعمال روش‌های مکانیزه تفکیک زباله از مبدا و جمع آوری مواد آلوده سازی سمی بطورجداگانه .
ه ـ ساماندهی عمران روستایی باتوجه به نقش و عملکرد اقتصادروستا از طریق تحول ساختاری در نظام تولید.
و ـ افزایش مشارکت موثر روستاییان در اجرای طرح‌های عمرانی وفعالیت های اجرایی .
ز ـ تمرکز زدایی و جامع نگری ، جلوگیری از فعالیت‌های موازی ومشابه ، شفاف کردن وظایف ، نقش ها و کاهش حیطه های تصدی دولت درروستاها.
ح ـ سطح بندی و ارایه خدمات و تجهیز فضاهای روستایی کشوربرطبق استانداردها و ضوابط خدمات رسانی مصوب .
ط ـ تهیه و اجرای برنامه‌های راهبردی ، ساختاری و عملیاتی جهت توسعه هماهنگ و یکپارچه در مناطق توسعه نیافته .
ی ـ فراهم نمودن زمینه‌های لازم برای اسکان عشایری .
اجازه هست بعنوان «میان بر» یک نکته ای را بگویم ؟ (رییس ـخواهش می کنم ) آیا لازم است که اینقدر وقت گرفته بشود، رییس جمهورو دیگران بیایند، این مواردی که بالاخره در لایحه آمده است و می‌آید ومورد بررسی قرار می‌گیرد، اینهمه هم گرفتاری بشود، وقت گرفته بشود،وقت مجلس عزیز، بهتر نیست که از این ببعد خود مجلس تایید بکند که یک خلاصه‌ای از بودجه در (10) دقیقه ، یک ربع بدهند و دراختیارنمایندگان قرار بدهند؟ (عده‌ای از نمایندگان ـ احسنت )
یکی از نمایندگان ـ تهیه کنید!
خاتمی ـ نه ، تهیه که همین است دیگر! بودجه همین است و همه آن هم باید در کمیسیون بررسی بشود، دوستان بنشینند، شب بخوانند،نقد کنند، رد کنند، قبول بکنند.
پیرموذن ـ قبول است !
خاتمی ـ قبول است ؟! پس ایندفعه اجازه بدهید تمامش کنم ، برای رییس جمهور بعد و مجلس بعد این کار را بکنید!!
خیرآبادی ـ حاج آقا! دوره بعد هم که ما نیستیم !
خاتمی ـ حالا شما بکنید! دیگران کاشتند و ما خوردیم ، شمابکارید دیگران بخورند! یک صلوات ختم کنید. (حضار صلوات فرستادند) مهمترین اقدامات پیش بینی شده در سال 1383 در بخش عمران شهری و روستاها شامل این موارد خواهد بود:
تکمیل و بهره‌برداری از قطعه اول قطار شهری مشهد بهمراه تامین واگن‌های مورد نیاز، نوسازی ناوگان تاکسیرانی تهران و خارج کردن تاکسی های فرسوده ، اجرای مقررات حذف خودروهای فرسوده ازسطح شهر تهران و (7) شهر آلوده کشور، آغاز بهره‌برداری از تاسیسات فاضلاب در برخی از شهرهای بزرگ و مراکز استان ازجمله (بندرعباس ، کرمانشاه ، خرم آباد، یاسوج ، سنندج ، ایلام ، مشهد وشیراز) بازسازی و نوسازی بافت‌های حاشیه‌ای و فرسوده در شهرهای بزرگ در معرض خط زلزله .
در بخش عمران روستایی نیز بهره مندی (5380) روستا از آب آشامیدنی بهداشتی با جمعیت بالغ بر (3/2) میلیون نفر، استمرار وتکمیل بیش از (122) مجتمع آبرسانی و آغاز عملیات اجرایی بیش از(50) مجتمع روستایی ، احداث (3) هزار کیلومتر راه مناسب روستایی ،تهیه و بازنگری بیش از (2800) طرح هادی روستایی و اجرای طرح درهزار روستا، صدور حدود (400) هزار سند مالکیت املاک واقع درروستاها، اعطای مجوز و راه اندازی بیش از (7) هزار دهیاری در سطح روستاها، استمرار کمک بلاعوض برای افزایش سرمایه صندوق قرض‌الحسنه توسعه اشتغال روستایی پیش بینی شده است .
7 ـ بخش مسکن :
الف ـ بهبود تراکم خانوار در واحد مسکونی .
ب ـ افزایش نسبت ساختمان‌های بادوام در مناطق شهری وروستایی .
ج ـ حمایت از ایجاد تشکل‌های صنفی سازندگان اعم از بخش خصوصی و تعاونی .
د ـ اصلاح مقررات مربوط به پرداخت یارانه بخش مسکن درجهت ترویج الگوی مصرف مسکن .
ه ـ حمایت از سازندگان انبوه ساز و کوچک ساز.
از مهمترین اقدامات مدنظر در بخش مسکن در سال 1383می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تولید بیش از (700) هزار واحد مسکونی در کل کشور، ادامه پرداخت تسهیلات برای خرید یا ساخت مسکن به خانواده ایثارگران ،حمایت از بهسازی بیش از (50) هزار واحد مسکونی روستایی ، اتمام عملیات اجرایی (27) هزار واحد مسکونی استیجاری و اجاره بشرط تملیک .
8 ـ بخش محیط زیست :
الف ـ توسعه توانمندی تخصصی مدیریتی تشکیلاتی و تجهیزاتی سازمان و ادارات کل .
ب ـ ارتقا آگاهی‌های محیط زیستی اقشار مختلف و افزایش مشارکت مردمی .
ج ـ ادغام ملاحظات محیط زیستی در تصمیم سازی های توسعه‌ای .
د ـ شناسایی فرآیندهای اکولوژیکی کشور.
ه ـ واگذاری قسمتی از فعالیت‌ها به بخش غیردولتی .
و ـ تکمیل و بهره‌برداری کلیه مراکز تحقیقاتی در مراکز استان‌ها.
ز ـ افزایش همکاری‌های بین‌المللی .
مهمترین اقدامات پیش بینی شده برای این بخش در سال 1383بشرح زیر است :
اتمام فعالیت‌های ساختمانی ملی و تقویت فعالیت‌های نرم افزاری ،توسعه تحقیقات مبتنی بر سیاست‌های مشخص ، گسترش طرح ها وفعالیت های بین‌المللی و منطقه‌ای ، ایجاد نظام اطلاعات محیط زیست ،ارتقا آموزش محیط زیست براساس سیاست‌های تعریف شده و تجهیز مراکز آزمایشگاهی ، اجرای برنامه زیست محیطی تحت عنوان دولت سبز در همه دستگاه‌های دولتی ، کاهش آلودگی هوا در تهران و (7) شهرکشور و تدوین طرح مدیریت محیط زیست برای (43) منطقه حفاظت شده و آغاز اجرای برنامه حفاظت کیفی رودخانه‌های بزرگ کشور
9 ـ بخش آموزش و پرورش عمومی و آموزش فنی و حرفه‌ای :
الف ـ ایجاد زمینه‌های لازم برای برخورداری از فرصت‌های برابرآموزشی ، بویژه برای دانش آموزان روستایی و دختران .
ب ـ ایجاد زمینه‌های توسعه آموزش‌های مداوم و فعالیت تکمیلی سوادآموزی با استفاده از ظرفیت‌های مختلف در کشور و گسترش سطح سواد و کاهش بیکاری در کشور.
ج ـ توجه به اجرای سیاست تمرکزگرایی و واگذاری اختیارات بیشتر به مراکز اجرایی .
د ـ توجه به ارتقا سطح کیفی و تحصیلات کارکنان آموزشی بااجرای دوره‌های ضمن خدمت و بدو خدمت و بکارگیری نیروهای باتخصص بالاتر.
ه ـ ایجاد ارتباط منطقی بین آموزش‌های فنی و حرفه‌ای ونیازمندی های بازار کار.
و ـ حمایت و تشویق بخش خصوصی و تعاونی به سرمایه گذاری ومشارکت در گسترش آموزش‌های فنی و حرفه‌ای .
ز ـ تحت پوشش قرار گرفتن بالغ بر (5/16) میلیون نفر دانش آموزدر دوره‌های مختلف تحصیلی موجب گردیده است تا پوشش ظاهری آموزش ابتدایی به حدود (8/119) درصد، پوشش ظاهری آموزش راهنمایی تحصیلی به حدود (105) درصد و متوسطه نظری به (5/63) درصد برسد.
مهمترین اقدامات این بخش در سال 1383 شامل موارد ذیل خواهد بود:
تقویت مراکز تربیت معلم و آموزش ضمن خدمت فرهنگیان ،تجهیز مراکز آموزشی به فناوری اطلاعات و توسعه شبکه رشد درمدارس متوسطه کشور، تجهیز منابع غیردولتی در فعالیت‌های بخش وبهره گیری از مشارکت‌های مردمی ، اجرای طرح ارتقا مسیر شغلی معلمان و بهره‌برداری از (50) مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای در سراسرکشور، گسترش آموزش‌های کار و دانش با همکاری بخش خصوصی دردستگاه های اجرایی با ظرفیت جدید معادل (53) هزار نفر ـ دوره ،توجه به استانداردسازی حدود (948) کارگاه در هنرستان‌های فنی و(725) کارگاه در هنرستان‌های کار و دانش ، حمایت از سرمایه گذاری بخش خصوصی در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و افزایش پذیرش دردوره های شبانه کاردانی به میزان (9) هزار نفر ظرفیت جدید.
10 ـ بخش آموزش عالی ، تحقیقات و فناوری
الف ـ تنوع بخشی به نظام‌های عرضه آموزش عالی و توسعه مشارکت مردمی .
ب ـ ایجاد و تقویت قطب‌های علمی در دانشگاه‌ها و متمرکز کردن منابع و فعالیت‌ها بر زمینه‌های علمی منتخب .
ج ـ ساماندهی فضاهای آموزشی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی .
د ـ برنامه ریزی و ساماندهی متناسب برای شناسایی و شکوفایی استعدادهای درخشان .
ه ـ افزایش تقاضاگرایی در تحقیقات .
و ـ توسعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور و سایرفناوری های نوین .
ز ـ توسعه پارک‌ها و مراکز رشد علمی و فناوری بمنظور کمک به رشد و موفقیت موسسات کوچک و متوسط فعال در حوزه فناوری .
ح ـ تشکیل صندوق حمایت از محققان و پژوهشگران ، گسترش روحیه تحقیق ، تتبع و حمایت از پایان نامه‌های دانشجویی .
ی ـ پایه گذاری برنامه توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات وارتباطات در کلیه قلمروهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی بمنظوربهینه سازی و نوسازی ساختار اداری ، اجرایی کشور، ارتقا کارآمدی خدمات دولتی ، گسترش زمینه‌های جدید اشتغال ارزش افزا برای جوانان و رشدعلمی و فنی کشور.
مهمترین اقدامات موردنظر این بخش در سال 1383 عبارتند از:
فراهم کردن امکان بهره‌برداری از (389) هزار متر مربع فضای آموزشی و کمک آموزشی ، تمهید شرایط رفاهی مناسب برای اعضای هیات علمی با اجرای طرح بهره وری ، تسریع در تکمیل پروژه‌های ویژه ساماندهی فضاهای دانشگاهی ، توسعه فرهنگ و خط وزبان فارسی در محیط رایانه‌ای ارایه خدمت مناسبتر دولتی ، اجتماعی ، اقتصادی ،مالی و تجاری با بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات . توسعه شرکت‌های کوچک و متوسط در حوزه (IT) و گسترش مراکز رشد علم وفناوری ، توسعه بخش تحقیقات فناوری‌های نوین ، (بیوتکنولوژی ونانوتکنولوژی ) و ایجاد شبکه آزمایشگاهی ملی زیست فناوری وریزفناوری .
با تداوم اجرای برنامه تکفا در سال 1383 انتظار می‌رود، کلیه بخش‌های اداری ، اجرایی و همچنین غالب بخش‌های تولیدی کشوردارای ظرفیت و پتانسیل لازم جهت اجرای بهینه برنامه چهارم توسعه ورشد سریعتر اقتصادی را دارا شوند.
11 ـ بخش فرهنگ و هنر و تربیت بدنی :
الف ـ کمک به تامین مواد کتابخانه ای و تجهیزات کتابخانه‌های عمومی .
ب ـ حمایت از حوزه سینما خصوصا سینمای کودک و نوجوان .
ج ـ حمایت از توسعه صادرات آثار فرهنگی ، هنری و سینمایی .
د ـ کمک به فعالیت‌ها و موسسات قرآنی ، ترویج نماز و فعالیت‌های فرهنگی و هنری مساجد.
ه ـ کمک به انجمن ها، موسسات ، نهادها و تشکل‌های فرهنگی ، هنری و خبرگزاری های غیردولتی .
و ـ اجرای برنامه‌های جدید بمنظور غنی سازی اوقات فراغت جوانان .
ز ـ اجرای «نظام جامع توسعه تربیت بدنی و ورزش کشور.»
ح ـ طرح متعادل سازی فضاهای ورزش کشور.
ط ـ تسریع در روند واگذاری امکانات و فضاهای ورزشی به بخش غیردولتی .
ی ـ اعطای تسهیلات بانکی از محل وجوه اداره شده به بخش خصوصی و تعاونی .
مهمترین اقدامات موردنظر این بخش در سال 1383 عبارتند از:
مطالعه و احداث (5) تالار فرهنگی و هنری جدید در کشور،مطالعه (5) موزه هنرهای معاصر در مراکز استان‌ها، مطالعه (5) پردیس سینمایی در مراکز استان‌ها، مطالعه و احداث (19) استادیوم (15) هزارنفری در مراکز استان‌ها، احداث استادیوم ورزشی ویژه بانوان در تهران ،بازسازی (300) زمین فوتبال خاکی در سراسر کشور، بهره‌برداری از(27) پروژه ورزشی کارگران ، بهره‌برداری از(20) پروژه ورزشی دانشگاه‌ها، تکمیل (1000) پروژه نیمه تمام ورزشی در سطح کشور وتجهیز بیش از (30) هزار مدرسه و فضای ورزشی ویژه دانش آموزان .
12 ـ بخش بهداشت و درمان :
الف ـ اصلاح ساختار و تقویت نظام بیمه درمانی کشور.
ب ـ اصلاح ساختار تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی .
ج ـ اصلاح نظام دارویی .
د ـ ساماندهی شبکه اورژانس کشور.
ه ـ اجرای سطح بندی خدمات درمان بستری در کنار افزایش مشارکت مردم .
و ـ کنترل و ریشه کنی بیماری‌های واگیردار.
ز ـ ارتقای امنیت غذا و تغذیه تقویت و توسعه همکاری‌های بین بخشی .
از مهمترین اقدامات پیش بینی شده این بخش در سال 1383می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
توجه ویژه به آموزش و ارتقا سلامت در راستای توانمندسازی مردم در برابر مخاطرات سلامتی ، تقویت برنامه‌های مرتبط با سلامت روان ، اجرای برنامه کنترل بیماری‌های غیرواگیردار، تقویت برنامه‌های مرتبط با خدمات بهداشتی پایه ، توجه ویژه به تکمیل شبکه اورژانس کشور، اتمام عملیات اجرایی (2) هزار تخت بیمارستانی ، اتمام عملیات اجرایی طرح هپاتیت و اتمام عملیات اجرایی طرح ویروس زدایی .
13 ـ بخش پست و مخابرات :
الف ـ استقلال در تخصیص بودجه هر یک از شرکت ها براساس تعامل بین شرکت ها درجهت شفاف سازی روابط مالی میان آن‌ها(حالادیگران گوش نمی دهند، خودمان گوش بدهیم ).
ب ـ پیش بینی بودجه براساس منابع داخلی شرکت ها و استقلال بخش پست و مخابرات از منابع عمومی .
ج ـ اصلاح تعرفه‌های خدمات اعم از پستی و مخابراتی براساس قیمت تمام شده و نظام تعرفه‌ای و پرداخت منابع لازم جهت ارایه خدمات پایه در سراسر کشور بمنظور تحقق فضای رقابتی .
د ـ دریافت حق امتیاز از بخش خصوصی بابت ارایه خدمات پستی و مخابراتی .
ه ـ توجه به قانون حداکثر استفاده از توانمندی‌های بخش‌های غیردولتی .
و ـ فعال نمودن نظام پیمانکاری و مشاوره‌ای دربخش .
ز ـ پیاده سازی قانون جدید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و اجرای اصلاح ساختاری در بخش .
از مهمترین اقدامات در سال 1383: افزایش شبکه تلفن ثابت به میزان (3) میلیون و (161) هزار شماره ، تلفن همراه (2) میلیون و(200) هزار شماره و پوشش (3212) روستای دیگر به شبکه ارتباطی ، جابجایی حدود (700) میلیون مرسوله پستی و اجرای بقیه طرح جامع شبکه فیبرنوری اصلی کشور تا مرز (30) هزار کیلومتر وبهره برداری از (50) درصد از این شبکه و بهبود شایان توجه در کیفیت ارتباطات می‌باشد.
14 ـ بخش امور قضایی و سیاست داخلی و امنیتی :
1 ـ بخش امور قضایی :
الف ـ کاهش مراجعات مردم به محاکم قضایی ازطریق ایجادشوراهای حل اختلاف ، در راستای توسعه مشارکت‌های مردمی و رفع اختلاف‌های محلی .
ب ـ تسهیل در نحوه ارایه خدمات قضایی به مردم از طریق اصلاح قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی ، انقلاب و ایجاد دادسراها.
ج ـ تسهیل در دسترسی مردم به خدمات قضایی ازطریق صدورمجوز جهت ارایه خدمات مشاوره‌ای حقوقی و کارشناسی رسمی دادگستری توسط قوه قضاییه .
د ـ اصلاح وضعیت زندان ها درجهت ایجاد محیط مناسب ،بازپروری .
ه ـ توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارایه خدمات توسط دستگاه‌های قضایی .
2 ـ بخش سیاست داخلی :
الف ـ افزایش ضریب مشارکت مردم در انتخابات .
ب ـ ارتقا سطح مشارکت مردم در امور مربوط به خود از طریق شوراهای اسلامی .
ج ـ ایجاد و تقویت پلیس (110)
د ـ افزایش ضریب امنیت مرزهای کشور در مقابله با اشرار وقاچاقچیان (بخصوص مرزهای شرقی کشور.)
ه ـ تخصصی نمودن فعالیت‌های پلیس از طریق توسعه فناوری‌های پیشرفته (ICT).
مهمترین اقدامات پیش بینی شده برای سال 1383 در بخش قضایی و سیاست داخلی عبارتست از:
جذب هزار نفر قاضی و (800) نفر پرسنل اداری و پرسنل دارای مدارک کارشناسی به بالا در دادگستری و ثبت اسناد و املاک ، انجام مقدمات برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال 1384 توسط وزارت کشو، تهیه طرح استانداردسازی تجهیزات و فضاهای استانداری‌ها، فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها، اجرای (164) هزار مترمربع طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در دادگستری ، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و اجرای (505) هزار مترمربع پروژه در نیروهای انتظامی کشور.
15 ـ بخش امور دفاعی :
مهمترین رویکرد بخش دفاع در سال 1383 بشرح زیر است :
ـ دستیابی به فناوری راهبردی و برتر در تولید اقلام عمده دفاعی برای افزایش قدرت بازدارندگی و توسعه همکاری‌های صنعتی و دفاعی .
ـ بازآرایی خطوط تولید در صنعت دفاعی .
ـ ساماندهی تحقیقات در بخش دفاع و بکارگیری و استفاده ازقابلیت های علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور.
ـ تقویت توانمندی‌های دریایی از طریق تشکیل یگان های واکنش سریع .
ـ افزایش توانمندی موشکی و برقراری سیستم فرماندهی و کنترل جامع در نیروهای مسلح .
ـ توسعه مراودات دفاعی و عقد قراردادهای دفاعی و امنیتی .
ـ تجهیز و تکمیل سیستم پدافندی کشور.
آنچه آمد، ریوس فصول لایحه بودجه سال 1383 کل کشور است که امید می‌رود با نقد و بررسی همه جانبه مجلس و تصمیم نهایی آن ،گام دیگری در پیشبرد اصلاحات کشور برداشته شود.
من بارها گفته ام که اصلاحات پروسه ای طولانی ، عمیق و فراگیراست که باید در قالب پروژه‌های معین و مشخص در دولت ، مجلس وکل نظام و در میان جامعه و نهادهای مدنی پی گرفته شود برنامه‌های توسعه قوانین بودجه ازجمله پروژه‌های موثر اصلاحی است که از آثارمبارک توفیق آن‌ها، همگان برخوردار می‌شوند و از کاستی ها و عدم توفیق آن همگان زیان می بینند.
اکنون که نظام جمهوری اسلامی ایران به بیست و پنجمین سال حیات پربار خود گام می نهد همه ما موظفیم که برای اعتلای نام ایران واسلام از همه تجربه‌های موفق و ناموفق خویش در همه سطوح بهره گیریم . باید بدانیم که برای پاسخ گفتن به نیازهای دم افزون جامعه پرشتاب ایران و برای زیستن در جهان دایما دستخوش تحول ، ناگزیراز انجام و پیشبرد اصلاحات در همه زمینه ها هستیم . برنامه و بودجه ،بخشی از جلوه گاه این ضرورت است ، اصلاحات ماندنی ، وقفه ناپذیرو همه جاگیر است و خوشبختانه همه سطح ها و عرصه‌های جامعه رادربر گرفته است .
این واقعیت را، دغدغه مشترک همه سیاستگذاران برنامه ریزان ومجریان کشور و همه اهالی سیاست و اجرا بدانیم و برای ساختن ایرانی آزاد و آباد و مستقل و برای چیرگی بر کاستی های گوناگون درآستانه انتخابات سرنوشت ساز مجلس هفتم بر پیشبرد اصلاحات ،تامین حقوق اساسی ملت ، اجرای تمام عیار قانون و تحقق مردم سالاری دینی دست به دست هم دهیم ، مهمترین دستاورداصلاحات فراهم آوردن زمینه نقد، صراحت و شفافیت است که توانسته است تا حدود زیادی توانایی‌های ما را در خدمت انتظارها وخواسته های ملت قرار دهد.
من برغم همه کوتاهی ها و کندی ها و همه موانع و تنگناها، آینده اصلاحات را در کشور به اعتبار آگاهی و عزم مردم بسیار روشن می بینم و امیددارم که تلاش های ما در دولت و شما در مجلس ، نیز بتوانددرجهت برآوردن خواسته‌های بلند این ملت سرافراز مرضی حضرت حق باشد. تلاش ما پیش رفتن در عین وجود نقیصه ها و دشواریهاست برنامه سوم و بودجه سال 1382 شاهدی بر این مدعاست و ان شاالله برنامه چهارم ، چشم اندازهای بازتری در این مسیر باشد. مهم این است که بدانیم می‌توانیم پیش رویم و آینده ای بهتر داشته باشیم . سرفراز وپیروز باشید! والسلام علیکم و رحمه الله (حضار صلوات فرستادند)
(عده‌ای از نمایندگان ـ احسنت )
رییس ـ از جناب رییس جمهور، از همکاران محترمشان ، از همه دست اندرکاران و همه عزیزانی که زحمت کشیدند صمیمانه تشکر وسپاسگزاری می کنم . اگر جناب آقای خاتمی مطلبی دارند، بفرمایید.
سیدمحمد خاتمی ـ من از همه نمایندگان مجلس بخصوص ازشخص ریاست محترم مجلس که در همه لحظات ، برای خدمتگزاری به این ملت ، کمک دولت ، اصلاح دولت ، تلاش کردند و بخصوص در زمینه این بودجه که توانستند بودجه مجلس برای سال 1383 را منطبق باموازین بخشنامه از طرف مجلس ارسال داشتند و بااینکه خوب حق مجلس است که هر بودجه‌ای می خواهد تصویب کند و ما هم بدون چون و چرا باید بگذاریم ، این هماهنگی مجلس با دولت بسیار ارزشمند بوده ،امیدوارم بخش‌های دیگر هم همین کار را انجام دهند. من صمیمانه ازحضرت عالی بطور خاص و از همه مجلسی ها تشکر می کنم .
رییس ـ ما از حضرت عالی و همه همکارانتان که زحمت کشیدندصمیمانه تشکر می کنیم بخصوص از مدیریت و برنامه ریزی و جناب آقای دکتر ستاری فر صمیمانه سپاسگزاریم و ان شاالله توفیق و موفقیت مجلسی ها را عموما و بخصوص کمیسیون تلفیق را از خداوند خواستاریم .
از میهمانان عزیزمان ، سایر عزیزانی که آمدند صمیمانه تشکرمی کنیم . گروه آموزشی پسرانه (22) بهمن 57 از منطقه شهرری بهمراه مسوولین محترمشان ، گروه آموزشی دخترانه حجاب (2) از منطقه (19) تهران بهمراه مسوولین محترمشان ، گروه آموزشی دخترانه تقوی نیا از منطقه (1) تهران بهمراه مسوولین محترمشان ، گروه آموزشی دخترانه جهاد از منطقه (5) تهران بهمراه مسوولین محترمشان ، گروه آموزشی دخترانه بنت الهدی از منطقه (5) تهران بهمراه مسوولین محترمشان ، گروه آموزشی دخترانه طلوع سبز از منطقه (5) تهران بهمراه مسوولین محترمشان ، گروه آموزشی دخترانه شاهد رضویه شهرستان قم بهمراه مسوولین محترمشان . از عزیزانی که از قم تشریف آورده اند، فرزندان شاهد که طی مسافت کرده اند و معلم هایشان از قم تشریف آورده اند تشکر و سپاسگزاری و قدردانی می کنیم . جمعی ازدانشجویان کارشناسی ارشد مدیریت ، از دانشگاه آزاد اسلامی تهران بهمراه مسوولین محترمشان .
بهرجهت از همه عزیزان از خبرنگاران ، از نمایندگان که با حوصله گوش دادند، توجه کردند، از سایر میهمانانمان ، همه صمیمانه تشکر وسپاسگزاری و قدردانی می کنیم . جلسه را برای تنفس یکربع تعطیل می کنیم .

(جلسه ساعت 49/10 بعنوان تنفس تعطیل و مجددا ساعت 27/11 به ریاست آقای سیدمحمدرضا خاتمی «نایب رییس » تشکیل گردید)

7 ـ بحث و بررسی درخصوص کلیات طرح دوفوریتی اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی
نایب رییس ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جلسه برای ادامه مذاکرات رسمی است ، دستور را مطرح بفرمایید.
منشی (جبارزاده ) ـ بسم الله الرحمن الرحیم
دستور بررسی طرح دوفوریتی اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی است .
باتوجه به اینکه طرح دو فوریتی است و به کمیسیون نرفته یکی ازطراحان محترم می‌توانند مختصر توضیحی بدهند تا ما وارد مذاکرات مخالفین و موافقین شویم . آقای مرعشی بفرمایید.
سیدحسین مرعشی ـ همانطوریکه همکاران عزیز عنایت کردنددر دو فوریت این پیشنهاد و این طرح مجلس با اکثریت قاطع رای دادبراساس آیین‌نامه فعلی رسیدگی به لایحه برنامه دو شوری است وزمان های پیش بینی شده هم بیش از حد نیاز است و ما می‌توانیم همانطوریکه بودجه را بصورت یک شوری مورد رسیدگی قرارمی دهیم ، برنامه را هم بصورت یک شوری مورد بررسی قرار بدهیم و بایکمقدار فشرده کردن زمان ها، این امکان را بوجود بیاوریم که ان شاالله لایحه برنامه چهارم را مجلس ششم مورد رسیدگی قرار دهد، باتوجه به فشردگی هایی که در برنامه مجلس بلحاظ انتخابات و بلحاظ لایحه بودجه از لحاظ زمانی ، مجلس با آن مواجه است .
من خواهش می کنم که همکاران محترم به کلیات رای بدهند و درجزییات هم بحث ها انجام شود و این امکان بوجود بیاید که مجلس ششم که یک تجریه چهارساله قانونگذاری دارد و چهار بودجه را موردبررسی قرار داده ، درواقع نقطه تکامل خودش بتواند در لایحه برنامه چهارم را مورد رسیدگی قرار بدهد و کشور در استمرار برنامه‌های توسعه خودش دچار یک وقفه نشود. والسلام
نایب رییس ـ خیلی متشکر، اولین مخالف را دعوت بفرمایید.
منشی (جبارزاده ) ـ آقای حاجی بابایی ، بفرمایید.
حمیدرضا حاجی بابایی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
البته مخالفت من بحث این نیست که این دو فوریتی که داده موجب شود که این برنامه در مجلس ششم مصوب شود یا درمجلس هفتم ، آن مدنظر من نیست . آنچه که من در رابطه با این مخالفت خودم می خواهم عرض کنم این است که برنامه پنجساله چهارم اهمیت بسیارویژه ای در مسایل اقتصادی معیشتی و اجتماعی و فرهنگی و سیاسی آحاد ملت در پنجسال دارد یعنی درواقع پنجسال سرنوشت اقتصادی ،سیاسی ، فرهنگی کشور وابسته به برنامه پنجساله ای است که می خواهددر مجلس مصوب شود و بر این اساس در طول پنج دوره گذشته و درطول برنامه‌های اول ، دوم و سوم روالی برای تصویب برنامه وجودداشته که بنظر ما این روال در سال‌های گذشته هم علی رغم همه تلاش وکوششی که انجام می پذیرفت باز هم موجب این می شد که برنامه سوم در این چهارساله مجلس ششم (25) بار تعدیل شد، یعنی برنامه سوم (25) بار تغییر کرد، حق مجلس هم هست این کار را انجام بدهد بدلیل ایرادات و اشکالاتی که دارد بهرحال بررسی می‌کند و تغییر می‌دهد.
حالا شما دقت کنید یک برنامه سومی که (110) روز براساس آیین‌نامه کار شده و چه در صحن مجلس ، چه در کمیسیون تلفیق ، چه درکمیسیون های تخصصی ، (110) روز براساس این برنامه‌ای که آیین‌نامه داخلی پیش بینی کرده بحث شده ، نتیجه آن می‌شود که در مجلس ششمی که پشت سرآن می خواهد همان برنامه را اجرا کند، مجلس ناگزیرمی شود که بدلیل پیشبرد امور، (25) بار این برنامه را تغییر دهد. پس نشان می‌دهد که برنامه یا دقت های لازم را نداشته یا بعضا بهرحال کارهایی باید پیش بینی می شده که این ها متاسفانه انجام نشده است .
حالا این آیین‌نامه‌ای که ما داریم تغییر می دهیم ، این آیین‌نامه دارد(110) روز را به (30) روز تبدیل می‌کند، من واقعا این را نمی دانم حالا همکاران محترم حتما عنایت ویژه به آن دارند در رای دادن وهرچه مجلس رای بدهد همان باید اجرا شود ولی بحث از این است که در این (30) روزی که درست (30) روز به انتخابات است آیامجلس می‌تواند تمام آنچه که در برنامه پنجساله چهارم دیده شده ،(52) محور توسعه کشور در برنامه چهارم پیش بینی شده که این را بایدنمایندگان پیشنهاد بدهند. مثلا در اینجا عنوان شده که نمایندگان پنج روز وقت دارند پیشنهاد بدهند. شما می دانید در این پنج روزی که برای نمایندگان وقت گذاشته شده هم باید بیایند بنشینند در صحن مجلس ،هم در کمیسیون ها حضور داشته باشند، هم وقت داشته باشند برنامه سوم را یکبار مطالعه کنند، پیشنهادهایشان را هم بنویسند و بیاورند درکمیسیون تخصصی تحویل بدهند. این امر اصلا ناشدنی است اصلا امکان ندارد که چنین کاری انجام بپذیرد.
یا مثلا وقتی گفته می‌شود که کمیسیون تلفیق دو هفته دارد که (52)موضوع برنامه چهارم را بررسی کند، آیا کمیسیون تلفیق می‌تواند درطول دو هفته بیاید بررسی کند، برنامه پنجساله چهارم را در مجلس ،بیاورد برای صحن مجلس و آماده کند؟ اینهم بنظر می‌رسد که یک کاری است که اصلا امکانپذیر نیست . یک بند دیگرش گفته که مجلس شورای اسلامی با حدود (290) نفر نماینده حداکثر (50) ساعت می‌توانند در رابطه با این برنامه بحث کنند، (50) ساعت یعنی اگر شماروزی (8) ساعت هم بخواهید حرف بزنید یعنی (4) ساعت صبح ، (2)ساعت بعد ازظهر، (2) ساعت هم شیفت سوم ، باید صبح شنبه شروع کنید، پنجشنبه در صحن مجلس برسیم این را تصویب کنیم .
برای بحث که زمان نمی شود تعیین کرد یعنی این اصلا یک امری است که خلاف همه آنچه که تا حالا اتفاق افتاده ، نمایندگان مجلس بایدپیشنهادهایشان را بدهند، گیرم نمایندگان مجلس (3) هزار پیشنهاددادند، (2) هزار پیشنهاد دادند، هزار تا پیشنهاد دادند. آیا می‌شود این را(50) ساعت بررسی و تصویب کرد؟!
در مجلس ششم اگر این تصویب شود بسیارعالی است ! اما بحث ازاین است که زمانبندی را بهم نزنیم یعنی آنچه که بیشتر مورد مخالفت من است زمانبندی است ، می‌شود ما این زمانبندی را ادامه دهیم ،(110) روز طول بکشد، نه ، چهار ماه طول بکشد، الان تا پایان مجلس پنج ماه وقت است ، آیا نمی ارزد که مجلس ششم چهار ماه وقت خودش را بگذارد یک برنامه درخشانی را تصویب کند که برای سال ها مورداستفاده هرکس در مجلس هفتم یا همین نمایندگان یا کسان دیگری ...همین را اگر ما امروز مصوب کردیم ، بعدا مجلس هفتم تشکیل شد،(70) درصد این تغییر کرد آیا این خدای ناکرده وهن مجلس ششم تلقی نمی شود؟ یعنی ما یک برنامه‌ای را تند تند تصویب کنیم و تمام کنیم وبرنامه راجمع کنیم و برویم ، بعد ببینیم که در مجلس هفتم کل مثلابرنامه چهارم تغییر پیدا کرد!
بنابراین باتوجه به این قضایایی که من خدمتتان عرض کردم واینکه انصافا در (30) روز حتی (40) روز حتی (50) روز امکان بررسی برنامه پنجساله چهارم نیست . جالب هم اینجاست در زمانی ماداریم این را به (30) روز تبدیل می کنیم که همین امروز آقای رییس جمهور بودجه سال 1383 را به مجلس تقدیم کردند یعنی ازهمین امروز، بنده و جناب عالی و نمایندگان دیگر (10) روز وقت می خواهیم که تازه برویم پیشنهادهای خودمان را در رابطه با بودجه بنویسیم ، بعد برویم کمیسیون‌های تخصصی ، بعد کمیسیون تلفیق برویم و بعد در صحن بحث کنیم یعنی ما برای بودجه که هر سال بودجه پنجم آذر ماه به مجلس می آمد چون پنجم می آمد شما می دانید که در اواخربحث بودجه آنقدر تند تند مجلس برنامه اش را پیگیری می‌کرد تا بتوانداواخر دهه فجر برنامه اش را تمام کند.
ما الان تا بیستم بهمن ماه وقت داریم ، از بیستم بهمن ماه تبلیغات انتخابات شروع می‌شود، تا بیستم بهمن ماه یعنی امروز که اول دی ماه است (10) روز که نمایندگان می‌خواهند پیشنهادهایشان را بدهند وپشت سرش دو هفته یا (10) روز کمیسیون ها وقت دارند، سه هفته کمیسیون تلفیق می خواهد بررسی کند، سه هفته مجلس می خواهدبررسی کند اصلا ما وقت برای بودجه سال 1383 را نداریم تا چه رسدبه اینکه بخواهیم برنامه چهارم را پیگیری کنیم .
بنابراین بنظر می‌رسد که این بحث فوریتی که آیین‌نامه را تغییردهد ضروری نیست ، نیاز امروز مجلس نیست ، فرصت ها را باید در کنارهمدیگر قرار داد از تمام فرصت ها استفاده کرد. قطعا نمایندگانی که امروز در مجلس هستند باتوجه به اینکه سه سال و نیم در بحث مجلس بودند اولی هستند به اینکه برنامه چهارم را تصویب کنند، اما با این روند بنظر من خود مجلس ششم بدلیل فوریتی که می خواهد این کار رابررسی کند و به دلیل زمان کمی که دارد می خواهد این را بررسی کندفردا خود مجلس ششم به این دلیل زیر سوال خواهد رفت که این چه برنامه‌ای بود که در مجلس مصوب شد؟ البته اگر ما بخواهیم آنچه را که کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه ریزی تصویب کرده اند فقط رای بدهیم ، یکروز هم کفایت می‌کند، دو روز هم کفایت می‌کند ولی اگربخواهیم بحث کنیم ، نظر مجلس را اعمال کنیم ، کار کارشناسی انجام بدهیم مثل آن موردی نشود که تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت راتصویب کردیم ، به کمیسیون رفت بعدا ده ها مشکل خود نمایندگان پیگیری کردند و مشکلاتی را بوجود آورد. با این برنامه‌هایی که هست ،برنامه چهارم تن ها سند مهم ، یعنی مهمترین سندی است که مجلس ششم می خواهد تصویب کند، هیچ سندی به این اهمیت در طول چهاردوره بنظر خود من تصویب نشده و نخواهد شد، بودجه‌های سالیانه همه اهمیت دارند اما اهمیت برنامه از همه این ها بالاتر و مهمتر است .بنابراین عنایتی بکنید، اجازه بدهید براساس آیین‌نامه و در فرصت (110) روز و حتی بیشتر هم بشود این را ان شاالله ادامه بدهیم و به جایگاهی برسد که یک برنامه بسیار خوب ، مستند، عالی وکارشناسی شده برای اجرا تحویل دولت بشود و قطعاهم نمایندگان محترم اگر بخواهند اعمال نمایندگی کنند و اعمال قدرت مجلس کننداین تن ها راه موجود برای برنامه سوم است . والسلام علیکم و رحمه الله
نایب رییس ـ خیلی متشکر، اولین موافق را دعوت بفرمایید.
منشی (خالقی ) ـ آقای نمازی بفرمایید.
علی محمد نمازی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
من هم می خواهم صرفنظر از اینکه برنامه به مجلس ششم برسد یانرسد صحبت کنم و بحثم را از اینجا شروع می کنم که براساس ماده (224) آیین‌نامه بودجه که یک برنامه یکساله است ، یک شوری درمجلس مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. یعنی برنامه توسعه یک برنامه پنجساله است ، بودجه یک برنامه یکساله است ، ممکن است که اصلابرنامه پانزده ساله و بیست ساله هم داشته باشید. باید کیفیت رسیدگی به این برنامه ها هم مثل هم باشد. یکجا برنامه دوشوری نباشد و برنامه بودجه یک شوری باشد. از لحاظ یک شوری بودن اشکالی نیست ومخالف محترم هم که صحبت کردند ایرادی به یک شوری بودن واردنکردند و صحبت از این بود زمانی که پیش بینی شده زمان کمی است .
اولا زمانی که پیش بینی شده (یکماه ) برای ارایه پیشنهادات ،بررسی کمیسیون تخصصی و کمیسیون اصلی خودش به تن هایی یکماه وقت پیش بینی شده ، بحث در صحن علنی مجلس هم هست و درموردبررسی در صحن علنی مجلس هم هیچ جا در طرح بحث (50) ساعت مطرح نیست . اگر جناب آقای حاجی بابایی بادقت مطالعه کنند،صحبت نشده که حداکثر زمان بررسی ... هیچ جا در طرح پیش بینی (50) ساعت نشده ، بلکه زمانی یکروزه شده ، (6) ساعت الی (10)ساعت در یکروز بحث شود. هرچقدر بحث ها در صحن علنی مجلس طول بکشد محدودیتی از لحاظ زمان بررسی لایحه برنامه پنجساله درصحن علنی مجلس وجود ندارد و آنجا زمان به اندازه کافی هست .
یکی از مزایای این طرح این است که بند «ه » این طرح اعلام می‌کند که مواد و تبصره ها اگر از اجزا با ماهیت مستقل تشکیل شده می‌توان اجزا را جدا جدا مورد بحث و بررسی قرار داد و پیشنهادحذف یا جایگزین برای جز یک ماده ، اجزای یک تبصره مطرح کردو از مزایای این طرح است که فقط در قالب ماده یا تبصره مورد بررسی قرار نگیرد. اگر اجزا یک ماده یا تبصره هم دارای ماهیت مستقل هستند آن‌ها را هم جدا جدا می‌شود بحث کرد. علاوه بر آن اگر نگران زمان بررسی لایحه پنجساله از لحاظ زمانبندی پیش بینی شده در این طرح هستیم الان پیشنهاد جایگزین مطرح خواهد شد و در رابطه بازمان بررسی ، اصلاحیه صورت می‌گیرد.
نمایندگان محترم ! اصل یک شوری بودن حرف درستی است ،براساس قانون بودجه که یک شوری است (در ماده 224) اینجا هم بایدیک شوری باشد. اگر نگران زمانبندی هستید، زمانبندی در پیشنهادات اصلاحی قابل تغییر است و خدمت شما عرض کنم از مزایای ... (یکی از نمایندگان ـ زمان کم است ) باز هم فرمودند زمان کم داریم ، خیر!اسفند، فروردین و اردیبهشت ماه وقتی که این برنامه پنجساله چهارم درمجلس ششم بررسی شود اینجا هم زمان کمی نداریم . اسفند، فروردین و اردیبهشت ماه زمان کافی برای بررسی برنامه پنجساله چهارم در همین مجلس ششم وجود دارد. لذا از نمایندگان محترم درخواست دارم که به کلیات آن رای قاطعی بدهند. با پیشنهادات اصلاحی که ارایه می‌شود آن بحث زمانبندی اصلاح خواهد شد. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
نایب رییس ـ مخالف بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (خالقی ) ـ آقای دکتر سبحانی بفرمایید.
حسن سبحانی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
آقای رییس ! من قبل از اینکه (صحبتم ) را عرض کنم یک نکته ای راکه در ماده آیین‌نامه هم پیدا نکرده ام خدمتتان عرض کنم . درپیش نویسی که پریروز اینجا دوفوریت آن تصویب شدیک متن مشخصی را نمایندگان رای دادند. در آنچه که اداره قوانین چاپ کرده ، دست برده شده . هرچند که آن دست برده شدن را بنده هم فکرمی کنم اصلاحی است ، ولی امانت را باید رعایت کرد. اگر ملاحظه بفرمایید در آخرین سطر گفته که «(50) ساعت جلسه علنی خواهدداشت » این را عوض کرده . البته اصلاحی هم هست ولی بناست که یکسری مسایل درست ...
مرعشی ـ آقای رییس ! آن (10) ساعت است !
نایب رییس ـ آقای دکتر! من الان تطبیق می دهم اگر اینطوری که شما می‌فرمایید باشد اصل آن است ، یعنی این چاپ شده آن پیشنهاداصلی که داده اند، طرح اصلی است .
سبحانی ـ من از لحاظ مقرراتی که حاکم است گفتم .
نایب رییس ـ چشم ، من حالا این را بررسی می کنم . آقای دکتربفرمایید.
ادب ـ تذکر آیین‌نامه‌ای دارم .
نایب رییس ـ آقای ادب بفرمایید.
بهاالدین ادب ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای خاتمی ! من ماده (30) آیین‌نامه را تذکر دارم . همانطورکه آقای دکتر سبحانی فرمودند عنوان طرح باید با مواد یا تبصره‌های طرح هماهنگی داشته باشد. آنچه که روز یکشنبه چاپ و توزیع شد باآنچه که الان درحقیقت توسط اداره کل قوانین توزیع شده فرق فراوانی دارد. بعنوان مثال عنوان طرح «اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی » در آن متن دست نویس توزیع شده روزیکشنبه است .
ماده واحده ـ ماده (214) قانون برنامه بشرح زیر اصلاح و مواد(215) تا (222) لغو می‌گردد.
یعنی اصلا عنوان طرح با آنچه که در متن آمده یکی نیست . درست است ؟ و الان این ماده‌ای که ... (نایب رییس ـ نه ، آقای ادب ، شماصحبت تان را تمام بفرمایید) عرض من این است ، این طرح دست نویس بقدری باعجله نوشته شده که حتی بحث اصلاح ماده (214) آیین‌نامه را... (نایب رییس ـ این ها مخالفت است ، اگر تذکر است به من بفرمایید)تذکر این است ، من ماده (130) را تذکر دادم که ماده (130) می گویدعینا باید عنوان طرح با محتوا یکی باشد و این هم که آقای دکتر گفتند،تذکر بعدی من است که برابر آنچه که به ما داده شده کار کردیم . الان یک چیز دیگر داده شده و مخالفت و موافقت ها یک چیز دیگری می‌شود.
نایب رییس ـ بسیار خوب ، دوستان ببینید! من خواهش می کنم اینقدر... حالا می گویید مته به خشخاش گذاشتن ، گیر دادن ... اینهانباشد. (ادب ـ می خواهم بگویم در تدوین این طرح بی دقتی شده ) آقای ادب ! اصلا قانون برنامه (204) ماده ندارد... خیلی خوب ، اشکال ندارد، این اختلاف ... ما که اینجا هیات رییسه یا اداره کل قوانین هستیم کاملا منظور این ماده (214) آیین‌نامه است که ناظر به تصویب برنامه است ، این یک نکته ... من گفتم این مخالفت است ، تذکر آیین‌نامه‌ای نیست ، وقتتان تمام شد مخالفت بفرمایید.
آقای دکتر هم راجع به (50) ساعت فرمودید، آقای دکتر! اینکه ازروز روشنتر است ، مگر در (24) ساعت شبانه روز (50) ساعت داریم ؟شبانه روز (24) ساعت است . منظورشان این بوده ... آقای دکتر اجازه بدهید! اگر آن (5) روز بوده ، ضربدر (10) ساعت می شده ، در کل (50) ساعت می‌شود. بنابراین ، این درحقیقت اصلاح عبارتی است که (10) ساعت در یکروز شده والا هم جناب عالی ، هم ما و هم مردم می‌دانند که شبانه روز (50) ساعت نیست ، (24) ساعت است . بنابراین تذکر آقای ادب هم وارد نیست . آقای دکتر بفرمایید.
حسن سبحانی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
البته آقای دکتر! نوشته «(50) ساعت جلسه علنی » نگفته روز اینقدراست ! مع‌الوصف فرمایش شما قبول است .
نایب رییس ـ آقای سبحانی ! شما این را توجه بفرمایید نوشته «مجلس در تمامی ایام بجز ایام تعطیل حداقل (6) و حداکثر (50)ساعت جلسه ...» یعنی (6) ساعت ... (سبحانی ـ جلسه علنی دارد) نه ،اشکال ندارد، می گویم شبانه روز (24) ساعت است ! (سبحانی ـ مع‌الوصف فرمایش شما را قبول می کنیم ) بسیار خوب . آن هم که هست آقای دکتر این (50) ساعت ، «د» و «ه » می‌شود (10). این هم حالا...
سبحانی ـ البته آقای انصاری در مذاکرات پریروز فرمودند (50)ساعت اصل ...
نایب رییس ـ (50) ساعت مجموع آن توضیح می دادند. خواهش می کنم ، این ایرادات را در مخالفتتان می توانید بیان کنید، بفرمایید.
حسن سبحانی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
دوستان ارجمند! ما در کشور تاکنون حداقل سه برنامه توسعه راتصویب و اجرا کردیم . از سال 1368 تاکنون که می رویم سال پنجم برنامه سوم را شروع کنیم ، کشور برنامه داشته است .
یکی از مهمترین مسایلی که در بررسی این طرح باید به آن توجه کرد این است که این سه برنامه توسعه که در یک مدت طولانی در ایران اجرا شده است و این برنامه ها مشابه همدیگر هم بعضا بوده است چه ثمراتی برای اقتصاد ایران ببار آورده ؟ یعنی شما اگر بخواهید آثارمربوط به مصوبات برنامه‌ای خودتان و کسانی که قبل از شما بودند راملاحظه بفرمایید (12) الی (14) سال زمان کافی است تا ببینیم آنچه راکه تصویب می کنیم واقعا چه آثار عملی داشته است .
اگر سوال شود آیا کسانی هستند که از شرایط اقتصادی امروز ایران نسبتا رضایت داشته باشند، (نمی خواهند دفاع کنند) بعید بنظر می آیدهم بین تحصیلکرده ها، هم بین کسانی که بدون اینکه تحصیل کرده باشند اما عوارض مسایل اقتصادی را در زندگی شان احساس می کننداعلام کنند که اقتصادشان خوب است .
همه هم مطرح می‌فرمایید که اوضاع اقتصادی ما خوب نیست . آیانباید این خوب نبودن اوضاع اقتصادی را تا حدود زیادی معطوف کردبه نوع برنامه‌هایی که تاکنون ظرف (14) سال در کشور اجرا شده است ؟ و آیا نباید این دغدغه را داشت که اگر قرار باشد همان را که تاکنون اجرا شده و این آثار را داشته ، از این ببعد هم اجرا شودقاعدتا شرایط کشور خیلی بهتر از آنچه که در آن هستیم نخواهد شد؟این سوالی است که بلحاظ منطقی کسانی که بخواهند به برنامه بپردازندباید به آن توجه کنند. یعنی صرفنظر از اینکه چون در دنباله مباحث گذشته است کاری ندارد سریع تصویب بکنیم و جلو برویم ما در مقابل یک سوال اساسی هستیم ، آنچه که بنام برنامه با همین روشی که الان برنامه چهارم تهیه شده (14) سال در ایران اجرا شده چه آثاری ببارآورده است ؟ این حداقل چیزی است که باید ما و نمایندگان و همه مردم بفهمیم تا بتوانیم روی آن تصمیم گیری کنیم .
من خدمتتان عرض کنم در پایان برنامه اول توسعه در یک جلسه ای که برخی از مسوولین مربوط به امور اقتصادی و برنامه‌ای مجلس هم حضور داشتند از آمار و ارقام برنامه اول دفاع می شد و آقایان می فرمودند این برنامه فقط یک اشکال داشت و آنهم این بود که گرانی شد. من عرض کردم اتفاقا در این برنامه نوشته که گرانی خواهد شد،آقایان رد می‌کردند و می گفتند اصلا چنین چیزی نیست ، مگر می شودمجلس گرانی را تصویب کند؟! صفحه دوم و سوم آن برنامه را باز کردم و یک عبارتی را نشان دادم که گفته بود «این برنامه براساس سیستم قیمت ها کار خواهد کرد». به آن‌ها گفتم اینجا نوشته که گرانی می‌شود.فرمودند که اینجا نوشته سیستم قیمت ها، عرض کردم درست است ، ولی اگر بخواهیم بفهمیم سیستم قیمت ها یعنی چه ، باید هفت ، هشت سال درس بخوانیم که متوجه بشویم !
بنابراین اینطور نیست که ما یک بسته‌ای را همینطور سربسته چون درگذشته بوده اجرا بکنیم و مطمین باشیم که این اوضاع ما را بهبودخواهد داد مگر اینکه شاخص‌های این (14) ساله به شما نوید بدهد که این راهی که می روید راه درستی در اقتصاد کشور است .
باتوجه به این نکته که خدمتتان عرض کردم من می خواهم اولین مقوله ای که برای استدلال تقدیمتان کنم حالا چه نافذ باشد و چه (مثل سابق ) نافذ نباشد این است که برای تصویب مقوله ای بنام برنامه که پیچیدگی های علمی دارد ابتدا باید بدانیم که چه اتفاقی از قبل اجرای این مواد خواهد افتاد، صرفا یک سطوری نیست که روی همدیگرمونتاژ کرده باشند. یک اتفاقاتی از درون آن می افتد که کارساز است ،جهت ها را تعیین می‌کند و مهم است .
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که در جریان این طرح و جایگزینی هم که تهیه شده بنظر می‌آید دوستان به این نتیجه رسیده اند که چون نمایندگان پیشنهادات زیادی را در جلسات مجلس مطرح می‌کنند و پیشنهاد نمایندگان هم عمدتا شاید در راستای مسایل برنامه نیست یا نمایندگان تخصص لازم را ندارند خدای ناکرده به ذهن ... (من استدلال خودم را می گویم ) اینطور بنظر می‌آید که (ممکن است درست هم باشد) هیچکس همه تخصص ها را ندارد و یا ممکن است یک موضوعی مطرح شود که این موضوع همه چیز برنامه را بهم بریزد، دوستان ترجیح دادند که بحث کردن داخل مجلس را بنظر بنده (البته ناخواسته ) بی خاصیت بکنند.
من فکر می کنم زیبایی دموکراسی به این است که مردم حرفشان رادر یکجایی توسط نمایندگانشان بزنند، صرفنظر از اینکه این حرف آیاچقدر ارزش کارشناسی دارد یا ندارد، آنچه مهم است و ما قاعدتا بایداز آن دفاع کنیم بحث غیراقتصادی هم می‌تواند باشد، این است که اگرمجلس تشکیل شده ، این مجلس محل شور، بحث و تبادل نظر باشد،این حداقل انتظاری است که می‌رود. قبول هم داریم که بحث هایی از این قبیل ممکن است کارشناسانه نباشد یا از کارآمدی خیلی بالایی برخوردار نباشد ولی آیا می‌شود به مردم گفت چون شما یکطوری انتخاب می کنید که نمایندگان احتمالا ممکن است کارآمد بحث نکنند،اصلا بحث نکنید؟! اینکه نقض غرض مطالبی است که همه ما دنبال می کنیم .
نکته سومی که باید به آن اشاره کرد این است ، این روشی که ماداریم یعنی روشی که دولت یک برنامه‌ای را بنویسد و تا آخرین لحظات در جلسات دولت مکتوم بماند و یکدفعه تحویل مجلس داده شود و هیچ کس این را نبینید که بحث ، انتقاد و این مسایل را در کشورتعطیل می‌کند! بالاخره در این جامعه (70) میلیونی غیر از دولت ومجلس ، تحصیلکرده ها، دانشگاهیان ، نخبگان ، طبقات مردم و گروه‌های مختلف نیستند که این برنامه بر زندگی آن‌ها اثر دارد؟ یکجایی نبایداین ها منتشر شود، یکماه ، (40) روز، دو ماه ، آن‌هایی که حرف دارندحرفهایشان را بزنند، بعد برآیند حرفهای آن‌ها در لایحه گنجانیده شود وبه مجلس بیاید؟ ممکن است دوستان بگویند قبل از آنکه اصول این (مطرح ) شود ما در همایش‌هایی از نخبگان کشور مقاله گرفته ایم . شما که می دانید مقاله فرق می‌کند با اینکه بگویید ما این سند را اعلام می کنیم ،حالا نظرتان را بدهید! این هم که اتفاق نیفتاده ! خوب ، یک دولتی پیشنهادات خودش را بدون اینکه منتشر کند تحویل مجلس می‌دهد،یک مجلس هم به برکت اکثریتی که دارد و ما هم خوشحال هستیم که اکثریت قاطعی دارد که می‌تواند امور مناسب را تصویب کند اگرمناسبتی در بعضی از جاها باشد که هست و همیشه هم البته لزومانیست ، آنهم یکجا تصویب می‌کند که افراد هم احساس بکنند که هیچ بحث و تبادل نظری نمی توانند بکنند. بنابراین حرف مخالفان این روش اقتصادی کجا باید زده شود؟ این واقعا سوال است .
بنده الان می دانم که این لایحه الان تصویب می‌شود و بعدجایگزینی این هم تصویب می‌شود. جایگزینی که می گوید نماینده درجلسه علنی راجع به برنامه نمی تواند پیشنهاد مطرح کند، باید به کمیسیون تلفیق بروند. این برنامه حدود (120) ماده حداقل دارد(یکمقداری بیشتر است ) اگر فرض کنید یک دوازدهم این را نمایندگان بخواهند پیشنهاد بدهند، یک صد و بیستم آن را بخواهند پیشنهاد بدهندیک پیشنهاد برای هر نماینده می‌شود، (209) نماینده (290) پیشنهاداست ، چطور می‌شود این (290) پیشنهاد را به کمیسیون تلفیق برد یادر کمیسیون تخصصی مطرح کرد درحالیکه همان زمانی که کمیسیون تخصصی جلسه دارد، نمایندگان باید کمیسیون‌های خودشان را شکل بدهند؟ خوب ، اگر اینطور است دوستان عزیز مجلس و شان مجلس رابه اینصورت نکشانند. تصویب بکنیم آنچه که دولت آورد بدون اظهارنظر مصوب می‌شود، کاری که نهایتا هم همین می‌شود ولی دیگراینقدر منت نگذاریم که همه اظهارنظر کردیم .
بنابراین یکی از مهمترین مسایلی که باعث مخالفت می‌شود این است برنامه‌هایی که گذشته است امور ما را سامان نداده ، آنچه که الان دارد ارایه می‌شود افراطی تر از آنچه که در گذشته است مطرح بوده .اقتصاد ما روند مناسبش را ندارد، این را ما نمی گوییم شما داریدمی گویید، همه دارند این مطلب را اذعان می‌کنند. آنچه که بنام برنامه است چون نخبگان کشور اصلا اظهارنظر نکرده اند، در کمیسیون هم فرصت اظهارنظر نمایندگان ملت نباشد ولو اینکه این اظهارنظرها کارشناسی و تخصصی مثلا در مواردی نباشد که البته ما معتقدیم چون انعکاس دهنده دیدگاه های مردم کشور است حتما باید مورد توجه قراربگیرد. خوب ، این چه برنامه‌ای است ؟ ما دلمان به چه چیزی خوش است ؟
من عرضم را با این نکته تمام کنم که در جریان بررسی برنامه سوم در رژیم گذشته ، سازمان برنامه سابق یک گروهی را از هاروارد دعوت کرد که بیاید درمورد آن برنامه نظر بدهد. آن گروه وقتی که رفتندخاطرات خودشان را بنام برنامه ریزی در ایران منتشر کردند (یک گروه آمریکایی بود) آن‌ها در آن خاطرات می نویسند که ما به این برنامه ریزان تلاش می کردیم بگوییم که در برنامه ریزی باید واقعیات اقتصادی ،اجتماعی روستاها و شهرهای ایران لحاظ شود، هرچه تلاش می کردیم این ها متوجه نمی شدند، زیرا این ها با نگاهی ایرانی تر از ما به ایران نگاه نمی کردند! بنده جسارت نمی کنم که یک چنین قضیه ای بعد از (40)سال الان وجود دارد ولی بالاخره نمایندگان مجلس دیدگاه مردم رامطرح می‌کنند، یکجایی باید اقلا مطرح شود. البته مجلس بایستی بتواند تصمیم بگیرد که به چه پیشنهادی رای بدهد که در راستای منافع کشور هم هست .
به این صورتی که شما آوردید قاعدتا تعطیل است . در جلسه علنی هم بحثی نخواهد شد، چون در اینجا می گوید نمایندگان نمی توانندمطرح کنند جز حذف ... (نایب رییس ـ آقای سبحانی ! وقتتان تمام است ) لذا ما ادامه راه گذشته را می رویم و تحقیقا اقتصاد کشور را به مراتب فشل تر از آنچه که هست خواهیم کرد.
نایب رییس ـ خیلی متشکر، چون وقت نماز است دیگر ادامه مذاکرات را در این مورد برای جلسه بعد می گذاریم . ما از جناب آقای دکتر اسماعیلی تشکر می کنیم که از شورای نگهبان بودند، ان شاالله فرداهم برای ادامه این طرح دوفوریتی در خدمتتان هستیم .

8 ـ استرداد یک فقره سوال
نایب رییس ـ وصولی ها را اعلام بفرمایید.
منشی (جلودارزاده ) ـ آقای دکتر ابوالفضل شکوری نماینده محترم مردم زنجان و طارم طی نامه‌ای سوال خودشان را از وزیرمحترم کشور پس گرفتند، بدینوسیله اعلام وصول می‌شود.

9 ـ قرایت نامه جمعی از نمایندگان محترم مجلس به ریاست محترم جمهوری درخصوص تقاضای تاسیس دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی در شهرستان سراوان
منشی (جلودارزاده ) ـ نامه‌ای با امضا (181) نفر از نمایندگان محترم ارسال شده که خدمتتان قرایت می‌شود:

بسمه تعالی

حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای سیدمحمد خاتمی
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
با احترام و اهدای سلام و آرزوی توفیقات الهی باستحضارمی رساند باتوجه به ضرورت تاسیس دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی در شهرستان سراوان و نظر مساعد جناب عالی در سفرهای 1377 و همچنین 1382/01/23 و باتوجه به فرمایشات جناب عالی درجمع پرشور مردم که بیان فرمودید دانشکده کشاورزی را که قول آن داده شده اما احداث نشده است شخصا پیگیری خواهم نمود و اینکه راه اندازی دانشکده را هدیه ای به جوانان سراوانی اعلام نمودید، به همت مردم مسلمان سراوان و مقامات محلی امکانات لازم جهت تاسیس دانشکده فراهم گردید و بر همین اساس دانشگاه سیستان وبلوچستان طی نامه شماره (11/12968) مورخ 1382/08/12 ازمدیرکل محترم گسترش آموزش عالی درخواست تاسیس رشته مهندسی ترویج و آموزش کشاورزی در مقطع کارشناسی را جهت آغازبکار دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی نموده است .
لذا براساس موافقت‌های ایجاد شده در سطح منطقه از سوی دانشگاه سیستان و بلوچستان ، استانداری ، فرمانداری ، سازمان جهادکشاورزی ودیگر ارگان ها، در این برهه از زمان احتراما از حضور آن مقام محترم درخواست می‌گردد دستور مقتضی درخصوص لزوم صدور مجوزتاسیس دانشکده را به وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری مبذول فرمایید.

10 ـ اسامی غایبین و تاخیرکنندگان
غایبین جلسه امروز عبارتند از آقایان : عبدالغفور ایران نژاد ـ الیاس حضرتی ـ پیمان عاشوری بندری ـ سیدعلی اکبر موسوی خویینی ـ عبدالمحمد نظام الاسلامی و علی اصغر هادی زاده .
غایبین جلسه بعد از تنفس عبارتند از آقایان : عیسی قلی احمدی نیا ـ بهمن اخوان ـ قلی الله قلی زاده ـ سیدفاضل امیرجهانی ـ علی اصغر امیرشعردوست ـ رحمان بهمنش ـ فریدون حسنوند ـ لیون داویدیان ـ سیدمحمود دعایی ـ رجب رحمنی ـ احمد رمضانپورنرگسی ـ محمدرییسی ـ محمد سقایی ـ عبدالله سهرابی ـ سیدمصطفی سیدهاشمی ـ محمد شاهی عربلو ـ سیدماشاالله شکیبی ـ فخرالدین صابری ـ پیمان عاشوری ـ میرعلی اشرف عبدالله پوری حسینی ـ خداداد قبادی ـ علی حسنی ـ سیدعلی اکبر محتشمی پور ـ محمد محمدی ـ سلیم مرعشی ـ قاسم معماری ـ سیدامرالله موسوی ـ سیدمجتبی موسوی اجاق ـ سیدشمس الدین وهابی ـ علی یاری ـ عبدالحسین ناصری و خانم مهرانگیز مروتی .
تاخیرکنندگان جلسه قبل از تنفس عبارتند از آقایان : حسین آفریده (21 دقیقه ) ـ غلامحسن آقایی (20 دقیقه ) ـ بهروز افخمی (16 دقیقه ) ـ حسن الماسی (36 دقیقه ) ـ سیدفاضل امیرجهانی (یکساعت و23 دقیقه ) ـ عبدالرحیم بهاروند (16 دقیقه ) ـ رحمان بهمنش (20 دقیقه ) ـ کاظم جلالی (20 دقیقه ) ـ رسول جماعتی مالوانی (45 دقیقه ) ـ فریدون حسنوند (53 دقیقه ) ـ سیدمسعود حسینی (32 دقیقه ) ـ سیدنجیب حسینی (یکساعت و 7 دقیقه ) ـ مرتضی خیرآبادی (یکساعت و 15 دقیقه ) ـ سیدابوالفضل رضوی (41 دقیقه ) ـاحمد رهبری (یکساعت و 30 دقیقه ) ـ سیدجاسم ساعدی (41 دقیقه ) ـ سیدماشاالله شکیبی (19 دقیقه ) ـ مقصود اعظمی (20 دقیقه ) ـ اسماعیل ططری (یکساعت و 10 دقیقه ) ـ علی ظفرزاده (31 دقیقه ) ـ خداداد قبادی (19 دقیقه ) ـ محمدعلی کوزه گر (36 دقیقه ) ـ سلیم مرعشی (18 دقیقه ) ـ سیدعیسی موسوی نژاد (48 دقیقه ) ـ احمدناطق نوری (46 دقیقه ) ـ حسین نوش آبادی (21 دقیقه ) ـ سیدحسین هاشمی (23 دقیقه ) ـ علی یاری (یکساعت و 22 دقیقه ) ـ سیدعلی محمدیثربی (36 دقیقه ) ـ میرمحمود یگانلی (51 دقیقه ) ـ سیدمصطفی ذوالقدر(17 دقیقه ) ـ کریم فتاح پورموانه (دو ساعت و 45 دقیقه ) ـ رحمان نامجو(دو ساعت و 43 دقیقه ) و خانم حمیده عدالت (29 دقیقه ).
تاخیرکنندگان جلسه بعد از تنفس عبارتند از آقایان : ژرژیک آبرامیان (21 دقیقه ) ـ ولی آذروش (17 دقیقه ) ـ حسین آفریده (19 دقیقه ) ـ علی اکبر آقایی مغانجوقی (24 دقیقه ) ـ علی محمد احمدی (31 دقیقه ) ـ بهروز افخمی (27 دقیقه ) ـ جعفر افقهی فریمانی (19 دقیقه ) ـ حسن الماسی (20 دقیقه ) ـ عباسعلی الله یاری (16 دقیقه ) ـمحمدباقر باقری نژادیان فرد (19 دقیقه ) ـ یوناتن بت کلیا (31 دقیقه ) ـغلامحسین برزگر (32 دقیقه ) ـ طاهرآقا برزگر تیمکه داش (21 دقیقه ) ـقهرمان بهرامی حسن آبادی (19 دقیقه ) ـ سمیر پورجزایری (16 دقیقه ) ـاحمد پورنجاتی (16 دقیقه ) ـ عبدالرحمن تاج الدین (21 دقیقه ) ـ محسن ترکاشوند (25 دقیقه ) ـ کاظم جلالی (18 دقیقه ) ـ عبدالله حاجیانی (18 دقیقه ) ـ شهباز حسین زاده (21 دقیقه ) ـ سیدابوالقاسم حسینی (29 دقیقه ) ـ سیدرجب حسینی نسب (21 دقیقه ) ـ عبدالرضاحیدری زادی (30 دقیقه ) ـ احمد خاص احمدی (20 دقیقه ) ـمحمدحسین خلیلی اردکانی (18 دقیقه ) ـ سیدحسن خرشرو(18 دقیقه ) ـ مرتضی خیرآبادی (20 دقیقه ) ـ محمد دادفر (22 دقیقه ) ـ محمدرضا دولت آبادی (18 دقیقه ) ـ محمدباقر ذاکری (21 دقیقه ) ـ داود سلیمانی (16 دقیقه ) ـ سیدعلی سیدآقامیری (18 دقیقه ) ـ سیدحمید سیدمهدوی اقدم (17 دقیقه ) ـ جاسم شدیدزاده (22 دقیقه ) ـعلی شکوری راد (34 دقیقه ) ـ بیژن شهبازخانی (19 دقیقه ) ـ احمدشیرزاد (18 دقیقه ) ـ مرتضی شیرزادی (24 دقیقه ) ـ رسول صدیقی بنابی (18 دقیقه ) ـ سیدطاهر طاهری (16 دقیقه ) ـ علی ظفرزاده (20 دقیقه ) ـ غلامعلی عابدی (21 دقیقه ) ـ قدرت الله علیخانی (19 دقیقه ) ـ نعمت الله علیرضایی (16 دقیقه ) ـ محمدرضاعلی حسینی عباسی (22 دقیقه ) ـ کریم فتاح پورموانه (24 دقیقه ) ـ علی قنبری (22 دقیقه ) ـ سیدمحمود کاظم دینان (22 دقیقه ) ـ باقر کرد(27 دقیقه ) ـ سیدمنصور کشفی (22 دقیقه ) ـ عبدالله کعبی (22 دقیقه ) ـ اسدالله کیان ارثی (19 دقیقه ) ـ محمد محمدرضایی (29 دقیقه ) ـ احمدمرادی (28 دقیقه ) ـ سیدمحمدکاظم مرتضوی (16 دقیقه ) ـ رجبعلی مزروعی (17 دقیقه ) ـ سیدناصر موسوی (27 دقیقه ) ـ میرطاهرموسوی (تبریز) (24 دقیقه ) ـ محسن میردامادی نجف آبادی (27 دقیقه ) ـمنصور میرزاکوچکی بروجنی (19 دقیقه ) ـ سیدمحمد میرمحمدی (17 دقیقه ) ـ احمد ناطق نوری (21 دقیقه ) ـ رحمان نامجو (30 دقیقه ) ـایرج ندیمی (19 دقیقه ) ـ حسین نوش آبادی (21 دقیقه ) ـ مختار وزیری (32 دقیقه ) ـ سیدعلی محمد یثربی (32 دقیقه ) ـ میرمحمود یگانلی (22 دقیقه ) ـ رضا یوسفیان (21 دقیقه ) ـ سیدمصطفی ذوالقدر(20 دقیقه ) ـ محمد فرخی (21 دقیقه ) ـ علیرضا محجوب (22 دقیقه ) ـنازمحمد ولی پور (31 دقیقه ) و خانم طاهره رضازاده شیراز (22 دقیقه ).

11 ـ اعلام ختم جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده
نایب رییس ـ جلسه علنی بعدی مجلس شورای اسلامی فرداچهارشنبه سوم دیماه 1382 ساعت (8) صبح خواهد بود و دستورجلسه هم رسیدگی به دستور هفتگی است که قبلا اعلام شده . ختم جلسه اعلام می‌شود.

(جلسه ساعت 04/12 پایان یافت )

رییس مجلس شورای اسلامی
مهدی کروبی