* شماره پــرونـــده : هـ ع؍ 0101589 شماره دادنامه: 140109970906000705 تاریخ: 1401/09/27
* شـاکــی : آقای بهمن زبردست
* طرف شکایت : سازمان امور مالیاتی کشور
* مـوضـوع شـکـایت و خـواستـه : ابطال بند 2 ماده 5 دستورالعمل شماره 530؍1401؍200 مورخ 18؍4؍1401 رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور از تاریخ تصویب
* شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان امور مالیاتی کشور به خواسته ابطال بند 2 ماده 5 دستورالعمل شماره 530؍1401؍200 مورخ 18؍4؍1401 رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور از تاریخ تصویب به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد :
" ماده ( 5 ) – بدهی مالیاتی قابل وصول جهت صدور گواهی مالیاتی
2- در مورد صاحبان مشاغل ، بدهی‌های مالیاتی در منبع مالیات بر درآمد مشاغل ( موضوع فصل چهارم باب سوم ق.م.م) مالیات بر ارزش افزوده و حسب مورد ، مالیات‌های تکلیفی ، حقوق و نیز جرایم مالیاتی متعلقه مقرر در قوانین و مقررات مربوط ، به تفکیک بدهی‌های شناسایی شده در سامانه‌های عملکردی و سامانه وصول و اجرا به ترتیب زیر می‌بایست وصول گردد :
1-2- در مورد بدهی‌های شناسایی شده در سامانه‌های عملکردی : صرفا بدهی‌های مالیاتی مربوط به واحد کسبی مورد استعلام ، ملاک عمل می‌باشد.
2- 2 - در مورد بدهی‌های شناسایی شده در سامانه وصول و اجرا یا بخش وصول و اجرای سامانه سیستم ، تمامی بدهی‌های شناسایی شده فارغ از فعالیت کسبی ملاک عمل می‌باشد. "
* دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
طبق ماده 186 ق.م.م صدور یا تجدید یا تمدید کارت بازرگانی و پروانه کسب اشخاص حقیقی یا حقوقی از طرف مراجع صلاحیت دار ، منوط به ارایه گواهی از اداره امور مالیاتی مبنی بر پرداخت یا ترتیب پرداخت مالیات قطعی شده می‌باشد و در صورت عدم رعایت این حکم مسیولان امر نسبت به مالیات‌های مودی با وی مسیولیت تضامنی خواهند داشت.
نکته اساسی در این موضوع قطعیت بدهی مالیاتی است که در شماری از آرای هیات تخصصی دیوان نیز بر این موضوع تاکید شده است و تا پس از صدور این دستورالعمل سازمان امور مالیاتی رویه یکسان در خصوص موضوع داشته و اجـازه صدور گواهی ماده 186 ق.م.م برای هیچ مـودی در صورت داشتن بدهی قطعی را نمی داد.
اما در بند 2 این دستورالعمل بر خلاف رویه پیشین سازمان امور مالیاتی و رویه مقرر در بند 1 ماده 5 همین دستورالعمل، صرفا بدهی مربوط به واحد کسبی مورد استعلام ملاک عمل می‌باشد ، اما اگر بدهی‌های مالیاتی قطعی شده همین صاحب مشاغل به مرحله وصول و اجرا رسیده باشد این حکم اجرا نمی شود.
در حالی که ماده 186 ق.م.م از حیث حکم مندرج در آن به طور یکسان شامل همه مودیان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی می‌باشد و ایضا در مرحله وصول و اجرا بودن با مرحله پیش از آن تاثیری در حکم مقنن ندارد و وفق آن وجود هرگونه بدهی قطعی مالیاتی مانع صدور گواهی ماده 186 ق.م.م می‌شود فلذا تقاضای ابطال از زمان صدور حکم بند 2 ماده 5 دستورالعمل ، در این حد که عدم صدور گواهی ماده 186 قانون را برای صاحبان مشاغل که دارای بدهی قطعی نامرتبط با فعالیت کسبی مورد استعلام هستند را مشروط به ارسال این بدهی ها به مرحله وصول و اجرا نموده است ، دارم.
* در پاسخ به شکایت مذکور مدیر کل دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی طی لایحه شماره 4367؍212؍ص مورخ 11؍7؍1401 به صور خلاصه بیان نموده است که :
الف – طبق ماده 186 ق.م.م صدور یا تجدید یا تمدید کارت بازرگانی ... منوط به ارایه گواهی از اداره مالیاتی صلاحیت دار مبنی بر پرداخت با ترتیب پرداخت بدهی قطعی مالیاتی است و بر مبنای اختیار حاصل از تبصره 1 ماده 219 قانون مزبور و در راستای تسهیل فرآیند صدور گواهی ماده 186 قانون یاد شده ، ترتیبات اجرایی به موجب دستورالعمل یاد شده، تدوین یافته است.
ب- برای تبیین عنوان واحد کسبی مذکور در بند ( 2 ) ماده ( 5 ) دستورالعمل مورد شکایت ذکر این نکته ضروری است که مطابـق ماده 100 قانون مالیـات های مستقیم مودیـان موضوع این فصل مکلف به ارایـه اظهارنامه مربوط به فعالیت‌های شغلی خود در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا هر محل به نحو جداگانه طبق نمونه تنظیم شده توسط سازمان امور مالیاتی می‌باشند.
با این وصف باید برای واحد شغلی و هر محل کسب ، پرونده مالیاتی جداگانه تشکیل شود و رسیدگی جداگانه نیز نسبت به آن انجام خواهد شد.
ج- بر خلاف ادعای شاکی از حیث صدور گواهی ماده 186 قانون ، تفاوتی بین بدهی اشخاص حقیقی و حقوقی قایل نشده است و در مورد هر دو مطالبه انجام خواهد شد لیکن چون اشخاص حقوقی برای همه فعالیت‌های خود طبق مفاد ماده ( 3 ) آیین‌نامه اجرایی تبصره 3 ماده 169 ق.م.م یک پرونده مالیاتی تشکیل می‌دهند ، فلذا برای صدور گواهی یاد شده همه بدهی مالیاتی آن‌ها باید وصول شود.
د- در دستورالعمل سابق با تفسیر موسع انجام شده ( دستورالعمل شماره 31؍98؍200 مورخ 5؍4؍1398 ) بر وصول تمامی بدهی‌های مالیاتی قطعی مرتبط با تمام پرونده‌های شغلی مودیان حقیقی تاکید شده بود لیکن با لحاظ بازخوردهای دریافتی از مامورین مالیاتی و به جهت کوتاه شدن فرآیند مربوط و تسهیل محیط کسب و کار و دیگر رویکرد جدید مقنن در صدور مجوزهای کسب و کار در مهلت 3 روز ، این تصمیم اتخاذ شده است. تقاضای رد شکایت واصله را دارم.
با لحـاظ نظر همکاران محترم قضایی عضو هیات تخصصی پرونده کلاسه 0101589 ، با استعانت از درگاه خداونـد متعـال به شرح ذیل اقدام به صدور رای می‌نماید ؛
رای هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری
با عنایت به اینکه شکایت شاکی در مجموع راجع به بند 2 ماده 5 دستورالعمل شماره 530؍1401؍200 مورخ 18؍4؍1401 سازمان امور مالیاتی می‌باشد که مفاد آن مبین صدور احکامی در خصوص ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم و صدور گواهی موضوع این ماده که مبتنی بر پرداخت بدهی مالیاتی می‌باشد و بیان نوع بدهی که مودیان باید پرداخت نمایند تا گواهی مزبور برای آن‌ها صادر گردیده بوده و در جهت رعایت حقوق مودیان در این مقررات مورد شکایت اولا - صرفا در خصوص بدهی مالیاتی مودیان آن‌ها را مشمول حکم قانون دانسته است نه هر نوع بدهی ثانیا - در مورد بدهی شناسایی شده در سامانه عملکردی ، صرفا بدهی مربوط به واحد کسبی مورد استعلام را ملاک عمل قرار داده است یعنی چنانچه تسهیلات راجع به این واحد کسبی باشد صرفا بدهی مربوط به واحد کسبی از حیث تسویه ملاک عمل می‌باشد. ثالثا - در مورد بدهی‌های شناسایی شده در سامانه وصول و اجرا سامانه نسیم ، صرفنظر از واحد کسبی مورد استعلام و غیر آن ، چون در مرحله وصول و اجرا می‌باشد ، تمامی بدهی‌های مالیاتی ملاک عمل جهت پرداخت برای صدور گواهی موضوع ماده 187 ق.م.م می‌باشد که این احکام در راستای اجرای صحیح و دقیق قانون بوده و مغایرتی با حکم قانون نداشته به استناد بند ب ماده 84 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شکایت صادر می‌نماید. رای مزبور ظرف بیست روز پس از صدور قابل اعتراض از ناحیه ریاست محترم دیوان یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
محمد علی برومندزاده
رییس هیات تخصصی مالیاتی بانکی
دیوان عدالت اداری