رای شماره 2146 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع:...

شماره 9701900 1400/08/11

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رییس هیات مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 140009970905812146 مورخ 1400/07/20 با موضوع: «تبصره 2 ماده 6 تعرفه سال 1397 شهرداری برازجان تحت عنوان عوارض مازاد بر تراکم مجاز و تبصره‌های 3، 5، 6 و 10 ماده 9 تعرفه سال 1397 شهرداری برازجان تحت عنوان عوارض تمدید یا تطویل ساختمان سازی و ماده 11 تعرفه عوارض سال 1397 شهرداری برازجان تحت عنوان تعرفه بهای خدمات شهری و بهای نگهداری و توسعه فضای سبز، ماده 13 تعرفه سال 97 شهرداری برازجان تحت عنوان عوارض بهره‌برداری و اشغال معابر، ماه 15 تعرفه سال 97 شهرداری برازجان تحت عنوان تامین هزینه‌های خدمات عمومی و شهری و پارکینگ، ماده 18 تعرفه سال 97 شهرداری برازجان تحت عنوان خدمات تایید طرح تفکیک و تجمیع اراضی، ماده 29 تعرفه سال 97 شهرداری برازجان تحت عنوان عوارض بهای خدمات ارزش افزوده بر ساخت طبقات تجاری براساس توافق شهرداری، ماده 34 تعرفه عوارض سال 97 شهرداری برازجان تحت عنوان بهای خدمات ارایه شده به مشاغل مهندسی در زمان شروع به کار و ماده 40 تعرفه عوارض سال 97 شهرداری برازجان تحت عنوان اعطای مجوز رفاهی به پرسنل مستخدم شهرداری و بازنشستگان شهرداری و شورای اسلامی شهر فعلی و شورای اسلامی دوره‌های قبلی مصوب شورای اسلامی شهر برازجان از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: 1400/07/20 شماره دادنامه: 2146 شماره پرونده: 9701900

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای مهدی فرخ زاد

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 2 ماده 6 و تبصره‌های 3، 5، 6، 10 از ماده 9 و مواد 11، 13، 15، 18، 29، 34 و 40 از دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال مواد 6، 11، 13، 15، 18، 25، 29، 30، 34 و 40 و تبصره‌های 3، 5، 6، 7 و 10 ماده 9 از دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

" احتراما به استحضار می‌رساند موادی از تعرفه سال 1397 شهرداری برازجان که مصوب شورای اسلامی شهر برازجان می‌باشد در شهرهای دیگر بر اساس آرا هیات عمومی دیوان عدالت اداری ابطال شده اند اما چون شهرداری برازجان معتقد بود آرا به نام دیگر شهرها می‌باشد و برای ایشان لازم‌الاجرا نیست، لذا استدعا دارم جهت جلوگیری از ضرر و زیان مردم محروم این شهر که تا هنگام صدور رای مجبور به پرداخت این عوارض خواهند بود و این ضرر و زیان برای ایشان غیر قابل جبران می‌باشد و یا هزینه و فرصت زیادی جهت میزان آن خواهد داشت دستور بفرمایید ابتدا نسبت به صـدور دستور موقت و توقیف مصوبات فـوق الذکر به جهت جلوگیری از ضرر و زیان بیشتر مردم در سال 1397 اقدام و سپس نسبت به اعمال ماده 92 قانون دیوان عدالت اداری و رسیدگی خارج از نوبت و ابطال آن‌ها از تاریخ تصویب اقدام لازم مبذول دارند. لازم به ذکر است تعرفه‌های موضوع شکایت مغایر با دادنامه‌های شماره 242ـ 1395/04/01، 1176 ـ 1396/11/17، 1177ـ 1396/11/17، 408 ـ 1396/05/03، 746 ـ 1396/08/09، 1146 ـ 1396/11/10، 732 الی 735 ـ 1396/08/02 و 426 ـ 1395/07/06 و مغایر با ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 و تبصره 3 ماده 62 قانون برنامه پنجم توسعه و مواد 50 و 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد. "

متن تعرفه‌های مورد اعتراض به شرح زیر است:

الف ـ تبصره 2 ماده 6 دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" ماده 6: عوارض مازاد بر تراکم مجاز

تبصره2: ضمنا موقعی که واحد اضافه مسکونی خارج از محدوده مجاز احداث شود بعد از اخذ مجوزات قانونی هم عوارض مازاد بر تراکم و هم عوارض بهای خدمات حاصل از ارزش افزوده بر واحد اضافه وصول می‌گردد. "

ب ـ تبصره‌های 3، 5، 6 و 10 از ماده 9 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" تبصره3: چنانچه مالک جهت تمدید و اصلاح پروانه و یا پایان کار به شهرداری مراجعه و در سیستم ثبت درخواست نماید و پروانه دارای اعتبار باشد شامل عوارض مابه‌التفاوت در زیر بنا و پذیره نگردیده و فقط عوارض سالیانه و بهای خدمات وصول و پروانه تمدید و اصلاح و یا پایان کار صادر می‌گردد. و چنانچه پروانه اعتبار نداشته باشد و فاقد تخلف و افزایش زیربنا باشد ما به التفاوت عوارض زیر بنا و پذیره اخذ و با وصول دیگر عوارض و بهای خدمات مربوطه، پروانه تمدید، اصلاح و یا پایان کار صادر می‌گردد.

تبصره5: چنانچه مالک جهت تمدید، اصلاح و یا پایان کار پروانه در سیستم ثبت درخواست نماید و پروانه دارای اعتبار نباشد و مالک تقاضای افزایش زیربنا با مجوز یا بدون مجوز از طریق کمیسیون ماده صد را داشته باشد ما به التفاوت عوارض زیربنا و یا پذیره اخذ و با وصول دیگر عوارض و بهای خدمات مربوطه پروانه تمدید، اصلاح و یا پایان کار صادر می‌گردد.

تبصره6: چنانچه مالک پس از اتمام اعتبار پروانه جهت اخذ پایان کار، اصلاح و تمدید به شهرداری مراجعه نماید شهرداری موظف است با اخذ عوارض ما به التفاوت به روز در زیر بنا یا پذیره و با وصول دیگر عوارض سالیانه و بهای خدمات مربوطه در صورتی که مدت پروانه از 5 سال تجاوز ننماید پایان کار، تمدید و اصلاح پروانه صادر نماید و در غیر این صورت در صورتی که مدت پروانه از 5 سال تجاوز نماید کل عوارض زیر بنا یا پذیره به روز محاسبه گردیده 50 درصد ما به التفاوت آن اخذ و با وصول دیگر عوارض و بهای خدمات مربوطه پروانه اصلاح یا تمدید و یا پایان کار صادر می‌گردد.

تبصره10: مالکینی که قبل از اتمام مهلت مقرر در پروانه از احداث بنا صرف نظر نمایند و درخواست ابطال پروانه را داشته باشند شهرداری با کسر سه درصد از پرداخت عوارض در راستای اخذ پروانه ساختمانی و بعد از لحاظ شدن در بودجه شهرداری مسترد می‌گردد. ضمنا عوارض‌های زیر قابل استرداد نمی باشند (تفکیک، نوسازی و عمران شهری و پسماند، آموزش و پرورش، کارشناسی، حق النظارت و نقشه‌کشی و تاییدیه آن، عوارض سالانه حق ایمنی و آتش نشانی و فضای سبز) "

ج ـ ماده 11 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" ماده 11: تعرفه بهای خدمات شهری (بهای نگهداری و توسعه فضای سبز)

این بهای خدمات در هنگام صدور پروانه، اصلاح، تمدید، پایان کار و یا به صورت مستمر سالیانه بعد از دریافت پایان کار ساختمانی توسط شهرداری وصول و صرفا بایستی در ارتباط با نگهداری و توسعه فضای سبز هزینه گردد.

د ـ ماده 13 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" ماده 13: عوارض بهره‌برداری و اشغال معابر

عوارض بهره‌برداری از معابر با اعمال ضریب در قیمت منطقه‌ای به شرح جدول ذیل برای هر مترمربع زیربنا کل محاسبه و به هنگام صدور پروانه و یا افزایش بنا به منظور استفاده موقت از معابر وصول می‌گردد.

نحوه محاسبه: مساحت زیربنای کل * قیمت منطقه‌ای (p) * ضریب محاسباتی جدول

مثال: متراژ زیر بنای یک واحد مسکونی 200 مترمربع درگذر آسفالتی قیمت منطقه‌ای: 20000 ریال

ضریب: 1

ریال 000/000/4=200×20000×1

تبصره1: هنگام تمدید پروانه 20 درصد عوارض فوق محاسبه می‌گردد و در صورت اصلاح پروانه به میزان افزایش در متراژ زیر بنا این عوارض قابل وصول خواهد بود. "

هـ ـ ماده 15 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" ماده 15: تامین هزینه‌های خدمات عمومی و شهری و پارکینگ

مدت زمانی که هر اتومبیل نیاز به استفاده از پارکینگ دارد به مراتب بیشتر از زمانی است که وسیله در حال حرکت می‌باشد. عدم پیش بینی فضای لازم و کافی جهت وسایل نقلیه در مواقعی که از آن‌ها استفاده نمی شود از معضلات مهم شهرها است. اختصاص دادن قسمتی از عرض خـیابان به پارکینگ (پارکینگ حاشیه‌ای) اسـاسا استفاده درستی از سطـح خیابان‌های شهری نیست و سطح خیابان ها که برای عبور وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد به وسیله توقف و پارک وسایل نقلیه اشغال و از ظرفیت خیابان ها کاسته خواهد شد.

عدم احداث پارکینگ به استناد دستورالعمل وزارت کشور به شرح ذیل صورت می‌پذیرد.

بند (1): بر اساس ضوابط طرح‌های توسعه شهری احداث و تامین پارکینگ برای ساختمان ها ضروری می‌باشد.

بند (2): در موارد استثنایی از جمله موارد ذیل شهرداری می‌تواند بر اساس ضوابط طرح‌های توسعه شهری یا مجوز مراجع قانونی (کمیسیون‌های ماده 5 یا کمیته‌های فنی طرح‌های هادی) بدون تامین پارکینگ، پروانه ساختمانی صادر نماید:

1. ساختمان در بر خیابان‌های سریع‌السیر به عرض 45 متر و بیشتر قرار داشته و دسترسی به محل اتومبیل رو نداشته باشد.

2. ساختمان در فاصله یک صد متری تقاطع خیابان‌های به عرض 20 متر و بیشتر واقع شده و دسترسی به محل اتومبیل رو نداشته باشد.

3. ساختمان در محلی قرار گرفته باشد که ورود به پارکینگ مستلزم قطع درختان کهن باشد که شهرداری اجازه قطع آن را نداده است.

4. ساختمان در بر کوچه هایی قرار گرفته باشد که به علت عرض کم کوچه، امکان عبور اتومبیل نباشد.

5. ساختمان در بر معبری قرار گرفته باشد که به علت شیب زیاد، احداث پارکینگ در آن از نظر فنی مقدور نباشد. 6. در صورتی که وضع و فرم زمین زیر ساختمان به صورتی باشد که از نظر فنی نتوان در سطح طبقات احداث پارکینگ نمود.

بند (3): شیب مقرر در بند 5 براساس ضوابط فنی و شهرسازی تعیین می‌گردد.

بند (4): شهرداری موظف است درآمد حاصل از این تعرفه را به حساب جداگانه‌ای واریز و صرفا در امر تملک و احداث پارکینگ عمومی هزینه نماید.

بند (5): ضریب محاسباتی باید متناسب با هزینه احداث توسط شهرداری در همان محل باشد.

بند (6): شهرداری ها مکلف هستند عوارض دریافتی از پارکینگ‌های تامین نشده را برای احداث پارکینگ‌های عمومی هزینه نمایند.

بند (7): ساختمان‌هایی که برای صدور پروانه ساختمانی پرونده آن‌ها به کمیسیون ماده 100 ارجاع داده می‌شوند یا به دلیل کسر یا حذف پارکینگ محکوم به پرداخت جریمه می‌شوند از پرداخت عوارض این تعرفه معاف می‌باشند و فقط مشمول پرداخت جرایم کمیسیون می‌گردند.

عوارض تامین هزینه‌های خدمات عمومی و شهری و پارکینگ

نحوه محاسبه: تعداد کسر پارکینگ ×25 مترمربع مساحت پارکینگ × قیمت منطقه‌ای (p) × ضریب جدول فوق

مثال: دو عدد کسر پارکینگ تجاری هر کدام 25 متر جمعا 50 متر قیمت منطقه‌ای: 40000 ریال ضریب: 30

ریال 000/000/60=30×40000×50 "

و ـ ماده 18 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" ماده 18: بهای خدمات تایید طرح تفکیک و تجمیع اراضی

در خصوص خدمات ارایه گردیده جهت تایید طرح و نقشه‌های تفکیک و تجمیع اراضی زیر پانصد مترمربع بهای خدمات برای هر مترمربع 10000 ریال وصول خواهد شد.

تبصره1: در صورتی که مالک تقاضای تجمیع پلاکی به پلاک خود را نماید در محاسبه تجمیع قطعه یا پلاک پیشنهادی محاسبه می‌گردد و هنگام تفکیک کل مساحت قبل از تفکیک محاسبه خواهد شد.

مثال: تفکیک یک قطعه زمین 480 متری به دو قطعه

ریال 000/800/4=480×10000

تبصره: برای املاکی که زیر حدنصاب تفکیک می‌باشند و با موافقت کمیته کار یا کمیسیون‌های فنی مربوطه تفکیک می‌گردند برای هر مترمربع کسری با اعمال ضریب قیمت منطقه‌ای به شرح جدول ذیل عوارض کسری حدنصاب تفکیک علاوه بر بهای خدمات تایید طرح تفکیک اخذ خواهد شد.

(مساحت موجود ـ مساحت حداقل در طرح)= مساحت کسری حدنصاب "

ز ـ ماده 29 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" ماده 29: بهای خدمات ارزش افزوده بر ساخت طبقات تجاری

چنانچه ملکی در پهنه مختلط قرار گرفته و با کاربری غیر مسکونی ساخت نماید و یا به کاربری غیر مسکونی تغییر یافته و یا با خرید ارزش افزوده تجاری و .... شده باشد می‌بایست نسبت به ارزش افزوده اعیانی در طبقات یا نیم طبقه با اعمال ضریب طبق جدول در قیمت منطقه‌ای برای هر مترمربع زیر بنا اقدام گردد.

تبصره: قیمت منطقه‌ای (p) در هر کدام از ضرایب جدول فوق مربوط به هر طبقه ضرب می‌گردد.

نحوه محاسبه= قیمت منطقه‌ای (p) × ضریب جدول × مساحت مورد تقاضای اعیان در طبقه مثال: مساحت مورد تقاضا اعیانی در طبقه زیرزمین به متراژ 100 مترمربع قیمت منطقه‌ای: 20000 ریال

ضریب جدول: 25

ریال 000/000/50=25×100×20000 "

ح ـ ماده 34 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" ماده 34: بهای خدمات ارایه شده به مشاغل مهندسی

از مهندسان معرفی شده توسط نظام مهندسی در هر رشته‌ای جهت فعالیت در شهر برازجان سالانه به شرح ذیل محاسبه و وصول می‌گردد.

1ـ کارشناسان (لیسانس و بالاتر) جهت شروع به کار مبلغ 000/000/3 ریال وصول می‌گردد.

2ـ ماده فوق برای مقطع کاردانی 000/500/1 ریال خواهد بود.

تبصره: شهرداری می‌تواند از همکاری با مهندسان بدهکار تا زمان تسویه حساب خودداری نماید. "

ط ـ ماده 40 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان:

" ماده 40: اعطای مجوز رفاهی به پرسنل مستخدم شهرداری و بازنشستگان شهرداری و شورای اسلامی شهر فعلی و شورای اسلامی دوره‌های قبل: اعطا پروانه ساختمان مسکونی و تجاری به بازنشستگان شهرداری و اعضای شورای اسلامی شهر فعلی و اعضای شورای اسلامی دوره‌های قبل و کلیه پرسنل رسمی و تابع قانون کار اعم از، پیمانی و رسمی شهرداری و کارکنان سازمان‌های وابسته به شرح زیر معاف می‌گردد.

1ـ پروانه ساختمانی مسکونی تا زیر بنا مفید 200 مترمربع برای یک بار با ضریب صفر درصد محاسبه می‌گردد.

2ـ پروانه تجاری تا زیربنای مفید 40 متر به انضمام تغییر کاربری برای یک بار با ضریب صفر درصد محاسبه می‌گردد.

3ـ شرایط استفاده از بند 1 و 2 ماده فوق داشتن سند ثبتی است. برای استفاده تجاری حداقل شش ماه از سند مالکیت بنام باید گذشته باشد ولی برای استفاده مسکونی این مدت لازم نیست.

4ـ عوارض سالیانه یک باب منزل برای هر سال

5 ـ عوارض یک دستگاه اتومبیل برای هر سال

6 ـ کلیه امورات کفن و دفن و حمل جسد مستخدم اعضا درجه یک خانواده به هر نقطه از استان

تبصره1: چنانچـه هر یک از پرسنل مـذکور فوت نماید، یکی از ورثـه به نیابت از دیگر وراث و با ارایـه وکالتنامـه محضری می‌تواند از امتیازات ردیف‌های 1 و 2 استفاده نماید.

تبصره2: در مورد اتومبیل قولنامه معتبر از طرف بنگاه معاملاتی قابل قبول است و برای یک اتومبیل در سال است.

7ـ هنگام استفاده از معافیت پروانه کار متقاضی ضمن سپردن تعهد محضری متعهد می‌گردد چنانچه اثبات گردد که ملک متعلق به ایشان نبوده و یا به صورت صوری به ایشان انتقال داده شده و بعد از استفاده از سهمیه به مالک قبل برگشت بخورد شخصا نسبت به جبران ضرر و زیان وارده به شهرداری اقدام نماید و در صورت اقدام قانونی شهرداری یا کسر از حقوق حق هرگونه اعتراض را از خود سلب می‌نماید. "

در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر برازجان به موجب لوایح شماره 7/5/264ـ 1398/04/02 و 7/5/1170 ـ 1399/10/09 به طور خلاصه توضیح داده است که:

" به استحضار می‌رساند عوارض مازاد بر تراکم مجاز و سایر عوارض دیگر در دادنامه‌های هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 587ـ 1383/11/25 و دادنامه شماره 786 ـ 1396/08/09 مورد تایید واقع شده است. بنابراین مبنای اخذ عوارض مازاد بر تراکم مجاز مندرج در تبصره 2 ماده 6 تعرفه سال 1397 موقعی اعمال می‌گردد که مالکین مازاد بر سطح اشغال مجاز احداث بنا نمایند که ابتدا می‌بایست پرونده تخلف به کمیسیون ماده صد ارجاع و بعد از صدور رای ابقا و اعلام جریمه توسط کمیسیون مذکور ضمن دریافت جریمه که در واقع و نفس الامر به منزله مجازات تخلفات ساختمانی مورد نظر مقنن بوده و انواع مختلف عوارض قانونی که از نوع حقوق دیوانی می‌باشد با جرایم کمیسیون ماده صد تفاوت و تمایز داشته که وصول می‌گردد. در خصوص توضیح منظور از (خارج از محدوده) مقرر در تبصره یاد شده به استحضار می‌رساند همان طور که ماده 6 تعرفه عوارض تحت عنوان عوارض مازاد بر تراکم مجاز بوده بنابراین عبارت (خارج از محدوده) بدین منظور می‌باشد که مالک خارج از محدوده مجاز تراکم که طبق طرح جامع و تفصیلی مشخص گردیده احداث بنا نماید که بعد از سیر مراحل قانونی و به شرح توضیح ارایه شده در بند یک همین نامه وصول می‌گردد.

بر اساس تبصره 2 ماده 6 تعرفه عوارض سال 1397 موقعی که واحد اضافه مسکونی خارج از محدوده مجاز (منظور خارج از محدوده مجاز تراکم طبق طرح جامع و تفصیلی) احداث گردد بعد اخذ مجوز قانونی و صدور رای ابقا بنا توسط کمیسیون ماده صد هم عوارض مازاد بر تراکم مجاز و هم عوارض ارزش افزوده بر واحد اضافه مسکونی که طبق دادنامه شماره 1741ـ 1397/08/01 هیات عمومی دیوان عدالت اداری به استناد ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری توسط هیات تخصصی عمران، شهرسازی و اسناد دیوان عدالت اداری تایید شده و رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافته وصول می‌گردد. لازم به ذکر است مصوبه‌های مورد اعتراض در راستای تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده و بند 14 ماده 55 قانون شهرداری و بند 22 مصوبه مورخ 1371/08/13 شورای عالی اداری و بند 16 ماده 80 قانون موسوم به شوراها و دادنامه‌های شماره‌های 786 ـ 1396/08/09، 587ـ 1383/11/25، و 79 ـ 1395/02/21، 483ـ 1385/02/04 و 1308 ـ 1397/05/09 هیات عمومی دیوان عدالت اداری است. لذا تقاضای رد شکایت میگردد. ضمنا برخی از تعرفه ها از جمله تعرفه مربوط به تمدید پروانه ساختمان و اعطای مجوز رفاهی به پرسنل مستخدم شهرداری در سال 98 حذف شده است. "

با توجه به درخواست شاکی مبنی بر اعمال مقررات ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و پذیرفته نشدن این درخواست از سوی رییس دیوان عدالت اداری، پرونده در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و این هیات به موجب دادنامه‌های شماره 774ـ 1399/05/14 و 1531ـ 1399/12/20 تبصره 1 ماده 6، تبصره 7 ماده 9 و مواد 25 و 30 دفترچه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان را قابل ابطال تشخیص نـداد و رای بـه رد شکایت صادر کرد. رای مـذکور بـه علت عـدم اعتراض از سوی رییسدیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

رسیدگی به تقاضای ابطال تبصره 2 ماده 6 و تبصره‌های 3، 5، 6 و 10 ماده 9 و مواد 11، 13، 15، 18، 29، 34 و 40 دفترچه تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات سال 1397 شورای اسلامی شهر برازجان در دستورکار هیات عمومی قرار گرفت.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در جلسات مورخ 1399/07/01 و 1400/07/20 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف ـ با توجه به اینکه مبنای اخذ عوارض مازاد تراکم، ارزش افزوده است، بنابراین اخذ عوارض بهای خدمات حاصل از ارزش افزوده علاوه بر عوارض مازاد تراکم، از مصادیق اخذ عوارض مضاعف بوده و تبصره 2 ماده 6 تعرفـه عـوارض سال 1397 شهرداری برازجان که تحت عنوان عـوارض مازاد بر تراکم مجاز به تصویب

شورای اسلامی این شهر رسیده، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ب ـ مطابق تبصره 2 ماده 29 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب سال 1347 مقرر شده است که: «در پروانه‌های ساختمانی که از طرف شهرداری ها صادر می‌شود باید حداکثر مدتی که برای پایان یافتن ساختمان ضروری است، قید گردد و کسانی که در میدان ها و معابر اصلی شهر اقدام به ساختمان می‌کنند باید ظرف مدت مقرر در پروانه ها ساختمان خود را به اتمام برسانند و در صورتی که تا دو سال بعد از مدتی که برای اتمام بنا در پروانه قید شده باز هم ناتمام بگذارند، عوارض مقرر در این قانون به دو برابر افزایش یافته و از آن به بعد نیز اگر ساختمان همچنان ناتمام باقی بماند، برای هر دو سالی که بگذرد عوارض به دو برابر ماخذ دو سال قبل افزایش خواهد یافت تا به 4 درصد در سال بالغ گردد. ابنیه ناتمام که از طرف مقامات قضایی توقیف شده باشد، مشمول این ماده نخواهد بود.» نظر به اینکه قانونگذار به شرح تبصره یادشده درخصوص مهلت اتمام ساختمان و ضمانت اجرای عدم رعایت آن، روش خاصی برای تعیین و اخذ عوارض تمدید پروانه ساختمان‌های نیمه تمام پیش بینی کرده است، بنابراین تبصره‌های 3، 5، 6 و 10 ماده 9 تعرفه عوارض سال 1397 شهر برازجان که تحت عنوان عوارض تمدید یا تطویل ساختمان سازی به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ج ـ هرچند در بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 با اصلاحات بعدی، تعیین نرخ و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر ذکر شده است، ولی با توجه به اینکه در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون گسترش فضای سبز شهرها و اصلاحیه‌های بعدی آن، عوارض فضای سبز شهری پیش بینی نشده است و در آرای مختلف هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رای شماره 1153 مورخ 1396/11/10 این هیات، وضع عوارض برای فضای سبز مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده 11 تعرفه عوارض سال 1397 شهرداری برازجان که تحت عنوان تعرفه بهای خدمات شهری (بهای نگهداری و توسعه فضای سبز) به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

د ـ براساس بند 24 ماده 55 قانون شهرداری مقرر شده است که: «شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده مکلف است طبق ضوابـط مـذکور در پروانـه های ساختمانی نـوع استفاده از ساختمان را قید کند و در صورتـی که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیر تجاری، محل کسب یا پیشه یا تجارت دایر شود، شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره 1 ماده 100 مطرح می‌نماید.» نظر به اینکه اعطای مجوز برخلاف کاربری و طرح مصوب و اخذ وجه در قبال این امر مغایـر با حکم مقرر در بند 24 ماده 55 و مـاده 100 قانون شهرداری است و براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عـدالت اداری از جمله آرای شماره 85 مورخ 1396/02/12 و 489 مورخ 1396/05/24 این هیات، اخذ عوارض سالیانه بهره‌برداری موقت از ساختمان ها مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار شوراهای اسلامی شهر تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده 13 تعرفه عوارض سال 1397 شهرداری برازجان که تحت عنوان عوارض بهره‌برداری و اشغال معابر به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

هـ ـ با توجه به اینکه براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه‌های شماره 116 مورخ 1392/02/23، شماره 1354 مورخ 1395/12/17 و شماره 1186 مورخ 1399/10/02 این هیات وضع عوارض برای کسری، حذف یا عدم تامین پارکینگ توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده 15 تعرفه عوارض سال 1397 شهرداری برازجان که تحت عنوان تامین هزینه‌های خدمات عمومی و شهری و پارکینگ به تصویب شورای اسلامی شهر برازجان رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

و ـ با توجه به اینکه در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 315 مورخ 1396/04/13 این هیات، وضع عوارض برای تفکیک در تمام اشکال آن توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده 18 تعرفه عوارض سال 1397 شهرداری برازجان که تحت عنوان خدمات تایید طرح تفکیک و تجمیع اراضی به تصویب شورای اسلامی شهر برازجان رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ز ـ طبق مواد 2 و 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، تهیه و تصویب طرح‌های جامع و ضوابط و مقررات طرح‌های تفصیلی از جمله تغییر کاربری از اختیارات شورای عالی شهرسازی و معماری و کمیسیون مذکور در ماده 5 قانون فوق‌الاشاره است و شوراهای شهر اسلامی یا شهرداری ها از چنین اختیاری برخوردار نیستند. بنا به مراتب فوق، اطلاق ماده 29 تعرفه عوارض سال 1397 شهرداری برازجان که تحت عنوان عوارض بهای خدمات ارزش افزوده بر ساخت طبقات تجاری براساس توافق شهرداری بر خلاف ضوابط طرح تفصیلی به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ح ـ با توجه به اینکه در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 1009 مورخ 1396/10/05 این هیات وضع عوارض افتتاحیه برای فعالان اقتصادی توسط شوراهای اسلامی شهر، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین اطلاق ماده 34 تعرفه عوارض سال 1397 شهرداری برازجان که تحت عنوان بهای خدمات ارایه شده به مشاغل مهندسی در زمان شروع به کار به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ط ـ با عنایت به اینکه در بند 9 اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عـادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی تاکید شده و به موجب تبصره 3 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، قوانین و مقررات مربوط به اعطای تخفیف یا معافیت از پرداخت عوارض یا وجوه به شهرداری ها و دهیاری‌ها ملغی گردیده است و با لحاظ این امر که در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه‌های شماره 627 مورخ 1397/07/04 و 26 مورخ 1396/01/15 اعطای تخفیف و یا معافیت از پرداخت عوارض یا موارد مشابه آن، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار دانسته شده است، بنابراین ماده 40 تعرفه عوارض سال 1397 شهرداری برازجان که تحت عنوان اعطای مجوز رفاهی به پرسنل مستخدم شهرداری و بازنشستگان شهرداری و شورای اسلامی شهر فعلی و شورای اسلامی دوره‌های قبلی به تصویب شورای اسلامی شهر برازجان رسیده، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری