شماره پــرونـــده: هـ ع/ 0001448 شماره دادنامه: 140109970906000042 تاریخ: 1401/01/24
* شـاکی: آقای بهمن زبردست
* طرف شکایت: سازمان امور مالیاتی کشور
* مـوضـوع شکایت و خـواستـه: ابطال دو عبارت از دستورالعمل شماره 506/1400/200 مورخ 1400/02/21 رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور
*شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان امور مالیاتی کشور به خواسته ابطال دو عبارت از دستورالعمل شماره 506/1400/200 مورخ 1400/02/21 رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور تقدیم کرده که به هیات تخصصی مالیاتی، بانکی ارجاع شده است. متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
بند الف: «وصول مالیات حقوق و دریافت فهرست تمامی حقوق بگیران آن‌ها از جمله شاغلین دفاتر، شعب و واحدهای سازمانی وابسته غیرمستقل اشخاص مذکور، اداره امور مالیاتی محل استقرار ستاد مرکزی اشخاص مذکور می‌باشد و اداره امور مالیاتی ذی‌صلاح برای واحدهای سازمانی و شعب مستقل اشخاص حقوقی مذکور که دارای ذیحساب مستقل می‌باشند اداره کل امور مالیاتی محل استقرار واحدها و شعب مستقل خواهد بود»
بند ب: «وصول مالیات حقوق و دریافت فهرست تمامی حقوق بگیران اشخاص موضوع بند (ب) این دستورالعمل و شعب و واحدهای سازمانی وابسته به آن‌ها همان اداره امور مالیاتی ذی‌صلاح برای رسیدگی به عملکرد آن‌ها می‌باشد».
*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:
مطابق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم: «پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را طبق مقررات ماده (85) این قانون محاسبه و کسر و ظرف سی روز ضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافتکنندگان حقوق و میزان آن به اداره امور مالیاتی محل پرداخت و در ماه‌های بعد فقط تغییرات را صورت دهند»، بنابراین مرجع تسلیم فهرست و پرداخت مالیات حقوق اداره امور مالیاتی محل پرداخت حقوق است. با وجود صراحت قانون، بند (الف) مصوبه معترض عنه مقرر می‌دارد «وصول مالیات حقوق و دریافت فهرست تمامی حقوق بگیران آن‌ها از جمله شاغلین دفاتر، شعب و واحدهای سازمانی وابسته غیرمستقل اشخاص مذکور، اداره امور مالیاتی محل استقرار ستاد مرکزی اشخاص مذکور می‌باشد» لذا مطابق مقرره مورد شکایت اخذ مالیات حقوق افراد مذکور باید در غیر از محل دریافت حقوق یعنی اداره امور مالیاتی محل استقرار ستاد مرکزیشان صورت گیرد و این مغایر با ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم است.
اشکال فوق‌الذکر دقیقا در خصوص سایر اشخاص حقوقی غیر از اشخاص موضوع ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم، در بند (ب) دستورالعمل معترض عنه تکرار گردیده است: «وصول مالیات حقوق و دریافت فهرست تمامی حقوق بگیران اشخاص موضوع بند (ب) این دستورالعمل و شعب و واحدهای سازمانی وابسته به آن‌ها همان اداره امور مالیاتی ذی‌صلاح برای رسیدگی به عملکرد آن‌ها می‌باشد». این بند نیز مغایر با ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم است.
دستورالعمل مورد شکایت با سایر مواد از جمله ماده 137 قانون مالیات‌های مستقیم نیز مغایر است.
*در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی به موجب لایحه شماره 35695/212/د مورخ 1400/06/23 به طور خلاصه توضیح داده اند که:
درخصوص بند( الف) دستورالعمل: با توجه به مفاد ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی 1394 به طور کلی دفاتر، شعب و واحدهای سازمانی وابسته غیر مستقل و اشخاص موضوع ماده (2) قانون مالیات‌های مستقیم که دارای ذیحساب مستقل برای پرداخت حقوق نمی باشند و حقوق شاغلین دفاتر، شعب و واحد های سازمانی مذکور بصورت متمرکز و از طریق ستاد مرکزی پرداخت و به حساب ایشان واریز می‌گردد؛ بنابراین محل پرداخت حقوق شاغلین یاد شده (موضوع ماده 86 قانون یاد شده) همان محل استقرار ستاد مرکزی اشخاص یاد شده خواهد بود.
در رابطه با بند(ب) دستورالعمل: حسب ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم، شناسایی و تشخیص درآمد مشمول مالیات، مطالبه و وصول مالیات موضوع مالیات‌های موضوع قانون مالیات‌های مستقیم به سازمان امور مالیاتی کشور محول شده و نحوه انجام تکالیف و استفاده از اختیارات و برخورداری از صلاحیت‌های هر یک از ماموران مالیاتی و اداره امور مالیاتی و ترتیبات اجرای احکام مقرر در این قانون به موجب آیین‌نامه مصوب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌باشد. مطابق مفاد ماده (45) آیین‌نامه اجرایی ماده (219) قانون مالیات‌های مستقیم انجام کلیه فرآیندهای مالیاتی از جمله ثبت نام، حسابرسی، رسیدگی مجدد و وصول مالیات پرونده‌های مالیاتی با سازمان امور مالیاتی کشور است و سازمان یاد شده می‌تواند با رعایت مقررات قانونی مربوط امور مذکور را حسب مورد به اداره امور مالیاتی و یا ماموران مالیاتی ذیربط محول نماید.
وفق مقررات ماده 90 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی 1394، مرجع محاسبه و مطالبه مالیات حقوق، اداره امور مالیاتی ذی صلاح می‌باشد که در این راستا وفق مقررات بند (4) ماده (42) آیین‌نامه اجرایی ماده (219) قانون مالیات‌های مستقیم اداره امور مالیاتی ذی صلاح ماده فوق، در خصوص مودیانی که فعالیت عملکردی دارند، حوزه حسابرسی است که پرونده عملکرد مودی در آن اداره حسابرسی می‌گردد و در خصوص سایر مودیان از جمله اشخاص موضوع ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم یکی از ادارات مالیاتی به تشخیص سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشد. همچنین؛ مطابق ماده 87 قانون مالیات‌های مستقیم مطالبه اضافه پرداختی بابت مالیات بر درآمد حقوق مشروط به این که بعد از انقضای تیر ماه سال بعد تا آخر آن سال با درخواست کتبی حقوق بگیر از اداره امور مالیاتی محل سکونت صورت گیرد؛ در اداره امور مالیاتی مذکور قابل رسیدگی می‌باشد. مقررات دستورالعمل مورد شکایت نافی حکم مقرر در این ماده نیست.
*نظریه تهیه کننده گزارش:
نظر به اینکه مفاد ماده 86 از قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366 با اصلاحات بعدی در بحث پرداخت مالیات بر حقوق، وظیفه پرداخت کنندگان حقوق در هنگام هر پرداخت حقوق یا هر تخصیص مشمول مالیات حقوق را مبنی بر کسر طبق نرخ مندرج در قانون و پرداخت به اداره امور مالیاتی محل پرداخت بیان می‌نماید و آنچه مورد شکایت شاکی در مصوبه معترض عنه یعنی دستورالعمل شماره 506/1400/200 مورخه 1400/02/21 ( بندهای الف و ب) می‌باشد، ایراد به اداره مالیاتی محل پرداخت است و این در حالی است که مقرره‌های مورد شکایت اصولا در مورد ادارات مستقل که از حیث پرداخت مالیات و النهایه پرداخت حقوق مستقل عمل می‌نمایند ، نبوده بلکه در مورد حقوق و کسر مالیات حقوق نسبت به وابسته ها می‌باشد یعنی دفاتر و شعب و واحدهای سازمانی که وابسته به سازمان متبوع بوده و بیان می‌دارد چون حقوق توسط واحد متبوع و مرکزی پرداخت می‌شود نه دفاتر و شعب وابسته ، پس اداره مالیاتی صلاحیت دار جهت پرداخت مالیات بر حقوق و رسیدگی به اختلافات مالیاتی ، همان اداره ذی صلاح جهت رسیدگی به مالیات عملکرد است و این استدلال که فرآیند مالیات حقوق و مالیات عملکرد را از حیث رسیدگی و اداره مالیاتی ذی صلاح ( قلمرو جغرافیایی ) واحد می‌داند مغایرتی با قوانین و مقررات و مفاد ماده مرقوم الذکر نداشته است.
تهیه کننده گزارش:
محسن مرادیان
رای هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری
نظر به اینکه مفاد ماده 86 از قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366 با اصلاحات بعدی در بحث پرداخت مالیات بر حقوق ، وظیفه پرداخت کنندگان حقوق در هنگام هر پرداخت حقوق یا هر تخصیص مشمول مالیات حقوق را مبنی بر کسر طبق نرخ مندرج در قانون و پرداخت به اداره امور مالیاتی محل پرداخت بیان می‌نماید و آنچه مورد شکایت شاکی در مصوبه معترض عنه یعنی دستورالعمل شماره 506/1400/200 مورخه 1400/02/21 ( بندهای الف و ب ) می‌باشد ، ایراد به اداره مالیاتی محل پرداخت است و این در حالی است که مقرره‌های مورد شکایت اصولا در مورد ادارات مستقل که از حیث پرداخت مالیات و النهایه پرداخت حقوق مستقل عمل می‌نمایند ، نبوده بلکه در مورد حقوق و کسر مالیات حقوق نسبت به وابسته ها می‌باشد یعنی دفاتر و شعب و واحدهای سازمانی که وابسته به سازمان متبوع بوده و بیان می‌دارد چون حقوق توسط واحد متبوع و مرکزی پرداخت می‌شود نه دفاتر و شعب وابسته ، پس اداره مالیاتی صلاحیت دار جهت پرداخت مالیات بر حقوق و رسیدگی به اختلافات مالیاتی ، همان اداره ذی صلاح جهت رسیدگی به مالیات عملکرد است و این استدلال که فرآیند مالیات حقوق و مالیات عملکرد را از حیث رسیدگی و اداره مالیاتی ذی صلاح ( قلمرو جغرافیایی ) واحد می‌داند مغایرتی با قوانین و مقررات و مفاد ماده مرقوم الذکر نداشته به استناد بند ب از ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شکایت صادر می‌نماید. رای صادره ظرف بیست روز پس از صدور قابل اعتراض از سوی ریاست معزز دیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
محمد علی برومند زاده
رییس هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی
دیوان عدالت اداری