مورخ: 1400/11/25
شماره: 9903292
آرا هیات عمومی دیوان عدالت
رای شماره‌های 2920 و 2921 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: بند2 مصوبه شماره 3980/98/28/ ـ 1398/10/29 شورای اسلامی شهراصف هان که تحت عنوان عوارض بهره‌برداری موقت انواع دکل‌های مخابراتی و ارتباطی از تاریخ تصویب ابطال شد
مرجع تصویب : هیات عمومی دیوان عدالت اداری چهارشنبه 18 اسفند 1400
شماره ویژه نامه : 1518 سال هفتاد و هشت شماره 22424

رای شماره‌های 2920 و 2921 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: بند2 مصوبه شماره 3980/98/28/ ـ 1398/10/29 شورای اسلامی شهر اصفهان که تحت عنوان عوارض بهرهبرداری موقت انواع دکل‌های مخابراتی و ارتباطی از تاریخ تصویب ابطال شد

شماره 9903292 1400/11/25

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رییس هیات مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 140009970905812920 و 140009970905812921مورخ 1400/11/05 با موضوع: «بند 2 مصوبه شماره 3980/98/28/ ـ 1398/10/29 شورای اسلامی شهر اصفهان که تحت عنوان عوارض بهره‌برداری موقت انواع دکل‌های مخابراتی و ارتباطی از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: 1400/11/05 شماره دادنامه: 2921ـ 2920

شماره پرونده: 0000501 ـ 9903292

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکیان: 1ـ آقایان علی ناظریان جزی و علیرضا طغیانی خوراسگانی 2ـ شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل با وکالت آقایان محمدحسین نوریان و کامبیز فاطمی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 2 مصوبه شماره 3980/98/28 ـ 1398/10/29 شورای اسلامی شهر اصفهان تحت عنوان عوارض بهره‌برداری موقت انواع دکل‌های مخابراتی و ارتباطی

گردش کار: الف ـ آقایان علی ناظریان جزی و علیرضا طغیانی خوراسگانی به موجب دادخواستی واحد ابطال بند 2 و تبصره‌های 4، 5 و 8 از مصوبه شماره 3980/98/28 ـ 1398/10/29 شورای اسلامی شهر اصفهان تحت عنوان عوارض بهره‌برداری موقت انواع دکل‌های مخابراتی و ارتباطی را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:

" طبق ماده 92 قانون دیوان عدالت اداری به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص و جهت رسیدگی خارج از نوبت و بر اساس بند 1 ماده 12 و ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری ابطال بند 2 و تبصره‌های 4، 5 و 8 مصوبه عـوارض نصب و بهره‌برداری از دکل ها و ایستگاه‌های مخابراتـی شهر اصفهان تحت عنوان عـوارض بهره‌برداری موقت، موضوع پیوست شماره 1 بند 2 مصوبه شورای اسلامی شهر اصفهان به شماره 3980/98/28 ـ 1398/10/29 را به لحاظ مغایرت با مواد قانونی مذکور ذیل و خارج از حدود اختیارات قانونی بودن طرف شکایت از تاریخ تصویب درخواست می نماییم (در تبصره 8 مصوبه مورد درخواست ابطال صرفا ابطال عوارض بهره‌برداری موقت مورد درخواست موضوع خواسته شکایت می‌باشد):

1ـ هرچند شوراهای اسلامی شهر بر اساس حکم کلی مقرر در بند 16 ماده 80 قانون تشیکلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران از صلاحیت وضع عوارض شهری برخوردارند، ولی این صلاحیت را صرفا می‌توانند در خصوص فعالیت‌هایی که در ازای آن‌ها خدمتی به طور مستقیم از سوی شهرداری ارایه می‌شود، اعمال کنند که این ضابطه بر عوارض یا بهای خدمات بهره‌برداری موقت ماهانه یا سالانه مربوط به دکل ها و آنتن‌های مخابراتی منطبق نیست، زیرا شهرداری ها در موضوع دکل ها و آنتن‌های مخابراتی ارایه دهنده خدماتی به اپراتورها و شرکت‌های مخابراتی نیستند تا در ازای آن حق دریافت عوارض یا بهای خدمات بهره‌برداری موقت ماهانه یا سالانه را داشته باشند. دکل ها و آنتن‌های مخابراتی یا در ملک متعلق به مخابرات و اپراتورهای مخابراتی احداث می‌شوند و یا در ملک اشخاص خصوصی و یا شهرداری قرار می‌گیرند که در هر حال بها و اجاره ملک به مالکین پرداخت می‌شود. از سوی دیگر شهرداری ها در راستای اجرای بندهای 14، 20 و 27 ماده 55 قانون شهرداری ها، مبلغی را نیز به عنوان حق صدور مجوز و پروانه تاسیس دکل ها و تاسیسات مخابراتی دریافت می‌کنند که این حق به موجب دادنامه‌های شماره 2403 و 2404ـ 1398/08/14 هیات عمومی دیوان عدالت اداری تایید شده است. در عین حال چنانچه احداث دکل ها و آنتن‌های مخابراتی موجب ورود زیان و خسارت به معابر عمومی و ... نیز شود، شهرداری ها در چارچوب مقررات ماده 103 قانون شهرداری ها حق دریافت زیان وارده را دارند. از این رو بدیهی است که شهرداری ها پس از دریافت مبالغ فوق شامل بها یا اجاره محل استقرار دکل، مبالغ مربوط به حق صدور مجوز تاسیس دکل و همچنین زیان ها و خسارات ناشی از احداث دکل ها، دیگر حق دریافت عوارض یا بهای خدمات ماهانه یا سالیانه از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی استقرار یافته در فضاهایی را که خدمتی در قبال آن‌ها ارایه نمی کنند را ندارد.

2ـ هیات عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 1437ـ 1399/10/16 طبق ماده 91 قانون دیوان عدالت اداری و دادنامه شماره 1213ـ 1396/11/24 مبنی بر مجاز بودن شورای اسلامی شهر کرمانشاه به اخذ عوارض از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی را واجد ایراد قانونی دانسته است و دادنامه مذکور را نقض کرده است وبنابراین وضع و یا اخذ عوارض و یا خدمات بهره‌برداری موقت از مالکین و اپراتورهای مخابراتی بهره بردار از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی در قالب عناوینی از قبیل عوارض ماهانه یا سالانه، حق بهره‌برداری از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی جز در حد دریافت هزینه‌های متعارف برای صدور مجوز تاسیس دکل ها و آنتن‌های مخابراتی مبنای قانونی ندارد.

3ـ به موجب ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده، نرخ عوارض شهرداری ها و دهیاری‌ها در رابطه با کالا و خدمات مشمول این قانون تعیین شده است و مطابق ماده 50 قانون مذکور برقراری هرگونه عوارض برای انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و همچنین ارایه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها معین شده توسط شوراهای اسلامی و سایر مراجع ممنوع است و در ماده 52 این قانون نیز برقراری و دریافت هرگونه مالیات غیرمستقیم و عوارض دیگر از تولید کنندگان و واردکنندگان و ارایه دهندگان خدمات ممنوع شده است و دکل ها و آنتن‌های مخابراتی جزیی از فرایند تولید و عرضه خدمات نهایی مراجع مذکور هستند و در نهایت خدمت ارایه شده مشمول نرخ عوارض مصرح در ماده 38 قانون فوق‌الذکر خواهد بود، لذا وضع و اخذ عوارض یا بهای خدمات بهره‌برداری موقت در این خصوص توسط شورای اسلامی شهر اصفهان با مواد 50 و 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز مغایرت دارد.

4ـ وضع و یا اخذ عوارض و یا بهای خدمات بهره‌برداری موقت از مالکین و اپراتورهای مخابراتی بهره بردار از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی در قالب عناوینی از قبیل عوارض ماهانه یا سالانه، حق بهره‌برداری از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی جز در حد دریافت هزینه‌های متعارف برای صدور مجوز تاسیس دکل ها و آنتن‌های مخابراتی مبنای قانونی ندارد و این موضوع در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رای شماره 210 ـ 1395/03/18 نیز ذکر شده است با این استدلال که «به موجب ماده 1 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، عرضه کالا و ارایه خدمات در ایران همچنین واردات و صادرات آن‌ها از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون از ابتدای سال 1388 مشمول مقررات این قانون قرار گرفته است و در ماده 38 قانون یاد شده نرخ عوارض شهرداری ها و دهیاری‌ها در رابطه با کالا و خدمات مشمول قانون تعیین شده است و مطابق ماده 50 قانون مذکور برقراری هرگونه عوارض برای انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و همچنین ارایه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها معین شده توسط شوراهای اسلامی و سایر مراجع ممنوع است و در ماده 52 این قانون نیز برقراری و دریافت هرگونه مالیات غیرمستقیم و عوارض دیگر از تولیدکنندگان و واردکنندگان و ارایه دهندگان خدمات ممنوع شده است و دکل ها و آنتن‌های مخابراتی جزیی از فرآیند عرضه خدمات مخابراتی است و در نهایت این خدمت مشمول نرخ عوارض مصرح در ماده 38 قانون فوق‌الذکر می‌باشند.» همچنین در آرا شماره 1796 الی 1805 و 1808 ـ 1393/10/29، 567ـ 1396/06/14 و 887ـ 1396/09/14 به صراحت به ممنوعیت اخذ عوارض یا بهای خدمات بهره‌برداری موقت برای آنتن ها و دکل‌های مخابراتی تاکید گردیده است. از طرفی در رای شماره 573 و 574ـ 1395/08/25 دیوان عدالت اداری با رسیدگی طبق ماده 92 قانون دیوان عدالت اداری، با توجه به اینکه شوراهای اسلامی شهر محمدشهر و هشتگرد مفاد رای 1796 الی 1805 و 1808 ـ 1393/10/29 را در مصوبات بعدی خود رعایت نکرده اند با تعمیم آرای مذکور مصوبات شوراهای اسلامی شهرهای مذکور دراین خصوص را از تاریخ تصویب باطل نموده است.

لذا با توجه به توضیحات مذکور و مغایرت آشکار مصوبه معترض عنه با دلایل ارایه شده و با توجه به اینکه شورای اسلامی شهر اصفهان بند2 و تبصره‌های 4، 5 و 8 مصوبه مورد درخواست ابطال را مغایر مفاد آرای مذکور هیات عمومی دیوان عدالت اداری تصویب نموده است، طبق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری جهت رسیدگی خارج از نوبت و بر اساس بند 1 ماده 12 قانون دیوان عدالت اداری، ابطال بند 2 و تبصره‌های 4، 5 و 8 مصوبه عوارض نصب و بهره‌برداری از دکل ها و ایستگاه‌های مخابراتی شهر اصفهان تحت عنوان عوارض بهره‌برداری موقت، موضوع پیوست شماره 1 بند 2 مصوبه شورای اسلامی شهر اصفهان به شماره 3980/98/28 ـ 1398/10/29 را از تاریخ تصویب درخواست می نماییم. نظر به اینکه مطابق نامه شماره 2033/117ـ 1399/04/15 سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منطقه مرکزی اصفهان به استاندار اصفهان اخذ چنین وجوهی در شرایط اقتصادی فعلی، هزینه‌های نامتعارفی به اپراتورها تحمیل کرده است ومانع اجرای طرح‌های توسعه‌ای (وحتی حفظ وضع موجود شبکه ارتباطی استان اصفهان) و ارایه خدمات مطلوب به شهروندان شده است و تضییع حقوق اشخاص و همچنین اعتراض اپراتورها را به همراه داشته است و با توجه به اینکه در آرای شماره 573 و 574ـ 1395/08/25 و 321ـ 1396/04/13 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مصوبات شوراهای اسلامی از تاریخ تصویب باطل شده است، لذا طبق ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری ابطال مصوبه معترض عنه را از تاریخ تصویب درخواست می نماییم. (در تبصره 8 مصوبه مورد درخواست ابطال صرفا ابطال عوارض بهره‌برداری موقت مورد درخواست موضوع خواسته شکات می‌باشد."

ب ـ آقایان محمدحسین نوریان و کامبیز فاطمی به وکالت از شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل به موجب دادخـواستی ابطال بند 2 مصوبـه شماره 3980/98/28 ـ 1398/10/29 شورای اسلامی شهر اصفهان تحت عنوان عوارض بهره‌برداری موقت انواع دکل‌های مخابراتی و ارتباطی را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:

" احتراما در خصوص دادخواست این شرکت مبنی بر ابطال ماده 2 مصوبه سال 1399 شورای اسلامی شهر اصفهان در خصوص عوارض نصب دکل‌های مخابراتی موارد ذیل را به استحضار می‌رساند، وضع عوارض در شرایطی تصویب گردیده که مطابق ماده 1 مصوبه مزبور اپراتورها می‌بایست مبلغ مجزای دیگری به عنوان مبلغ صدور مجوز پرداخت نمایند این در حالی است که وضع عوارض مندرج در ماده 2 بنا بر موارد ذیل غیرقانونی و خارج از اختیارات شورای اسلامی شهر اصفهان می‌باشد:

الف ـ مطابق ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده برقراری هرگونه عوارض و سایر وجوه برای انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و همچنین ارایه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها معین شده است، ممنوع می‌باشد. از سوی دیگر مطابق ماده 38 همان قانون عموم فعالیت‌های تولیدی و خدماتی که خدمات مخابراتی نیز در زمره آن قرار می‌گیرند، موظفند عوارض خود را به صورت متمرکز پرداخت نمایند. لذا با توجه به تعیین تکلیف عوارض در ماده مزبور، مفاد ماده 50 به روشنی وضع هرگونه عوارض دیگر را ممنوع می‌نماید هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز در آرای شماره 1796 تا 1805 نیز دقیقا و به درستی بر اساس این معنی از قانون وضع هرگونه عوارض را بر دکل‌های مخابراتی را غیرقانونی و مصوباتی که دربردارنده چنین عوارضی باشند را باطل نموده است. هیات دیوان عدالت اداری آرای مزبور را مستدل به دو استدلال درست نموده است. ارایه خدمات تلفن همراه ملی بوده و محلی نیست که مشمول تبصره ماده 50 قرار گیرد. ارایه خدمات مخابراتی بخشی از فرآیند تولید بوده و مشمول صدر ماده 50 می‌باشد. لذا مقررات تبصره 1 ماده 50 در خصوص اخذ عوارض محلی منصرف از عوارض خدمات مخابراتی می‌باشد.

ب ـ هیات عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه 1437ـ 1399/11/18 نیز ضمن تایید آرای صادره موافق با استدلال فوق دادنامه شماره 1213ـ 1396/11/24 که برخلاف برداشت مزبور از قانون می‌باشد را ابطال نموده است. مطابق دادنامه 1437 هیات عمومی «اولا هر چند شوراهای اسلامی شهر بر اساس حکم کلی مقرر در بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف وانتخابات شوراهای اسلامی کشور وانتخاب شهرداران از صلاحیت وضع عوارض شهری برخوردار هستند. ولی این صلاحیت را صرفا می‌توانند در خصوص فعالیت‌هایی که در ازای آن‌ها خدمتی به طور مستقیم یا غیرمستقیم از سوی شهرداری ارایه می‌شود اعمال کنند که این ضابطه بر عوارض مربوط به دکل ها و آنتن‌های مخابراتی منطبق نیست و شهرداری ها در موضوع دکل ها و آنتن‌های مخابراتی ارایه دهنده خدمتی به اپراتورها و شرکت‌های مخابراتی نیستند تا در ازای آن حق دریافت عوارض ماهانه را داشته باشند. ثانیا: به موجب ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده نرخ عوارض شهرداری ها و دهیاری‌ها در رابطه با کالاها و خدمات مشمول این قانون تعیین شده است و مطابق ماده 50 قانون مذکور برقراری هرگونه عوارض برای انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و همچنین ارایه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها معین شده توسط شوراهای اسلامی و سایر مراجع ممنوع است و در ماده 52 این قانون نیز برقراری و دریافت هرگونه مالیات غیرمستقیم و عوارض دیگر از تولیدکنندگان و واردکنندگان کالاها و ارایه دهندگان خدمات ممنوع می‌باشد و با عنایت به اینکه دکل ها و آنتن‌های مخابراتی مورد استفاده اپراتورها و شرکت‌های مخابراتی جزیی از فرایند تولید و عرضه خدمات نهایی مراجع مذکور هستند و در نهایت خدمت ارایه شده مشمول نرخ عوارض مصرح در ماده 38 قانون فوق‌الذکر خواهد بود. لذا وضع عوارض در خصوص آن‌ها توسط شوراهای اسلامی شهر با مواد 50 و 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده مغایرت دارد و هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز بر مبنای همین استدلال به موجب دادنامه‌های شماره 1796 الی 1805 و 1808 ـ 1393/10/29، 210 ـ 1395/03/18، 573ـ 1395/08/25، 320 ـ 1396/04/13، 323ـ 1396/04/13، 567ـ 1396/06/14 و 887ـ 1396/09/14 مصوبات شوراهای اسلامی شهر در خصوص وضع عوارض در رابطه با دکل ها و تاسیسات مخابراتی را ابطال کرده است. بنا به مراتب فوق و بر مبنای دلایل مذکور وضع عوارض در خصوص مالکین و اپراتورهای مخابراتی بهره بردار از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی در قالب عناوینی از قبیل عوارض ماهانه و حق بهره‌برداری از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی جز در حد دریافت هزینه‌های متعارف برای سال 1396 شهرداری کرمانشاه مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.» لذا همان طور که هیات عمومی دیوان عدالت اداری اعلام داشته است دریافت هرگونه عوارض و حق بهره‌برداری از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی ممنوع می‌باشد.

ج ـ علاوه بر موارد فوق هیات عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره 1310 ـ 1399/11/12 در خصوص ابطال مصوبه شهر تبریز صراحتا وضع حق بهره‌برداری موقت را غیرقانونی اعلام نموده است.، مطابق رای مزبور «بند 1 ماده 22 تعرفه عوارض محلی سال 1397 شهرداری تبریز تحت عنوان بهای خدمات بهره‌برداری موقت، از جمله وجوه مطالبه شده مضاعف بوده و مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.» مطابق مدلول صریح دادنامه فوق وضع عوارض تحت عنوان حق بهره‌برداری موقت غیرقانونی بوده و ابطال گردیده است لذا با توجه به اینکه ماده 2 مصوبه مورد شکایت این شرکت در خصوص مصوبه اصفهان عینا در بردارنده همان عوارض تعیین شده در مصوبه شهر تبریز می‌باشد که ابطال گردیده است وضع مصوبه مورد شکایت خلاف مقررات موضوعه می‌باشد. نظر به موارد مزبور مصوبه مورد اشاره خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب کننده صادر شده، مستندا به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات وآیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال مصوبات مورد شکایت مورد استدعاست. همچنین مستندا به ماده 36 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، به جهت جلوگیری از تضییع حقوق عموم افراد (اپراتورهای مخابراتی و عموم مردم استفاده کننده از خدمات مخابراتی) تقاضای صدور دستور موقت جهت توقف اجرای مقرره فوق را از آن مرجع خواستارم."

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

" عوارض نصب و بهره‌برداری از دکل ها و ایستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی شهر اصفهان

2ـ عوارض بهره‌برداری موقت

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در محدوده و حریم شهر اصفهان مبادرت به نصب و بهره‌برداری از انواع دکل‌های مخابراتی و ارتباطی نمایند، از ابتدای سال 1399 موظف به پرداخت عوارض بهره‌برداری ماهیانه به شرح فرمول ذیل می‌باشند:

CP=T×a

CP : عوارض بهره‌برداری ماهیانه؛

T : تعرفه که برای سال 99 برابر 000/000/3 ریال در هر ماه می‌باشد؛

a : ضریب کاربری زمین محل نصب،که برای کاربری‌های مختلف به شرح جدول ذیل می‌باشد.

تبصره 4: رقم تعرفه مشخص شده (T ) از بعد از سال 1399، سالیانه متناسب با میزان تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی، افزایش می‌یابد.

تبصره 5: عوارض بهره‌برداری موقت ماهیانه، برای کاربری‌های غیر از اپراتورهای تلفن همراه، معادل 40 درصد رقم محاسبه شده CPدر نظر گرفته می‌شود.

تبصره 8: درآمد حاصل از «عوارض نصب و بهره‌برداری موقت از دکل ها و ایستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی»، درآمد اختصاصی سازمان زیباسازی شهرداری خواهد بود که در حساب جداگانه‌ای به نام این سازمان واریز می‌گردد. "

در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر اصفهان به موجب لایحه 1724/00/28 ـ 1400/06/11 اعلام کرده است که:

" 1ـ مصوبه شورای اسلامی شهر اصفهان در اجرای بند 16 ماده 71 قانون تشکیلات و وظایف شوراهای اسلامی کشور وانتخاب شهرداران و همچنین بنا بر تجویز مندرج در تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده به تصویب رسیده و مغایرتی با قوانین و مقررات ندارد بدین شرح که: برابر بند 16 ماده 71 قانون صدرالذکر، تصویب لوایح، برقراری یا لغو عوارض شهر با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت از جمله وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی شهر می‌باشد. همچنین برابر تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده، شوراهای اسلامی شهر و بخش جهت وضع هر یک از عوارض محلی جدید که تکلیف آن‌ها در این قانون مشخص نشده باشد، موظفند موارد را حداکثر تا پانزدهم بهمن ماه هر سال تصویب و اعلام نماید. بنابراین هیچ گونه ایرادی به صلاحیت و اختیار شورای اسلامی شهر اصفهان در تصویب عوارض مورد اعتراض وارد نبوده و شکایت مطروحه مستوجب رد است.

2ـ احداث و نصب تجهیزات و دکل‌های مخابراتی در محدوده وحریم شهر متضمن اشغال فضای بصری و فیزیکی شهری می‌باشد که در این خصوص اولا: مطابق تبصره 2 بند 1ـ 1ـ 15 ضوابط طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوب کمیسیون ماده 5قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، نمای اصلی شامل کلیه سطوح نمایان ساختمان است که متصل و مشرف به گذرها ومعابر و فضاهای عمومی می‌باشد و از عرصه ها و فضاهای عمومی و معابر و میادین قابل رویت و مشاهده است. ثانیا: برابر تعریف مندرج در بند 2ـ 1 ماده 2 ضوابط و مقررات ارتقا کیفی سیما و منظر شهری، منظور از منظر شهری کلیه عناصر طبیعی و مصنوعی (ساختمان ها و الحاقات آن‌ها ... مبلمان شهری، پوشش گیاهی و دیگر موارد) قابل مشاهده در عرصه‌های عمومی شهر شامل خیابان ها، میادین و پهنه‌های عمومی و غیره می‌باشد. ثالثا: حسب تبصره 2 بند 14ـ 1ـ 15 ضوابط طرح تفصیلی شهر اصفهان، استفاده از مصالح کامپوزیت، آلمینیومی و یا چوب در نماهای اصلی ساختمان‌های واقع در شهر اصفهان ممنوع و در برخی موارد نیز صرفا به میزان 10 درصد مجاز می‌باشد. همچنین به موجب بند 11ـ 1ـ 15 ضوابط فوق‌الاشاره حتی در خصوص تاسیسات الزامی ساختمان ها از جمله چیلر، کولر، کانال کولر و غیره، تاسیسات مزبور بایستی از فضاهای عمومی و مالکیت‌های همجوار غیرقابل رویت باشد. بنابر مراتب شرکت‌های خدماتی ارتباطی و به طور کلی اشخاص حقیقی و حقوقی با احداث و نصب تجهیزات مخابراتی موجب تحمیل عارضه و ایجاد زاویه دید برای شهروندان و آلودگی بصر می‌گردند که مسلما بایستی هزینه آن را شهر و شهروندان بپردازند و شهروندان نبایستی بار عارضه های تحمیلی مزبور را به دوش بکشند. فی‌الواقع با توجه به بافت تاریخی شهر اصفهان احداث دکل ها و ایستگاه‌های مخابراتی لطمات جبران ناپذیری را به منظر شهری اصفهان وارد نموده که آسیب‌های ناشی از این امر با دریافت عوارض از احداث کنندگان و صرف این مبالغ برای ارایه خدماتی همچون زیباسازی فضای شهری و به طور کلی تقویت سیما و منظر شهری جبران می‌گردد. بنابراین در جهت جبران عارضه های ناشی از دکل‌های مخابراتی شورای اسلامی شهر اصفهان نسبت به تصویب عوارض مورد اعتراض اقدام نموده و برابر با تبصره ذیل مصوبه مذکور درآمد حاصل از عوارض نصب و بهره‌برداری موقت از دکل ها (موضوع بند مورد اعتراض) درآمد اختصاصی سازمان زیباسازی شهرداری خواهد بود که در حساب جداگانه‌ای به نام این سازمان واریز می‌گردد لذا مصوبه مورد اعتراض منطبق با قوانین و مقررات بوده و موجبی جهت ابطال آن وجود ندارد.

3ـ شاکی با استناد به اینکه موضوع خدمات تلفن همراه ملی بوده و محلی نیست، آن را از شمول تبصره 1 ماده 50 خارج دانسته است. حال آن که در مصوبه مورد اعتراض هیچ گونه عوارضی بر عملیات مخابراتی و خدمات تلفن همراه وضع نگردیده بلکه عوارض مزبور صرفا مربوط به استقرار دکل مخابراتی در محل و بابت خدماتی است که شهرداری‌های محل استقرار دکل ها به شهروندان ارایه می‌نمایند که این امر به هیچ عنوان ارتباطی با عملیات نرم افزاری ایرانسل که به صورت کشوری ارایه میگردد ندارد. لذا بر خلاف ادعای شاکی عوارض موضوع مصوبه محلی و مشمول تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد.

4ـ برخلاف ادعای مطروحه از سوی شاکی مصوبه معترض عنه مغایرتی با قانون مالیات بر ارزش افزوده ندارد با این توضیح که ممنوعیت تصویب عوارض توسط شوراهای اسلامی شهر در ماده 50 قانون مرقوم صرفا ناظر به عوارض کالاها و خدماتی است که در این قانون تکلیف آن مشخص شده باشد. این در حالی است که در خصوص نصب و بهره‌برداری از دکل ها و تجهیزات مخابراتی در قانون مذکور عوارض وضع نشده است. لذا مصوبه مورد اعتراض بنابر اختیارات قانونی این شورا به تصویب رسیده و منع قانونی در خصوص تصویب عوارض مذکور وجود ندارد. با عنایت به مطالب معنون نظر به اینکه مصوبه مورد اعتراض در چارچوب اختیارات شوراهای اسلامی شهر به تصویب رسیده و مغایرتی با قوانین و مقررات ندارد از آن مقام عالی رد شکایت مورد استدعاست. "

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1400/11/05 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

با توجه به اینکه براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رای شماره 1437ـ 1399/10/16 این هیات، وضع عوارض بهره‌برداری موقت از انواع دکل ها و آنتن‌های مخابراتی خلاف قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بند 2 مصوبه شماره 3980/98/28 ـ 1398/10/29 شورای اسلامی شهر اصفهان که تحت عنوان عوارض بهره‌برداری موقت انواع دکل‌های مخابراتی و ارتباطی به تصویب رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری
مورخ: 1387/02/17
شماره: 1
قانون ارزش افزوده قدیم
مورخ: 1387/02/17
شماره: 2
قانون ارزش افزوده قدیم