مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی - جلسه 81

بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه هشتاد و یکم (81) 9 اسفنـدمــاه 1383 هجری شمسی 17 محرم الحرام 1426 هجری قمری

مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی

دوره هفتم ـ اجلاسیه اول

1384 ـ 1383

صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز یکشنبه نهم اسفندماه 1383

فهرست مندرجات :

1 ـ اعلام رسمیت و دستور جلسه .
2 ـ تلاوت آیاتی از کلام الله مجید.
3 ـ تذکر آیین‌نامه‌ای آقایان : عماد
افروغ ، سیدمحمدتقی محصل همدانی وحشمت الله فلاحت پیشه نمایندگان محترم تهران ، بافق و اسلام آبادغرب .
4 ـ تسلیت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی بمناسبت درگذشت آیت الله عبادی امام جمعه محترم مشهد.
5 ـ بحث و بررسی درخصوص کلیات لایحه بودجه سال 1384 کل کشور.
6 ـ اعلام وصول لایحه اصلاح ماده (60)قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با قید دوفوریت و تصویب یک فوریت آن .
7 ـ استرداد یک فقره طرح .
8 ـ اسامی غایبین و تاخیرکنندگان .
9 ـ اعلام ختم جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آیـنـده .

«جلسه ساعت هشت و بیست و سه دقیقه به ریاست آقای غلامعلی حدادعادل رسمیت یافت »
اداره تدوین مذاکرات مجلس شورای اسلامی

1 ـ اعلام رسمیت و دستور جلسه
رییس ـ بسم الله الرحمن الرحیم
با حضور 217 نفر جلسه رسمی است ، دستور جلسه را اعلام بفرمایید.
منشی (حاجی بابایی ) ـ بسم الله الرحمن الرحیم
دستور جلسه هشتاد و یکم روز یکشنبه نهم اسفندماه 1383هجری شمسی مطابق با هفدهم محرم 1426 هجری قمری :
ـ گزارش کمیسیون تلفیق درخصوص رسیدگی به لایحه بودجه سال 1384 کل کشور.

2 ـ تلاوت آیاتی از کلام الله مجید
رییس ـ تلاوت کلام الله مجید را آغاز بفرمایید.
(آیات (57 ـ 53) از سوره مبارکه «یوسف » توسط قاری محترم آقای مجید محسنی نیا تلاوت گردید)

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم ـ بسم الله الرحمن الرحیم
و ما ابری نفسی ان النفس لا ماره بالسو´ الا''ما رحم ربی ان ربی غفوررحیم * و قال الملک ایتونی به استخلصه لنفسی فلما کلمه قال انک الیوم لدینا مکین امین * قال اجعلنی علی '' خز''این الارض انی حفیظ علیم * و کذ''لک مکنا لیوسف فی الا رض یتبوا من ها حیث یشآ نصیب برحمتنا من نشا و لا''نضیع اجر المحسنین * و لاجر الاخره خیر للذین ''امنوا و کانوا یتقون *
(صدق الله العلی العظیم ـ حضار صلوات فرستادند)

رییس ـ از آقای مجید محسنی نیا قاری محترم سپاسگزاری می کنیم .

3 ـ تذکر آیین‌نامه‌ای آقایان : عماد افروغ ،سیدمحمدتقی محصل همدانی و حشمت الله فلاحت پیشه نمایندگان محترم تهران ، بافق و اسلام آبادغرب
رییس ـ همانطور که اطلاع دارید امروز چون لایحه بودجه دردستور کار است ، نطق قبل از دستور نداریم . حکمت اینکه نطق قبل ازدستور حذف شده این است که فرصت بیشتری برای رسیدگی به لایحه بودجه باشد. بنابراین از نمایندگان محترمی که درخواست تذکرکرده اند خواهش می کنم یا صرفنظر کنند یا اگر آنرا خیلی ضروری می‌دانند در نهایت اختصار بیان کنند، الان (6) نفر می‌خواهند تذکربدهند، این بمعنای این است که ما (6) نطق (5) دقیقه ای قبل ازدستور داشته باشیم یعنی نطق قبل از دستور حذف شده ولی بجای آن انواع صحبت های دیگر و تذکر است ، بهرحال تذکرها را وقت بدهید ومن از نمایندگان محترم خواهش می کنم به اختصار بکوشند که بتوانیم وارد بحث بودجه بشویم که بحث مفصل و مهمی است .
آقای قربانی وقت بدهید، دیگر هم کسی تقاضای تذکر نکند یعنی این فهرست را می بندیم .
منشی (قربانی ) ـ بسم الله الرحمن الرحیم
اولین نفر جناب آقای طلایی نیک هستند، بفرمایید.
رضا طلایی نیک ـ بسم الله الرحمن الرحیم
آقای رییس ، همکاران گرامی ! تذکر من در رابطه با مواد (23) و(224) است . در ماده (23) از وظایف هیات رییسه محترم نظارت برچاپ و توزیع گزارشهاست و در ماده (224) آمده که کمیسیون اصلی تصویب بودجه سالیانه کل کشور موظف است حداکثر ظرف مدت (15) روز ضمن رسیدگی به گزارش کمیسیون‌های تخصصی ، گزارش نهایی خود را (تاکید می کنم گزارش نهایی خود را) تنظیم و به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.
در بند (4) این ماده هم گفته در جلسه علنی شروع به رسیدگی می‌شود که امروز در دستور قرار گرفته .
آقای رییس ! من ضمن تشکر از تلاش های شبانه روزی کمیسیون تلفیق که خودم هم کم و بیش شاهد بودم انصافا مثل دیشب که تاساعت (1) نصف شب آقایان جلسه داشتند ولی تذکر من این است ،چگونه در دستور قرار گرفته گزارش رسیدگی به بودجه سالیانه درشرایطی که ما گزارش نهایی کمیسیون تلفیق را هنوز نداریم .جمعبندی نشده ، چاپ نشده ، در اختیار همکاران قرار نگرفته و کسی که الان می خواهد مخالف یا موافق بودجه صحبت کند به استناد چه چیزی باید صحبت کند؟
من جزو کسانی بودم که خودم را برای صحبت آماده کرده بودم ،اما دیدم که واقعا بین خود و خدا و وجدان خودم مبنایی و اطلاعاتی ندارم چون (90) درصد اعتبارات بودجه در ردیفهاست ، هنوز ردیفهاجمعبندی و به همکاران گزارش نشده ، آقای رییس ! برای اولین بار درعمر مجلس است که مجلس وارد رسیدگی به بودجه سالیانه می‌شود،بدون اینکه گزارش تلفیق بصورت نهایی شده باشد و گزارش تلفیق نسبت به ردیف ها به صحن گزارش شده باشد و ما اطلاعی از جمعبندی بودجه داشته باشیم .
لذا من خواهش می کنم به این مساله عنایت بشود و اگر می خواهیم روی کلیات ، مخالف و موافق محترم بصورت تشریفاتی صحبت کنند،بحثی نیست ، اما واقعا نمی شود الان قضاوت و ارزیابی و صحبت محتوایی نسبت به بودجه سال آینده کرد، بدلیل این است که کار تلفیق علی رغم اینکه منشی محترم هیات رییسه در تذکر هفته گذشته من فرمودند تا سه شنبه گذشته کار تلفیق تمام شده ، درصورتیکه امروزیکشنبه (5) روز گذشته ، هنوز تلفیق کارش تمام نشده و فرمودند که ازشنبه که حالا شد یکشنبه ، باز امروز هم ما گزارش نهایی کمیسیون تلفیق را نداریم . اینگونه رسیدگی کردن به بودجه سال آینده ممکن است یک رسیدگی کم محتوایی باشد و قطعا محتوای بودجه وقتی دقیقا رسیدگی نشود در سال آینده ما با یک وضعیت غیرواقعی (رییس ـ قرار شدمختصر بفرمایید) در رابطه با بودجه مواجه خواهیم شد، متشکرم .
رییس ـ توجه کنید که آنچه امروز دستور جلسه است اظهارنظرراجع به کلیات لایحه بودجه است ، جناب عالی که خودتان توجه دارید، سایر نمایندگان هم می‌دانند که بودجه یک کار ظریفی است وآنچه میسر بوده برای اعضای کمیسیون تلفیق صورت گرفته و آن مقداراطلاعی که دراختیار نمایندگان قرار گرفته برای اظهارنظر درباره کلیات بودجه کافی است ، برای موافقت یا مخالفت با کلیات بودجه قطعانمایندگان اطلاعات لازم را دارند.
اگر اعضای کمیسیون تلفیق برای بعضی ریزه کاری ها و نتیجه گیری های نهایی ناچار شدند جلسه تشکیل بدهند و الحاقیه ها واصلاحیه هایی بعدا در اختیار نمایندگان قرار می‌گیرد، این اصلاحیه هابصورتی نیست که شاکله کلی بودجه را عوض بکند. برای موافقت ومخالفت قطعا ما الان اطلاعات لازم را داریم و ان شاالله امروز دردستور قرار می‌گیرد. نفر بعد را معرفی بفرمایید.
منشی (قربانی ) ـ نفر بعد جناب آقای رجایی هستند، بفرمایید.
عباس رجایی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای رییس ! با توجه به بحث مستوفایی که آقای طلایی نیک فرمودند، تذکر من هم همین موضوع بود که منصرف می شوم .
رییس ـ خیلی متشکر، نفر بعد را اعلام بفرمایید.
منشی (قربانی ) ـ نفر بعد جناب آقای افروغ هستند، بفرمایید.
عماد افروغ ـ بسم الله الرحمن الرحیم
تذکر بنده به ماده (198) آیین‌نامه داخلی مربوط می‌شود، موردتحقیق و تفحص است .
درخصوص این ماده آمده که بلافاصله بعد از اینکه کمیسیون تخصصی گزارش خودش را به مجلس داد بایستی خارج از نوبت دردستور مجلس قرار بگیرد. ما در تاریخ 1383/11/03 به اتفاق آرا طی نامه 72/44/ک تحقیق و تفحص از مرکز امور مشارکت زنان راتصویب کردیم و طی نامه‌ای به هیات رییسه تقدیم کردیم ، حدودایکماه و خرده ای می گذرد و در صحن علنی مطرح نشد و در دستور کارهم نیامد و وقتیکه پیگیری کردیم مشخص شد که نامه گم شده و بعدگفتند که ظاهرا یک تجدید رویه‌ای می خواهد صورت بگیرد. من نمی فهمم چرا تجدید رویه درخصوص این مرکز صورت گرفت ،درحالیکه ما طی دو نامه همراه با هم دو تحقیق و تفحص را تصویب کرده بودیم ، یکی از آن‌ها در دستور کار قرار می‌گیرد، یکی از آن‌ها دردستور کار قرار نمی گیرد.
عزیزان حتما فلسفه نظارت را می‌دانند، اگر واقعا آن تحقیق وتفحص بموقع انجام و حداقل در دستور کار قرار گرفته بود، امروز ماشاهد یکسری جعل پراکنی ها علیه کمیسیون فرهنگی توسط این سازمان نبودیم ، اینکه به ما بگویند که عقلای مجلس ان شاالله یک تجدید رویه‌ای صورت بدهند و درواقع اصلاحاتی در مصوبات کمیسیون فرهنگی داشته باشند، اولا تمام این اخبار جعلی بود، ثانیابنده هم این توصیه را به هیات دولت می کنم که ان شاالله عقلایی درهیات دولت پیدا بشوند و جلو این جعلیات و جعل پراکنی ها و اخبارکذب منتسب به کمیسیون فرهنگی را بگیرند، اما اگر مجلس واقعا بموقع این مساله را در دستور کار قرار داده بود ما امروز با این مصاحبه های آنچنانی روبرو نبودیم .
رییس ـ خیلی متشکر، حالا بنده هم از همکاران در دفتر هیات رییسه سوال می کنم ببینم مشکلی که در به جریان افتادن تحقیق وتفحص کمیسیون فرهنگی بوده چیست ، ان شاالله بعد از بودجه به نوبت در دستور کار قرار می‌گیرد. نفر بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (قربانی ) ـ نفر بعد جناب آقای محصل همدانی هستند،بفرمایید.
سیدمحمدتقی محصل همدانی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
همان نحو که عزیزان اطلاع دارند کمیسیون قضایی در رابطه باتشکیل هیات تحقیق و تفحص قوه قضاییه تشکیل جلسه داد و هیات رامعرفی کرد، هیاتی که معرفی و انتخاب شدند بعضی ها که موردانتخاب ... (رییس ـ جناب آقای محصل همدانی ! شما تذکری که داریدمی دهید راجع به چیست یعنی به استناد کدام ماده است ، چه تخلفی ...)الان عرض می کنم ، تخلفی که یکی از نمایندگان اعتراض داشته است به عمل کمیسیون و نسبت‌های ناروایی در همین مجلس داد... (رییس ـ پس به استناد ماده 77 است ) بله ، با اجازه شما در ظرف چند دقیقه روشی که برای انتخاب هیات بوده است که مورد اعتراض یکی از اعضا که رای نیاورده ، واقع شده توضیح بدهم .
اینرا اطلاع دارید، بعد از آنکه تحقیق و تفحص در مجلس حتمی می‌شود، به کمیسیون تخصصی مربوطه ارجاع می‌شود تا اینکه در آنجاافرادی بعنوان هیات تحقیق و تفحص انتخاب بشوند، کمیسیون این معنا را اعلام کرد، اعضا کمیسیون که داوطلب برای عضویت درتحقیق و تفحص نام نویسی کردند، در ابتدا قرار شده تعداد هیات معرفی بشوند، روی همین زمینه رای گیری شد، قرار شد (15) نفرانتخاب بشوند، (9) نفر از کمیسیون و (6) نفر خارج از کمیسیون ، باهمین معنا رای گیری شد و داوطلبین نام نوشتند که در ابتدا (10) نفربودند و بعدا هم (2) نفر اضافه شدند، شدند (12) نفر، اضافه شدن این (2) نفر از این جهت بود هنگامی که نام نویسی می شد در جلسه حضورنداشتند ولیکن نهایتا قبل از رای گیری رسیدند و حق داشتند که نام نویسی کنند، من جمله همین عضو محترمی که اعتراض دارند، درنهایت رسیدند و نام نوشتند.
قرار شد (9) نفر از این (12) نفر انتخاب بشوند، انتخاب شدند،آنکسی که اعتراض کرده است ، رای نیاورده است یعنی رای کمتری داشته است ، خوب قهرا جزو اعضا، اعلام نشده است و لذا اعتراضی که ایشان کرده کذب است ، تکذیب می‌شود و در رابطه با اهانتی که به کمیسیون کرده است کمیسیون حق تعقیب را دارد، من خواهش می کنم آقایان توضیحات بیشتر هم اگر خواسته باشند مراجعه کنند تا حضوراتقدیم بشود، هیچگونه تبانی و تخلفی در کار نبوده است .
رییس ـ خیلی متشکر، نفر بعد را دعوت بفرمایید.
منشی (قربانی ) ـ نفر بعد جناب آقای الیاسی هستند، بفرمایید.
بهمن الیاسی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
تذکر من بند (4) ماده (224) است . امروز چون قرار است که به کلیات لایحه بودجه رسیدگی بشود و به همین دلیل هم اعداد و ارقام برای ما خیلی مهم است ، اما در گزارش کمیسیون تلفیق که به نمایندگان محترم تحویل داده شده ، منابع عمومی و مصارف معلوم نیست . بنابراین بنظر می‌رسد که رسیدگی به کلیات لایحه مقدورنباشد، چون بهرحال برای همکاران محترم مهم است که منابع اضافه شده ، کم شده ، مصارف چه وضعیتی پیدا کرده . بنابراین بنظر من قابل رسیدگی نخواهد بود.
رییس ـ متشکر، آقای حاجی بابایی ! شما یک توضیحی اگر لازم دارد بدهید.
منشی (حاجی بابایی ) ـ من یک نکته ای را اشاره کنم که شایدحدود (26) سال است در جمهوری اسلامی ایران بودجه نویسی وتصویب بودجه است ، معمولا کمیسیون تلفیق گزارش خودش رامی دهد، کل تغییراتی که در کمیسیون تلفیق همیشه بوجود آمده است از (2 و 3) درصد خارج نیست ، عزیزان ما در کمیسیون تلفیق بعضی ازشب ها من اینجا خدمتشان بودم تا ساعت (30/2) بعد از نصفه شب برنامه ها را تنظیم می‌کردند، آماده کردند، الان هم کاملا بودجه خدمت همه عزیزان است یعنی همه تبصره‌های بیست گانه خدمت شماست ،فقط آنچه که در بودجه نیامده رقم منابع و هزینه‌هاست یعنی رقم کلی است . قطعا رقم کلی هم مبنایی برای موافقت و مخالفت نیست ، فقط احکامی که در درون بودجه می‌آید دلیل بر موافقت و مخالفتهاست .من حس می کنم اگر عزیزان ما که قطعا همه شما در جریان بودجه بودید، در طول دو ماه گذشته ، امروز موافقت و مخالفت کردن با بودجه یک امر عادی است که در طول دو ماه گذشته شما با آن دست وپنجه نرم کردید.
ردیف ها هم هیچوقت در هیچ دوره‌ای ، در هیچ سالی ، الان من حدود(9) سال و (9) بودجه را گذرانده ام ، هیچوقت ردیف ، روز اول چاپ نمی شود و در اختیار قرار نمی گیرد، دو، سه روز که گذشت ، ردیف ها هم چاپ می‌شود و در اختیار نمایندگان قرار خواهد گرفت .
طلایی نیک ـ در همه دوره‌ها چاپ شده است .
رییس ـ بعبارت دیگر آن مطالب و مصوباتی که درحال حاضرهنوز بدستتان نرسیده ، فرصت برای موافقت یا مخالفت با آن باقی هست ، رویکرد دولت یا مجلس نسبت به بودجه تغییر نکرده یعنی اطلاع دارید، بحث موافقت و مخالفت آن است که برای بحث درباره کلیات لازم است . آقای قربانی نفر بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (قربانی ) ـ نفر بعدی جناب آقای فلاحت پیشه هستند،بفرمایید.
حشمت الله فلاحت پیشه ـ بسم الله الرحمن الرحیم
تذکر بنده ، بند (11) ماده (23) آیین‌نامه است ، وظیفه هیات رییسه در حفظ شان و منزلت و اقتدار مجلس و دفاع از حقوق و جایگاه قانونی نمایندگان . جناب آقای رییس ! همانطور که مستحضر هستید از ابتدای مجلس ما یک مباحثی را می دیدیم راجع به برخی از نمایندگان مطرح می شد که متاسفانه شمول پیدا می‌کرد به کل مجلس و تحلیل کلی این است که خیلی از زحماتی را که دوستان نماینده می کشند واقعاتحت الشعاع برخی از این اتهامات قرار می‌گیرد. اشاره من به صحبت های جمعه جناب آقای جنتی است ، راجع به مجلس شورای اسلامی ودرواقع یک علایمی وجود دارد به اینکه برخی از نمایندگان ممکن است موضوع جزایری درموردشان پیش بیاید، همه دوستان می‌دانند که موضوع جزایری سیاهترین برگ در تاریخ مجالس بعد از انقلاب بود،واقعا استفاده از چنین الفاظ و لغاتی که در فرهنگ سیاسی ما بعنوان یک نکته منفی بحساب می‌آید درمورد مجلس هفتم اجحاف است .
تذکر بنده به جناب عالی و هیات رییسه محترم بر می‌گردد، چراواقعا از ابتدا که چنین مباحثی مطرح شد، یک دفاع جدی از مجلس صورت نگرفت و یک راه کاری اندیشیده نشد که اگر هم اشتباه ولغزشی است کلیت مجلس زیر سوال نرود و الان هم از شما خواهش می کنم که یک توضیح جامعی راجع به این قضیه بفرمایید که در آینده ان شاالله خدمات دوستان بیش از این تحت الشعاع یکسری اتهامات قرار نگیرد.
رییس ـ حفظ شان مجلس و دفاع از پاکی مجلس وظیفه همه نمایندگان و وظیفه هیات رییسه و شخص بنده است ، از آغاز تاکنون هم در این مسیر قدم برداشتیم و یکی از افتخارات مجلس هفتم همین حساسیت نسبت به پاکی و امانت و درستی است . این دغدغه که درمجلس هست در بیرون مجلس هم هست ، بزرگانی که علاقه مند به مجلس هستند تذکری اگر می‌دهند از باب دلسوزی است ، قطعا سخنان آیت الله جنتی در نماز جمعه هم از سر دلسوزی بوده و ما از این جهت تایید می کنیم دلسوزی ایشان و دیگران را نسبت به مجلس و به حساسیتشان احترام می گذاریم . اما آنچه فرمودند اگر مقصود بطور کلی است خوب صحیح است ، اما اگر موردی بوده که منشا این تذکر شده .بنده از همینجا اعلام می کنم که خوب است آیت الله جنتی آن مورد را به ما بفرمایند، مطمین باشند که مجلس رسیدگی می‌کند، اگر صحت داشت برخورد می‌کند و اگر صحت هم نداشت آنرا اعلام می‌کند تاکنون از سوی ایشان به ما موردی اعلام نشده تا ما هم رسیدگی بکنیم ، اگرنگرانی کلی است ، این نگرانی بهرحال کلی است و مصداقی تاکنون به اطلاع ما نرسیده . بهرحال بنده از کلیت مجلس هفتم دفاع می کنم وافتخار می کنم که خدمتگزار چنین مجلسی هستم ، کمااینکه همه ماافتخار می کنیم که خدمتگزار ملت هستیم . نفر بعد را دعوت بفرمایید.
منشی (قربانی ) ـ جناب آقای حدادعادل ! شش نفر اول تمام شدولی در این فاصله پنج نفر دیگر از دوستان هم تقاضای تذکر کردند که به ترتیب آقایان : ملکی ، شاهی عربلو، جبارزاده ، مصباحی مقدم وسلیمانی هستند.
رییس ـ اجازه بفرمایید که تذکرات را برای امروز کافی بدانیم ،چون هر روز هم جلسه است ، آخر وقت هم جلسه است و عرض کردم این نقض غرض می‌شود که در آیین‌نامه گفته شده در هنگام طرح بودجه نطق قبل از دستور نباشد، آنوقت (11) نفر تقاضای تذکر بکنند،دوستانی که تقاضای تذکر کرده اند، اجازه بفرمایند که دیگر تا همان زمانیکه گفتم بعد از آن فهرست بسته می‌شود، عمل شد، اجازه بفرمایید که وارد دستور بشویم .

4 ـ تسلیت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی بمناسبت درگذشت آیت الله عبادی امام جمعه محترم مشهد
رییس ـ من یک اشاره‌ای بکنم به درگذشت آیت الله عبادی امام جمعه محترم مشهد و نماینده مجلس خبرگان که لازم است از جانب مجمع نمایندگان سه استان خراسان رضوی ، شمالی و جنوبی وهمچنین همه نمایندگان مجلس شورای اسلامی این ضایعه را خدمت حضرت بقیه الله و خدمت مقام معظم رهبری و مردم شریف استان خراسان ، مردم مشهد و بازماندگان ایشان ، بیت محترمشان تسلیت عرض بکنم . آیت الله عبادی پدر دو شهید بودند، برادر محترمشان جناب آقای عبادی نماینده محترم بیرجند در مجلس هفتم حضوردارند، ما به ایشان هم مخصوصا تسلیت عرض می کنیم .
یک اشاره‌ای هم بکنم به اینکه در اروند رود درگیری میان یک قایقی که ماموران گشت جمهوری اسلامی در آن بودند با قایق دیگری که معلوم نشده سرنشینان آن‌ها چه کسانی هستند و مسلح بودند اتفاق افتاده و دو نفر (اینطور که در اخبار بود) کشته و چند نفر مجروح شدند، ما هم تاسف خودمان را از این واقعه اعلام می کنیم ، به بازماندگان این شهدا تسلیت می گویم و از وزارت امور خارجه ووزارت دفاع هم درخواست می کنیم که به موضوع رسیدگی کنند و برای جلوگیری از تکرار اینگونه حوادث اقدام لازم را معمول بکنند.

5 ـ بحث و بررسی درخصوص کلیات لایحه بودجه سال 1384 کل کشور
رییس ـ آقای حاجی بابایی دستور را مطرح بفرمایید.
منشی (حاجی بابایی ) ـ گزارش کمیسیون تلفیق درخصوص رسیدگی به لایحه بودجه سال 1384 کل کشور است . جناب رییس ! باتوجه به اینکه کلیات لایحه بودجه مطرح است ، مخبر و موافقین ومخالفین ، (15) موافق و (15) مخالف صحبت می‌کنند و بعدکمیسیون و دولت و ان شاالله که امروز بتوانیم کلیات را رای گیری کنیم . مخبر محترم کمیسیون تشریف بیاورید.
محمدمهدی مفتح (مخبرکمیسیون تلفیق )ـ بسم الله الرحمن الرحیم
«و به تعالی نستعین الحمدلله رب العالمین و العاقبه للمتقین »
خدا را سپاسگزاریم که توفیق عنایت فرمود، از امروز متوکل علی الله مهمترین بخش فرایند قانون بودجه سال 1384 را که بررسی آن در صحن علنی مجلس هست مورد رسیدگی قرار بدهیم . لایحه‌ای که دولت بالغ بر (1) میلیون و (579) هزار میلیارد ریال ، چیزی حدود(158) هزار میلیارد تومان تقدیم مجلس کرده است که حدودا یک سوم آنرابودجه عمومی و دوسوم آنرا بودجه شرکت‌های دولتی ، بانک ها، موسسات انتفاعی وابسته به دولت تشکیل می‌دهد که حاصل تلاش هزاران نفرساعت کار کارشناسان ، مدیران ، مسوولان محترم در رده‌های مختلف ،در دستگاه‌های اجرایی ، همینطور سازمان محترم مدیریت وبرنامه ریزی و هیات محترم وزیران می‌باشد که جا دارد به نمایندگی ازامت عزیز و شهیدپرورمان از زحمات و تلاش های این عزیزان در قوه مجریه کمال تشکر را داشته باشیم .
همینطور در مجلس محترم هم شما همکاران عزیز با تلاش و وقت بسیاری که برای این امر مصروف داشته اید، چه در زمانیکه بعنوان بررسی شخصی و پیشنهاداتی که هرکدام از شما عزیزان ارایه کرده ایدبر این لایحه کار کرده و وقت مصروف کرده اید و چه در زمانیکه کمیسیون‌های تخصصی به بررسی این امر پرداخته اند و گزارش‌های خودشان را به کمیسیون تلفیق ارایه کرده اند و چه کار پر حجم ومتراکمی را که همکاران عزیز ما در کمیسیون تلفیق بر این مبنا انجام داده اند که به برخی از نکات آن (تذکراتی که عزیزان در اوایل جلسه فرمودند) اشاره شد. بعضا تا پاسی از شب و بعد از نیمه شب جلسات ادامه داشت و آنچه که امروز دراختیار شما عزیزان بعنوان گزارش کمیسیون تلفیق هست حاصل این تلاش های مجموعه عزیزان مجلس ونمایندگان محترم است . چه نمایندگان عزیز، چه کمیسیون‌های تخصصی و چه کمیسیون تلفیق که امیدوار هستیم ان شاالله مرضی رضای خداوند متعال باشد.
دوستان مستحضر هستند بر مبنای ماده (1) قانون محاسبات عمومی کشور، بودجه کل کشور که برنامه مالی دولت را برای یکسال بیان می‌کند، از طرفی درآمدها و هزینه ها، منابع و مصارف را مشخص می‌کند و از طرفی این ها را در قالبی و با بکارگیری ابزارهای اقتصادی ومالی ، بیان و سیاستگذاری می‌کند که در مجموع ما بتوانیم تعادلی را دراقتصاد کشور داشته باشیم و بسمت تعادل بیشتر پیش برویم .
بودجه امسال ...
جبارزاده ـ تذکر آیین‌نامه‌ای دارم .
رییس ـ آقای مفتح یک لحظه تامل بفرمایید! آقای جبارزاده تذکرآیین نامه‌ای دارند، آقای جبارزاده بفرمایید.
اسماعیل جبارزاده ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای حداد، اعضای محترم هیات رییسه ! همه شما عزیزان قسم یاد کرده اید که آیین‌نامه را اجرا کنید و براساس آیین‌نامه مجلس را اداره بفرمایید. تذکر من بند (4) ماده (244) است . در بند (4) این ماده گفته «در جلسه علنی پس از رسیدگی به کلیات بودجه و تصویب آن به پیشنهادهای مربوط به درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار بودجه عمومی دولت رسیدگی و سقف آن بتصویب خواهد رسید، پس از آن پیشنهادهای مربوط به تبصره ها و ردیف ها رسیدگی می‌گردد». (رییس ـمنظورتان ماده 224 است ؟) ماده (224)، بند (4). وقتیکه می گوید«در جلسه علنی پس از رسیدگی به کلیات بودجه » حضرت عالی استحضار دارید که بودجه یک ماده واحده است . تبصره ها و ردیفهابعنوان اجزای جنبی این ماده واحده هستند. وقتی می گوییم گزارش کمیسیون تلفیق باید به مجلس ارایه بشود یعنی ماده واحده به مجلس ارایه بشود. در گزارشی که دوستان ما بعنوان گزارش کمیسیون تلفیق چاپ کردند و به مجلس ارایه دادند، ماده واحده‌ای وجود ندارد.تبصره ها هستند و حالا ردیف ها هم که گزارش داده نشده ، خوب آنرا می گوییم که در جلسات بعدی هم قابل ارایه است . آنچه که امروز...
رییس ـ آقای جبارزاده یک لحظه تامل بفرمایید. آقای دکترسبحانی ! حضرت عالی تذکر آقای جبارزاده را توجه دارید؟! من درخواست می کنم بعد از صحبت ایشان جناب عالی یک توضیحی بفرمایید. آقای جبارزاده شما ادامه بدهید.
جبارزاده ـ عرض من این است که شما اگر گزارش کمیسیون تلفیق را نگاه کنید در صفحه (3) ماده واحده‌ای که آقایان به مجلس گزارش کرده اند آمده است که منابع «جای خالی »، منابع عمومی «جای خالی »، هزینه ها و تملک دارایی‌ها «جای خالی » یعنی عملا ماده واحده‌ای به مجلس ارایه نشده و هدف از بودجه ماده واحده است یعنی تعیین و پیش بینی درآمدها برای سال 84 و پیش بینی هزینه ها.عملا هیچکدام از این ها گزارش نشده ، الان شما می خواهید در کلیات بحث کنید، کلیات یعنی چه ؟ اصلا کلیاتی اینجا گزارش نشده که درمورد آن بحث بشود. تبصره‌هایی که الان مطرح هستند و در اینجاچاپ شده ، تبصره ها نحوه هزینه این ماده واحده یا نحوه تامین درآمدها و نحوه هزینه کردن این درآمدها را بیان می‌کند. وقتی کل ماده واحده‌ای که بعنوان یک ماده هم هست و بیش از یک ماده نیست و یک شوری است به مجلس گزارش نشده ، شما چطور می خواهید درمجلس کلیات آن بحث بشود.
آقای حاجی بابایی فرمودند (26) سال است که بودجه این شکلی به مجلس گزارش شده ، هرگز در (26) سال گذشته بودجه این شکلی به مجلس گزارش نشده ، ماده واحده با عدد خودش گزارش می‌شود، عدددرآمدها، عدد هزینه ها، در مجلس می‌آید بررسی می‌شود، اصلاح می‌شود، کم و زیاد می‌شود، نهایتا در روز آخر باز اینجا اصلاحات قرایت می‌شود، ماده واحده اصلاح می‌شود. چون ماده واحده‌ای به مجلس گزارش نشده ، ورود در کلیات خلاف آیین‌نامه است و من ازحضرت عالی تقاضا دارم که برخلاف آیین‌نامه در مهمترین بحث مجلس و کشور که می‌تواند بودجه سالانه کشور باشد ورود پیدا نکنیم .یک روز هم اجازه بدهید که کمیسیون تلفیق سقف ماده واحده راببندند، فردا شروع کنیم . خلاف آیین‌نامه وارد بحث بودجه نشویم ،خیلی ممنون .
رییس ـ خیلی متشکر، جناب آقای دکتر سبحانی ! حضرت عالی که به رعایت مقررات مشهور هستید و خودتان هم سال ها در مجلس تشریف داشتید و ریاست کمیسیون تلفیق را برعهده داشتید، اگرتوضیحی بفرمایید ممنون می شویم .
حسن سبحانی (رییس کمیسیون تلفیق ) ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ضمن تشکر از دقت همکاران عزیز و تشکر از زحمات شبانه روزی همه اعضای محترم تلفیق . به استحضار می رسانم که براساس اطلاعاتی که مربوط به (8) سال گذشته به یادم می‌آید که درجریان تلفیق بوده ام ، اولین روزیکه تبصره ها شروع به بررسی می شد،ارقام مربوط به ماده واحده آماده نمی شد و یکی ، دو روز طول می کشیدتا آن برگه مربوط به دربردارنده ارقام ماده واحده توزیع بشود. دلیل آنهم خیلی واضح است . لایحه بودجه واقعا یکی از حجیم ترین وسنگین ترین لوایحی است که در طول سال در مجلس مطرح می‌شود واز قضا درحالیکه لوایح دیگر مثلا یک پاراگراف ، دو پاراگراف دارد ویکماه مهلت بررسی آن هست ، این لایحه‌ای که حاوی چندین جلدکتاب حجیم است فقط (15) روز وقت برای رسیدگی دارد.
سقف دقیق مربوط به ارقام هزینه و درآمد در ماده واحده معطوف به این است که تغییرات اجزا در ردیف ها ظرف یکی ، دو روز اول آماده بشود. الان آنچه که ما دراختیار داریم ارقام لایحه بودجه است که درمجلدات مختلف و در ماده واحده کتاب بودجه دراختیار دوستان هست . مخبر محترم کمیسیون تلفیق هم تغییرات آن ارقام را الان به استحضار دوستان می‌رساند. بنابراین بلحاظ مبنایی ارقام مربوط به لایحه دراختیار هست ، تغییرات آن هم الان به استماع دوستان می‌رسد.بنابراین برای شکل گیری یک تصوری از اینکه ارقام به چه صورت درآمده ، بنظر می‌آید که کفایت می‌کند.
آقای رییس ! من در مجموع می خواهم عرض کنم که در گذشته هم یکی ، دو روز طول می کشید تا تغییرات را دقیق کنیم ، مغایرت ها،افتادگی ها و اضافات که هر لحظه ای پیش می‌آید. تا همین دیشب ساعت (1) و خرده ای مثلا می بینید یک رقمی کم شده ، حساب نشده ،زیاد شده ، سعی ما بر این است که در اولین فرصت که از (24) ساعت ،(36) ساعت بیشتر تجاوز نکند، آن ارقام دقیق بشود، دقت آنرا اینجااعلام کنیم ولی الان بنظر می‌آید با توجه به فرصتی که بوده و داشتن ارقام ماده واحده در لایحه و تغییراتی که جناب آقای دکتر مفتح اعلام می‌کنند، واقعا بوجود آمدن یک تصوری از اینکه این ارقام چقدراست ، در مجلس امکانپذیر باشد و هست .
رییس ـ خیلی متشکر، آقای مفتح شما صحبت خودتان را ادامه بدهید.
محمدمهدی مفتح (مخبر کمیسیون تلفیق ) ـ ... بله ، عرض می کردم که بودجه امسال اولین بودجه برنامه پنجساله چهارم کشوراست و اولین برنامه یکساله ای است که در قالب چشم انداز بیست ساله کشور عرضه می‌شود. بنابراین حرکت در راستای تحقق اهداف برنامه چهارم و همینطور در راستای چشم انداز بیست ساله کشور از مواردبسیار مهمی است که چه در دولت محترم و چه در مجلس محترم موردعنایت و توجه بوده است .
بنده (همینطور که جناب آقای دکتر سبحانی فرمودند) تلاش می کنم اهم مواردی را که در کمیسیون تلفیق نسبت به لایحه بودجه دولت تغییراتی ایجاد شده است در راستای جهت گیری ها و اهدافی راکه کمیسیون تلفیق مدنظر داشته است (در آن زمینه ها و جهت ها)گام‌هایی را برای اصلاح ساختار اقتصادی کشور بردارد، در این قالب مقداری از موارد را خدمت عزیزان عرض بکنم . طبیعی است درصحبت های مخالفین و موافقین محترم مطالبی بیان خواهد شد و درپاسخ به مواردی که دوستان بیان می‌کنند قطعا باز ممکن است مطالبی پیش بیاید. من بدلیل صرفه جویی در وقت این مطالب را به دو قسمت تقسیم می کنم که مقداری هم در پایان صحبت موافقین و مخالفین بتوانیم بیان کنیم و وقت زیادی به ارایه گزارش مصروف نشود.
در کمیسیون تلفیق با بررسی درآمدهای دولت به این جمعبندی رسیدیم که اقتصاد کشور شاید ظرفیتی برای افزایش درآمدها به میزان (3578) میلیارد تومان دیگر اضافه بر آنچه که دولت پیش بینی کرده است وجود داشته باشد و درحقیقت ما این میزان درآمدها را به درآمدهای دولت به ترتیبی که خدمتتان عرض خواهم کرد اضافه کردیم و مجموعه درآمدهای بودجه عمومی رقمی حدود (536) هزار میلیاردریال شده است . از این مبلغ (285) هزار میلیارد ریال آن که مشتمل بر(129) هزار میلیارد ریال درآمدهای مالیاتی و (127) هزار میلیاردریال درآمدهای مربوط به شفاف سازی حامل‌های انرژی باشد تشکیل می‌دهد. (137) هزار میلیارد ریال واگذاری دارایی سرمایه‌ای که عمدتا یعنی (134) هزار میلیارد ریال آن فروش نفت خام هست تشکیل داده و (113) هزار میلیارد ریال نیز واگذاری دارایی‌های مالی است که از این مبلغ (7) هزار میلیارد ریال آن فروش اوراق مشارکت پیش بینی شده است ، (70) هزار میلیارد ریال برداشت از حساب ذخیره ارزی و تقریبا (30) هزار میلیارد ریال هم فروش سهام شرکت‌های دولتی کمیسیون تلفیق پیش بینی کرده ، مقداری از این ها رااضافه کرده است . فرض کنید مثلا فروش سهام را دولت (15) هزارپیش بینی کرده بوده ، کمیسیون تلفیق (30) هزار.
آنچه که در کمیسیون تلفیق بسیار مورد توجه بوده است ، بحث میزان تحقق پذیری درآمدها بوده است . ما تلاش داشتیم درآمدها رابنحوی تنظیم و جمعبندی و تصویب کنیم که درصدهای بسیار بالا بااحتمالات زیاد قابل تحقق باشد. عدم تحقق درآمدها که در سال‌های اخیر ما بصورت مکرر با آن مواجه بودیم ، احتمالش بسیار کم باشد.بنابراین در کمیسیون تلفیق مکانیزمی بعنوان حساب ذخیره ریالی پیش بینی شده است که آن میزان از این درآمدهایی را که کمیسیون تلفیق برآورد داشته است که امکان افزایش درآمد دارد، مقداری از آن را که امکان و درصد احتمال تحقق پذیری اش را کمتر می دانسته درحساب ذخیره ریالی بگذاریم و این را برای درآمدهایی صرف کنیم که احتمالا در طول سال محقق نمی شود یعنی ما با احتمال بسیار بالا ان شاالله درآمدها را محقق شده داشته باشیم . چون می دانید بهرحال کسر بودجه که یکی از موارد ایجاد آن همین عدم تحقق درآمدهاست ،این آثار مخربی را بر اقتصاد دارد و از بابت افزایش تورم مشکلات زیادی را در اقتصاد کشور ایجاد می‌کند.
بودجه عمومی دولت چیزی حدود (3/28) تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور هست . از این بودجه حدود (32) درصد آن عمرانی و(68) درصد آنرا هزینه‌های جاری تشکیل می‌دهد. البته بنده در ادامه عرایضم عرض خواهم کرد که کار عمرانی در کشور منحصر به بودجه عمرانی دولت نیست . الان این فقط یادآوری بودجه عمرانی دولت است .
موضوع دیگری که باز در کمیسیون تلفیق به آن عنایتی بود، این بود که هزینه ها نیز بصورت واقعی دیده بشود یعنی ما هزینه ها را کمتراز آنچه که واقعا تحقق می‌پذیرد نداشته باشیم . همه ساله خصوصا درچند سال اخیر ما این مورد را داشته ایم که مرتب بیان می کردیم حقوق ها کمتر از آنچه که واقعا هست پیش بینی شده است یا در مواردی شبیه این در رابطه با هزینه ها. این تلاش شده است که ما واقعا هزینه هارا آن حدی که در طول سال تحقق می‌پذیرد پیش بینی کنیم که از این بابت نیز با کسری بودجه مواجه نشویم . امسال حدود (81) هزارمیلیارد ریال بعنوان حقوق و دستمزد در فصل اول برای دستگاه ها درلایحه بودجه دولت پیش بینی شده است که سال قبل این (74) هزارمیلیارد ریال بوده است . بنابراین از این بابت هم می‌توانیم با درصدبالایی ان شاالله اطمینان داشته باشیم که در این زمینه ها هم کسری نخواهیم داشت .
یکی دیگر از مواردی که کمیسیون به آن عنایت خاص داشته است ، اصلاح ساختار نظام مالی دولت بوده است . دولت بدهی‌های بعضا قابل توجهی به یکسری دستگاه ها و سازمان ها مثل تامین اجتماعی ، سازمان بازنشستگی ، آستان قدس رضوی و (5)، (6)دستگاه دیگر در مجموع دارد که در طول سال‌های قبل هم بتدریج تلاش بر این بوده است که از طریق واگذاری سهام ، این بدهی ها بسمت صفر میل کند و کاهش پیدا کند. بعضا واگذاری سهام روش مناسبی رابرای تحقق آن پیدا نمی کرده است . ما در کمیسیون تلفیق بر لایحه دولت این مورد را اضافه کردیم ، یک مکانیزمی را برای واگذاری سهام پیش بینی کردیم ، کمیته واگذاری تعریف کردیم که با ریاست معاون اول ریاست جمهوری تشکیل می‌شود، با حضور چند وزیر و دونماینده از مجلس بعنوان ناظر که این ها در راستای آنچه که در لایحه بودجه مصوب و تصویب شده است بتوانند سهام را واگذار کنند وان شاالله این واگذاری سهام امکان تحقق بالاتری داشته باشد و از این مسیر بدهی دولت به این سازمان ها کاهش پیدا کند.
موضوع دیگر مورد توجه انضباط مالی بیشتر دولت بوده است . دراین راستا در تبصره (20) اگر دوستان عنایت کنند می بینند که دربعضی از موارد و ردیف ها و در بعضی از موارد هزینه‌ای اجازه هزینه‌های خارج از شمول داده شده است . در کمیسیون تلفیق تمام این اجازه ها (10) برابر کم شد و آنچه که الان در کمیسیون تلفیق تصویب شده است به این صورت است که ضمن حفظ انعطاف پذیری که برای اجرای بودجه لازم است (که بعضی وقت ها باید هزینه کم بشودو اضافه بشود ضمن حفظ انعطاف پذیری ) ولی آن خارج از شمول ها درآن میزانی که برای انعطاف پذیری لازم است وجود دارد و بیش از آن وجود نداشته باشد.
موضوع دیگر حرکت در راستای انضباط مالی بیشتر شرکت‌های دولتی و همینطور سوق دادن شرکت‌های دولتی بسمت هدف برنامه که بالابردن راندمان و بهره وری شرکتهاست . در این راستا بررسی که کمیسیون تلفیق داشته ، به این نتیجه رسیده است که شاید بتوان حدود(4) هزار میلیارد تومان از هزینه‌های غیرعملیاتی شرکت‌های دولتی کسرکرد. معنای این حرف به این صورت است که (4) هزار میلیارد تومان به سود این شرکت ها اضافه خواهد شد و (25) درصد این که مالیات است ، (1000) میلیارد تومان به ردیف مالیات بر شرکت ها باید اضافه بشود. البته اضافاتی هم از طریق سود سهام دولت که وقتی اضافه بشودسود سهام هم اضافه خواهد شد، از آن طریق هم ممکن است که مبالغ دیگری را ما اضافه درآمد عمومی داشته باشیم .
در اینجـا تاکیـد عمده کمیسیـون تلفیـق به این معناست که بایداین ارقام از هزینه‌های غیرعملیاتی و غیرتولیدی شرکت ها کاهش پیداکند یعنی شرکت‌های دولتی در اهدافشان ، در وظایفشان ، درماموریتهایشان و در کارهای عمرانی شان بهیچوجه هیچگونه خلل وکاهشی پیدا نشود، بلکه این ارقام از هزینه‌های غیرعملیاتی کم بشود که عرض کردم هم گامی است در راستای افزایش راندمان و بهره وری وهم انضباط مالی بیشتر.
نکته دیگر توجه به اشتغال و رشد اقتصادی و گسترش فعالیت‌های عمرانی است . این نکته هم بسیار مورد توجه کمیسیون تلفیق بوده است که تصمیماتی که اتخاذ می‌شود بتواند درجهت افزایش اشتغال درکشور، افزایش فعالیت‌های عمرانی و رشد اقتصادی موثر باشد.
علاوه بر مواردی که بعنوان بودجه عمرانی خدمت شما عرض کردم ،آن نسبتی را که در بودجه عمومی ما می‌توانیم بیان کنیم ، موارد دیگری هست که در لایحه بودجه با تغییراتی که بعضا در کمیسیون داده شده است ، دوستان عنایت می فرمایند. بطور مثال ما حدود (15) هزارمیلیارد ریال وجوه اداره شده در اینجا پیش بینی کرده ایم که این وجوه اداره شده به اضافه مبلغی را که بانک ها از منابع داخلی خودشان می گذارندمی تواند تحرکی به کالاهای تولیدی و عمرانی در کشور ایجاد کند.
(370) هزار میلیارد ریال مجموعا سرمایه گذاری دولت وشرکت های دولتی است . دررابطه با اوراق مشارکت علاوه بر (7) هزارمیلیارد ریالی که خدمت شما عزیزان عرض کردم ، ما در مجموع حدود (3200) میلیارد ریال برای شرکت‌های دولتی پیش بینی کرده ایم ،(حدود (500) میلیارد ریال برای وزارت مسکن و (500) میلیاردریال هم برای شهرداری ) در مجموع (11) هزار و (200) میلیاردریال فروش اوراق مشارکت را در لایحه بودجه امسال داریم که این هم باز در راستای کارهای عمرانی می‌تواند کمک موثری باشد.
ما اضافه بر آنچه را که دولت بعنوان فاینانس برای طرح ها پیش بینی کرده است ، چیزی حدود (8) میلیارد دلار هم اضافه بر این ها پیش بینی کرده ایم که امکان اجرای کارهای عمرانی که منابع مالی آن از طریق فاینانس تامین می‌شود (فاینانس با گرفتن مبالغ آن بصورت ارزی و درقالب فاینانس ) بتوانیم این کار را انجام بدهیم که از این مبلغ دقیقا(500) میلیون دلار در کمیسیون تلفیق پیش بینی شده است که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بتواند اوراق مشارکت ارزی منتشرکند و برای صنایع «Technology High» (تکنولوژی بالا) و پایین دست پتروشیمی سرمایه گذاری کند. برای گاز و گازرسانی به روستاهاو صنایع (600) میلیون دلار به آنچه که دولت بعنوان فاینانس مطرح کرده بود در کمیسیون اضافه شده است ، حدود (1) میلیارد دلار برای تولید برق اجازه داده شده است . برای بهینه سازی پالایشگاه‌ها (چندپالایشگاه ) و افزایش تولید بنزین چیزی حدود (5/2) میلیارد دلارپیش بینی شده است ، برای اجرا و احداث (3) پالایشگاه برای میعانات گازی چیزی حدود (2/1) میلیارد دلار و برای حمل و نقل عمومی ،مترو و اینگونه موارد نیز حدود (2) میلیارد دلار، در مجموع حدود (8)میلیارد دلار اینجا ما امکان سرمایه گذاری بیشتر را داریم ...
در رابطه با اوراق مشارکت هم این نکته را خوب است عرض کنم که در کمیسیون تلفیق این شرط اضافه شده است که اوراق مشارکت بصورتی منتشر بشود که قطعا برای طرح‌های انتفاعی باشد. قانون انتشاراوراق مشارکت حتما رعایت بشود، بنحوی که بازپرداخت این ها ازداخل خود همان طرح انجام بشود. درحقیقت طرح ، طرح انتفاعی باشد.
این مجموعه اقدامات (که ان شاالله بعضی موارد دیگر هم ممکن است باشد که در طول رسیدگی به بودجه به آن خواهیم پرداخت ) منجرخواهد شد به ایجاد حدود (900) هزار فرصت شغلی جدید در کشور.رشد تولید ناخالص داخلی را ان شاالله بیش از (7) درصد افزایش خواهدداد که در این زمینه انتظار است که صنعت و معدن حدود (5/10) درصدرشد کند، فعالیت‌های بخش ساختمان (9/10) درصد رشد داشته باشد،کشاورزی (6) درصد، خدمات (8) درصد و نفت و گاز هم (6/2)درصد. البته نقدینگی در مجموع بررسی‌هایی که شده است پیش بینی می‌شود که (24) درصد رشد داشته باشد و نرخ تورم ما با رشدی حدود(5/14) درصد در سال آینده پیش بینی می‌شود.
نکته بعدی که مورد توجه کمیسیون تلفیق بوده است ، توجه به معیشت مردم و اقشار آسیب پذیر بوده است که ما بتوانیم تصمیماتی در راستای رعایت بیشتر حال مردم ، خصوصا اقشار آسیب پذیر داشته باشیم . چیزی حدود (39) هزار میلیارد ریال یارانه در سال آینده ان شاالله پرداخت خواهد شد که از این رقمی نزدیک به (19) هزارمیلیارد ریال آن یارانه آرد و نان است ، (7/7) هزار میلیارد ریال آن یارانه کالاهای کوپنی (کالابرگی ) است ، چیزی نزدیک به (6) هزارمیلیارد ریال یارانه نهاده‌های کشاورزی است و در این رابطه مواردی را پیش بینی کرده ایم .
نکته بعد که باز مورد توجه کمیسیون بود، توجه به عدالت اجتماعی ، توازن منطقه‌ای و حرکت در راستای حذف عدم تعادل های منطقه‌ای ، نقاط برخوردار، نقاط توسعه نیافته که بتوانیم درجهت بالاآوردن نقاط توسعه نیافته گام‌هایی را برداریم . در این رابطه به آنچه که دولت در اعتبارات ویژه روستایی پیش بینی کرده بود که به رقم (600)میلیارد ریال ، کمیسیون تلفیق (400) میلیارد ریال دیگر افزوده و رقم آن به (1000) میلیارد ریال افزایش پیدا کرده است ، اصطلاحا همان بودجه مناطق محروم که بیان می کنیم این مبلغ را ما در کمیسیون تلفیق (40) میلیارد تومان اضافه کردیم .
همینطور بودجه‌ای را که دولت محترم برای توازن منطقه‌ای (3)در (1000) ارزش نفت خام گذاشته بود، در کمیسیون تلفیق (2) در(1000) اضافه شد و (5) در هزار ارزش نفت خام قرار شد که برای توازن منطقه‌ای و همینطور مناطق توسعه نیافته شهری و (درحقیقت شهرستان‌های توسعه نیافته ) مصرف بشود. چیزی بیش از (812)میلیارد ریال تفاوت این (2) در هزاری است که کمیسیون تلفیق درجهت تحقق عدالت اجتماعی انجام داده است و همینطور باز درهمین راستا دولت را ملزم کرده است درصورتیکه تقاضا برای سرمایه گذاری در مناطق محروم باشد، (20) درصد حساب ذخیره ارزی را که برای توسعه صنعت پیش بینی شده است که در لایحه بودجه (8) میلیارد دلار است ، برای ایجاد صنایع در مناطق توسعه نیافته و مناطق محروم مصرف بشود.
در کمیسیون تلفیق توجهی به رشد و بالندگی نیروها و مدیران درسطح شهرستان ها بوده است ، برای حذف تمرکزگرایی و درحقیقت درراستای تمرکززدایی در این راستا آنچه را که امکانپذیر بوده است تصمیمات را به کمیته برنامه ریزی شهرستان تفویض بکنیم ، کمیسیون تلفیق از شورای برنامه ریزی و توسعه استان حذف کرده و به کمیته برنامه ریزی شهرستان تفویض کرده است که ان شاالله نتیجه این علاوه بر اینکه پروژه‌هایی که در شهرستان ها انجام می‌شود کارشناسی بهتری می‌شود، زمینه ای برای رشد استعدادها و خلاقیت مدیران باشد.
اقشار مورد حمایت مثل کمیته امداد حضرت امام ، سازمان بهزیستی و اینگونه سازمان ها مورد حمایت و توجه قرار گرفته اند.
در رابطه با رسیدگی به بودجه تلاش شده است که محتوای قانون بودجه و آنچه را که ماهیت بودجه است تطبیق بیشتری پیدا کند. بندهاو تبصره‌هایی که ماهیت بودجه‌ای ندارد، بلکه ماهیت دایم دارد در یک همکاری بسیار خوبی که دولت محترم هم داشتند، این ها را حذف کرده ایم و قرار شد که بصورت یک قانون دایم ان شاالله تصویب بشودکه در جلسه قبل هم مجلس محترم به رسیدگی بصورت اصل هشتاد وپنجمی این موارد حذف شده رای داده است ، ان شاالله که بتوانیم تاپایان سال یا در ماه اول سال آینده این را تصویب کنیم که از نظراجرایی هم بودجه سال 84 مواجه با اشکال نشود.
بهرحال بخواهم مسایل را خدمت عزیزان عرض کنم همانطور که در اوایل عرایضم عرض کردم مطالب متعدد است ، چون بهرحال لایحه بودجه به زمینه‌های فراوانی در اقتصاد کشور می‌پردازد. در تمام آن زمینه ها در لایحه بودجه ما ردپاها و تصمیماتی داریم ، بطول انجامیدن گزارش آن بیش از این ممکن است باعث خستگی عزیزان بشود. ان شاالله من موارد بعدی را در نوبت بعد که در پاسخ سوالات عزیزان خواهد بود خدمت شما عزیزان عرض می کنم . امیدوار هستیم که این قسمت از فرآیند قانون بودجه نیز بخوبی انجام بشود و تغییراتی را که مجلس محترم انجام خواهد داد، تدابیری را که برای قانون بودجه اتخاذ می‌کند ان شاالله بسمتی باشد که شکوفایی بیشتر اقتصادی و رفاه بیشتر برای مردم مان و حرکت بسمت نقطه تعادل و نقطه مطلوبی را که در اقتصاد مدنظر همه ما هست ، گام‌هایی در آن راستا این تدابیراتخاذشده در مجلس در زمان رسیدگی به بودجه ما را به آن سمت پیش ببرد. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
رییس ـ خیلی متشکرم ، قبل از اینکه مخالف و موافق درباره کلیات بودجه صحبت کنند، من به اطلاع نمایندگان می رسانم در سال‌های قبل هم که گزارش کمیسیون تلفیق در دستور کار قرار می‌گرفت و به نمایندگان تقدیم می شد، همراه با ماده واحده نبوده . بعنوان نمونه سال قبل گزارش کمیسیون تلفیق رسیدگی به لایحه بودجه سال 1383 بدون ماده واحده بوده است . این نمونه هم اکنون از اداره قوانین به تقاضای بنده دراختیار من قرار گرفته ، به اطلاع نمایندگان می رسانم که اصولا ازتبصره (1) شروع شده نه همراه با ماده واحده و ماده واحده یکی ، دو روزبعد جداگانه دراختیار نمایندگان قرار گرفته . بنابراین آن اشکالی که بعضی از دوستان مطرح می‌کردند که جای اعداد و ارقام ماده واحده خالی است ، اصلا این رسم نبوده . لااقل اینکه گفتند در (26) سال گذشته هیچوقت اینطور نبوده ، سال قبل و سال‌های قبل بوده .
این محض اطلاع که زحمات دوستان ما در کمیسیون تلفیق نادیده گرفته نشود و کار غیرقانونی هم نمی کنیم . دیدگاه بنده این است ، آنچه در موافقت یا مخالفت با لایحه بودجه مدخلیت دارد، رویکرداقتصادی دولت و مجلس است یعنی موافق و مخالف بر سر آن (2)،(3) درصدی که کمیسیون تلفیق در اعداد و ارقام ممکن است تغییرات ایجاد کند، فعلا زیاد جای بحث ندارد، بلکه آن نوع نگاه و نگرش دولت یا مجلس است که باید از آن دفاع شود یا مورد انتقاد قراربگیرد. مخالف اول را دعوت بفرمایید صحبت کنند.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف اول جناب آقای رجب رحمنی هستند،بفرمایید.
رجب رحمنی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
«لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم »
با تسلیت شهادت حضرت اباعبدالله الحسین ـ علیه السلام ـ و یاران بزرگوارش به مسلمانان جهان ، امت بزرگوار ایران و به پرچمدارعاشورایی انقلاب ، مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی ).
قبل از مخالفت با بعضی از نکات بودجه که به استحضارنمایندگان محترم خواهم رساند، برخود لازم می دانم که از زحمات وتلاش های دولت محترم ، سازمان محترم مدیریت و برنامه ریزی کشورو کارشناسان زحمتکش آن ، بخصوص اعضای محترم کمیسیون تلفیق بودجه که با تلاش های طاقت فرسا و شبانه روزی درصدد ایجاد یک راه کار مفید و مناسب برای بودجه کشور بودند و انصافا بنده که امسال سیزدهمین سال حضورم در مجلس است ، اقداماتی که کمیسیون تلفیق در این دوره کشید از همه دوره‌ها بیشتر بود و تغییرات محتوایی واساسی زیادی را در تبصره ها بوجود آورد. خیلی از تبصره‌های غیربودجه ای را حذف کرد، تبصره‌هایی که قانون دایمی داشتند، آن‌ها راحذف کرد ولی درعین حال این بودجه خالی از اشکال نیست . ایرادات زیادی هم برآن وارد است که ان شاالله در کنکاشی که در صحن علنی مجلس باز انجام خواهد شد، از خداوند متعال می خواهیم که به همه ماتوفیق عنایت کند، آنچه که به نفع مردم بویژه محرومین و مستضعفین است ما قدم برداریم و ان شاالله یک بودجه تا آنجاییکه ممکن است خالی از اشکال باشد، درنهایت تصویب کنیم .
دررابطه با مسایل بودجه و تدبیرات من صحبتم را از فرمایشات پیامبر بزرگوار اسلام حضرت محمد ـ صلی الله علیه وآله ـ (حضار صلوات فرستادند) شروع می کنم که فرمودند: «انی لا اخاف امتی الفقر بل انی اخاف علیکم من سو تدبیر» و باز معصوم ـ علیه السلام ـ در فرمایشی فرمودند که :«الکمال کل الکمال التفقه فی الدین و الصبر علی النایبه و تقدیرالمعیشه ».تقدیر معیشت و تفقه در امور و تدبیر درست و صحیح در انجام امورات مملکت از مواردی است که ما را می‌تواند به نقطه های پیروزی نزدیک تر کند.
و باز در این زمینه بقول شیخ سعدی شاعر بزرگوار ایران که فرمودند:
براحوال آنکس بباید گریست که دخلش بود نوزده ، خرج بیست
و یا:
اگر باران به کوهستان نبارد به سالی دجله گردد خشکسالی
رییس ـ خشک رودی !
رحمنی ـ «خشک رودی ». تشکر می کنیم ، احسنت .
ایرادهایی که در بودجه وجود دارد، کلیت داشته . یکی مساله نظام بودجه نویسی است که بودجه امسال هم فارغ از آن نیست . اصولابراساس منطق عملی نبوده و معمولا باز وقتیکه تورق و تعمق می کنیم ،بحث چانه زنی ها... اگر شما لایحه بودجه را ورق بزنید، آن ردیف ها رانگاه کنید، خواهید دید که بعضی از استان‌ها از چقدر اعتبارات برخوردار هستند، و بعضی از استان‌ها به چه شکل .
مطلب دیگر، تحقق اهداف پیش بینی شده ، هیچوقت در لوایح بودجه تعقیب نشده یعنی مجلس آن نظارت‌های واقعی را بعد از تصویب روی نحوه هزینه بودجه ها نداشته و اگر هم گزارشاتی آمده ، به آن گزارشات توجه نشده .
مطلب بعدی ، دولت و مجلس در طی یکماه نمی توانند تمام مسایل بودجه را رسیدگی کنند. مخصوصا بودجه عظیم شرکت‌های دولتی که دوسوم بودجه کل کشور را تشکیل می‌دهند. این درطی سال (4)،(5)، (6) ماه وقت می خواهد. درطی یکماه آنهم با (3) شیفت ، اواخر باخستگی و کوفتگی نمی شود مساله اساسی و عمده این شرکت‌های دولتی را به این کیفیت رسیدگی کرد.
مطلب بعدی ، بعضی از مسوولین محترم تمایلی دارند که بعضی ازردیف ها و بعضی از موارد دربودجه وجود داشته باشد که خارج ازمحاسبات و خارج از شمول باشد که روی اینهم بایستی توجه کنیم .
مطلب دیگری هم که باز دربودجه وجود دارد، علاوه برآنچیزی که دولت محترم آورده ، کمیسیون تلفیق هم اضافه کرده ، افزایش به سرجمع است که این رشد را بالا می‌برد. بیش از (5) هزار و (500)میلیارد تومان به سقف بودجه اضافه کردن که حدود (3) هزار و (500)میلیارد تومان آن مشکوک‌الوصول است و (2) هزار میلیارد تومان آن عملی . این درنهایت سقف تورم و نقدینگی را بالا خواهد برد.
مطلب بعدی مساله نرخ دلار است . مساله نرخ دلار که (909)تومان درلایحه بودجه تصویب و مصوب شده ، قطعا مخالف طرح تثبیت قیمتهاست که یکی از کارهای عمده و اساسی مجلس محترم شورای اسلامی بود.
درخصوص مسایل بودجه ، به اختصار من مطالب زیادی رایادداشت کردم که در این وقت کم بیان همه آن‌ها میسر نیست . درلایحه بودجه دولت (3) جدول وجود دارد که درآمدهای عمومی ، واگذاری وتملک دارایی‌های سرمایه‌ای و تملک دارایی‌های مالی به ترتیب درآنجاذکر شده که اگر ما به این جدول نگاه کنیم ، ملاحظه می کنیم که درآمدهای اختصاصی (8/4) درصد از بودجه عمومی دولت را تشکیل می‌دهد و درماده واحده ذکر گردیده .
مورد دوم کسری بودجه عمومی دولت است . درلایحه بودجه سال 1384 مبلغ (70) هزار و (757)میلیارد ریال است که این کسری نسبت به سال گذشته بیش از (3/68) درصد افزایش دارد. خوب ، این یک مبلغ خیلی بالایی است و این در شرایطی است که اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای (3/4) درصد رشد دارد. عزیزان این مقایسه را داشته باشندکه آنجا (3/68) درصد و اینجا رشد حدود (3/4) درصد و ازطرف دیگرحدود (9/20) درصد از مجموع بودجه عمومی دولت که بمیزان (104)هزار و (689) میلیارد ریال است تشکیل می‌شود.
سهم اعتبارات هزینه‌ای (7/72) درصد به مبلغ (368) هزار و(486) میلیارد ریال است و سهم تملک دارایی‌های مالی معادل (4/5)درصد به مبلغ (27) هزار و (51) میلیارد ریال است . ازآنجاییکه تملک دارایی‌های مالی نیز یک نوع هزینه بدهی‌های دولت تلقی می‌شود،حدود (1/79) درصد بودجه را اعتبارات جاری و (9/20) درصد آن را اعتبارات سرمایه‌ای تشکیل می‌دهد که اگر ما به چهره اعتبارات هزینه‌ای نگاه کنیم ، اعتبارات عمومی (13) هزار و (716) میلیاردریال ، امور دفاعی و امنیتی (37) هزار و (170) میلیارد ریال ، اموراجتماعی و فرهنگی (104) هزار و (975) میلیارد ریال ، اموراقتصادی (11) هزار و (524) میلیارد ریال ، ردیف‌های متفرقه (201)هزار و (101) ریال است که به نسبت درصد رشد آن‌ها، امور عمومی (7/3) درصد، امور دفاعی (10) درصد، امور اجتماعی ـ فرهنگی (5/28) درصد، اقتصادی (3) درصد و ردیف‌های متفرقه (6/54)درصد رشد دارد.
خوب ، درشرایطی که (6/54) درصد از اعتبارات هزینه‌ای درردیف های متفرقه قرار گرفته ، این چیز مطلوبی نیست . خود این بیانگراین است که این اعتبارات فاقد برنامه بودجه‌ای می‌باشند. مگرمی شود (6/54) درصد ردیف ها، ردیف‌های متفرقه باشند و این انحراف از نظام برنامه ریزی و بودجه‌ای است . اگر اعتبارات مشخصی را ما به دستگاه‌های اجرایی اختصاص بدهیم و هرقدر از ردیف‌های متفرقه کم کنیم ، وضعیت بودجه شکل بهتری پیدا خواهد کرد.
اگر به اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای نگاه کنیم ، امور عمومی (4) هزار و (45) میلیارد ریال ، امور دفاعی (3) هزار و (374) میلیاردریال ، امور اجتماعی و فرهنگی (16) هزار و (282) میلیارد ریال ،امور اقتصادی (64) هزار و (758) میلیارد ریال ، ردیف‌های متفرقه (16) هزار و (230) میلیارد ریال می‌باشند. درشرایطی که (5/15)درصد از اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای در ردیف‌های متفرقه قراردارد، اینهم بیانگر آن است که این اعتبارات فاقد برنامه‌های بودجه‌ای می‌باشند و از نظام بودجه‌ای منحرف شده اند. در ذیل دستگاه‌های مادر بهتر است که قید می‌گردید و این (5/15) درصد مشخص می شد.
مطلب دیگر درقسمت اجرایی اعتبارات هزینه‌ای است که مطلب بسیار مهمی است . خوب ، دراینجا ما اعتبارات جبران خدمت کارکنان دولت به مبلغ (74) هزار و (189) میلیارد ریال است که معادل (1/20)درصد از بودجه کل را تشکیل می‌دهد. با آنکه ضریب حقوقی کارکنان دولت از (350) به (380) افزایش خواهد یافت ، این یک چیزی درحدود (6/8) درصد می‌شود. قاعدتا بایستی نسبت به سال 1383افزایش داشته باشد ولی وقتیکه ما اینرا دقیقا بررسی می کنیم ، ملاحظه می کنیم که نه تن ها افزایشی ندارد، بلکه (2/0) درصد هم کاهش دارد.
شما درنظر بگیرید که مطالبات فرهنگیان ، بازنشستگان ، مطالباتی که دراثر صدور احکام و مصوبات مجلس محترم شورای اسلامی دررابطه با نظام هماهنگ پرداخت و الزام دولت برای هماهنگی حقوق کارکنان بازنشسته و کارکنان شاغل است ، این مطالب درواقع باآنچیزی که مجلس مصوب کرده ، همخوانی ندارد.
اعتبار استفاده از کالاها و خدمات به مبلغ (25) هزار و (357)میلیارد ریال است که (9/6) درصد از مجموع هزینه ها را تشکیل می‌دهد. با آنکه تورم کالا و خدمات درسال 1384 حدود (1/20)درصد افزایش دارد، نسبت به سال 1383 معادل (9/3) درصد اعتبارآن کاهش یافته است . درمورد اعتبارات هزینه‌ای اموال و دارایی‌ها به مبلغ (307) میلیارد ریال است که اینهم معادل (1/0) درصد ازمجموع هزینه ها را تشکیل می‌دهد و اعتبارات آن نسبت به سال 83،(5/10) درصد اینجا کاهش دارد.
خوب ، با نگاهی به توزیع اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای که به مبلغ (104) هزار و (689) میلیارد ریال می‌باشد، ملاحظه می کنیم که این مبلغ نسبت به مبلغ سال 83 که مبلغ (99) هزار و (841) میلیاردریال است ، حدود (9/4) درصد رشد دارد که رشد آن بشرح زیر است .با توجه به اینکه افزایش سطح بودجه (4/68) درصد بود ولی اینجاتملک های دارایی سرمایه‌ای (9/4) درصد است و اینجا ملاحظه می‌شود که بخش عمده ای باز به مسایل هزینه‌ای و مسایلی که درواقع صرف می‌شود، اختصاص پیدا کرده .
اعتبارات تملک دارایی استان‌ها... عزیزان اینرا توجه داشته باشندکه از کل این مبلغ (23) هزار و (520) میلیارد ریال است یعنی معادل (5/22) درصد رشد آن (7/2) درصد است . از همین (6/4) درصد هم که در سطح بودجه ها بوده ، استان‌ها (7/2) درصد است یعنی باز مساله تمرکزگرایی ، حالا اگر وارد مساله استان‌ها هم شویم که وضعیت شهرستان ها باز مشخص خواهد شد.
اعتبارات شرکت‌های دولتی (30) هزار و (553) میلیارد ریال است .اینجا (2/29) درصد رشد دارد یعنی حدود (7) درصد بیشتر ازاستان ها. علی رغم اینکه ما بحث واگذاری شرکت‌های دولتی را داریم .چرا در واگذاری شرکت‌های دولتی موفق نبودیم ؟ چرا واگذار نکردیم ؟چرا باز اینقدر اعتبارات این ها را زیاد کردیم ؟ اینجا (7/46) درصدرشد دارد. آنجا اعتبارات استان‌ها (7/2) درصد، اینجا اعتبارات شرکت‌های دولتی (7/46) درصد.
ردیف‌های متفرقه (16) هزار و (230) میلیارد ریال است ، اینجا هم (5/15) درصد نسبت به گذشته رشد دارد. رشد نهایی آن (31) درصداست . اعتبارات ملی (34) هزار و (386) میلیارد ریال است که اینهم (8/32) درصد رشد دارد که (5/5) است . بامختصر مقایسه اجمالی باز اینجا ملاحظه می‌شود که رشد طرح‌های عمرانی استانی (7/2)درصد است و اینجا توجه باز به تمرکزگرایی و توجه به شرکت‌های دولتی بوده .
موضوع دیگری که بایستی خدمت عزیزان در این وقت بسیار کم اعلام شود، عزیزان مستحضر هستند که اولا برادران عزیز اعلام کنند که چرا ما درواگذاری شرکت‌های دولتی ، موفق نبوده ایم ، علت آن چه بوده ؟آیا علت آن تعدد کارگزاران بوده ؟ آیا شفافیت های لازم را نداشتیم و آیابعضی از رانت های اطلاعاتی بوده که مانع فروش گردیده ؟ این یک مطلب .
موضوع دیگر، شما درنظر بگیرید که ما (23) میلیون جمعیت روستایی داریم یعنی بیش از یک سوم جمعیت این کشور با مسایل ومحرومیت های خاصی که دارند. بیش از (36) درصد جمعیت کشورروستایی است . ما درطی ادوار مختلف بودجه بررسی کنیم ، ببینیم آیاحدود یک سوم به این اقشار محروم ، آسیب پذیر، مستضعف که از... ضمن اینکه کارهای زیادی برای آن‌ها انجام شده ، اصلا با قبل از انقلاب هم قابل مقایسه نیست و خداوند ان شاالله به همه مسوولین دلسوز نظام مقدس جمهوری اسلامی توفیق بدهد ولی باز آن مساله عدالتی که موردنظر مسوولین بزرگوار نظام است ، ما ببینیم که این یک سوم بودجه ، این (36) درصد بودجه کل کشور به اینجا اختصاص داده شده ، یا در مسایل کل بودجه ، ردیف ها و تبصره‌های مختلف به کلان شهرها توجه اساسی شده یا اینکه به مراکز استان‌ها؟ ما (5)، (6) کلان شهر و (30) مرکز استان داریم . درصورتیکه تعداد شهرستان‌های کل کشور (حالا رقم دقیق آن درذهنم نیست ) شاید حدود بیش از (700) شهر داریم ، وضعیت آن‌ها به چه شکل است و به چه صورت به این قضیه توجه شده ؟
باز ما مساله بیمه روستاییان و کشاورزان را داشتیم که یکی ازمسایل اساسی تشکیل وزارت رفاه و تامین اجتماعی این مطلب بود،اگرچه از جلسه شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی یک جلسه تا اینجابیشتر تشکیل نشده که بنده هم بعنوان ناظر در آن جلسه شرکت داشتم و آنجا هم انصافا نظر آن جمع ، مخصوصا رییس جمهور محترم بر بیمه روستاییان درطی چند سال بود که کل این روستاییان ما زیر پوشش بیمه‌ای قرار بگیرند.
همه شما نمایندگان محترم درگیر بودید. بنده خودم ، بارهاموکلینم از روستاها آمده اند اینجا در بیمارستان ها بستری شده اند.نمونه‌ای در یکی از روستاهای محروم منطقه چوزه مریض جوانشان اینجا بیمارستان دولتی بود، (7)، (8) میلیون تومان آنجا بیمه نبودداد، بعد او را منتقل کردیم به بیمارستان دولتی ، آنجا هم (37) روزماند، بعد از اینکه آنجا مرحوم شد، حدود (6)، (7) روز جنازه رابیمارستان تحویل نمی داد. خوب ، اینطور موارد را ما داریم یعنی واقع مطلب برای این اقشار آسیب پذیر بایستی یک فکر اساسی شود. حالاکسانیکه پول ندارند، کسانیکه به یک طریقی تحت پوشش هیچکدام ازبیمه ها نیستند، وضعیت این ها بایستی به چه شکل باشد. (رییس ـ جناب آقای رحمانی ! وقت جناب عالی هم تمام است )
یک مطلب دیگر هم روی عدالت در توزیع اعتبارات . من چون وقت تمام شد، بیشتر به مسایل کلان کشور پرداختم . مثلا استان قزوین (450) هزار هکتار بهترین زمین‌های کشاورزی را دارد، ما بررسی کنیم که از (150) سد این مملکت ، سدهای افتتاح شده ، درحال افتتاح ، درحال مطالعه ، چند سد در اینجاست . سد مخزنی طالقان است که بخش عمده ای از آب آن را برای آب شرب تهران آورده اند که بجا هم هست .
آیا مساله سد مخزنی «نهب » که در سفر مقام معظم رهبری ـ مدظله‌العالی ـ درسال گذشته هم خود ریاست محترم سازمان مدیریت و برنامه ریزی اعلام کردند که (6) سد بود، بایستی درسال 83 اجرامی شد. برای غرب استان که از بی آبی می سوزد، الان بیش از (27) مترما افت آبی داریم ، منطقه دارد فلج می‌شود. من می خواهم عدالت درنظر گرفته شود.
یا درخصوص یک راهی بعنوان راه سه راهی شامیشاب ـ تاکستان ـقزوین که (11) استان کشور از اینجا عبور می‌کند و این ردیف دارد،بالاترین تصادفات را داشته ، ما واقعا بررسی کنیم ، ما اینجا امین مردم هستیم ، قسم خورده ایم ، هیچ باید منطقه‌ای هم فکر نکنیم ، واقعابررسی کنیم که چطوری است که در یک استانی باید (5) سد باشد، دربعضی از شهرستان ها (2) بیمارستان باشد که الان یک بیمارستان آن خالی باشد (من نمونه‌های زیادی دارم ) بعضی از آن طرح همان (99)بیمارستان که دربعضی از جاها ساختند، (15)، (20) درصد کارکردند، دربعضی از جاها که نیاز بوده ...
امیدواریم که این مجلس اصولگرا این مسایل را اصلاح کند یعنی واقعا کمک کنیم ، ما نمی توانیم عدالت علی گونه را درجامعه پیاده کنیم .هیچکدام ما قادر نیستیم ، هیچکس هم قادر نیست ، هیچکس هم این ادعارا ندارد ولی بایستی سمت گیری ، همه ما قسم خورده ایم ، همه ما اول نماینده کل کشور هستیم ، بعد نماینده منطقه ، واقعا باید مسایل رابررسی کنیم و نظر نمایندگان مجلس لحاظ شود، نظر کمیسیون‌های تخصصی لحاظ شود. اینطوری نباشد که درنهایت امر تمام تصمیم راکمیسیون تلفیق بگیرد... (رییس ـ جناب آقای رحمنی ! شما مصلحت نمی دانید که صحبت خود را تمام کنید؟)... و در تمام کمیسیون تلفیق هم فقط یک مجموعه نظر بدهد. نظر کمیسیون‌های تخصصی لحاظ شود، نظرنمایندگان هم لحاظ شود و آنچیزی که ان شاالله رضای خداوند قادرمتعال است انجام دهیم و خداوند تبارک و تعالی خودش به همه ما در این زمینه ان شاالله کمک کند. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
رییس ـ خیلی ممنون و متشکر. موافق را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق اول جناب آقای مرحبا هستند که تشریف ندارند. نفر بعد جناب آقای ندیمی هستند.
طلایی نیک ـ تذکر آیین‌نامه‌ای دارم .
رییس ـ آقای طلایی نیک تذکر دارند، بفرمایید.
رضا طلایی نیک ـ بسم الله الرحمن الرحیم
آقای رییس ! برحسب ارادتی که به آقای مهندس رحمنی داشتم ،گذاشتم فرمایشات ایشان تمام شود، بعد تذکر ماده (224) بند (4) راخدمت شما عرض کنم .
درجلسه علنی رسیدگی به کلیات بودجه در اینجا ذکر شده . برای اینکه در نطق های بعدی کنترل شود و درحد تصوری که شما فرمودید،علی رغم اینکه ما هیچ اطلاعی از ردیف‌های بودجه نداریم ، بتوانیم پیداکنیم ، خواهشم این است که ناطقین محترم به کلیات بپردازند، به پروژه‌های جزیی و موردی ، الان نمی شود پرداخت و فقط به کلیات باید پرداخت .
ماده واحده هم که اشاره فرمودید که درسال گذشته جدا چاپ شده ، امسال جدا هم چاپ نشده . جدا چاپ شود ولی چاپ شود.
رییس ـ بله ، جدا چاپ خواهد شد. آنهم اجازه بدهید خود بنده مراقب هستم . بعضی وقت ها یک نماینده‌ای ذکر جزییات را می‌کند،برای اینکه نتیجه گیری کلی کند. این است که حالا اگر یک نماینده‌ای یک مثالی از حوزه انتخابیه خودش بزند، این لزوما به معنای خروج ازموضوع نیست . آقای ندیمی بفرمایید.
ایرج ندیمی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ببینید دوستان ! من بعنوان کسیکه لااقل دردوره پیش بصورت هرچهار سال بعنوان مخالف بودجه صحبت کردم ، باتوجه به اینکه می بینم که نوع مخالفت ها برمبانی استوار است که قابل دفاع نیست ،اینبار در جمع موافقان مباحثم را مطرح می کنم .
ما در برنامه چهارم یک هدف‌هایی را مطرح کردیم ، در برنامه سوم هم یک عملکردهایی داشتیم . فرض بفرمایید دربرنامه سوم ما برای بیکاری درسال 80 با عدد (8/14) روبرو هستیم ، 81 با (5/12) و 82با (12)، عملکرد (4) ساله (1/13) و هدف برنامه هم (14) بود. یا درتورم ما درسال 79، (6/12) در 80 با (4/11)، در 81 با (8/15)، در82 با (6/15) و در چهارساله (9/13)، هدف هم (9/15) بوده . یاهمینطور دررابطه با تولید ناخالص داخلی و قیمت‌های ثابت سال 76 ماعددهایی را که داشتیم ، با هدف برنامه درنظر می گیریم ، درعملکردچهارساله ما (6/5) بوده ، می خواستیم به (6) برسیم . درصنایع ومعادن و کشاورزی و نفت و خدمات که زیرمجموعه این قرار می گیرندبا همین تحلیل ما باید بودجه‌های سنواتی را تحلیل کنیم .
یا درسرمایه گذاری هدف چهارساله ما مثلا (1/7) بوده ولی عملکرد (11) بوده . خوب ، نشان می‌دهد تفاوت هدف دارد. درهمین رابطه دربخش خصوصی هدف سرمایه گذاری (3/13) بوده ، (5/8)شده ، دردولتی هدف مان (9/6) بوده که به (5) رسیده .
دربحث پایه پولی دربرنامه سوم ، ما اهدافی را تعریف کرده ایم ،عملکرد (4) ساله مان (5/17) را نشان می‌دهد. همینطور در ضریب تکاثری (9/9)، درحجم نقدینگی (29) که هدف (4/16) بوده و بقیه مباحث را هم نگاه می کنیم ، دررابطه با بخش خارجی اعم از صادرات نفت و گاز، صادرات غیرنفتی مثلا ما درصادرات غیرنفتی هدفمان (3/13) بوده ، به (6/17) رسیدیم یا درارتباط با مباحث مربوط به واردات هدف (5/8) بوده ولی متاسفانه کشور هزینه‌ای است ، به (5/21) رسیدیم .
در بخش درآمدها هم همینطور، مثلا دررابطه با نفت و گاز ومالیات و سایر که مجموعه درآمدها را تشکیل می‌دهند، در نفت و گازاگر هدف (3/30) درصد بوده ، به (28) رسیده ایم و در مالیات ها هم هدف ما (3/13) بوده ، به (2/23) درصد رسیدیم و در سایر هم بازهدف (8/14) بوده که (3/13) حاصل شده که حالا در سایر هم مباحث مربوط به تلفن همراه و چیزهای دیگر هست که در اینجا بحث نمی کنیم .
در بحث پرداخت ها که بحث مخالف اول بیشتر حول و حوش آن بود یعنی دررابطه با جاری ـ عمرانی ، ما هدف‌های مان را در عملکرد (4)ساله ، جاری (9/26) بوده ، باید (8/18) می شده یعنی هدفمان (8/18) بوده . الان هم با همین گرفتاری روبرو هستیم ، بهرصورت دوستانی که مطالبات مردم را زیاد می‌کنند، باید دیگر پرداخت کنند.اینکه نمی شود شما بیایید از اینطرف بگویید ما می دهیم ، ما مشکلات را رفع می کنیم ، ما مطالبات را می خواهیم بدهیم ، چه و چه و چه ... بعدعملا این اتفاق نیفتد.
برای اینکه این پارادوکس اتفاق نیفتد ما گرفتار شدیم . مثلادربخش جاری اگر (9/26) عملکرد داشتیم ، هدف (8/18) بوده ،امسال بدتر از آن است ، برای اینکه مطالبات را خود ما داریم اضافه می کنیم . ما هستیم که هرروز با نوع صحبتهایمان به مردم می گوییم ،بخواهید. صحبت از سرمایه گذاری و تولید و اشتغال نیست ، صحبت از دادن و پرداختن و مانند آن است .
دربخش عمرانی درقانون برنامه سوم عملکرد (7/27) بوده ،درحالیکه هدف (4/21) بوده . بنابراین باتوجه به این کسری ها هم معلوم می‌شود. بنابراین ما نوع نگاهی را که به مسایل واقعی و کلان اقتصاد، متغیرهای کلان اقتصاد و مانند آن داریم را باید بنحوی تعریف کنیم که روشن باشد ما چه می گوییم .
بعنوان نمونه در اهداف برنامه سوم ازجهت نرخ رشد GDP هدف ما در سال 83 دربرنامه (8/6) بوده و در بودجه (6/7) یا در نرخ تورم (13) و در بودجه (5/14). نرخ رشد نقدینگی باز (1/13) و آنجا(24). قیمت نفت هم که امسال (28) دلار رسید، آنجا (21). صادرات نفت (1/2) بوده ، حالا (3/2) بسته ایم . همینطور درمورد ریال ، (دلار)(835) بوده ، (909) تومان و (5) ریال بسته ایم .
این دیدگاه را اگر داشته باشیم ، حالا ببینیم برنامه چه اهدافی رابرای ما تعریف کرده یعنی برنامه چهارمی که سال اول اجرای آن 1384 است ، چه هدف‌هایی را ما باید تعریف کنیم .
درمورد رشد تولید ناخالص داخلی در سال 70 تا 80 ما با عدد(9/3) روبرو هستیم ، درحالیکه در 84 تا 88 باید به عدد (8) برسیم ویا در رشد تولید ناخالص داخلی سرانه آن هدفگذاری ما (3/2) است ،درحالیکه رشدی را که برای 84 تا پنجسال آتی گرفته ایم براساس این عدد (6/0) است . یا همینطور دررابطه با رشد سرمایه گذاری ، ما بین 70 تا 80 به عدد (3/4) درصد روبرو هستیم ، درحالیکه هدفی را که مادربرنامه چهارم می خواهیم به آن برسیم (2/12) درصد است . رشدجمعیت در آن دوره 70 تا 80 (5/1) بوده ، اینجا (4/1) است ،می خواهیم کاهش بدهیم .
رشد بهره وری نیروی کار (3/1) است که می خواهیم به عدد(5/3) برسیم . خوب دقت بفرمایید با این بار و بندیل خود را ببندیم یعنی اگر واقعا درصحن مجلس هم می خواهد اتفاقاتی بیفتد... ما درتلفیق البته خدا و پیغمبری حرفهایمان را زدیم ، مطالب مان را هم پیگیری کردیم ، طبیعی است که درحالت دموکراسی همه ایده های افراد به تحقق نمی پیوندد. بسیاری از مسایلی که امسال ما در مسایل مربوط به ارز، درمورد گران شدن نان ، درمورد واردات خودرو،درمورد مباحث روستاییان گفتیم ، بعضی از آن‌ها بهرصورت بتصویب رسید و بعضی ها هم نرسید. کمااینکه در این ردیفی که گفتم همه آن مورد عنایت کمیسیون تلفیق قرار گرفت ، مگر مساله واردات خودروکه حالا در جای خودش عرض می کنم .
در بحث رشد صادرات غیرنفتی ، ما در دوره 70 تا 80 (یعنی یک دوره دهساله )، (6/5) درصد را درنظر گرفته ایم درحالیکه این در 84به بعد (7/10) درصد است و یا در رشد جمعیت بیکار اگر آنجا با عدد(7/4) بودیم ، اینجا من های (2/4) است . آقای رحمنی می پرسند که مباحث مربوط به اشتغال و مانند آن چطور اتفاق نمی افتد؟ بابا! والله،بالله خانه و خدا خود ماییم ، کس دیگری نیست این ماییم که عدد وارقام ... الان هم هرچه حرف می زنیم دیگر به دولت نمی چسبد، برای اینکه تلفیق است ، بقیه هم صحن است ، هرچه اپوزیسیونی و مانند آن برخورد کنیم ، مشکل حل نمی شود، باید ببینیم چطوری است که مادر نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری دچار مشکل هستیم ، اختلال درنظام تصمیم گیری داریم .
دوستان اگر واقعا مباحث مخالفت را می فرمایند، بنده هم چهارسال پیش مباحث مخالفتم هست ، ببینید که واقعا چرا ما به تحولات نمی رسیم ؟ برای اینکه جامعه ای که یکی از آن جامعه مجلس است ،این جامعه تحت تاثیر نگاه های عادی قرار ندارد بلکه به مسایل آنی وروزمره توجه بیشتری دارد.
همینطور درمورد نرخ تورم که در دوره 70 تا 80، (23) بود و دردوره 84 تا 88، (9/9) است . بنابراین یک چنین دیدگاهی در تحلیل بودجه سنواتی که درحقیقت همان یک پنجم برنامه است می‌تواند به ما کمک کند و ما دیدمان را براساس این نگاه تنظیم کنیم که واقعا در نظام تصمیم گیریمان با تغییراتی روبرو بشویم .
البته دوستان ما مثلا از مباحث روستا و شهر گفته اند، الان شما درهمین دو فصل مثلا آب و کشاورزی یا مسکن یا مثلا در ارتباط بابخش نفت نگاه کنید فرض بفرمایید در همین بحث گازرسانی ما(9000) روستا را هدف گرفتیم ، برای آن (300) میلیون دلار تعریف کردیم ، فاصله (5) کیلومتر را برداشتیم و بسیاری از این امور اتفاق افتاده ، اینطور نیست که در کمیسیون تلفیق دوستان شما... آقای طلایی فرمودند دیشب ، دیشب تا (1) نبود، مثلا شب قبل از آن تا (1)،دیشب زودتر تمام شد تا (10) در همین ردیف ها با هم یک اختلاف نظراز نظر مبنایی از جهت ریز داشتیم یعنی دوستان ما در تلفیق باز هم اصرار داشتند که آقا! نمی شود. مثلا شما همینطور بگویید فلان مقداربرای آب کشاورزی ، خوب کجا؟ یعنی این هم دقت به نظر عزیزانی است که در رابطه با این مسایل بهرصورت توجه داشتند. هرچند که درفرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری همانطور که اشاره شد هرکس جای دیگری باشد در این کشور لااقل همینطوری است ، کمااینکه شماسال ها نالیده اید که چرا آقا! فاصله عمرانی و جاری اینطوری است ، مثلا(30 ـ 70) یا (70 چند) و مانند این ولی حالا امسال هم اگر ما داریم اضافه می کنیم دیگر به بیرون انتساب ندهیم ، به آسمان انتساب ندهیم ،مربوط به زمین است ، مربوط به من و شماست . حالا ببینیم شما درصحن چکار می کنید؟ اینقدر به اصحاب تلفیق ایراد می گیریدیکمقدار هم ببینیم شما چکار می کنید، ما که در خدمت شما هستیم .ببینیم واقعا در ارتباط با کثیری از مسایلی که داشتیم ما به چه هدف‌هایی ، چه نگاه ها و چه مسایلی توجه داشتیم ؟
بعنوان نمونه در همین بحث تطبیقی ، ما در رابطه با مبالغ مندرج در لایحه و نظر کمیسیون اصلی البته بخشی از آن را مخبر محترم ازجهت تفاوت‌های شکلی و ماهوی مطرح کردند ولی من بعضی از مباحث را اینجا مطرح می کنم . در رابطه با مباحث مربوط به امور مساجد دردولت یک عدد (40) تایی گذاشته بود که این عدد در رابطه با تلفیق به (65)، منتها دوستان ممکن است بگویند آقا! چرا مثلا مساجد تهران که (2000) تا می‌باشد اینقدر عدد برابر با آن (70) هزارتا گرفته اید؟ این حرف ، حرف درستی است و در جای خودش هم قابل طرح است که حالا اگر ما آنجا مثلا مطرح کنیم که این عدد (5/2) میلیارد چرا برابرشد که البته هنوز آنهم به تصمیم گیری نرسیده .
یا در رابطه با مباحث مربوط به اورژانس ها یک عدد (300) تایی گذاشته شده و این (300) میلیون و مانند آن می‌توان نگاهی که دوستان ما راجع به اورژانس در همین بحث مخالفت مطرح کردند. تجهیزبیمارستان ها باز (150) تایی اینجا اضافه شده که در لایحه دولت نبوده .البته تفاوت‌هایی هم دارد مثلا من هم الان بعنوان یک منتقد آنجایی که مثلا (1) میلیارد در اختیار وزارت خارجه بود و بعد وزارت خارجه می‌توانست عمل کند و بعد آمدند محاسبات خارج از شمول را بنوعی تغییر دادند و عملا آن (1) میلیارد وزارت خارجه دیگر آن قدرت لابی ارتباط خارجی را از بین می‌برد من هم موافقم که این اتفاق نباید... ولی این ها اتفاقاتی است که درمورد اتفاق افتاده ، در کلان بودجه باید قبول کنیم که رویکردها، رویکردهای منفی نبوده .
همینطور هست در رابطه با ردیف ها و مباحث مربوط به شبکه‌های آبیاری و طرح‌های آبخیزداری و آبرسانی به شهرها و سایر طرح ها وبخش های کشاورزی است . مثلا در آبرسانی به روستاها ما (40) تایی اینجا داریم که در لایحه نبوده یا نوع تفاوت‌هایی که ما داریم ... یا حتی راجع به صندوق اشتغال روستاییان بهرصورت با تغییر عدد روبروهستیم ، بهرصورت (50) تایی اینجا تعریف شده .
ما در ارتباط با رویکرد کمیسیون تلفیق قبول می کنیم که در بعضی ازموارد اختلاف نظرهایی بین دوستان بوده و البته بعلت الکترونیک بودن یکمقدار رای گیری ها هم واقعی تر شده یعنی دیگر دست ها بالا نبوده که دوستان تحت تاثیر هم قرار بگیرند. گاهی اوقات فاصله های یک یادوتایی تعیین کننده بود. این نشانه تضارب افکاری است که وجود داشته .
در ارتباط با مباحث مربوط به اعتبار بسیاری از نهادها، رویکردها،رویکردهای افزایشی بوده که بعضی از اوقات در همین کمیسیون هم انتقاداتی شده که آقا! این حجم افزایش مثلا قابل دفاع نیست هرچند که گاهی اوقات دوستان ما از همان مجموعه ها می آمدند و می گفتند اینقدربدهی داریم ، اینقدر چه ... یعنی نشان می‌دهد که بهرصورت هیچکس راضی نمی شود یعنی نه در تلفیق همه راضی شدند و نه در دستگاه اجرایی ، دولت هم تن ها می‌توانست حرص بخورد و چیز دیگری نصیبش نشد!
در ارتباط با مباحث دیگری که باز ما داشتیم همین حذف بسیاری از بندها و تبصره‌های دایمی که البته این رویکرد، رویکرد جدیدی نبود. در مجلس ششم هم تنظیم مقررات دولت از همین سنخ است یعنی آن قسمتی از مواد و بندهایی را که (البته ماده که نمی شود گفت ،چون همه آن یک ماده واحده است ) دایمی فرض می کردیم جدا کردیم که آن تحت عنوان هست ولی اینجا این اتفاق هم افتاده یعنی ما آن سیاست‌های چند ساله را از بودجه جدا کرده ایم که در بسیاری از مواردهم با نظر مساعد دولت روبرو بوده ، کمااینکه در مواردی خود دولت هم بلحاظ اینکه این اطمینان خاطر ایجاد بشود که آن‌ها قانون می‌شود ومن همینجا عرض کنم ان شاالله تعالی رعایت بشود و در ارتباط با این قضیه ، ما بنحوی عمل بکنیم که آن‌ها سریعتر تصویب شوند، چون این نگرانی هم هست که حالا آن‌هایی را که ما از داخل بودجه بیرون کشیده ایم خدای ناکرده قانون دایمی هم نشود بعد اختلال در اموراجرایی پیش بیاید. همینجا از رییس محترم مجلس هم می خواهم قبل از سفر (که ان شاالله سلامت باشند) این دستورات لازم را بدهند آن بخشی از مواد و تبصره ها و بندهایی که حذف شده و قرار شده دایمی بشود سریعتر لایحه آن بیاید و سریعتر تمهیدات آن اندیشیده شود. ان شاالله تعالی بعد از سفر از هند ما این را تصویب شده داشته باشیم .
چند بار رویکرد درمورد سیلو داشتیم که خود این در همین بودجه سنواتی جالب بود. یک بخش در رابطه با (10) ریالی بود که ازکشاورز بگیریم و (10) ریال هم دولت بگذارد در قطب‌های تولید سیلو تعریف بکنیم برای اینکه بعضی از اتلاف ها و هزینه ها را کاهش بدهیم .البته یک رقمی هم برای وزارت بازرگانی برای سیلو درنظر گرفته ایم ،البته آن چندمنظوره بودن بر این سیلو بودن را توامان باید در نظربگیریم . یا در ارتباط با مباحث مربوط به قانون تجمیع در کثیری ازموارد بهرجهت دوستان ما پایبندی شان را به قانون تجمیع یا قوانین دایمی اعلام و ابراز کردند و سعی شد بر قانون دایمی نقض زده نشودکه این حرکت ، حرکت قابل دفاعی است .
در فروش ساختمان ها و تاسیسات دولتی هرچند که بنده خودم مخالف بودم که تحقق پیدا نمی کند اما دوستان اصرار داشتند و مصوب شد که آندسته از مجموعه‌هایی که فعالیت اصلی شان در شهرستانهاست آنجا بروند و ساختمان ها را بفروشند و یک عددی تحقق پیدا بکند. البته ما باید همینجا عرض کنیم در رابطه با آن (150) هزار میلیاردی که بودجه بود تلاش بر این شد که اگر (4500) تا هم ما اضافه کنیم ، همه این ها به قطعی نرود. مثلا سه هزار و اندی را در مشکوک‌الوصول یاسطح (2) ببریم به معنای اینکه از الان برای آن هزینه تعریف نکنیم ،بخش عمده ای هم از این ها را به تبصره (3) قدیم که الان تبصره (2)است انتقال داده ایم و به معنای این است که ما دنبال مباحث اشتغال ومانند آن هستیم .
باز در همین بودجه اگر دقت بکنید در رابطه با مکانیزم فروش ارز،کثیری از دوستان ما انتقاد داشتند که آقا! خارج از سیستم بانکی نشود،این مصوبه کمیسیون اقتصادی مجلس هم بود که در کمیسیون تلفیق هم رای آورد که فقط از طریق سیستم بانکی این فروش صورت بپذیردکه البته در رابطه با داخل و خارج هم بحث شد ولی دیگر آن را به بانک‌های ما اجازه دادند که بتوانند عملکرد داشته باشند.
در همین رابطه تا سقف (50) میلیون ریالی که برای طرح‌های مختلف درنظر بود بهرصورت ما می توانستیم و می‌بایست عنایت لازم را داشته باشیم که برای متقاضیان انجام شد. در رابطه با گازرسانی ومانند آن هم بحث ها مطرح شد.
اینکه حالا دوستان می‌گویند آقا! «اندر حدیث فوریت » دیگر چه چیزی واجب تر از فوریت بودجه که بهرصورت اگر ما تا پایان سال تصویب نکنیم اول سال عملا هیچ دخل و خرجی نمی تواند تعریف نشود، این دیگر چون فوریتش حاصل است بگذارید من به سبک مخالف ، اندر محتوا بحث کنم .
در رابطه با مباحث مربوط به برنامه خودکفایی کشور در تولیدگوشت قرمز و پودر ماهی هم تسهیلاتی در بندهای «ج » و «د» تبصره (28) قانون 77 بود که عینا آن را استمرار دادیم که البته (30) درصدآن در اختیار تعاونی ها قرار می‌گیرد که رویکرد به تعاون را... یا در رابطه با مباحث مربوط به آزادگان ، خانواده‌های شاهد و در حد (25) هزارنظام بانکی کشور موظف شده که براساس این (25) درصد به بالاتسهیلات مسکن را اعطا کند یا همینطور در رابطه با تامین مسکن فرهنگیان و کارکنان آموزش و پرورش (70) میلیون ریالی که ما باز دربند «ل » همین تبصره مورد تصویب قرار داده ایم یا در ارتباط باطرح های زودبازده و اشتغالزا که در بند «م » برای مددجویان بهزیستی و کمیته امداد درنظر گرفته شد و همینطور برای (7) درصد سود تسهیلات مسکن روستاییان که باز گرایش بودجه ... البته بیشتر مباحث خودم را متوقف بر مخالفتی کردم که شده بود و متوقف کردم که جواب بخشی از آن مباحث داده شود وگرنه در ارتباط با مباحث اساسی درآمدها یا واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و نیز واگذاری دارایی مالی و مباحث مربوط به مصارف ، اعم از اعتبارات هزینه‌ای و جاری ویارانه حامل‌های انرژی ... من مثال عرض کنم ، در همین بحث بند «ر»خوب ، بسیاری از دوستان توقع داشتند مثلا رابطه وزارت نفت با دولت معلوم شود. شاید بیشترین حجم کار کمیته اقتصادی از سه کمیته اصلی تلفیق که بنده هم عضو آن بودم اگر بخواهیم بگوییم روی کدام بند بیشتربودیم یا کدام تبصره بیشتر حجم اینجا بکار بردیم ، بهرصورت آن بحث (3/7) یا به تعبیری (3/6) را تعریف کردیم ، رابطه وزارت نفت باشرکت نفت را تعریف کردیم ، نوع ارتباطات شفاف شد دیگر آن ایرادات گرفته نشود. هرچند که بعضی هنوز ما مطرح نکرده ایم گفتندفلانجا رد می‌کند، این دیگر خیلی بی انصافی است .
در رابطه با مباحث مطروحه ای که ما داشتیم و عملا معلوم کردیم که شرکت نفت برای اینکه اعتبارش در سطح بین‌المللی معلوم شود خدای ناکرده مخدوش نشود، ما می خواهیم با یک دنیایی مذاکره کنیم ،حداقل در سطح اوپک بنحوی نباشد که بگویند آقا! تو یک شرکت معمولی هستی ، نه ، بالاخره این شرکت دولتی است ، باید بنوعی نمایندگی جمهوری اسلامی داشته در عین حال هم بحث خزانه وواریزی درآمد را هم باید بنحوی عمل بکنیم که عملی باشد، کمااینکه پیشنهادهای روزانه ، ماهانه و مانند آن مطرح شد که دوستان ما دیدندعملی نیست .
من همینجا عرض کنم تفاوتی وجود دارد بین آن‌هایی که اجرایی هستند و آن دوستانی که بهرصورت صرفا به مطالعاتشان اکتفا می‌کنند.نظام اجرا کمی تا قسمتی با نظام اطلاعات متفاوت و متنوعی که دوستان از اینجا و آنجای عالم جمع کرده اند متفاوت است ، یکمقداری باید در اجرا وارد شد که ببینیم اصلا می‌شود اینکارها را کرد. خیلی از خواسته‌هایی که ما داریم آیا واقعا عملی است یا نه ، ما واقعا بخاطراینکه امروزه نقد و اپوزیسیون شدن خودش یک قیمتی دارد، سعی می کنیم در آن جرگه جمع وارد شویم .
در ارتباط با مباحث مربوط به تولیدات گلخانه ای که پتانسیل خوبی در کشور وجود دارد در بند الحاقی (3) تبصره (3) ما باز (رییس ـ جناب آقای ندیمی ! وقت شما تمام است ) رویکرد خوبی داشتیم . در ارتباط بامباحث حمل و نقل بهرصورت این تفاوت اعداد ما با دولت کاملامعلوم است . در مسکن شهری و روستایی ... من همینجا عرض کنم ، من این را می پذیرم (بعنوان نکات آخر عرض می کنم ) که (30) و چنددرصد روستاییان ما واقعا در این بیست و چند سال به اندازه جمعیت شان از بودجه بهره مند نبودند، این حرف درست است ولی این مربوط به امسال نیست . البته ممکن است شما بگویید امسال درست می کنیم ، خوب حالا ببینیم شما در صحن چگونه درست می کنید؟ ما که راضی هستیم و بهرصورت از این جهت مشکلی نیست .
در مجموع گمان من این است اگر ان شاالله تعالی به مباحث دیگری که موافقین محترم مطرح می‌کنند و جمعبندی که مخبرکمیسیون تلفیق ارایه خواهد کرد توجه بشود همینطور که دوستان ماالان در هیات رییسه گفتند در تلورانس چند درصدی است اینطوری نیست که حالا دولت وجهه کارشناسی نداشته ، ما می خواستیم صددرصد عوض کنیم . ما با ادعایی که از پشت همین تریبون شد دریکی از مصاحبه ها مخالفت کردند، گفتند صددرصد را عوض می‌کند.چنین کاری از رستم دستان هم برنیاید. والسلام
رییس ـ خیلی ممنون .
شهریاری ـ اخطار دارم .
رییس ـ آقای شهریاری اخطار دارند، اصل موردنظرتان را هم بفرمایید.
حسینعلی شهریاری ـ بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام خدمت همکاران عزیز، اصول (48) و (3) قانون اساسی ،من این موارد را خدمت حضرت عالی می خوانم :
در اصل سوم قانون اساسی بند (9) می گوید: «رفع تبعیضات ناروا وایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی ». بند(12) اصل سوم می گوید: «پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه ، مسکن ، کار، بهداشت و تعمیم بیمه ».
اصل چهل و هشتم قانون اساسی می گوید: «در بهره‌برداری از منابع طبیعی و استفاده از درآمدهای ملی در سطح استان‌ها و توزیع فعالیت‌های اقتصادی میان استان‌ها و مناطق مختلف کشور باید تبعیض در کار نباشدبطوریکه هر منطقه فراخور نیازها و استعداد رشد خود، سرمایه وامکانات لازم در دسترس داشته باشد».
خدمت حضرت عالی و همکاران باتوجه به فرمایشاتی که مقام معظم رهبری همیشه به مسوولین و برنامه ریزان توصیه فرموده اند وهمچنین تاکیدی که جناب آقای رییس جمهور داشتند، من نمی دانم چرا در تنظیم بودجه فرامین آن‌ها رعایت نمی شود. من واقعا از شورای محترم نگهبان که مسایل بسیار ریزی را مورد توجه قرار می دهندنمی دانم چرا در این (26) سال گذشته لایحه بودجه که همیشه خلاف اصول (48) و (3) قانون اساسی بوده به آن هیچ توجهی نشده .
در تقسیم بودجه که دولت بودجه را به مجلس می‌آورد بایدشاخص ها درنظر گرفته شود، جمعیت درنظر گرفته شود، وسعت استانهادرنظر گرفته شود که متاسفانه هیچ توجهی نشده ، فقط در کمیسیون تلفیق آمدند (60) میلیارد تومان ، (100) میلیارد تومان به اسم توازن منطقه کرده اند که با این (10) میلیارد تومان هایی که به استان‌های محروم می‌دهند مشکل واقعا برطرف نمی شود.
رییس ـ جناب آقای دکتر شهریاری ! طوری صحبت بفرمایید که اخطار شما شبیه یک نطق مخالف نشود. اگر حضرت عالی توضیحات مبسوطی در نقد بودجه دارید قاعدتا در آیین‌نامه پیش بینی شده بعنوان مخالف می توانید نظرتان را بیان کنید.
اما درمورد اخطار قانون اساسی باید یک مغایرت صریح این لایحه را با قانون اساسی بیان بفرمایید. بنده نظرم این است که یکقدری فشرده تر و واضح تر بفرمایید که صورت اخطار و تذکر بگیرد.جناب عالی ادامه بدهید.
شهریاری ـ من چند مثال برای حضرت عالی و بقیه همکاران می زنم . مثلا اعتبارات ملی کشور را مقایسه می کنیم که مربوط به استان‌های زیادی است و درصدی که به بعضی از استان‌ها مثل استان سیستان و بلوچستان داده اند. مثلا در سال 82 (68/0) درصد بودجه کشور را به استان سیستان و بلوچستان اختصاص داده اند، استان سیستان و بلوچستانی که (3) درصد جمعیت کشور و (11) درصدوسعت کشور را دارد و در خیلی از شاخص ها رتبه اول از آخر را دارد.مثلا نرخ بیکاری که وضعیت ما از آخر اول هستیم ، باسوادی جمعیت (6) ساله ، درصد جمعیت تحت پوشش آب آشامیدنی سالم ،روستاهای برخوردار از آب لوله کشی ، روستاهای برخوردار از برق هستند. بنظر می‌رسد در این بودجه هم واقعا مدنظر قرار نگرفته ومجلس هم بیش از (3،2) درصد نمی تواند این تغییر را بدهد. بالاخره جناب آقای دکتر حداد! این مشکلات چه موقع باید حل شود؟
رییس ـ اجازه بدهید ما کفایت مذاکرات از شما درخواست کنیم و من توضیح بدهم ، اولا ما در مقام بحث درباره کلیات هستیم و درکلیات الان جای مغایرت و موافقت با قانون اساسی طبعا نیست . آن نکاتی هم که شما از قانون اساسی بیان کردید آن‌ها یک آرمان‌هایی است که باید بتدریج بسوی آن‌ها حرکت کرد. طبیعی است در یک استانی مثل سیستان و بلوچستان که جناب عالی نماینده مردم محترم آن استان ونماینده شهر زاهدان هستید و ما دغدغه ها و نگرانی های شما را هم تصدیق می کنیم و مشکلات آن استان هم زیاد است ، نمی شود بسرعت همه آن مشکلات را برطرف کرد. خصوصیات اقلیمی ، جغرافیایی ، سوابق امردر گذشته همه این ها علت است برای آن واقعیتی که الان از آن نگران هستیم ، باید بتدریج بسوی این ها حرکت کرد. این را هم که می فرماییدچرا شورای نگهبان مخالفت نمی کند اینطور امور، اموری مثل مسایل ریاضی یا حقوقی نیست که شورای نگهبان مثلا بگوید این خلاف اصل سوم است . بالاخره یک کار کارشناسی است ، سازمان مدیریت ،کمیسیون تلفیق و مجلس که فکر می کنم باتوجه به مجموعه مصالح کشور امکانات کشور را اجازه می‌دهد یعنی بنده می خواهم بحث را تمام کنم با بیان اینکه اخطار جناب عالی را وارد نمی دانم . البته دغدغه شما رامن تصدیق می کنم ، ان شاالله آقایان نمایندگان هم در بررسی جزییات لایحه بودجه تلاش کنند که عدالت اجتماعی و مساوات رعایت شود.
بهرحال آنچه که به ذهن بنده می رسید این است ، جناب عالی هم نگرانی های خودتان را بیان کردید ان شاالله نمایندگان محترم توجه می‌کنند. مخالف بعدی صحبت کند.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی جناب آقای مقنیان هستند،بفرمایید.
محمدعلی مقنیان ـ سلام علیکم ـ بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض تسلیت به حضور آقا امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ بمناسبت ماه محرم ، ماه پیروزی خون بر شمیشر و باسلام و درود به روح پرفتوح بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و باآرزوی سلامتی برای رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه‌ای (حضار صلوات فرستادند) و با کسب اجازه از محضرریاست و نمایندگان محترم مجلس ، خواهران و برادران نکاتی را درمخالفت با کلیات لایحه بودجه سال 84 باستحضار عزیزان و همکاران محترم می رسانم . ابتدا منابع بودجه عمومی دولت :
الف ـ دولت منابع خود را از سه محل تامین می‌کند:
درآمدها، شامل درآمدهای عمومی و درآمدهای اختصاصی ،واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و واگذاری دارایی‌های مالی .
در لایحه بودجه منابع دولت در قالب دو نوع طبقه بندی تنظیم وارایه می‌شود.
اول ، طبقه بندی منابع براساس بخش ، بند و جز.
دوم ، طبقه بندی براساس دستگاه .
برنامه در طبقه بندی براساس بخش و منابع دولت در ذیل هر یک از گروه‌های سه گانه یعنی درآمدها، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای وواگذاری دارایی‌های مالی در قالب چند بخش آرایش می‌یابد. در این طبقه بندی هر بخش به چند بند و هر بند به چند جز تفکیک شده است . این نوع طبقه بندی امکان بررسی و تحلیل ماهیت منابع دولت در سال‌های آینده را فراهم می‌کند.
یکی دیگر از طبقه بندی‌های منابع دولت طبقه بندی براساس دستگاه‌های اجرایی است . در این طبقه بندی مشخص می‌شود که هردستگاه اجرایی چه میزان از منابع دولت را وصول خواهد کرد. منابع استان‌ها نیز سالانه در قالب بودجه استانی بعنوان پیوست لوایح بودجه سنواتی ارایه می‌شود. منابع استان‌ها از دو محل تامین می‌شود: یکی منابع استانی و دیگری منابع ملی . لازم به ذکر است که منابع بودجه استانی بخشی از منابع بودجه عمومی دولت است که رعایت نکاتی بشرح زیر در آن ضروری بوده است :
1 ـ براساس اصل (51) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دریافت‌های دولت در هر مورد باید با ذکر مبنای قانونی آن مورد بررسی وتصویب قرار گیرد و از درج درآمدهایی که مبنای قانونی نداشته یا قانون آن ملغی شده است باید خودداری شود. در همین راستا براساس ماده (37) قانون محاسبات عمومی منظور کردن درآمد در بودجه مجوزی برای وصول از اشخاص تلقی نمی شود و در هر مورد احتیاج به اخذمجوز قانونی است . از سوی دیگر براساس ماده (38) قانون محاسبات عمومی درآمدهای قانونی که در بودجه منظور نشده باشند قابل وصول بوده و لذا عدم درج آن‌ها به مفهوم ممنوعیت قانونی وصول آن‌ها نیست .
برآورد درآمدها باید براساس کمیت های مقداری یا از طریق همبستگی دو یا چند عامل صورت گیرد. عملکرد سال 82 و برآورد(9) ماهه سال 83 براساس کمیت های مقداری از چگونگی تشکیل درآمدها می‌تواند معیاری برای برآورد درآمدها در سال 84 باشد.روسای دستگاه‌های اجرایی مسوول صحت و وصول آن‌ها هستند.
اقلام درآمدی باید در هر مورد به تفکیک موضوع درآمد درج شده و از ادغام دو یا چند موضوع با یکدیگر در یک عنوان خودداری شود.مانند ردیف (51021) وزارت محترم کشور شامل صدور و تمدیدگذرنامه ، روادید و جواز اقامت و گواهینامه رانندگی که سه موضوع متفاوت است و تحت یک عنوان قرار گرفته است درصورتیکه برای همه آن‌ها احکام جداگانه‌ای وضع شده است .
در پیشنهاد کسب درآمدهای جدید یا اصلاح درصدهای مندرج درقانون وصول یک درآمد باید به اصلاح همان قوانین و مقررات ارجاع شود تا از مزیت دوشوری بودن برخوردار و از شتابزدگی در اصلاح قوانین خودداری شود. درآمد استانی که به خزانه استان واریز می شودبصورت دقیق تعریف و مرز آن با درآمدهای ملی که به خزانه داری کل واریز می‌شود مشخص شود و درآمد استانی بحساب درآمد عمومی وبالعکس منظور نشود. درآمدهای موضوعی با ذکر دستگاه‌های اجرایی و موضوع آن در قانون درج شوند مانند وزارت بازرگانی یا صدور و یاتمدید کارت بازرگانی وجود درآمدهای اقتصادی از نظر اصول بودجه خلاف اصل عدم تخصیص است . این درحالیست که این ارقام هر ساله هم از نظر تعداد عناوین و موضوع دستگاه و هم از نظر مقادیر، رشد محسوسی داشته است . این امر نشاندهنده این واقعیت است که دستگاه‌های اجرایی گرایش محسوسی به کسب این درآمدها یافته اند ویک مدهای اختصاصی سبب تبعیض در پرداخت‌های نیروی انسانی شده که هزینه‌های غیرضرور، اختلال در برنامه ریزی را گسترش داده واز کارآیی و بهره وری آن‌ها می کاهد.
و اما مصارف بودجه عمومی دولت :
مصارف درحقیقت همان بودجه پرداخت‌های دولت است بخشی دراجرای وظایف حاکمیتی دولت بصورت اعتبارات هزینه‌ای یعنی جاری درجهت حفظ و نگهداری از ظرفیت‌های ایجاد شده و اعمال حاکمیت دولت هزینه می‌شوند و به هزینه‌های عمومی مرسومند،بخشی بصورت طرح‌های عمرانی در ایجاد ظرفیت‌های جدید یا توسعه ظرفیت‌های موجود بصورت سرمایه گذاری ثابت هزینه می‌شوند و گاهی بصورت تثبیت یا افزایش عمر ظرفیت ها بصورت سرمایه گذاری ثابت یادارایی ها هزینه می‌شوند و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای مشهور هستند،بخشی نیز بصورت بازپرداخت تعهدات مالی دولت بصورت بازپرداخت وام‌ها یا بازپرداخت اوراق مشارکت دولت یا تنظیم سیاست‌های مالی و پولی تحت عنوان تملک دارایی‌های مالی ظاهرمی شوند، قسمتی از این هزینه ها نیز از محل درآمدهای اختصاصی سهمی از اعتبارات هزینه‌ای را عموما پوشش می‌دهند و پاره‌ای ازمواقع درصدی از هزینه اجرای عملیات طرح‌های عمرانی را شامل می‌شوند. اگرچه مصارف بودجه در راستای انجام وظایف دولت است لیکن چگونگی نحوه تدارک و تامین آن و انجام هزینه ها در ابعادمختلف اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی برای دولت و قانونگذار حایزاهمیت است . به این دلیل مصارف بودجه به اشکال مختلفی طبقه بندی و ارایه می‌شود. در بودجه سالانه مصارف دولت در قالب طبقه بندی‌های زیر ارایه می‌گردد:
1 ـ طبقه بندی مصارف بر اساس امور فصل و برنامه .
2 ـ طبقه بندی براساس دستگاه و برنامه .
3 ـ طبقه بندی برحسب نوع هزینه .
4 ـ سایر
در طبقه بندی براساس امور، مخارج دولت در چهار امور شامل امور عمومی ، دفاعی ، اجتماعی و اقتصادی درج می‌شود. هریک ازاین امور نیز به فصولی تقسیم می‌شوند که خود این فصول نیز حاوی چندین برنامه است . این نوع از طبقه بندی ، امکان بررسی جهت‌گیری‌های دولت در سال آینده را فراهم می‌کند و از اینطریق می‌توان اولویت‌ها و اهداف دولت را شناسایی کرد. البته بخشی ازمخارج دولت در قالب هیچیک از این امور قرار نمی گیرد. این اعتبارات بصورت جداگانه تحت عنوان اعتبارات متفرقه ارایه می‌شود این اعتبارات در مقایسه با امور چهارگانه قابل برنامه ریزی نیستند.
با توجه به اینکه دولت مخارج خود را از طریق دستگاه‌های اجرایی صرف امور و برنامه‌های موردنظر می‌کند لذا یکی دیگر ازطبقه بندی‌های مصارف دولت ، طبقه بندی براساس دستگاه برنامه است .از این نوع طبقه بندی مشخص می‌شود که هر دستگاه اجرایی در سال چه میزان از هزینه‌های دولت اعم از طرح تملک دارایی سرمایه‌ای ،اعتبار هزینه‌ای و سایر موارد را خرج خواهد کرد. مصارف دولت برحسب نوع هزینه نیز قابل طبقه بندی است این طبقه بندی که به طبقه بندی اقتصادی مصارف مشهور است ، با هدف پیوند بین انواع مصارف دولت با حساب‌های اقتصادی ابداع شده است و در آن نوع هزینه از قبیل پرداخت حقوق و دستمزد یعنی جبران خدمات کارکنان ، یارانه و امثالهم برای اعتبارات هزینه‌ای تعیین می‌گردد.
پرداخت‌های مربوط به مخارج دولت در استان‌ها سالانه در قالب بودجه استانی ضمن پیوست شماره (2) قوانین بودجه سنواتی ارایه می‌شود پرداخت‌های استان‌ها شامل دو بخش اعتبارات هزینه‌ای ، استانی و اعتبارات طرح‌های تملک سرمایه‌ای استانی است . اگرچه سطح اطلاعات ارایه شده هر سال تغییر می‌کند، برای مثال در قانون بودجه 83 مصارف بودجه استانی ، بخشی از بودجه عمومی دولت است که در قالب اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی ، سایر اعتبارات استانی ، طرح‌های ملی استانی شده در سال مربوط ، طرح‌های ملی استانی شده دانشگاه‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی استان‌ها در بخش اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی و اعتبارات هزینه‌ای استان‌ها، اعتبارات هزینه‌ای ملی استانی شده بودجه ، مدیریت آموزش و پرورش استان‌ها و پیش بینی هزینه از محل درآمدهای اختصاصی سازمان آموزش و پرورش استان‌ها در بخش اعتبارات هزینه‌ای استانی ،طبقه بندی و در پیوست مزبور ارایه می‌شود.
بنابراین دولت باید برآوردهای واقع بینانه ای از درآمدها وهزینه های خود داشته باشد چنانچه درآمدها بیش از حد پیش بینی شده باشد یا هزینه ها بطور واقع بینانه برآورد نشده باشد دولت در تخصیص بودجه دچار مشکل شده و انضباط مالی لازم برقرار نخواهد شد.گزارش مالی دولت در هشت ماهه سال 83 نشان می‌دهد که دولت تنهاتوانسته از (3/53) درصد از هشت دوازدهم مصوب تملک دارایی‌های سرمایه‌ای 83 را تخصیص دهد. چنین مساله ای موجب می‌شود که تخصیصهابدرستی صورت نگرفته و طرح‌های عمرانی نیمه تمام نیز بیشتر شود وعملا موجب اتلاف منابع دولت ، بهره‌برداری دیرتر از موعد طرح‌های عمرانی و تخصیص‌های غیربهینه منابع دولت شود.
اعتبارات تملک دارایی‌ها:
اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای از (99) هزار و (3/841)میلیارد ریال در سال 83 به (104) هزار و (689) میلیارد ریال رسیده و سهم آن از بودجه عمومی دولت با (8/4) درصد رشد از (24) درصدبه (2/26) درصد رسیده . سهم ردیف‌های متفرقه از کل اعتبارات طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای در لایحه بودجه 84، (5/15)درصد است درحالیکه این نسبت در سال 83، (5/23) درصد بوده ،در لایحه بودجه 84 سال خاتمه طرح ها نسبت به قانون بودجه 83تغییر یافته و بطور میانگین حدود سه سال بر دوره اجرای هر طرح افزوده شده که این افزایش براساس برآورد بودجه 84 حدود (246)هزار و (293) میلیارد ریال بر تعهدات آتی دولت افزوده است نکته قابل توجه این است که این اختلاف برآورد در سال 83 نسبت به 82حدود (63/1) سال در طول دوره اجرا با هزینه بالغ بر (52865)میلیارد ریال بوده .
بدین ترتیب روند برآوردها حاکی است نه تن ها این برآوردها در هرسال نسبت به سال قبل بهبود پیدا نمی کند، بلکه برهزینه اجرای طرح ها هم افزوده شده است . از تعداد طرح‌هایی که سال اتمام آن‌ها درلایحه بودجه 84 نسبت به 83 تغییر پیدا کرده است (127) طرح باتغییر پنجساله جهت بهره‌برداری مواجهند بدین معنی که این (127)طرح که قرار بود در سال 83 بهره‌برداری برسند نه تن ها تا پایان سال 83 به اتمام نخواهند رسید، بلکه با تزریق (868/12) میلیارد ریال درسال 84 به (667/83) میلیارد ریال طی سال‌های 85 تا 88 طبق برآورد 84 در سال 88 به بهره‌برداری خواهند رسید.
از جمله این طرح ها می‌توان از تجهیز سخت افزاری و نرم افزاری نظام جدید بودجه ریزی با (22) میلیارد ریال ، اعتبار آماده سازی واحداث منازل سازمانی طلاب حوزه علمیه قم در شهرک مهدیه با(30) میلیارد ریال ، تدوین طرح جامع فناوری اطلاعات کشور با (6)میلیارد ریال ، احداث سیلوی (220) هزار تنی تهران با (100) میلیاردریال ، احداث محور جدید میانه ـ تبریز با (200) میلیارد ریال واحداث قطار شهری کرج ـ اصفهان ـ شیراز ـ تبریز ـ اهواز با (1400)میلیارد ریال و امثالهم در سال 84 نام برد.
در راستای ماده (49) قانون برنامه چهارم در فصل آموزش حدود(97) میلیارد ریال برای شش طرح تحت عنوان کمک به طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای ، موسسات آموزش و پژوهش درنظر گرفته شده است ، در سال 84، (46) طرح جدید شروع خواهد شد. (1560)میلیارد ریال از (293/3) میلیارد ریال اعتبار یعنی (47) درصد این طرح ها به فصل بهداشت و سلامت تعلق دارد که قرار است در سال 88خاتمه پیدا کند. برای خاتمه دادن این طرح ها علاوه بر بودجه سال 84براساس برآورد سال 84 تا پایان 88، (194/7) میلیارد ریال اعتبارمورد نیاز است . اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های فصل پژوهش‌های اساسی که در لایحه 84 جدیدا ایجاد شده (443) میلیارد ریال است و برای خاتمه آن‌ها در سال 88 علاوه بر اعتبار سال 84، (6/2481)میلیارد ریال اعتبار لازم است . طبق قانون بودجه 83 قرار بوده (660)طرح با صرف مبلغ (281/18) میلیارد ریال در سال 83 خاتمه یابد.
(320) طرح از این طرح ها نه تن ها در سال 83 (البته با تخصیص حدود 50 درصد بودجه مصوب ) تمام نشده ، بلکه برای تکمیل آنهاطی سال 84، (905/14) میلیارد ریال و بین 1385 تا 1388،(143/64) میلیارد ریال بودجه صرف خواهد شد.
بنابراین طی سال‌های گذشته در راستای اجرای ماده (75) قانون برنامه سوم توسعه درمورد تمرکززدایی ، تعدادی از طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در طول برنامه سوم از بخش ملی به بخش استانی منتقل گردیده بعبارت دیگر مجموع اعتبارات این طرح ها به سرجمع اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی اضافه شده ولی از آنجاییکه تصمیم گیری درمورد وضعیت اعتبارات طرح‌های استانی در شورای برنامه ریزی استان اتخاذ می‌گردد، این طرح ها یا مورد توجه قرار نگرفته اند تا اعتبارات مورد نیاز خود را متناسب با حجم عملیات دریافت کنند یا بدلیل عدم توانایی دستگاه‌های استانی جهت راهبری صحیح پروژه برخی از این پروژه ها با تاخیر در اجرا مواجه شده اند.در نتیجه تعدادی از طرح ها استانی شده در لایحه بودجه 84 مجددا به گروه طرح‌های ملی پیوسته اند.
از مجموع (1204) طرح موجود در پیوست شماره یک لایحه بودجه 84 کل کشور، (903) طرح ، همان طرح‌های مندرج در پیوست شماره یک قانون بودجه سال 83 است در بقیه یا طرح‌های جدیدهستند یا عناوین متفاوت از سال گذشته اختیار کرده اند. اگرچه اطلاعات طرح ها براساس امور فصول و برنامه در سال 84 قابل استخراج است ولی بدلیل تغییر در طبقه بندی اقلام بودجه ، مقایسه آن‌ها براساس فصل برنامه به سال گذشته امکانپذیر نیست و یا با توجه به اهمیت تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در ایجاد ظرفیت جدید وهمچنین توسعه آن‌ها در بخش‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی درتحلیل جهتگیری دولت در سال جدید نسبت به سال قبل نیزامکانپذیر نمی باشد.
بنابراین در لایحه بودجه سال 84 تعداد فصول بودجه‌ای (21) فصل می‌باشد درحالیکه این تعداد در قانون بودجه سال 83، (39) فصل بوده بعنوان مثال سه فصل برق ، نفت و گاز در قانون بودجه سال 83 به فصل انرژی در لایحه بودجه 84 تبدیل شده و البته شماره طبقه بندی طرح‌های این فصل نیز تغییر پیدا کرده . بدین ترتیب دستیابی به میزان پرداختی به طرح ها و سابقه آن‌ها بسیار سخت است . برای امکانپذیرنمودن مقایسه نام طرح ، دستگاه اجرای طرح و رقم مصوب سال 83 وسال شروع طرح در پیوست طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ،لایحه سال 84 با پیوست قانون 83 تطبیق شده است .
و اما اشتغال : اشتغال بعنوان یک متغیر وابسته در مباحث اقتصادی و تحلیل های آن وارد می‌شود، بعبارت دیگر برای تغییر دراشتغال کشور باید از تغییر سایر متغیرها مثل سرمایه گذاری ، تحریک صادرات ، مبارزه با قاچاق کالا و غیره و غیره استفاده کرد. مطالعه بازارکار در کشورهای مختلف ما را به این نتیجه می‌رساند که موضوع ومساله اشتغال و بیکاری بخصوص برای جوانان ، زنان وفارغ التحصیلان دانشگاهی با شدت و ضعف هایی در تمام کشورها بویژه در کشورهای درحال توسعه وجود دارد حرکت درجهت کوچک سازی دولت‌ها، پیشرفت‌های تکنولوژیک و حرکت درجهت سرمایه‌گذاری‌های سرمایه‌ای براساس افزایش رقابت بین کشورها و بخصوص بین شرکت‌های بزرگ و چند ملیتی باعث شده ، تقاضا برای نیروی کار دربخش مزد حقوق بگیری بشدت کاهش یابد. در برنامه سوم و چهارم توسعه آمده است که دولت در صورتی می‌تواند نیروی جدید استخدام کند که به همان اندازه نیرو از این بخش خارج شود و در جای دیگرآورده است که دولت موظف است در طول سال‌های برنامه تعدادمستخدمین خود را (5) درصد کاهش دهد. (رییس ـ آقای مقنیان ! ازوقتتان یک دقیقه باقی است ) چشم ، چون وقتم کم است دیگرنتیجه گیری می کنم .
در نتیجه بروز کسری بودجه بیشتری حدود (700/47) میلیاردریال علاوه بر کسری (71) هزار میلیارد ریال لایحه 84 جمعا (118)هزار میلیارد ریال که در مقایسه با کسری (82) هزار میلیارد ریال پیش بینی عملکرد سال 83 این کسری بودجه بجای (44) درصد از(69) درصد رشد برخوردار خواهد بود.
لذا با در نظر گرفتن موارد گفته شده در فوق و ده ها دلایل دیگر که امکان پرداختن به همه آن‌ها در این فرصت کم میسر نمی باشد بنظرمی رسد تصویب کلیات بودجه 84 با وضعیت موجود مشکل آفرین باشد لذا ضمن مخالفت باکلیات آن انتظار دارم همکاران عزیزم نیزقدری موشکافانه نسبت به بررسی آن اقدام و با کارشناسی جدی تصمیم نهایی را بگیرند. والسلام علیکم و رحمه الله
رییس ـ تشکر می کنم . از این فرصت استفاده و از میهمانان عزیزی که امروز در مجلس حضور دارند تشکرمی کنم .
دانش آموزان آموزشگاه دخترانه هدی از شهر قدس و دانش آموزان آموزشگاه دخترانه رسالت از منطقه (12) همراه با معلم ها و مربیانشان امروز میهمان مجلس هستند. من از این فرزندان عزیز که لطف کردند وتشریف آوردند تشکر می کنم و برایشان آرزوی موفقیت دارم . ان شاالله که موفق باشند. موافق بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی جناب آقای گرامی مقدم هستندصحبت نمی کنند، جناب آقای کامران بفرمایید.
حسن کامران دستجردی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ضمن خسته نباشید به دست اندرکاران تلفیق چه در بخش دولت وچه در بخش همکاران عزیز. از مواردیکه در تلفیق به آن پرداخته شدصندوق ذخیره ریالی است یعنی ما یک صندوق ذخیره ارزی داریم در اینجا مقرر شد یک صندوق ذخیره ریالی هم داشته باشیم . حسن این ، این است که در دوره چهارم و پنجم هم که من درخدمت بعضی ازعزیزان بودم بعضی چیزها را در لایحه تکلیف می کردیم اما درواقع یک آبی بود که مدام این آب را اضافه می کردیم و از این آب برداشت می کردیم و مصرف می شد. اینجا این صندوق حسنش این است که اگردرآمدی حاصل شد، می‌شود در جاها و بخش‌های مختلفی استفاده کرد.از دیگر موارد خوب آنچه که دراختیار شما هست حذف (65) حکم است یعنی این احکام نه اینکه احکام بدی باشد، بلکه این احکام ،احکام خوبی است منتها چون این احکام بودجه‌ای نبود و کمی نبود وکیفی بود، بنا شد دولت محترم این ها را بیاورد و قانون دایم کند که هرسال در بودجه وقت دولت و مجلس گرفته نشود. درواقع این هم چیزمطلوبی است . از موارد دیگری که برای این لایحه می‌توان گفت و پیام خوبی دارد برای بدهی است که به سازمان ها بوده ، چه سازمان بازنشستگی کشوری ، چه لشکری ، چه صندوق‌های ذخیره فرهنگیان ،آستان قدس و صندوق ذخیره بسیجیان هم وجود داشت که اینهم البته عمر محدودی دارد. در اینجا طلب این ها به ریز آمده که می‌شود گفت بگوییم از (900) میلیارد تومان شروع می‌شود تا فکر کنم (30)میلیارد تومان یعنی همه این ها در بند «چ » تبصره (8) آمده که ،استحضار دارید که بازنشستگان عزیز ما که درواقع حالا بازنشسته هم نگوییم این ها می‌شود گفت به بار نشسته اند یعنی انبوهی از تجربیاتی دارند که ما فکر می کنیم حالا این ها رها هستند درصورتیکه از تجربیات خوبشان باید استفاده کنیم واین چیز خوبی بود که درواقع ما در اینجامنظور کردیم .
مرحبا ـ آقای رییس ! تذکر آیین‌نامه‌ای دارم .
رییس ـ جناب آقای کامران ، آقای مرحبا تذکر دارند، بفرمایید.
شاپور مرحبا ـ بسم الله الرحمن الرحیم
آقای رییس ! با توجه به اینکه بعد از آقای ندیمی دومین نفر بنده بودم بعنوان موافق ثبت نام کردم آنجا که ایشان بعنوان اولین نفر من رامعرفی کردند لیست را نگاه کنند من دومین نفر بعنوان موافق هستم .علی هذا انتظار ما این است که آقایان رعایت ترتیب نوبت را کنند.
رییس ـ حالا حضرت عالی می توانستید تشریف بیاورید بالا ازآقای محبی نیا هم سوال کنید اگر اشتباهی شده باشد ما اعتراف می کنیم به اشتباه مان ، احتیاجی به تذکر آیین‌نامه‌ای نبود. من سوال می کنم ان شاالله نوبتتان محفوظ خواهد بود اگر نوبت داشته باشید. حالا من سوال می کنم . آقای کامران ادامه بدهید.
کامران دستجردی ـ از موارد دیگر که امروز هم شما شاهدبودید که بعضی از عزیزان تذکر دادند، راجع به توازن منطقه‌ای بود دربودجه (160) میلیارد تومان بود که این افزایش پیدا کرد به (230)میلیارد تومان که شامل (10) استان می‌شود منتها چیز خوبی که ماآوردیم یعنی درواقع تلفیق آورده و خدمت شما هست این است که شهرهای محروم هر استان را هم شامل می‌شود، ممکن است یک شهری بگویند برخوردار است ولی در همان شهر هم یک شهر فقیر ومحروم و توسعه نیافته داشته باشیم یعنی ما در کل کشور ممکن است استان‌های محرومی داشته باشیم در دل هر استانی هم شهرهای محروم داریم این توازن ایجاد تعادل می‌کند و اینجا هم ما بجای شورای برنامه ریزی استان ، کمیته برنامه ریزی شهرستان است که دخالت می‌کند چون استدلال این قضیه هم این است که در شهرستان است که بیشتر لمس می‌کند چه پروژه ای بگذارد درواقع صف است ، ستادیهاهم این را متوجه اند و درست هم هدایت می‌کنند ولی این صف است که بیشتر لمس می‌کند در بخش‌های مختلفی کجا نیاز است ؟
در اینجا هم خیرینی که می‌آیند کمک می‌کنند، گرایش به این شدکه سهم روستا را بیشتر از سهم شهر کنند یعنی اگر در روستا یکی (30)درصد آمده و همکاری کرده و در شهرستان (60) درصد، اینجا سهم رابیشتر بگذارند برای روستا یعنی (30) درصد روستا، (30) درصد درشهر است . پس اینهم یک پیام خوبی است که در اینجا آمده .
از موارد دیگر توجه به ایثارگران است هم در بند «ز» تبصره (19)،هم در بند «ش » تبصره (15)، هم در بند «الف » تبصره (6) و هم در بند«س » تبصره (2). البته ما به این عزیزان هر چه هم بدهیم کم است وگاهی هم من گفتم منتی نیست تسهیلات به این ها دادن ، مثلا فرض بفرمایید (30) میلیارد تومان وام ، (4) درصدش می‌شود (3) میلیاردتومان ، (3) میلیارد تومان پولی است که مثلا در اختیار استانداران است ، خارج از شمول خرج کنند. خارج از شمول هم که شما می دانیدبالاخره یک سفره ای و کادویی می‌دهند که به اعتقاد من جایز هم نیست ، منتها در بیرون وقتیکه کسی می شنود فکر می‌کند ای بابا!تبعیض است چقدر به این ها می دهید خوب چه چیزی به این ها می‌دهند؟یا در اختیار سران سه قوه پولی است سران سه قوه هم خارج از شمول خرج می‌کنند چطور می‌شود وقتی نوبت ایثارگران و فقرا که می رسدما بقول خودمان و خودمانی شاخ و شانه می کشیم . بیرونی ها هم بدانندکه من دارم این حرف ها را می زنم این ها تسهیلات است یعنی کسانیکه امنیت درست کردند ما اینجا راحت نشسته ایم درواقع چیزی نیست ولی درعین حال دست شما درد نکند و ان شاالله امیدوار هستیم که درصحن مجلس جبران مافات شود البته دولت محترم و تلفیق توجه کرده ولی چیز قابل توجهی نبوده است .
از موارد دیگر توجه به محرومین است یعنی مددجویان کمیته امداد و بهزیستی که هم در الحاقی تبصره (6) آمده که هر کسی (50)درصد پول بدهد برای ساخت معلولین و نیازمندان ، (50) درصددیگرش را هم بهزیستی بدهد. این کار خوبی است یا در بند «ط »تبصره (2) و بند «س » تبصره (2) توجه شده ، مثلا در تبصره (2) سهم آورده معاف شده این ها اگر بخواهند یک کارهای اشتغالزایی کنند واصولا هم سهم آورده ندارند، این ها از سهم آورده معاف شدند این کارقشنگی است در این ها. همچنین آرد مصرفی این ها.
بالاخره در مددجوها یک آردی می‌گیرند نانی می پزند یا خیرینی هستند که نان به این ها می‌دهند، بالاخره در اینجا گفته اند (110) هزارتن آرد به این ها می‌دهند. اینهم کار خوبی است . همینطور در ردیف یک تبصره (19) بند «الف » برای ساخت مسکن این ها آمده ولی بازهم اعتقاد من این است ضمن اینکه توجه شده امیدواریم در صحن علنی بهرحال افزایش پیدا کند چون بالاخره رقم (4) هزار تومان و (5) هزارتومان و (10)هزار تومان و یک خانواری که در به در است و (10) تابچه دارد و اجاره نشین است و این ها چیزی نیست . این است که ضمن اینکه در این قسمت هم توجه شده بالاخره کار خوبی بوده .
در بخش کشاورزی توجه شده به قنوات و همچنین انهار وچشمه سارها، قنات یک تکنیک است بخصوص برای مناطق کویری حایز اهمیت است و کار خوبی که شده در بند الحاقی تبصره (11)تعرفه کشاورزی رسم شده برای هزینه‌های برق ، گاز، آب واینهم کارخوبی است یعنی ما رسم کردیم تعرفه‌های کشاورزی را و همینطورتسریع شده در این تبصره (11) برای برقی کردن چاه‌های کشاورزی که کشاورزان عزیز ما در این قسمت مشکل دارند هم در تسریع این کار، هم در سرمایه گذاری که یک در هزار ارزش نفت خام و دو در هزارارزش نفت خام برای سرمایه گذاری این قسمت انجام شده که بهرحال توجه ویژه‌ای است و همینطور توجه به تولیدکنندگان گیاهان دارویی ،زینتی و محصولات گلخانه ای در بند «پ » تبصره (3) پیام اینهم ایجاد اشتغال است .
ما فارغ التحصیلان زیادی داریم در رشته کشاورزی با گرایش های مختلفی که از اینطریق این ها می‌توانند استفاده کنند و ایجاد اشتغال شود و در استان‌های مختلف هم ، این جا دارد یعنی قابلیت وجود داردکه محصولات گلخانه ای ، گیاهان دارویی را توسعه بدهند بخصوص که ما مناطق جغرافیایی متنوعی داریم از جزیره نشین تا کویر و تاکوهستان ، در خیلی از جاها شما هر جا ببینید ما انواع گیاهان داریم .البته یکسری موارد دیگر در بخش کشاورزی هم عزیزان دیگر گفتند،من دیگر اشاره نمی کنم مثل انبار گندم که فرمودند، من دیگر توضیح نمی دهم .
در قسمت مناطق روستایی هم چیزی که ما در اینجا بحث کردیم یکی راجع به بیمه بود یعنی آنجا گفتیم کسانیکه هیچ جا تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند وزارت رفاه موظف شوداین ها را بیمه کند این هم کار خوبی است یعنی بعضی ها ممکن است تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نباشند که اینهم از مواردی است که آمده ، منتها در اینجا در این بیمه که در بند «الف » تبصره (15) آمده بیمه رایگان است که برای اینهاست البته یک بند الحاقی هم در تبصره (16) آمده که (5) میلیارد ریال دربخش سینمایی هم باز برود در مناطق محروم یعنی اینجا در بخش فرهنگ هم یک گرایشی هست در همانجا یا یک پولی که ما از بعضی جاهای درشت زدیم که بالاخره لازم بود این گذاشته شد برای مساجدروستا بهرحال در شهر هم لازم است یا شهرهای زیر (10) هزار نفر.اصولا خیلی جاها ممکن است بانی خیر پیدا شود، در روستاها هم ممکن است پیدا شود ولی اینجا در روستاها توجه شد. همینطورنسبت به مسکن و ورزش روستاها که بهرحال تسهیلات بهتری فراهم شد یعنی ما گاهی وقت ها می رویم در یک روستا می‌بینیم که یک زمین خاکی دارد با دمپایی بازی می‌کند، حتی ما قابلیت‌های این ها را هم نمی آوریم در تیم‌های ملی ، درصورتیکه من بچه هایی سراغ دارم که پول بلیط ندارد از ده بیاید شهر ولی می‌تواند قهرمان ملی بشود و بنده خیلی ها را هم سراغ دارم که دروازه بان یا در تیم هستند ولی این ها ازهمین مناطق محروم هستند، امیدوار هستیم که ما این ها را هم تقویت کنیم . پس در مناطق روستایی هم توجه شده .
یک مورد دیگر هم در بحث ازدواج است که برای ازدواج جوانان و ازدواج دانشجویان رقم و عددی گذاشته شده و توجه ویژه‌ای شده که این هم گرچه ممکن است زیاد هم نباشد ولی یک گرایشی است که تقویت شده و بسیار خوب است .
از موارد دیگر پدافند غیرعامل است ، شما می دانید که ما تهدیدات داریم ، هیچوقت نباید دست روی دست هم بگذاریم تا بگوییم خوب ،حالا دشمن آمده چکار بکنیم ؟ ما گفتیم که دستگاه ها (1) درصد ازپولشان را زیر نظر خودشان در رابطه با پدافند غیرعامل استفاده کنندیعنی اگر آژیری کشیدند و دشمن خواست جایی را بمباران بکند آن وزارتخانه اگر مرکز حیاتی دارد، اگر مرکز حساس دارد طرحش مشخص باشد، اینطور نباشد که دست روی دست هم بگذارند بعدبگویند خوب حالا بنشینیم طرحمان را بنویسیم ، البته در اینجا گفتیم که طبیعی است در پدافند غیرعامل سیاست‌های کلی آنرا ستادکل نیروهای مسلح انجام می‌دهد ولی آن دیگر در وزارتخانه ها دخالت نمی کند، هر وزارتخانه ای می‌آید طرحش را می‌دهد، اجرا می‌کند که این هم برای اینجا مورد بسیار خوبی بوده .
از موارد دیگری که در بودجه آمده راجع به کیفیت نان است ،می دانید که ما همیشه بحث نان را داشتیم ، حتی پیشنهادهای مختلفی هم بود که مثلا یارانه از یکجای دیگر حذف بشود، به نان بدهند، نان یک نرخی بشود، منتها ما دیدیم که معلوم نیست ته آن چه در بیاید،یکدفعه گران هم بشود، یکدفعه مشکلی هم بوجود بیاید، آنجا تصویب شد که بیاییم تسهیلات بدهیم . گاهی نانواها گله دارند، راجع به دستمزدشان ، راجع به نرخ نان می‌گویند برایمان نمی صرفد، در آنجامقرر کردیم این زمینی که به این ها می‌دهند، قیمت منطقه‌ای باشد،شهرداری که از این ها می خواهد عوارض بگیرد، نگیرد، تسهیلات به این ها بدهند، قسمتی از سرمایه شان را هم به این ها بدهند، خروجی این کار کیفیت نان است یعنی در خیلی جاها مردم گله دارند که آقا! نان مایا سیاه است یا شور است ، چون جوش به آن می زنند، چون نان هم وقتی ور نیاید بقول امروزی ها می‌گویند پروتیین آن کم است ، باید یک گندم جاندار داخل آن بکنند و گندم بی جان بهرحال از تنور بیرون می ریزد، این است که در اینجا حاصل کار (من خیلی معمولی هم بگویم ، مردم عزیز ما هم می شنوند) کیفیت نان را بالا می‌برد و این بسیار مهم است .
از موارد دیگر (رییس ـ جناب آقای کامران ! شما یکدقیقه وقت دارید) بسیار خوب ، احیای بافت‌های فرسوده شهرهاست ، شما می دانیدکه شهرهای کشور بافت‌های قدیمی دارد ولی واقعا آثار و میراث ما موردبازدید گردشگران ماست یعنی گردشگر که هتل زیاد دیده ، کباب هم زیاد خورده ، اینجا که می‌آید می خواهد بیاید همان خانه قدیمی راببیند، همان دیزی را هم بخورد، گردشگر که دیگر خیلی چیزها را دردنیا دیده ! پس ما در این ها گفتیم این بافت فرسوده احیا بشود، آنوقت یک کار خوبی کنار آن کردیم ، گفتیم در اینجا بشود خوابگاه دانشجویی ، ما خوابگاه دانشجویی کم داریم ، گفتیم هر کس می خواهدخانه بزرگش که اطاق های تو در تو است و واقعا هم جا دارد می تواندتسهیلات بگیرد و خوابگاه‌های دانشجویی ایجاد کند یعنی اینجا ماآمدیم یک نگاه چند منظوره داشتیم ، هم نگاه گردشگری ، هم نگاه دانشگاهی ، درواقع دانشجو می‌تواند استفاده بکند.
از موارد دیگری که اینجا مطرح شده در رابطه با آمبولانس است یعنی ما در خیلی از شهرها، روستاها، در رابطه با پایگاه‌های اورژانس یا خود پایگاه مشکلاتی داشتیم ، اینجا گفتیم این ها بتوانند (2000)آمبولانس وارد کنند، این یک پیام قشنگی دارد یعنی گاهی شما چه استان‌های برخوردار، چه استان‌هایی که محروم هستند، ملاحظه فرمودید که یک آمبولانس درب و داغانی دارد یا ندارد یا گاهی ازاوقات در این روستاها بیمار را با وانت می برند این است که ما دراینجا گفتیم (2000) آمبولانس گرفته بشود، (50) پایگاه ایجاد بشودو این از موارد دیگری بود که در اینجا آمده است .
از موارد دیگر توجه ویژه به دانشگاهیان و مراکز پژوهشی است ،مجلس ما یک مجلس دانشگاهی است ، انبوهی از اعضا هیات علمی تشریف دارند و خودشان به تولید علم ، به جنبش نرم افزاری اعتقاد دارندو در اینجا هم یک توجهی شده ، اگر که کم و کسری ها هم هست ما امیدوارهستیم که از طریق سازمان‌های ذی‌ربط هم بتوانیم این کار را بکنیم .
من یکدقیقه هم این افزایش‌ها را بگویم ، ما (50) میلیارد تومان دراختیار بنیاد شهید افزایش دادیم ، برای اورژانس (30) میلیاردتومان ، بیماری‌های روانی و سوختگی (که واقعا این بندگان خدا مشکل دارند)، (20) میلیارد تومان ، برای واکسن هپاتیت (3) میلیارد تومان ،برای آموزش و پرورش (60) میلیارد تومان ، برای دانشگاه‌ها (30)میلیارد تومان ، برای بخش فرهنگ (22) میلیارد تومان یعنی اینهادیگر بخش‌های فرهنگی ، علمی ، محروم ، ایثارگر، غیراز آنچیزهایی که ما در تبصره ها گفتیم ، یک مواردی هم در اینجا افزایش داشته ، امیدوارهستیم که (با اجازه آقای رییس در پایان ...) آقایان و خانم ها! نظارت واقعا مهم است ، اگر گله می کنید چرا ردیف ها را نمی رسید، خوب ،برسید، کمیسیون‌های تخصصی مجلس که هر سه ماه باید گزارش بدهند، مهم این است که به آن دستگاه مربوطه شان بگویند در این ردیف گزارشتان را بیاورید (رییس ـ جناب آقای کامران !...) در این تبصره گزارشتان را بیاورید، امیدوار هستیم در سال آینده ما نظارتمان را زیاد کنیم ، با دو جلسه کمیسیون هم نمی شود که برای بودجه سال 1385 بگوییم بابا! این بودجه‌ای که داشتیم یک بودجه بوده که درست و درمان نظارت کردیم ، درست و درمان آوردیم والا اگر نظارت نباشد سال آینده هم همین آش و کاسه است و بجای برنامه هم آنوقت بودجه نویسی کردیم ، خیلی ممنون .
اعلمی ـ تذکر دارم .
رییس ـ تشکر می کنم ، خیلی ممنون . آقای اعلمی تذکر دارند،بفرمایید.
اکبر اعلمی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای رییس ! تذکر من (البته دنبال ماده می گشتم ) ظاهرا ماده (108) باید باشد، بحث موافق و مخالف کلیات بودجه ، دوستانی که دارند صحبت می‌کنند و همه فرمایشاتشان را استفاده می کنیم ،خصوصا از فرمایشات ناطق اخیر هم بهره بردیم ولی اگر شما دقت کرده باشید یک بودجه (1600) میلیارد تومانی مورد بحث قرارمی گیرد، ناطق اخیر راجع به دمپایی فوتبالیست ها و نمی دانم بعضی ازآمبولانس ها و اینطور مسایل اظهارنظر فرمودند، قبل از آن هم اگر شمادقت بفرمایید اینگونه اظهارات ماهیت موافق و مخالف صحبت کردن در رابطه با کلیات بودجه را ندارد. بهرحال مخاطبین و شنوندگان انتظار دارند که موافقین و مخالفین وقتی اظهارنظر می‌کنند در رابطه باکلیات بودجه باشد، با درنظر گرفتن اینکه حدود (1600) میلیاردتومان در این بودجه اختصاص پیدا کرده .
اینکه ما وارد جزییات بشویم و صرفا در مقام این باشیم که (20)دقیقه وقت خودمان را بهر طریقی سپری بکنیم من تصور می کنم این جفا در حق مجلس و نمایندگان محترم است که ان شاالله شما عنایت لازم را در این خصوص داشته باشید.
عباسپورتهرانی فرد ـ تذکر دارم .
رییس ـ خیلی متشکر، ان شاالله نمایندگان عنایت لازم را داشته باشند. آقای دکتر عباسپور هم تذکرشان را بدهند.
علی عباسپورتهرانی فرد ـ بسم الله الرحمن الرحیم
آقای دکتر! بند (4) ماده (224)، همین بحث ورود به کلیات که باید بشوند، آقای دکتر کامران ارقامی را اشاره کردند برای بیماری‌های روانی یا هپاتیت یا مسایل دیگر، این ها اصلا مصوب نیست ، اینهاپیشنهادی بوده که در کمیته امور اجتماعی تصویب شده ، هنوزجمعبندی هم نشده ، ایشان این ارقام را گفتند، هنوز ارقام نهایی نیست ،ضمن اینکه الان بحث کلیات است ، ایشان وارد جزییاتی شدند که جزییات هم بتصویب نرسیده است .
رییس ـ حالا بنده فکر می کنم نمایندگان محترم این تذکر را بدفهمیدند، تذکری که در آیین‌نامه داخلی مجلس آمده تذکر یک نماینده به نماینده دیگر نیست ، تذکر نمایندگان به هیات رییسه در اداره مجلس است ، اگر یک نماینده‌ای آمد اینجا یک مطلبی گفت ، حالا بنظرنماینده دیگری اشتباه آمد، این راهش نیست که شما از هیات رییسه بعنوان تذکر وقت بگیرید و بگویید که آن نماینده آن حرفی که زدنمی بایست بزند، تذکر در اداره جلسه است ، نه در صحبت های دیگران ،حالا بگذریم .
یک دوفوریتی داریم ، آقای حاجی بابایی مطرح می‌کنند.
منشی (حاجی بابایی ) ـ دوفوریتی را دولت محترم ارایه کردند که ان شاالله هم اجازه‌ای از مجلس و هم دوفوریت آن طبق نظر آقای رییس با هم انجام خواهد شد، دو فوریت لایحه اصلاح ماده (60)قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است که از دولت محترم استدعا می کنم برای گزارش تشریف بیاورند.
تعدادی از نمایندگان ـ توزیع نشده .
رییس ـ آقای حاجی بابایی توزیع شده است ؟
منشی (حاجی بابایی ) چرا، توزیع شده !
رییس ـ اگر توزیع نشده ادامه صحبت باشد تا طبق وقت قانونی آن توزیع بشود. نفر بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی جناب آقای آقایی هستند،بفرمایید.
علی اکبر آقایی مغانجوقی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
«الحمدلله رب العالمین »
هر ساله بحث بودجه و شفافیت و عملیاتی بودن آن دغدغه ای است که فکر کسانیکه نگران امانت و عدالت هستند را به خود مشغول می‌کند. توصیف های دولت در وصف بودجه سالانه و ایده ها و آرزوها وآمال هایی که محقق خواهد ساخت عملا به جهت عدم تحقق بودجه ودرآمدها، آن آمال و آرزوها را در کشور، بخصوص در سازندگی وعمران و توسعه با مشکل مواجه می‌سازد.
آنچه که مهم و قابل توجه است محدودیت منابع و اهمیت کارشناسی و حقیقت امانت و عدالت در توجه به نیازها وضرورتهاست . قطعا همکاری و توجه دقیق و کارشناسی نمایندگان محترم مجلس و دولت محترم ، آن هم با شناخت مشکلات و فرصت‌های محدود و انضباط مالی تا حدودی نقص موجود در لایحه ، بخصوص درآمدها و هزینه ها را کاهش و درجهت تحقق برنامه‌های دولت توانمندخواهد ساخت .
اگر تعریف بودجه را بعنوان درآمد و هزینه و تحقق برنامه‌های مصوب و بودجه کل کشور را برنامه مالی دولت برای یکسال مالی تلقی کنیم درحقیقت بودجه عمومی دولت بودجه‌ای است برای اجرای برنامه‌های سالانه با منابع مالی لازم ، پیش بینی و اعتبارات جاری و عمرانی دستگاه‌های اجرایی تعیین می‌گردد که شامل پیش بینی دریافت‌ها و منابع تامین اعتبار، پیش بینی پرداخت‌هایی که ازمحل درآمد عمومی و یا اختصاص برای اعتبارات جاری و عمرانی واختصاص دستگاه‌های اجرایی می‌تواند در سال مالی مربوط انجام شود و بودجه شرکت‌های دولتی و بانک ها شامل پیش بینی درآمدها وسایر منابع تامین اعتبار و بالاخره بودجه موسساتی که تحت عناوینی غیر از موارد فوق بیان می‌گردد.
اگر پروژه ها مجموعه‌ای از فعالیت‌های معین همسو در یک زمان مشخص و با صرف منابع معینی برای انجام قسمتی از عملیات اجرایی یک طرح عمرانی ملی و استانی بکار گرفته شود و درجهت تامین اعتبار بعنوان تخصیص تمام یا قسمتی از اعتبارات مصوب برای هزینه‌های معین تلقی نماییم ، درحقیقت ضرورت تخصیص اعتباردرجهت ایجاد دین و تعهد برای دولت بمنظور پرداخت اعتبارات مصوب در فاصله زمانی معین در سال است ، در این تخصیص طرح جامع سرزمینی یا درحقیقت آمایش سرزمینی در قالب اهداف و خط ومشی های ملی و اقتصادی ، از طریق سنجش یا بررسی امکانات ومنابع مرکز جمعیتی شهری و روستایی کشور و حدود توسعه وگسترش شهرها و آینده قطب‌های کشاورزی و صنعتی و مراکز تجاری وجهانگردی و خدماتی مهمترین عوامل تصمیم گیری در برنامه‌های سرمایه گذاری عمرانی عمومی و خصوصی و ایجاد نظم و هماهنگی درامور مالی جامعه است که می‌تواند بصورت طرح‌های جامع شهری ونیز طرح‌های عمرانی ملی استانی براساس مطالعات توجیهی فنی واقتصادی یا اجتماعی که توسط دستگاه ها اجرا می‌شود، ضمن قدردانی از تلاش های عزیزان در دولت محترم و مجلس شورای اسلامی ، بخصوص عزیزانی که از این دو نهاد در روزهای اخیر ورسیدگی تلفیق بودجه و بعد از این در پارلمان برای و اصولی و منطقی کردن بودجه و عملیاتی و شفاف سازی تلاش خواهند نمود، متاسفانه غیرشفاف بودن و عدم جامع نگری در بودجه و غیرعملیاتی بودن آن ،بخصوص تردید در تحقق درآمدها و تورم زایی آن ما را در تحقق آرمان ها و اهداف بودجه نگران کرده است .
عدم امکان مجلس به جهت فرصت محدود زمانی بررسی وتصویب بودجه در اصلاح و عملیاتی کردن بودجه به جهت شیوه‌های غیرکاربردی و شفافیت آن که درحقیقت قدرت مانور را از مجلس به جهت بعضی از تنگناها سلب نموده است از مهمترین مشکلات دررسیدگی به بودجه می‌تواند باشد.
آنچه در لایحه بودجه پیش روی خود داریم یک منابع بودجه عمومی دولت از لحاظ درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای ومالی و مصارف آن که حدود (52) هزار و (562) میلیارد تومان ، شامل منابع عمومی و درآمدهای اختصاصی است . بودجه شرکت‌های دولتی وبانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت از لحاظ درآمدی و سایرمنابع تامین اعتبار معادل (102) هزار و (326) میلیارد تومان یعنی حدود دوبرابر منابع بودجه عمومی دولت برای شرکت‌های دولتی درنظرگرفته شده است .
هزینه‌های عمرانی یا تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به رقم (10)هزار و (468) میلیارد تومان که از این رقم در بند «ب » تبصره (2)حدود (6/4) میلیارد دلار علاوه بر قانون برنامه ، برداشت از صندوق ذخیره ارزی در دولت پیش بینی شده است . باز پرداخت بدهی ها باتوجه به منابع درآمدی شامل درآمدهای مالیاتی و درآمدهای حاصل از فروش ارز و خدمات به رقم (11) هزار و (3) میلیارد تومان ،واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای فروش نفت و اموال (16) هزار و(524) میلیارد تومان و فروش اوراق مشارکت استفاده از تسهیلات خارجی ، استفاده از موجودی حساب ذخیره ارزی ، حدودا (8) هزار و(416) میلیارد تومان ذکر گردیده است که با درنظر گرفتن رقم (10)هزار میلیاردی اعتبارات پروژه‌های عمرانی ، آن هم که قسمتی از آن ممکن است با فروش اوراق ارز و یا استقراض داخلی و خارجی باشد،تحقق پروژه‌های عمرانی را بیش از پیش نگران کرده است که این هم آثارش را در سالجاری در بودجه سال 1383 با تخصیص ماکزیمم (63) درصد یا (65) درصد کاملا مشخص است که درحقیقت با (50)درصد یا نصف اعتبارات عمرانی نگرانی طولانی شدن پروژه‌های عمرانی یا به دوبرابر رسیدن را بیشتر می‌کند. درحقیقت فروض اساسی دولت علی رغم التزام دولت در رعایت قانون برنامه پنجساله چهارم ، بجای رعایت سقف برداشت (1/14) میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی ، بدون توجه به التزام قانونی رقم (8/21) میلیارد دلار رادر تعهدات خود منظور کرده است که این نمی تواند در چارچوب قانون برنامه پنجساله چهارم باشد.
ریاست محترم جمهور در تقدیم لایحه بودجه اشاره فرمودندعرصه عملکرد بودجه تقدیمی سال 1384 نه تن ها تاثیر اقتصادی آن ،بلکه طراحی آن از این عرصه اقتصادی فزونتر و درجهت تحقق برنامه و توسعه بیان نموده اند، گذر از اقتصاد دولتی وبسته به سوی اقتصادی ملی ، رقابتی با محوریت بخش خصوصی ، تعامل فعال با بازارهای بین‌المللی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی ، بازسازی و نوسازی صنایع ،نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی ، اصلاح تشکیلات و ساختار دولت ،تک نرخی کردن ارز و تثبیت آن ، حساب ذخیره ارزی و بالاخره حاصل اقتصاد درخشان ، رشد اقتصادی ، رشد سرمایه گذاری ، کاهش نرخ بیکاری و مهار تورم بیان گردیده است و همچنین رشد صادرات غیرنفتی ، توسعه علوم و فنون از وعده هایی است که ریاست محترم جمهور از تحقق لایحه بودجه تقدیمی به مجلس محترم در سال 1384 فرمودند.
اگر چه بعنوان ایده آل های مطروحه این موارد قابل تاکید و توجه است ، اما آنچه که نگران کننده است اینکه عدم تحقق یا غیر واقعی بودن درآمدها، عدم نظم در هزینه ها، غیرعلمی بودن طرح نرخ رشدمتغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید ناخالص داخلی ، رشدسرمایه گذاری ها و کنترل مهار تورم از جمله دغدغه های قابل احساس است . در شرایطی که هر روز زمان اجرای پروژه‌های عمرانی طولانی ،تخصیص‌ها ناکافی ، اولویت پروژه ها نامشخص و برآورد هزینه‌های پروژه ها غیرواقعی و پرهزینه می‌گردند و در نهایت عدم بهره‌برداری بموقع از پروژه ها، بخصوص عدم احساس مسوولیت دولت درتبصره های مصوب که برای کارا و عملیاتی کردن بودجه سال 1383بند «د» تبصره (19) بعنوان فاینانس داخلی مطرح شده بود تا این ساعت هیچ موردی از این تبصره به اجرا در نیامده و جامه عمل نپوشیده است .
در بودجه سال 1384 (1204) طرح ملی در پیوست شماره (1)با اعتباری معادل (104) هزار و (689) میلیارد ریال منظور گردیده است که ان شاالله صددرصد اگر محقق شود این رقم نسبت به کل بودجه عمومی دولت فقط (9/20) درصد یعنی 15 بودجه دولت برای هزینه‌های عمرانی منظور گردیده است ، درصورتیکه این رقم در سال 1383 (7/21) درصد بوده است یعنی نسبت اعتبارات پروژه‌های عمرانی در سال 1384 نسبت به بودجه عمومی دولت نه تن ها افزایش پیدا نکرده بلکه کاهش هم پیدا کرده است .
نسبت اعتبارات هزینه‌ای به مصارف عمومی بدون شفاف سازی واردات بنزین در سال 1384 حدودا (3/63) درصد است که این رقم در بودجه سال 1383 (3/58) درصد بوده است یعنی درحقیقت سقف اعتبارات هزینه‌ای به مصارف عمومی در سال 1384 بیش ازسال 1383 ارتقا پیدا کرده است و این نشان از پرهزینه شدن دولت وعدم کوچک سازی در دولت است که از جمله الزامات قانونی برای دولت بوده است .
باز متاسفانه علاوه بر این افزایش‌ها نسبت بودجه شرکت‌های دولتی به بودجه کل کشور بدون بند «ر» تبصره (11) «سوخت » که در سال 1383 (2/58) درصد بوده است ، در سال 1384 به رقم (9/62)درصد رسیده است یعنی آن الزمات قانون برنامه و آن الزماتی که مجلس برای دولت تکلیف کرده بود که شرکت‌های دولتی را واگذار وشرکت ها را کوچک سازی بکند، امروزه در بودجه سال 1384 ما شاهدافزایش هزینه‌های شرکت‌های دولتی هستیم .
از مجموع (1204) طرح موجود در پیوست لایحه 1384 کل کشور (903) طرح همان طرح‌های مندرج در بودجه سال 1383هستند و حدود (301) طرح یا جدید هستند یا عناوین متفاوت سال گذشته را به خود اختصاص داده اند.
درخصوص سال خاتمه پروژه ها، طی سال‌های 1380 تا 1383بیش از (2900) پروژه ملی با اعتباری معادل (7) هزار و (173)میلیارد ریال از پروژه‌های ملی کسر و به پروژه‌های استانی تبدیل شده است که امروز به جهت عدم امکان تخصیص اعتبارات و یا عدم توانمندی اجرایی در استان‌ها ما مجبور هستیم در بودجه سال 1384مقدار زیادی از این پروژه ها را از استانی به ملی مجددا تبدیل بکنیم .
سال خاتمه طرح ها نسبت به سال 1383 بطور میانگین سه سال بردوره اجرای هر طرح اضافه شده است که این افزایش براساس برآورد بودجه 1384 حدود (246) هزار و (293) میلیارد ریال برتعهدات آتی دولت افزوده است . این اختلاف برآورد در سال 1383نسبت به سال 1382 حدود (6/1) سال بوده است که باز هم سال اتمامی پروژه ها و اجرای پروژه ها در سال 1383 نسبت به سال 1382ضعیف تر عمل کرده ایم .
این اختلاف با (6/1) سال در طول دوره اجرایی با هزینه‌ای بالغ بر (52) هزار و (865) میلیارد ریال بوده است یعنی نه تن ها این برآوردها در هر سال نسبت به سال قبل بهبود پیدا نمی کند، بلکه برهزینه اجرای طرح ها هم افزوده است .
تعداد طرح‌هایی که سال اتمامی آن‌ها در لایحه بودجه سال 1384نسبت به 1383 تغییر پیدا کرده (127) طرح با تاخیر پنجساله جهت بهره‌برداری مواجه هستند یعنی (127) طرح که قرار بود در سال 1383به بهره‌برداری برسند، نه تن ها تا پایان سال 1383 به اتمام نخواهندرسید، بلکه با تزریق (12) هزار و (868) میلیارد ریال در سال 1384 و(83) هزار و (667) میلیارد ریال طی سال‌های 1385 تا 1388 طبق برآورد سال 1384 در سال 1388 به بهره‌برداری خواهند رسید.
طبق قانون بودجه سال 1383 قرار بوده (660) طرح با صرف (18) هزار و (281) میلیارد ریال در سال 1383 به اتمام برسد که متاسفانه با تخصیص‌های محدود ما، نه تن ها قادر نخواهیم بود مقدارزیادی از این پروژه ها را به اتمام برسانیم ، بلکه مقدار زیادی از این اعتبارات و پروژه ها بر بودجه سال 1384 نیز سنگینی خواهند کرد.
دولت با تکرار پیوست‌های جداول پیوست شماره (1) دوباره حدودا (88) پروژه با اعتباری معادل (485) میلیارد ریال بدون اینکه این پروژه ها دارای اطلاعاتی از تاریخ شروع ، خاتمه و برآورد سال‌های بعد داشته باشد، مجددا این جداول در خاتمه پیوست شماره (1)تکرار گردیده است .
در اجرای ماده (75) قانون برنامه سوم که در سال پایانی آن هستیم ، درمورد تمرکززدایی تعدادی از طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در طول برنامه سوم درحقیقت به بخش ملی یا از بخش ملی به بخش استانی منتقل شده است که به موارد آن اشاره کردم .
درنتیجه آنچه که در تبصره ها قید گردیده است در بند «الف » جز(1) به دولت اجازه داده شده است جهت تسریع در اجرای طرح‌های تملک دارایی در سال 84، (7) هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت منتشر نماید. باتوجه به اینکه دولت التزام در پرداخت بودجه هزینه‌ای دارد و نمی تواند آن‌ها را در هر ماه متوقف کند، باز این فروش اوراق مشارکت‌ها بایستی مجددا بعنوان قسمتی از تامین هزینه‌های پروژه‌های عمرانی مصرف بشود که متاسفانه باتوجه به اینکه در نیمه دوم هر سال این اوراق مشارکت منتشر می‌شود، بنابراین قادر نخواهیم بود باز درابتدای سال ، اعتبارات پروژه‌های عمرانی را از محل درآمد عمومی محقق سازیم .
در بندهای «الف » و «ب » تبصره (1) به بانک صنعت و معدن مجددا اختیار فروش اوراق مشارکت داده شده است و علاوه بر آن علی رغم مفید بودن توجه به اتمام پروژه‌هایی که در سال‌های 84 و 85به اتمام خواهد رسید، اعتبارات کافی برای این پروژه ها منظورنگردیده است . مجموع اعتبارات برآورد شده برای طرح‌هایی که سال خاتمه آن‌ها سال‌های 84 و 85 است ، حدود (12) هزار، (5/724)میلیارد تومان است که باز نسبت به سقف بودجه اعتبارات سال 84 بالاست . بنابراین ما قادر نخواهیم بود که با این اعتبارات بشرط تخصیص صددرصد پروژه‌های عمرانی را بتوانیم به اتمام برسانیم .
همکاران محترم که در موافقت لایحه صحبت کردند، درحقیقت دفاع آن‌ها از مصوبات تلفیق بود تا لایحه . اگرچه قبول می کنم مقدارزیادی را... (رییس ـ جناب آقای آقایی ! وقت جناب عالی تمام شد)چشم ، من تلاش خواهم کرد که یک جمعبندی کنم . درحقیقت با تلاش اعضای محترم تلفیق و اعضای محترم دولت ، تلاش بر این شد که مقدار زیادی از این مصوبات دولت جبران بشود و آنچیزی که بایستی من باز مجددا در نهایت تاکید بکنم ، نگرانی های عدم تحقق بعضی ازتبصره ها، استفاده دولت در بیشتر از قانون برنامه از صندوق ذخیره ارزی ، غیرواقعی بودن تحقق درآمدها و فقدان نظم مالی ، افزایش بودجه شرکت‌های دولتی ، افزایش بودجه جاری ، عدم واگذاری شرکت ها ودرنهایت ازجمله نگرانی ها اینکه ما بتوانیم در تلفیق ، مقدار زیادی ازاین نگرانی ها را کاهش بدهیم (رییس ـ جناب آقای آقایی ! به یک نحوی فرود بیایید) چشم ! بودجه واقعی و تضمینی و عملیاتی و بخصوص اجرایی را برای مردم عزیزمان درجهت تحقق اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و توسعه در شان ملت بزرگ ایران محقق سازیم ، امیدوار هستیم اگرچه من قید اقداماتی که در تلفیق با هماهنگی دولت انجام شد، توجه بسیار خوب در توازن منطقه‌ای ، افزایش سقف پروژه‌های عمرانی و همچنین شفاف کردن رابطه شرکت نفت با دولت و به اضافه بقیه مواردی است که ان شاالله باتوجه به توجه ویژه‌ای که به عمران روستایی و همچنین تامین اعتبارات آب آشامیدنی ، راه روستایی و بعضی از اعتبارات توسعه روستایی فراهم گردید، ان شاالله بتوانیم به آن تعهدات امانت خودمان در پیش ملت بزرگ ایران عمل کنیم و ان شاالله هم تحقق وعده های پروردگار متعال غیر از این نخواهد بود. والسلام علیکم و رحمه الله
رییس ـ خیلی متشکر. اگر دوستانی که بعنوان موافق و مخالف صحبت می‌کنند بخواهند از همه وقتشان که (20) دقیقه است یعنی ازحداکثر وقت استفاده کنند، امروز به رای گیری درباره کلیات بودجه نخواهیم رسید. من درخواست می کنم نمایندگان اصرار نداشته باشندکه حتما (20) دقیقه صحبت کنند و به اندازه ای که لازم است و مطلب دارند، واقعا به همان اندازه صحبت کنند. نفر بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی که نفر سوم موافقین است جناب آقای ملکی هستند، بفرمایید.
ولی ملکی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ضمن تقدیر و تشکر از دولت محترم و اعضای کمیسیون محترم تلفیق که شبانه روز زحمت کشیدند تا کلیات بودجه در موعد مقرر درصحن مجلس به بحث گذاشته بشود.
دوستان توجه داشته باشند که مخالفت و موافقت ما در کلیات است نه در جزییات . کسانیکه چه بعنوان مخالف صحبت می‌کنند و چه بعنوان موافق ، هر کدام در جزییات نظرات و انتقادی دارند و حتی مواردی را که بنده مطرح می کنم بدین معنی نیست که در سایر مواردحتما ما موافق هستیم ، نه ، این موارد جزو نقاط قوت بودجه است که بنده مطرح می کنم و تذکراتی را هم که ریاست محترم مجلس دادند که از حداقل وقت استفاده بشود سعی می کنم که کمتر مصدع بشوم .
آنچه که بعنوان نقطه قوت مطرح می‌شود، یکی انعطاف پذیری بودجه است که قبلا ما حساب ذخیره ارزی را بعنوان یک سوپاپ اطمینان داشتیم ، امسال حساب ذخیره ریالی هم مطرح شده است . این می‌تواند ما را در رسیدن به اهداف بودجه کمک کند. بالا بودن نرخ نفت در بازار جهانی که سالیان سال (این چند ساله اخیر) ما بالای (30) دلار بفروش رسانده ایم و پیش بینی نرخ هر بشکه در بودجه (19) دلار، یکی از نقاط قوت دیگر بودجه است که این اختلاف فروش و پیش بینی ، ما را از خطرپذیری بیشتر دور می‌کند.
همه ما می‌دانیم که بهرحال نوسانات مختلفی در منطقه صورت می‌گیرد، تهدیداتی در مرزهای ما وجود دارد، در چهارسوی مرزها مامی دانیم که اتفاقات جدیدی افتاده است ، بنابراین بودجه ما باید ازریسک پذیری بالایی برخوردار باشد که امروزه با این پیش بینی تاحدودی این مورد لحاظ شده است .
یکی از مواردی که بعنوان نقطه قوت تلقی می‌شود، افزایش حقوق و دستمزد از (71) هزار میلیارد ریال به (84) هزار میلیارد ریال یعنی افزایش (13) هزار میلیارد ریال یا معادل (3/18) درصد که این هم می‌تواند برای جلوگیری از فشار به حقوق بگیران یک نقطه مثبت تلقی بشود. فلذا ما که معمولا در مسایل انگیزشی و اینکه کارکنان دولت وکسانیکه حقوق بگیر هستند معمولا با نوساناتی که در بازار ایجادمی شد تورمی که بوجود می آمد مورد تهدید واقع می شدند یا بیشترین فشار بر آن‌ها وارد می شد، با این مساله تا حدودی این خطر کمتر شده است ، چون افزایش (3/18) درصد، افزایش مطلوبی بنظر می‌رسد.
از جمله نقطه قوتی که در بودجه امسال مطرح است ، بحث اصلاح ساختار نظام مالی دولت است . ما می‌دانیم که دولت بعلت عدم تصمیم گیری بموقع و عدم واگذاری سهام معمولا به بسیاری ازشرکت ها، سازمان ها و ارگان‌هایی که با دولت مراوده دارند بدهکار است .یک مثال می زنم ، برحسب اعلامی که شده (2) هزار میلیارد تومان فقط بدهی دولت به سازمان بازنشستگی کشوری است . این درحالتی است که می‌بینیم خیلی از شرکت‌های دولتی وجود دارند که از نظر مدیریتی در اداره شان مشکل وجود دارد و این سازمان ها آماده هستند سهام اینهارا بخرند یا به حساب مطالبات خودشان بردارند ولی متاسفانه بعلت عدم تصمیم گیری بموقع و اینکه یک ارگانی که بنشیند و تصمیم بگیردو بموقع برای دولت تکلیف بکند که این شرکت را واگذار کند، وجودندارد، امروزه ما می‌بینیم که در بودجه خوشبختانه با تعیین این کمیته‌ای که مرکب از چند وزیر و دو نفر نماینده و با حضور معاون اول رییس جمهور تشکیل می‌شود، بخش اعظمی از این مشکلات مرتفع می‌شود، این درست نیست ، از طرف دولت بدهکار سازمان ها و ارگانهاباشد و از طرف دیگر شرکت‌هایی که وابسته به دولت هستند باسومدیریت و یا بعلت عدم تصمیم گیری و تصمیم سازی بموقع نتوانند شرکت خودشان را به سوددهی برسانند، درحالتی که هنوزسازمان هایی که مطالبه دارند این ها قادر به این کار هستند.
یکی از بحث های دیگر انعطاف پذیری بودجه و موارد خارج ازشمول است . باز این باتوجه به اینکه مطرح است که بصورت کنترلی درآمده ، از نقاط قوت بودجه دولت قلمداد می‌شود.
باز موردی که ما می‌توانیم بعنوان یک نقطه مثبت تلقی کنیم ، مقررشده که (4) هزار میلیارد تومان از هزینه‌های غیرعملیاتی و غیرتولیدی شرکت‌های دولتی کاسته شود. رقم ، قابل ملاحظه است یعنی مدیران شرکت‌های دولتی در اینجا موظف می‌شوند که هزینه‌های خودشان راکنترل و ساماندهی کنند، جلو هزینه‌های زاید را بگیرند تا این رقم (4)هزار میلیارد تومان تحقق یابد. ضمن اینکه خود مدیران مکلف می‌شوند برای کنترل هزینه ها، درآمد حاصله در بهبود ساختار شرکتهاموثر است از بابت پرداخت مالیات (25) درصدی به دولت هم کمک موثری می‌تواند داشته باشد.
باز در بحث اشتغال ما برای کارهای تولیدی ، عمرانی ،سرمایه گذاری دولت در شرکت‌های دولتی ، رقم های (15) هزارمیلیاردی و (370) هزار میلیاردی را داریم یا بعضا بحث اوراق مشارکت که از سوی مخالفین محترم بعنوان نقطه غیرمثبت قلمدادمی شد، ما با چه مکانیزمی می‌توانیم به امر اشتغال کمک کنیم . از همین منابع است که ما می‌توانیم اشتغالزایی را ساماندهی کنیم .
یکی از نقاط مهمی که باز بعنوان نقطه مثبت می‌توانیم تلقی کنیم ،توجه به امر گازرسانی روستایی و توجه به صنایع روستایی ، توجه برای تولید برق ، افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها و تولید بنزین و همچنین تخصیص اعتبار برای حمل و نقل و مترو و غیره که به ترتیب (600)میلیارد دلار، (1000) میلیارد دلار، (5/2) میلیارد دلار و (2) میلیارددلار، این ها رقمی است که برای پیشبرد و تحقق این هدف پیش بینی شده است ولی ما بعنوان کسی که در کمیسیون تخصصی روی این بحث حذف خودروهای فرسوده خیلی دقیق شدیم و بحث کردیم ،متاسفانه علی رغم این توجهات یک نقطه مبهم و منفی هم در اینجاوجود دارد که برای حذف خودروهای فرسوده از منابع چیزی پیش بینی نشده است . کلا (20) میلیارد تومانی که برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده پیش بینی شده است ، با حذف یکی از بندها(3) میلیارد تومان هم کم شده و ته مانده آن (17) میلیارد تومان است که بطور طبیعی با آن اهدافی که حداقل (200) هزار خودروی فرسوده در سال 1384 باید از رده خارج بشود، نمی شود به این هدف دست یابیم ، بعنوان یک نقطه منفی است که در بحث بررسی ردیف ها ان شاالله به آن توجه خواهد شد ولی آن منابعی که برای امر گازرسانی روستایی ،صنایع و تولید برق و افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها و تولید بنزین است .
دوستان توجه کنند! ما سالیانه رقم قابل ملاحظه‌ای برای واردات بنزین می پردازیم که با اختصاص (5/2) میلیارد دلار برای افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها ما می‌توانیم بخش مهمی از نیازمندی‌های خودمان را تامین کنیم . البته اینجا جا دارد که ما بیشتر از این ها هم توجه کنیم ورقم را بالا ببریم .
باتوجه به این اطلاعاتی که داده شده بحث (900) هزار فرصت شغلی باتوجه به کارهایی که تاکنون شده ، دولت بیشتر از (600) واندی هزار نفر در سال نتوانسته اشتغال ایجاد کند. ما در اینجا توجه بیشتری را باید کنیم ، اگر چنانچه این هدف تحقق یابد و (900) هزارفرصت شغلی ایجاد بشود که در این بودجه پیش بینی شده و کمیسیون تلفیق به این رسیده اند قطعا نقطه قوت خوبی خواهد بود.
البته بحث تورم (14) و خرده ای درصد هم جای سوال است ورشد نقدینگی (24) درصد افزایش پیدا می‌کند، باز این ها قابل بحث هستند ولی رشد (5/10) درصدی صنعت و معدن و (6) درصدی کشاورزی نسبت به سنوات قبل نقطه قوت خوبی تلقی می‌شود.
یکی از نقاطی که واقعا نمایندگان محترمی که در شهرستان ها حضوردارند برایشان قابل اهمیت است همان بحث عدم تمرکزگرایی و دادن اختیارات به شهرستانهاست . مطلع هستید که معمولا تصمیمات درمراکز استان گرفته می‌شود یا در مسایل ملی هم که ما دخالت آنچنانی نداریم ، فلذا این نقطه می‌تواند یک نقطه قوت خوبی باشد که برای شهرستان ها یک توجه ویژه بشود که خودشان در برنامه ریزی دخالت مستقیم داشته باشند و در هدف بودجه هم گنجانده شده است .
تخصیص (500) میلیون دلار دراختیار بانک عامل قرار دادن برای تشویق و ترویج صادرات وجود دارد ولی این یکی از معضلات کشور ماست . (500) میلیون دلار ممکن است رقم به ظاهر خوبی باشد ولی برای اهدافی که در صادرات داریم متاسفانه نمی تواند ما را به آن هدف برساند. دنیا الان در امر صادرات سرمایه گذاری بالایی می کندو ایکاش که ما در تبیین اهداف و برنامه‌های آن دقت عمل بیشتری به خرج بدهیم که چگونه این (500) میلیون دلار برای امر صادرات هزینه خواهد شد و بانک عامل چه رفتاری خواهد کرد؟ تاکنون که اینطور نبوده . بنده قبل از اینکه خودم نماینده بشوم بعنوان تولیدکننده و صادرکننده مطرح بودم ، هیچگونه ریال ، دینار و دلاری برای صادرکننده متاسفانه بعنوان تشویقی ملحوظ نشده است ، چرا که خوان هایی که وجود دارد، خوان بسیار گسترده است و صادرکننده درگذر از این خوان ها خسته می‌شود.
بنابراین ضمن اینکه این رقم را من اینجا گوشزد کردم و آوردم ،حالا می‌تواند بعنوان یک نقطه آغازی باشد ولی عمل کردن به این امرو شیوه اجرایی کردن این مهمتر است .
بحث یارانه ها را مطرح کردند، بحث تخصیص (20) درصدحساب ذخیره ارزی برای توسعه صنعت برای مناطق محروم بسیارمفید است . ما اگر بحث توازن را جدی بگیریم قطعا می‌توانیم مجلس هفتم را در رسیدن به اهدافی که برای آن تشکیل شده است یاری بدهیم .
من برای آنکه کلامم را جمع کنم و زیاد وقت نگیرم نکته ای رایادآور می شوم که متاسفانه در اینجا یک نقطه ضعف عمده ای وجوددارد که بحث قرارداد ترک سل یا مشهور به ایران سل ـ ترک سل وقت زیادی را گرفت . کمیسیون مشترک خیلی روی آن کار کرد و براساس مصوبه هیات دولت مقرر شده بود (50) درصد از درآمد حق الامتیازترک سل برای زیرساخت مخابرات هزینه شود. این از وظایف شرکت مخابرات است که وقتی با یکطرف قرارداد می بندد زیرساخت ها را آماده بکند، متاسفانه ما شاهد هستیم که در اینجا کمیسیون تلفیق بدون توجه به نظر کمیسیون مشترک و هیات دولت و کمیسیون تخصصی ، این راحذف کرده است ، طبیعی است که با این کار عملا خود قرارداد،اجرایی نخواهد شد که ما در بحث بررسی ردیف ها و تبصره ها این موضوع را بجد پیگیری خواهیم کرد که لازم است اینجا من این نکته را یادآور بشوم . البته ریاست محترم مجلس جناب آقای دکترحدادعادل اجازه ندادند که بنده تذکری داشتم بدهم و اینجا این رایادآوری می کنم که جناب آقای دکتر! شنیده می‌شود که ... بالاخره براساس اصل (67) قانون اساسی و ماده (3) آیین‌نامه داخلی ما قسم یاد کردیم . شنیده می‌شود (ان شاالله که از شان و منزلت نمایندگان محترم کمیسیون تلفیق بدور باشد و هست ) پیشنهاداتی که از سوی بعضی از متنفذین کمیسیون تلفیق یا کسانیکه در آنجا هستندحرفهایشان را می توانستند بزنند. هر ردیفی که پیشنهاد داده اند معمولاجایی بصورت الحاقیه و غیره آنجا مطرح شده و برعکس آن‌هایی که ازکمیسیون های تخصصی بعنوان ردیف مطرح شده بود، این ها لحاظ نشده است . من اینجا یادآوری می کنم ...
رییس ـ شما زیاد به شنیده ها اعتماد نکنید!
ملکی ـ حالا این را باید از الان بگوییم که آقای دکتر! دیشب قراربود تصمیماتی هم گرفته بشود، امروز هم ممکن است بشود، گفتن ماضرورت دارد، حالا شنیده ها بهرحال «گر نباشد چیزکی ، مردم نگویندچیزها»، اتفاقاتی افتاده که این حرف ها را می زنند!
بهرحال این را خدمت دوستان عرض کنم ، ما جزیی از اینهاهستیم ، نمی خواهیم هم خدای ناکرده شایبه ای پیش بیاید. آقای دکترببینید! در اینجا ما ملاحظه می کنیم که تفکیک آب استان‌ها مطرح شد،در آذربایجان شرقی سه سد مطالعاتی وجود داشت ، هر سه ردیف گرفتند ولی در اردبیل دو سد مطالعاتی که همزمان با آن‌ها بود هر دوبدون ردیف از سوی سازمان برنامه و بودجه به مجلس ابلاغ شده . سداحمدبیگلو در مشکین شهر و سد دیگری در خلخال . این ها با اینکه هم ردیف با سه تا سد آذربایجان شرقی بودند، این ها را ردیف قرارندادند. پیشنهاد هم دادیم که این را جزو ردیف سدی که فعلا درمشکین شهر وجود دارد و در دل آن بگنجانند و با هم بیاورند، باز قبول نشد. ببینید! اینهاست که مشکلات و تناقض و تبعیض را ایجاد می‌کند.
در کل ، بودجه از نظر تضمین‌های لازم بسیار خوب است ، در آنجاکه به صندوق ذخیره ارزی و ریالی پیش بینی شده است بسیار نقطه قوت است . البته در بعضی نقاط هم که اشاره کردم ، ضعف هایی وجوددارد، ان شاالله امیدواریم با توجه به ضیق وقتی که وجود دارد دوستان توجه کنند که ما در این مدت بتوانیم بودجه را بتصویب برسانیم .
یک بحث دیگری وجود دارد که معمولا و متاسفانه اوایل مجلس که نمایندگان آماده تر هستند بیشتر به تبصره ها پرداخته می‌شود وردیف ها به روزهای خستگی نمایندگان می‌رسد و آنموقع است که بعهده کمیسیون تلفیق یا هیات رییسه گذاشته می‌شود و نمایندگان دنبال تعطیلات و سریعتر بلیط گرفتن و اینکه رخت را بربندند هستند. ماپیشنهاد می کنیم چون تبصره ها بیشتر از سوی کمیسیون ها پرداخته شده است ، ما بجای این بیاییم ردیف ها را هم در اولویت قرار بدهیم ،متشکرم . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
رییس ـ از آقای ملکی تشکر می کنم . جلسه را بعنوان تنفس تعطیل می کنیم ، برای اینکه به وقت نماز هم باید برسیم .
مصباحی مقدم ـ تذکر دارم .
رییس ـ آقای مصباحی تذکری دارند، مختصر بفرمایید، چون ساعت (2) بعدازظهر باید ادامه جلسه ما برگزار بشود، بفرمایید.
غلامرضا مصباحی مقدم ـ بسم الله الرحمن الرحیم
تذکر من بند (4) ماده (224) است . یکبار قرایت می کنم و ازهمکاران محترم استدعا می کنم توجه بفرمایند. در جلسه علنی پس ازرسیدگی به کلیات بودجه و تصویب آن ، به پیشنهادهای مربوط به درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار بودجه عمومی دولت رسیدگی وسقف آن بتصویب خواهد رسید.
آقای دکتر ببینید! متاسفانه دوستان ما مثل اینکه حرف جدی ندارند. (لااقل بعضی از آن‌ها) بجای اینکه به کلیات بپردازند به جزییات می‌پردازند. می‌پردازند به اینکه سد فلان جا چطور شده ، بودجه فلان ردیف چطور شده ، فلان ردیف کم شده ، فلان ردیف زیاد شده ، اینهاکه کلیات نیست . کلیات بودجه و جهتگیری بودجه را... خوب است که جناب عالی تذکر بدهید و کنترل بفرمایید.
رییس ـ جناب آقای مصباحی ! بهرحال دوستانی که بعدازظهروقت صحبت دارند نطق خودشان را تلخیص کنند و متناسب با کلیات بودجه صحبت کنند والا امشب نوبت شب هم جلسه خواهیم داشت یعنی اگر در (4) ساعت ، (2) تا (6) بعدازظهر به رای گیری درباره کلیات نرسیم ، باز یکساعت برای نماز مغرب و عشا جلسه را بعنوان تنفس تعطیل می کنیم ، از ساعت (7) تشریف خواهید آورد تا هر زمانی که این به اتمام برسد. بنابراین از نمایندگان درخواست می کنم بعدازظهر مختصرتر صحبت کنند که بشود به رای گیری برسیم . جلسه را بعنوان تنفس تعطیل می کنم .
(جلسه ساعت 55/11 بعنوان تنفس تعطیل و مجددا ساعت 16/14 به ریاست آقای محمدرضا باهنـر «نایب رییس » تشکیل گردید)

نایب رییس ـ بسم الله الرحمن الرحیم
با حضور 156 نفر جلسه برای ادامه مذاکرات رسمی است .
ناطقین را برای ادامه صحبت دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی (نفر چهارم مخالف ) جناب آقای پاک نژاد هستند، بفرمایید.
سیدعباس پاک نژاد ـ بسم الله الرحمن الرحیم
سلام به حضرت حجت ـ روحی و ارواح العالمین له الفدا ـ درود به ارواح شهدای انقلاب ، نبرد و روح رهبر کبیرمان حضرت امام ، آرزوی سلامتی برای رهبر معظم و تشکر از حضار محترم .
همه نمایندگان خسته هستید و جناب دکتر حداد هم فرمودند که سخن ها را مختصر اجرا کنید.
آنچه از مخالفین و موافقین از صبح تا حالا شنیده اید، تمام درچارچوب مرزهای داخلی بودجه بود. اجازه بدهید من چند نکته ای ازاجتماعی که محصول این بودجه است ، مطالبی را بعرض شمامی رسانم ، بعد چند مورد تبصره ای را بعرض می رسانم و خلاصه تمام می کنم .
نمایندگان محترم ببینید! علمای اقتصاد و صاحبان صنایع می‌گویند که هرگاه یک منطقه‌ای دارای یکی از این (4) اختصاص باشد، می‌تواند برای مردمش رفاه نسبی ایجاد کند. اول آن منطقه دارای مردم فعال و مبتکر باشد، مثل ژاپن . امتیاز دوم این است که آن منطقه دارای انرژی باشد، مثل نفت ، بحرین و عربستان . امتیاز سوم آن منطقه معدن است ، مثل شیلی که مس دارد و امتیاز چهارم سوق الجیشی یا موقعیت جغرافیایی مثل دانمارک ، بلژیک ، هلند وکشورهای کوچک که در محاصره کشورهای صنعتی بزرگ قرار گرفتند.
یعنی اگر هرگاه یکی از این امتیازها را آن منطقه داشته باشدمی تواند برای ساکنین آن منطقه زندگی نسبی مرفهی را ایجاد کند ولی ما هر چهارتای آن را داریم . مردمی فعال و مبتکر، صاحب انرژی ،صاحب معدن ، موقعیت جغرافیایی ، چرا نمی توانیم ؟ علت آنهم این است که ثروت و درآمد مملکت را بطور عادلانه تقسیم نمی کنیم ومشکل ما از بودجه و از مجلس است . مردم تقصیر ندارند.
دوم ، شما نمایندگان محترم وقتی وارد مجلس شدید، زرتشتی به اوستا، کلیمی به تورات ، مسیحی به انجیل ، مسلمان به قرآن سوگند یادکردید و اعتبارنامه تان را گرفتید ولی ماحصل سوگند شما این بود که به کتاب آسمانی هم قسم که از حق و حقیقت و عدل و عدالت دفاع می کنم . من حالا همه نمایندگان محترم را می گویم ، شما را به کتاب آسمانی خودتان ، این بودجه حق و حقیقت است ؟ عدل و عدالت است ؟ ارقامی که در آن منظور شده می‌تواند عدالت اجتماعی را پیاده کند؟ این ارقام حقیقت دارد؟ نه نیست .
سوم ، ایام محرم است . شما همه عزاداری کردید و زیارت عاشوراخواندید. در زیارت عاشورا جمله ای داریم که می گوید: «لعن الله امه »لعنت خدا بر آن مردمی که «اسرجت » سراجی کردند و برای اسب ها زین درست کردند «و الجمت » و رکاب و دهنه درست کردند «و تنقبت » یک عده‌ای بودند که در کوفه از احسان و کرم حسین ابن علی ـ علیه السلام ـ وعباس ابن علی ـ علیه السلام ـ استفاده می‌کردند ولی حالا که می خواهندبجنگند نمی خواهند روبرو با ولی نعمت خود بجنگند، نقاب زدند«و تهیات » یعنی هرکس بهرنحوی از انحا در آماده کردن این سپاه کمک کرده برای جنگ با تو یا اباعبدالله لعنت بر آن‌ها.
حالا من می خواهم از این جمله استفاده کنم ، ببینم که این فقر وفساد و فحشا و این دوگانگی که در مملکت بوجود می‌آید و هر روزصفحات روزنامه متاسفانه پر هست از این مطالب ، آیا از این تقسیم ناعادلانه ما سرچشمه می‌گیرد یا نمی گیرد؟ (یکی از نمایندگان ـاحسنت ، احسنت )
حالا ببینید! این بودجه‌ای است که خود منهم درسال چهارم و پنجم به آن رای دادم ، اسکلت بودجه همان است ، ارقام فرق می‌کند. من ازاینکه در دوره چهارم و پنجم به این بودجه رای دادم از خدا استغفارمی کنم و از مردم عذرخواهی ولی در این دوره رای نخواهم داد.
ببینید! (64) درصد را می‌دهند به شرکت‌های (95) گانه که دولت اصلا بر آن‌ها نظارتی ندارد، دولت حق اظهارنظر ندارد، دیوان محاسبات به آن‌ها کار ندارد، به دولت مالیات نمی دهند، بقیه می‌ماند(36) درصد، از (36) درصد بودجه عمرانی خارج می‌شود، بودجه جاری خارج می‌شود، هزینه‌های ضروری خارج می‌شود، تقسیم می‌شود، آنهم بطور ناعادلانه و نامتناسب بین استان‌ها، افراد، ارگان ها، به طبقات پایین که می‌رسد دیگر چیزی بدستشان نمی رسد یعنی بستری بوجود می‌آید بنام «فقر»، در آن بستر فقر یک فردی بوجود می‌آید که مصاحبه می‌کند و اعلام خطر می‌کند به تمام شما نمایندگان و حتی خود من . دارد می گوید: من در تلویزیون خانه‌های مجلل دیدم ،لباس های فاخر، غذاهای متنوع . سال ها محروم بودم ، به آن‌ها دسترسی نداشتم . تصمیم گرفتم که از رجال انتقام بگیرم و چون دسترسی نداشتم از همردیف های خودم انتقام گرفتم و درنهایت شدم قهرمان جنایت پاکدشت «بیجه ».
ما آنجا می گفتیم «و تهیات لقتالک یا اباعبدالله» اینجا باید بگوییم «و تهیات لجنایتک آقای بیجه ». ما مقصر هستیم که بیجه را بوجودآوردیم و بستر فقر ایجاد کردیم تا امثال بیجه رشد کنند.
یک داستان کوچک بعرض شما می رسانم ؛ یکی رفت به دیدن رفیقش ، دید گریه می‌کند. گفت : چرا گریه می کنی ؟ گفت : گربه مان مرده ! گفت : مرگ گربه اینقدر دردناک است تو گریه می کنی ؟ گفت : نه ،من برای چیز دیگری گریه می کنم . گفت : برای چه ؟ گفت : برای این گریه می کنم که پای عزراییل در خانه ام باز شد.
نمایندگان محترم ! پای عزراییل در خانه شما باز شد. بیجه می گوید دستم به خانواده شماها نرسید ولی بیجه دوم می‌رسد. همین مصیبتی که برای آن مردم بدبخت که ما الان به حالت بی تفاوت ازکنارش عبور می کنیم ، فردا خدای ناکرده دامن من و شما را هم خواهدخواهد گرفت .
بنابراین این بود که برای این مملکت عدالت اجتماعی را پیاده نمی کند و اصلا هم قابل اجرا نیست و بنده هم از اینکه در دوره چهارم و پنجم به این بودجه رای دادم از خدا استغفار و از ساحت مقدس مردم عذرخواهی می کنم .
اکنون این بودجه بر روند سنتی سابق و ناکارآمد تنظیم شده ، بیشتربا تخیل و آرزو شکل گرفته زیرا (2) یا (3) برابر عملکرد و توان سال‌های گذشته دولت را منظور کرده است . مثلا دربودجه 84 رشدسرمایه گذاری (3/11) درصد، درصورتیکه در (10) سال گذشته رشدسرمایه گذاری (2/4) درصد بوده . الان رشد اقتصادی دربودجه (1/7)منظور کرده اند، درصورتیکه در (10) سال گذشته (9/3) بوده و این بودجه بدلایل زیر که به شما عرض می کنم ضمانت اجرایی ندارد.
1 ـ بودجه نسبت به سال قبل (30) درصد رشد کرده و این سبب ازدیاد هزینه دولت تلقی می‌گردد که ازطریق ضرایب فزاینده سبب افزایش قیمت ها می‌شود.
2 ـ (64) درصد بودجه کل دراختیار شرکت‌های دولتی است که کمترین نظارت برآن ها وجود ندارد و هزینه‌های غیرضروری از این محل انجام می‌شود و کل بودجه شرکت‌های دولتی که این صورت کل شرکت‌های دولتی است ، انتشار آبان 1383 از وزارت دارایی . (6/953)هزار میلیارد ریال .
3 ـ دولت موظف بود که حجم هزینه ها را کاهش دهد، درحالیکه عکس آن دربودجه مشاهده می‌شود. درسال 1383، (7/211) هزارمیلیارد ریال ، در سال 1384 (4/368) هزار میلیارد ریال و این خودتورم زاست .
کسری بودجه (3/98) هزار میلیارد ریال که دوبرابر کسری سال 83 می‌باشد. برای تامین کسری ، فروش نفت درسال 83، (24)میلیارد دلار، در سال 84، (1/14) میلیارد دلار یعنی می‌خواهند بابرداشت (10) میلیارد از ذخیره ارزی این کمبود را جبران کنند و این غیرشفاف است .
بند «خ » از تبصره (7)، بندی است غیربودجه ای ، ماهیت بودجه‌ای ندارد، مربوط به وارد کردن گندم است . یک بودجه دیگر مربوط به وارد کردن سیگار است که آنهم ماهیت بودجه‌ای ندارد.
6 ـ (40) درصد از درآمد فروش نفت به خزانه واریز نمی شود.درصورتیکه اصل (53) قانون اساسی می گوید: «کلیه درآمدها باید به خزانه واریز شود» و عدم واریز کردن (40) درصد درآمد به خزانه نظارت مجلس بر هزینه ها را تضعیف می‌کند.
8 ـ بهره مالکانه شرکت ملی نفت در مجلس شورای اسلامی ردشد ولی علی رغم مصوبه رد مجلس باز در بودجه منظور شده است .
9 ـ برای مهار تورم ، مجلس باید نرخ ارز را تثبیت کرده ، نرخ دلاراز قیمت آن در شهریور 83 بالاتر نرود. اکنون دولت دلار را با نرخ (30) درصد بالاتر از نرخ تعادلی بفروش می‌رساند و اگر نرخ ارز به سمت واقعی شدن برود، دلار آمریکا (5) هزار و (700) ریال خواهدبود و ارزان شدن نرخ ارز تقویت پول ملی ، مخارج تولیدکنندگان را کم کرده ، سرمایه گذاری را زیاد و کاهش قیمت تولیدات داخلی و درنتیجه کنترل تورم بوجود می‌آید.
در بند «ذ» تبصره (11)، دولت از 1384/07/01 بنزین را به قیمت مصوب مجلس ، بنزین وارداتی را لیتری (200) تومان می‌فروشد و به اینصورت ایجاد تورم می‌کند.
در بند «ج » تبصره (2) به هیات وزیران اجازه داده تا سقف (100)میلیون دلار از کمک‌های بلاعوض سازمان ها و موسسات بین‌المللی استفاده کند که رقم احتسابی آن (909) هزار میلیارد تومان است که درقسمت چهارم بودجه برای هزینه کردن آن آدرس داده نشده ودرقسمت سوم هم برای پیش بینی آن چیزی منظور نشده .
در بند «ح » تبصره (11)؛ شرکت توانیر می‌تواند (65) درصد سهام شرکت را از راه بورس به بخش خصوصی واگذار کند که مغایر اصل (44) قانون اساسی است .
شرکت نمی تواند راسا اقدام بفروش نماید و این بند را اگر تفسیرکنیم چنین می‌شود: «دولت اول شرکت تاسیس کند، بعد آن را واگذارکند» و این حالت بودجه‌ای نمی باشد.
در بند «خ » تبصره (1)؛ (15) درصد افزایش مالیات برکالا وخدمات ، (20) درصد مالیات اضافی شرکت ها و اشخاص حقیقی وحقوقی ، به نسبت (120) درصد عملیات عملکرد 83، اعتباری ازردیف (503741) به مبلغ (40) میلیارد تومان جهت صرف تبلیغ وپاداش و نیازهای ضروری درنظر گرفته شده ، درحالیکه سازمان امورمالیاتی ، دستگاه اجرایی است که در قسمت چهارم بودجه اعتبار برای هزینه کردن دارد، چرا باید از جیب مردم و تحمیل بر مردم باشد؟
در بودجه می گوید سود شرکت نفت (.../72) هزار میلیارد ریال که به ازای هر دلار (90)، (95) ریال می‌شود که سالیانه با احتساب آن (9/7) میلیارد دلار می‌گردد که به خزانه واریز نمی شود. آیا شرکت حق دارد (5/1) میلیون دلار از ذخیره ارزی بردارد؟
15 ـ آیا می‌شود سهم یک ملت (70) میلیونی درحساب درآمدعمومی (55) درصد و سهم شرکت‌های دولتی (5/94) درصد باشد.
16 ـ درسال 83، (900) دستگاه خودرو با درآمد یک درصد به مبلغ (400) میلیون تومان دولت درنظر گرفته بودند، الان کردند یک میلیارد تومان . آیا امکان این هست ؟ نیست .
17 ـ (9) درصد کارمندان مملکت زن هستند، چه تدبیری دربودجه برای آن‌ها از لحاظ حفظ امنیت و سلامتی و موقعیت اجتماعی درنظر گرفته شده ؟
18 ـ درکلیه تصادفات مملکت درسال گذشته (25) هزار نفرداشتیم ، چه تدبیری برای پیشگیری از این حوادث و این اتفاقات درنظر گرفته شده ؟ والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
فقط یک جمله دیگر خدمت شما عرض می کنم ، درهمان زیارت عاشورا داریم ، ای حسین ! «لعن الله امه قتلتک » لعنت خدا برآن کسانی که تو را کشتند. «لعن الله امه والجمت » لعنت خدا بر آن کسانی که به تو ظلم کردند «و لعن الله امه سمعت بذلک » و لعنت خدا برآن کسانیکه داستان تورا شنیدند «فرضیت به » و راضی بودند.
نمایندگان محترم ! به اوضاعی که الان در بین مردم در حکومت رایج است راضی نباشید. بخدا قسم ، بخدا قسم ، بخون شهدا، به اسلام قسم که خطر همه ما را تهدید می‌کند. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
(عده‌ای از نمایندگان ـ احسنت )
نایب رییس ـ متشکر، طیب الله. موافق بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی آقای مرحبا هستند.
نایب رییس ـ آقای مرحبا! شما که راه افتادید، ما دیگر وقت شمارا حساب کردیم . عزیزان ، نفرات بعدی محبت کنند جلو تشریف بیاورند، بفرمایید.
شاپور مرحبا ـ بسم الله الرحمن الرحیم
«رب اشرح لی صدری و یسرلی امری واحلل عقده من لسانی یفقهواقولی »
در آغاز سخن جا دارد یاد و خاطره همه شهدای گرانقدر نظام جمهوری اسلامی و معمار و بنیانگذار جمهوری اسلامی را گرامی بداریم و سلام و درود بفرستیم خدمت رهبر معظم و معزز.
درمقابل صحبت های جناب آقای دکتر واقعا خیلی سخت است . من هم از منظری ، از بخش‌هایی که قابل دفاع است خدمات همکاران محترم مطالبی را عرض می کنم و قطعا اینطور نیست ، بودجه‌ای که همه عزیزان زحمت کشیده اند، همه آن‌ها اینطور باشند. خوب ، مامحاسن آن را می گوییم ، معایب هم قطعا دارد.
بودجه سال 1384 را درحالی بررسی می کنیم که (3) ویژگی متمایز از دیگر بودجه ها دارد. یکی اینکه آخرین بودجه تقدیمی دولت جناب آقای خاتمی است . دوم اینکه ، اولین بودجه تصویبی مجلس هفتم است . سوم اینکه ، اولین سال اجرای برنامه چهارم توسعه است که این بودجه براساس برنامه چهارم تدوین شده و اولین آزمایشی خواهد بود برای اجرای مفاد قانون برنامه چهارم که نقطه ضعف ها و نقطه قوت های برنامه چهارم درطول اجرای این بودجه مشخص خواهد شد.
درواقع تدوین این بودجه براساس شاخص‌هایی عنوان شده ،درقانون برنامه چهارم و با درنظر گرفتن افقهای روشن چشم انداز (20)ساله صورت گرفته و یک چهارم راه برنامه چهارم و یک بیستم راه چشم اندازبیست ساله را باید با موفقیت طی کند. اگر چنین است الحمدلله و اگرنیست شما بزرگواران قضاوت خواهید کرد.
دربودجه سال 84 تخصیص بهینه منابع بمنظور رشد اقتصادی ،ایجاد اشتغال ، بهره وری و برقراری عدالت اجتماعی و نیز توجه به قشر آسیب پذیر، استفاده از منابع داخلی و خارجی در اجرای طرح‌های سرمایه گذاری اشتغالزا، اتخاذ سیاست‌های مناسب با هدف کاهش پدیده چند شغلی ، توانمندسازی نیروی انسانی ازطریق افزایش سطح مهارت ها و آموزش‌های کاربردی متناسب با نیاز بازار کار، توجه به بهبود شاخص‌های اساسی بازار کار برای کاهش نرخ بیکاری ، توجه ویژه به جانبازان عزیز و خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران و افرادتحت پوشش ستادهای حمایتی و حمایت همه جانبه از اقشار کم درآمدو آسیب پذیر جامعه از ویژگی‌های بودجه سال 84 است .
در بودجه سال 84 توجه جدی به طرح‌های بزرگ ملی و طرح‌های نیمه تمام شده است که در همین راستا بهره‌برداری از (6) سد جدید،افزایش تولید محصولات پتروشیمی ، به بهره‌برداری رسیدن طرح‌های مختلف زیربنایی ازجمله معادن و بنادر که هرکدام می‌تواند ضمن جذب سرمایه‌گذاری‌های مختلف درایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری و افزایش تولید سهم بسزایی داشته باشد.
اگرچه اساس و رویکرد هر بودجه‌ای بیشتر به مسایل اقتصادی توجه دارد، دولت سعی می‌کند که اولا درآمدهای پیش بینی شده تحقق پیدا کند تا مشکلاتی از این رهگذر گریبان دولت را نگیرد و سپس باتخصیص اعتبارات موردنیاز هزینه را با درآمدها تطبیق دهد ولی این بودجه ضمن اینکه به شاخص‌های عمده ای ازجمله تقویت و رشدبخش خصوصی کشور، رشد اقتصادی به میزان (6) درصد، رشدسرمایه گذاری به میزان (11) درصد، ثبات نرخ ارز، رشد صادرات غیرنفتی و خودکفایی درتولید گندم توجه داشته است ولی محدود به عرصه فعالیت‌های اقتصادی نشده و درزمینه های مختلف باتوجه به نیازجدی کشور چشم انداز خوبی را تدارک دیده است ، بطوریکه وجوه اداره شده در این بودجه مبلغ (5) هزار میلیارد ریال کمک‌های فنی ـاعتباری ، مبلغ (5) هزار و (200) میلیارد و افزایش تسهیلات تکلیفی مبلغ (2) هزار و (400) میلیارد ریال پیش بینی شده که اینهم توجه عمیق و جدی دولت را به مساله فقر و محرومیت و بیکاری و قشرآسیب پذیر را می‌رساند و وضعیت دردناک بخش‌های مستضعف جامعه درک شده و برای حل بنیادی این مسایل ازطریق نگرش های همه جانبه و سیاست‌های کارآمد و کارشناسانه و برنامه‌های علمی و به دور ازتبلیغات ، راه حل‌های نو و تحقق پذیر ارایه داده است .
ازطرفی مهمترین مشکل ساختاری کشور نرخ بالای تورم است که باتوجه به مهار آن درسال های اخیر، بازهم نرخ تورم بالای (15) درصداست که در این لایحه سعی شده است از گسترش آن جلوگیری شود و بامشکلات عدیده ای که پیش روی دولت است ، بازهم توانسته است برنامه‌های خوبی برای کاهش نرخ تورم در این لایحه داشته باشد که امیدمی رود درطول اجرای این بودجه به (5/14) درصد و یا پایین تر برسد.
در این بودجه سعی شده است که برای فروش نفت و مصرف درآمد ناشی از فروش آن برای هزینه‌های جاری به رغم مشکلات موجود فکر اساسی بشود و حتی‌الامکان برای هزینه‌های جاری ازدرآمدهای دیگری همچون مالیات ، صادرات غیرنفتی و غیره استفاده شود بنحوی که تا پایان برنامه چهارم هزینه‌های جاری بی نیاز ازاستفاده از درآمدهای نفتی شود و این سرمایه عظیم صرفا درجهت سرمایه گذاری مولد بکار گرفته شود. دولت در این زمینه تاحدودی توانسته است زمینه فعالیت بخش خصوصی را با استفاده از ذخیره ارزی شتاب بخشد و بتواند ارز حاصل از فروش نفت را به سمت سرمایه‌گذاری‌های مولد هدایت و درحد مقدور ساماندهی نماید.
کاهش تصدی گری دولت در زمینه‌های مختلف ازجمله گردشگری ، واگذاری کارهای اجرایی دست و پاگیر و پر هزینه و حتی پروژه‌های بزرگ ملی و دراختیارگذاردن سهام شرکت‌های بزرگ و فروش آن‌ها به بخش خصوصی و کاهش هزینه‌های دولت در این بودجه بوضوح دیده می‌شود و دولت سعی کرده است ضمن حفظ امورحاکمیتی دربخش های مهم و اساسی اینکارها را به بخش خصوصی واگذار کند که این امر می‌تواند ضمن ایجاد اشتغال و افزایش بهره وری موفقیت‌هایی هم در عرصه اقتصادی و پیشبرد اهداف کلان دولت به ارمغان بیاورد. بطوریکه گسترش سرمایه گذاری بخش غیردولتی می‌تواند ضمن کاهش هزینه‌های استفاده از نیروی کار، رقابت درتوانمندسازی نیروی کار و متخصص شدن آن‌ها کمک شایانی بکند ودرکاهش نرخ بیکاری اثرات موثری داشته باشد.
درمجموع می‌توان گفت که دولت تلاش خود را درجهت بهبودوضع فعلی بکار گرفته و آنچه که ارایه شده واقعیت هایی است که وجوددارد و باید به کمک مجلس محترم برنامه‌های دولت بتدریج تحقق پیدا کند. در رای به بودجه باید واقعیت ها را مدنظر قرار بدهیم و آنچه که حق است ما به آن رای بدهیم و درواقع آنچه که حق است ، آن برای مامحترم است .
آیا دولت می توانسته است بهتر از این عمل کند؟ الان کشور مادرحال آمادگی برای گذر از بحران‌های مختلف و حرکت بسوی توسعه یافتگی است و هزینه توسعه چیزی است که باید پرداخت شودتا بتوانیم به آرمان‌های والای خود برسیم و به جایگاهی که شایسته آن هستیم دست پیدا کنیم . فرصت‌هایی که به ما دست داده است باید مغتنم بشماریم که امیدوارم قسمتی از خواسته‌های این ملت عزیز درطول اجرای این بودجه تحقق پیدا کند و بتدریج درطول سال‌های برنامه شاهد شکوفایی اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و تحقق آرمان‌های بلندمدت ملت عزیز و بزرگوارمان در رسیدن به خودکفایی در همه زمینه ها باشیم .
گذشته از مسایلی که خدمت سروران عزیز عرض شد، لازم است باتوجه به اینکه اینجانب عضوی از کمیسیون امور اجتماعی هستم ،مطالبی را در این راستا یعنی امور اجتماعی ، کار و اشتغال حضورتان تقدیم کنم .
همانگونه که می دانید مساله اشتغال یکی از عوامل موثر در رشداقتصادی ، توزیع عادلانه درآمد می‌باشد و باعث افزایش ابتکارات واختراعات و تربیت متخصص می‌شود که جا دارد رویکرد این بودجه را به مسایل فوق متذکر شویم که در برنامه سوم توسعه مواد (1)، (2)،(4)، (5)، (10)، (11) مرتبط با موضوع اشتغال هستند که دولت راموظف کرده اند بطور ضربتی به مساله اشتغال بپردازد و مقرر کرده است که بطور متوسط هرساله (765) هزار فرصت شغلی ایجاد شودکه بلحاظ مشکلات اجرایی شاهد کمرنگ شدن اقدامات دولت در این زمینه بودیم و این بودجه آخرین فرصت دولت است که بتواند درزمینه اشتغال و رفع بیکاری همه توان خود را بکار گیرد. ما هم باید دراین زمینه دولت را یاری کنیم تا در اولین بودجه برنامه چهارم بتواندزمینه سازی برای تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد، خلاق وکارآفرین منطبق با نیازهای جامعه ما باشد.
همچنین در بخش آموزش و پرورش که دامنه بسیار گسترده‌ای دارد و باتوجه به وضع آشفته این بخش درسال های گذشته ، تحولات خوبی در این بخش پیش بینی شده است که نسبت به عملکرد این بخش نسبت به اعتبارات تخصیص داده شده بتواند درسال آینده رضایتبخش باشد.
همچنین دربخش فرهنگی توجه خاصی به این بخش شده است و درجدول اعتبارات عمرانی ـ استانی ملی شده و مبالغ خوبی را برای کمک به دستگاه‌های غیردولتی برای اجرای پروژه‌های فرهنگی که هرکدام می‌تواند برای فرهنگ جامعه ما مفید واقع شود، پیش بینی شده است .
امیدوار هستیم که خداوند متعال همه ما را در راه پیشبرد اهداف خونین و مقدس اسلامی و خدمت به مردم شریف و بزرگوار موفق وموید و تایید بکند، ان شاالله.
نایب رییس ـ متشکر، جناب آقای محبی نیا! مخالف بعدی رادعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی جناب آقای سبحانی نیا هستند،بفرمایید.
حسین سبحانی نیا ـ بسم الله الرحمن الرحیم
«قال اجعلنی علی خزاین الارض انی حفیظ علیم ».
با درود به روان پاک بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ، حضرت امام ـ رضوان الله تعالی علیه ـ و با عرض سلام به محضر مقام معظم رهبری و ملت شریف ایران و شما برگزیدگان ملت .
درآغاز سخن ، تذکر این نکته را لازم می دانم که اگر امروز در این جایگاه بعنوان مخالف لایحه بودجه 1384 صحبت می کنم ، به معنای مخالفت با تمام اجزای آن نیست و قطعا منکر نقاط قوت لایحه بودجه و جهت‌گیری‌های مثبت آن درزمینه های اشتغالزایی ، مسکن ، بهداشت ودرمان ، آموزش و پرورش ، فرهنگ و آموزش عالی ، اقشار آسیب پذیر،محرومیت زدایی ، تربیت بدنی ، گردشگری ، حمل و نقل و کارکنان دولت نیستم .
درهمین جا باید از سایر دست اندرکاران تهیه و تنظیم لایحه بودجه در دولت بخصوص سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی ، همکاران محترم عضو کمیسیون تلفیق که خود شاهد تلاش بی وقفه آنان بصورت (3) شیفته و در بعضی از روزها تا ساعت (5/1) بعد از نیمه شب ، حتی روزهای جمعه بوده اند، تشکر و قدردانی نمایم .
در کشورهایی مانند کشور ما که استراتژی توسعه خود را بر مبنای تدوین برنامه‌های توسعه چندساله قرار داده اند، نظام بودجه ریزی معمولا به معنای تقسیم اهداف کلان برنامه‌های پنجساله درچارچوب اهداف کوتاه‌مدت یکساله است . از اینرو فعالیت بودجه ریزی در کشورما در زمره فعالیت‌های اساسی قرار می‌گیرد. بدین منظور ضروری است بودجه سالانه کشور بگونه‌ای تنظیم گردد که در یکدوره پنجساله اهداف برنامه توسعه تدوین شده را تامین و به بیان دیگر اهداف برنامه ،ملاک اصلی در تنظیم بودجه سالانه باشد که موجب می‌شود چگونگی این رابطه یعنی دستیابی به اهداف میان‌مدت پنجساله از طریق بودجه سالانه مورد بررسی قرار گیرد.
نایب رییس ـ جناب آقای سبحانی نیا! یک لحظه محبت کنید!مثل اینکه یک گوشه ای از مجلس بحث های بودجه خیلی تند و شدیدشده . محبت کنید به صحبت های مخالف و موافق گوش کنید ان شاالله به تصمیم مناسبی می رسیم ، بفرمایید.
سبحانی نیا ـ بدین خاطر ضروری است بررسی شود آیا درصورت تحقق کامل اجرای بودجه هر سال :
1 ـ اهداف برنامه تحقق می‌یابد؟
2 ـ میزان این تحقق چقدر است ؟
3 ـ این میزان پاسخگوی نیازهای مطرح شده در برنامه برای یکدوره یکساله بگونه‌ای که طی پنجسال اهداف برنامه را بطور کامل پوشش دهد می‌باشد؟
پس از بررسی سوالات فوق می‌توان به بررسی زیرمجموعه مطرح شده در بودجه پرداخت . بطورکلی بررسی بودجه زمانی اهمیت بیشترمی یابد که درنظر داشته باشیم برنامه چهارم توسعه پایه و زیربنای چشم انداز (20) ساله کشور بوده و بودجه سال آینده پایه و زیربنای برنامه چهارم توسعه است . بدین جهت باید بودجه سال آتی از منظرمیزان و چگونگی پاسخگویی به این برنامه یعنی نقشی که بعنوان پایه و محور برنامه چهارم توسعه بعهده دارد مورد کنکاش قرار گیرد.
در این رابطه ذکر برخی نکات را ضروری می دانم و سوالم این است که چقدر نکات ذیل در بودجه 84 مورد عنایت و توجه قرارگرفته است .
1 ـ قصد ایران برای تبدیل شدن به یک کشور پیشرفته در یک دوره (20) ساله .
2 ـ تاکید زیاد بر توسعه فناوری ، صنعت و دانش برای دستیابی به این هدف .
3 ـ نقش نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده در دستیابی به اهداف فوق .
4 ـ نقش محوری دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی در نیل به موارد فوق .
5 ـ نقش امکانات مالی ، فیزیکی و انسانی کافی در دانشگاههابعنوان ابزارهای اصلی برای رسیدن به اهداف بالا.
نکته دیگر که باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرد، ضرورت بازنگری در فرآیند تنظیم ، تدوین ، اصلاح و تصویب بودجه است .آنچه که تابحال در بررسی‌های بودجه‌ای بویژه توسط مجلس شورای اسلامی تجربه شده اغلب اصلاحاتی است که ناظر بر تبصره ها و دربرخی از موارد ماده واحده بودجه است ، زیرا فرآیندی که معمولاهمه ساله شاهد آن بوده ایم بگونه‌ای است که بودجه تنظیمی توسط برنامه ریزان دولتی تدوین و پس از ارایه به مجلس بلحاظ محدودیت‌های زمانی عملا حدود یکهفته در کمیسیون‌های مربوطه مورد کنکاش قرارمی گیرد و این امر موجب شده است که ماده واحده و تبصره‌های بودجه بصورتی گذرا و نه عمیق تحلیل شده و هدف اصلی از تدوین بودجه که دستیابی به دست کم یک پنجم اهداف برنامه پنجساله است کمرنگ وگاهی به بوته فراموشی سپرده شود.
حال آنکه این اصلاحات غالبا جنبه روبنایی داشته و موجب می‌شود زیربنای بودجه تنظیمی بدون تغییر یا با تغییراتی اندک باقی بماند. درحالیکه برای اصلاح بودجه و ایجاد تحول اساسی در آن ،انجام بررسی‌های ریشه ای و تحولات بنیادی بر مبنای این بررسیهاامری ضروری است . روش ناکارآمد بودجه ریزی فوق در کنارمشکلات عمده و اساسی اقتصاد کشور ساختاری از نظام برنامه ریزی یکساله را شکل داده که برخی از ویژگی‌های اساسی آن عبارتند از:
1 ـ سهم پایین درآمدهای مالیاتی در مجموع درآمدهای دولت .
2 ـ اتکای بیش از حد بودجه کشور به درآمد نفت که موجب می‌شود تصمیم گیری ، برنامه ریزی و سیاستگذاری درباره آن تا حدودزیادی خارج از اراده برنامه ریزان اقتصادی کشور باشد.
3 ـ یارانه‌ای بودن شدید اقتصاد کشور موجب می‌شود علی رغم آنکه مدیران و برنامه ریزان کشور تلاش می‌کنند با هدفمند نمودن یارانه ها بر مشکلات و تبعات ناشی از آن پیروز شوند اما بدلیل وجودمشکلات سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی فایق آمدن بر مشکلات مزبوردر کوتاه‌مدت و حتی میان‌مدت امکانپذیر نیست .
ترکیب غیرمتعارف اعتبارات در طبقه بندی عملیات بودجه باتوجه به ارقام پیشنهادی برای سال 1384، حدود (46) درصد از کل اعتبارات در قالب طبقه بندی عملیات در امور چهارگانه اصلی که مبنای طبقه بندی بودجه کشور براساس آن‌ها پایه ریزی شده است توزیع گردیده و حدود (54) درصد تحت عنوان ردیف‌های متفرقه و عمومی منظور می‌شود که این شیوه عمل علاوه بر آنچه مبنای بودجه برنامه‌ای و اصل شفافیت در بودجه را زیرسوال می‌برد هرگونه تجزیه و تحلیل از بودجه را نیز غیرواقعی و ناممکن می‌کند.
4 ـ عدم تحصیل سایر درآمدهای عمومی دولت به غیر از نفت بویژه درآمدهای مالیاتی و نیز درآمدهای اختصاصی سازمان ها و مواجه شدن دولت با کسری بودجه (معمولا اکثر سنوات ) یکی از مسایل قابل توجه ، افزایش بودجه (50) درصدی شرکت‌های دولتی است که نشان می‌دهد بنگاه‌های اقتصادی دولت قصد دارند سال آینده کالاهای تولیدی خود را به تناسب این (50) درصد، گران نمایند که این رویکرد در هیچ تناسبی با مصوبه مجلس شورای اسلامی درخصوص تثبیت قیمت ها و بازگشت به نرخ‌های مقطع زمانی شهریور 83 ندارد وهرگونه دستکاری در ارقام درآمدها و هزینه ها بویژه بودجه شرکت‌های دولتی و خروج از چارچوب ماده واحده و احکام تبصره‌های بودجه سال 83 به معنای نقض قانون تثبیت قیمت ها در سال 84 خواهد بود.
من یک نکته را اینجا در رابطه با فرمایشات همکار عزیزمان جناب آقای دکتر پاک نژاد آزاده بزرگوار عرض کنم ضمن اینکه برای ایشان احترام بسیار زیادی قایل هستم ، لیکن باید عرض کنم بودجه‌ای که امروز مطرح است ، بودجه دولت جمهوری اسلامی ایران است نه خدای ناکرده بودجه آمریکا یا اسراییل که با کمک عبارتی از زیارت عاشورا در رد آن استدلال بکنیم .
در پایان قابل ذکر است که عدم رعایت عدالت در توزیع اعتبارات بین استان‌ها باتوجه به استعدادهای آن‌ها و اختیارات کم مسوولین استانهاو شهرستان ها در لایحه بودجه از نکات منفی آن می‌باشد که امید است دولت محترم و کمیسیون تلفیق و مجلس محترم این مساله مهم رامورد توجه قرار دهد. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
ندیمی ـ بالاخره مخالف بود یا موافق ؟
نایب رییس ـ بله ، مخالف ... موافق بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی جناب آقای معلمی پور هستند (درعین حال نفر پنجم موافقین هستند).
نایب رییس ـ آقای معلمی پور بفرمایید.
علی معلمی پور ـ بسم الله الرحمن الرحیم
تشکر می کنیم هم از سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، هیات محترم وزیران و اعضای محترم کمیسیون تلفیق که درواقع با بحث و بررسی تا به اینجا رساندند. کار، کار سختی بوده است ، می دانید که امسال بالاخره تهیه بودجه و تصویب آن بدلیل اینکه ما مواجه با مولفه‌های مختلفی در کشاکش دوران هستیم سخت است . از یکطرف برنامه چهارم شروع می‌شود، سال اول چشم انداز (20) ساله است ، از طرف دیگر سال آخر دولت است و سال اول مجلسی که تفکرات جدیدی برآن حاکم است و برنامه چهارم دستخوش تغییرات شد. با همه این ها من فکر می کنم معدل کلی ، یک معدل خوب و مثبتی است و کلیات بودجه منطقی و معقول است . به همین دلیل هم بنده بعنوان موافق کلیات خدمت شما دارم صحبت می کنم . امیدواریم در جزییات تغییراتی که داده خواهد شد این بودجه پخته تر و معقول تر و منطقی تر ان شاالله تصویب شود.
اگر بخواهیم ریوس را صحبت کنیم حتی‌المقدور این بودجه دغدغه های مجلس را درنظر گرفته ! بعنوان مثال در بحث منابع ودرآمدها ما (7000) هزار میلیارد ریال استفاده از اوراق مشارکت داریم ، این عدد در سال گذشته (10) هزار میلیارد ریال بوده یعنی (1000) میلیارد تومان به (700) میلیارد تومان تبدیل شده . کاهش ارایه اوراق مشارکت خودش یک علامت مثبتی است بدلیل اینکه مادرواقع با اوراق مشارکت یک پیشخور می کنیم ، جلوجلو داریم منابعمان را مصرف می کنیم و کاهش و تنزل این رقم در سال 84 نسبت به سال 83 خودش یک علامتی است که دولت درجهت خواست های مجلس حرکت کرده است و این عدد را کاهش داده است .
یکی از منابع دیگر مالیاتهاست ، مالیات ها در سال گذشته حدود(12) هزار میلیارد تومان بوده که امسال (12) هزار و (900) میلیاردتومان پیش بینی شده ، این بیانگر این است که ما درواقع همه جوانب راسنجیده ایم ، بلندپروازی نکرده ایم ، عدد را معقول کرده ایم و براساس تجربیاتی که در چند سال اخیر از وصول درآمدها و مالیات ها داشتیم این عدد را حلاجی کرده ایم و نهایی شده که عدد منطقی بنظر می‌رسد.بنابراین بحث مالیات ها هم بنظر من خارج از واقع گرایی نیست ،ایده آلیستی نیست و امیدواریم که تحقق پیدا بکند.
مولفه دیگر درآمدهای دولت بحث نفت و قیمت نفت است .قیمت نفت (28) دلار درنظر گرفته شده ، الان نفت را حدود (35) دلارداریم بفروش می رسانیم پس این عدد هم یک عدد معقولی است که بادرنظر گرفتن احتمال کاهش قیمت نفت در سال آینده ما درواقع آن فاصله اطمینانی که باید بگیریم که ان شاالله این کمتر از آن نشود دولت این (8،7) دلار را درنظر گرفته و عدد (28) دلار برای هر بشکه نفت هم درمجموع منطقی بنظر می‌رسد.
بحث بعدی ما قیمت دلار است که باز خودش در منابع درآمدی دولت اثر دارد که آنهم عدد (900) تومان یا (909) تومان درنظرگرفته اند. بنظر من این رقم حتی کم هم هست یعنی ما می‌توانیم و اگرتجربیاتی که کشورهای دیگر داشتند را مرور بکنیم می‌بینیم که برخلاف نظر جناب آقای دکتر پاک نژاد که معتقدند ما باید نرخ برابری ارز را پایین بیاوریم ، اینکار به ضرر صنایع و تولیدات داخلی اعم ازکشاورزی و صنعت است . تجربیات دیگر کشورها را هم اگر شما ملاحظه بکنید برعکس است . من نمی دانم این چه بحثی است که خیلی ها روی آن تعصب بخرج می‌دهند که ارزش پول ملی ما مرتب قوی بشود. آمریکا به آن عظمتش در برابر اروپا دلار را ظرف یکسال گذشته (35) درصد ارزشش را پایین آورده و الان جنگ آمریکا و اروپابر روی تعیین نرخ برابری یورو و دلار است . اروپاییان نمی خواهند که دلار پایین بیاید بخاطر اینکه قدرت رقابتشان برای تسخیر بازارها ازبین می‌رود. ما چرا مرتب اینطور الکی دل خودمان را خوش کنیم که ما قیمت دلار را در برابر ارز کشورمان پایین نگه بداریم . خیر، من معتقدم که اگر ما دنبال حمایت از صنایع داخلی هستیم ، دنبال حمایت از تولیدات داخلی مان هستیم و آن‌ها را می خواهیم برای یک رقابت آماده بکنیم ، معقول و منطقی همانطور که دیگران دارند اینکار رامی کنند سالیانه یکمقدار ارزش دلار را نسبت به پول خودمان بالاببریم و تجربه دیگران را مدنظر قرار بدهیم . شوروی (روسیه ) ظرف (15)، (20) سال که از اصلاحات آن می گذرد ارزش روبل در برابردلار (2000) برابر پایین آمده ، تازه چقدر هم تولیدات صنعتی اش ازما جلوتر است .
ما صنایع خودمان را درواقع در معرض خطر قرار بدهیم که فقط دلمان را خوش بکنیم که نه نمی دانم ، ارزش پول ملی ما ارزشش بالاست در برابر...این ضرر مملکت است . بنظر من حتی ما می‌توانیم در حد (10) درصد معقول است که باز ارزش برابری دلار را یک عدد(930) یا (940) تومان قرار بدهیم ، نه (909) تومان و از این محل خیلی از پروژه ها و کمبودهایمان را تامین بکنیم . عرض کردم همه کشورهای دنیا با این مطلب مواجه بودند.
حالا من یک خاطره ای دارم ، سال اولی که ما دانشجو بودیم فرانسه رفتیم یک جایی خانه ای را کرایه بکنیم . یک پیرزنی صاحبخانه بود،یکدفعه بجای اینکه بگوید (2000) فرانک کرایه در ماه گفت (200)هزار فرانک ! من تعجب کردم گفتم آقا! (200) هزار فرانک برای چه ؟بعد آنکسی که همراه ما بود گفت آقا! این فرانک قدیم را می گوید، درفرانسه یکبار فرانک عوض شده ، تجدید ارزیابی شده الان فرانک جدید دارند بکار می برند که درواقع صدبرابر آن فرانک قدیم است ،تمام کشورهایی که جنگ های وسیع را متحمل شدند (بعد از جنگ جهانی دوم ) با این مطلب مواجه بودند و این جای نگرانی نیست ، این هم از بحث منابع .
درمورد تخصیص به بخش‌های مختلف هم بالاخره دغدغه های مجلس ، دولت سعی کرده رعایت بکند، حالا ایراداتی در بحث اختصاص حساب ذخیره ارزی برای بخش خصوصی و دولتی است که من معتقدم بالاخره حالا بدلیل رعایت الزامات برنامه چهارم اینهاناچار شدند که (50) درصد مازاد درآمد ارزی را برای بخش خصوصی قرار بدهند که بنظر من ، ما باید این را اصلاح بکنیم . تجربه گذشته ما نشان می‌دهد که بخش خصوصی بیشتر از (4،3) میلیاردتومان در سال جذب نمی کند و بیخود است که ما (8) میلیارد دلار آنجانگه بداریم برای اینکه یک روزی بخش خصوصی آن‌ها را جذب کند که حالا آن در موقع خودش من بعنوان پیشنهاد درمورد جابجایی (2)میلیارد دلار از بند «ذ» تبصره (2) به بخش دولتی صحبت خواهم کرد.
درمورد توجه به روستاییان ، بیمه محصولات کشاورزی و بیمه خود کشاورزان هم علامت های مثبتی در بودجه 84 نسبت به 83 هست .شما در بودجه 84، هم مبلغ اختصاص داده شده به بیمه محصولات کشاورزی را می بینید که ارتقا پیدا کرده است و هم بیمه خودروستاییان . حالا انتظار ما این بود که وزیر محترم رفاه و تامین اجتماعی درواقع بیمه هر (20) میلیون نفر را حالا ظرف یکی ، دو سال می‌آورد ولی همینکه بالاخره پیشنهاد بیمه (5/1) تا (2) میلیون نفر ازروستاییان را هم آورده ، باز علامت مثبتی است که نشان می‌دهد که این بودجه دغدغه ها و نگرانی مجلس را درنظر گرفته است .
در بخش انرژی هم گرایش های بسیار خوبی در بودجه دیده می‌شود، هم از اصلاح و توسعه پالایشگاه‌های کشور و هم در تسریع در برقی کردن چاه‌های کشاورزی که یک در هزار درآمد نفت به آن اختصاص داده شده . دو در هزار از درآمد نفت برای انرژی‌های نو،توربین های انبساطی که بدون مصرف سوخت درواقع انرژی را تولیدمی کنند، انرژی‌های بادی و لامپ‌های کم مصرف ... یعنی این گرایش ها،گرایش های مثبتی است . پنج در هزار هم که برای توازن منطقه‌ای وهزینه در مناطق محروم پیش بینی شده است که آن هم نشان می‌دهد تاحدودی آن اصل (48) قانون اساسی که مورد درخواست همه ما وبویژه نمایندگان مناطق محروم است لحاظ شده و پنج در هزار درآمدنفت برای توازن منطقه‌ای و اجرای پروژه ها در مناطق کمترتوسعه یافته توسط کمیسیون تلفیق اختصاص داده شده که حرکت خوبی است .
درمورد راه روستایی ، آب روستایی و خلاصه آنچه که مربوط به روستا می‌شود هم عنایت بیشتری شده است . شما در ظرف این دو،سه سال گذشته مقایسه که بکنید خوب ، برای اولین بار یک عنایت ویژه‌ای به راه روستایی شده است که این حرکت خوبی است و به رساندن بموقع محصولات کشاورزی به مراکز مصرف و پایین آوردن هزینه حمل و نقل روستاییان و محصولات تولید شده در روستا کمک می‌کند که این ها علامت خوبی است . برای جذب سرمایه گذاری خارجی و استفاده از فاینانس هم مکانیزم های خوبی درنظر گرفته شده که (8) میلیارد دلار ان شاالله با جذب آن‌ها امیدواریم بتوانیم پروژه‌های بزرگ را از این طریق دولت در سال آینده عملیاتی و اجرا بکند و به ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری کمک کند.
تن ها چیزی که بنظر من در این لایحه هم دولت کم توجهی کرده بحث بهداشت و درمان بود که برغم داد و فریادهای زیادی که نمایندگان مجلس کردند متاسفانه به این بخش خیلی کم توجه شده وهمچنان دغدغه های نمایندگان مجلس درمورد بودجه بیمارستان‌های دولتی بویژه بیمارستان‌های مناطق محروم پافشاری می‌کند که امیدواریم ان شاالله نمایندگان در صحن مجلس و در کمیسیون تلفیق حداکثر توانشان را برای جبران این بخش از کمبود که مورد تقاضای خیل عظیمی از مردم کشورمان هست ان شاالله عملی بشود.
چون به من توصیه به کمتر صحبت کردن و مختصر و مفید شده است ، به همینجا عرایضم را خاتمه می دهم . والسلام علیکم و رحمه الله
نایب رییس ـ خیلی ممنون ، مخالف بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی آقای دکتر صدیقی هستند.

6 ـ اعلام وصول لایحه اصلاح ماده (60) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با قید دوفوریت و تصویب یک فوریت آن
نایب رییس ـ جناب آقای دکتر صدیقی ! اگر محبت کنید چندلحظه ... همانطور که بین دوستان و همکاران محترم توزیع شده دولت یک لایحه دوفوریتی را تقدیم مجلس کرده . در ماده (225) که بحث رسیدگی به بودجه است در تبصره آن می گوید: «اگر مطالب فوری وفوتی اعم از طرح ها و لوایح دوفوریتی و غیره پیش آید که به تشخیص مجلس تاخیر آن موجب زیان جبران ناپذیری باشد در اینصورت برای طرح و تصویب آن زمان مشخصی معین می‌شود».
عنوان اصل لایحه : «لایحه اصلاح ماده (60) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران » است .موضوع لایحه هم این است که دولت می خواهد (250) میلیون دلارمجوز بگیرد که از حساب ذخیره ارزی بردارد، (100) میلیون دلار،برای خسارت ناشی از برف سنگین در استان گیلان ، (100) میلیون دلار هم (حالا پیشنهاد لایحه اینچنین است ) برای جبران خسارت ناشی از بارش برف و سایر حوادث غیرمترقیه در استان‌های دیگر و(50) میلیون دلار هم برای جبران خسارت ناشی از زلزله استان کرمان . عنوان لایحه این است .
برای اینکه آیین‌نامه مشروط کرده که مجلس باید تشخیص بدهدکه تاخیر در رسیدگی به این لایحه ضرر و زیان جبران ناپذیری واردمی کند و ما تابحال هم این سابقه را نداشتیم ، اجازه بفرمایید ما اول بدون مذاکره یک رای گیری از مجلس بکنیم چون گفته «به تشخیص مجلس » اگر مجلس احساس کرد و این رای را داد که تاخیر در رسیدگی به این لایحه موجب ضرر و زیان است ، آنموقع وارد بحث فوریت می شویم ، فوریت آن را بررسی می کنیم و اگر دوفوریت رای آورد طبق آیین‌نامه در زمان مقرر فوریت آن را هم بحث می کنیم .
مصباحی مقدم ـ تذکر دارم .
نایب رییس ـ جناب آقای مصباحی تذکر آیین‌نامه‌ای دارند،بفرمایید.
غلامرضا مصباحی مقدم ـ بسم الله الرحمن الرحیم
همین ماده (225) بنحوی مساله لایحه بودجه را در مجلس مطرح کرده که امکان استثنا برای آن نگذاشته و تبصره هم ناظر به مواردی مثل موارد بسیار فوق‌العاده مثل جنگ ، بحران و امثال اینهاست . دقت بفرمایید هیچ لایحه یا طرح دیگر نمی تواند مطرح باشد مگر لایحه یک یا چند دوازدهم بودجه در صورت ضرورت . فقط استثنا این است .
نایب رییس ـ جناب آقای مصباحی ! شما طبق آیین‌نامه قدیم می خوانید، من آیین‌نامه جدید را خدمتتان قرایت کردم .
مصباحی مقدم ـ این آیین‌نامه‌ای که در این مجلس به ما توزیع کردند همین است .
نایب رییس ـ تبصره را هم شما بخوانید.
مصباحی مقدم ـ تبصره را هم می خوانم . گفته «اگر مطالب فوری و فوتی اعم از طرح ها و لوایح دوفوریتی و غیره پیش آید که به تشخیص مجلس تاخیر آن موجب زیان جبران ناپذیری باشد...» بنده این تبصره را دارم برای خودم تفسیر می کنم ، تفسیرش این است که باید یک اتفاق فوق‌العاده ای افتاده باشد. واقعا مساله تتمه کار لایحه برنامه و بودجه که دولت آورده اینطور نیست که این از این فوریت وضرورت برخوردار باشد.
نایب رییس ـ متشکر، من در هر صورت عرض کردم که می خواهیم همین مساله را از مجلس سوال بکنیم . تبصره به لوایح دوفوریتی اشاره کرده و گفته «به تشخیص مجلس تاخیر در آن موجب زیان جبران ناپذیر باشد».
ندیمی ـ تذکر دارم .
نایب رییس ـ آقای ندیمی تذکر دارند، بفرمایید.
ایرج ندیمی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای مهندس باهنر! اشاره شما به تبصره که تشخیص رامعلوم بکند بنحوی است که مثل اینکه مذاکره انجام نشود. هیچ عنوانی که محدودیت در مذاکره و بیان فوریت در آن باشد نیست یعنی ما اصلا نداریم که بدون مذاکره ، گفته تشخیص بده ، چه کسی گفته تشخیص بدون مذاکره است ؟ ما می‌توانیم مذاکره داشته باشیم ، دولت توضیح بدهد، مجلس هم تشخیص بدهد. تشخیص اینجا ننوشته که یک قید محدودکننده‌ای ندارد که ما دوفوریت این لایحه را بدون مذاکره و بدون گزارش ... الان همینجا می بینید که می‌گویند آقا! چه فوریتی است ، (500) آدم مثلا در زرند کرمان از دست رفته اند چه فوریتی ؟ آن دیگری بگوید (350) میلیارد تومان در گیلان خسارت است می‌تواند تا نزدیک عید کلی دردسر درست کند چه فوریتی ؟! این بحث دارد. بنابراین من گمان می کنم اساسا محدودکننده‌ای بنام عدم مذاکره وجود ندارد و شما باید اجازه بدهید حداقل هایی رعایت بشود،حداقل دولت گزارش بدهد که چرا دوفوریت آورده (حداقل ) اگر البته موافق و مخالفی هم لازم بود صحبت کند تا تشخیص حاصل شود.کجا می‌توانند تشخیص را بدون مذاکره حاصل کنند.
نایب رییس ـ متشکر، آقای ندیمی ببینید! اینکه شما می فرماییدجایی نگفته که مذاکره نشود خوب ، ما هم عکس آنرا می گوییم جایی نگفته که مذاکره بشود و ما الان در رابطه با مساله دوفوریت همانطور که می دانید اگر قرار باشد که دوفوریت هم تصویب بشود، دوسوم رای نمایندگان را نیاز دارد. عنوان لایحه را هم من قرایت کردم ، موضوع کمک رساندن یا اینکه اذن دادن به دولت برای جبران خسارات گیلان ، حوادث غیرمترقبه بقیه استان‌ها و زلزله استان کرمان است . عناوین آن هم مشخص است ، دولت هم اعلام کرده که من بودجه ندارم و کاری نمی توانم بکنم .من فکر می کنم این سه دلیل کفایت می‌کند که نمایندگان به تصمیم برسند که آیا این مساله ضرورت دارد یا نه ، بعد اگر ضرورت رای آوردوارد بحث دوفوریت می شویم . بله ، دولت توضیح می‌دهد، مخالف وموافق دو نفر صحبت می‌کنند و رای گیری می کنیم .
حضار 212 نفر، عزیزان محبت کنند مراجعه کنند به محل صندلی های خودشان ، الان فقط ضرورت بررسی است نصف بعلاوه یک که مجلس تشخیص بدهد که ما باید رسیدگی کنیم ، ما واردرسیدگی می شویم اگر هم مجلس این نظر را نداشت طبیعی است که مامنع می شویم از... حضار 212 نفر، اتاق فرمان آماده شوند برای رای گیری ، الان فقط دو فوریت آنرا رسیدگی می کنیم . کسانیکه موافق بارسیدگی به این لایحه هستند، (الان ضرورت رسیدگی مطرح است )همانطور که همیشه می دانید شماره (4) کسانیکه مخالف هستند، (2) وکسانیکه ممتنع هستند (3) را فشار بدهند. نمایندگان محبت کنند همه در رای گیری شرکت کنند.
پایان رای گیری را اعلام می کنیم (109) نفر رای دادند تصویب شد. دولت تشریف بیاورند توضیح دهند بفرمایید.
انصاری (معاون حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری ) ـ
بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض تسلیت خدمت نمایندگان محترم بمناسبت ایام سوگواری سالار شهیدان حسین بن علی ـعلیه السلامـ و عرض تسلیت به بازماندگان حادثه دیدگان از حوادث اخیر، چون برف گیلان وبخصوص زلزله مهیب و ویرانگر استان کرمان و با تشکر از نمایندگان محترم که علی رغم ورود به بحث لایحه بودجه سال 1384 محبت فرمودند و به ضرورت و فوریت رسیدگی به این امر مهم رای مثبت دادند.
همانطوریکه مستحضر هستید در بهمن ماه برف سنگین وبی سابقه‌ای در استان گیلان نازل شد و این برف براساس اعلان نظراداره کل هواشناسی بی سابقه بوده ، خسارت بسیار وسیعی را برتاسیسات زیربنایی ، واحدهای مسکونی و کارخانه ها، اماکن ، شبکه آب ، برق ، مخابرات ، مدارس و بسیاری از تاسیسات عمومی وخانه های مردم و همچنین به تاسیسات کشاورزی منطقه وارد کرد. البته در (17) استان دیگر هم ما مشکلات مشابهی چون سرمای بسیارشدید یا خسارات ناشی از سیل و امثال این ها را داشتیم .
هیات دولت در هفته گذشته قبل از وقوع زلزله کرمان تصویب کرده بود که لایحه‌ای را با قید دو فوریت برای برداشت (200)میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برای استان گیلان و سایر نقاط کشور برداشت می‌کند که متاسفانه در آستانه تنظیم این لایحه و ارایه آن به مجلس ، زلزله کرمان هم اتفاق افتاد، لذا با تاخیر چند روز لایحه رااصلاح کرد و (50) میلیون دلار هم برای این حادثه دولت اجازه برداشت خواسته چون بحث فوریت هست ، بنده وارد اصل موضوع بطور مستوفی نمی شوم گزارش دقیق استانداری گیلان و ستاد حوادث غیرمترقبه وزارت کشور از خسارات برف در استان گیلان با ذکرواحدهای مسکونی زیرساخت ها و امثال این ها هست که طبعا درتوضیحات مربوط به اصل موضوع تقدیم حضور مجلس محترم خواهد شد. در زلزله کرمان هم گرچه هنوز برآورد خسارات بطور دقیق امکانپذیر نبوده ولی بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که در استان گیلان حدود (300) میلیارد تومان و در سایر نقاط کشور نزدیک به (600)میلیارد تومان و در زلزله کرمان هم حدود (100) میلیارد تومان برآوردخسارات اولیه است ، اما علت اینکه دولت تقاضای دو فوریت کرده این است که ما در پایان سال هستیم تقریبا (600) میلیارد تومان اعتباری که برای حوادث غیر مترقبه و بازسازی بم با استفاده از ماده (10) قانون برنامه بوده همه این ها به مصرف رسیده و درحال حاضربابت این حساب ها حتی بابت هزینه‌های گذشته و مطالبات خسارت دیدگان از حوادث غیرمترقبه چند ماهه گذشته سالجاری ،دولت بدهکار است .
بنابراین دولت هیچگونه وجهی برای پرداخت بابت خسارات برف و زلزله در اختیار ندارد و الان مردم دچار مشکل جدی هستندنمایندگان محترم استان گیلان وضع آنجا رابخوبی می‌دانند. همین دیروز نماینده مقام معظم رهبری ، ریاست محترم دفتر آقا، بازدیدی ازمنطقه داشتند و در کرمان هم آقای رییس جمهور دیروز تشریف داشتند، خوشبختانه برخی از نمایندگان محترم مجلس از جمله جناب آقای مهندس باهنر نایب رییس محترم مجلس هم در منطقه بودند،خوشبختانه در استان کرمان بدلیل زمان وقوع حادثه و مکان وقوع زلزله که در میان کوهستان و در نقطه کم جمعیت اتفاق افتاده خسارات انسانی نسبتا، (نسبت به حجم زلزله و شدت آن ) کم است ، اما گستردگی خرابی‌ها شامل سه شهرستان زرند، راور و کرمان شده است ، خسارات بسیار وسیع است ، خانه‌های مردم بشدت آسیب دیده اند. برخی ازنمایندگان محترم هم یادداشت داده اند من عرض کردم که در سایر نقاط کشور هم حوادث مشابهی ما داشتیم لذا از نمایندگان محترم استدعاداریم به دو فوریت این لایحه رای مثبت عنایت کنید طبعا پیشنهادات نمایندگان بررسی خواهد شد. مبلغی که فعلا در لایحه دولت هست (100) میلیون دلار برای خسارات ناشی از بارش برف در استان گیلان ،(100) میلیون دلار برای خسارات مختلف در (17) استان کشور و(50) میلیون دلار هم برای جبران بخشی از خسارت‌های زلزله اخیر دراستان کرمان است . امیدوار هستیم با لطف و عنایت نمایندگان محترم فردا ان شاالله به اصل موضوع هم رسیدگی شود و مردم از نگرانی دربیایند، دولت هم دستش باز بشود. البته نحوه هزینه کردن آن را درجزییات عرض می کنیم بخشی از آن در قالب تسهیلات و وجوه اداره شده است برخی هم بلاعوض ، بهرحال طبق آیین‌نامه‌ای که پیش بینی خواهد شد ان شاالله به مصرف خواهد رسید. والسلام علیکم و رحمه الله
نایب رییس ـ مخالف را دعوت کنید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف آقای جهانگیرزاده هستند، بفرمایید.
نایب رییس ـ بفرمایید.
جواد جهانگیرزاده ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ابتدا باید تاکید کنم که مخالفت بنده با بحث موضوع پرداخت ازصندوق ذخیره ارزی بمعنای مخالفت با ترمیم آسیب‌های روحی ، روانی و مادی که چه به زلزله زدگان زرند چه به آسیب دیدگان ناشی از برف در شمال کشور نیست و ترمیم دل آن‌ها ترمیم دردها و آلام آن‌ها یک وظیفه ملی است که همه ما هم در این ماجراها غمگین و ناراحت هستیم و قطعا هم فقط هموطنان ما دچار این مشکل نیستند، همه کسانیکه در این کشور هستند بفکر آن‌ها هستند. اما بحث اساسا این است که آیا دولت (200) میلیارد تومان اعتبار ندارد که از سایر منابع برای ترمیم این آسیب دیدگی ها تامین کند؟ آیا صندوق ذخیره ارزی که در برنامه سوم توسعه تصویب شده برای این نیست که کشور اگرروزی دچار یک بحران اساسی ، بحرانی که غیرقابل جبران شود، کاهش فوری و جدی میزان درآمد از نفت کاهش اساسی قیمت‌های نفت ،اگر یک چنین اتفاقی پیش بیاید ما باید چکار کنیم ؟ الان یک صندوق ذخیره ارزی هست با یک مجموعه محدود حسابی که در آنجا وجوددارد اگر ما برای هر اتفاقی این صندوق ذخیره ارزی را خالی کنیم برای بحران‌هایی که غیرقابل پیش بینی هست چکار خواهیم کرد؟بناست که بخشی از شوک های آینده اقتصادی با کمک صندوق ، تامین شود خوب برای آن‌ها چه فکری کرده ایم ؟ در عین حال که ما در هفته گذشته هم (1000) میلیارد تومان از باب تامین یارانه ها به دولت پرداخت کرده ایم . بهر ترتیب این محل تامین بتدریج دارد از دست می‌رود. بعد مشکل اساسی هم این است که ما برای مدیریت بعد ازبحران ها هم هیچ کار اساسی نمی کنیم که اگر ما این را ترمیم کنیم و اگراین فکر را تغییر بدهیم که برای هر زلزله ای یا برای هر اتفاقی علی رغم اینکه بحران ایجاد می‌کند، علی رغم اینکه مشکل ایجاد می‌کند ولی بنظرم می‌رسد که این نوع تفکر ضربه زدن به صندوق و آینده اقتصادی کشور است . عذرخواهی می کنم .
نایب رییس ـ موافق را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ آقای حق شناس موافق هستند.
نایب رییس ـ بفرمایید.
هادی حق شناس ـ بسم الله الرحمن الرحیم
بنده در ابتدا تشکر می کنم از همکاران محترم که به طرح بحث رای مثبت دادند و همچنین تشکر می کنم از هیات محترم رییسه که درقضیه بحث گیلان بسیار پیگیر بودند و همچنین از دولت محترم ووزرایی که به استان گیلان سفر کردند و از نزدیک مسایل را دیدند.
همکاران محترم می‌دانند که بلایای طبیعی در کشور خیلی زیاداتفاق می افتد و خسارات هم الی ماشاالله زیاد اتفاق می افتد. اینکه مخالف محترم فرمودند که اگر بحرانی اتفاق افتاده بخاطر بحث مدیریت بوده ، بنده اینجا می خواهم عرض کنم که فرضا هزینه اینگونه سو مدیریت ها را که مردم نباید پرداخت کنند مضافا اینکه چون هزینه خسارت بسیار بسیار زیاد بوده باز دولت نه این اجازه و نه این بودجه را داشته که بتواند پرداخت کند. دو هفته از برف گیلان می گذرد و هفته پیش این بحث زلزله زرند کرمان اتفاق افتاد که اگر دولت باز با تاخیراین لایحه را ارایه می‌داد شاید اتفاقات دیگری هم در کشور می افتاد وباز این حجم ذخیره ارزی که می خواست برداشت بشود شاید بیشترمی شد. حالا هفته پیش (200) میلیون دلار بود بخاطر بحث زلزله دلخراش زرند کرمان رسید به (250) میلیون دلار. بنده بعضی ازخسارت هایی که اتفاق افتاده می خواهم عرض کنم ، ببینید حجم و عمق این خسارت چه میزان بوده ؟ برآوردهای اولیه بیش از (300) میلیاردتومان بوده که ما نشستیم محاسبه کردیم این (300) میلیارد تومان بیش از بودجه عمرانی استانی برنامه پنجساله سوم استان گیلان بوده یعنی هرچه که دولت در قالب برنامه پنجساله عمرانی سوم در استان گیلان سرمایه گذاری کرده بیش از آن در این بحث برف گیلان خسارت دیده است .
نکته دوم اینکه بیش از (60) هزارواحد مسکونی مردم آسیب دیده . در بحث فوریت این موضوع بالاخره دو، سه هفته دیگر شب عید است یک چیزی در حدود (60) هزار واحد مسکونی که سقف آنهانابود شده اند آیا فوریت ندارد که مردم از تسهیلات استفاده کنند،حداقل سقف خانه هایشان را درست کنند؟
حدودا (25) درصد مدارس شهرهایی که برف در آنجا آمده تخریب شده و حدود (40) هزار دانش آموز الان در دو شیفت مدارس مشغول درس خواندن هستند یعنی مدارسی که تخریب شده اند آمده انداز نزدیکترین مدرسه مجاور به شکل دو شیفته و سه شیفته دارنداستفاده می‌کنند در این ایامی که ما به شب عید داریم نزدیک می شویم ، (8) هزار کارگر بیکار شده اند درواقع این (8) هزار کارگررقم مهمی نیست ؟ حدود (30) تا (40) درصد شبکه توزیع برق آسیب دیده ، راه ها و بخشی دیگر از زیربناها، راه‌های روستایی ، راه‌های داخل شهر، چون لودری که می آمده راه را باز کند آسیب‌های جدی دیده . چیزی در حدود (1000) روستا در محاصره برف بوده که آنهاهم آسیب‌های خاص خودشان رادیده اند، حدودا (10) بیمارستان آسیب‌هایی دیده که نتوانسته در آن ایام بیمار پذیرش کند و این ها را شمااضافه کنید به خسارت‌هایی که به بخش کشاورزی رسیده ، خسارت‌هایی که گلخانه ها دیده اند، خسارت‌هایی که به مرغداری ها و خسارت‌هایی که دامداری ها و همه این ها را که شما جمع بزنید رقمی در گیلان که مردم وکارخانجات دولتی و سالن‌های تولید، اماکن ورزشی دیدند رقم بیش از(300) میلیارد تومان بوده که حالا دولت در این مقطع حدود (100)میلیون دلار یا حدود (90) میلیارد تومان در نظر گرفته که تازه این یک سوم جبران آن هزینه‌هاست . حالا من این بحث خودروهای دولتی ،خودروهای خود مردم که در برف ها ماندند تاسیسات دیگری که به آن‌ها خسارت وارد شده ، آن مسایل مسکن روستایی و اراضی کشاورزی که خسارت بسیار جدی دیده همه این ها را شما اضافه کنید انصافا بحث فوریت آن بسیار بسیار مهم است و همین بودجه‌ای که الان ما دردستور کار داریم برای چیست ؟ برای طرح‌های مردم است برای اینکه کارخانجات توسعه پیدا کنند یا اینکه شبکه تولید رشد بکند وبرآوردی که بعضی از کارشناسان کردند این بارش برف رامعادل زلزله گرفتند یعنی یک چیزی حدود (6) ریشتر حجم خسارت بارش برف گیلان بوده .
لذا بنده از همه همکاران محترم درخواست می کنم هم برای بحث زلزله زرند کرمان که خسارات بسیار زیادی به بار آورده و همچنان مردم در بیرون از خانه هایشان درحال زندگی کردن هستند(نایب رییس ـ خیلی ممنون وقت شما هم تمام است ) هم خسارت مالی داشته ، هم خسارت جانی و هم برای بارش برف گیلان و هم (100)میلیون دلار برای بقیه استان‌های کشور هست یک توجه ویژه‌ای انجام بدهند. والسلام علیکم
نایب رییس ـ مثل اینکه مخالف دیگری ثبت نام نکرده موافق هم صحبت نمی کند دولت هم که توضیحاتشان را دادند. ما وارد رای گیری می شویم . پیشنهاد دوفوریتی است وهمانطور که می دانید به دوسوم رای حضار نیاز دارد. جناب آقای سیدمرتضی موسوی اخطار قانون اساسی دارند، بفرمایید.
سیدمرتضی موسوی ـ بسم الله الرحمن الرحیم وبه نستعین
الحمدلله رب العالمین
درخصوص مساله ...
نایب رییس ـ بعد از مقدمه اگر اصل قانون اساسی را هم بفرماییدممنون می شویم .
موسوی ـ اصل سوم بند (9)...
نایب رییس ـ اصل (3) بند (9) دیگر مشهور است ، بفرمایید.
موسوی ـ جناب آقای رییس ! همانطور که مستحضر هستیدروستاهای زیادی در شهرستان‌های الیگودرز هست که هنوز هم که هنوزاست در محاصره برف هستند و ماههاست این ها نه رنگ پزشک رادیده اند نه آذوقه و نه امثال این ها و مشکلاتی برای آنجا هست متاسفانه در این خصوص هیچگونه تحقیق و تفحصی از طرف دولت نشده وتقاضا می کنم در این رابطه عنایت بیشتری داشته باشند.
نایب رییس ـ متشکر، خیلی ممنون . جناب آقای موسوی ! اولابخشی از این بودجه را برای استان‌های دیگر نوشته اند که دچار حوادث غیرمترقبه و چیزهای دیگر شده اند، در هر صورت باید با عرض معذرت بگوییم که اخطار شما وارد نیست .
حضار 208 نفر، نمایندگان محبت کنند کسانیکه موافق دو فوریت هستند شماره (4) را فشار می‌دهند و بقیه را هم که می دانید همانطور که می دانید فوریت دوسوم رای می خواهد. پایان رای گیری را اعلام می کنم با(125) رای تصویب نشد. (نماینده محترم ) دولت ! یک فوریت آنرارای گیری کنیم ؟(انصاری ـ بله ) بسیار خوب ، حالا یک فوریت رارای گیری می کنیم . عزیزان محبت کنند حضار 210 نفر... (تعدادی ازنمایندگان ـ دستگاه ها کار نمی کند) نه اینکه نمی شود، چه کسانی واقعادستگاهشان کار نکرده ؟ خواهش می کنم عزیزانیکه دستگاه الکترونیکی شان کار نکرده با قیام خودشان نشان دهند چند نفر هستند؟دو، سه نفر هستند. احتمالا کارت را موقع ورود نزده اید یا اینکه زودزده اید در هر صورت کنترل می‌شود، در رای اثر ندارد.
سلیمانی ـ تذکر دارم .
نایب رییس ـ آقای سلیمانی شما می خواهید قبل از رای گیری تذکر بدهید؟ (سلیمانی ـ بله ) بفرمایید.
حسن سلیمانی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای باهنر! برداشت جناب عالی از آیین‌نامه کاملا درست بود یعنی باید به تشخیص مجلس اگر تاخیر آن موجب زیان جبران ناپذیری باشد در اینصورت برای طرح و تصویب آن زمان مشخصی معین می‌شود. حضرت عالی برای تشخیص تاخیر زیان جبران ناپذیررای گرفتید، الان نباید برای فوریت آن رای گرفت شما الان دیگر بایدزمان را معین کنید برای رسیدگی آن ، چون دیگر در این صورت برای طرح و تصویب آن زمان مشخیص معین می‌شود. حضرت عالی الان بایدزمان را مشخص کنید که چه موقع باید به این رسیدگی شود و شرایط رسیدگی اش آن موقع انجام بگیرد. الان دیگر زمان این بحث ها نیست .
نایب رییس ـ متشکر، قاعدتا این از نظر صغری و کبری حقوقی وارد نیست یعنی اگر تشخیص مجلس به اینکه می‌تواند این طرح ولایحه مطرح بشود، قرار باشد با یک دوم رای انجام شود یعنی زمان رسیدگی به بودجه ، دو فوریتی راحت تر رای می‌آورد درحالت عادی باید دوسوم رای بیاورد. این تشخیص با مقوله دو فوریت فرق می‌کند ما اول تشخیص اجازه می گیریم که وارد مذاکره فوریت شویم ، مذاکرات فوریت انجام می‌شود بعد درمورد دو فوریت بحث می کنیم الان که دو فوریت رای نیاورده دیگر ما اصل مذاکره درمورد این لایحه را به بعد از بودجه منتقل می کنیم اما فوریت آنرا الان می‌توانیم رای بگیریم .
پیش بین ـ بعضی از نمایندگان اعلام کردندکه نتوانستند رای بدهند، تجدید بکنید.
نایب رییس ـ جناب آقای پیش بین ! متوجه شدم ، من سوال کردم گفتم چه کسانی نتوانستند در رای گیری شرکت کنند، پنج نفر بودند بارای برای دو فوریت خیلی فاصله داشتیم اصلا قابل تجدیدنظر نیست .عزیزان آماده شوند برای فوریت یک فوریتی ، اتاق کنترل آماده است ،عزیزانیکه با یک فوریت موافق هستند رای خودشان را اعلام کنند.حضار 215 نفر، پایان رای گیری را اعلام می کنیم (136) نفر به یک فوریت رای دادند. یک فوریت تصویب شد.
در همین فاصله رسیدگی به بودجه ما خواهش می کنیم ان شاالله کمیسیون به این لایحه رسیدگی کنند بمحض اینکه بحث درموردبودجه تمام شد بتوانیم در دستور بگذاریم ان شاالله قبل از پایان سال این لایحه را تصویب کنید.
علیخانی ـ اخطار قانون اساسی دارم .
نایب رییس ـ آقای علیخانی اخطار دارند، بفرمایید.
قدرت الله علیخانی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
اخطار قانون اساسی دارم اصل سوم بند (9)، با اینکه نمایندگان محترم ، همکاران عزیز رای ندادند ولی من به شما عرض کنم ملت ایران که الان پای رادیو نشسته بودند و مذاکرات مجلس را گوش می دادند برای مجلس صحنه خوبی به نمایش گذاشته نشد و این تبعیض ناروایی که ما باعث آن شدیم درحال حاضر برای گیلان واستان کرمان ، فکر نمی کنم در پیشگاه ملت ایران جواب داشته باشد.
نایب رییس ـ جناب آقای علیخانی ! عذر می خواهم ، شما الان بااین تذکرتان برای خیلی ها واقعیت ، تذکر ماده (77) را ایجاد می کنید.آقایان نمایندگان مخالف شنیده اند، موافق شنیده اند و قطعا همانطور که من عرض کردم لابد فکر کردند که در کمیسیون یکدفعه این مساله سریع رسیدگی شود و ما ان شاالله امیدواریم به کمک شما نمایندگان قبل از پایان سال این کار را انجام بدهیم . دولت هم البته می‌تواند دراین مقدار عددی که می خواهد یکمقدار این دست و آن دست کند وخلاصه از بعضی ردیف‌های دیگر بردارد (با توجه به اختیارات قانونی که دارد) البته ان شاالله تلاش می کنیم قبل از پایان سال این بودجه راتامین کنیم .

(ادامه رسیدگی به کلیات لایحه بودجه سال 1384 کل کشور)
نایب رییس ـ ادامه مذاکرات را داریم ، دعوت می کنیم از آقای دکتر صدیقی (بعنوان مخالف ) تشریف بیاورند برای ادامه مذاکره .جناب آقای صدیقی بفرمایید.
رسول صدیقی بنابی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
خدمت شما نمایندگان محترم و مردم بزرگوار ایران اسلامی وتشکر از هیات محترم دولت و سازمان مدیریت و برنامه ریزی وکمیسیون تلفیق و شما نمایندگان محترم دلایل مخالفت خودم را بالایحه بودجه و مصوباتی که کمیسیون تلفیق ارایه داده به شکل زیرارایه می کنم :
1 ـ مسلما مخالفت در بودجه جهت اصلاح بودجه در صحن مجلس است بخصوص در سالجاری که فرصت بسیار کمی تا آخر سال باقیمانده است نمی توان در کلیات آن اقدام اساسی نمود و این معایب جهت اصلاح در کمیسیون تلفیق که هنوز ادامه دارد و فرصت اصلاح در آن هست و نیز در صحن مجلس بیان می‌شود که ان شاالله در نهایت بودجه خوبی داشته باشیم (یکی از نمایندگان ـ پس شما موافق هستید!) و اینکه گفته می‌شود که ما بیاییم سه دوازدهم یا شش دوازدهم بودجه را تصویب کنیـم نماینـدگان محترم حتمـا عنایت دارنـد که ایـن سه دوازدهم یا شش دوازدهم مربوط به بودجه سال 83 هست که براساس برنامه پنجساله سوم نوشته شده ولی بودجه سال 84 براساس قانون برنامه چهارم است .
بنابراین اطلاق آن به سال 83 تقریبا امر غیرممکنی است وامیدوارم با بحث هایی که در مجلس می‌شود و این معایبی که بنده دراینجا اشاره می کنم سعی کنیم که این ها را رفع کنیم .
2 ـ بودجه ارایه شده براساس مصوبات مجلس محترم بخصوص تثبیت قیمت ها بود که ریاست محترم مجلس نیز از این بابت از دولت محترم تشکر نمود ولی حذف بند «د» در تبصره (11) که بناچار بایستی مصرف بنزین از نیمه دوم سال 84 براساس مصرف داخل تنظیم می شد و با عدم در نظر گرفتن یارانه مذکور به میزان (5/1)میلیارد دلار بودجه سال آتی در این مورد بدون ارایه راه حلی به همین میزان با کسری روبرو خواهد شد و تکلیف دولت و ملت در این موردروشن نشده است این یکی از مهمترین ایراداتی است که بودجه فعلی ما دارد.
3 ـ روش بررسی در کمیسیون تلفیق برخلاف روش همیشگی که ابتدا در دو، سه روز اول درآمدها برآورد شده و بهتر می شد که تاهمین الان روشن نیست و لذا نمایندگان در برآورد هزینه ها نیز درتعیین سقف نیز دچار سردرگمی شده اند و این باعث شده است که هنوز کمیسیون تلفیق نتواند به جمعبندی برسد و همانطوریکه ملاحظه کردیم بودجه ارایه شده توسط کمیسیون تلفیق بدون عدد ورقم بود که همانطور که گفته شد واقعا اگر هم در سال‌های گذشته به همین صورت ارایه شده باشد که آنهم قابل ایراد است ولی مسلماحداقل بعدا با اصلاحیه‌هایی این اعداد و ارقام به اطلاع نمایندگان می رسید که هنوز هم نرسیده .
4 ـ با حذف تعداد زیادی از بندهای تبصره ها تحت عنوان قوانین دایمی و یا غیر بودجه‌ای با توجه به محدودیت وقت تامین بودجه پیش بینی شده ، در صورت تاخیر در تصویب ، قوانین فوق دچارمشکل خواهد شد و تصویب آن در مدت قول داده شده بعید بنظرمی رسد. از طرف دیگر حذف بعضی از بندها که در ایجاد درآمد نقش موثری داشت و یا تغییر محتوایی آن‌ها نیز بسیاری در اهداف بودجه موثر بود، برای نمونه می‌توان به حذف بند «خ » تبصره (1) مربوط به تشویق جذب درآمدهای مالیاتی اشاره نمود که نقش موثری در جذب مالیات ها داشت ، بطوریکه در سالجاری حدود صددرصد درآمدهای مالیاتی حاصل شده است و اینک حذف این بند و کاهش مبلغ (40)میلیارد تومانی آن به (15) میلیارد تومان در خلاف جهت حصول درآمدهای مالیاتی هست و بیم آن وجود دارد که کاستی در این امرصورت بگیرد و یا می‌توان به تغییر اهداف بند «ط » تبصره (15)مربوط به وزارت رفاه و امور اجتماعی اشاره کرد که قرار بود بوسیله این بودجه (40) میلیارد تومانی از طریق وزارت رفاه ، بوسیله دستگاه‌های مختلف و با کمک آن دستگاه ها از نظر بودجه‌ای به اقشارآسیب پذیر کمک نمود ولی اختصاص آن صرفا به کمیته امداد، عملافعالیت و خلاقیت این وزارت نوپا را مورد سوال قرار داده و عقیم مانده است . مسلما اختصاص بودجه این وزارتخانه که براساس ماده (95) و بند «ج » ماده (97) قانون برنامه ، جهت رسیدگی به امور اقشارآسیب پذیر تاکید شده بود عملا کارآیی حکم مربوط به برنامه را نیزدچار مشکل نموده است .
5 ـ بخاطر تثبیت قیمت ها و ایجاد مشکل در تامین منابع بناچار طی بند «د» تبصره (2) مبلغ (7/4) میلیارد دلار از حساب ذخیره ارزی جهت تامین منابع پروژه‌های عمرانی استفاده شده است و این بخاطررعایت سقف (700) میلیارد تومانی در فروش اوراق مشارکت که طبق برنامه اجتناب ناپذیر گردید که در نهایت این حساب ذخیره ارزی که نقش کلیدی در رشدهای بالای برنامه سوم داشت دچار مشکل جدی گردید و از طرف دیگر باعث افزایش قیمت نرخ ارز و کاهش قدرت پول ملی شده است .
6 ـ بخاطر کمبود منابع در مصارف کلیه امور، بخصوص در امورتامین برق که احتمال خاموشی در آینده وجود دارد، بطوریکه برای ادامه پروژه‌های در دست اجرا طبق اظهارات کارشناسی وزارت نیرودر کمیسیون تلفیق مبلغ (1300) میلیارد تومان کمبود وجود دارد که کمیسیون تلفیق نیز عملا جز به مقدار بسیار کمی و آن هم در قسمت انتقال توزیع و انرژی‌های نو و نیز در اجازه استفاده از فاینانس خارجی ،نتوانست منابع مطمینی را به این امر مهم اختصاص دهد، لذا صنعت برق کمبود جدی خواهد داشت .
7 ـ تامین منابعی چون مالیات بر واردات کالا از جمله یکهزارمیلیارد تومان به واردات خودرو که بایستی با کاهش تعرفه ها صورت گیرد که اینجانب در کمیسیون نیز با آن مخالفت نمودم با توجه به وجود تعرفه متوسط (50) درصد برای قطعات C.K.D تیغ دولبه ای است که یا وصول نخواهد شد و یا درصورت وصول نیز ساخت داخل را با رکود جدی مواجه می‌کند که نتیجه آن ایجاد بیکاری در (500)هزار نفر اشتغال در ساخت قطعات خودرو خواهد شد و در همین راستا می‌توان فروش (1500) میلیارد تومانی شرکت‌های دولتی و حتی کاهش یکهزار میلیارد تومانی هزینه‌های غیرتولیدی شرکت‌های دولتی رابدون ارایه راهکارهای عملی اشاره نمود که وصول آن‌ها شدیدا موردتردید می‌باشد، از طرف دیگر اینگونه منابع مشکوک‌الوصول باعث ایجاد مطالبات در هزینه ها خواهد شد، البته بایستی از کار مثبت کمیسیون تلفیق در ایجاد حساب ذخیره ریالی چشم پوشی نکرد که بهرصورت اگر چه در این حساب عملا بودجه واریزی از پیش بینی (3500) میلیون تومانی عددی نخواهد بود ولی خود این کار در کنارحساب ذخیره ارزی اقدام مثبت و کارآمدی است ولی هزینه آن بجای تامین منابع مشکوک‌الوصول و حتی غیرقابل وصول که خود باعث عدم کارآیی در بخش‌هایی از دولت می‌شود. بهرصورت عدم پیش بینی هزینه قطعی برای این مبلغ کار مثبتی از طرف کمیسیون تلفیق بوده است .
8 ـ همانطور که گفته شد لایحه بودجه با محدودیت اعمال شده درتغییرات برنامه چهارم توسط مجلس هفتم ارایه شده بود ولی تغییرات ارایه شده در کمیسیون تلفیق برخلاف رویه چند ساله بسیار انبساطی است که خود باعث افزایش درصد بودجه جاری در مقابل بودجه عمرانی است و این در شرایطی است که در سال‌های گذشته همیشه درمجلس تغییرات عمدتا بنفع بودجه عمرانی بوده است . در ابتدابایستی یک استثنایی بزرگ را در خلاف جهت فوق یادآوری نمایم که البته نهایی نشده است و امید است در کمیسیون تلفیق این موضوع اصلاح شود و تبصره آن فعلا مورد بحث می‌باشد و آن کاهش بیش از(700) میلیارد تومانی از فصل هفتم که عمدتا مربوط به بودجه دانشگاههاست که همیشه این قشر فرهیخته و علمی مورد توجه مجلس بوده است . وصل کردن این هزینه به محرومترین قشرهای جامعه درحقیقت قراردادن محرومین جامعه درمقابل متفکرین و اندیشمندان آن می‌باشد و امید است که کمیسیون تلفیق در این مورد عنایت جدی مبذول نماید و قسمت دیگری از این فصل مربوط به یارانه‌های انرژی است که عملا یک کار حسابداری و اصولا در این ردیف بودجه‌ای وجود ندارد، در غیراینصورت در همین مبلغ (2) هزار میلیارد تومانی که هزینه‌هایی بدان لحاظ شده است ، با عدم وصول جدی و کسری بودجه مواجه خواهیم بود.
9 ـ در رابطه با هزینه‌های جاری و انبساطی که گفته شد، درکمیسیون تلفیق مواردی تصویب شده است که به بعضی از آن‌ها اشاره می کنم :
1 ـ ردیف شماره (101501) مرکز پژوهش‌های مجلس (98)درصد افزایش داشته است .
2 ـ اعتبار ردیف شماره (101600) شورای نگهبان (98) درصدافزایش داشته است .
3 ـ اعتبار ردیف (101510) دیوان محاسبات که دستگاهی زیرنظر مجلس است (96) درصد افزایش داشته است . اعتبار ردیف (101500) مجلس شورای اسلامی (80) درصد افزایش داشته است که حدود (40) درصد آن مربوط به بودجه جاری آن است . لازم به تذکر است ردیف‌های فراوانی از این قبیل وجود دارد و حتی در امورنظامی بجای پرداختن به بنیه دفاعی ، در شرایط حساس کنونی کشور،توجه به امور جاری در امر دفاع صورت گرفته است که مسلما می‌توان پس از نهایی شدن ردیف ها مواردی از این قبیل را مثال های زیادی آورد.
اگر مجلس هفتم روش تثبیت قیمت ها را پیش گرفته است و الان هم درجهت کنترل تورم ، چرا خود خرما و رطب می خورد؟
در نهایت بایستی به کاهش مبالغ خارج از شمول به مقدار بسیارناچیز یک هزارم اشاره کرد که این کاهش یک هزار درصدی نسبت به لایحه ، مسلما باعث بسته شدن دست دولت می‌شود که متاسفانه علی رغم مخالفت های عده‌ای از اعضای کمیسیون تلفیق این تصمیم گرفته شد که مسلما باعث کندی کارها خواهد شد. در همینجا بایدمتذکر شد که ارایه بودجه‌ای با شاخص‌های تعیین شده در افق بیست ساله که بایستی به بالاترین رشد اقتصادی در منطقه برسیم واینک رشد پیش بینی (1/7) درصدی و کاهش بیکاری بمیزان (4/10)درصد و کاهش نرخ تورم به کمتر از (15) درصد نیاز به ارایه یک بودجه جامع و کارشناسی شده است و توجه به موارد ذکر شده دربودجه کشور را در این مسیر مهیا می‌سازد. لازم به تذکر است ازموافقت کمیسیون تلفیق به مصوبه کمیته اقتصادی کمیسیون تلفیق دراصلاح بند «ر» تبصره (11) و شفاف سازی درآمدهای نفت که راهگشای گره موجود در بهره مالکانه بود نهایت تشکر و قدردانی خودرا بنمایم و از اختصاص سهم بودجه‌ای به کمیته فوق که عمدتا عمرانی بود از کمیته اقتصادی نیز متشکرم و نیز از توجه به امور مختلف درلایحه بودجه ، بخصوص در امور روستاهای ...
شهریاری ـ تذکر دارم .
نایب رییس ـ جناب آقای صدیقی ببخشید! یک چند لحظه حضرت عالی استراحت بفرمایید، من ببینم جناب آقای دکترشهریاری تذکر دارند، وقت آقای صدیقی متوقف است ، آقای شهریاری بفرمایید.
حسینعلی شهریاری ـ بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام ، جناب آقای مهندس باهنر! آقای دکتر صدیقی بعنوان مخالف ثبت نام کردند (نایب رییس ـ تذکر آیین‌نامه شما کدام ماده است ؟) بند «د» ماده (214) است که می گوید پنج نفر موافق و پنج نفرمخالف صحبت کنند، ایشان با کلیات آن موافق است ، دارد درجزییات صحبت می‌کند، من خواهش می کنم ایشان را جزو موافقین بگذارید و یکنفر مخالف باید حتما صحبت کند. ایشان بعنوان مخالف آمده موافقتش را اعلام می‌کند.
نایب رییس ـ متشکر، آقای دکتر شهریاری ! تذکر حضرت عالی وارد نیست ، اولا (5) نفر مخالف و موافق نداریم ، (15) نفر داریم ،ثانیا ما داریم در مخالفت و موافقت صراحت آیین‌نامه که می گویدمخالف می‌تواند در کلیات و یا در جزییات مخالفت کند یعنی الزاماکسی که مخالف صحبت می‌کند ضرورت ندارد که مخالف کل گزارش باشد یعنی می‌تواند در کلیات موقعیکه صحبت می‌کند با جزییات ...لوایح عادی هم همینطوری است ، دارد کسی که مخالف صحبت می‌کند می‌تواند مخالف کلیات صحبت کند، می‌تواند مخالف بعضی ازاجزای آن طرح یا لایحه صحبت کند. آقای صدیقی ادامه بدهید. دودقیقه وقت تلف شده شما را بحساب آوردیم .
صدیقی بنابی ـ ضمن تشکر از آقای دکتر شهریاری ، اگر عنایت بفرمایند من عمده بندهایی که آورده ام در مخالفت با بودجه بود ودلیل خود را هم گفتم که نظرم این است که در مجلس محترم وکمیسیون تلفیق که هنوز کارش را دارد ادامه می‌دهد، این موارد اصلاح بشود ولی اگر ما به آن قسمت خالی لیوان می پردازیم لازم است که به قسمت پر هم توجهی بکنیم و ما در قسمت‌های منفی لایحه و مصوبه کمیسیون تلفیق صحبت می کنیم ، لازم است که اشاره‌ای هم به قسمت‌های مثبت آن هم عرض کنم که بنده در اینجا عرض کردم از توجه بودجه در کمیسیون تلفیق و دولت به اقشار آسیب پذیر، بخصوص درروستاها و کشاورزی و توازن منطقه‌ای ، همچنین توجه به مسکن روستاییان و همچنین از موافقت کمیسیون تلفیق با پیشنهاد اینجانب در رابطه با تامین مسکن پزشکان متخصص در شهرهای کوچک ومتوسط تشکر و قدردانی دارم که مسلما در رابطه با این قسمت‌های مثبت موافقین محترم سخن خواهند گفت .
11 ـ همانطور که در ابتدا عرض کردم معایب ذکر شده صرفاجهت رفع آن‌ها بیان گردید که خود مجلس بارها در واقعی شدن درآمدهاو کاهش در هزینه‌های جاری تاکید دارد ولی متاسفانه حاصل کار، خودباعث بوجود آمدن میلیاردها تومان درآمدهای مشکوک‌الوصول و ازطرف دیگر افزایش هزینه‌هاست ، امید است در اصلاح ردیف ها که هنوزکار آن ادامه دارد و حاصل حکم های تبصره‌های بودجه است به این تذکرات توجه شود که ان شاالله بودجه مناسبی برای سال 1384 که یک دوره انتقالی نیز در دولت می‌باشد ارایه نماییم .
12 ـ اگر صحبت های اینجانب ، بخصوص در ذکر بودجه دستگاههاو ارگان‌هایی به ظاهر نیشدار باشد، ضمن احترام به همه آن‌ها و در راس آن‌ها به مجلس شورای اسلامی که خود عضو کوچکی از این نهاد مهم انقلاب می‌باشم ، نه برای نشان دادن عدم اهمیت آنهاست ، بلکه بخاطرعدم رعایت عدالت در کشور است که همه بارها در رابطه با حاکمیت عدالت اجتماعی صحبت کرده ایم که امید است در کمیسیون و مجلس محترم مورد توجه قرار بگیرد. والسلام علیکم و رحمه الله
نایب رییس ـ متشکر، موافق بعد را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی جناب آقای آذروش هستند.
نایب رییس ـ آقای آذروش بفرمایید.
ولی آذروش ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ضمن تشکر از همکاران محترم در کمیسیون‌های تخصصی وکمیسیون تلفیق که زحمت زیادی را در ارتباط با بحث بودجه سال 1384 کشیدند و از دولت محترم و از سازمان مدیریت و برنامه ریزی .
مطمینا مساله بودجه ریزی در تعریف ساده و کلی آن فهرستی است از درآمدها و هزینه‌های دستگاه‌های مختلف بخش عمومی که این فهرست بصورت رسمی و قانونی بلحاظ اداری ، حقوقی ، مالی و اجرایی دارای کاربردهای مختلفی است . کاربردهای مزبور فرایند تهیه و تنظیم بودجه را به ابزار سیاستگذاری های اقتصادی و مالی و تنظیم مسوولیت‌های مالی و محاسباتی و بالاخره در نهایت اداره امور اجرایی و مدیریتی کشور تبدیل می‌کند. استفاده از ابزارهای بودجه‌ای در زمینه‌های مزبورکه اغلب دارای هدف‌های ناسازگار با یکدیگر هستند جایگاه بودجه وبودجه ریزی را در مدیریت بخش عمومی ممتاز می‌کند.
سیاستگذاری های اقتصادی را می‌توان پراهمیت ترین ماموریت‌های بودجه‌ای دانست . از جمله مواردی که در بودجه سال 1384 بصورت مثبت به آن توجه شده بحث بیمه محصولات کشاورزی درروستاهاست . قطعا همکاران عزیز، مخصوصا روستاییان زحمتکش که درجهت تولید و مسایل کشاورزی تلاش می‌کنند، از جمله دغدغه ای که داشتند بحث بیمه محصولات کشاورزی بود که خوشبختانه دربودجه سال 1384 به دو برابر افزایش پیدا کرده است که قطعا این دوبرابر افزایش می‌تواند کمک موثری را در تامین بیمه محصولات کشاورزی روستاییان عزیزمان داشته باشد.
در بودجه سال 1384 توجه به عمران روستایی ، بهسازی روستایی ، توجه به افزایش اعتبارات راه روستایی ، گازرسانی و توجه به مناطق محروم و مخصوصا توازن منطقه‌ای ، از جمله مواردی است که جز سهم توازن منطقه‌ای برای خود استان‌ها می‌تواند واگذار بشود واین خود باعث تمرکززدایی و بنوعی رشد و نمو استان‌ها در استفاده ازاعتبارات کل کشور باشد.
مساله جلب و جذب سرمایه گذاری ، از جمله مواردی است که اگراین بحث سرمایه گذاری که بالغ بر (8) میلیارد در بودجه امسال درنظرگرفته شده است تحقق پیدا کند می‌تواند آثار مثبتی را در روند مسایل جلب و جذب سرمایه گذاری خارجی در کشور داشته باشد.
بحث انرژی و مساله مهم توجه به گرایش های انرژی تسریع دربرقدار کردن چاه‌های کشاورزی که یک در هزار درآمد نفت به این موضوع اختصاص پیدا کرده که قطعا می‌تواند مشکلاتی را که ما قبلادر ارتباط با بحث برقدارکردن چاه‌های کشاورزی را داشتیم حل کند.
دو در هزار درآمدهای از نفت برای استفاده از انرژی‌های نو،انرژی‌های بادی ، لامپ‌های کم مصرف و سایر انرژی ها می‌تواند آثار مثبتی را در بودجه سال 1384 داشته باشد و بصورت منطقی هم درآمد نفت برای هر بشکه (28) دلار درنظر گرفته شده که قطعا نوسانات در قیمت نفت نمی تواند آثار منفی را در روند مسایل بودجه‌ای داشته باشد که اینرا هم بنده بصورت مثبت ارزیابی می کنم . قیمت دلار (830) تومان سال 1383 به (909) تومان در سال 1384 در بودجه سال 1384درنظر گرفته شده که اینرا هم بصورت مثبت می‌شود تلقی کرد.
تفکیک تخصیص اعتبارات جاری از اعتبارات عمرانی که قطعا دراستان ها بلحاظ مشکلاتی که در بعضی از بودجه‌های جاری بوجودمی آید از اعتبارات عمرانی به اعتبارات جاری داده می‌شود و خود این هم آثار منفی در اجرای پروژه‌های عمرانی و نیمه تمام ماندن پروژه‌های عمرانی دارد.
تخصیص صددرصد اعتبارات برای مناطق توسعه نیافته و مناطق محروم که عدم تخصیص به موقع اعتبارات مشکلاتی را برای مناطق توسعه نیافته و پروژه‌های عمرانی ایجاد می‌کند.
مروری بر اعتبارات طرح‌های عمرانی ، طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای نشان می‌دهد که بین سال‌های 1379 تا سال 1383 سالانه بطور متوسط حدود (27) درصد بودجه عمومی به این طرح ها تعلق پیدا کرده است و در بین سال‌های مذکور حدود (334) هزار میلیاردریال از طریق تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به اقتصاد کشور تزریق مالی شده است . اگر میانگین ارزش دلار در بین سال‌های مذکور یعنی (8)هزار ریال درنظر گرفته شود، رقم فوق معادل (42) میلیارد دلارخواهد بود، اما به رغم تزریق چنین حجم عظیمی از منابع مالی در بین سال‌های مذکور در قوانین بودجه سنواتی بطور متوسط دو سال بر طول دوره اجرای طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای اضافه شده است ،بعبارت دیگر هر ساله جهت بهره‌برداری از طرح‌های در دست اقدام باید معادل (30) هزار میلیارد ریال اضافه هزینه شود.
براساس ماده (31) قانون برنامه چهارم توسعه ، دولت موظف شده جهت کارآمد ساختن فرایند سرمایه گذاری نظام فنی و اجرایی کشور رابا استقرار روش نوین اجرایی در طرح‌های عمرانی حداقل تا (40)درصد آن‌ها را به اجرا درآورد که در آن مواردی همچون افزایش ایمنی بنا و ساخت و سازها، استقرار نظام مهندسی ارزش ، حذف تقاضای مفاصا حساب حقوق دولتی از پیمانکاران و مشاوران و تدوین استاندارد ملی طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای مدنظر قرار گیرد.
در ماده (32) نیز بر وجود گزارش توجیه فنی ، اقتصادی و زیست محیطی قبل از شروع طرح ها و پیش بینی دقیق اعتبارات مورد نیاز دردوره اجرا تاکید موکد شده است ، قطعا همه همکاران عزیز مستحضرهستند، یکی از عوامل تطویل زمان اجرای پروژه‌های عمرانی ، عدم تامین و تخصیص بموقع اعتبارات عمرانی بوده که تاکید ماده (32)می‌تواند جلوگیری بکند از خیلی از شروع پروژه‌هایی که توجیه فنی ،اقتصادی و زیست محیطی ندارند. به همین خاطر میزان اعتبارات طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای هر ساله در بودجه‌های سنواتی دچار تغییرات گسترده‌ای می‌شود، بطوری که در بین سال 1379 تاسال 1380 تن ها در طول یکسال علاوه براینکه (2/2) سال بر طول دوره اجرای هر طرحی افزوده شده ، بلکه این افزایش خود هزینه‌ای بالغ بر (644) میلیارد ریال بر تعهدات دولت اضافه کرده است ، اگرفرایند و منابع تامین مالی طرح با تامین با توجه به نظام جاری بودجه ریزی کشور پیش بینی شده بود، قطعا مشکلاتی که ما در ارتباط با تامین بودجه داریم ، این مشکلات بر دولت تحمیل نمی شد.
اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای در بودجه سال 1384 بالغ بر(105) هزار میلیارد ریال می‌باشد و سهم واقعی آن از بودجه عمومی دولت (2/26) درصد است ، بلحاظ مشکلات عدیده ای که ما هم باز درکشور داریم این افزایش ، نشانگر توجه بودجه سال 1384 به اعتبارات وپروژه های عمرانی است ، این درحالی است که سهم مذکور در قانون بودجه سال 1383 (24) درصد بوده است ، بدین ترتیب اعتبارات طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای در لایحه بودجه سال 1384 نسبت به قانون 1383 از (8/4) درصد افزایش برخوردار است .
در راستای ماده (49) قانون برنامه چهارم در فصل آموزش حدود(97) میلیارد ریال برای شش طرح تحت عنوان کمک به طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای موسسات آموزشی ، آموزش و پرورش در نظرگرفته شده است . از جمله نکات مثبت قانون بودجه سال 1384،تبصره (12) جز (1) بند «الف » آن است که اختصاص (1) درصد ازاعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استان‌ها بصورت متمرکز برای طرح‌های ضروری که این نوع طرح ها به پیشنهاد استاندار و تصویب شورای برنامه ریزی و توسعه استان خواهد بود، کمک به پروژه‌های ادامه دار و نیمه تمام از این محل بلامانع است . قطعا خود این تبصره هم می‌تواند کمک موثری برای اتمام پروژه‌های نیمه تمام استانی داشته باشد که ما متاسفانه بالغ بر (65) هزار پروژه نیمه تمام استانی از محل اعتبارات استانی ، ردیف ها و سایر تبصره ها داریم . شروع طرح‌های جدید که به تن هایی در سال 1384 قابل بهره‌برداری نباشد ممنوع می‌باشد.
جز (2) تبصره (12) هم اختصاص (10) درصد از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استان به طرح‌های نیمه تمام که بخشی از آن را مردم تامین کرده اند، قطعا کمک به مشارکت‌های مردمی در کارهای عمرانی می‌تواند درجهت اتمام پروژه‌های عمرانی هم موثر باشد.
بند «الف » تبصره (19) اختصاص هزار میلیارد ریال از محل وجوه حاصل از فروش و اجاره دارایی‌های سرمایه‌ای اموال غیرمنقول به وزارتخانه ها و موسسات دولتی برای تکمیل طرح‌های نیمه تمام ،توسعه ، خرید و تجهیز و بازسازی ساختمان همان دستگاه ها.
جز (7) بند «ب » اجازه واگذاری حداقل (25) درصد از پروژه‌های نیمه تمام تملک دارایی سرمایه ملی و استانی از طریق مزایده به دستگاه‌های موضوع ماده (88) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت درمورد مدارس ، سالن‌های ورزشی و مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای قابل واگذاری با رعایت شرایط و نیاز مناطق بدون الزام رعایت (25)درصد از طریق مزایده یا قیمت کارشناسی روز.
جز (7) بند «ب » هم از جمله موارد مثبت قانون بودجه سال 1384 است که اجازه اعطای تسهیلات به متقاضیان سرمایه گذاری پروژه‌های نیمه تمام از محل اعتبار پروژه‌های واگذار شده و پرداخت بخشی از سود تسهیلات متقاضیان از محل این اعتبارات را می‌دهد.
جز (7) بند «ب » دریافت وجوه پروژه‌های واگذار شده طی (20)سال صورت می‌گیرد که خود این هم تشویق درجهت مشارکت بخش خصوصی است . جز (7) بند «ب » درصورت عدم وجود متقاضی برای سرمایه گذاری دستگاه‌های مربوطه با مبادله موافقتنامه به تکمیل پروژه‌های نیمه تمام اقدام خواهد کرد.
با توجه به روند تخصیص (60) درصدی بودجه به طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای طی سال‌های گذشته و کسری بودجه سال 1384 و همچنین اثرات نامطلوب عدم خاتمه طرح‌های عمرانی وافزایش قیمت تمام شده طرح‌های مزبور در سنوات گذشته ، اعتباربرآوردی طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای برای سال 1384 حدودا(40) درصد کاسته می‌شود ولی اعتبارات مصوب تخصیص یافته پیشنهاد این است که بصورت صددرصد، مخصوصا به مناطق توسعه‌یافته بصورت تخصیص صددرصد تلقی شود.
تمامی طرح‌های جدیدی که سال آغاز آن‌ها سال 1384 قید شده است درصورتیکه تامین اعتبار نشده باشند بصورت صددرصد متوقف شوند تا پروژه‌های نیمه تمام به بهره‌برداری برسد.
نگاه بودجه سال 1384 به مساله اشتغال و بیکاری و اشتغال مولد:
نیروی کار در مکاتب اقتصادی ، بعنوان عامل رشد و توسعه اقتصادی مطرح است بلکه براساس مواردی که ما در ارتباط با مساله اشتغال در کشور داریم ، نیروی انسانی بعنوان سرمایه انسانی در مرکزتوسعه کشور قرار گرفته و منابع انسانی پایه اصلی ثروت ملت ها راتشکیل می‌دهد. اشتغال بعنوان عامل موثر در رشد اقتصادی ، توزیع عادلانه درآمدها، حفظ کرامت و عزت نفس انسان ، افزایش ابتکارات واختراعات و ابداعات و بیکاری بعنوان ریشه بسیاری از ناهنجاری های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، پیامدها و تبعات اقتصادی ، اجتماعی وسیاسی ناگواری را در پی داشته و بصورت یک پدیده اقتصادی بسیارشوم خودش را نشان می‌دهد. قطعا مساله اشتغال یکی از موارد بسیارمهم در برنامه‌های سوم و چهارم توسعه بوده است .
در برنامه سوم توسعه مهمترین دغدغه دولت بیکاری و فوری ترین هدف دولت اشتغالزایی تعریف شده بود. در برنامه سوم مقرر شده بودکه بطور متوسط در هر سال (765) هزار فرصت شغلی جدید ایجادشود. برنامه سوم توسعه اهتمام ویژه‌ای به موضوع اشتغال از خودنشان داده بود ولی در عمل بسیاری از موارد مرتبط با این موضوع دربودجه های سنواتی که درواقع قدرت اجرایی و محل اجرای برنامه‌های توسعه هستند بسیار کمرنگ و بی رونق بود. مهمترین مواد مرتبط باموضوع اشتغال در برنامه سوم مواد (1)، (2) و موارد دیگر که به اشتغال ... (نایب رییس ـ آقای آذروش ! وقت شما هم دیگر درحال اتمام است ) بعنوان فوری ترین و مهمترین اهداف دولت رسیدگی می‌کرد. اشتغال کامل بعنوان یکی از ویژگی‌های جامعه ایرانی در افق 1404 ذکر شده است .
از جمله موارد و نکات مثبت بودجه سال 84 که کمیسیون تلفیق هم به آن عنایت داشته ایجاد صندوق ذخیره ریالی است . هدف ازایجاد صندوق ذخیره ارزی و ریالی که در قانون برنامه سوم پیش بینی شده بود، تنظیم درآمدهای ریالی و ارزی دولت و جلوگیری از نوسان درآمدهای ریالی و ارزی از حدود پیش بینی شده بود که این کارمی توانست عاملی شود که دولت بتواند برنامه‌های خود را کارآمدتربکند و قطعا باتوجه به اینکه صندوق ذخیره ارزی و مصوباتی که صندوق ذخیره ارزی مخصوصا درجهت کمک به کارخانجات تولیدی و صنعتی و اشتغال داشته ، عامل بسیار موثری بوده که اگر صندوق ذخیره ریالی هم در این زمینه بتواند به کارآیی بپردازد، می‌تواند درزمینه اشتغال و ایجاد کارخانجات تولیدی هم موثر باشد. من بیش ازاین مصدع نمی شوم ، متشکرم . والسلام علیکم و رحمه الله
نایب رییس ـ متشکر، مخالف بعدی را دعوت کنید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی جناب آقای یحیی زاده هستند که وقتشان را به جناب آقای مصباحی مقدم دادند.
غلامرضا مصباحی مقدم ـ سلام علیکم و رحمه الله
بسم الله الرحمن الرحیم
ابتدا تشکر می کنم از برادر عزیز و گرانقدر جناب حجه الاسلام آقای یحیی زاده که ایثار فرمودند و نوبت خودشان را به من دادند.
من استدعا می کنم همکاران محترم به چند دقیقه سخن من توجه کنند. من حتما بنا ندارم تمام وقتم را استفاده کنم . کلیات بودجه را که بحث می کنیم معتقدم واقعا کلیات را باید بحث کرد و به جزییات نبایدپرداخت ، مگر از باب نشان دادن بعضی نمونه ها.
آنچه را که از کلیات بنده مطرح می کنم چند مساله است . یکی سرجمع بودجه است ، سرجمع بودجه نسبت به سال گذشته بنا به توضیحی که رییس محترم جمهور در هنگام ارایه بودجه بیان کردند ودر گزارش‌ها هم آمده (5/30) درصد افزایش یافته که البته سهم بودجه شرکت ها بیشتر از سهم بودجه عمومی دولت است . دوستان ما درکمیسیون تلفیق از این (5/30) درصد چیزی نکاستند، بلکه (5/3)درصد بر آن افزوده اند.
تصور من این بود که آن نگاه کلانی که عزیزان ما خصوصا رییس محترم کمیسیون تلفیق داشتند و آن دیدگاهی که بطور کلی اقتصاددانان مجلس داشتند که بودجه باید منطقی باشد و نباید تورمی باشد،افزایشی بی حساب و کتاب داشته باشد، این نگاه در کمیسیون تلفیق هم حاکم خواهد بود.
من همینجا قبل از اینکه به اظهارنظرهای خودم بپردازم لازم می دانم از برادران عزیزی که در کمیسیون تلفیق دو و سه شیفت وقت گذاشتند و زحمت بسیار زیادی را کشیده اند تشکر کنم . البته بودجه آنچنان که به مجلس ارایه شده تفاوت قابل توجهی با بودجه آنچنان که از سوی دولت به مجلس ارایه شده پیدا کرده و جهات مثبت در آن بسیار است . من نمی خواهم آنچه را که موافقان محترم کلیات مطرح کرده اند تکرار کنم . آن جهات قابل قبول ، من ناگزیر آن نکاتی را مطرح می کنم ، باتوجه به اینکه کوتاه هم می خواهم صحبت کنم که بنظرم اگراصلاح نشود زحماتی که مجلس تاکنون برای جهت دادن به اقتصادآینده کشور کشیده است ، این زحمات خدای ناکرده دستخوش هدرخواهد بود و هدر داده شده ، به آن‌ها اشاره کنم .
نکاتی که اشاره می کنم ، عرض کردم یکی افزایش سرجمع بودجه است . دوستان ما در کمیسیون تلفیق (5) هزار و (500) میلیارد تومان بر ارقام درآمدها افزوده اند که البته اشاره کردند (3) هزار و (500)میلیارد تومان آن بصورت مشکوک‌الوصول در نظر گرفته شده و برای آن یک حساب ذخیره ریالی مدنظر قرار داده اند که اگر درآمد حاصل شد به آن حساب ریخته بشود و هزینه‌هایی که پیش بینی شده از آن حساب تامین بشود. اما بهرحال بودجه پیشنهادی دولت هم بخشی مشکوک‌الوصول داشت . بجای اینکه سرجمع ارقام بودجه افزایش پیدا کند، بنده معتقد بودم اگر کمیسیون تلفیق می رفت بسمت کاهش (10) تا (15) درصدی سرجمع بودجه ، خدمت بزرگی به کشور وثبات اقتصادی بود. بودجه را نباید تورمی کنیم . افزایش هزینه ها،افزایش درآمدها باتوجه به اینکه کل کشور یک منابع مالی مشخص ومحدودی دارد، برداشت از آنهاست . برداشت از این منابع مالی محدود بهرحال هر مقدار بیشتر بشود به زیان ملت است و تورم راافزایش می‌دهد. ما غافل نباشیم . اگر درمورد تورم جدی هستیم که کنترل و مهار کنیم ، نباید اجازه بدهیم سرجمع بودجه اضافه بشود،بلکه باید از سرجمع بودجه پیشنهادی دولت مقداری بکاهیم .
نکته دیگری که مطرح می کنم مساله ارز است . البته قبل از اینکه به این نکته برسم همینجا بگویم ، افزایش بودجه که تورم را بوجودبیاورد، برخلاف جهتگیری مجلس در تثبیت قیمتهاست ، اگر به تثبیت قیمت ها وفادارید، نگذارید تورم سال آینده افزون بشود و یکی از عوامل تورم همین افزایش ارقام بودجه خواهد بود.
اما مساله ارز! در بودجه پیشنهادی دولت گفته شده بود دولت می‌تواند (14) میلیارد و (128) میلیون دلار از منابع ارزی را به نرخ روز تبدیل به ریال کند و منابع مالی مورد نیاز بودجه را تامین کند. من این «نرخ روز» را می خواهم از شما بپرسم ، «نرخ روز» یعنی چه ؟
ممکن است بعضی ها بگویند یعنی نرخ بازار، آن نرخی که در بازارهمواره تحقق پیدا می‌کند. اگر ما یک اقتصادی می داشتیم که درموردارز تعیین کننده نرخ بازار، عرضه و تقاضا بود، حرف خوبی بود، اماارز در بازار ما بصورت انحصاری از سوی بانک مرکزی عرضه می‌شود و (93/0)، (94/0) درصد ارز، عرضه بانک مرکزی است .اگر بانک مرکزی یا دولت یا مجلس نرخی را تعیین کرد، همان نرخ ،نرخ بازار است ، ما نرخ دیگری نداریم . اگر کسی غیر از این مدعی است ، استدعا می کنم بانک مرکزی از فردا همه ارزی را که دارد ومی تواند به بازار عرضه کند، عرضه کند و ببیند چه اتفاقی می افتد. این می‌شود عرضه و تقاضا. نه ، موافق با ایجاد چنین شوکی نیستم . این یک شوک وارد می‌کند، نرخ ارز را بشدت پایین می‌آورد. بعضی هامدعی هستند که نرخ ارز بالا می‌رود، هرگز چنین نیست ، این را بادلایل متقن اثبات می کنم ، اگر بنا باشد دولت ارزی را که دارد ومی تواند به بازار عرضه کند بصورت گسترده‌ای عرضه کند، نرخ دلارمی شکند و پایین می‌آید.
بنابراین نرخ روز که داریم می گوییم یعنی نرخی که شما تعیین می کنید یا نرخی که بانک مرکزی تعیین می‌کند. این نرخ می‌تواند هرنرخی باشد. اگر بنا دارید از ناحیه فروش دلار، بودجه دولت را تامین کنید بدانید چند تا کار اتفاق می افتد، یکی اینکه کسری بودجه را به این وسیله مخفی کرده اید و پوشانده اید، یکی دیگر این است که اگرنرخ دلار را افزایش بدهید قیمت همه کالاها و خدمات افزایش پیداخواهد کرد. نه از ناحیه اینکه همه کالاها و خدمات ضرورتا وابسته به نرخ ارز هستند، نه ، از جهت روانشناسی اجتماعی و وضعیت روانی اجتماعی یک چنین اثری را دارد. نگاه می‌کنند نرخ ارز افزایش پیداکرد، بخش خصوصی هم کالاها و خدمات خودشان را افزایش می‌دهند. همه چیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. اگر دنبال تثبیت هستیم ،نرخ دلار را تثبیت کنیم .
پیشنهاد کمیسیون اقتصادی این بود که نرخ دلار را (850) تومان بعلاوه ، من های (3) درصد در نظر بگیریم . اگر چنین رنجی در نظرگرفته بشود با قیمت امروز دلار در بازار سازگاری دارد، نه شوک به صادرات غیرنفتی ما وارد می‌کند، نه از آنطرف موجب افزایش قیمت سایر کالاها و خدمات در بازار می‌شود و مابه‌التفاوت نرخ (909)تومان تا (850) و (875) تومان که (3) درصد افزایش است ، من برآورد کرده ام (770) میلیون تومان است . اگر (909) تومان در نظربگیریم ما (770) میلیون تومان درآمد بدست می آوریم ، ببخشید(770) میلیارد! اما چقدر سایر هزینه ها دولت را افزایش خواهیم داد؟از این مساله غافل نباشیم و باز تاکید می کنم افزایش قیمت دلارمخالف با جریان تثبیت قیمتهاست .
مطلب دیگری که در بودجه در نظر گرفته شده ، برداشت از حساب ذخیره ارزی در بند «د» تبصره (2) است که برای تامین سایرنیازمندی هایی که دولت دارد، دو راه کار مطرح شده : یکی فروش اوراق مشارکت ، یکی برداشت از حساب ذخیره ارزی . بنده با برداشت ازحساب ذخیره ارزی بشدت مخالفم ، اوراق مشارکت می خواهندبفروشند، بفروشند، البته آنهم آثاری دارد. یک آثار مثبتی درکوتاه مدت دارد که جمع آوری نقدینگی است ، یک آثاری هم دردرازمدت دارد که افزایش بدهی‌های دولت است .
اما برداشت از حساب ذخیره ارزی به معنای این است که حسابی را که به هدف ثبات سیاسی و اقتصادی کشور در نظر گرفته شده و برای روز مباداست ما دایما تخلیه کنیم . برای اینکه بدانید این حساب درنروژ برای تمام درآمد نفتی در نظر گرفته شده ، ظاهرا طی حدود (8) یا(10) سال (124) میلیارد دلار ذخیره دارد و از آن (1) دلار برداشت نمی کنند و پشتوانه بسیار قوی برای آن کشور کوچک اروپایی شده است . ما انتظارمان این است که مازاد بر آنچه در بودجه دیده می شوددایما ذخیره می‌شود، البته اگر برای فعالیت‌های عمرانی و ایجاد اشتغال به بخش خصوصی داده بشود بسیار مثبت است ولی بدانید برای تامین این ارز جهت بخش خصوصی ما با مشکلاتی روبرو هستیم . سالجاری و سال گذشته می توانستند حدود (5/10) میلیارد دلار به بخش خصوصی اختصاص بدهند. گزارش‌هایی که بانک مرکزی و وزارت محترم اقتصاد و دارایی ارایه کرده اند این است که حدود (8) میلیارددلار تقاضا آمده ، حدود (2/5) میلیارد دلار موافقت شده ، (5/2)میلیارد دلار تخصیص داده شده . بفرمایید ببینیم این یعنی حمایت ازبخش خصوصی ؟ این یعنی ایجاد اشتغال ؟ بنابراین می بینید. اما سهم دولت چطور؟ تا آن آخرین (100) هزار دلار هم دارد برداشت می‌شودو استفاده می‌شود. چرا؟ چون بخش دولتی با آوردن یک لایحه همه مارا هم تحت فشار قرار می‌دهد، الان هم می بینید دیگر یک دوفوریتی دیگر آمد که تصویب نکردید، که آقا فلان اتفاق دارد می افتد یالله وجالب این است ، فحش آنرا ما می خوریم ، می‌گویند مجلس از حساب ذخیره ارزی برداشت نکند، آنچیزهایی که ما تصویب کردیم که البته بنده مخالفت کردم خوشبختانه شورای نگهبان رد کرد، اما آن‌هایی که دولت می‌آورد، چون حساب مربوط به دولت است شورای نگهبان ردنمی کند، شما هم دایما تصویب می کنید. اما توجه داشته باشید این برداشت ها از حساب ذخیره ارزی تورم زاست .
آقای دکتر شرکا! بد نیست بفرمایید برداشت از حساب ذخیره ارزی پایه پولی ما را چقدر گسترش داده است ؟ بد نیست بفرماییدنقدینگی را در جامعه ما چقدر افزایش داده است ؟ همین امسال (3)،(4) ماه اول سال پایه پولی ما یکباره (5/4) درصد افزایش پیدا کرده است . این قابل توجه است . جالب این است که خود دوستان کمیسیون تلفیق اظهار کرده اند (در گزارش مخبر محترم کمیسیون آمد) که درسال آینده نقدینگی ما (24) درصد افزایش پیدا می‌کند. وحشتناک است . شما می خواهید تورم را با این بودجه مهار کنید؟! بیایید کاری کنید که این نقدینگی را به (15) درصد و زیر (15) درصد تقلیل بدهیم . ما سالجاری و سال قبل حدود (28) تا (30) درصد نقدینگی را تجربه کردیم ، آنوقت می خواهید تورم نباشد؟! اگر می خواهید تورم را مهار کنید اینجا جای مهار تورم است .
بنابراین برداشت از حساب ذخیره ارزی ، حدود (10) میلیارددلار (کمتر از 10 میلیارد دلار) این یک نقدینگی وحشتناکی را درجامعه بوجود می‌آورد. از این جهت بنده بشدت با این کار مخالفم .
مساله دیگر گرفتن تسهیلات خارجی با روش فاینانس است .گرفتن تسهیلات از خارج از کشور همواره امر منفی نیست و امرهمیشه امر مثبتی هم نیست . جایی که ضرورت داشته باشد ما از منابع مالی خارجی استفاده کنیم بسیار بجاست . اما عرض بنده این است ،روش‌های این تامین مالی چیست ؟ می‌گویند فاینانس . شاید پیشترفاینانس معنای مبهمی را برای بعضی ها داشت ، نه ، بصراحت بگویم استقراض با نرخ بهره معین . پوشیده نباشد، می خواهیم با نرخ بهره معین قرض بگیریم . این استقراض که می خواهیم انجام بدهیم کجاهامی خواهید سرمایه گذاری کنید؟ اولا پیشنهاد من این است امروز درجهان روش‌های مالی تامین اسلامی بوجود آمده . کشورهای متعددی ازجهان اسلام بین خودشان و بین خودشان و کشورهای غربی وسازمان های غربی مبادله وجوه براساس روش‌های تامین مالی اسلامی می‌کنند. بصورت مشارکت ، بصورت فروش اقساطی و امثال این ها. مااز آن روش استفاده کنیم که حرام مرتکب نشویم . همینجا من می بینم (500) میلیون دلار اوراق قرضه ارزی می خواهد منتشر بشود. سال 1380 (2) میلیارد دلار اوراق قرضه در بانک «پاریبا» فرانسه عرضه شد، نرخ سود آن اوراق ابتدا (95/8) درصد بود، در (2/1) میلیارددلار، در تتمه آنهم کردند (95/7) درصد. چه خبر است ؟ چرا باید به این صورت سنگین بدهی ایجاد کنیم ؟
روش تامین مالی اسلامی این است که اگر سود کرد سود می برند،اگر سود نکرد قبول می‌کنند. بانک توسعه اسلامی دارد این کار رامی کند، برویم وارد مذاکره بشویم ، هر مقدار از منابع مالی بانک توسعه اسلامی و بانک‌های اسلامی کشورهای دیگر مسلمانی که منابع مالی زیادی دارند، برویم از آن‌ها بگیریم و از روش‌های مشارکت استفاده کنیم . بگونه‌ای باشد... و حتی مراکز مالی بین‌المللی از این روش بهره می‌گیرند، IMF (صندوق بین‌المللی پول ) این روش را حتی به کشورهای مختلف صنعتی توصیه کرده است .
مطلب دیگر یارانه سود تسهیلات بانکی است . متاسفانه ما داریم خلق مفاهیم می کنیم ... (نایب رییس ـ جناب آقای مصباحی ! کمتر ازیکدقیقه از وقتتان باقی مانده ) عذر می خواهم ، من نمی خواستم (20)دقیقه ام را استفاده کنم ، واقعا نمی دانستم ، چشم .
ببینید! گفتیم یارانه سود تسهیلات بانکی ! اصلا این مفهوم یارانه سود تسهیلات بانکی از کجا بوجود آمده ؟ از اینجا بوجود آمده که یک نرخ از پیش تعیین شده‌ای بانک‌های ما بر روی تسهیلات می گذارند،می‌گویند این نرخ را به ما پس بدهید. کاری هم نداریم سود می کنید یازیان می کنید. اگر بنا بر این است ، بانک‌های ما در مقابل مخاطرات وریسک مالی دایما مصونیت بخواهند، بازار اگر تماما ورشکست شود،بخش خصوصی اگر تماما زیر آب غرق شود، بانک وجوه خاص خودش را می‌گیرد. این روش درست است که بعد بگوییم یارانه ؟ حالایارانه که می گوییم یعنی چه ؟ یعنی از منابع مالی عمومی بیایید مابه‌التفاوت بدهیم . اگر پروژه ها سود کرده خوب بانک هم سودمی کند، اگر سود نکرده خوب بانک هم سود نکند. چرا بنا را بر این بگذاریم که حتما سود بانک دایما تامین بشود، البته می دانم ، (65) تا(70) درصد منابع مالی بانک‌های ما بصورت فروش اقساطی ، اجاره بشرط تملیک و امثال این ها دارد تامین مالی می‌شود، نرخ‌های آن ازپیش تعیین شده است ولی همان آن‌ها هم در بازپرداخت اگر مشکل پیداکرده اند بانک ها باید رعایت کنند.
یک نکته دیگر مساله اشتغال است ، (نایب رییس ـ وقت که تمام است حالا حضرت عالی باز...) اشتغال را با (8) میلیارد دلار ذخیره ارزی در نظر گرفتند، (8) میلیارد دلار فاینانس . بنظر من سهم بخش دولتی افزایش پیدا کرده ، سهم بخش خصوصی کاهش پیدا کرده ، (68)درصد به بخش دولتی دادیم ، بقیه اش را به بخش شرکت‌های دولتی دادیم ، این دولت را متورم تر کرده و بخش خصوصی را لاغرتر کرده .از این جهت معتقدم با این بودجه تورم کاهش پیدا نمی کند. سهم بخش خصوصی افزایش پیدا نمی کند، دولت کوچکتر نمی شود، بهره وری افزایش پیدا نمی کند. بنده از این جهت با کلیات مخالفم .
(تعدادی از نمایندگان ـ احسنت )
نایب رییس ـ خیلی ممنون و متشکر، موافق بعدی را دعوت بفرمایید. البته می دانید اگر عزیزان و همکاران ارجمند قرار باشد همه (20) دقیقه استفاده کنند معطلی ما زیادتر می‌شود، البته اشکالی ندارد،طبق آیین‌نامه مکلفیم عمل کنیم و در جریان هم باشند ما تا ساعت (5/5) کار را ادامه می دهیم ، بعد یک تنفس یکساعت و نیمه داریم وان شاالله ساعت (7) بعدازظهر (یعنی 7 شب ) کار را ادامه می دهیم .
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی جناب آقای رضایی هستند که تشریف ندارند، موافق بعدی آقای خلیل طهماسبی هستند.
نایب رییس ـ آقای طهماسبی بفرمایید.
زادعلی خلیل طهماسبی ـ بسم الله الرحمن الرحیم
«ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین »
ابتدایا باید تشکر کنم از سازمان برنامه و بودجه و کمیسیون تلفیق مجلس .
کلیات بودجه مورد تایید است ، آن ، هم منطقی و هم معقول است .منتها بعدها می‌شود در تبصره ها و ردیف ها نظرات اصلاحی را داد. آن چیزی که نقطه قوت برای بودجه سال 84 است ، افزایش (18)درصدی حقوق و دستمزد، کاهش رشد تورم نسبت به سال 83،افزایش اشتغال در سال 84 چون بیکاری مشکل اصلی مملکت ماست و مشکلی که الان ما در مملکت داریم حتی گرانی هم نیست ، بلکه عدم اشتغال است . افزایش طرح‌های عمرانی در سال آینده مثل بهداشت ودرمان ، گازرسانی به روستاها که حدود (9) هزار روستا در سال 84گازرسانی می‌شود که این رقم ، رقم بسیار مطلوب و بالایی است .کاهش رشد جمعیت که در بودجه پیش بینی شده است و قیمت نفت براساس (28) دلار که رقم معقولی است . کاهش هزینه‌های شرکت‌های دولتی که (4) هزار میلیارد از هزینه‌های غیرتولیدی شرکت‌های دولتی در بودجه کم شد و بودجه مناطق محروم از (40) میلیارد تومان به (100) میلیارد تومان افزایش یافت .
در زمینه راه و آب روستایی دقت خوبی شده است و رقم خوبی پیش بینی شده است . در زمینه عدالت اجتماعی که خواسته همه ما ومردم ماست ، وزارت رفاه و تامین اجتماعی مکلف شد که در سال 1384 در صورت بستری شدن اقشار آسیب پذیر که تحت پوشش هیچگونه بیمه درمانی قرار ندارند، نسبت به بیمه نمودن آن‌ها از طریق سازمان‌های ذیربط اقدام نماید و آن‌ها را بصورت رایگان بیمه نمایند.این بیماران هنگام بستری شدن در بیمارستان دولتی فقط (10) درصدهزینه را پرداخت می‌نمایند. ضمن اینکه در تبصره (15) دولت مکلف شد که سهم مددجویان تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی کشور را معادل (40) درصد نسبت به سهمیه مصوب سال 1383افزایش دهد. مبلغ (40) میلیارد ریال دراختیار سازمان بهزیستی قرارمی گیرد بمنظور پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بویژه کودکان خیابانی و دختران و زنان بی سرپرست . در زمینه بهداشت که معضل جدی کشور ماست به وزارت بهداشت اجازه داده می‌شود در سال 84، (2)هزار دستگاه آمبولانس با تجهیزات کامل وارد کند که عزیزان باید این را بدانید ما مشکل اصلی که الان در کشور داریم واقعا در زمینه بهداشت این است که ما در بعضی از شهرهایمان حتی بیماران خیلی اورژانسی مان را هم آمبولانس نداریم به مراکز استان‌ها اعزام کنیم . خودمن شاهد بودم که در شهر ما مثلا بیمار ضربه مغزی را آمبولانس نبودتا اینکه از هلال احمر یک دستگاه آمبولانس قرض گرفتیم و این بیماررا به مرکز استان اعزام کردند. همچنین تقویت اورژانس و فوریت‌های پزشکی که (50) پایگاه اورژانس در سال 1384 ساخته می‌شود که بخشی از مشکلات بهداشت و درمان در شهرستان‌های ما را برطرف می‌کند، خصوصا در زمینه تصادفات که الان ما تصادفات جاده‌ای زیادداریم و متاسفانه عده زیادی از مردم عزیز ما بخاطر اینکه در جاهایی که اورژانس یا فوریت‌های پزشکی نداریم از بین می‌روند.
در زمینه گردشگری و میراث فرهنگی ، باز سازمان گردشگری موظف شد که مبلغ (15) میلیارد ریال برای احداث اردوگاه‌های اقامتی درمناطق عملیاتی جنوب و غرب و (5) میلیارد ریال برای اردوهای راهیان نور، (بازدید از مناطق عملیاتی ) درنظر گرفته شد که این کار بسیار پسندیده ای است که ارزش‌های شهدای ما برای جامعه ما،برای جوانان ، برای نسل آینده ، بصورت خیلی خوب بازگو خواهد شدو جوانان و افراد عزیز ما پی می برند که چه رشادت هایی در این مملکت صورت گرفته و حقیقتا از دلاوری های مردم و رزمندگان ما درطول (8)سال دفاع مقدس بازدید خواهند داشت . ضمن اینکه دربودجه فوق به برادران عزیز ایثارگر هم توجه خوبی شده است .
دربحث کشاورزی برای برقی کردن چاه‌های کشاورزی (2) درهزار از ارزش نفت خام پیش بینی شده است و توجه به محصولات گلخانه ای که پیام آن خود اشتغال است . باتوجه به موقعیت جغرافیایی کشور ما که شرایط خوبی برای محصولات گلخانه ای در بعضی ازشهرستان ها مهیا می‌باشد.
در زمینه فرهنگ ، بمنظور گسترش زبان و ادبیات فارسی مبلغ (3)میلیارد و (70) میلیون ریال دراختیار شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی قرار می‌گیرد که باز این رقم بسیار خوبی است .
در بحث آموزش و پرورش پرداخت معوقه و طلبکاری فرهنگیان که بارها همه فرهنگیان خواسته شان از نمایندگان و خدمتگزاران شان درشهرستان ها همین است و همچنین ممنوعیت تخلیه ساختمان ها و املاک متعلق به دستگاه‌های اجرایی دولتی و نهادهای غیردولتی که درسال 83 ـ 1382 بصورت مکان آموزشی دراختیار آموزش و پرورش بوده وتا زمان اعلام عدم نیاز از سوی آموزش و پرورش تخلیه آن‌ها ممنوع می‌باشد
افزایش بودجه آموزشکده های تابع آموزش و پرورش . درمجموع آنچه که در بودجه سال 1384 بنظر می‌رسد این است که مناطق محروم خوب دیده شده اند. چه راه‌های روستایی ، چه وضع بهداشت ، چه بحث اشتغال که ان شاالله این بودجه بتواند آن بحث عدالت اجتماعی را که خواسته همه مردم ماست درکشور ایجاد کند. چون درحال حاضر بحثی که ما داریم کمبودها نیست . آنچه که مردم ما را زجر می‌دهد، تبعیض ،بی عدالتی و فساد اجتماعی است و الا مردم عزیز ما با کمبودها خوب می سازند. اما آنچیزی که زجرآور است و توان ساخت و تحمل را برای آن‌ها ندارد، همان فساد و تبعیض و بی عدالتی است .
من بیش از این مزاحم نمی شوم و تشکر می کنم که به عرایض بنده گوش فرا دادید. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
نایب رییس ـ متشکر، خیلی ممنون . مخالف بعدی را دعوت بفرمایید. مخالف چندم می‌شود؟
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی مخالف هشتم می‌شود و جناب آقای آذر هستند.
نایب رییس ـ آقای عادل آذر بفرمایید.
عادل آذر ـ سلام علیکم و رحمه الله ـ بسم الله الرحمن الرحیم
بنده هم به سهم خودم تشکر می کنم از زحمات همه عزیزانی که درتهیه ، تدوین و آماده سازی لایحه بودجه سال 1384 نقش داشتند،بخصوص عزیزانمان در سازمان مدیریت و برنامه ریزی و از اعضای کمیسیون تلفیق تشکر دارم که تغییرات و اصلاحاتی را در لایحه دادندو اینکار را برای امروز فراهم کردند.
قدری می خواهم بخش اول صحبتم را متفاوت از عزیزانی که تاالان صحبت داشتند ارایه بدهم و بعد وارد خود بحث لایحه شوم .
تا الان عزیزان همه به این بحث پرداخته اند که محصولی تولیدشده است و به بررسی کمیت ، کیفیت ، نقد و ارزیابی این محصول پرداخته اند. من می خواهم بخش اول صحبتم را به بررسی ، سیستم ،فرآیند و کارخانه ای که این محصول را تولید کرده بپردازم .
براستی این لایحه از چه کارخانه ای بیرون آمده ، با چه سیستمی تولید شده ؟ بعبارتی ما با چه رویکرد بودجه ریزی لایحه بودجه سال 1384 را تنظیم کردیم و از چه رویکرد تیوری و نظری پیروی می کنیم . شاید اگر عنوان بحث من را نقد و بررسی بگذاریم ، بهترباشدتا مخالفت . درواقع من هرچه بررسی کردم بعنوان موافق یا مخالف بنویسم ، بنظرم رسید چون نقد است بعنوان مخالف بنویسم بهتر است .
سیستمی که این بودجه ما را دارد تولید می‌کند، مشکلات وگرفتاری هایی دارد. ازنظر نظری و تیوریک و دلایل روشن آنهم حجیم شدن لایحه بودجه ما سال به سال است . عزیزان من ! درتمام رویکردهای بودجه ریزی سال به سال لایحه های بودجه بخصوص درکشورهای پیشرفته و آنهاییکه سیستم‌های برنامه ریزی مدون ، کامل وپیشرفته ای را دارند، حجم کمتر می‌شود. درست برعکس ما که سال به سال به حجم لایحه افزوده می‌شود و دوم نقش بارز چانه زنی که درتنظیم بودجه و لایحه های بودجه ما سالانه وجود دارد و بعبارت دیگرتا زمانیکه بودجه ما درحال تنظیم درسازمان مدیریت و برنامه ریزی است ، دستگاه‌های اجرایی پیوست ردیف‌های خود هستند که مباداردیفشان حذف شود و یا از اعتبار آن کاسته شود.
موقعیکه این لایحه به مجلس می‌آید، نمایندگان و همچنین دستگاه ها شاید اگر گذری در این چند روز به راهروهای مجلس و به کمیسیون تلفیق بکنیم ، عرض بنده را تایید می کنید و این ها علایمی است از اینکه این سیستم بودجه ریزی گرفتاری دارد و بخصوص نمایندگان و دستگاه‌های اجرایی می‌دانند که اگر پیگیر باشند و اگرپیوست ردیف‌های خود باشند، احتمالا به اعتبار ردیفهایشان افزوده می‌شود و احتمالا حذف نشود و آنکسی که این پیگیری و چانه زنی رانکند، متاسفانه در سیستم بودجه ریزی ما سرش کلاه رفته .
من برای آنکه حرفهایم منظم باشد و استفاده بیشتر از وقت کنم ،سعی می کنم نوشته‌هایم را قرایت کنم .
در نظام بودجه ریزی یک کشور از سال 1349 به بعد و سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون تغییر اساسی صورت نگرفته است . تحولات نظام بودجه ریزی کشور در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی بیشتر اصلاح و ویرایش قانون محاسبات عمومی کشور درسال های 1361 و 1366 و تغییرات شکلی در ساختار سازمانی مراکزتدوین بودجه کشور بوده است . درحالیکه مرور سنوات گذشته نشان می‌دهد که تغییرات بودجه بهیچوجه متاثر از شرایط محیطی ،اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و جهانی نبوده است . همچنین تغییرات تیوری های بودجه ریزی و اقتصادی و مدیریتی برنظام بودجه ریزی ایران تاثیری نگذاشته است . شاهد مدعا مقایسه لایحه بودجه 1384 بالایحه بودجه 1349 است که نشان دهنده شباهت عجیبی ازنظر شکلی و محتوایی است .
تحولات تیوریک سبب شده است که در سه دهه اخیر رویکردهای نوینی برای بودجه ریزی در دولت‌ها پدید آید. تفکر سیستمی درمدیریت دولت‌ها سبب ایجاد نظام بودجه ریزی از نوع سیستم برنامه ریزی ، طرح ریزی ، بودجه ریزی یا P.P.B.S است .
مهمترین ویژگی این نوع رویکرد همان سیستمی بودن آن است .زیرا ارتباط سیستمی بین اجزا و عناصر تشکیل دهنده یعنی همبستگی و ارتباط متقابل و متعامل در آن وجود دارد و این مجموعه اجزا و عناصر کل واحد را تشکیل می‌دهند که دارای خاصیتی بیشتراز مجموعه خواص اجزا تشکیل دهنده آن است .
درنتیجه P.P.B.S یک سیستم تلقی می‌گردد. روش و فن خاص سیستمی که شامل مبنای تصمیم گیری مناسب و معقول در مرحله سیاست سازی و علایم خط مشی ، طراحی برنامه‌های اجرایی وتخصیص منابع محدود میان نیازهای نامحدود بوده و برقراری ارتباط بین این عوامل را فراهم می‌سازد.
بودجه بعنوان یک ابزار قوی برای تحقق عدالت اجتماعی ، کنترل دخالت گروه‌های غیررسمی و بستن باب چانه زنی و انطباق با تغییرات اقتصادی و مدیریتی سبب شده است که نظام بودجه ریزی برمبنای صفر یا Z.B.B ابداع شود.
نظام بودجه ریزی ایران که از رویکرد برنامه‌ای در شیوه سنتی پیروی می‌کند سبب می‌گردد که در تدوین بودجه هرسال بودجه سال یا سال‌های پیش مبنا قرار گیرد. از اینرو بودجه به تداوم گرایش پیدامی کند. چنین فرآیندی سبب می‌گردد که تغییرات محیطی بیرونی وسازمانی درنظر گرفته نشود و پیش بینی ها را از واقعیت دور سازد. بااین توصیف شاید بتوان گفت نظام بودجه ریزی مناسب در ایران Z.B.B است .
عزیزان ! جالب است بدانید بودجه ریزی در دنیا اینطور نیست که (3) هزار صفحه را بیاورند روی میز شما بگذارند. (10) صفحه ، (15)صفحه ، یک شاخص‌هایی ، اهدافی ، آرمان‌هایی تعریف می‌شود، مجلس وقوای سیاستگذاری سیاست ها یا اصطلاحا « Pal Street» محدودیت‌های سیاستی و قانونگذاری را برای دولت تعریف می‌کند و بشکل گلوبال وکلی یک رقمی را به بخش‌های مختلف و برنامه ها تخصیص می‌دهد وبعد با استفاده از سیستم‌های ریاضی و بهینه سازی و نرم افزارهای I.T آن سیستم خودش آن تخصیص را می‌دهد، بطوریکه بتواند آن حداقل ها راپوشش بدهد و به اهداف دست پیدا کند.
اهدافی مثل نرخ رشد، نرخ تورم ، نرخ بیکاری تا عدالت اجتماعی برای سیستم تعریف می‌شوند و رقم کلی و حداقل ها و خط مشی هاتعریف می‌شود، سیستم Run می‌شود و می گوید هر برنامه چقدربگیرد. نه چانه زنی ، نه ارتباط ، نه درواقع اشخاص .
هرچه سیستم را باز نگهداریم و علایق شخصی و افراد بیشتری مداخله کنند، حالا این افراد نمایندگان مجلس باشند، دستگاههاباشند، مطمینا آن بودجه از اهدافش بیشتر دور می‌شود، مطمینا بیشتردور می‌شود!! خوش نباشیم که لایحه به مجلس می‌آید، می‌بینیم درکمیسیون تلفیق و فردا بحث می کنیم و بالا و پایین می کنیم .
تجربه و بررسی‌های ما در دانشگاه‌ها نشان داده که معمولا انحراف از اهداف بعد از بررسی در مجلس بیشتر است . دلیل آن است که سلایق ، افراد مشخص با آرمان‌های مختلف ، با اولویت‌های مختلف سعی می‌کنند دربودجه دخالت کنند.
براستی کدام رویکرد بودجه ریزی برای نظام مالی ایران مناسب تراست ؟ چرا سالیان مدیدی است که نظام بودجه ریزی ایران برنامه‌ای مانده است ؟ کدام مطالعه نظری و تطبیقی و کارشناسی نشان داده است که نظام بودجه ریزی فعلی بهینه است ؟ طراحی یک برنامه مطلوب بدون رعایت اصول و نکات لازم جهت رسیدن به مقصد امری دشواراست و بطور حتم نمی تواند ما را به هدف برساند. چنین امری درتدوین برنامه مالی دولت یعنی بودجه فعلیت نخواهد یافت ، مگراینکه بودجه از ابتدا تهیه و تنظیم تا انتهای نظارت ، براساس اصول وقواعدی تنظیم گردد. بخصوص اینکه درمراحل تنظیم هرچه این اصول بهتر رعایت شود، بودجه مفیدتر خواهد بود. اصولی چون اصل سالیانه بودن ، طبق اصل (52) قانون اساسی ، اصل وحدت بودجه ،اصل جمعیت ، اصل تفصیل ، اصل تخمینی بودن درآمدها، اصل تنظیم بودجه برمبنای عملیات (ماده 50 قانون محاسبات عمومی ) اصل تقدم درآمد برمخارج ، اصل تفکیک هزینه‌های مستمر از غیرمستمر،اصل تعدیلی بودن بودجه ، (ماده 92 قانون محاسبات عمومی ) اصل تخصیص و عدم تخصیص (ماده 93 قانون محاسبات عمومی ) اصل انعطاف پذیری ، اصل تعادل ، این ها اصولی هستند که بر بودجه ریزی حاکم هستند.
حال سوال اصلی آن است آیا اصول فوق در تدوین بودجه سال 1384 و کلا در بودجه ریزی کشور رعایت می‌شود؟ بعنوان نمونه منظور از اصل تعادل در شکل اولیه و صوری آن تعادل حسابداری است . درحالیکه در شکل پیشرفته و اساسی آن یعنی تعادل اقتصادی .به بیان دیگر این اصل درصدد برقراری ارتباط منطقی بین سیاست‌های پولی ، مالی و فعالیت‌های اقتصادی دولت در تولید ناخالص ملی می‌باشد. اگر چنین کارکردی از بودجه کشور استنباط می‌شود، پس چرا عمدتا طبقه بندی هزینه ها در بودجه کشور از نوع عملیاتی وسازمانی است ، نه طبقه بندی اقتصادی ؟
رعایت اصول فوق یعنی دست یافتن به اهدافی چون مقابله با تورم و تصویب قیمت ها، مقابله با رکود و ازبین بردن بیکاری ، توزیع عادلانه درآمدها در راستای عدالت اجتماعی ، افزایش تولید کالا و خدمات ،توسعه و رشد اقتصادی ، توسعه اقتصاد دانش محور که محور برنامه چهارم کشورمان است ، استقرار مدیریت کیفیت جامعه که رویکردجدیدی در تنظیم بودجه‌های دنیاست .
به جرات می‌توان گفت هیچیک از نقشه‌های فوق توسط نظام بودجه ریزی در هیچ سالی بشکل آرمانی ایفا نشده است . عمدتاکارکرد بودجه ریزی در ایران حفظ وضع موجود و البته با روندی کاهنده بوده است . هرچند که انتقاداتی جدی می‌توان به بودجه سال 84... چون افزایش کسری بودجه ، روش‌های تامین کسری بودجه ، سهم بودجه شرکت ها، سهم بودجه جاری و عمرانی ، سهم بودجه استانی ، عدم رعایت اصل تخصیص (تبصره ها را نگاه کنیم اینرا بوضوح می‌توانیم ببینیم )، عدم شفافیت ، چون وجود ردیف‌های فرعی ، وجود بودجه خارج از شمول ، (5/40) درصد ردیف بودجه‌های فرعی نسبت به بودجه کل عمومی است ، (6/2) که البته کمیسیون تلفیق آن را کم کرد،ده برابر کمتر کرد، بودجه‌های خارج از شمول وارد است ولی می‌توان تاکید کرد که از این نوع سیستم بودجه ریزی حاصلی بهتر از این نبایدانتظار داشت .
کارخانه طوری است که اینرا تولید می‌کند. عزیزان ما در سازمان مدیریت قطعا بهترین دانش را دارند، قطعا تلاش آن‌ها این است که بهترین را بدهند، تلاش مجلس است که بهترین خروجی را بدهد، منتهاسیستم فرآیند کارخانه همین است . سال دیگر هم می نشینیم همین انتقادات را می کنیم . پس باید همه با هم بنشینیم و بنده مطمینا به کلیات لایحه بودجه رای مثبت می دهم . اما خواهشم این است ، قبلاهم این بحث را داشتیم ، بنشینیم برای سال آینده ، برای نظام بودجه ریزی ایران که سرفصل خوبی هم در بودجه امسال دیده شده که طراحی شود فکری بکنیم .
بحث های دیگر راجع به بودجه‌های استانی و کسری بودجه ،فاینانس ، اوراق مشارکت نوشته بودم ، بیشتر مزاحم شما نمی شوم .
(تعدادی از نمایندگان ـ احسنت )
نایب رییس ـ خیلی ممنون و متشکر. مخصوصا عزیزانی که حرفهای خوب می زنند و کم هم صحبت می‌کنند، آدم را بیشترخوشحال می‌کنند. موافق بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی جناب آقای شاهی عربلو هستند که صحبت نمی کنند.
نایب رییس ـ چرا صحبت نمی کنند. آقای شاهی عربلو صحبت می کنید؟ (شاهی عربلو ـ بله ) نوبت شماست بفرمایید. از زمانیکه آقای محبی نیا اسم شما را اعلام کردند، دیگر زمانگیر شروع بکار کرده ،بفرمایید.
محمد شاهی عربلو ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ضمن عرض تسلیت بمناسبت ماه محرم و عرض خسته نباشید وتقدیر و تشکر از اعضای کمیسیون تلفیق و عزیزان دولتی ها که درکمیسیون تلفیق زحمت کشیدند و دوستانی که مطالب خوبی را بعنوان موافق و مخالف بیان کردند.
خدمت شما عرض کنم دوستانی که بعنوان مخالف در بودجه صحبت کردند، من یادداشتی که برداشتم می‌شود گفت که مخالفت ها،مخالفت های جدی نبود. آن نواقصی که در بودجه وجود دارد، به آنهااشاره کردند. اصولا در بودجه مخالفت در کلیات باید به مطالب کلی به درآمدها، به مخارج و این ها برگردد. بنابراین من فکر می کنم که دوستان مخالف هم با دلسوزی به موضوع پرداختند و نواقص را می‌گویند که ماخیلی از این نواقصی که دوستانمان بعنوان مخالف ارایه کردند قبول داریم که در این لایحه نواقصی وجود دارد. اما دوستان عزیز! آنهاییکه عضو کمیسیون تلفیق بودند و آنهاییکه گود کار می‌آیند و آنهاییکه عضوتلفیق نبودند ولی مستحضر هستند که روش بودجه بندی ... بله ، ما هم می گوییم که بودجه باید از آیتم ها و اصول خاص بودجه ریزی برخوردار شود. حالا چه کسی مانع است که برخوردار نشود؟ بعضی ازدوستان که در تلفیق بودند، خوب این ها بیایند. مگر ما می‌توانیم ودجه ای را که ده ها و صدها نقص دارد، یکدفعه این بودجه را بجایی برسانیم که هیچگونه نواقصی در آن وجود نداشته باشد. منتها ما بعنوان موافق بودجه می خواهیم اعلام کنیم که این نواقص نسبت به سال‌های گذشته بودجه ریزی کمتر شده . امسال ابداعات خوبی در لایحه بودجه و درنظام بودجه ریزی سال 84 پیش آمده .
انصافا درکمیسیون تلفیق دوستان ساعات زیادی را بخرج دادند،تخصص‌های خوبی را بکار بردند، کارشناسان زحمت کشیدند و خیلی از آن معایبی که در سال‌های گذشته خود ما بعنوان مخالف آن‌ها را ابرازمی کردیم ، خیلی از آن‌ها برآورده و اصلاح شده .
در بودجه امسال تلاش شده بودجه شفاف شود. شما مشاهده می کنید بخش بندی شده ، دربخش ها، ردیف ها و اقلام درآمدی کاملاشفاف شده ، هزینه ها شفاف شده یعنی شما وقتی کتابچه لایحه بودجه را که تلفیق گزارش داده مطالعه می کنید، می بینید که درآوردن خیلی ازرقم ها نسبت به سال‌های گذشته راحت تر شده و دوستان براحتی می‌توانند پی ببرند که در واقعی کردن درآمدها، در صرفه جویی درهزینه ها حرکت های خوبی را در تبصره ها و ردیف ها به اجرا گذاشته اند.
بعضی از دوستان که اوراق مشارکت را که امسال (1120) میلیاردتومان پیش بینی شده ، آیا واقعا این است که ما اوراق مشارکت راهمه جا بعنوان معایب بیاییم ذکر کنیم ، درحالیکه دوستانی که اشاره می‌کردند درسال آینده پایه پولی افزایش پیدا می‌کند، این چیزی است که خود برنامه آورده یعنی برنامه را هم نمی شد از برنامه سوم تا برنامه چهارم یکدفعه اینقدر تغییر بدهند که پایه افزایش نقدینگی را کمتر ازاین ببینند، همانطوریکه در برنامه پنجساله چهارم پیش بینی شده که تاآخر بودجه به (20) درصد کاهش پیدا کند یعنی رشد نقدینگی هرسال کمتر شود و به (20) درصد برسد.
بله ، دوستانی که مبتکر و اقتصاددان هستند، کمک کنند ما درلایحه بودجه توفیقات بیشتر از اینرا کسب کنیم ، خیلی بهتر است . آقای مفتح اعلام کردند، (24) درصد بودجه را اعلام نکردند، برنامه را اعلام کردند. اعتقاد من این است که در بودجه افزایش پایه پولی به این میزان نخواهد بود. باتوجه به ابتکاراتی که پیش بینی شده ، باتوجه به حساب ذخیره ریالی که انصافا از ابتکارات لایحه بودجه سال 84 است ، همه این ها در کم شدن این عدد کمک خواهند کرد. از افزایش پایه پولی جلوگیری خواهند کرد. از کسری بودجه جلوگیری خواهند کرد.بالاخره دقت بیشتری که پیش آمده و قریب (3) هزار و (500) میلیاردتومان برای این حساب ذخیره ریالی در لایحه بودجه پیش بینی شده که حالا فوق آن از این مبلغی تحصیل نشود و مبلغ حداقل (2) هزارمیلیارد تومان هم تحصیل شود، خود آن بعنوان پشتوانه پولی برای کسری بودجه خواهد داشت . طبیعی است که کسری بودجه و همینطورکم کردن پایه پولی قطعا در عدد تورمی در سال 84 اثرگذار خواهد بود.
دوستان ! درمورد شرکت‌های دولتی ، من توضیحی بدهم . ببینید!اعتقاد ما این است که (600) هزار میلیارد تومان دارایی شرکت‌های دولتی است که از این (600) هزار میلیارد تومان (200) هزار میلیاردتومان آن برای شرکت‌های خدماتی است که کارهای حاکمیتی را دارندانجام می‌دهند. مثل آب و برق و تلفن و غله و این ها. (400) هزارمیلیارد تومان آن می‌ماند برای شرکت‌های سودده که اگر ما این ها رادرسال (10) درصد هم حساب می کردیم ، لذا این ها باید (40) هزارمیلیارد تومان سود ابراز می‌کردند، (25) درصد آن را می خواستیم مالیات بگیریم ، درحقیقت (10) هزار میلیارد تومان باید مالیات شرکت‌های دولتی پیش بینی می شد. اما ما می‌بینیم که کل این رقم به (1800) میلیارد رسیده که نشان می‌دهد (2) درصد سود ابرازی این شرکتهاست .
لذا ما آمده ایم در دوجا برای این شرکت ها برای اولین بار هم هست درطول این (7) دوره مجالس گذشته که برای شرکت‌های دولتی یک تصمیم جدی گرفته می‌شود، ولو اینکه گام اول است ، تکافوی آن اعدادو ارقام را نمی کند ولی بعنوان گام اول یک گام بسیار موثری است .
اولا ما آمدیم هزار میلیارد تومان به مالیات شرکت‌های دولتی افزایش دادیم که این هزار میلیارد تومان قطعا می‌تواند تحولاتی را درابراز سودهای سال‌های آینده پیش بینی کند. خوب ، مجبور هستند اگربخواهند این هزار میلیارد تومان را بدهند، از توسعه شرکت‌های خود کم کنند یعنی درحقیقت (4) هزار میلیارد تومان از توسعه شرکت‌های دولتی جلوگیری می‌شود، تا اینکه بتوانند هزار میلیارد تومان یعنی (25)درصد آن را بعنوان مالیات بپردازند و ازطرف دیگر ما آمدیم (1500)میلیارد تومان و از محل واگذاری شرکت‌های دولتی باز برای بودجه پیش بینی کردیم یعنی درآمد جدید تراشیدیم .
این (1500) میلیارد تومان واگذاری باتوجه به قانون فعلی این است که این ها باید حدود (4) هزار میلیارد تومان از سهام دولتی ،شرکت‌های دولتی واگذار کنند که از آن محل بتوانند هزار میلیارد تومان آن را بحساب خزانه واریز کنند. ازطرفی چون این واگذاری ها بصورت نقد و اقساط ، (60) به (40) یعنی (40) درصد نقد، (60) درصداقساط فروخته می‌شود یعنی اینرا هم بخواهیم حساب کنیم ، این ها باید(10) هزار میلیارد تومان واگذاری داشته باشند، تا اینکه بتوانند (40)درصد از آن را بعنوان (4) هزار میلیارد تومان نقدی بدست بیاورند که هزار میلیارد تومان آن را بتوانند بحساب خزانه بریزند.
دوستانی که می گفتند دولت متورم شده ، ما هم قبول داریم ولی دولت را چطور می‌شود کوچک کرد؟ یکدفعه نمی شود که شاخ و برگ همه را زد. کدام اقتصاددانی در کدام نظام بودجه ریزی می‌شود یکدفعه این ریسک را انجام داد؟ ولی واقعا این ریسک بزرگ و شوک بزرگی است که ما بر شرکت‌های دولتی وارد کردیم که از آنجا هزار میلیاردتومان بعنوان مالیات از آن‌ها اضافه می گیریم ، از اینجا آمدیم (1500)میلیارد تومان برای واگذاری آن‌ها اضافه پیش بینی کردیم که این دو مبلغ تحصیل می‌شود، جزو همان حساب ذخیره ریالی است که برای آن هزینه نتراشیدیم ، جزو درآمدهای مشکوک‌الوصول در آنجا جمع می‌شود، بعنوان پشتوانه عدم تحقق های بودجه .
همینطور برای دولت ما پیش بینی کردیم ، هزار میلیارد تومان برای واگذاری ساختمان‌های دولتی بود. هزار میلیارد تومان آنجا، (1500)میلیارد تومان برای واگذاری ، هزار میلیارد تومان برای واگذاری ساختمان‌هایی که نگهداری آن‌ها الان دارد از دولت هزینه می‌برد. ممکن است همه هزار میلیارد تومان تحصیل نشود و این ها نتوانند دریکسال واگذار کنند، اما همین یک حرکت بزرگی است . حداقل آن ساختمان‌هایی را که دارند برای نگهداری آن‌ها هزینه می‌دهند، پول آب وبرق و تلفن و منشی و نگهبان و این ها می‌پردازند، همه این ها در راستای کوچک کردن دولت است که بعنوان اولین قدم در لایحه بودجه ،کمیسیون تلفیق یک اقدامات جانانه ای کرده است .
در بودجه ثبات قانونی مهم است . یکی از خسارت‌هایی که ما درسرمایه گذاری و یک مطلب عمده ای که از سرمایه گذاران خارجی مادر کمیسیون اقتصادی می شنیدیم و یا گزارش‌هایی که دستگاههامی دادند، این بود که می گفتند ما به ثبات قانونی در ایران اعتمادنداریم . یکدفعه شما می آیید قانون مالیات ها را که در تمام شوون سرمایه گذاری موثر است ، در لایحه بودجه آن را تغییر می دهید،راست هم می‌گویند. ما امسال (3)بندی داشتیم که درحقیقت اصلاح قانون مالیات ها، اصلاح قانون تجمیع عوارض بود که هنوز جوهر آنهاخشک نشده و کمیسیون تلفیق شجاعانه همه این ها را حذف کرد و برای اینکه برای اولین بار ما بگوییم برای دنیا که قوانین ما از ثبات خاصی برخوردار است و ما اینرا بهیچوجه در قوانین بودجه و این ها اصلاح نخواهیم کرد، همین مساله حذف این ردیف‌هایی بود که در مالیات مسکن ، در مالیات نقل و انتقال ، خوب اعتقاد ما این بود که هرچه مالیات نقل و انتقال مسکن اضافه شود، مردم از معامله قانونی خودداری می‌کنند و می‌روند به معاملات قولنامه ای دست می زنند، آن مالیات قبلی هم تحقق پیدا نمی کند لذا ما آن را هم حذف کردیم ، قانون مالیات ها تثبیت شد و هم از افزایش مالیات انتقال مسکن که قطعا درقیمت مسکن هم اثرگذار بود جلوگیری شد.
درمورد اشتغال و تورم و بیکاری که دوستان اشاره کردند، برادران ببینید! در کمیسیون برای نرخ ارز که اشاره کردند ما بعنوان اینکه نرخ ارز تثبیت شود بعنوان یک عضوی از کمیسیون من خودم هم برای این موافق بودم و الان هم این را بعنوان یکی از نقص های بودجه می دانم ولی نمی شود برای یک نقص بودجه همه بودجه را زیر سوال برد.
ارز سال گذشته (1/16) میلیارد دلار برای اتکا بودجه مان برای نفت بود، مگر برنامه ما نیست که اتکا نفتی را از بودجه کم کنیم . ماامسال این را به (1/14) رسانده ایم یعنی (2) میلیارد دلار اتکا نفتی بودجه را امسال کم کردیم . این بالاخره خودش یک حرکت بسیارمهمی است . ما یکبار در طول سال (6/4) میلیارد، یکبار (4/8)میلیارد برداشت کردیم که جمعا در سال 83 (5/24) میلیارد دلار شده از حساب ذخیره ارزی برداشت شده و ما امسال این رقم (4/8)میلیارد را هم دوباره به (6/4) میلیارد رساندیم که برای پروژه‌های عمرانی که در سال‌های 84 و 85 تمام می‌شود این مبلغ هزینه شود.ببینید! یکموقع است که ما برداشت می کنیم برای یک اتفاقی که پیش آمده ، برای مخارج آن‌هایی که از بین می‌رود. یکموقع است که ما(6/4) میلیارد دلار برای تکمیل پروژه ها برداشته ایم یعنی این (6/4)میلیاردی که ما برداشته ایم بیش از (14) میلیارد دلار پروژه ها راتکمیل می‌کند و به بهره‌برداری می‌رساند، ما از آن می‌توانیم استفاده کنیم که بعضی از این ها هم نیروگاه‌ها هستند که ما الان مشکل برق داریم که می‌توانیم آن‌ها را در سال آینده راه اندازی کنیم و برای مصارف کشوراستفاده کنیم .
در بند «ر» تبصره (11) برای اولین بار مساله رابطه شرکت ...(نایب رییس ـ آقای شاهی عربلو! اگر همه وقتتان را بخواهید استفاده کنید تمام می‌شود) چند دقیقه مانده ؟ (نایب رییس ـ دو، سه دقیقه بیشتر نمانده می خواهیم یکنفر دیگر هم صحبت کند که جلسه راتعطیل کنیم ) لذا در بند «ر» هم برای اولین بار کمیسیون تلفیق ، کمیته اقتصادی انصافا قدم های مثبتی را برداشتند که ان شاالله مطالعه می کنید، من وقت را نمی گیرم .
آخرین حرف بنده فاینانس ها و مجوزهایی است که ما در بودجه داده ایم . این نیست که استقراض از خارج ، حالا بگوییم تعریفی که حاج آقا کرده اند تعریف خوبی است ما هم قبول داریم ، اما واقعا هراستقراضی ضرر دارد؟ در کشور خودمان وام را با (24) درصدسرمایه گذاران نمی توانند پیدا کنند. حالا اگر ما وامی را از خارج با (6)درصد می گیریم و می‌آید و تبدیل به کارخانه می‌شود، تبدیل به نیروگاه می‌شود، تبدیل به پتروشیمی می‌شود، اشتغال ایجاد می شودکجای این ایراد دارد؟ بله ، آن فاینانس هایی که بیاید هزینه بشود، سودنداشته باشد، دولت در برگشت آن مشکل داشته باشد و دولت تضمین کرده باشد درحالیکه خیلی از این فاینانس هایی که ما مجوز داریم خودشرکت های دولتی تضمین می‌کند، پتروشیمی و نفت خودش داردتضمین می‌کند و از محل سود آن هم دارد آن سود تسهیلات رامی پردازد. بعد از چند سال این سودها پرداخت می‌شود و یک پروژه مهم برای بهره‌برداری در کشور باقی می‌ماند.
بنابراین اینطور هم نیست که همه استقراض ها از خارج ضرر داشته باشد، بلکه اعتقاد من این است خیلی از این هایی که برای پروژه‌های مهم مصرف می‌شود کار بسیار خوبی است که کمیسیون تلفیق هم بامراعات این مساله این مجوزها را در لایحه بودجه داده .
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
نایب رییس ـ مخالف بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (حاجی بابایی ) ـ مخالف بعدی آقای هدایت خواه هستند.
نایب رییس ـ آقای هدایت خواه بفرمایید. هرچه کوتاهتر صحبت بفرمایید ما زودتر تنفس می دهیم . شما آخرین نفر قبل از تنفس هستید، بفرمایید... بله ، شام آماده است ، عزیزان یک شام سبک می خورند، بعد هم نماز، ان شاالله اول وقت می خوانیم و بعد هم دو ساعت و نیم و سه ساعتی خدمتتان هستیم و از محضر مخالفین وموافقین استفاده می کنیم . آقای هدایت خواه بفرمایید.
ستار هدایت خواه ـ بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین
با عرض سلام خدمت همکاران عزیز. هر کدام از دوستان با یک نگاهی به نقد و بررسی بودجه 84 پرداختند. بنده تلاش می کنم که بیشتر از زاویه فرهنگی بودجه سال 84 را مورد بررسی قرار دهم .
ضمن تشکر از زحمات طاقت فرسای اعضای محترم هیات دولت و کمیسیون تلفیق با همه تلاش ها و زحماتی که کمیسیون‌های تخصصی وکمیسیون تلفیق متحمل شده اند مع ذلک لایحه بودجه سال 84 ازضعف ها و نارسایی‌های بنیادین و اساسی رنج می‌برد که به پاره‌ای ازمهمترین آن‌ها بعنوان دلایل مخالفت اینجانب با کلیات لایحه بودجه 84 اشاره می‌شود.
1 ـ بی توجهی و کم لطفی نسبت به بخش فرهنگ :
از آنجا که اهداف و آرمان‌های اصلی انقلاب و نظام اسلامی اهداف فرهنگی و رشد و اعتلای معنوی انسانهاست و توسعه فرهنگی وانسانی زیربنای توسعه در سایر حوزه ها بشمار می‌آید و رمز گیرایی ونقش الگویی این نظام در وجه فرهنگی آن است انتظار می رفت که نسبت به حوزه فرهنگ اعتنا و اهتمام جدی تر و افزون تری مبذول می شد. بویژه که سالهاست در یک نبرد فرهنگی فراگیر با بدخواهان ودشمنان انقلاب بسر می بریم .
در همه جای دنیا هرگاه کشوری مورد تهاجم قرار گیرد همه امکانات ، برنامه ریزی ها و تلاش ها معطوف به دفع این تهاجم می‌شود. بااینهمه گویی برنامه ریزان ما وقوع این تهاجم را هنوز باور نکرده اند.برای مقابله با این تهاجم کدام برنامه ریزی و رویکرد ویژه تحقق پیداکرده است ؟ مع الاصف با نگاهی گذرا به آمار و ارقام بودجه بخش فرهنگی و مقایسه آن با سایر بخش ها، شاهد بی توجهی و بی مهری نسبت به این بخش مهم و سرنوشت ساز هستیم .
نسبت کل اعتبارات بخش فرهنگ به کل اعتبارات کشور (45/2)درصد می‌باشد یعنی در جمهوری اسلامی کمتر از (5/2) درصد کل اعتبارات کشور در بخش فرهنگ هزینه می‌شود آنهم در شرایطی که درنبرد و رویارویی فرهنگی و به تعبیر اخیر مقام معظم رهبری در یک جنگ رسانه‌ای بسر می بریم . اعتبارات هزینه‌ای ملی فصول فرهنگ ،هنر، رسانه‌های جمعی و گردشگری در سال 83 مبلغ (4755) میلیاردریال بوده است که این مبلغ در سال 84 به (4680) میلیارد ریال یعنی (6/1) درصد کاهش را نشان می‌دهد. درصد کل اعتبارات هزینه‌ای بخش فرهنگ نسبت به کل اعتبارات هزینه‌ای سال 83 (9/1) درصدبوده است و با (2/0) درصد کاهش در سال 84 این نسبت به (7/1)درصد رسیده است .
تاکید بر اعتبارات هزینه‌ای از این حیث است که بخش اعظم اعتبارات حوزه فرهنگ هزینه‌ای بشمار می‌آیند. این وضعیت درموردصدا و سیمای جمهوری اسلامی و نهادهای فرهنگی مولد بسیارنگران کننده است . تصمیم کمیسیون محترم تلفیق در برداشت از فصول هزینه‌ای دوم ، پنجم و هفتم لایحه پیشنهادی دولت لطمه جبران ناپذیری بر پیکره بخش‌های فرهنگی که نوعا هزینه‌ای هستندوارد خواهد نمود.
2 ـ نگاه اقتصادی و مصرف کنندگی به بخش فرهنگ :
یکی از ضعف های موجود در نظام برنامه ریزی که بطور طبیعی دربودجه سالانه خود را نشان می‌دهد نگاه اقتصادی صرف به بخش فرهنگ و با شاخص‌های کمی به ارزیابی فرهنگ پرداختن است که خودسبب غفلت جدی از اهداف کیفی فرهنگی و عدم سرمایه گذاری برای تحقق شاخص‌های کیفی شده است . از همین روی در بخش‌هایی که احتمال سودآوری اقتصادی می رفته است شاهد افزایش بودجه و دربخش هایی که بیشتر بر کیفیات و اهداف کیفی تکیه داشته اند شاهدکاهش بوده ایم .
نگاه اقتصادی صرف سبب بروز اشکال دیگری نیز شده است و آن اینکه بنام صرفه جویی در هزینه ها بایستی هرچه امکان داشته باشد آنهارا کاهش داد. درحالیکه می‌دانیم سرمایه گذاری برای رشد کیفی وفرهنگی جامعه تاثیر فراوان بر کاهش هزینه ها در سایر حوزه‌های بهداشتی ، امنیتی ، اقتصادی و اجتماعی خواهد گذاشت . از اینروسرمایه گذاری در بخش فرهنگ که حکم پیشگیری درخصوص ظهور وبروز آسیب‌های اجتماعی ، فساد مالی و اقتصادی و غیره را دارد موردغفلت قرار گرفته است و بیشتر بر درمان که طبیعتا هزینه‌های سنگینی را بر جامعه تحمیل می‌کند تکیه شده است .
عدم اتخاذ تدابیر مناسب برای حضور تسهیلات بانکی در بخش فرهنگ نیز ناشی از همین نگاه است . نکته قابل توجه ضرورت واقع گرایی در تنظیم بودجه فرهنگی کشور ایجاب می‌نماید به مقوله مزیت‌های نسبی که در الگوهای مختلف برنامه ریزی مورد توجه است اهتمام ویژه‌ای مبذول گردد. بعنوان مثال چنانچه ارزش‌های دینی وتفکر شیعی یک مزیت نسبی در عرصه فرهنگی کشور تعریف می شودآیا نباید در توزیع بودجه فرهنگی به این مقوله توجه شود؟
3 ـ غلبه چانه زنی بر کار کارشناسی :
یکی از نارسایی‌های جدی در عرصه بودجه نویسی واقعیت تلخی است که کمتر بدان اعتراف می کنیم و آن اینکه در بسیاری از مواردهرکس از قدرت چانه زنی بیشتری برخوردار باشد و اهرم های قویتری در اختیار داشته باشد سهم بیشتری از بودجه را نصیب خود خواهدکرد. یکی از مسوولان فرهنگی گفته بود که ما رفتیم و شب در هیات دولت خوابیدیم تا این بودجه را گرفتیم .
نوسانات مکرر و غیرمتعادل در بودجه دستگاه ها در سال‌های مختلف وجود طرح‌های متعدد ملی در پیوست بودجه مربوط به پاره‌ای از مناطق و موارد دیگر همگی حاکی از تاثیرگذاری نظام چانه زنی در تصمیم گیری های اقتصادی است . وقتی بودجه یک دستگاه از رشد صددرصدی برخوردار و دستگاه دیگری از کاهش چنددرصدی ، وقتی پاره‌ای از استان‌ها دارای طرح‌های ملی متعدد و پاره‌ای دیگر از استان‌ها کم بهره از این طرح ها باشند در ریشه یابی این تفاوت‌های فاحش و نامعقول به متنعم بودن به نعمت چانه زنی یا محرومیت از آنهامی رسیم .
4 ـ وقوع تبعیض و محور قرار نگرفتن عدالت در نظام بودجه ریزی :
نتیجه منطقی موارد ذکر شده وقوع تبعیض و خدشه دار شدن اصل اصیل و محوری عدالت است . عدالتی که فلسفه وجودی حکومت دینی و هدف بلند بعثت انبیا ـ علیهم السلام ـ طبق آیه کریمه «لقد ارسلنارسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط » تحقق عینی و عملی آن بوده است و اصول مختلف قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز بر آن تکیه دارد.
نگاهی به اعداد و ارقام مندرج در پیوست‌های بودجه و مقایسه بخش ها و فصول مختلف و نیز استان‌های کشور نمایانگر تفاوت‌های تبعیض آمیز در بودجه است . عدالت به معنای رعایت تساوی یکسان نگری نیست تا گفته شود فی‌المثل استان محرومی مانندکهکیلویه و بویراحمد چون (1) درصد جمعیت و همین مقدار ازوسعت کشور را داراست بایستی (1) درصد بودجه یا کمی بیشتر از آن را سهم خود کند، بلکه معنای درست عدالت رعایت استحقاق هاست .عمق محرومیت و توسعه نیافتگی استان‌هایی چون کهکیلویه وبویراحمد، ایلام ، سیستان و بلوچستان و دیگر استان‌های محروم توجه بیشتر و سهم بمراتب افزونتری از بودجه سالانه کشور را می طلبد.براساس کدام تعریف از عدالت استانی که قریب به (25) درصد نفت کشور را تولید می‌کند بایستی در همه شاخص‌های توسعه آخرین استان کشور باشد. شرایط اقلیمی و جغرافیایی مانند صعب العبور بودن یاخشکسالی ها و کم آبی و موارد دیگر ازجمله مسایلی است که بایستی درتوزیع عادلانه اعتبارات مورد توجه قرار بگیرد.
نگاهی به پیوست (90) صفحه ای شماره (1) طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای که قریب به (1800) طرح را در خود جای داده است و بهره مندی کمتر از انگشتان دست پاره‌ای از استان‌ها دلیل دیگری براین مدعاست و اگر منابع جدید کمیسیون تلفیق نیز به طرح‌های ملی اختصاص داده شود این تبعیض را شدت خواهد بخشید. در توزیع بودجه میان بخش‌های مختلف جامعه نیز شامل وقوع این تبعیض نارواهستیم که از مصادیق بارز آن اختصاص رقم (22) میلیارد تومان به یک روایت و (50) میلیارد تومان به روایتی دیگر از منابع جدید قریب به (2000) میلیارد تومان کمیسیون محترم برای بخش فرهنگی است .
موید دیگر این ادعا این است که قریب به (14) دستگاه فعال درحوزه فرهنگ دینی تن ها قریب به (5/10) درصد از بودجه فرهنگی کشور را دریافت داشته اند و (80) درصد بودجه را (20) درصددستگاه ها هزینه کرده اند (یعنی قریب به (10) دستگاه ).
از دیگر مصادیق این تبعیض توجه افزونتر به دستگاه‌های مصرف گرا و غفلت از سازمان‌های مولد فرهنگ که حکم صنایع مادر راحوزه صنعت دارند می‌باشند.
5 ـ عدم توجه به تکالیف قانون برنامه چهارم توسعه و سندچشم انداز در بخش فرهنگی :
در قانون برنامه چهارم فصل نهم تحت عنوان توسعه فرهنگی تکالیفی را برای دستگاه‌های فرهنگی تعریف نموده است . گرچه این قانون خود مورد نقد جدی صاحبنظران بوده است ، با اینهمه در لایحه بودجه 84 پیش بینی لازم برای تحقق اهداف همین برنامه صورت نپذیرفته است . فی‌المثل در ماده (106) قریب به (17) تکلیف برای نهادهای فرهنگی عمدتا دینی معین شده است ، اما در لایحه سال 84تفاوت چندانی در بودجه نهادها نسبت به سال 83 مشاهده نمی شود،بلکه در پاره‌ای از موارد شاهد کاهش نیز بوده ایم و ردیف اصلی پاره‌ای از این نهادها حذف و به جدول شماره (9) ردیف‌های متفرقه رانده شده اند.
برنامه ریزان باید پاسخ بدهند که برای تحقق بند «الف » از این قانون بسط آگاهی ها و فضایل اخلاقی در میان اقشار مختلف مردم وزمینه سازی اقدام های لازم برای ایجاد فضای فرهنگی سالم و شرایطی مناسب برای احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و اهتمام به آن چه تدبیری اندیشیده اند و چه مقدار بودجه در اختیار دستگاه‌های ذیربط قرار داده اند؟
برای تحقق بند «ب » گسترش فعالیت‌های رسانه‌های ملی و ارتباط جمعی درجهت مقابله با تهاجم فرهنگی ، سالم سازی فضای عمومی ،اطلاع رسانی صحیح و تحقق سیاست‌های کلی برنامه چهارم با فراهم آوردن زمینه‌های مناسب انتشار گزارش‌های عملکرد دستگاه ها وافزایش امکان درخصوص جامعه با آموزش‌های عمومی ، فنی ، حرفه‌ای ،ترویجی و آموزش‌های عالی از طریق شبکه‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ، چقدر بودجه به این سازمان افزوده اند؟
برای بندهای «ج » و «د» حمایت از پژوهش‌های راهبردی و بنیادی و زمینه اعتلای معرفت دینی و توسعه فعالیت‌های قرآنی ، تهیه طرح جامع ترویج و توسعه نماز و سایر بندهای دیگر و همینطور برای تحقق بند «س » توسعه مشارکت‌های مردمی در عرصه فرهنگ دینی ،برنامه ریزی و اقدام های لازم برای حمایت از هیاتهای مذهبی وتشکل های دینی با رویکرد بهبود کیفیت فعالیت‌ها و پرهیز از خرافات وانحرافات چه اقدامی شده است ؟ وقتی کمیسیون فرهنگی باتوجه به این تکالیف بدون اینکه کاهشی در بودجه سازمان ملی جوانان بدهدصرفا تاکید می‌کند که باید بخشی از این اعتبارات در اختیار این سازمان برای حمایت از تشکل‌های دینی جوانان هزینه شود باجوسازی و تبلیغات ناروا کمیسیون را متهم به حذف بودجه سازمان جوانان می‌کنند.
براساس ماده (112) قانون برنامه چهارم دولت مکلف به اهتمام ویژه به اعتلای رشد و تعالی نسل جوان و رفع دغدغه های شغلی ،ازدواج ، مسکن و غیره جوانان شده است . در لایحه بودجه برای قریب به (6) میلیون جوان مجرد در آستانه ازدواج چه اقدامی انجام گرفته است ؟ پیشنهاد (7) میلیارد تومانی کمیسیون فرهنگی که مورد تصویب کمیسیون تلفیق قرار گرفته است چه دردی را دوا می‌کند؟ سهم هریک از این جوانان از این مبلغ کمتر از (1200) تومان است . مگرنه اصل دهم قانون اساسی تاکید کرده است که همه قوانین و مقررات وبرنامه ریزی های مربوط باید درجهت آسان کردن تشکیل خانواده ، پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق واخلاق باشد. در لایحه بودجه 84 چه تمهیدی برای آسان کردن تشکیل خانواده اندیشیده شده است ؟
با عنایت به اینکه تاخیر در ازدواج بخاطر وجود موانع مختلف ازجمله موانع اقتصادی و فراهم نبودن امکانات ازدواج زمینه سازمشکلات اخلاقی ، روحی ، روانی و آسیب پذیری‌های شدید جوانان می‌شود. اگر طبق سند چشم انداز پس از (20) سال جمهوری اسلامی باید به جایگاهی برسد که برای همه کشورهای منطقه الهام بخش باشدباید پرسید این الهام بخشی جز در عرصه فرهنگی و معنوی است ؟برای تحقق این مهم در لایحه چه کاری انجام شده است ؟
و تذکر پایانی ، طبق تبصره (3) ماده (11) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی ، دولت مکلف است تا پایان برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران جهت ادغام دو وزارتخانه موجود اقدامات قانونی را معمول دارد. با اینکه پایان سال 83 پایان برنامه سوم نیز بشمار می‌آید ولی در لایحه 84 هیچ وزارتخانه ای حذف و ادغام نشده است . بنابراین اختصاص بودجه به یکی از وزارتخانه ها در لایحه 84 خلاف قانون است که بایستی نسبت به حذف بودجه یکی از وزارتخانه ها اقدام نمود. والسلام علیکم و رحمه الله
نایب رییس ـ خیلی ممنون و متشکر از همه عزیزانی که موافق ومخالف صحبت کردند و همکارانی که حوصله بخرج دادند، صبرکردند، البته «این هنوز از نتایج سحر است ». ما نیاز داریم در این وقت محدود ان شاالله لایحه بودجه را به تصویب برسانیم ، منتظر بمانیم اگرشورای نگهبان هم اشکالاتی دارد آن‌ها را هم برطرف کنیم و قبل ازپایان سال 83 ان شاالله بیاری خدا بتوانیم لایحه بودجه را برای دولت جهت اجرا ارسال کنیم . بنابراین ما الان هر مقدار بیشتر به شمازحمت بدهیم وضعمان از طرف آخر مجلس راحت تر می‌شود، البته سال‌هایی بوده که مثلا حتی تا نیمساعت به تحویل یا حلول سال ما درمجلس کار کرده ایم و در هر صورت این اجتناب ناپذیر است و حتماتوصیه همه عزیزان این است که اینکار را زودتر تمام کنیم . اگرروزهای اول یکمقدار کار سخت است کم کم عادت می کنیم ، ان شاالله در خدمت شما هستیم ، ساعت (7) بعدازظهر جلسه را ادامه می دهیم .الان هم جلسه را برای تنفس تعطیل می کنیم و همانطور که عرض کردم یک شام سبکی آماده شده که ان شاالله عزیزان قبل از نماز مغرب و عشا میل می‌کنند و بعد از اینکه نماز مغرب و عشا را اقامه کردیدبلافاصله تشریف بیاورید.
قاسم زاده ـ تذکر آیین‌نامه‌ای دارم .
نایب رییس ـ تذکر آیین‌نامه‌ای شنیدن هم جالب است ، جناب آقای قاسم زاده تذکر آیین‌نامه‌ای دارند، بفرمایید.
حسینعلی قاسم زاده ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای مهندس ! تذکر بنده به ماده (225) برمی گردد. هنگام طرح لایحه بودجه در مجلس جلسات باید بلاانقطاع در کلیه ایام هفته غیر از جمعه و تعطیلات رسمی حداقل روزی چهار ساعت منعقدگردد. بنابراین آنچه که موظف هستیم چهار ساعت است فلذا برای ادامه آن لازم است که حضرت عالی یک نظرخواهی از آقایان نمایندگان بکنید.
نایب رییس ـ جناب آقای دکتر قاسم زاده ! از من و شما یکمقداراین عجیب است . آنجایی که می گوید «حداکثر چهار ساعت » که جلسات معمولی است ، بله ما برای ادامه کار اذن از مجلس داریم ، اماجایی که می گوید «حداقل چهار ساعت » دیگر «حداکثر» ندارد. حداکثرباید کار بکنیم که به وظیفه مان عمل کرده باشیم . جایی که حداقل مشخص است ما کمتر از چهار ساعت نمی توانیم کار کنیم ، اما بیشتر ازچهار ساعت هرچه که کار کنیم ان شاالله موجب رضایت خداوندخواهد بود و ان شاالله زودتر هم کار را تمام می کنیم . ختم جلسه رابرای تنفس تعطیل می کنیم ، بعد از تنفس راس ساعت (7) ان شاالله درخدمتتان هستیم .
(جلسه ساعت 46/16 بعنوان تنفس تعطیل و مجددا ساعت 14/19 به ریاست آقای سیدمحمدحسن ابوترابی فرد «نایب رییس » تشکیل گردید)

نایب رییس ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جلسه با حضور 173 نفر برای ادامه بحث رسمی است . دستورجلسه را بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی جناب آقای رضایی هستند،بفرمایید.
امیدوار رضایی میرقاید ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ضمن خسته نباشید خدمت همکاران محترم ، حتما دوستان موافق و مخالف راجع به مباحث مختلف در بودجه 84 (گزارش تلفیق ) نظرخودشان را اعلام کردند. چون بحث راجع به کلیات است بنده خیلی وارد جزییات مطلب نمی شوم ، بعنوان موافق کلیات نه موافق همه جزییات بودجه خدمت عزیزان عرض می کنم براساس وظیفه قانونی که داریم مجبوریم به چشم انداز (20) ساله نظری داشته باشیم وهمانطور که همه عزیزان می‌دانند این چشم انداز مورد تایید مقام معظم رهبری است و درواقع خودش افقی است با چهار بسته پنجساله که همان برنامه‌های توسعه را تشکیل می‌دهند که اولین بسته پنجساله ،درواقع برنامه پنجساله چهارم توسعه است که مصوب مجلس و موردتایید شورای محترم نگهبان و همه عزیزان است و باز همانطور که می دانید اولین بودجه این برنامه بودجه سال 84 است و طبیعتا بایدنمود و آثار شاخص ها و اهدافی که در برنامه و چشم انداز هست را دنبال کنند.
همانطور که باز عزیزان مطلع هستید هر برنامه دارای یک احکام مستقیم است که باید دولت یا دستگاه‌های دیگر اجرا کند و همینطورلوایحی که دولت باید در طول برنامه تهیه کند و به مجلس ارایه بدهد ویکی از آن لوایح ، لوایح بودجه سالانه است که باید براساس برنامه پنجساله شاخص ها و اهدافی که در برنامه پنجساله چهارم توسعه است بودجه 84 را تقدیم مجلس می‌کرد و بقیه بحث هایی که در برنامه است شاید نیاز به لوایح نداشته باشد با دستورالعمل و آیین‌نامه‌های اجرایی که توسط دولت (هیات وزیران ) تصویب می‌شود برنامه را اجرایی می‌کند.
یکی از نکاتی که ما نمایندگان مجلس باید دنبال کنیم این است که آیا لایحه بودجه سال 84 در راستای برنامه چهارم و در راستا و درامتداد چشم انداز (20) ساله یا سیاست‌های کلی و اساسی است که توسط مقام معظم رهبری به تصویب رسیده ، هست یا نیست و آیاشاخص هایی که در برنامه دیده شده و دنبال می‌شود در این بودجه ،حداقل یک پنجم آن دیده شده یا نه ؟ که این ها جزو اصولی است که باید دنبال کنیم .
از جمله محورهایی که دیگر باید دنبال کنیم این است که بدانیم مانمایندگان مردم هستیم و محور مردم هستند و مطالبات بحق آن‌ها وتمام تصمیمات و بندها و تبصره‌هایی را که بررسی می کنیم و به تصویب می رسانیم آیا نتیجه آن بنفع مردم و جوابگوست ورضایتمندی مردم را بهمراه دارد یا نه و اینکه محور اصلی و اساسی که مجلس هفتم مخصوصا دنبال می‌کند بحث عدالت اجتماعی وهمچنین عدالت اقتصادی است که آیا در بودجه 84 خودش را نشان می‌دهد یا نه ؟ محورهایی است که ما باید دنبال آن بگردیم و در بودجه 84 برای رسیدگی به آن دقت کنیم و اگر این مسیر را حداقل بطورنسبی می یابیم به آن جواب مثبت بدهیم و یا درجهت اصلاح این بودجه حول این محورهایی که به مردم ختم می‌شود و عدالت ودرواقع خواسته‌های بحق مردم و همچنین در راستای تحقق برنامه وچشم انداز بیست ساله است پاسخ مثبت پیدا کنیم .
متاسفانه در گذشته شاهد بوده اید که بودجه‌هایی که تقدیم مجلس می شد پر از تبعیض ، بی عدالتی و بدور از خواسته‌های جدی مردم بودو همیشه هم در یکزمان کوتاه توسط نمایندگان مردم بررسی می شد وبدلیل ضیق وقت بسیاری از بودجه کل کشور مورد بررسی دقیق واقع نمی شد از جمله آن دوسوم بودجه که بودجه شرکت ها و موسسات دولتی است البته در مجلس هفتم خوشبختانه نسبت به گذشته وقت بیشتری روی بودجه شرکت ها گذاشته شد و بررسی بیشتری روی آن‌ها انجام شد ولی باید بدانیم که این بررسی هم کافی نبود آنطور که در حد نیاز بررسی دقیق بود نتوانستیم صورت بدهیم و نیاز به بررسی بیشتر در صحن علنی ان شاالله هست مواردی که درمورد شرکت ها، درآمدها، هزینه ها واینکه آیا این درآمدهایشان را طبق قانون اساسی اصول (53) و (55)به خزانه می ریزند، آیا کسی اطلاع دارد هزینه‌های شرکت ها و موسسات دولتی چگونه مصرف می‌شود درجهت اهداف نظام درجهت مطالبات مردم است یا خدای ناکرده درجهت منافع افرادی خاص و یا گروه‌های خاص . خوشبختانه در بررسی که در کمیسیون تلفیق شده تا حدودی وبطور نسبی می‌توان این بررسی دقیق و موشکافانه را دنبال کرد واصلاحاتی هر چند ناچیز را در این گزارش کمیسیون پیدا کرد.
در قانون محاسبات عمومی کشور که قانون دایمی است در ماده (11) بصراحت درآمدهای دولت مشخص شده که متاسفانه در ماده واحده‌ای که دولت تقدیم کرده در یک پاراگراف تمام این قوانین را لغومی کند و ان شاالله در کمیسیون تلفیق نیاز است که این ماده واحده بطور درست و صحیح اصلاح شود تا براساس قانون اساسی وخواست مردم که شفاف سازی درآمدها و هزینه ها و صحیح هزینه کردن این اعتبارات کلان که دوسوم بودجه کل کشور است را ما شاهد باشیم ان شاالله یک میدان خوب برای توسعه و تولید در کشور ایجاد کنیم واز طرفی از اسراف و درواقع هزینه‌های غیرضرور از این هزینه ها راجلوگیری کنیم . یکی از رسم های غلطی که در گذشته بوده بنده بلحاظ اینکه سه دوره در مجلس هستم شاهدش بودم و در هر سه دوره درکمیسیون تلفیق عضو بودم و بررسی می کردیم و همیشه هم مورداعتراض بود، بحث لغو و نقض قوانین دایمی مجلس توسط یک بند یایک خطی در یک بودجه سالانه بود همیشه با یک خطی ، یک بندی که در بودجه می آمد بسیاری از قوانین دایمی کشور دچار نقض و خسارت می شد و درواقع ممانعت می شد از عمل به آن قانون و یک آنارشی درقانونگذاری و اجرای آن ایجاد می شد و می‌دانیم که بالاخره بودجه سالانه است و یکسری عدد و رقم ، درآمد و هزینه است براساس یک برنامه پنجساله که متاسفانه در بسیاری از موارد برخلاف برنامه هم درگذشته این صورت می‌گرفت که خوشبختانه در بررسی بودجه 84 درمجلس بسیاری از این موارد حذف شده و به قانون دایمی موکول شده ولی هنوز هم مواردی وجود دارد که دوستان باید در صحن علنی دنبال کنیم و یک بودجه شفاف براساس اهداف بودجه‌ای و خواسته‌هایی که یک بودجه باید طی کند را دنبال کنیم بودجه‌ای با عملکرد صحیح ازدستگاه ها چه در بحث درآمدهایشان و چه در بحث هزینه هایشان که خوشبختانه بطور نسبی در بودجه تقدیمی به مجلس توسط کمیسیون تلفیق آنرا به چشم می‌بینیم .
در لایحه‌ای که دولت داده موارد متعددی از بی عدالتی و در نظرنگرفتن اولویت را آدم به چشم می‌بیند که من شاید برای اینکه واردجزییات هم نشوم فقط اشاره می کنم ، مواردی است که بیش از (400)درصد دولت رشد داده که شاید خیلی ضروری نیست و مواردی است که (40)، (50) درصد بودجه آن کسر شده حالا از جاهاییکه بودجه آن کسر شده خدمتتان می گویم که شما چقدر حساس هستید.
یکی از آن‌ها خرید آمبولانس برای اورژانس کشور است . شمامی دانید در بسیاری از نقاط کشور کمبود آمبولانس داریم در بودجه 84 که دولت تقدیم مجلس کرده (24) میلیارد تومان از بودجه خریدآمبولانس ها کسر کرده بود (نسبت به 83) در موارد زیادی شماردیف هایی را شاهد هستید که خیلی ضروری نبود و بالای (200)،(300) تا (400) درصد رشد را شاهد بودیم که خوشبختانه درکمیسیون تلفیق خیلی از این موارد اصلاح شده و براساس مطالبات مردم و درخواست‌های نمایندگان محترم از شهرهای مختلف که دنبال تحقق مطالبات بحق مردم بودند اصلاح صورت گرفته و ان شاالله اصلاحات بعدی هم صورت خواهد گرفت .
یکی از بحث های دیگری که بطور نسبی دنبال شده بحث انضباط مالی است که نسبت به گذشته بهتر انجام شده بررسی‌هایی که درکمیسیون انجام شده ، انضباط مالی ، ما فکر می کنیم که نسبت به بررسی‌های گذشته و لوایح گذشته خلاصه بهتر انجام شده است .درنهایت بنده با کلیت بودجه موافقت دارم و به این عنوان صحبت می کنم ضمن اینکه به خیلی از جزییات آن به خیلی از ردیف‌های بودجه اعتراض دارم و طبیعتا در موقع خودش چه در کمیسیون تلفیق ، چه درمجلس صحبت خواهیم کرد که بودجه باید با توجه به امکانات محدوددرآمدی که دولت دارد با اولویت‌هایی که برای نظام و برای انقلاب ومردم (مخصوصا مردم ) مهم است آن اولویت‌ها را درنظر بگیریم وبراساس آن اولویت‌ها بودجه ها را بررسی کنیم ما نمی توانیم یک بودجه کم ، یک درآمد ناچیزی که در اختیار داریم به همه قسمت ها توزیع کنیم حتی به قسمت‌هایی که خیلی ضروری نیست بسیاری از این بودجه ها درساخت و سازها در مسایل رفاهی افراد و ارگان‌های خاص نهفته بود که تاحدودی اصلاح شده و در آینده در بررسی ها ان شاالله باید به آن دقت کنیم . در هرصورت بودجه باید براساس شاخص‌های معین بدنبال اهداف و رفع مشکلات خاصی باشد که در برنامه پنجساله دیده شده وما امیدواریم که حداقل شروع خوبی برای اصلاح بودجه ریزی باشدهرچند که فکر می کنیم اساس این بودجه براساس همان بودجه نویسی سنتی است نه براساس یک بودجه فعال ، پویا و عملکردی . بسیاری ازدستگاه هایی که بودجه هایشان در این لایحه بودجه دیده شده یک عملکرد شفاف ، روشن و پاسخگوی درست نسبت به اعتباراتی که تاحالا گرفته اند نداشته اند بسیاری از سوالاتی که ما در کمیسیون‌های تخصصی و تلفیق از دستگاه‌های اجرایی ، دستگاه‌های ستادی دولت کردیم متاسفانه بی جواب ماند و بطور کلی ردیف‌های خاص ، مبهم گذاشته شده بود که هنوز هم هست و نیاز به بررسی و دقت عزیزان وهمکاران دارد که ان شاالله در بررسی جزییات بودجه به آن پرداخته خواهد شد. بنده خلاصه می کنم و خلاصه این است که با کلیات بودجه با توجه به روند بودجه نویسی در کشور و اینکه فرصت کافی نداریم برای اینکه بیشتر از این وقت بگذاریم ای کاش چند ماه وقت داشتیم وهمه کمیسیون‌های تخصصی بیش از این وقت می گذاشتند و همه دستگاه ها را به پاسخگویی وا می داشتند و دقت بیشتری در ردیف ها ومخصوصا بودجه شرکت ها و دستگاه ها می کردیم ولی بنظر می‌رسد بااصلاحاتی که انجام شده در کمیسیون و اصلاحاتی که ان شاالله عزیزان در صحن علنی خواهند کرد ما یک بودجه نسبتا متناسب با مطالبات مردم و انتظاراتی که از مجلس هفتم داریم ان شاالله تقدیم ملت بزرگوارکنیم تا این اشکالات را در کلان آن حل کنیم . من بدلیل اینکه جزییات مطرح نیست وارد تک تک بحث ها نمی شوم ان شاالله در بحث جزییات به تک تک خواهیم پرداخت . والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
پاک نژاد ـ تذکردارم .
نایب رییس ـ خیلی متشکر، موفق باشید. جناب آقای دکترپاک نژاد تذکر دارند، بفرمایید.
عباس پاک نژاد ـ بسم الله الرحمن الرحیم
جناب حاج آقا ابوترابی ! من از ماده (77) استفاده می کنم زمانیکه عرایضم را تقدیم مجلس کردم برادر عزیزمان جناب آقای سبحانی نیاایشان مطالبی را فرمودند و عین جمله ای را که ادا کردند بعرضتان می رسانم . ضمن اینکه برای ایشان احترام بسیار زیادی قایل هستم که ایشان آزاده و بزرگوار است لکن باید عرض کنم بودجه‌ای که امروزمطرح است بودجه دولت جمهوری اسلامی ایران است نه خدای ناکرده بودجه آمریکا یا اسراییل که با کمک عباراتی از زیارت عاشورادر رد یا استدلال آن استفاده می‌کنند. من از برادر عزیزم جناب آقای سبحانی نیا سوال دارم :
1 ـ مگر در تصویب بودجه اسراییل و آمریکا زیارت عاشورامی خوانند که شما گفتید اینجا، آنجا نیست .
2 ـ ایشان مخالف صحبت کردند منهم مخالف صحبت کردم جواب مخالف ، مخالف چه معنی می‌دهد؟
3 ـ من که در صحبتهایم بطور مستقیم کسی را خطاب نکردم چراایشان حساسیت نشان دادند؟
4 ـ اگر ایشان اهل روایت و احادیث و اخبار هستند من یک حدیثی برایشان می خوانم که «ان من بقا الاسلام و المسلمین ان تکون الاموال فی ایدی من یعرف فی ها الحق » بقا اسلام و مسلمین درزمانی است که اموال در دست افرادی باشد که حق را بشناسند «و یصنع فیهاالمعروف » و امر به معروف و نهی از منکر کنند. «و ان من فنا الاسلام والمسلمین ان تکون الاموال من ایدی من لا یعرف فی ها الحق و لایصنع المعروف » (نایب رییس ـ متشکر) فنای اسلام در زمانی است که پول دردست کسانی باشد که اسلام را، حق را نشناسند و امر به معروف و نهی از منکر نکنند. من به ایشان عرض کردم که تمام فسادها و گرفتاری هایی که در سطح جامعه وجود دارد تمام آن از مجلس سرچشمه می گیردچرا چشمتان را باز نمی کنید و اموال را بطور عادی بین مردم تقسیم نمی کنید؟ (نایب رییس ـ خیلی متشکر) چرا باید (64) درصد کل اموال که 23 کل درآمد مملکت باشد در اختیار شرکت ها باشد؟ چرا بایدبستر فقر بوجود بیاید که امثال جنایتکار پاکدشت بوجود بیاید؟
من عرض کردم اگر ما می گوییم ، ای حسین ! لعنت بر آن کسانیکه سپاه را مهیا کردند که با تو بجنگند، الان هم ما می گوییم ای آقایان فلانی ! لعنت بر شما که محیط فساد و فقر را ایجاد کردید تا امثال بیجه بوجود بیاید. این یک حقیقتی است که همیشه گفته ام و باز هم خواهم گفت ولی آقای سبحانی نیا! من می خواهم به شما عرض کنم الان سن شما در حدود پنجاه سال است و من پنجاه سال پیش به شهادت مرحوم سیدعلی اکبر ابوترابی در خیابان دوراهی مهندس تکیه مظفرقلی خان آنزمانی که یک پوکه فشنگ حکم اعدام و تیرباران داشت اسلحه می بستم و در کنار شهدای دیگر که زیرخاک هستند مبارزه می کردم ، الان شما من را به آمریکا و اسراییل نسبت می دهید؟!
نایب رییس ـ آقای دکتر! متشکر. قطعا جناب آقای دکتر پاک نژادخودشان هم می‌دانند که جناب آقای سبحانی نیا نسبت به جناب عالی بعنوان یک آزاده بزرگوار کمال محبت را دارند الان هم به حقیرفرمودند اصلا موضوع درجهت کمترین تعریضی نسبت به حضرت عالی نبوده . می خواستند بفرمایند که احیانا بعضی از تعبیرات شاید نسبت به بودجه مناسب نباشد. خیلی متشکر هستیم . نفر بعدی را دعوت کنید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعد جناب آقای نعمت زاده هستند.
قربانعلی نعمت زاده قراخیلی ـ اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین و انه خیرناصر و معین
سلام عرض می کنم محضر برادران و خواهران محترم نماینده ان شاالله خسته نباشید خداوند قوتتان بدهد پس از یکروز کاری سخت و ما سعی می کنیم که ان شاالله مطالبی را در بیان مخالفت با کلیات بودجه عرض کنیم قبل از این ، جا دارد که از همه آن‌هایی که بنوعی زحمت کشیدند در تهیه ، تدوین ، تنظیم و حتی بررسی و تصویب درکمیسیون های تلفیق ، کمیسیون‌های تخصصی تشکر کنم که زحمات زیادی کشیده شده اما جا دارد که این زحمات را هم در مسیر صحیح واقعا ایجاد شود و همراهی شود.
عزیزان مستحضر هستند برای اینکه به نتیجه برسیم هم بایستی راه رادرست انتخاب کنیم هم درست راه برویم . دوستان عنایت دارند مانگوییم بودجه یکساله است و چیزی درحقیقت نیست سال بعد عوض می‌شود بودجه بعنوان کلیات بودجه بعنوان چارچوب و اسکلت یک طبقه از یک بنای پنجساله ای است که قرار شد پنجسال دیگر ساخته شود یک لایه یا یک طبقه از بنای بیست ساله ای است که چشم اندازبیست ساله را ترسیم می‌کند اگر خدای ناکرده این طبقه و این لایه متزلزل باشد سالم طراحی نشود و ظرف آن گنجایش مظروفی که در آن ریخته شود نداشته باشد تحقیقا به آن هدفی که می خواهیم برسیم نخواهیم رسید یعنی ما هم بایستی در تدوین کلیات بودجه بعنوان ظرف یک سند مالی یکساله به آن دقت کنیم هم مظروف آن موادی که در آن می ریزیم دقت کنیم نمی شود گفت که ما با کلیات موافقیم اماجزییات را اصلاح می کنیم نمی شود خانه ای که اگر چارچوبش خراب است دیوارهایش سست و درحال فروریختن است شما بگویید من دردرون دکوراسیون خوبی را می بندم لذا عنایت داشته باشند من و شما واقعا منتظر چه کسی هستیم ؟ اگر منتظر هستیم که دست غیبی بیایدوضعیت بودجه مملکت را اصلاح کند باید خدمتتان عرض کنم این دست غیب امروز در آستین شما دوباره ظاهر و متجلی شده اگربخواهیم انتظار داشته باشیم بودجه که درحقیقت نوشته می‌شود مثل این است که شما بیایید به یک بدن خونی تزریق کنید اما یک جای بدن یکی از این رگهایش پاره باشد هر چقدر این قلب می‌آید خون رادر اعضا بدن پمپ کند چون یکجای بدن سوراخ است هر چقدر خون را اگر تزریق هم کنیم اضافه هم تزریق کنیم به جایی بند نخواهد شد.
فکر نکنیم اگر ما با تزریق کردن مقادیر بیشتری پول یا برداشتن ازحساب صندوق ذخیره ارزی یا با اوراق مشارکت می‌توانیم پول بیشتری به دولت بدهیم تا دولت بتواند با دریافتی بیشتر و منابع بیشتربتواند مشکلات عمرانی مملکت را حل کند اگر آن رگی که گفتم پاره است اگر بخواهد ترمیم نشود و اصلاح نشود قطعا شما هرچقدر پول هم تزریق کنید بجایی نخواهد رسید لذا دوستان عنایت داشته باشند!باید چارچوب بودجه هم درست باشد تا در درون آن هرچقدر ریخته می‌شود بشود از آن انتظار داشت که در حد بودجه برای مملکت باشدبه همین دلیل من بعنوان یک مخالف و بعنوان یکی از اعضای کمیسیون تلفیق که با بعضی از جزییات و چارچوب بودجه آشنا شدم بسیار مغایرت‌هایی دیده می‌شود که در همین چارچوب وجود داردخدمتتان عرض می کنم امیدوارم دوستان عنایت بیشتری داشته باشندواقعا ما وقت را اینجا با صحبت کردن با همدیگر هم بسر نبریم فکرنکنیم آقا! یک سخنران دارد صحبتی می‌کند بهرحال ما تصمیم گرفتیم از اول رای چه بدهیم چه ندهیم .
اطلاعاتی که اینجا بحث و صحبت می‌شود می‌تواند به ما جهت بدهد که چگونه تصمیم بگیریم و این تصمیم گیری برای مان بسیارحایز اهمیت خواهد بود. دوستان مستحضر هستند که بودجه یکی ازمهمترین اسناد مالی کشور است که دریافت‌ها و پرداخت‌های دولت وشرکت های دولتی را مشخص می‌کند و مجموعه برنامه ها و سیاست‌های دولت را در خود جای می‌دهد. من سعی می کنم که بحث را در سه محور بتوانم خلاصه کنم یعنی موضوع کلیات بودجه سال 84 را، هم بصورت مغایرت حقوقی ، هم بصورت تحلیلی ، هم بصورت بودجه خیلی مختصر و کوتاه بحث کنم که فقط در چارچوب کلیات بودجه باشد. اما لازم است خدمتتان این مطلب را عرض کنم ، آن‌هایی که اهل برنامه هستند و با برنامه سروکار دارند خیلی خلاصه و مختصرمی خواهم بگویم برنامه حسن پیوندی دارد که بین سیاست ها، اهداف ،روش ها و دستگاه این پیوند را ایجاد می‌کند اما زبان ریاضی که بخواهد برنامه را توصیف کند همین بودجه است . بودجه بعنوان زبان عددی وریاضی برنامه است اگر برنامه‌هایی را که ارتباط دهنده اهداف است اگراین ارتباط دهنده سست و ضعیف باشد قطعا در بیان عددی و ریاضی که همان بحث بودجه باشد دچار مشکل خواهد بود.
بنابراین هم بایستی برنامه برای ارتباط بین اهداف و دستگاه ها وروش ها و وظیفه دولت قوی باشد هم این بیان عددی باید شفاف وروشن باشد لذا باید به هر دو آن توجه کرد امیدواریم در این وقت کوتاه بتوانیم مطلب را ادا کنیم ان شاالله.
دوستان مستحضر هستند حقوق مجلس در بودجه بسیار مهم است یعنی حقوق قوه مقننه در بودجه . اگر از شش مرحله‌ای که از تهیه ،تنظیم ، تدوین ، بررسی ، تصویب ، اجرا و نظارت اگر بخواهیم درنظربگیریم سه مرحله آن مربوط به قوه مقننه است . قوه مقننه ، هم دربررسی بودجه ، هم در تصویب ، هم در نظارت ، چگونه ممکن است مایک نظارت درستی داشته باشیم اگر تصویب درستی نداشته باشیم ،چگونه ممکن است ما یک نظارتی دقیق از مجموعه روند عمرانی یک مملکت داشته باشیم درحالیکه برای بررسی بودجه هیچگونه اطلاعی از حیثیت عملکرد بودجه در سال‌های گذشته نداشته و نداریم و هیچ تفریغی که تا امروز بخواهد دست ما باشد که در گذشته برای عملکردردیف های مختلف تا طرح‌های عمرانی چه اتفاقی افتاد؟ ما براساس چه چیزی تصمیم بگیریم که برای سال‌های آینده چقدر به این بودجه بایستی برای این ردیف ها پول گذاشت یعنی درست مثل این است که یک انسان را... اگر ما هویت داریم بخاطر ریشه‌هایمان است ، اگر یک انسان را با ریشه اش قطع کنیم بگوییم شما برای آینده تصمیم بگیریدچگونه ممکن است که ما ارتباط پولی و عمرانی و پیشرفت کار گذشته رانداشته باشیم بخواهیم برای آینده و ردیف ها و طرح ها و بحث های عمرانی تصمیم بگیریم یعنی یکنوع بی ارتباطی و قطع رابطه بین بررسی کننده و با گذشته لایحه بودجه در سنوات گذشته . این ازهمینجا معلوم است که در بحث کلیات بودجه دچار مشکل و بحران هستیم .
از نظر حقوقی خدمتتان عرض کنم ، براساس اصل (52) قانون اساسی در آنجا بصراحت قید شده که بایستی یک قانون مشخص ومعینی باشد تا بودجه براساس آن قانون نوشته شود و هرگونه تغییر دراعداد و ارقام بودجه باید مترتب بر آن قانونی باشد که نوشته می‌شود.سوال اینجاست آیا تا الان قانون در مجلس در این چند سال گذشته تدوین شده که بودجه براساس آن تنظیم شود؟ یا قبل از اینکه بخواهدبودجه تنظیم و بررسی توسط مجلس شود، آیا دیوان محاسبات یک تفریغی از بودجه‌های سال گذشته و عملکرد سال‌های گذشته را بصورت مکتوب منتشر کرده در اختیار ما گذاشته ؟ تحقیقا بودجه از نظر حقوقی به این دو دلیلی که عرض کردم دچار مشکل است (براساس اصول 55و 52).
درخصوص تغییرات پی درپی که در بودجه اتفاق افتاده همانطورکه خدمتتان عرض کردم واقعا تصمیم گیری را دچار مشکل می‌کند. من چند نمونه خدمتتان عرض کنم مقایسه تطبیقی بودجه امسال با سال‌های گذشته ما را برای تصمیم گیری آینده بسیار می‌تواند کمک کند امابعنوان مثال تعداد فصولی که در سال گذشته بود از (39) فصل (حضارصلوات فرستادند) یک صلوات دیگر هم بفرستید (حضار صلوات فرستادند) صلوات سوم را هم برای سلامتی خودتان و...(یکی ازنمایندگان ـ آقا! صلوات چهارم را برای اتمام فرمایشات شما)درحالیکه به (21) فصل تقلیل پیدا کرده فصول مختلفی در هم ادغام شده یا از هم جدا شده بهرحال مشکل می‌کند و حتی ردیف‌هایی که درسال گذشته برای یک موضوع خاصی اختصاص داده شده بود امسال تغییر کرده به یک موضوع دیگر که برقرار کردن ارتباط منطقی و یک مقایسه تطبیقی را بین ردیف‌های مختلف و طرح‌های متفاوت جدامشکل می‌کند و وقت بسیاری را می‌گیرد که بشود درحقیقت این تطبیق را انجام داد. من بعنوان نمونه دو، سه مطلب کوتاه خدمتتان عرض می کنم .
مثلا در سال 83 درآمد عمومی به ردیف (110) و (102) واریزمی شد، درحالیکه در سال 84 همین درآمد عمومی به حساب (110791) واریز می‌شود فروش ارز به نرخ روز در سال 83اختصاص داده شده به ردیف (810100) درحالیکه در سال 84اختصاص دارد به ردیف (210101) یا درآمد حاصل از کشتارگاه های کشور در سال 83 به ردیف (503653) اختصاص داشت درحالیکه در سال 84 به ردیف (135500) انتقال یافت همین تغییرات بسیارگسترده ای که در طول برنامه اتفاق افتاد واقعا کار را برای بررسی کردن مشکل می‌کند. نبود هرگونه اطلاعات و گزارش عملکرد سال‌های قبل هم عرض کردم که کار را برای نمایندگان برای بررسی ، مشکل می کندو لذا بیشتر اوقات نمایندگان صرف چانه زنی می‌شود بین دولت ومجلس و حتی بین اعضای نمایندگان محترم در کمیسیون‌های مختلف ،چه در کمیسیون‌های تخصصی و کمیته ها و کمیسیون بعبارت دیگربودجه های مندرج در تبصره ها بیشتر بصورت توافقی کم و زیادمی شود نه براساس یک عملکرد از گذشته . این می‌تواند قطعابرای سال آینده دچار مشکلات زیادی شود و با توجه به اینکه عرض کردم دیوان محاسبات هم موظف است که بودجه سال ها را تفریغ کند یعنی عملکرد سال‌های گذشته راهم در اختیار نمایندگان قرار دهد تانمایندگان بتوانند یک تصمیم جدی بگیرند.
بحث بعدی بسیار حایز اهمیت است ، بحث بودجه شرکت‌های دولتی است . برادران من ! خواهران محترم ! عنایت داشته باشید ازیکطرف شعار می دهیم که ما می خواهیم دامنه دولت را کم و کوچک کنیم اما از طرف دیگر عملکرد ما در بودجه نویسی و در همین کلیات بودجه نشان می‌دهد که (1/68) درصد اعتبارات کل کشور مربوط به شرکت‌های دولتی است . اگر قرار بر این باشد که شرکت‌های دولتی دامنه اش کوچکتر شود و دولت بعنوان یک تصدیگر نباشد، بیشترناظر باشد تا بعنوان تصدیگری ، (9/52) درصد به اعتبار شرکت‌های دولتی نسبت به سال گذشته افزایش داشتیم . اگردولت در برنامه امسال براساس آنچه که از بودجه آورده شده اگر (15) هزار میلیارد قرار شدکه دستگاه‌های دولتی یا بعضی از شرکت‌های دولتی بفروش برسد محاسبه کنید که (9/52) درصد افزایش اعتبار دولتی چند برابر فروش دستگاه دولتی می‌شود یعنی دولت در این صدد نیست که بخواهددستگاه را کوچک کند بلکه در صدد این است که دستگاه بیشترگسترش پیدا کندهم در بعد هزینه‌ای آن و هم در بعد تملک دارایی‌ها ودرایی های سرمایه‌ای آن .
از شرکت‌های دولتی که عرض کردم چهار رده شرکت‌های دولتی ،شرکت‌های دولتی بطور کلی (86) درصد از (68) درصد را شامل می‌شود که رشدی معادل (59) درصد دارند.
بودجه بانک ها (9/7) درصد از (68) درصد است که رشدی معادل (27) درصد دارد، شما کجای طرح‌های عمرانی را شاهد هستید که رشد (27) درصدی داشته باشد؟ کجای طرح‌های عمرانی را شاهدهستید که این همه داد می زنیم ، بحث می کنیم که طرح ها درحقیقت بایستی به اعتقاد من در کتاب رکورد جهانی یا همان گیراسپورت بایستی ثبت بشود که طرح ها چند سال طول می کشد، بعنوان طولانی ترین طرح ها برای اجرا در کتاب رکورد جهانی باید این طرح‌های ما ثبت بشود!
کدام طرح عمرانی را ما سراغ داریم که رشدی معادل (30)درصد، (40) درصد داشته باشد، درحالیکه بودجه شرکت‌های دولتی وبانک ها از این رشد برخوردار هستند. بودجه بیمه‌های دولتی هم (10)درصد و موسسات انتفاعی دولتی هم در مجموع (6/24) درصد دارندلذا این هم جا دارد که در آن بررسی بشود. عزیزان من ! شما اگر دقت بکنید، در ادبیات گویشی برادرانی که بعنوان موافق صحبت کردند(نمی خواهم بطور کلی بگویم ) نوعا نقد و انتقاداتی به وضعیت بودجه یعنی حتی موافق هم بر این تایید می‌کند که برای این بودجه نقدهای زیادی است ، ضمن تایید کلیات آن ، نقدهای زیادی دارند. ما معتقدیم که این خانه را باید از بن اصلاح کرد، نمی شود چارچوب خانه درحال ترک خوردن باشد، بعد ما انتظار داشته باشیم که آرایش و دکوراسیون داخل خانه را تنظیم بکنیم .
بررسی بودجه در شرکت‌های دولتی توسط کمیسیون تلفیق ، نکته بسیار زیبا و مهمی است ، عزیزان من ! ما می خواهیم کار یکساله رایک شبه انجام بدهیم ، وضعیت بررسی بودجه در کمیسیون‌های مختلف و در کمیسیون تلفیق درست شبیه آن کسی است که در کنکورمی خواهد شب امتحان درس بخواند، بودجه اگر بعنوان سند ملی وسند مالی کشور است (70) درصد وقت مجلس باید برای صرف تصویب بودجه باشد، بودجه خوب را می‌شود بد اجرا کرد، امامطمین باشید که بودجه بد را نمی شود بهیچوجه خوب اجرا کرد، ماباید برای بودجه وقت بگذاریم ، نه اینکه گاهی وقت ها تا (2) شب بنشینیم کار کنیم و بعد در یک حالت خستگی فقط این اعداد و ستونهارا جمع و زیاد بکنیم و با چانه زدن همدیگر را قانع کنیم ، با قانع کردن بودجه که نمی شود اقتصاد مملکت را احیا کرد و این سوراخ های بسیار بزرگی که در پیکره دستگاه‌های اجرایی و عملیاتی مملکت است آنرا ترمیم بخشید، واقعا چرا نمی شود بررسی کرد، تعداد شرکت‌های دولتی اگر آمار هم درست باشد، دولت در نزدیک به (2) هزار شرکت سهیم است (نایب رییس ـ چیزی از وقت شما باقی نمانده است ) چشم قربان ! (500) شرکت بیش از (50) درصد سهم دارد و بیش از(1500) یا قریب به (1500) شرکت زیر (50) درصد سهام دولت است که بر روی آن هیچ حاکمیتی هم ندارد، هیچ مدیریتی هم ندارد.آیا می‌شود در ظرف دو روز یا در ظرف یک هفته بودجه (2) هزارشرکت را بررسی کرد؟ من و شما اینجا بعنوان نمایندگان مردم ، امین مردم ، مردمی که در پشت این چارچوب نشسته اند و به حرفهای من وشما گوش می‌کنند، منتظر هستند که ما چه کار مهمی را می خواهیم برایشان انجام بدهیم ! از بلوچ در سیستان گرفته ، عرب در خوزستان ،کرد در کردستان و ترک در آذربایجان و گیلک در گیلان و مازندران منتظر هستند مجلس هفتم که بعنوان مجلس اصولگرا خودش را لقب داده ، چه هدیه ای برای مردم دارد؟ کجای زندگی مردم را می خواهداصلاح کند؟
بودجه بعنوان اولین سنگ بنای اصلاح ساختار اقتصادی مملکت است ، اینرا کوچک نگیریم ، نگوییم که بعدا درست می کنیم و جزییات آنرا درست می کنیم ، باید از زیر و بن درست کرد و بنظر من هیچ اتفاقی هم نخواهد افتاد. کلیات را به دولت برگردانیم ، با توجه به اطلاعاتی که موجود است ، برای دو ماه یا سه ماه ، کمتر یا بیشتر، در یک طرح دوفوریتی ... (نایب رییس ـ وقت شما تمام است ) چشم فقط یک دقیقه !
آخرین نکته ام راجع به اوراق مشارکت و بحث ردیف‌های متفرقه است ، دوستان مستحضر هستند ردیف‌های متفرقه چه معنا دارد،ردیف‌هایی که دولت می‌دانیم می خواهد چه کار بکند، اما دستگاه اجرایی آنرا نمی شناسد، بسیاری از ردیف‌های متفرقه است که بر آن دستگاه تعریف شده ، چه اشکالی دارد که برای خرج کردن بایستی قانون داشت و مجوز داشته باشد. ردیف‌های متفرقه را برگردانید به دستگاه‌هایی که مجری آن هستند. یا در بحث اوراق مشارکت ، ما ازاین طرف شعار می دهیم که بحث خصوصی سازی ، اما کدام خصوصی سازی که بخواهد یک کار تولیدی انجام بدهد، بخواهد روی طرحی سرمایه گذاری بکند که اگر کمتر از (35) درصد برای آن سوددرنظر بگیرد امکان ندارد که بتواند با اوراق مشارکت رقابت بکند لذااین ها بحث های جدی است که در بودجه باید پیش بینی بشود، به همین دلیل بنده بعنوان مخالف با کلیات دولت خدمتتان مطالبی را عرضه داشتم . والسلام علیکم و رحمه الله
(تعدادی از نمایندگان ـ احسنت )
نایب رییس ـ خیلی متشکر، موافق بعدی را دعوت کنید، منتهااولا بنده از موافقین و مخالفین محترمی که آماده باشند که از صحبت صرفنظر کنند تشکر خواهم داشت و ضمنا از دوستانی که می خواهندطرح بحث داشته باشند استدعا می کنم هر قدر امکان دارد بحثشان رافشرده تر مطرح بفرمایند تا از وقت استفاده بیشتری را داشته باشیم . باتشکر (ندیمی ـ تذکر دارم ) جناب آقای ندیمی تذکر لازمی دارند!تذکرشان لازم است ؟ مثل اینکه می فرمایند لازم نیست ! آقای ندیمی بفرمایید.
ایرج ندیمی ـ جناب آقای ابوترابی ! ناطق محترم جناب آقای دکتر نعمت زاده در رابطه با چانه زنی ، بخصوص در رابطه با کمیسیونهاو کمیته ... (نایب رییس ـ ببخشید! این ماده چانه زنی کدام است ؟)عرض می کنم ، ماده (77) است ...
نایب رییس ـ آقای ندیمی (77) وارد نیست ، ببخشید!
ندیمی ـ اول عرض کنم ، شما ببینید من ...
نایب رییس ـ ماده (77) باید شخص ... شما که جزو چانه زنهانیستید، نفر بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی جناب آقای قاسم زاده هستند، نفردهم از موافقین ، بفرمایید.
حسینعلی قاسم زاده ـ بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام و خسته نباشید خدمت همکاران محترم و با تشکراز زحمات دوستان در سازمان مدیریت و برنامه ریزی و همکاران گرامی در کمیسیون تلفیق ، به بیان نظرات خویش می پردازم .
لایحه بودجه سال 1384 در عین داشتن اشکالات زیر:
الف ـ گرچه بودجه عمومی دولت که همان درآمد دولت است ،مبلغ (500) هزار و (226) میلیارد ریال پیش بینی شده است ولی بایداذعان و اعتراف نمود که درآمد واقعی رقمی در حد (270) هزار و(158) میلیارد ریال می‌باشد، چرا که (230) هزار میلیارد ریال آن ازطریق واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی تامین می‌شود که درحقیقت نباید از آن تلقی درآمد نمود و انصافا با این درآمد، رسیدن به اهداف مشخص ، در برنامه و نیز چشم انداز بیست ساله غیرممکن بنظر می‌رسد.
ب ـ در لایحه بودجه 1384 اعتبارات استانی به مبلغ (60) هزار و(500) میلیارد ریال پیش بینی گردید که این خود بیانگر عدم توجه به برنامه توسعه سوم است که پیش بینی نمود می‌بایست تا آخر برنامه ، به (50) درصد می رسید، درحالیکه هم اکنون زیر (20) درصد می‌باشد.
ج ـ اعتبارات عمرانی در لایحه بودجه به مبلغ (104) هزار و(689) میلیارد ریال پیش بینی گردید که تقریبا (20) درصد از کل بودجه عمومی را تشکیل می‌دهد که با توجه به تجارب گذشته ، ازجمله سال 1383 که زیر (40) درصد تخصیص یافته است ، خودبیانگر غیرواقعی بودن آن است ، اولا و ثانیا... (نایب رییس ـ آقای قاسم زاده ! مخالفین مطالب شما را می‌گویند، شما همان بحث موافقتان را...) نه ، الان به بحث اصلی می رسم ، چشم . این سهم بسیار پایین بودجه عمرانی نسبت به بودجه جاری و هزینه‌ای رشد پیش بینی شده در برنامه چهارم چگونه اتفاق می افتد؟
د ـ اعتبار پیش بینی شده در ردیف‌های متفرقه به مبلغ (201) هزار و(101) میلیارد ریال که قریب به نیمی از بودجه عمومی را تشکیل می‌دهد که خود دال بر غیر کارشناسی قوی بودن لایحه یا حداقل رایحه گریز از پاسخگویی صریح نسبت به هزینه بیت‌المال می‌باشد.
در عین داشتن اشکالات فوق‌الذکر، لایحه بودجه 1384 دارای جهتگیری های مثبت مختلف است که موجب موافقت اینجانب با لایحه بودجه 1384 گردیده که در ذیل به آن‌ها می پردازم :
1 ـ توجه به اقشار آسیب پذیر جامعه بویژه بیمه روستاییان و کمک به پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی و ساماندهی آسیب دیدگان اجتماعی ، بویژه کودکان خیابانی و بی سرپرست و دختران و زنان پناه جو و توانمندسازی و کاهش فقر افراد نیازمند به مغتضای بندهای «الف »، «ب »، «ص »، «ض » و «ط » و براساس آنچه تحت عنوان شماره (1)بند «الف » ماده (3) برنامه توسعه چهارم به شرح زیر آمده است :
کمک مستقیم و جبرانی از طریق نظام تامین اجتماعی به اقشارآسیب پذیر در جای دیگر، افزایش پوشش بیمه‌های اجتماعی با توجه خاص به روستاییان و عشایر و پوشش کامل صددرصد جمعیتی ازبیمه همگانی پایه خدمات درمانی و در راستای تایید این جریان درذیل بند «الف » تبصره (15) لایحه بودجه سال 1384 چنین آمده است : «وزارت رفاه و تامین اجتماعی مکلف است کلیه روستاییان واهالی شهرهای با جمعیت کمتر از (20) هزار نفر را که تحت پوشش هیچ نوع بیمه خدمات درمانی نمی باشند بطور رایگان از محل اعتبارردیف (129109) تحت پوشش خدمات درمانی قرار داده و حداکثرظرف نیمه اول 1384 دفترچه بیمه درمانی آنان را صادر و تحویل نماید».
2 ـ توجه به نقش زنان در توسعه کشور و تقویت نهاد خانواده وگسترش فرهنگ و معارف اسلامی در میان جوانان به مغتضای بند«الف » و بندهای الحاقی تبصره (16) و براساس بند «الف » ماده (54)قانون برنامه توسعه چهارم و بند «ج » ماده (101) تحت عنوان «وتوانمندسازی زنان از طریق دستیابی به فرصت‌های شغلی مناسب » این هم از جمله عوامل تاییدکننده لایحه بودجه است .
3 ـ توجه به ازدواج و مسکن جوانان و تضمین یارانه‌های مختلف برای اقشار آسیب پذیر و هدفمند کردن یارانه ها به مغتضای تبصره (15) و براساس بند «و» ماده (95) توانبخشی رایگان و تامین مسکن ارزان قیمت .
4 ـ نگاهی ویژه به توسعه گازرسانی به شهر و روستا و با اولویت مناطق روستایی و پیش بینی ارایه تسهیلات و اخذ حق انشعاب آب وبرق و گاز و فاضلاب بصورت اقساط پنجساله به مغتضای بندهای «ز»و «ش » تبصره (11).
5 ـ نگاه خاص و پیش بینی پنج در هزار ارزش نفت خام تولیدی جهت توازن منطقه‌ای و شهرستان‌های توسعه نیافته به مغتضای ذیل بند«ب » تبصره (11).
6 ـ نگاه ویژه به وضعیت گردشگری و گسترش ایرانگردی وجهانگردی و حفظ میراث فرهنگی و نیز رشد (41) درصدی درآمدهای مالیاتی در بودجه سال 1384 در راستای تحقق ماده (2)برنامه توسعه چهارم که دولت را مکلف کرده است سهم اعتبارات هزینه‌ای تامین شده از محل درآمدهای غیرنفتی دولت را به گونه‌ای افزایش دهد که تا پایان برنامه چهارم اعتبارات هزینه‌ای دولت بطورکامل از طریق درآمدهای مالیاتی و سایر درآمدهای غیرنفتی حاصل شود.
7 ـ جهتگیری در راستای اعمال سیاست خصوصی سازی به مغتضای تبصره (8) و براساس ذیل ماده (6) برنامه توسعه چهارم که عبارت از این است : به دولت اجازه داده می‌شود از همه روش‌های امکانپذیر، اعم از مقررات زدایی ، واگذاری مدیریت ، نظیر اجاره ،پیمانکاری عمومی و پیمان مدیریت و مالکیت نظیر اجاره به شرط تملیک ، فروش تمام یا بخشی از سهام ، واگذاری اموال ، تجزیه به منظور واگذاری ، انحلال و ادغام شرکت ها استفاده شود و کل ماده (7)برنامه توسعه چهارم .
در خاتمه من این جمله را خدمت دوستان عرض می کنم ، واقعا ازجمله چیزهایی که می‌تواند در راستای تقویت لایحه بودجه سالانه تلقی بشود همخوانی لایحه بودجه با سیاست کلی بیان شده در برنامه توسعه چهارم است . من یک دقت نظری که داشتم ، احساس کردم به اینکه جهتگیری کلان و کلی لایحه بودجه ، در راستای تحقق اهدافی است که در برنامه توسعه چهارم آمده ، گرچه ما از نظر کمی محدودیت داریم و این هم به منابع درآمدی ما برگشت می‌کند.
والسلام علیکم و رحمه الله
نایب رییس ـ بسیار متشکر از اینکه رعایت وقت را نمودید.مخالف بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی آقای کلهر بودند که وقتشان را به خانم شایق دادند، خانم شایق بفرمایید.
عشرت شایق ـ بسم الله الرحمن الرحیم
ضمن عرض خسته نباشید به کلیه همکاران محترم ، خواهش من این است که با توجه به اینکه شیفت سوم کاری ما شروع شده و طبیعتاخستگی مضاعفی عزیزان همکار را بنوعی در مجلس نشستن ، خواهش من این است که زحمت سه و نیم ساعته ، بنده که با (15) نفر ازمخالفین تلاش کردم (بالاخره آقای کلهر موافقت کردند که وقتشان رابه بنده حقیر بدهند و صحبت بکنم ، ضمن تقدیر و تشکر از آقای کلهر)خواهش من این است که حداقل تلاش سه و نیم ساعته که بنده صبح انجام دادم یکمقدار مورد توجه قرار بگیرد تا ان شاالله ایراداتی هم که به صحبت های بنده وارد است با مشاورت دوستان ان شاالله اصلاح بکنم .
بسم الله الرحمن الرحیم
بودجه آینده مملکت ایران اسلامی ما دارای یک ماده واحده و(20) تبصره است ، آنچه بعنوان اصل بودجه مطرح است همان ماده واحده است که در آن میزان پیش بینی درآمدها و برآورد هزینه ها آمده است ، مجلس می خواهد بودجه را تصویب کند، نه برنامه را، اغلب مطالبی که بعنوان محتوای تبصره ها مطرح شده ، ماهیت برنامه‌ای دارد، نه بودجه‌ای ، بیشترین وقت مجلس متاسفانه به تصویب تبصره ها، آن هم با آن حجم زیاد پیشنهادات می گذرد و کسی درموردماهیت اصلی بودجه که مساله برآورد هزینه و پیش بینی درآمد است کاری ندارد. چرا با وجود اشکالات متعدد وارد بر بودجه سال 1384هاله‌ای از توجیه بر آن سایه افکنده است ؟
برادران ارجمند و خواهران عزیز، نمایندگان محترم ! همانطور که مستحضر هستید روزها و ماه‌های قبل طبق نطقی که بنده داشتم ودرخواستی که از هیات رییسه محترم و همچنین کمیسیون‌های اقتصادی و دیوان محاسبات کل کشور داشتم و خواستم ، درخصوص ادعای نقض اصول (53)، (44) و (45) قانون اساسی در بودجه سالانه اظهارنظر کنند، متاسفانه هیات رییسه مجلس و کمیسیون ها سکوت پیشه کردند و اظهار نظری ننمودند و خوشبختانه رییس محترم دیوان محاسبات جناب آقای دکتر رحیمی قفل سکوت را شکست و طی نامه‌هایی به مسوولان کشور اعلام نمودند این نقض صورت گرفته است و از طریق دادسرای دیوان درحال رسیدگی جبران ضرر و زیان و بازگشت میلیاردها ریال وجوه به خزانه داری کل می‌باشد.
از قرار اطلاع ، ریاست محترم دیوان محاسبات نامه‌هایی به روسای قوا ارسال نموده و آن‌ها را از استمرار نقض اصول (53)، (45)و (44) قانون اساسی مطلع و حتی تصریح نموده اند که اگر حداقل وجوه حاصل از فروش نفت خام در داخل سود معاوضه سوآپ ،فروش نفت خام بیع متقابل در سال‌های 1381، 1382، و 1383 به خزانه واریز کنند، همین اقدام کوچک اگر عملی شود اصلا در سال آینده ما کسری بودجه نخواهیم داشت و از همه مهمتر، در تاریخ 1383/12/06 روز پنجشنبه مجددا سردبیر روزنامه رسالت ادعایی بسیار تعجب آور نمود، ادعایی که بسیاری از افراد بی اعتنا از آن گذشتند، ایشان در ادعانامه خود آورده است : در برآورد سود شرکت بازرگانی نفت ایران نیکو از مجموعه شرکت‌های اقماری وزارت نفت درسال های 1378 و 1379 (1400) درصد و (1600) درصد خطاصورت گرفته است ، مفهوم این گزارش ، تحقیر و به سخره گرفتن دولت ، مجلس و شورای نگهبان به هنگام تصویب بودجه سال‌های 1378 و 1379 است و اگر ضریب خطای (30) درصدی ، (50)درصدی و صددرصدی در اینجا مشاهده می شد قضیه فرق می‌کرد،ضریب خطای (1400) درصدی و (1600) درصدی قابل تامل است . از آنجا که ادعای نویسنده مقاله تاکنون درست از آب در آمده ومطابق با واقع بوده ، اکنون مسوولین و دست اندرکاران بودجه ومحاسبات کشوری به صحت آن نیز اذعان دارند، سوال مهم و اساسی که مطرح است این است ، بودجه یعنی پیش بینی درآمد و برآوردهزینه ، چگونه ممکن است در پیش بینی ها چنین خطایی صورت گیرد،آیا این خطاها اگر تکرار شده باشد و در پیش بینی دیگر درآمدهای دولت ، باز هم این خطا تکرار شود چگونه می خواهیم این بودجه راتصویب کنیم ؟
آیا این ضریب خطا وهن دولت و مجلس نیست ؟ آیا این ضریب خطا غفلت سهوی از حقوق حقه مردم نیست ؟ آیا این ضریب خطاعمدی در سرنوشت اقتصادی کشور نیست ؟ اگر پیش بینی درآمدها وبرآورد هزینه ها با ضریب خطای صددرصدی و (1500) درصدی صورت می‌گیرد و اعداد و ارقام موجود در جداول بودجه واهی وتصویب ما امری بی ارزش است ، بر این مبنا کسری بودجه کشورغیرواقعی است ، اگر ما چنین بودجه‌ای را تصویب می کنیم ستم بزرگی به این ملت خواهیم کرد، ما امسال با تصویب تثبیت قیمت ها و بازگشت به نرخ‌های مقطع زمانی شهریور 1383 نمی توانیم در تعیین نرخ ارز،در اعمال نرخ مرجع ارز در سال 1384 به مبلغ (9095) ریال رابپذیریم ، مفهوم پذیرش این نرخ نقض قانون تثبیت قیمتهاست ، ماچگونه می‌توانیم قانونی که خودمان تصویب کردیم ، آنرا نقض کنیم ،قانونی که بارقه امید در دل مردم ایجاد کرده است ، با شیوه‌ای بسیارناصحیح نقض و تورم بالا را به گرده این مردم صبور و فهیم وارد کنیم .
قانونی که وقت زیادی از مجلس را به خود گرفت ، آنرا به راحتی هدر دهیم . اولا تعیین نرخ ارز به عهده مجلس و دولت نیست ، این کارمهم به موجب قانون به عهده بانک مرکزی است ، ثانیا اگر قرار باشددولت و مجلس آنرا تعیین کنند براساس قانون تثبیت قیمت ها باید نرخ مرجع ارز با نرخ مرجع همین سال باشد و افزایش بودجه شرکت‌های دولتی نیز در مقام نقض قانون تثبیت قیمتهاست ، چرا که افزایش قیمت کالاهای تولیدی در برخی از بنگاه‌های دولتی غیرقانونی است ، چرا که معمولا با درصدهای بالا صورت می‌گیرد، قیمت تمام شده کالاهامشخص است و اخذ سود (400) درصد و (500) درصد ستم به مصرف کنندگان است که برحسب تصادف امروز (9) اسفند مصادف است با روز ملی حمایت از مصرف کنندگان که ان شاالله عنایت داشته باشیم
سودهایی که نه به خزانه می‌رود و نه مالیات آن احصا می‌شود،راه حل معقول برون رفت از این بن بست آن است که ما برای اولین باردر تاریخ انقلاب اسلامی جسارت رای مخالف به این بودجه را داشته باشیم ، یا از دولت بخواهیم لایحه خود را پس بگیرد، در عوض با ارایه یک طرح سه فوریتی ، ماده واحده‌ای بتصویب مجلس محترم برسد که متکی به قانون تثبیت قیمت ها و به منظور تثبیت نرخ ها برمبنای قیمت‌های مندرج در مقطع زمانی شهریور 1383 باشد، در این طرح قانونی ، ماده واحده به تبصره‌های قانون بودجه سال 1383 نیز در سال 1384 به قوت خود باقی بماند و دولت آینده و مجلس در ششماهه اول سال 1384 با انجام کار کارشناسی و رجوع به گزارش‌های نهادهای نظارتی که متاسفانه در بستر نظارتی خود، کارکرد خود را تاکنون آنطور که بایدو شاید نداشته اند، همچون دیوان محاسبات و سازمان حسابرسی ،اعداد و ارقام پیش بینی درآمدها و برآورد هزینه ها را با ضریب خطای کمتری و نزدیک به واقع محاسبه و عملیاتی کنیم .
سرنوشت بودجه سال آینده در این مجلس تعیین می‌شود،سرنوشت بودجه‌ای که متاسفانه ، با عرض معذرت و همچنین تشکر ازتمامی همکارانی که به مخالفت یا موافقت صحبت کردند، بنده متعجبم ، مجلسی که نزدیک به (15) نفر اقتصاددان دارد تا الان غیر ازآقای مصباح که از آقای یحیی زاده وقت گرفتند، بقیه اقتصاددانان مجلس در سکوت بسر می برند، من متعجب از این هستم که اقتصاددانان مجلس در موافقت و مخالفت با این بحث ، چرا هیچ صحبتی نداشتند، این سکوت چه معنا و چه ... و از فراکسیون اصولگراو هیات رییسه فراکسیون اصولگرا به شدت گلایه مند هستم که برای «ترک سل » و «تاو» جلسات متعدد گذاشتیم ، آیا بودجه سال 1384 به اندازه قرارداد «تاو» یا «ترک سل » ارزش نداشت که ما دور هم جمع بشویم و مقداری با هم صحبت کنیم ؟ (نایب رییس ـ خانم شایق !درمورد کلیات بودجه شما باید بحث کنید) حاج آقا! حالا اینجا گلایه هم صورت می‌گیرد، اشکالی ندارد، از من بهتر هم آقایان گفتند. من متعجبم ! خوب این حرف و درد است ، ما رییس مرکز پژوهش‌های مجلس که بنوعی مغز اقتصاد و متخصص در عرصه اقتصاد هستند،انتظار داشتیم بعنوان کسی به مجلس در این جایگاه نظریه بدهد و قبل از اینکه در رسانه ها صحبت بکنند، در مجلس امروز اعمال نظرمی کردند، موافق یا مخالف ، این انتظار حق طبیعی ماست و این گلایه را هم حق طبیعی ماست که همینجا خدمت دوستان برسانیم (نایب رییس ـ جایش اینجا نیست ، جای اینجا نقد لایحه است ) چرا سکوت انجام شده ، ما در مقابل مردم ... اشکالی ندارد، حالا ما ادامه می دهیم ...(نایب رییس ـ چارچوب آیین‌نامه مجلس بحثتان را ارایه کنید که قانونمداری را ان شاالله رعایت کنیم ) ان شاالله.
بودجه‌ای که عملیاتی نشود و هزینه‌های سال‌های قبل کنترل کیفی نشود و نیازهای سال آتی بطور واقعی و طبقه بندی شده براساس این کنترل کیفی برآورد و استاندارد نگردد، مفید به توسعه پایداراقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی نخواهد بود، هر چند کمیت ردیف‌های آن جابجا شده باشد، این نوع بودجه نمی تواند رضایتمندی مردم را فراهم کند که عدم رضایت مردم از زندگی روزمره ، وضعیت اقتصادی ،اجتماعی ، آفت جدی برای نظام بشمار می‌آید. بهمین دلیل اشتغال ،افزایش درآمد سرانه ملی ، سرمایه گذاری بخش خصوصی ، فراز ونشیب اقتصاد بیمار کشور را نجات نخواهد داد، در همین مسیر برای زنان که بیش از (50) درصد جامعه را تشکیل می‌دهند و نقش مهمی درتحکیم خانواده و فعالیت سرنوشت ساز از بخش اقتصادی و اجتماعی و علمی را به عهده دارند، فکری جدی نشده است که براساس آن بدوراز افراط و تفریط بتوانند با تکیه بر حقوق و وظایف زن و مرد درخانواده در اثر فشارهای اقتصادی روزمره سلامتی روانی و جسمی آنهابه مخاطره نیفتد.
اینک در پایان توجه همکاران را به چند نکته و سوال جلب می کنم :
چگونه در پیشگاه خداوند درمورد این امانت عظیم یعنی بودجه جوابگو خواهیم بود؟ چگونه با تصویب اینچنین بودجه‌ای که قانون مصوب خود ما را یعنی تثبیت قیمت ها را نقض خواهد کرد برابری خواهیم کرد و جوابگو خواهیم بود؟
چگونه جواب ناله های مادری که از رنج گرسنگی اشک می ریزد راخواهیم داد؟
چگونه جواب زنان بی سرپرست ، کشاورزان آسیب دیده ، جوانان بیکار، دختران سرگردان را خواهیم داد؟
چگونه جواب آسیب دیدگان سیل ، زلزله و برف را خواهیم داد؟چگونه جواب مطالبات بحق مردم را عرصه فرهنگ و هنر را خواهیم داد؟ جواب کارمندان دولت که حقوق ناچیزی دریافت می‌کنند وبازنشستگان که خود را در فلاکت می بینند و حقوقی که دریافت می‌کنند اول مالیات آن کسر می‌شود را چگونه خواهیم داد؟ جواب فرهنگیان منتظر و کارگران شریف را چگونه خواهیم داد؟ جواب کسانی که چشم انتظار پایان پروژه‌های عمرانی کشور هستند را چگونه خواهیم داد؟ جواب مریضان بی دارو را و قالیبافانی که در کارگاه‌های نمور رنج می برند را چگونه خواهیم داد؟ جواب دانشجویان ،پژوهشگران ، فرهیختگان و نخبگان جامعه را چه کسی خواهد داد؟
آیا شرکت ها و بنگاه‌های دولتی که سود به خزانه واریز نمی کنندجوابگو هستند؟ آیا بانک‌های دولتی که سود و مالیات به خزانه دولت واریز نکرده اند جوابگو هستند؟ آیا شرکت ملی نفت که هنوزاساسنامه اش در بعد از انقلاب در مجلس شورای اسلامی بتصویب نرسیده ، پتروشیمی و گاز جوابگو خواهد بود؟ آیا هر کس که درمسوولیت اقتصادی می‌باشد می‌تواند جواب بدهد؟
اما ما نمایندگان مردم با دقت در کلیات بودجه و جزییات آن ،اعاده حق مردم را داشته باشیم تا شرمنده خداوند و امت و امام مان نباشیم و در پایان سال با تصویب بودجه‌ای که تحقق کننده اصول (53)، (44) و (45) قانون اساسی باشد شادی را به منازل مردم فهیم وصبورمان ببریم و سرافراز به مسوولیت خدمتکاری مردم بپردازیم .والسلام علیکم و رحمه الله
(عده‌ای از نمایندگان ـ احسنت )
نایب رییس ـ متشکر، موافق بعدی را دعوت بفرمایید.
منشی (محبی نیا) ـ موافق بعدی جناب آقای فرهنگی هستند.
نایب رییس ـ تا موافق محترم تشریف بیاورند، من بار دیگر ازبرادران و خواهرانی که طرح بحث دارند خواهش دارم در چارچوب نقد لایحه بودجه دولت بحثهایشان را بعنوان موافق و یا مخالف ارایه بفرمایند. آقای فرهنگی بفرمایید.
محمدحسین فرهنگی ـ بنام آنکه جان را فکرت آموخت
در آغاز ارادت خالصانه خود را حضور همه همکاران محترم ،اعضای محترم کمیسیون تلفیق و همکاران حاضر دولت اعلام می‌دارم .
در ارتباط با لایحه بودجه آنچه که تاکنون شاهد بودیم ، مواجه شدن مجلس با بودجه‌ای بود که ویژگی‌های خاصی داشت . بنظرمی رسید امکان هرگونه تحول جدی برای کسانیکه مشتاق تاثیرگذاری های اساسی در کشور می‌باشند وجود ندارد. تعیین قیمت بالاتر از قیمت رایج فعلی در محاسبات بودجه یعنی (9090) ریال ،تعیین بالاترین رقم ممکن برای هر بشکه نفت یعنی (28) دلار،افزایش هزینه ها و آثار محسوس نگرش بخشی از جمله مشخصات بودکه دانایی محور بودن بودجه را با اشکال مواجه می ساخت . هرچندکمیسیون تلفیق مدیریت زمان مناسبی اتخاذ نکرد، اما مداخله دوعنصر یعنی همراهی مسوولانه همکاران دولت و تعامل مثبت آنان درکنار تلاش مسوولانه نمایندگان محترم عضو کمیسیون توانست انفعال در بررسی لایحه را بسمت و سویی رهنمود سازد که نتایج قابل قبولی را رقم زند. انتظار عمومی آن است که اتفاقات جدیدی در زمینه‌های اولویت دار مانند اشتغال ، سلامت ، رفاه عمومی ، کنترل تورم ، عمران وآبادانی کشور رخ دهد، بگونه‌ای که شرایط زندگی در بخش‌های مختلف بسمت و سویی هدایت شود که آثار آن برای همگان مشهود باشد.
بنوبه خود از اتفاقاتی که می‌توانست سرعت نیل به این مطالبات بحق عمومی را تحقق عملی بخشد، راضی نیستم ، اما در این فرصت محدود و با توجه به مجموع شرایط حاکم بر کشور، بودجه تنظیم شده بعد از اصلاحاتی که در روند بررسی تحقق خواهد یافت ، گامی رو به جلو محسوب می‌شود. فهرست برخی از اتفاقاتی که در سال آینده براساس بودجه تنظیمی شاهد آن خواهیم بود چنین برمی شمارم :
1 ـ ایجاد انضباط اقتصادی در بخش‌های مختلف و پرهیز از برخی فعالیت‌های موازی و ریخت و پاش ها.
2 ـ پیش بینی قابل تقدیر برای اجتناب از تاخیر در پرداخت حقوق کارکنان بخش‌های مختلف دولت و بخش عمومی .
3 ـ توجه مناسب به مناطق محروم و روستایی بمنظور رونق وتوسعه بخش کشاورزی و روستایی .
4 ـ اهتمام به بزرگداشت و تجلیل مناسب از ایثارگران و تقویت بسیج .
5 ـ تحقق گامی اساسی برای تامین بیمه همگانی بگونه‌ای که سه پنجم کسانی را که تحت پوشش نیستند در بر خواهد گرفت .
6 ـ حرکت برای ایجاد نظام پرداخت حقوقی مناسب برای فرهنگیان ارجمند به تناسب مقدورات کشور.
7 ـ پشتوانه قرار دادن درآمدهای مشکوک‌الوصول در حجمی قابل توجه یعنی (3500) میلیارد تومان برای کلیت بودجه که نوید یک صندوق ذخیره ریالی را می‌دهد و آرامش خاصی به بودجه خواهدبخشید.
8 ـ تصمیم جابجایی فصول و اعتبارات بسمت فصل یکم ومقداری بسمت فصل ششم .
9 ـ توجه نسبتا متوازن به بخش‌های مختلف بویژه بخش عمران .
10 ـ تاکید بر اتمام پروژه ناتمام در کشور.
11 ـ افزایش بعد نظارتی بر هزینه کرد اعتبارات دستگاه ها.
12 ـ شفاف کردن درآمدها و افزایش متناسب آن‌ها.
در کنار این تحولات امیدواریم در بررسی تبصره ها و ردیفهااتفاقات دیگری مانند موارد زیر رخ دهد:
اول ، افزایش تاکید بر توزیع عادلانه خدمات و امکانات در سطح کشور.
دوم ، اجرایی کردن ماده سوم برنامه چهارم توسعه که به طرح تثبیت قیمت کالاها و خدمات دولتی معروف شد با اتخاذ تدابیرمناسب و احکام و تکالیف مربوط که موارد مذکور در لایحه کافی نیست .
سوم ، حرکت جدی برای حل مساله اشتغال . آنچه در لایحه آمده است کافی نیست .
چهارم ، کاهش قیمت پیش بینی شده برای دلار.
پنجم ، روشن تر کردن رابطه شرکت ملی نفت با خزانه دولت .
ششم ، پذیرش تحولات موثر در بخش‌های مختلف .
یادآور می شوم برخی از انتقادهایی که اعلام شد بر بودجه واردنیست . از جمله ایراد بر برخی تبصره ها که در حین بررسی قابل اصلاح بوده و به کلیات مربوط نمی شود و یا مطلبی که اعلام شد بیش از (5) هزار و (100) میلیارد تومان بر بودجه و هزینه ها افزوده شده است ، درحالیکه می‌دانیم موارد قطعی الوصول بیش از (1600)میلیارد تومان نبوده و بخش قابل توجه آن نیز بسمت سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی سوق داده شده است که در رونق اقتصادی به ترتیبی که پیش بینی شده است قطعا تاثیرات مثبتی خواهد گذاشت و (3500)میلیارد تومان دیگر پشتوانه آرامش بخش بودجه است که نه تن ها اثرتورمی ندارد، بلکه با تاثیر بر شوک های اقتصادی ناشی از تغییر در سودرآمدها، اثرات ضد تورمی نیز خواهد داشت . از سوی دیگر رشد،رشدی نامعقول نیست که در یک بودجه (157) هزار میلیاردی ،(1600) یا (1700) میلیارد تاثیر چندانی داشته باشد. جامعه انتظارریسک های بزرگتری درجهت ایجاد رفاه عمومی و عمران و آبادانی کشور دارد. نتیجه آنکه نگاه بسته به بودجه مناسب بنظر نمی رسد.
در پایان امیدوارم نگاه واقع گرایانه ای که در تدوین بودجه بکارگرفته شده است با رای موافق نمایندگان محترم مواجه شود و درجریان بررسی و فرآیند آن ، حضور فعالانه تمام نمایندگان محترم اتفاقات مثبت دیگری را رقم زند.
تاخیر بودجه و اکتفا به بودجه‌های سه دوازدهم و دودوازدهم ضمن اتلاف فرصت‌های ارزشمند مجلس و دستگاه‌های دولتی ، نتیجه معقول و مثبت قابل اعتنایی بدنبال نخواهد داشت و مناسب شان مجلس محترم نیزنخواهد بود، متشکرم .
رییس ـ بسیار متشکر از بحث خوب و در چارچوب و کوتاه ومفید شما. محبت کنید مخالف بعدی را دعوت کنید.
منشی (محبی نیا) ـ مخالف بعدی جناب آقای اختری هستند.
عباسعلی اختری ـ السلام علیکم و رحمه الله
بسم الله الرحمن الرحیم
«الذین اذا انفقوا لم یسرفوا و لم یقتروا کان بین ذلک قواما»
با اینکه ساعت هایی از ادامه بحث بودجه گذشته و همانطوریکه که گفته شد نمایندگان محترم در یک حالت خستگی به مباحثی که تقدیم می‌شود شاید تا حدودی توجه کنند.
موقعیکه بسیاری از همکاران بعنوان مخالف صحبت کردند، همراه اظهار مخالفت اعلام داشتند که ما به کلیات این بودجه رای خواهیم داد. باتوجه به اینکه مخالف اعلام می‌کند که ما رای می دهیم ، پس مخالفت باید برای این باشد که ذکر عیب ها زمینه اصلاحات کلی وجزیی را فراهم کند و کامل توجه بشود که این عیب ها تا چه حد است ،بلکه در مقام پیشنهاد اصلاح و یا حذف ، بیشتر مورد عنایت نمایندگان محترم قرار بگیرد.
بنده در آغاز یک روایتی را که جناب دکتر پاک نژاد اشاره کردند وتوضیح ندادند و از امام صادق بود، در تفسیر آیه (5) سوره مبارکه نسا وارد شده و بسیار اهمیت دارد را خدمت شما متذکر می شوم . قبل از آنکه هرگونه صحبتی را دررابطه با عیب های این بودجه یادآوری کنم ،از زحمات و خدمات همه آن‌هایی که سعی در اصلاح تنظیم لایحه بودجه داشتند و تلاش کردند تشکر می کنم «شکرالله سعید».
قرآن اشاره می‌کند مال و ثروت عامل قیام و برپایی جامعه است .بنابراین تضییع آن چیزی که عامل قیام و پابرجایی جامعه است ، به معنای از پا افکندن جامعه خواهد بود. اگر آنچه که عامل قیام است درست بکار گرفته نشود، موجب از پا افتادن جامعه خواهد بود وممکن است این تضییع اموال بشکل تدریجی انجام بگیرد. امام صادق این را توضیح داده و به دو مطلب در بیانش توجه داده : الف ـ اینکه زمام اختیار اموال بدست چه کسی باشد، ب ـ چگونه به آن عمل کند.از نمایندگان محترم خواهش می کنم لااقل به این حدیث که مسوولیت ایجاد می‌کند بیشتر عنایت بفرمایید. فرمود «ان من بقا الاسلام والمسلمین ان تکون الاموال فی ایدی من یعرف فی ها الحق و یصنع فی ها المعروف و ان من فنا الاسلام و المسلمین ان تکون الاموال فی ایدی من لا یعرف فیهاالحق و لا یصنع فی ها المعروف ».
بنابراین ، این همه اهمیت دارد که زمام مال بدست کسانی باشد که وارد و آگاه باشند و احساس تعهد و مسوولیت کنند و درست هم آنرابکار بگیرند که در شرایطی موجب ضایع شدن اسلام و مسلمین خواهد شد.
بنده عیب هایی را که می خواهم در خدمت نمایندگان گرامی گوشزدکنم در مقایسه با وضع گذشته مثل سال‌های 82 و 83 نیست ،نمی خواهیم بگوییم در گذشته خوب بوده و حالا عیب دارد، بلکه نواقص براساس معیارهای مکتب ایمه ـ صلوات الله علیهم ـ و واقعیات هستی است . گرچه فرازهای مثبت هم کم ندارد و مخالفت ها نباید عامل بالا بردن بی رویه سطح توقعات باشد.
یک روایتی از امام صادق است ، فرمود برای برادر دینی ات چیزی را تعهد نکن که انجام آن موجب ضایع شدن خودت گردد. تعهد سپردن حدی دارد.
این عیوبی که می خواهم گوشزد کنم نظیر چند رقم ان شاالله باسرعت یادآوری می کنم .
1 ـ عملکرد مدیریت برنامه و بودجه ما از معیارهای بایسته برخوردار نیست . نمایندگان با تصویب بودجه ، زمام اموال کلانی رابدست کسانی می‌دهند که نمی دانند چگونه عمل می‌کنند. نمایندگان محترم ! آیا شما در رابطه با اموال خودتان اینگونه عمل می کنید؟ آن نصح و خیرخواهی که از مهمترین واجبات در اسلام است ، این رااقتضا می‌کند که آدم در رابطه با مال بیت‌المال و اموال جامعه خودش مثل مال خودش رفتار کند.
حضرت امام رضا ـ علیه السلام ـ در نامه‌ای به مامون فرمود: یکی از شرایط اسلام خالص ، برایت از بکارگیری ناواردان و بکارگیران سفیهان اقتصادی است که اگر... موجب تضییع مال می‌شود و امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود «من ولی شییا من امور مسلمین فضیعهم ضیعه الله عزوجل ».
امام صادق فرمود اگر طوری در رابطه با مال و ثروت عمل بشودکه موجب ضایع شدن مال و ثروت جامعه اسلامی بشود، تضییع اموال در ردیف خیانت اموال ارزیابی شده . فرمود «ما ابالی الی من ایتمنت خاینا او مضیعا».
ما موارد زیادی در سال‌های گذشته داشتیم ، بطور مرسوم است ،بودجه‌هایی را تصویب می کنیم و گاهی هیچ بازدهی ندارد. در بعضی ازجاها آمار در دست است . بودجه تحقیقاتی بعضی از وزارتخانه ها درطول یکسال هیچ گامی برداشته نشده ، بلکه صرف هزینه‌های دلخواه آن وزارتخانه یا مدیر شده است .
2 ـ دومین نقد بر تنظیم لایحه بودجه این است که تنظیم آن کلیشه‌ای است ، هر ساله همان بودجه سال قبل با اندکی تغییر و افزایش آورده می‌شود و در کمیسیون تلفیق و صحن مجلس هم با عجله رسیدگی می‌شود. آیا لایحه‌ای با این اهمیت شایسته است که با عجله رسیدگی گردد؟ باتوجه به اینکه سال مالی از حدود اواخر تیر خواهدبود، چه ضرورتی دارد آنچنان با عجله به این بودجه رسیدگی بشود؟
افزایش بودجه حدود (30) درصد نسبت به سال 83، چرا؟ به چه علت این افزایش پیدا می‌کند؟ همین گونه بودجه نویسی عامل تورم است . حرکت عاقلانه این است که مسوولان بودجه اول درآمدخودشان را، (درآمد راستین ! نه فروش اوراق قرضه و امثال آن ) درآمدخود را برآورد کنند، بعد دستور هزینه کردن داده بشود.
بودجه‌ای که به افزایش درآمد نمی اندیشد ولی به سهولت هزینه راافزایش می‌دهد در منطق عقل و دین قابل تایید نیست .
3 ـ یک عیب بزرگ دیگر در لایحه بودجه این است که در تنظیم بودجه ما، بدون توجه به عملکرد با بودجه گذشته براساس برنامه‌های فرضی و تیوری گونه ، دور از عمل بودجه می گذاریم . بعد آن‌ها هم تلاش می‌کنند که هرطوری می‌شود این مبلغ را هزینه کنند و حال آنکه منطق آن است که تلاش جامعه و دست اندرکاران درجهت کسب درآمد باشدو هزینه با احتیاط و بر طبق نیاز باشد. باید در کسب درآمد بقول حضرت یوسف که خداوند از قول او در سوره یوسف یاد کرده و این تایید آن سخن است «قال اجعلنی علی خزاین الارض انی حفیظ علیم »، همه دست اندرکاران مسایل بودجه باید در گام اول حفیظ باشند درجهت حفظ بیت‌المال و کسب بیت‌المال و بودجه و بعد علیم باشند در هزینه کردن که متاسفانه کمتر از برنامه یک مدیر اقتصادی مثل یوسف استفاده می‌شود که توانست (7) سال قحطی را با یک مدیریت صحیحی بگذراند.
خیلی از تبصره ها عینا همان مفاد تبصره بودجه 83 است با تغییرسال و افزایش هزینه . صحبت این نیست که اول بنشینند حساب کنندو ببینند فلان وزارتخانه و ادارات کل تحت امرش چه خرج هایی دارد،عین آنچه که در پارسال بوده همان را با مختصری تغییر می‌آورند. درموارد زیادی تجویز شده از ذخیره ارزی به موسسات غیردولتی وام داده بشود. آیا این ها طبق مصلحت امت اسلامی است ؟ ما دوست نداریم بعضی از اتهامات را مطرح کنیم ؟ آیا این ها همان زد و بندهای مرسوم و سودجویی های شخصی نیست که پشت پرده بدون اینکه معلوم بشود زد و بندهایی می‌شود و بودجه‌هایی در اختیارشان قرارمی گیرد و بعد از آن سواستفاده می‌کنند؟
4 ـ در منابع اصیل اسلامی یعنی قرآن برای انفاق و مصرف ، دو قیدمنفی ذکر شده «و الذین اذا انفقوا لم یسرفوا و لم یقتروا و کان بین ذلک قواما» اسراف و اقتار نباید باشد. در این لایحه هیچکدام آنچنان که باید ملاحظه نشده ، زیرا:
الف ـ در مواردی مسرفانه طبق رسم همیشگی بودجه گذاشته شده و در مواردی که لازم است مقترانه از تعیین اعتبار خودداری شده است . در این بودجه به امور فرهنگی و دینی بهای بایسته داده نشده .کمیسیون تلفیق هم در اختصاص بودجه به امور دینی بسیار سختگیری و خودداری کرده است و این برای مجلسی که در جمهوری اسلامی مطرح است آنهم مجلس هفتم ، عیب بزرگی است و بسیار بعید بنظرمی رسد که مجلس و نمایندگان درصورتیکه این باز بشود و به گوش مردم برسد، این را بپذیرند و قبول کنند.
5 ـ یک گونه افساد اقتصادی است . مطابق یک واقعیت غیر قابل انکار یک گونه افساد اقتصادی اسراف است . در فرهنگ اسلام اسراف از نمونه‌های بارز فساد اقتصادی است . امام رضا ـ علیه السلام ـ فرمود «ضایع کردن نقدینه و حتی دور افکندن یک هسته خرما، این افساد اقتصادی است ». در این لایحه مبالغ هنگفتی از درآمد از محل فروش اوراق مشارکت تامین شده ، حالا من چند مورد یادداشت کرده ام که فکرنمی کنم لزومی داشته باشد من گوشزد کنم ، مانند بند «الف » تبصره (1)، مورد اول بند «الف » تبصره (1)، مورد اول (7) هزار میلیاردریال ، مورد دوم بند (3)، (3200) میلیارد ریال و در بند «د» تبصره (2) حدود (42) هزار میلیارد ریال که مقداری هم در کمیسیون اضافه شده ، دستور داده شده از محل فروش اوراق مشارکت و استفاده ازذخیره ارزی تامین اعتبار بشود برای ساختمان سازی که من تعدادی ازآن لیست‌های ساختمان را که نگاه کردم ضرورت ندارد. آیا تهیه پول ازفروش اوراق مشارکت و پرداخت سود کلان برای اموری مثل ساختمان سازی های غیرلازم ، این بودجه بندی معقول است ؟ آیا این باوظیفه امانت در وکالت و تولیت امور می‌سازد؟ ایمه معصومین این راتایید نمی کنند و ما و شما مسوول هستیم .
حضرت علی ـ علیه السلام ـ فرمود مسرف سه تا علامت دارد «یاکل مالیس له و یلبس ما لیس له و یشتری ما لیس له ». اینکه آدم پول قرض کندو سود و ربح بدهد بنام جوایز یا بهر نامی ، بعد صرف ساختمان سازی کند این با منطق امام صادق و منطق دین و مبانی اسلام سازش ندارد،بخاطر همین است که این بودجه ما با یک جامعه اسلامی نمی سازد.
در سخنی امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود آیا کسی را که خدا امین قرارداده و مالی دراختیار او گذاشته می‌تواند مرکبی مثلا به (10) هزاردرهم بخرد و حال آنکه مرکب (20) درهمی برای او کافیست ؟ مسلمامجاز نیست و نمی تواند. مثل این موارد در عملکرد نیروهای ما،دولتمردان و در مصوبه مجلس ما زیاد است .
6 ـ چون در هزینه ها حساب و کتابی نیست ، هرچه ما دلمان بخواهد گونه‌های اسراف مشاهده می‌شود. نشریات بی محتوا چاپ وتکثیر و برای هر نهاد و هر کس و برای شما نمایندگان به مقدار زیادارسال می‌شود. شما برای خمیر شدن در کاغذباطله می ریزید. هر کدام از ما و شما حساب کنیم در یک روز چند نامه می‌آید، هر پاکتی که می‌آید چقدر هزینه دارد، این را برآورد کنید با بیان امام صادق که فرمود یک هسته خرما را هم دور افکندن اسراف است و امام راحل ـ رضوان الله تعالی علیه ـ در حضور ایشان کسی با یک دستمال کاغذی دستش را پاک کرد و دور افکند، فرمود همین هم اسراف است . آیا بااین برنامه ها سازش دارد؟
سفرهای خارجی بی حساب ، بودجه عمومی را صرف بی بند وباری کردن به بهانه آزادی و امثال آن (نایب رییس ـ حاج آقا! ظاهراوقت هم تمام است ) چشم ، الان تمام می کنم .
بودجه نظام اسلامی را صرف دین زدایی کردن تا آنجا که در بعضی از نشریاتی که دست بعضی دانشجویان هست ابن ملجم را بعنوان یک سلحشور و مبارز در محیط دانشگاه مطرح کردن با بودجه عمومی .
نکته عمومی تقسیم ناعادلانه بودجه است . نه از نظر اماکن و منطقه و استان‌ها، از نظر عناوین . بودجه عمومی حق همه مردم است و تقسیم آن باید براساس عدالت باشد والا ظلم است و ظلم ویرانگر است ، غیراز اینکه حرام و گناه است ، ظلم ویران می‌کند و جامعه را می پاشاند وامام صادق فرمود ضایع کردن مال یک فقیر یا یتیم ، اقدام کردن درجهت قتل اوست و موجب نابودی اوست (نایب رییس ـ حاج آقا!می بخشید، وقت تمام است ) بسیار خوب . (حضار صلوات فرستادند)
من یک جمله در آخر عرض کنم (نایب رییس ـ بله ، جمعبندی بفرمایید) در سیستمی که دولت و دستگاه ها هر طوری می خواهندخرج می‌کنند و هر وقت کم بیاورند لایحه برداشت از ذخیره ارزی رامی آورند و با تعبیراتی بی واقعیت از قبیل اضطرار، ناچاری و اکل میته از مجلس رای گرفته می‌شود، این سیستم هرگز به فکر تغییر و اصلاح تنظیم لایحه بودجه نخواهد بود. بدانید تایید چنین بودجه‌ای با اصل عدالت ، امانتداری ، خیرخواهی که واجب مهم است و خدمت به مردم مخصوصا ضعیفان در تضاد است و ما مشمول آن حکم هستیم که می فرماید «و قفوهم انهم مسوولون ». والسلام علیکم و رحمه الله
نایب رییس ـ با تشکر از حاج آقا، خیلی محبت فرمودید.

7 ـ استرداد یک فقره طرح
نایب رییس ـ اگر اعلام وصول دارید بفرمایید.
منشی (موسوی ) ـ باتوجه به وصول تقاضای استرداد عده‌ای ازطراحان محترم طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، استرداداین طرح اعلام می‌گردد.

8 ـ اسامی غایبین و تاخیرکنندگان
تاخیرکنندگان جلسه صبح امروز عبارتند از آقایان : محمدرضاامیرحسنخانی (45 دقیقه ) ـ نورالدین پیرموذن (23 دقیقه ) ـ مرتضی تمدن (چهارساعت ) ـ احمد توکلی (دوساعت و18 دقیقه ) ـ موسی الرضا ثروتی (چهارساعت ) ـ سیدحشمت الله جاسمی (35 دقیقه ) ـ فریدون حسنوند (16 دقیقه ) ـ محمودرضا حسنوند(41 دقیقه ) ـ محمد خوش چهره (33 دقیقه ) ـ کمال دانشیار (58 دقیقه ) ـ سیدحسین ذوالانوار (18 دقیقه ) ـ سیدعلی ریاض (چهارساعت ) ـ ناصر سودانی (41 دقیقه ) ـ سیدمصطفی سیدهاشمی (43 دقیقه ) ـ محمد شاهی عربلو (16 دقیقه ) ـ ناصر عاشوری قلعه رودخانی (20 دقیقه ) ـ حسین فدایی آشتیانی (دوساعت و23 دقیقه ) ـ محمدعلی کریمی (31 دقیقه ) ـ اسماعیل گرامی مقدم (41 دقیقه ) ـ منوچهر متکی (29 دقیقه ) ـ سیدمحمدتقی محصل همدانی (17 دقیقه ) ـ مصطفی مطورزاده (32 دقیقه ) ـ محمدمهدی مفتح (20 دقیقه ) ـسیدحاجی محمد موحد (چهارساعت ) ـ سیدمحمد میرمحمدی (18 دقیقه ) و خانم نفیسه فیاض بخش (چهارساعت ).
تاخیرکنندگان جلسه بعدازظهر عبارتند از آقایان : عادل آذر(46 دقیقه ) ـ علی اکبر آقایی مغانجوقی (20 دقیقه ) ـ عباسعلی اختری (28 دقیقه ) ـ سیدجمال الدین ارجمند (41 دقیقه ) ـ غفار اسماعیلی (22 دقیقه ) ـ مسعود امینی (50 دقیقه ) ـ عبدالغفور ایران نژاد(18 دقیقه ) ـ علی بنایی (یکساعت و36 دقیقه ) ـ محمدباقر بهرامی (34 دقیقه ) ـ حسین پاپی (16 دقیقه ) ـ احمد پیش بین (یکساعت و10 دقیقه ) ـ مرتضی تمدن (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ موسی الرضاثروتی (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ بهرام حبیبی (39 دقیقه ) ـ فریدون حسنوند (39 دقیقه ) ـ حسین حسنی بافرانی (20 دقیقه ) ـ سیدمحمودحسینی دولت آبادی (49 دقیقه ) ـ سیدحسن آقا حسینی طباطبایی (43 دقیقه ) ـ هادی حق شناس (29 دقیقه ) ـ محمدعلی حیاتی (30 دقیقه ) ـ سلمان خدادادی (16 دقیقه ) ـ کمال دانشیار (یکساعت ) ـ رجب رحمنی (33 دقیقه ) ـ عبدالمحمد رستاد (21 دقیقه ) ـ محمدنبی رودکی (24 دقیقه ) ـ محمدتقی رهبر (31 دقیقه ) ـ سیدعلی ریاض (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ علی زادسر (34 دقیقه ) ـ سیدمحمدجعفرسادات موسوی (31 دقیقه ) ـ جاسم ساعدی (28 دقیقه ) ـ پرویزسروری (16 دقیقه ) ـ سیدمصطفی سیدهاشمی (42 دقیقه ) ـ محمدشاهی عربلو (25 دقیقه ) ـ امین شعبانی (23 دقیقه ) ـ بیژن شهبازخانی (یکساعت و26 دقیقه ) ـ قیصر صالحی (17 دقیقه ) ـ سیدهادی طباطبایی (20 دقیقه ) ـ سیدمهدی طباطبایی شیرازی (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ علی عباسپورتهرانی فرد (16 دقیقه ) ـ سیدحسن عباسی (35 دقیقه ) ـ رضا عبداللهی (25 دقیقه ) ـ حسین فدایی آشتیانی (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ علی اکبر قبادی حمزه خانی (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ اسدالله قره خانی الوستانی (29 دقیقه ) ـ حمیدرضاکاتوزیان (16 دقیقه ) ـ محمدعلی کریمی (23 دقیقه ) ـ ابوالفضل کلهر(سه ساعت و45 دقیقه ) ـ اسماعیل گرامی مقدم (18 دقیقه ) ـ اصغرگرانمایه پور (16 دقیقه ) ـ محمدقلی مارمانی (22 دقیقه ) ـ یوسف محبی (36 دقیقه ) ـ انوشیروان محسنی بندپی (24 دقیقه ) ـسیدمحمدتقی محصل همدانی (19 دقیقه ) ـ محمود محمدی (44 دقیقه ) ـ بهمن محمدیاری (یکساعت و49 دقیقه ) ـ سیدقبادمرتضوی فارسانی (38 دقیقه ) ـ عبدالرضا مصری (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ محمدمهدی مفتح (38 دقیقه ) ـ محمدعلی مقنیان (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ ولی ملکی (34 دقیقه ) ـ سیدحاجی محمدموحد (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ سیدمجتبی مودب پور (دوساعت و2 دقیقه ) ـ سیدناصر موسوی (42 دقیقه ) ـ سیدیونس موسوی سرچشمه (19 دقیقه ) ـ سیدنظام مولاهویزه (سه ساعت و45 دقیقه ) ـ احمد مهدوی ابهری (22 دقیقه ) ـ سیدمحمد میرمحمدی (18 دقیقه ) ـ علی اکبر ناصری (38 دقیقه ) ـ مجید ناصری شاوردی (22 دقیقه ) ـ محمدحسین نژادفلاح (19 دقیقه ) ـ سیدحسین هاشمی (19 دقیقه ) ـ سیدمحسن یحیوی (یکساعت و2 دقیقه )و خانم ها: فاطمه آجرلو (23 دقیقه ) و مهرانگیز مروتی (45 دقیقه ).
تاخیرکنندگان جلسه عصر (شب ) عبارتند از آقایان : عباسعلی اختری (16 دقیقه ) ـ سیدجمال الدین ارجمند (16 دقیقه ) ـ غفاراسماعیلی (38 دقیقه ) ـ عباسعلی اللهیاری (یکساعت و5 دقیقه ) ـ محمدسعید انصاری (38 دقیقه ) ـ مرتضی تمدن (یکساعت و50 دقیقه ) ـ موسی الرضا ثروتی (یکساعت و50 دقیقه ) ـ فتح الله حسنوند (16 دقیقه ) ـ سیدمحمود حسینی دولت آبادی (30 دقیقه ) ـ کمال دانشیار (27 دقیقه ) ـ سیدکاظم دلخوش اباتری (یکساعت و30 دقیقه ) ـ محمد دهقانی نقندر (21 دقیقه ) ـ عباسعلی رستمی ثانی (20 دقیقه ) ـ سیدعلی ریاض (یکساعت و50 دقیقه ) ـ محمد سلطانی (یکساعت و50 دقیقه ) ـ ولی الله شجاع پوریان (یکساعت و50 دقیقه ) ـعفت شریعتی کوه بنانی (یکساعت و50 دقیقه ) ـ امین شعبانی (21 دقیقه ) ـ سیدمهدی طباطبایی شیرازی (یکساعت و50 دقیقه ) ـزین‌العابدین طهماسبی (17 دقیقه ) ـ محمد عباسی (یکساعت و50 دقیقه ) ـ سیدحسن عباسی (یکساعت و1 دقیقه ) ـ شکرالله عطارزاده (یکساعت و50 دقیقه ) ـ حسین فدایی آشتیانی (یکساعت و50 دقیقه ) ـ علی اکبر قبادی حمزه خانی (یکساعت و50 دقیقه ) ـابوالفضل کلهر (یکساعت و50 دقیقه ) ـ اسماعیل گرامی مقدم (یکساعت و50 دقیقه ) ـ سیدمحمدتقی محصل همدانی (31 دقیقه ) ـشاهین محمدصادقی (یکساعت و26 دقیقه ) ـ سیدقبادمرتضوی فارسانی (یکساعت و50 دقیقه ) ـ شاپور مرحبا (یکساعت و50 دقیقه ) ـ عبدالرضا مصری (یکساعت و50 دقیقه ) ـ غلامحسین مظفری (یکساعت و50 دقیقه ) ـ محمدعلی مقنیان (یکساعت و50 دقیقه ) ـ سیدحاجی محمد موحد (یکساعت و50 دقیقه ) ـ سیدنظام مولاهویزه (یکساعت و50 دقیقه ) ـ سیدمحمد میرمحمدی (یکساعت و50 دقیقه ) ـ ناصر نصیری (19 دقیقه ) ـ سیدمحسن یحیوی (یکساعت و50 دقیقه ) و خانم فاطمه آجرلو (یکساعت و50 دقیقه ).

9 ـ اعلام ختم جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده
نایب رییس ـ با تشکر از همکاران گرامی که در سه وعده کاری اولین روز طرح لایحه بودجه در صحن علنی را به پایان رساندید، ختم جلسه را اعلام می کنم . جلسه بعدی ما فردا ساعت (8) بامداد، دستورجلسه ادامه دستور فعلی و طرح سخنان موافقین و مخالفین لایحه بودجه .

(جلسه ساعت 50/20 پایان یافت )

رییس مجلس شورای اسلامی
غلامعلی حدادعادل