آیین‌نامه حمایت از تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین درحوزه...

شماره 238540/ت60726هـ 1401/12/23

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ـ وزارت صنعت، معدن و تجارت

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی ـ وزارت کشور

وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

وزارت آموزش و پرورش ـ سازمان برنامه و بودجه کشور

سازمان اداری و استخدامی کشور ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور

صندوق نوآوری و شکوفایی ـ نهاد ریاست جمهوری

هیات وزیران در جلسه 1401/12/21 به پیشنهاد مشترک شماره 148960/1 مورخ 1401/09/07 وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه حمایت از تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات و اقتصاد رقومی (دیجیتال) کشور را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین‌نامه حمایت از تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین در حوزه

ارتباطات و فناوری اطلاعات و اقتصاد رقومی (دیجیتال) کشور

ماده 1ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

1ـ دستگاه اجرایی: دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری ـ مصوب 1386 ـ .

2ـ وزارت: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات.

3ـ وزارت صمت: وزارت صنعت، معدن و تجارت.

4ـ معاونت: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور.

5 ـ فاوا (آی.سی.تی): فناوری اطلاعات و ارتباطات.

6 ـ شرکت‌های دانش بنیان: شرکت‌های مشمول قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات ـ مصوب 1389ـ و اصلاحات بعدی آن.

7ـ واحدهای فناور: واحدهای پژوهش فناوری و مهندسی مستقر در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد دارای مجوز از مراجع ذی‌ربط.

8 ـ ساخت بار اول: کلیه محصولات دانش بنیان مورد نیاز بخش دولتی و غیردولتی که با تایید معاونت برای اولین بار در کشور تولید می‌شوند.

9ـ اولویت‌های فاوا: اولویت‌های موضوع ماده (3) این آیین‌نامه.

ماده 2ـ به منظور توسعه متوازن و عادلانه شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور حوزه فاوا و اقتصاد رقومی (دیجیتال) در سراسر کشور، وزارت مکلف است تا پایان سال 1403 نسبت به راه اندازی پردیس‌های علم و فناوری استانی پارک فاوا در کلیه استان‌های کشور با مشارکت پارک علم و فناوری استان (وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) و با رعایت قوانین و مقررات اقدام نماید. وزارت امور اقتصادی و دارایی، استانداری‌ها و سایر دستگاه‌های اجرایی مکلفند نسبت به تامین زمین یا مستحدثات و زیرساخت‌های لازم و مناسب پارک با وزارت همکاری نمایند.

تبصره ـ وزارت مجاز است با تایید وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و با رعایت قوانین و مقررات نسبت به انتقال بهره‌برداری اراضی و ابنیه متعلق به وزارت و سازمان ها و شرکت‌های تابع به پارک فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور ایجاد پردیس‌های موضوع این ماده اقدام نماید.

ماده 3ـ به منظور بهره گیری از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور در بومی سازی تجهیزات و زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز برای توسعه شبکه ملی اطلاعات، اقتصاد رقومی (دیجیتال) و صنعت فضایی کشور با هدف بومی سازی سالانه حداقل ده درصد (10%)، وزارت مکلف است با همکاری معاونت و وزارتخانه‌های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و صمت، ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه و در چهارچوب آیین‌نامه اجرایی بند (ب) ماده (1) قانون جهش تولید دانش بنیان، موضوع تصویب‌نامه شماره 160716/ت60029هـ مورخ 1401/09/02، اولویت‌های بومی سازی را تهیه و اعلام عمومی نموده و در سامانه نظام افکار نو (ایده ها) و نیازها (نان) ثبت نماید.

ماده 4ـ دستگاه‌های اجرایی با مشارکت معاونت در چهارچوب قوانین و مقررات و در حدود اعتبارات مصوب مربوط بودجه سالانه کل کشور می‌توانند نسبت به ارایه کمک‌های فنی و اعتباری برای تامین بخشی از هزینه‌های تحقیق و توسعه یا تولید محصولات فاوا که حداقل پنجاه درصد (%50) هزینه آن توسط بخش غیردولتی تامین شده است و مورد تایید و مشارکت دستگاه‌های اجرایی است، اقدام نمایند.

ماده 5 ـ صندوق نوآوری و شکوفایی مکلف است با رعایت قوانین و مقررات، تسهیلات درخواستی شرکت‌های دانش بنیان فعال در بومی سازی تجهیزات موضوع ماده (3) این آیین‌نامه را که توسط وزارت معرفی می‌شوند، پرداخت نماید.

ماده 6 ـ وزارت مکلف است در چهارچوب بند (ت) ماده (17) قانون جهش تولید دانش بنیان ـ مصوب 1401ـ و با استفاده از ظرفیت توسعه‌ای سازمان فناوری اطلاعات به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم در طرح‌های مصوب شورای راهبری فناوری ها و تولید دانش بنیان، با عاملیت صندوق نوآوری و شکوفایی سرمایه گذاری نماید.

ماده 7ـ به منظور روزآمدسازی و توسعه توانمندی، دانش و مهارت‌های مورد نیاز نیروی انسانی فعال در اقتصاد رقومی (دیجیتال)، صنعت فضایی و توسعه فاوا، وزارت مکلف است با همکاری وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی (سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور)، علوم، تحقیقات و فناوری و آموزش و پرورش و با مشارکت نهادهای غیردولتی مرتبط ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، نسبت به تعریف یا بازتعریف دوره‌های کاربردی و نظری کوتاه‌مدت و بلندمدت و رشته ها و دروس مدارس و دانشگاه‌ها اقدام نمایند.

1ـ برای ارتقای دانش و توانمندی‌های مورد نیاز توسعه اقتصاد رقومی (دیجیتال)
وزارت آموزش و پرورش مکلف است با همکاری وزارت، محتوای لازم را در سرفصل‌های درسی دانش آموزان در مقاطع تحصیلی مختلف، با تصویب شورای عالی آموزش و پرورش
پیش بینی و درج نماید.

2ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف است با همکاری وزارت و با تصویب شورای گسترش و برنامه ریزی آموزش عالی توانمندی، دانش و مهارت‌های شناسایی شده موردنیاز توسعه فاوا و اقتصاد رقومی (دیجیتال) را در دروس یا رشته‌های مختلف دانشگاهی به صورت اختیاری و یا اجباری حسب مورد و دوره‌های تخصصی و مهارتی مورد نظر وزارت بگنجاند و نسبت به انجام پژوهش‌های لازم برای روزآمدسازی و بکارگیری این سرفصل‌ها به صورت مستمر اقدام نماید.

3ـ سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، دانشگاه فنی و حرفه‌ای و دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی مکلفند با همکاری نهادهای غیردولتی مرتبط، نسبت به طراحی و برگزاری دوره‌های آموزش کوتاه‌مدت کاربردی متناسب با مهارت‌های مورد نیاز نیروی انسانی توسعه اقتصاد رقومی (دیجیتال) اقدام نمایند.

4ـ وزارت موظف است با همکاری معاونت و سایر دستگاه‌های اجرایی و بخش غیردولتی برنامه‌ای برای تربیت و ارتقای مربی و مشاوران فعال در حوزه اقتصاد رقومی (دیجیتال) تدوین و با بهره گیری از مراکز واجد شرایط اجرا نمایند.

5 ـ سازمان اداری و استخدامی کشور مکلف است با همکاری وزارت و مرکز آموزش مدیریت دولتی، نسبت به بازنگری دوره‌های آموزش ضمن خدمت کارکنان در حوزه فناوری اطلاعات، هوشمندسازی دولت و حکمرانی الکترونیک اقدام نماید.

6 ـ ایجاد مدارس و هنرستان‌های دانش بنیان و هوشمند در حوزه فاوا توسط
وزارت آموزش و پرورش با همکاری وزارت براساس آمایش وزارتخانه‌های یادشده و با رعایت قوانین و مقررات مربوط مجاز است.

ماده 8 ـ وزارت مکلف است با استفاده از ظرفیت و توانمندی‌های پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به ارایه اعتبار پژوهشی در قالب جذب دوره‌های پسادکتری، فرصت مطالعاتی و حمایت از پایان نامه ها، رساله ها و پژوهش‌های کاربردی برای موضوعات اولویت دار مذکور در ماده (3) این آیین‌نامه در سقف اعتبار بودجه سالانه مصوب مربوط خود اقدام نماید.

ماده 9ـ وزارت مکلف است با استفاده از ظرفیت‌های پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و با همکاری معاونت علمی و مشارکت و سرمایه گذاری بخش غیردولتی به منظور ارتقای سطح کیفی محصولات حوزه فاوا، نسبت به ایجاد و راه اندازی حداقل (5) آزمایشگاه ارزیابی، تایید محصولات و تحقیق و توسعه موضوع اولویت‌های ماده (3) این آیین‌نامه حداکثر تا پایان سال 1403 اقدام نماید. وزارت می‌تواند بخشی از هزینه‌های تایید نمونه مرتبط با تولید محصولات شرکت‌های دانش بنیان موضوع این آیین‌نامه را از محل اعتبارات مصوب مربوط تامین نماید.

تبصره ـ معاونت موظف است هزینه راه اندازی آزمایشگاه‌های این ماده را با رعایت
بندهای (ب) و (ت) ماده (11) قانون جهش تولید دانش بنیان ـ مصوب 1401ـ و آیین‌نامه‌های اجرایی آن‌ها به عنوان اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه منظور نماید.

ماده 10ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است با رعایت قانون بودجه سنواتی و به منظور بازارسازی برای محصولات شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور که از سوی وزارت معرفی می‌شوند، موارد زیر را اجرا نماید:

1ـ تعرفه تبلیغ و معرفی محصولات معرفی شده، معادل حداقل تعرفه‌های مصوب سازمان.

2ـ برنامه سازی برای معرفی محصولات شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور به مردم و مخاطبان تخصصی.

ماده 11ـ به منظور تسهیل دسترسی شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور موضوع این آیین‌نامه به داده ها و اطلاعات دستگاه‌های اجرایی و استفاده حداکثری از داده ها و اطلاعات بخش دولتی در توسعه اقتصاد رقومی (دیجیتال) کشور، کلیه دستگاه‌های اجرایی مکلفند بر اساس ضوابط و مقررات کارگروه تعامل‌پذیری دولت الکترونیکی و با رعایت امنیت و محرمانگی داده‌های شخصی، دسترسی به داده ها و خدمات در اختیار خود را از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات برای این شرکت ها و واحدهای فناور و شرکت‌های فعال در حوزه اقتصاد رقومی (دیجیتال) فراهم نمایند.

ماده 12ـ به منظور تامین حمایت‌های حقوقی از شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور موضوع این آیین‌نامه، وزارت مکلف است با همکاری معاونت و سایر دستگاه‌های اجرایی و مشارکت بخش‌های غیردولتی، میز خدمت فیزیکی یا مجازی برای ارایه خدمات حقوقی مورد نیاز شرکت‌های دانش بنیان و واحد های فناور را ایجاد نماید. وزارت و معاونت می‌توانند نسبت به تامین بخشی از هزینه‌های ارایه خدمات مذکور از محل ردیف‌های بودجه سالانه مصوب مربوط به خود اقدام نمایند.

ماده 13ـ به منظور بازارسازی و توسعه بازار محصولات شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور حوزه فاوا در کشورهای منطقه و هدف وزارت، معاونت مکلف است با همکاری وزارت، وزارت صمت، مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری و بهره گیری از ظرفیت صندوق توسعه ملی، صندوق ضمانت صادرات و صندوق نوآوری و شکوفایی نسبت به راه اندازی خطوط اعتباری و ایجاد پایگاه‌های صادراتی با هدف افزایش سالانه حداقل بیست درصد (20%) صادرات این حوزه اقدام نماید.

ماده 14ـ وزارت صمت و معاونت مکلفند با همکاری وزارت، ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، برنامه توسعه، مدیریت و یا جایگزینی واردات کالاهای خارجی دارای تولید مشابه داخل دانش بنیان را با هدف ساخت بار اول و مطابق اولویت‌های اعلامی موضوع ماده (3) این آیین‌نامه تهیه و اجرا نمایند.

ماده 15ـ وزارت صمت با همکاری وزارت نسبت به مدیریت واردات کالاهای دارای مشابه ساخت داخل در حوزه شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت‌های اقتصاد رقومی (دیجیتال) و صنعت فضایی و اولویت‌های ماده (3) این آیین‌نامه در چهارچوب قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی ـ مصوب 1398 ـ با اصلاحات بعدی اقدام نماید.

ماده 16ـ کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (2) قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی ـ مصوب 1398 ـ با اصلاحات بعدی، موظفند در چهارچوب قوانین و مقررات براساس فهرست توانمندی‌های محصولات داخلی اعلامی وزارت صمت از خرید هرگونه محصول یا خدمت مشابه غیرداخلی حوزه فاوا خودداری نمایند.

تبصره ـ وزارت صمت موظف است در سامانه تدارکات الکترونیک دولت (ستاد)، ممنوعیت خرید کالای خارجی مشابه با محصولات و تولیدات دانش بنیان موضوع این ماده را نظارت نماید.

ماده 17ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی (بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران) مکلف است با همکاری معاونت و وزارت نسبت به تهیه ضوابط بیمه محصولات دانش بنیان حوزه فاوا ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه اقدام و جهت تصویب به شورای عالی بیمه ارسال نماید.

ماده 18ـ وزارت با استفاده از ظرفیت توسعه‌ای سازمان فناوری اطلاعات ایران مجاز است در چهارچوب قانون سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی، نسبت به تاسیس شرکت توسعه، استقرار و نگهداری خدمات پایه کاربردی زیست‌بوم تلفن همراه و دستگاه‌های هوشمند اقدام نماید.

ماده 19ـ وزارت صمت مکلف است بر اساس برنامه‌ای که با همکاری وزارت تدوین می‌شود، کلیه تولیدکنندگان صنایع داخلی نظیر لوازم خانگی هوشمند و تجهیزات پرداخت (پوز) و گوشی‌های تلفن همراه هوشمند که در محصولات خود از سامانه (سیستم ) عامل استفاده می‌نمایند را ملزم به استفاده از زیرساخت نرم افزاری و سامانه (سیستم ) عامل مورد تایید وزارت نماید.

ماده 20ـ وزارت مکلف است جهت ساخت گوشی تلفن همراه داخلی و توسعه بازار آن اقدامات زیر را انجام دهد:

1ـ فراهم کردن امکان استقرار شرکت‌های زنجیره تولید و تامین گوشی تلفن همراه ساخت داخل در پارک فاوا و منطقه ویژه اقتصادی پیام.

2ـ فراهم کردن امکان خرید اقساطی گوشی‌های تلفن همراه داخلی با همکاری کارور (اپراتور)های ارتباطی و مشارکت بخش غیردولتی و بانک‌های متقاضی.

3ـ ارایه بسته‌های تشویقی خدمات ارتباطی و اینترنتی برای گوشی‌های تلفن همراه داخلی با همکاری کارور (اپراتور)های ارتباطی.

4ـ اختصاص بیست درصد (20%) از تسهیلات مربوط به وزارت، موضوع بند (الف) تبصره (18) قانون بودجه سال 1401 کل کشور و عناوین مشابه در بودجه‌های سنواتی آتی به شرکت‌های تولیدکننده داخلی گوشی تلفن همراه و تجهیزات هوشمند.

ماده 21ـ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح مکلف است در حوزه‌های پیشران اقتصاد رقومی (دیجیتال) و با رعایت این آیین‌نامه و با مشارکت بخش غیردولتی، اولویت‌های موضوع ماده (3) این آیین‌نامه، طرح (پروژه )های حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات را در قالب حمایت‌های مالی و ارایه پژوهانه (گرنت )های تحقیقاتی به منظور دستیابی به فناوری‌های گلوگاهی پیشرفته و نوظهور در حوزه‌های دارای اولویت راهبردی جهت راه اندازی سامانه‌های جدید، مزیت آفرین، برتری ساز و قدرت آفرین در چهارچوب قوانین و مقررات اقدام نماید و موارد فاقد طبقه بندی را در سامانه نظام افکارنو (ایده ها) و نیازها (نان) ثبت نماید.

ماده 22ـ در راستای اجرای شبکه ملی اطلاعات و فراهم کردن امکان اتصال کلیه کسب وکارها به ارتباطات پهن باند پرسرعت با اولویت توسعه بازار و تقاضای شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور، وزارت مکلف است تا پایان سال 1404 با اجرای طرح ملی تار (فیبر) نوری منازل و کسب وکارها نسبت به ایجاد (20) میلیون پوشش تار (فیبر) نوری با اولویت توسعه بازار و تقاضای شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور، در سراسر کشور اقدام نماید.

تبصره ـ کلیه دستگاه‌های اجرایی، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها مکلفند با به اشتراک‌گذاری منابع زیرساختی خود، همکاری لازم را با وزارت برای اجرای این طرح (پروژه) به عمل آورند.

ماده 23ـ سازمان اداری و استخدامی کشور مکلف است با رعایت قوانین و مقررات نسبت به صدور شناسه استخدامی برای بکارگیری و استخدام (500) متخصص مرتبط مورد تایید بنیاد ملی نخبگان در وزارت و سازمان‌های وابسته اقدام نماید.

ماده 24ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی با همکاری وزارت و معاونت نسبت به تدوین دستورالعمل ارزش گذاری و اعتبارسنجی دارایی‌های رقومی (دیجیتال) اقدام می‌نماید. هزینه‌های انجام شده برای دارایی‌های مذکور، به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی قابل پذیرش است.

ماده 25ـ شرکت ملی پست ایران مکلف است نسبت به حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور فعال در حوزه خدمات قبول، جمع آوری، رهسپاری و توزیع هوشمند مرسولات و محموله‌های پستی و تجارت الکترونیک و فناوری‌های وابسته با استفاده از منابع داخلی و ظرفیت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق پژوهش و فناوری نوآفرین، اعتبارات وجوه اداره شده و امکانات و زیرساخت‌های موجود و در اختیار وزارت اقدام نماید. شرکت ملی پست ایران مکلف است زیرساخت محیط‌های آزمون لازم را برای طرح‌های نوآورانه فوق فراهم آورد.

ماده 26ـ وزارت مکلف است با همکاری معاونت از شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور ارایه دهنده خدمات فضاپایه و مکان محور مورد تایید سازمان فضایی حمایت نمایند. کلیه دستگاه‌های اجرایی با رعایت ضوابط و مقررات صیانتی و امنیتی ملزم به استفاده از خدمات ارایه شده این شرکت ها برای توسعه کاربری‌های هوشمند و مکان محور می‌باشند.

ماده 27ـ به منظور فراهم آوردن تسهیل زمینه صادرات و واردات محصولات و خدمات شرکت‌های دانش بنیان و واحدهای فناور حوزه فاوا، وزارت مکلف است با همکاری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی و معاونت و وزارت امور اقتصادی و دارایی ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به ایجاد گمرک تخصصی فاوا در منطقه ویژه اقتصادی پیام با رعایت قوانین و مقررات مربوط اقدام نماید.

ماده 28ـ به منظور ارتقای بهره وری از مسیر بکارگیری فناوری‌های حوزه فاوا، وزارت موظف است:

1ـ شاخص‌های بهره وری متناسب را تا پایان سال 1401 به سازمان ملی بهره وری ایران ارایه و به تایید سازمان مذکور برساند.

2ـ در مقاطع زمانی سه ماهه گزارش اقدامات و عملکرد شاخص‌های بهره وری را به
سازمان ملی بهره وری ایران ارایه و این سازمان پس از بررسی و تایید گزارش ارتقای بهره وری مربوط به این آیین‌نامه را به سازمان برنامه و بودجه کشور جهت تخصیص اعتبار با رعایت ماده (30) قانون برنامه و بودجه کشور ـ مصوب 1351ـ ارایه نماید.

ماده 29ـ سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است بودجه لازم برای اجرای این آیین‌نامه را در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی نماید.

معاون اول رییس جمهور ـ محمد مخبر