رای شماره 2662741 هیات تخصصی اداری و امور عمومی با...

هیات تخصصی اداری و امور عمومی

* شماره پرونده:  هـ ت/ 0300169   

* شماره دادنامه سیلور:  140331390002662741      تاریخ: 1403/11/07

* شاکی: آقای اکبر قاسمی ثانی

*طرف شکایت: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور

*موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل شماره 183210/1400 مورخ 1400/10/07 رییس سازمان ثبت اسناد و املاک  

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به خواسته فوق الذکر به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد:

دستورالعمل شماره 183210/1400 مورخ 1400/10/07 رییس سازمان ثبت اسناد و املاک 

نظر به این که پس از تاسیس دفتر اسناد رسمی بر اساس معیارهای قانونی، تعطیلی دایم آن مغایر مقررات بوده و هم اکنون تعدادی از دفاتر اسناد رسمی در سراسر کشور توسط کفیل اداره می گردند و تداوم اداره ی این دفاتر توسط کفیل باعث تاخیر در ارایه خدمات ثبتی می‌شود. لذا به منظور بهبود ارایه ی خدمات در دفاتر اسناد رسمی و فعال نمودن دفاتر بلاتصدی و همچنین جهت رفع مشکل سران دفاتر و تسهیل و تسریع در مور مراجعین و ارایه خدمات، نقل و انتقال سران دفاتر مطابق ضوابط ذیل اتخاذ تصمیم خواهد شد.

ماده 1ـ دفتر اسناد رسمی بلا تصدی، به دفترخانه ای اطلاق می شود که سردفتر آن به علت انتقال، سلب صلاحیت، لغو ابلاغ، انفصال دایم، استعفا، از کار افتادگی از شغل سردفتری منفک شده باشد. همچنین درصورت بازنشستگی یا فوت سردفتر که  اعمال ماده 69 قانون دفاتر اسناد رسمی درخصوص آنها  در جریان نباشد. 

ماده 2ـ سردفتران اسناد رسمی در موارد زیر می توانند انتقال به دفاتربلاتصدی را درخواست نمایند.   

الف) سردفتران اناثی که با کارکنان شاغل رسمی، پیمانی یا نهادهای وابسته به دولت در خارج از محل استقرار دفترخانه مربوط برای اولین بار ازدواج دایم نموده و تقاضای انتقال زوج به محل اشتغال سردفتر، مورد مخالفت بالاترین مقام دستگاه مربوط در استان قرار گرفته باشد.

ب) در مواردی که همسر سردفتر اناث، کارمند شاغل رسمی پیمانی یا نهادهای وابسته به دولت بوده و حسب ضرورت شغلی و بدون درخواست شخصی، از سوی دستگاه مربوط به خارج از حوزه ی ثبتی محل استقرار دفترخانه منتقل شود و این موضوع به تایید بالاترین مقام دستگاه مربوط در استان رسیده باشد.

ج) هرگاه سردفتر متقاضی انتقال از کلانشهرها و تهران، ری و شمیرانات به سایر حوزه های ثبتی سراسر کشور باشد. چنانچه سردفتر شاغل در شهر تهران متقاضی انتقال به حوزه ی ثبتی هم تراز در استان دیگری باشد نسبت به سایر متقاضیان در اولویت قرار دارد.

ماده 3ـ سردفتران با سابقه ی سردفتری بیش از 4 سال در حوزه های ثبتی درجه ی 5 و 6 و بیش از پنج سال در حوزه های ثبتی درجه ی 3 و 4 و بیش از هفت سال در حوزه های ثبتی درجه ی 2 و بیش از هشت سال در حوزه های ثبتی درجه ی 1 می توانند انتقال به دفترخانه ی بلاتصدی حوزه ی ثبتی هم تراز را درخواست کنند. چنانچه سردفتر متقاضی انتقال، دارای سابقه ی محکومیت به مجازاتهای انتظامی درجه ی 3 یا 4 یا اعمال تبصره ی ماده 42 قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران باشد به ازای هرمحکومیت، یک سال به مدتهای مذکور افزوده می شود.

تبصره 1: تقاضای انتقال سردفتر از شهر مرکز استان به شهرستانهای همان استان و همچنین انتقال از حوزه ثبتی درجه بالاتر به حوزه ثبتی درجه پایین تر در سایر استانها بلا مانع است.

تبصره2: درخواستهای مزبور در کارگروه ماده 13 رسیدگی خواهد شد.

ماده 4ـ پذیرش تقاضای سردفتر در هر حال منوط به وجود دفترخانه بلاتصدی یا ظرفیت پذیرش سردفترجدید توسط اداره کل ثبت اسناد و املاک استان در حوزه ی ثبتی مقصد است. چنانچه در حوزه ی ثبتی مقصد شهرهای مختلف وجود داشته و در هر شهر دفاتر بلاتصدی متعدد وجود داشته باشد، مدیر کل ثبت اسناد و املاک استان اولویت فعال شدن هریک از آنها را به اداره کل امور اسناد و سردفتران پیشنهاد می نماید. 

ماده 5 ـ انتقال سردفتر در هیچ شرایطی نباید موجب توقف ارایه ی خدمات ثبتی در شهر مبدا شود. چنانچه شهر مبدا با توجه به جمعیت و میزان معاملات، ظرفیت فعالیت تمام وقت یک دفترخانه را نداشته باشد، با انتقال سردفتر، ابلاغ سیاری برای یکی از سردفتران متقاضی، برای خدمت در شهر مبدا صادر می شود.

 ماده 6 ـ چنانچه سردفتر متقاضی انتقال، دارای محکومیت قطعی انفصال  و یا رسیدگی به صلاحیت عملی یا اعمال تبصره ی ذیل ماده 42 قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران باشد بررسی درخواست منوط به اجرای حکم یا تصمیم رییس سازمان یا رسیدگی نهایی به صلاحیت دردادگاه انتظامی سردفتران و دفتریاران خواهد بود.

ماده 7ـ انتقال سردفتر هیچگونه تغییری در سمت دفتریار دفترخانه ی مقصد ایجاد نمی کند. در کلیه موارد چنانچه قبل از صدور ابلاغ دفتریار، سردفتر به هر علت به طور دایم از تصدی دفترخانه ی مربوط منفک شود، انتصاب دفتریار متوقف و ادامه ی آن منوط به موافقت سردفتر جدید خواهد بود. 

ماده 8 ـ چنانچه پس از اشتغال سردفتر، خود، همسر، فرزندان پدر و مادر تحت کفالت وی دچار بیماری صعب العلاج یا معلولیت گردند به گونه ای که طبق گواهی پزشکی قانونی استان مبدا، درمان یا استفاده از خدمات ضروری پزشکی در محل اشتغال مقدور نباشد. در این مورد باید گواهی پزشکی قانونی دال بر معلولیت یا بیماری صعب العلاج افراد مذکور با تصریح به تاریخ حدوث آن و ضرورت اقامت دایم فرد بیمار یا معلول در مقصد ارایه شود تا موضوع در هیات ماده 86 آیین‌نامه قانون دفاتر اسناد رسمی مطرح و نظر مشورتی جهت اتخاذ تصمیم لازم درگزارش مربوط درج گردد.

تبصره: در خصوص بیماریهایی که مصداق صعب العلاج ندارد و امکان خدمات پزشکی نسبت به بیماری سردفتر و افراد تحت تکفل در محل استقرار وجود نداشته باشد موضوع جهت رسیدگی به هیات مزبور احاله خواهد شد. چنانچه استفاده از خدمات درمانی و مراقبتی به صورت مراجعات نوبتی و معاینات دوره ای مقدور باشد سردفتر مشمول انتقال نخواهد بود.

ماده 9ـ چنانچه دفترخانه ی مقصد فاقد دفتریار اول باشد و دفتریار دفترخانه ی مبدا با انتقال به دفتریاری دفتر مقصد رضایت داشته باشد سردفتر مکلف است پس از شروع  به کار در مقصد نسبت به معرفی دفتریار مزبور اقدام نماید.

تبصره: اولویت انتقال با سردفترانی می باشد که با دفتریار دفترخانه همزمان تقاضای انتقال داشته باشند. 

ماده 10ـ پس از وصول تقاضای سردفتر، اداره کل امور اسناد و سردفتران در صورت انطباق آن با ضوابط این دستورالعمل بررسی دفاتر بلاتصدی حوزه ثبتی مقصد، آمار جمعیت، متوسط درآمد حق التحریر ماهانه دفاتر فعال مقصد، با کسب نظر مدیر کل ثبت اسناد و املاک و روسای کانون های استان های مبدا و مقصد اولویت انتصاب سردفتر متقاضی انتقال را در یکی از دفترخانه های بلاتصدی آن حوزه، به معاون امور اسناد پیشنهاد می نماید معاون امور اسناد پس از بررسی نتیجه را جهت اتخاذ تصمیم به رییس سازمان گزارش خواهد نمود.

 ماده 11ـ صدور ابلاغ انتقال سردفتر منوط به بازرسی کلی دفترخانه و ارایه ی مفاصا حسابهای ثبتی، مالیاتی و تامین اجتماعی ناشی از شغل سردفتری ظرف دو ماه می باشد.

تبصره ـ در صورتی که انجام امور مزبور منوط به پیگیری شخص سردفتر باشد و از انجام وظیفه خودداری نماید. صدور ابلاغ انتقال کان لم یکن می گردد.

ماده 12ـ پس از صدور ابلاغ انتقال سردفتر در دفترخانه مقصد، سردفتر موظف است ظرف دو ماه  نسبت به اشتغال و اداره دفترخانه اقدام نماید.

ماده 13ـ موضوع درخواستهای تمامی سردفتران در کارگروه استانی متشکل از مدیر کل ثبت استان رییس واحد ثبتی و کانون سردفتران و دفتریاران استان، معاونت امور اسناد استان رییس بازرسی رییس حفاظت استان بررسی و نتیجه به اداره کل امور اسناد و سردفتران گزارش گردد.

ماده 14ـ انتقال در دوران خدمت سردفتر فقط برای یک نوبت انجام خواهد شد.         

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت: 

شاکی به موجب دادخواست تقدیمی و لوایح تکمیلی بعدی درخواست ابطال کل دستورالعمل نحوه نقل و انتقال سردفتران را مغایر ماده 4 قانون مصوب سال 1354 سردفتران دفاتر اسناد رسمی که مقرر شده « محل دفترخانه در هر شهر یا بخش به معرفی سردفتر و موافقت اداره ثبت محل تعیین خواهد شد و در صورت ضرورت انتقال محل دفترخانه به محل دیگر در همان شهر یا بخش با تصویب ثبت محل امکان پذیر است» اعلام کرده است.

* در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل حقوقی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به موجب لایحه شماره 27927850 مورخ 1403/07/22 به طور خلاصه توضیح داده است که:

دستورالعمل مورد شکایت بر اساس تبصره 2 ماده 4 آیین‌نامه قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب 1400/01/10 رییس محترم قوه قضاییه مبنی بر اینکه «تغییر محل دفترخانه ازمحل تعیین شده، اعم از شهر یا شهرستان یا بخش درحکم سردفتر، به محل دیگر منوط به موافقت و صدور حکم توسط رییس سازمان مطابق دستورالعمل مصوب سازمان است.» به تصویب رسیده و در جهت عبور ارایه خدمات در دفاتر اسناد رسمی و پاسخگویی به تقاضای سردفترانی که ادامه خدمت آنها در محل فعلی متعذر بوده و متقاضی انتقال به دفتر بلاتصدی محل دیگری می باشند به تصویب رسیده و مغایرتی با مقررات اعلام شده ندارد.

*پرونده کلاسه هـ ت/ 0300169 با موضوع "ابطال دستورالعمل نقل و انتقال سردفتران اسناد رسمی و ازدواج و طلاق" در جلسه هیات  تخصصی اداری و امور عمومی مطرح و به شرح آتی رای صادر گردید:

رای هیات  تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری

بر اساس ماده 75 قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سر دفتران و دفتریاران مصوب 1354/04/25 با آخرین اصلاحات تا تاریخ 1375/03/06 وزارت دادگستری مکلف است کلیه آیین‌نامه های مذکور در مورد این قانون را ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و به موقع اجرا بگذارد. در اجرای ماده 75 قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران و بنا به پیشنهاد رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، "آیین‌نامه قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران" و بر اساس ماده 93 این آیین‌نامه در تاریخ 1399/12/28 به تصویب رییس قوه قضاییه رسیده است؛ به موجب تبصره 2 ماده 4 آیین‌نامه قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب رییس قوه قضاییه با آخرین اصلاحات و الحاقات مصوب 1402/03/24 تغییر محل دفترخانه از محل تعیین شده، اعم از شهر یا شهرستان یا بخش در حکم سردفتر، به محل دیگر منوط به موافقت و صدور حکم توسط رییس سازمان مطابق دستورالعمل مصوب سازمان است. علیهذا نظر به اینکه دستورالعمل نقل و انتقال سردفتران اسناد رسمی و ازدواج و طلاق (مصوبه شماره 1403/22552 مورخ 1403/02/10 رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور) در راستای قانون و آیین‌نامه مصوب رییس قوه قضاییه به شرح مذکور به تصویب رسیده و مغایرتی با قانون ندارد در نتیجه  با اتفاق آرا هیات  تخصصی اداری و امور عمومی و مستندا به بند «ب» ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی 1402/02/10) رای به رد شکایت صادر می شود؛ این رای ظرف بیست روز از تاریخ صدور، از سوی رییس ارزشمند یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است. بر اساس ماده 93 قانون یاد شده آرای هیات های تخصصی و هیات  عمومی در ابطال و عدم ابطال مصوبات موضوع بند (1) ماده (12) این قانون، در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری، معتبر و ملاک عمل است.     

رییس هیات تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری ـ زین العابدین تقوی