شماره پــرونـــده : هـ ع؍ 0101636 شماره دادنامه: 140109970906000704 تاریخ: 1401/09/27
* شـاکــی : آقای سید مسیح مولانا
* طرف شکایت : سازمان امور مالیاتی کشور
* مـوضـوع شـکـایت و خـواستـه : ابطال بند 2-2 از ماده 5 دستورالعمل ترتیبات اجرایی صدور گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم به شماره 530؍1401؍200 مورخ 18؍4؍1401
* شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان امور مالیاتی کشور به خواسته ابطال بند 2-2 از ماده 5 دستورالعمل ترتیبات اجرایی صدور گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم به شماره 530؍1401؍200 مورخ 18؍4؍1401 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد :
بند 2-2 از ماده 5 دستورالعمل
«2-2- در مورد بدهی‌های شناسایی شده در سامانه وصول و اجرا یا بخش وصول و اجرای سامانه سینیم، تمامی بدهی ها ی شناسایی شده فارغ از فعالیت کسبی، ملاک عمل می‌باشد.»
*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
1- همانگونه که از فحوا و مضمون ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم عیان است مقنن با درج عبارت اداره امور مالیاتی ذیربط به نوعی بدهی مالیاتی قطعی شده برای اشخاص حقیقی را صرفا بدهی‌های مالیاتی مربوط به واحد کسبی، از قبیل بدهی‌های مالیاتی بر درآمد مشاغل، مالیات بر ارزش افزوده و مالیات‌های تکلیفی و حقوق و نیز جرایم مالیاتی متعلقه که صرفا در ارتباط با ان واحد کسبی باشد مد نظر قرار داده است. از طرف دیگر به استناد به همین ماده صرفا بدهی مالیاتی ملاک می‌باشد و نه هر نوع بدهی و مطالبه دولتی از اشخاص.
2- بند 2-2 ماده 5 دستورالعمل مورد شکایت دایره شمول بدهی‌های مالیاتی قطعی شده برای اشخاص حقیقی را توسعه داده و صدور گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم برای اشخاص حقیقی را مشروط به عدم وجود هرگونه بدهی شناسایی شده (چه مالیاتی و چه غیرمالیاتی) در سامانه وصول و اجرا و در کل تمام بدهی‌های شناسایی شده فارغ از فعالیت کسبی مودی، کرده است.
3- طبق ماده 48 قانون محاسبات عمومی کشور مطالبات وزارتخانه ها و موسسات دولتی از اشخاص که به موجب احکام و اسناد لازم‌الاجرا به مرحله قطعیت رسیده است بر طبق مقررات اجرایی قابل وصول خواهد بود و یا با بدهی قطعی شده در مرحله وصول و اجرا از باب مالیات بر ارث یا مالیات بر درآمد املاک امکان صدور گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم فراهم نخواهد بود و بر همین اساس بند 2-2 مورد شکایت مغایر با قوانین جاری می‌باشد.
* در پاسخ به شکایت مذکور ، مدیر کل دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی به موجب لایحه شماره 13585؍212؍ص مورخ 27؍6؍1401 به طور خلاصه توضیح داده است که :
1- در صدر ماده (5 ) و نیز بند 2 ماده (5 ) دستور العمل مورد شکایت، بدهی‌های قابل مطالبه برای صدور گواهی موضوع ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم به صورت دقیق وبهت فکیک برای اشخاص حقیقی و حقوقی، مشخص شده و در بند 2-2 این ماده صرفا رویه اقدام مجریان جهت جستجو و وصول بدهی‌های قابل وصول مذکور در سامانه وصول و اجرا، تعیین شده است.
2- عبارت"تمام بدهی‌های شناسایی شده" در بند 2-2 ناظر به جستجو و مطالبه تمامی بدهی‌های مذکوردر صدر بند 2 ماده 5 دستورالعمل مذکور، فارغ ازواحد کسبی است. بنابراین صرفا بدهی‌های با ماهیت مالیاتی و مرتبط با فعالیت‌های کسبی مودی مورد جستجو قرار می‌گیرد و بدهی‌های غیر مالیاتی موضوع 48 قانون محاسبات عمومی کشور و ماده 32 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1384 و نیزبدهی های مالیاتی غیرمرتبط با فعالیت‌های کسبی مودی از جمله بدهی‌های ارث، املاک اجاری و... درزمره بدهی‌های موضوع بند 2 ماده 5 دستورالعمل مورد شکایت نمی باشد.
3- بر اساس آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده 218 قانون مالیات‌های مستقیم، سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است مطالبات مالیاتی قطعی شده را که به علت عدم پرداخت درمهلت مقرر، منجر به صدور و ابلاغ برگ اجرایی شده از طریق عملیات اجرایی وصول نماید. برهمین اساس وصول مطالبات مالیاتی درمرحله وصول و اجرا در هنگام پاسخ گویی به استعلام مراجع صلاحیت دار و صدور گواهی مالیاتی موصوف به لحاظ حفظ حقوق دولت و کاهش هزینه‌های اقدامات اجرایی مربوط به وصول مالیات ضروری و از وظایف سازمان امور مالیاتی است.
با لحـاظ نظر همکاران محترم قضایی عضو هیات تخصصی پرونده کلاسه 0101636 ، با استعانت از درگاه خداونـد متعـال به شرح ذیل اقدام به صدور رای می‌نماید ؛
رای هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری
با عنایت به اینکه شکایت شاکی در مجموع راجع به بند 2 ماده 5 دستورالعمل شماره 530؍1401؍200 مورخ 18؍4؍1401 سازمان امور مالیاتی می‌باشد که مفاد آن مبین صدور احکامی در خصوص ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم و صدور گواهی موضوع این ماده که مبتنی بر پرداخت بدهی مالیاتی می‌باشد و بیان نوع بدهی که مودیان باید پرداخت نمایند تا گواهی مزبور برای آن‌ها صادر گردیده بوده و در جهت رعایت حقوق مودیان در این مقررات مورد شکایت اولا - صرفا در خصوص بدهی مالیاتی مودیان آن‌ها را مشمول حکم قانون دانسته است نه هر نوع بدهی ثانیا - در مورد بدهی شناسایی شده در سامانه عملکردی ، صرفا بدهی مربوط به واحد کسبی مورد استعلام را ملاک عمل قرار داده است یعنی چنانچه تسهیلات راجع به این واحد کسبی باشد صرفا بدهی مربوط به واحد کسبی از حیث تسویه ملاک عمل می‌باشد. ثالثا - در مورد بدهی‌های شناسایی شده در سامانه وصول و اجرا سامانه نسیم ، صرفنظر از واحد کسبی مورد استعلام و غیر آن ، چون در مرحله وصول و اجرا می‌باشد ، تمامی بدهی‌های مالیاتی ملاک عمل جهت پرداخت برای صدور گواهی موضوع ماده 187 ق.م.م می‌باشد که این احکام در راستای اجرای صحیح و دقیق قانون بوده و مغایرتی با حکم قانون نداشته به استناد بند ب ماده 84 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شکایت صادر می‌نماید. رای مزبور ظرف بیست روز پس از صدور قابل اعتراض از ناحیه ریاست محترم دیوان یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
محمد علی برومندزاده
رییس هیات تخصصی مالیاتی بانکی
دیوان عدالت اداری