شماره پــرونـــده : هـ ع/0001770 شماره دادنامه: 140109970906000029 تاریخ: 1401/01/17
* شـاکــی : بانک پارسیان با وکالت آقای داود دوستعلی
* طرف شکایت : سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
* مـوضـوع شـکـایت و خـواستـه : ابطال بخشنامه شماره 205822/99 مورخه 1399/11/21 اصداری از سوی معاونت امور اسناد سازمان خوانده با اعمال ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری
* شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به خواسته ابطال بخشنامه شماره 205822/99 مورخه 1399/11/21 اصداری از سوی معاونت امور اسناد سازمان خوانده با اعمال ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد :
بانک ها از محل جذب منابع اخذ و سپرده مشتریان نسبت به اعطا تسهیلات به سایر مشتریان خود در قالب عقود مبادله‌ای اقدام می‌کند و در تعیین نرخ سود تسهیلات تابع ضوابط و در عقود مبادله‌ای غالبا بانک مرکزی بطور سالانه کف و نرخ سود را ابلاغ می‌کند ولی در عقود مشارکتی رویه متفاوت بوده و امکان توافق بین بانک و مشتری وجود دارد و به دلالت رای شماره 794 صادره از هیات عمومی دیوانعالی کشور مصوبات بانک مرکزی راجع به حداقل و حداکثر نرخ سود بانک ها جنبه آمرانه داشته و شرط مندرج در قراردادها نسبت به سود مازاد باطل می‌باشد فلذا سازمان ثبت اسناد و املاک در اقدامی غیر قانونی اقدام به صدور بخشنامه صدرالذکر نموده که مجوز دخل و تصرف در مفاد اسناد رهنی یا قراردادها را از حیث سود را برای اداره ثبت اسناد و املاک در نظر گرفته و همین امر موجب شده که ادارات اجرایی خوانده بطور سلیقه ای اقدام به تعدیل مطالبات مستقیم بانکی و کاهش آن نمایند و کلیه دفاتر اسناد رسمی را مکلف کرده تا هنگام تنظیم سند صدور اجراییه و پذیرش صدور اجراییه اسناد مربوطه به بانک ها مفاد رای وحدت رویه را مرعی گردانند چرا که آرا وحدت رویه برای محاکم لازم‌الرعایه بوده و مخاطب آن دادگستری می‌باشد و مراجع ثبتی مجاز به ورود در ماهیت اسناد را ندارند و این امر از قضیه ذاتی محاکم می‌باشد فلذا اقدام معاونت برخلاف نص صریح و متن مواد 73 و 92 و 93 قانون ثبت اسناد و املاک بوده و تقاضای ابطال آن را دارد. مضافا به آنکه تقاضای اعمال ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نیز در ما نحن فیه مورد تقاضاست.
*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
مبانی مخالفت شاکی اقدامات خارج از حدود اختیار خوانده و مخالفت با مواد 73 و 92 و 94 قانون ثبت اسناد و املاک بوده است.
* خلاصه مدافعات طرف شکایت :
طرف مقابل در دفاع از دادخواست لایحه‌ای ارسال نکرده است.
* در خصوص ادعای مغایرت مصوبه با شرع ، پیرامون امر ادعای خلاف شرع مطرح نشده است.
*نظریه تهیه کننده گزارش:
شاکی تقاضای ابطال بخشنامه شماره 2025822/99 مورخه 1399/11/21 معاون امور اسناد سازمان ثبـت اسناد و املاک کشور را نموده است که دلالت بر این دارد که در راستای اجرای دادنامه شماره 794 مـورخه 1399/05/21 هیـات عمومی دیـوان عالی کشور که در حکم قانـون و لازم‌الاتباع می‌باشد ، کلیـه دفاتر اسناد رسمی حوزه‌های تابعه موظف هستند هنگام تنظیم سند و صدور اجراییه و یا پذیرش درخواست صدور اجراییه و ... مفاد رای یاد شده را تبعیت نموده و کلیه ادارات تابعه نیز در خصوص پرونده‌هایی که تا صدور رای یاد شده مختومه نشده اند ، مطالبات را با رعایت موضوع رای موصوف محاسبه نمایند و با لحاظ اینکه احکام مندرج در این بخشنامه در جهت تبعیت از مفاد رای وحدت رویه دیـوان عالی کشور و نیز رعایت مقررات حاکم بر نظام پولی و بانکی کشور از جمله قانون پـولی و بانکی و اختیارات بانک مرکـزی در تعیین نرخ مصوب برای کلیه بانک ها و نوع تسهیلات می‌باشد و مفاد این مقرره النهایه چیزی جز اجرای قوانین و مقررات با تبعیت از مفاد رای وحدت رویه را مورد حکم قرار نداده است و دال بر اجرای صحیح تر قوانین و مقررات بوده و مغایرتی با اهداف مقنن و نصوص قانونی ندارد.
تهیه کننده گزارش:
جواد سپهری کیا
رای هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری
شاکی تقاضای ابطال بخشنامه شماره 2025822/99 مورخه 1399/11/21 معاون امور اسناد سازمان ثبـت اسناد و املاک کشور را نموده است که دلالت بر این دارد که در راستای اجرای دادنامه شماره 794 مـورخه 1399/05/21 هیـات عمومی دیـوان عالی کشور که در حکم قانـون و لازم‌الاتباع می‌باشد ، کلیـه دفاتر اسناد رسمی حوزه‌های تابعه موظف هستند هنگام تنظیم سند و صدور اجراییه و یا پذیرش درخواست صدور اجراییه و ... مفاد رای یاد شده را تبعیت نموده و کلیه ادارات تابعه نیز در خصوص پرونده‌هایی که تا صدور رای یاد شده مختومه نشده اند ، مطالبات را با رعایت موضوع رای موصوف محاسبه نمایند و با لحاظ اینکه احکام مندرج در این بخشنامه در جهت تبعیت از مفاد رای وحدت رویه دیـوان عالی کشور و نیز رعایت مقررات حاکم بر نظام پولی و بانکی کشور از جمله قانون پـولی و بانکی و اختیارات بانک مرکـزی در تعیین نرخ مصوب برای کلیه بانک ها و نوع تسهیلات می‌باشد و مفاد این مقرره النهایه چیزی جز اجرای قوانین و مقررات با تبعیت از مفاد رای وحدت رویه را مورد حکم قرار نداده است و دال بر اجرای صحیح تر قوانین و مقررات بوده و مغایرتی با اهداف مقنن و نصوص قانونی ندارد. بنابراین به استناد بند ب ماده 84 از قانون تشکیـلات و آییـن دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شکایت صادر می‌نماید. رای صادره ظرف بیست روز پس از صدور قابل اعتـراض از سوی ریاست محترم دیوان یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
محمد علی برومندزاده
رییس هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی
دیوان عدالت اداری