آیین‌نامه اجرایی معافیت تحصیلی

شماره:145249/ت48080هـ

تاریخ:1392/09/06

پیوست:

 

 

هیات وزیران در جلسه مورخ 1392/08/29 بنا به پیشنهاد شماره 24/34/111/24206 مورخ 1391/02/04 وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و تایید ستاد کلنیروهای مسلح و به استناد ماده (27)قانون اصلاح موادی از قانون خدمت وظیفه عمومی ـمصوب 1390ـ ، آیین‌نامه اجرایی معافیت تحصیلی را به شرح زیر تصویبنمود:

 

ماده 1- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط بهکار میروند:

الف ـ قانون: قانون خدمت وظیفه عمومی ـ مصوب 1363ـ و کلیه الحاقاتو اصلاحات بعدی آن.
ب ـ سازمان: سازمان وظیفه عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامیایران و رده‌های همنام در استان‌ها.

پ- وزارت علوم: وزارت علوم، تحقیقات وفناوری.

ت ـ وزارت بهداشت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.

ث ـدانشگاهها: کلیه دانشـگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی دولتی یا غیردولتی داخلیو خارجی مورد تایـید وزارتخانه‌های علوم،بهداشت و آموزش و پرورش.

ج ـ مراکز:مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه یا نمایندگان رسمی آن در استان‌ها.

چ ـ دانشآموز: کسی که طبق ضوابط و مقررات وزارت آموزش و پرورش،در یکی از مدارس روزانه، بزرگسالانیا آموزش از راه دور به تحصیل اشتغال دارد.

ح ـ دانشجو: کسی که طبق ضوابط ومقررات وزارتخانه‌های علوم و بهداشت،در یکی از دانشگاه‌ها به تحصیل اشتغالدارد.

خ ـ طلبه: کسی که طبق ضوابط شورای عالی حوزه‌های علمیه، در یکی ازحوزه های علمیه یا مدارس علوم دینی به تحصیل اشتغال دارد.

تبصره ـ سایر عبارات واصطلاحات به کار رفته در این آیین‌نامه، مبتنی بر معانی و تعاریف به کارگرفته شدهدر قانون و آیین‌نامه اجرایی آن می‌باشد.

 

ماده2- مشمولان دارای مدرک دیپلم وپیشدانشگاهی و مشمولان فارغالتحصیل مقاطع دانشگاهی یا معادل آن در حوزههایعلمیه، چنانچه در مهلت یک سال پس از فراغت از تحصیل در هر مقطع، براساس مقرراتوزارتخانه های علوم و بهداشت،در یکی از دانشگاه‌ها پذیرفته شوند،تا زمانی که وفقمواد(33)و (35)قانون به تحصیل اشتغال دارند،میتوانند از معافیت تحصیلی استفادهنمایند.

تبصره1- منظور از یک سال پس از فراغت در این ماده، برای مشمولانفارغالتحصیل خرداد ماه و تیرماه، یک سال تحصیلی پس از فراغت است که از مهرماه شروعو تا پایان شهریور سال بعد ادامه مییابد.

تبصره2-دارندگان برگـه آماده بهخدمـت بدون غیبت که مهلت اعزام آن‌ها سپری نشده باشد، میتوانند برای تحصیل در مقطعبالاتر از معافیت تحصیلی استفاده نمایند.

 

ماده3-دانشجویانی که دانشگاه محلتحصیل آن‌ها منحل شود، به شرطی که غایب شناخته نشوند، در صورت پذیرش در سایردانشگاه ها (براساس مقررات وزارتخانه‌های علوم و بهداشت)، مدت تحصیل انجام شده، جزوسنوات مجاز معافیت تحصیلی آن‌ها محسوب نخواهد شد.

 

ماده4- انتقال یا تغییر رشتهدانشجو در مواردی که نیاز به انصراف و آزمون مجدد نمی‌باشد، در صورتی مشمول معافیتتحصیلی خواهد بود که از حداکثر سنوات مجاز تحصیلی تجاوز ننماید.

ماده5- معافیتتحصیلی دانشآموزان،دانشجویان و طلابی که اخراج می‌شوند یا از تحصیل انصراف دادهیا ترک تحصیل مینمایند،چنانچه ظرف یک سال از تاریخ اخراج، انصراف یا ترک تحصیل،در همان رشته و مقطع بازگشت به تحصیل نمایند، حسب مورد با درخواست مدرسه، دانشگاهیا مرکز مربوط و تصویب کمیسیون موارد خاص مناطق و نواحی آموزش و پرورش در خصوصدانشآموزان، کمیسیون موارد خاص مرکزی یا استانی مربوط در خصوص دانشجویان و کمیسیونموارد خاص مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه در خصوص طلاب، مشروط به رعایت سقف سنواتتحصیلی موضوع مواد (32)و (33)قانون استمرار مییابد.

تبصره ـ دانشآموزان،دانشجویان و طلاب اخراجی، در صورت عدم بازگشت به تحصیل، امکان استفاده از معافیتتحصیلی را ندارند.

 

ماده6- معافیت تحصیلی برای مشمولان در مقطع تحصیلی متوسطه،هر یک از مقاطع دانشگاهی و حوزه‌های علمیه داخل یا خارج کشور، فقط یک بار صادرمی‌شود.

تبصره ـ صدور معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی و بالاترپیوسته،در مورد فارغالتحصیلان کاردانی رشته‌هایی که با تایید وزارتخانه‌های علومیا بهداشت،مقطع ناپیوسته بالاتر ندارد،بلامانع است.

 

ماده7ـ معافیت تحصیلیدانشجویان انصرافی،در صورتی که تا یک سال پس از تاریخ انصراف،در مقطع یا رشته یادانشگاه جدید یا یک حوزه علمیه پذیرفته شوند،در طول مدت تحصیل در مقاطع دانشگاهی(از دیپلم تا دکترای تخصصی) مشروط به اینکه انصراف،در مدت سنوات مجاز موضوع تبصره(1)ماده(33)قانون صورت گرفته باشد،فقط یک بار قابل تمدید است که در این صورت،مدت تحصیل قبلی جزو سنوات تحصیلی جدید محسوب نخواهد شد.

تبصره1-دانشجویانانصرافی که با یک مقطع تحصیلی پایین‌تر فارغالتحصیل می‌شوند در شمول این ماده قرارندارند و ادامه تحصیل آنان در مقطع بالاتر به شرط رعایت سقف مجاز سنوات تحصیل موضوعاین ماده در مقطع قبلی،از نظر معافیت تحصیلی بلامانع است.

تبصره2- در صورتاعزام شدن افراد موضوع این ماده به خدمت، ترخیص آنان با رعایت تبصره(2)ماده(35)قانون بلامانع است.

 

ماده 8-در اجرای تبصره(2)ماده(35)قانون،ترخیص کارکنان وظیفه بدون غیبت اولیه در حین خدمت که بیش از یک سال از تاریخ فراغت آنان از مقطعقبلی سپری شده باشد نیز جهت ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی و بالاتر به جز درزمان‌های اضطراری و جنگ بلامانع است.

ماده 9-مشمولانی که مطابق قانون برای تحصیلدر حوزه‌های علمیه پذیرفته می‌شوند، تا زمانی که در چارچوب مفاد ماده (32)قانون وتبصره آن به تحصیل اشتغال دارند،مشروط به نداشتن غیبت میتوانند از معافیت تحصیلیاستفاده نمایند. اجرای این ماده توسط سازمان، طبق تدابیر ابلاغی ستاد کل نیروهایمسلح می‌باشد.

 

ماده 10- ادارات آموزش و پرورش موظفند اسامی دانشآموزانی را که بهسن مشمولیت (هجده سال تمام براساس ماه تولد) میرسند و طبق قانون و این آیین‌نامهبه تحصیل اشتغال دارند، به ترتیبی که سازمان اعلام مینماید برای صدور معافیتتحصیلی به سازمان اعلام نمایند.
تبصره ـ عدم حضور غیرموجه سه ماه متوالی و بیشتردانشآموزان در واحد آموزشی مربوط، از نظر معافیت تحصیلی، ترک تحصیل تلقی خواهدشد.

 

ماده 11-دانشگاه‌ها موظفند اسامی دانشجویانی را که مورد پذیرش قرار دادهاند،براساس ضوابطی که سازمان مشخص مینماید، جهت صدور معافیت تحصیلی اعلامنمایند.

تبصره1-مدت اعتبار معافیت تحصیلی صادر شده،تا یک سال پس از تاریخفراغت از تحصیل در هر مقطع است.

تبصره2- در صورت وجود شرایط ادامه تحصیل در مدتاضافه موضوع تبصره(2)ماده(33)قانون، دانشگاه‌ها موظفند مدت اضافه شده را ظرف سه ماه از پایان مدت مجاز موضوع تبصره(1)ماده یادشده به سازمان اعلامنمایند.

 

ماده??ـ صدور معافیت تحصیلی برای طلاب منوط به ارایه گواهی اشتغال بهتحصیل آنان از طریق مرکز مربوط و براساس ضوابطی است که از سوی سازمان تعیین می‌شودو مدت اعتبار آن،تا یک سال پس از تاریخ فراغت از تحصیل در هر دوره موضوع تبصرهماده(32)قانون است.

ماده13- معافیت تحصیلی طلاب، دانشآموزان و دانشجویان،حسبمورد تا پایانمهلت‌های مقرر در مواد(32)و(33)قانون است و افراد یادشده موظفندحتی در صورتی که فارغالتحصیل نشده باشند، ظرف یک سال از تاریخ یادشده خود را جهترسیدگی به وضعیت مشمولیت معرفی نمایند و فارغالتحصیل شدن در مهلت یک ساله مذکور،مجوزی برای صدور معافیت تحصیلی در مقطع بالاتر نخواهد بود.

 

ماده14-در صورتی کهطلب های بیش از شش ماه متوالی در یک سال تحصیلی به طور غیرموجه در محل تحصیل حاضرنشده و ترک تحصیل نماید یا از تحصیل انصراف داده و یا اخراج شود، مرکز مربوط موظفاست مراتب را ظرف سه ماه برای لغو معافیت تحصیلی به وی و سازمان اعلامنماید.

تبصره1-تشخیص غیرموجه بودن عدم حضور، با مرکز است.

تبصـره2- طلاب مـوضوع این ماده مـوظفند از تـاریخ ترک تحصـیل،انصـراف یـا اخراج،ظرف یک سال خـود را جهترسیدگی به وضع مشمولیت،به سازمان یا مراکزی که از سوی سازمان تعیین می‌شود، معرفینمایند.

تبصره3-با طلاب موضوع این ماده که با استفاده از معافیت تحصیلی حوزوی،همزمان در دانشگاه نیز مشغول تحصیل بودهاند، براساس سایر مقررات این آیین‌نامهرفتار می‌شود.

 

ماده15- مقامات مسیول در ادارات آموزش و پرورش،دانشگاه‌ها ومراکز موظفند بر پیوستگی تحصیلی دانشآموزان،دانشجویان و طلاب مشمول در مدت مجازتحصیل،نظارت کنند و در صورت فراغت یا ترک تحصیل،انصراف و اخراج،صورت اسامی آنانرا ظرف سه ماه،با ذکر مشخصات کامل و نشانی و رشته و مقطع تحصیلی، به طور انفرادی وبراساس ضوابطی که سازمان مشخص مینماید،اعلام نمایند.

تبصره1-متخلفان از اجرایاین ماده در ادارات آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها، توسط سازمان به دستگاه مربوط جهتاعمال تنبیه‌های موضوع تبصره(3)ماده(34)قانون معرفی میگردند.

تبـصره2-متـخلفان از اجـرای ایـن مـاده در مراکز،توسط سازمان به مرکز مربوط جهت اعمالتنبیه‌های مشابه تنبیه‌های موضوع تبصره(3)ماده(34)قانون براساس مصوبات شورای‌عالی حوزه‌های علمیه، معرفی میگردند.

ماده 16- مشمولانی که با داشتن شرایطمعافیت تحصیلی در خارج از کشور تحصیل میکنند، موظفند ظرف یک سال از فراغت ازتحصیل، اخراج، انصراف یا ترک تحصیل، خود را برای رسیدگی به وضع مشمولیت به نمایندگیجمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور یا مراکز تعیین شده از سوی سازمان در داخلکشور معرفی نمایند.

 

ماده 17- دانشآموزانی که با استفاده از معافیت تحصیلی درخارج به تحصیل اشتغال دارند، چنانچه در حین تحصیل به کشور مراجعت نمایند و ظرف سه ماه به محل تحصیل خود برنگردند، معافیت تحصیلیشان لغو خواهد شد.

تبصره ـ چنانچهدانشآموزی برای بازگشت به محل تحصیل به مدت بیشتری نیاز داشته باشد، بر حسبپیشنهاد وزارت آموزش و پرورش و موافقت سازمان این مدت حداکثر تا سه ماه دیگر قابلتمدید خواهد بود.

 

ماده18-مشمولان برای استفاده از معافیت تحصیلی خارج از کشورباید تضمین‌های لازم را قبل از خروج از کشور،به سازمان بسپارند و متعهد شوند درمهلت‌های مقرر مربوط،به کشور مراجعت نمایند و شرط سازمان مبنی بر ضبط تضمین به نفعدولت،در صورت عدم مراجعت به موقع را بپذیرند.

 

ماده19- مشمولانی که معافیتتحصیلی خارج از کشور اخذ مینمایند باید ظرف شش ماه از تاریخ صدور معافیت،به تحصیل در خارج اشتغال یابند و عدم اشتغال به تحصیل تا پایان مدت یادشده، انصراف از تحصیلتلقی شده و معافیت تحصیلی آنان لغو میگردد.

تبصره ـ چنانچه امکان خروج از کشورو اشتغال به تحصیل مشمولان موضوع این ماده در مهلت تعیین شده به دلایل موجه فراهمنگردد،حسب مورد با تایید وزارتخانه‌های علوم یا بهداشت، این مهلت تا شش ماه دیگرقابل تمدید است.

 

ماده 20-دانشجویانی که با استفاده از معافیت تحصیلی در خارج ازکشور تحصیل میکنند، چنانچه در حین تحصیل به کشور مراجعت نمایند و ظرف شش ماه بهمحل تحصیل خود برنگردند، از حیث معافیت تحصیلی در شمول احکام دانشجوی انصرافی موضوعقانون و این آیین‌نامه خواهند بود.

تبصره ـ چنانچه دانشجویی برای بازگشت به محلتحصیل به مدت بیشتری نیاز داشته باشد، بر حسب پیشنهاد وزارتخانه‌های علوم یا بهداشتو موافقت سازمان این مدت با رعایت سقف مجاز تحصیل قابل تمدید خواهد بود.

 

ماده 21-مـدت تحـصیل دانـشجویان خـارج از لـحاظ مـعافیت، هـمانند دانـشجویان داخل کشور می‌باشد وافزایش مدت آن براساس تبصره (2) ماده (33)قانون،حسب مورد با تایید وزارتخانههایعلوم یا بهداشت خواهد بود.

 

ماده22- انتقال معافیت تحصیلی دانشجویان شاغل بهتحصیل در خارج از کشور به داخل، تا یک سال پس از قطع رابطه تحصیلی و با رعایت ضوابطو مقررات مورد عمل وزارتخانه‌های علوم یا بهداشت و با رعایت مفاد ماده (33)قانونبلامانع است لکن این مدت جزو سنوات مجاز معافیت تحصیلی آنان لحاظ خواهدشد.

 

ماده 23- طلاب دارای مدرک کارشناسـی و بالاتر یـا حسـب مقررات مربوط معادل آن درحوزه، میتوانند در چارچوب ضوابط موضوع ماده (36)قانون و ماده(18)این آیین‌نامه،برای تحصیل به خارج از کشور مسافرت نمایند.

ماده 24- معـافیت تحـصیلی بـرایدانشجـویان خـارج از کـشور حسب مورد با درخواست وزارتخانه‌های علوم، بهداشت یا سازمانمرکزی دانشگاه آزاد اسلامی و توسط سازمان صادر میگردد.

 

ماده 25-طلابـی که بـر اسـاسمـقررات مـربوط،در خـارج از کشور مشغول به تحصیل حوزوی می‌شوند،باید مدارک اشتغال بهتحصیل خود را به مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه ارسال نمایند تا در صورت تایید،ازطریق مرکز یادشده برای آنان درخواست معافیت تحصیلی شود.

ماده 26- مـشمولانی کـهخـارج از ضـوابط قـانون و ایـن آیین‌نامه از کشور خارج شده باشـند، نمیتوانند از معافیتتحصیلی استفاده نمایند.

 

ماده??ـ ایرانیان مقیم خارج از کشور و فرزندان مامورین ثابت دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و همچنین کسانی که قانونا تحتکفالت یا ولایت قانونی آن‌ها هستند،چنانچه ظرف یک سال پس از اخذ مدرک دیپلم یاپیشدانشگاهی در خارج از کشور،در یکی از دانشگاه‌ها و مراکز آموزشعالی خارج مورد تایید  وزارتخانه‌های علوم یا بهداشت پذیرفته شوند،با اعلام وزارتخانه‌های یادشده،از معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر با رعایت مفاد ماده (33)قانونبرخوردار خواهند شد.

تبصره1- چنانچه فرزندان مامورین ثابت دولت،در سن مشمولیت وقبل از اخذ مدرک دیپلم یا پیشدانشگاهی به تبع ماموریت والدین خود از کشور خارج ودر مدارس ایرانی یا خارجی مورد تایید وزارت آموزش و پرورش به تحصیل اشتغال یابند،با رعایت مفاد ماده (33)قانون میتوانند از معافیت تحصیلی استفادهنمایند.

تبصره2- مقیم بودن در خارج از کشور،توسط نمایندگی سیاسی یا کنسولی دولتجمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت و براساس ضوابط مربوط، احراز و از طریقوزارت امور خارجه به سازمان اعلام میگردد.

 

ماده 28- فرزندان ماموران ثابت دولتدر خارج از کشور و همچنین کسانی که قانونا تحت کفالت و یا ولایت قانونی آن‌ها قراردارند،چنانچه در سن مشمولیت و پس از اخذ دیپلم یا بالاتر به تبع ماموریت والدین وبا تایید وزارت امور خارجه از کشور خارج و ظرف یک سال پس از خروج از کشور، در یکیاز دانشگاه‌های مورد تایید وزارتخانه‌های علوم یا بهداشت در کشور محل ماموریت والدینبه تحصیل اشتغال یابند، میتوانند از معافیت تحصیلی خارج از کشور با رعایت مفادماده (33)قانون استفاده نمایند.

 

ماده 29- برای کارکنان وظیفه غایب و همچنینمشمولان غایب،در صورتی که عذرشان مطابق تبصره(3)ماده (58)قانون موجه نباشد،معافیت تحصیلی صادر نمیگردد.