رای شماره 157143 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع:...

شماره 0208034                                                                            1404/02/01

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه 1404313900000157143 مورخ 1404/01/26 با موضوع: «به تبعیت از نظریه شماره 102/43601 مورخ 1403/07/08 فقهای شورای نگهبان، بخشنامه شماره 1401/1492603 مورخ 1401/10/11 مدیر کل دفتر واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران خلاف شرع است و بطلان آن از تاریخ صدور اعلام گردید» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیات های تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: 1404/01/26      شماره دادنامه:  140431390000157143

شماره پرونده: 0208034

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری 

شاکیان: شرکت مبارک سحر کویر ـ آقای محمدحسین گلشن 

طرف شکایت:  گمرک جمهوری اسلامی ایران 

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 1401/1492603 مورخ 1401/10/11 مدیرکل دفتر واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران 

گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی تقاضای ابطال بخشنامه شماره 1401/1492603 مورخ 1401/10/11 مدیرکل دفتر واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران را مطرح کرده اند و در جهت تبیین خواسته خود اعلام نموده اند که:

"با توجه به این که واردکنندگان اقلام موضوع بخشنامه به واردات و ترخیص و فروش این اقلام براساس ارزش افزوده یک درصد اقدام کرده اند، بنابراین بخشنامه مورد شکایت که متضمن مطالبه مابه التفاوت هشت درصدی ارزش افزوده پس از ترخیص کالا و فروش آن توسط واردکننده است، با قاعده فقهی لاضرر و لاضرار فی الاسلام و قاعده تسلیط و حفظ حرمت مالکیت مشروع افراد مغایرت دارد و تقاضای ابطال آن صرفا از جنبه خلاف شرع بودن مطرح می گردد."

  متن بخشنامه مورد شکایت به شرح زیر است:

"بخشنامه شماره 1401/1492603 مورخ 1401/10/11 مدیرکل دفتر واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران

" بخشنامه های گمرکات اجرایی 

 پیرو بخشنامه های 365/1400/1822357 ـ 1400/12/28، 67/1401/322172 ـ 1401/03/10، 87/1401/412753 ـ 1401/03/28 و 110/1401/494330 ـ 1401/04/12 درخصوص کاهش نرخ مالیات و عوارض ارزش افزوده واردات گندم، برنج، دانه های روغنی، انواع روغن خام، حبوبات شامل عدس، نخود، لوبیا و ماش، قند، شکر، گوشت مرغ، گوشت قرمز و چای از نه درصد به یک درصد، به پیوست تصویر نامه شماره 80207/500/1401 ـ 1401/09/29 معاون توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی درخصوص کالاهای مشمول دانه های روغنی و روغن خام جهت اقدام لازم با رعایت کامل سایر مقررات ارسال می گردد.

شایسته است دستور فرمایید ردیف های تعرفه فصل 12 (دانه های روغنی) و ردیف های تعرفه فصل 15 (انواع روغن خام) مندرج در فهرست ضمیمه بخشنامه شماره 322172/1401/67 ـ 1401/03/10 و 110/1401/494330 ـ 1401/04/12 کان لم یکن تلقی و صرفا کالاهای به شرح جدول ذیل به عنوان دانه های روغنی و روغن خام جهت شمول کاهش مالیات بر ارزش افزوده به نرخ یک درصد تلقی می گردد.

ردیف ـ نوع کالا ـ ردیف تعرفه 

1 ـ دانه سویا ـ 12019010، 12019090

2 ـ دانه کلزا ـ 12059010، 12051090،  12051020،  12059090

3ـ دانه گلرنگ ـ 12076090

4ـ روغن خام سویا ـ 15071000

5 ـ روغن خام آفتاب گردان ـ 15121100

6 ـ روغن خام کلزا ـ 15141100

7ـ روغن پالم RBD ـ 15119010

ضمنا دستور فرمایید درخصوص سایر موارد که دانه های روغنی و روغن خام به استناد بخشنامه فوق الذکر با نرخ کمتر ترخیص گردیده اند سریعا نسبت به بررسی و صدور مطالبه نامه کسر دریافتی با رعایت سایر مقررات اقدام لازم معمول نمایند. همچنین کسر دریافتی مالیات بر ارزش افزوده مشمول مرور زمان موضوع ماده (135) قانون امور گمرکی نمی باشد.شایان ذکر است چنانچه کالاهای مزبور قبل از صدور این بخشنامه به گمرک اظهار یا ترخیص شده باشند، مابه التفاوت حقوق ورودی مشمول جریمه موضوع ماده (108) قانون امور گمرکی نخواهد بود.ـ مدیرکل دفتر واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران"

پیشتر از این مقرره مورد اعتراض از حیث مغایرت با قانون و خروج از حدود اختیارات در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مطرح شده بود و هیات عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره 140231390001736088 مورخ 1402/07/08 رای بر عدم ابطال صادر کرده بود.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1404/01/26 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

قایم مقام دبیر شورای نگهبان به موجب نامه شماره 102/43601 مورخ 1403/07/08 در رابطه با جنبه شرعی مقرره مورد شکایت اعلام کرده است که: «اطلاق مصوبه از جهت شمول نسبت به مواردی که قبل از صدور بخشنامه مذکور به نحو قانونی وارد و ترخیص شده است، خلاف شرع است و در صورتی که اعمال نرخ جدید موجب ورود خسارت شده است، ضمان برعهده کسانی است که این اشتباه مستند به آنان است.» بنابراین در اجرای حکم مقرر در ماده 87 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 مبنی بر لزوم تبعیت هیات عمومی دیوان عدالت اداری از نظر فقهای شورای نگهبان درخصوص جنبه شرعی مقررات اجرایی بخشنامه شماره 1401/1492603 مورخ 1401/10/11 مدیرکل دفتر واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران خلاف شرع است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 بطلان آن از تاریخ صدور اعلام می شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/02/10) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ احمدرضا عابدی