هیات تخصصی مالیاتی، بانکی
شماره پــرونـــده : هـ ع /9802780 شماره دادنامه : 9909970906011185 تاریخ : 1399/09/08
شـاکــی : شرکت مشاوران افق دانش ثریا
طرف شکایت : سازمان امور مالیاتی کشور
مـوضـوع شکایت و خـواستـه : ابطال فراخوان مرحله دوم و هفتم ثبت نام مشمولین ارزش افزوده در راستای اجرای تصمیم 98/42/ هـ ت هیات تجدید نظر شورای رقابت به تاریخ 1398/02/30
شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان امور مالیاتی کشور به خواسته ابطال فراخوان مرحله دوم و هفتم ثبت نام مشمولین ارزش افزوده در راستای اجرای تصمیم 98/42/ هـ ت هیات تجدید نظر شورای رقابت به تاریخ 1398/02/30 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد :
«مرحله دوم ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده
در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و بر اساس توافقات بعمل آمده با شورای اصناف کشور و پیرو اطلاعیه مشترک صادره (درج شده در جراید کثیرالانتشار بهمن ماه 1387) بدینوسیله فعالان اقتصادی مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده به شرح زیر اعلام می‌گردند:
مشمولین مرحله دوم ثبت نام و اجرا
کلیه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی، صرفنظر از میزان فعالیت، که مشمول مرحله اول ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده بوده اند، شاغل به فعالیت در هر یک از موضوعات مندرج در بند (الف (ماده (96) قانون مالیات‌های مستقیم (بجز فعالیت‌های معاف موضوع ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده) به شرح زیر، مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای این نظام مالیاتی می‌باشند:
1- کارخانه ها و واحدهای تولیدی که برای آن‌ها جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه ی ذیربط صادر شده یا می‌شود،
2-بهره‌برداران معادن؛
3 - ارایه دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری و دفترداری و همچنین خدمات مالی؛
4 - حسابداران رسمی شاغل و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران
5 - ارایه دهندگان خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای
6 - ارایه دهندگان انواع خدمات انفورماتیک، رایانه‌ای اعم از سخت افزاری نرم افزاری و طراحی سیستم
7 - متل ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر؛
8- بنکداران، عمده فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها
9- نمایندگان موسسه‌های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی و خارجی
10- موسسات حمل و نقل موتوری و باربری دارای مجوز از مراجع ذیربط، زمینی، دریایی و هوایی باربری (به استثنا واحدهایی که صرفا به امر حمل و نقل مسافر اشتغال دارند)؛
11- موسسات مهندسی و مهندسی مشاور
12- موسسات تبلیغاتی و بازاریابی
بنا به اختیار حاصل از ماده (18) قانون مالیات بر ارزش افزوده و با توجه به این که ثبت نام و آموزش مودیان مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای این نظام مالیاتی تاکنون در سه مرحله به انجام رسیده است، تاریخ اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با مودیان مشمول مرحله دوم ثبت نام به شرح زیر اعلام می‌گردد :
مودیان مشمول مرحله دوم ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده، مکلف به اجرای کلیه مقررات و تکالیف قانون مالیات بر ارزش افزوده، از جمله صدور صورتحساب، محاسبه، درج و وصول مالیات بر ارزش افزوده و عوارض متعلقه و همچنین تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات و عوارض متعلقه به صورت دوره‌ای، از تاریخ اول مهر ماه سال هزار و سیصد و هشتاد و هشت (1388/07/01) می‌باشند.
با عنایت به موارد فوق، ضمن تشکر از ثبت نام و شرکت در برنامه‌های آموزشی مرحله دوم اجرای این نظام مالیاتی توسط اکثر مشمولین این مرحله، موارد زیر به فعالان اقتصادی اعلام می‌گردد:
1- آن دسته از فعالان اقتصادی مشمول مرحله دوم که تاکنون اقدام به تکمیل فرآیند ثبت نام خود در این نظام مالیاتی ننموده اند، بایستی حداکثر تا تاریخ 1388/06/31 با مراجعه به سامانه اینترنتی عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir اقدام به تکمیل عملیات پیش ثبت نام و مراحل بعدی ثبت نام خود بنمایند.
2- آن دسته از تشکل‌های صنفی و فعالان اقتصادی که متقاضی استفاده از دوره‌های آموزشی رایگان این نظام مالیاتی می‌باشند، درخواست کتبی خود را با ذکر نام شرکت کنندگان به نمابر 88920411 (021) ارسال نمایند تا ترتیب شرکت ایشان در این دوره‌ها داده شود.
3- جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این نظام مالیاتی و اطلاع از قانون، مقررات و فرآیند اجرایی مربوطه، فعالان اقتصادی و سایر ذینفعان و علاقه مندان می‌توانند به پایگاه اطلاع رسانی این نظام مالیاتی به نشانی www.vat.ir مراجعه فرمایند.
4 - سوالات و استعلامات فنی در رابطه با این نظام مالیاتی از طریق ادارات کل امور مالیاتی استان‌ها (که فهرست آن‌ها از طریق نشانی www.evat.ir/vatdirدر دسترس می‌باشد) و همچنین از طریق ستاد معاونت مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی کشور (021-88920411) کتبا پاسخ داده می‌شود.
5 - واحدهای خدمات مودیان اختصاصی مالیات بر ارزش افزوده (که نام و نشانی آن‌ها از طریق پایگاه اطلاع رسانی به نشانی www.evat.ir/vatoffices در دسترس می‌باشد) در کلیه استان‌ها و شهرستان‌های کشور آماده ارایه کلیه خدمات مورد نیاز در رابطه با این نظام مالیاتی می‌باشد. شایان ذکر است برابر اطلاعیه‌های قبلی سازمان مشمولین مرحله اول ثبت نام و اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده به شرح زیر اعلام گردیدند:
مشمولین مرحله اول ثبت نام و اجرا تاریخ اجرا
در مورد این دسته از مشمولین: 1387/07/01
1- کلیه واردکنندگان
2 - کلیه صادر کنندگان
3 - کلیه فعالان اقتصادی با مجموع فروش کالاها و ارایه خدمات بیش از سه میلیارد ریال در سال 1386 و یا بیش از یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون ریال در پنج ماهه اول سال 1387 (واحدهای صنفی که دارای شخصیت حقیقی بوده و تابع شورای اصناف کشور می‌باشند از این بند شرایط مشمولین مرحله اول ثبت نام مستثنی گردیدند)
تذکر بسیار مهم: مشمولین واجد شرایط مرحله اول حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مراحل دوم و بعدی ثبت نام این نظام مالیاتی، جزو مشمول مرحله اول ثبت نام و اجرای این نظام مالیاتی محسوب می‌گردند.
این اطلاعیه به منزله ابلاغ به ادارات کل امور مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده سراسر کشور محسوب می‌گردد.»
«بنا به اختیارات حاصل از مقررات ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده، بدینوسیله فعالان اقتصادی (عرضه‌کنندگان کالا و ارایه دهندگان خدمات مشمول مرحله هفتم ثبت نام نظام مالیات بر ارزش افزوده به منظور آموزش و اجرای مقررات موضوع این قانون به این شرح تعیین و اعلام می‌گردد.
مشمولین مرحله هفتم اجرای قانون
کلیه اشخاص حقوقی فعال با هر حجم از فروش و یا درآمد (کالا و خدمات) به استثنای اشخاص حقوقی با فعالیت‌های صرفا معاف موضوع ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده که به موجب فراخوان‌های قبلی تاکنون برای اجرای قانون فراخوان نشده اند، مشمول اجرای قانون خواهند شد.
اشخاص حقوقی که بعد از تاریخ اجرای فراخوان نیز ایجاد، تاسیس و به ثبت می‌رسند و یا شروع به ایجاد فعالیت می‌کنند در صورت فعالیت با هر حجم از فروش و یا درآمد (کالا و خدمات) از اولین دوره مالیاتی بعد از شروع فعالیت مشمول اجرای قانون می‌باشند.
تذکر بسیار مهم
فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول تا ششم ثبت نام و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده بوده اند و حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله ششم ثبت نام این نظام مالیاتی، جز مودیان مشمول مراحل قبلی ثبت نام و اجرای قانون محسوب و مکلف به اجرای مقررات از تاریخ شمول فراخوان مربوط، خواهند بود.
مهلت و نحوه انجام ثبت نام
1- از فعالان اقتصادی فراخوان شده دعوت می‌گردد از تاریخ درج اطلاعیه در جراید، به سامانه اینترنتی معاونت مالیات بر ارزش افزوده به نشانی www.evat.ir مراجعه و نسبت به ثبت نام در این نظام مالیاتی اقدام تا مقدمات لازم از جمله اموزش فعالان اقتصادی و ... جهت اجرای قانون فراهم شود، ضمنا راهنمای چگونگی ثبت نام از طریق سامانه مزبور قابل دسترسی می‌باشد.
2 - مودیان محترم در صورت نیاز به آموزش قانون و مقررات مالیات بر ارزش افزوده مودیان می‌توانند با مراجعه به سامانه یاد شده یا به ادارات کل امور مالیاتی استان و شهرستان ذیربط برای آموزش ثبت نام نمایند، تا اقدام لازم برای آموزش آن‌ها به صورت رایگان بعمل آید.
3 - اشخاص حقوقی فعال که بعد از تاریخ اجرای فراخوان، ایجاد، تاسیس و به ثبت می‌رسند و یا شروع به انجام فعالیت می‌نمایند، مکلفند تا پایان دوره مالیاتی شروع فعالیت ( عرضه کالا و ارایه خدمات ) نسبت به ثبت نام اقدام و از اولین دوره مالیاتی بعد، نسبت به اجرای قانون اقدام کنند.
تاریخ اجرای قانون
اشخاص حقوقی مشمول این فراخوان، از تاریخ 1395/07/01 مکلف به اجرای سایر تکالیف مقرر در قانون از جمله وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده از خریداران، ارایه اظهارنامه و واریز مالیات و عوارض بر ارزش افزوده به حساب‌های تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشند»
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
سازمان امور مالیاتی در بخشنامه فراخوان مورد شکایت، اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان را به اشخاص حقیقی و حقوقی تفکیک نموده است و منحصرا افراد حقوقی را مشمول فراخوان ثبت نام قرار داده است و افراد حقیقی را مشمول این فراخوان ندانسته است که این امر به علت آنکه یک رویه ضد رقابتی محسوب می‌گردد، در مغایرت با ماده 52 قانون سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی می‌باشد. این موضوع به موجب تصمیم جلسه شماره 362 مورخ 1397/10/17 شورای رقابت و رای شماره 98/42/هـ ت هیات تجدیدنظر آن شورا مورخ 1398/02/30 تایید گردیده است. لذا فراخوان مورد شکایت مغایر با قانون و خارج از اختیارات مرجع تصویب است.
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی سازمان امور مالیاتی کشور به موجب لایحه شماره 15271/212/ص اعلام نموده است که:
1- براساس ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده : « مودیان مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام مینماید نسبت به ارایه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرم‌های مربوطه اقدام و ثبت نام نمایند.» اقدام سازمان امور مالیاتی کشور حسب اختیار حاصله از این ماده برای اجرای تدریجی قانون (هفت مرحله فرخوان اشخاص برای ثبت نام و انجام تکالیف قانونی به عنوان مودی) با در نظر گرفتن اهمیت، سطح و حجم فعالیت فعالین اقتصادی بوده است و از این روی نسبت به اشخاصی که در برخی از بازه‌های زمانی برای ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده فراخوان نشدند، کمک یا امتیاز دولتی تلقی نگردیده و اساسا اراده ایی هم بر این امر وجود نداشته است.
2- سازمان امور مالیاتی کشور براساس ماده (4) آیین‌نامه اجرایی بند (الف) ماده 59 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع تصویب‌نامه شماره 27133/ت23913 هـ مورخ 1380/06/10 هیات محترم وزیران، موسسه دولتی و وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی است و از این رو بنگاه تلقی نمی گردد زیرا که براساس بند (4) ماده (1) قانون اجرای سیاست‌های اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی، بنگاه واحد اقتصادی است که در تولید کالا یا خدمت فعالیت میکند و اعمال بند 3 ماده 61 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی نسبت به بنگاه صورت می‌گیرد و نه موسسه دولتی.
3- قانون مالیات بر ارزش افزوده، در سال 1387 تصویب گردیده است و قانونگذار با علم به قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی مصوب 1386 اقدام به تصویب آن و قرار دادن ترتیب ثبت نام مودیان مالیاتی بر عهده سازمان امور مالیاتی کشور نموده است. ترتیب نیز به مفهوم تعیین رتبه بندی اشخاص با ملحوظ کردن اصل اهمیت می‌باشد که به این منظور، کلیه اشخاص که در هریک از صنوف که در امر عرضه کالاها و ارایه خدمات فعالیت داشته اند، در یک مرحله به منظور ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده فراخوان نشده اند.
4- "اقدام به اجرای تدریجی قانون" اعمال رویه ضد رقابتی موضوع مواد 44 تا 48 قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی توسط بنگاه به شمار نمی آید تا مشمول تصمیم یا تصمیمات مقرر در ماده (61) آن قانون گردد زیرا که با هیچ یک از عناوین مذکور در مواد (44) تا (48) قانون یاد شده مطابقت ندارد. لذا اعمال تصمیم بند (3) ماده 61 قانون مذکور که صرفا در مواردی اجرا می‌شود که رویه‌های ضدرقابتی موضوع مواد 44 تا 48 همان قانون صورت گرفته باشد. از موضوع حکم ماده 52 همان قانون خارج است و در ما نحن و فیه فاقد محمل قانونی بوده و قابلیت انتساب به اقدام قانونی این سازمان را ندارد. لذا تصمیم و اقدام سازمان امور مالیاتی کشور به فراخوان‌های مذکور و مکلف کردن اشخاص حقوقی فعال و موسسات مهندسی و مهندسی مشاور به اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، خروج موضوعی از حکم مقرر در قانون تلقی نمی گردد و تقاضای رد شکایت شاکی را نموده است. /ت
نظریه تهیه کننده گزارش :
با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، براساس ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده : «مودیان مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام مینماید، نسبت به ارایه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرم‌های مربوطه اقدام و ثبت نام نمایند.» نظر به اینکه اعلام هفت مرحله فراخوان اشخاص برای ثبت نام و انجام تکلیف به عنوان مودی برمبنای اختیارات حاصله از این ماده قانونی بوده و اجرای تدریجی قانون برمبنای ملاحظات فنی و حقوقی حاکم بر اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نسبت به اشخاص و گروه‌های مختلف صورت گرفته است، لذا فراخوان‌های دوم و هفتم ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده خلاف قانون و خارج از اختیار نمی باشد. تهیه کننده گزارش : علی قاسمی نژاد
رای هیات تخصصی
با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، براساس ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده : «مودیان مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام مینماید، نسبت به ارایه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرم‌های مربوطه اقدام و ثبت نام نمایند.» نظر به اینکه اعلام هفت مرحله فراخوان اشخاص برای ثبت نام و انجام تکلیف به عنوان مودی برمبنای اختیارات حاصله از این ماده قانونی بوده و اجرای تدریجی قانون برمبنای ملاحظات فنی و حقوقی حاکم بر اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نسبت به اشخاص و گروه‌های مختلف صورت گرفته است، لذا فراخوان‌های دوم و هفتم ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده خلاف قانون و خارج از اختیار نبوده، لذا به استناد بند (ب) ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392، رای به رد شکایت صادر و اعلام میکند. رای صادره ظرف مدت بیست روز از تاریخ صدور، از سوی ریاست ارزشمند دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان قابل اعتراض است.
دکتر زینالعابدین تقوی - رییس هیات تخصصی مالیاتی بانکی دیوان عدالت اداری