رای شماره99 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال...

شماره 92/885 1395/03/19

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 99 مورخ 1395/02/28 با موضوع:

«ابطال مصوبه شماره 461/91/3/ش ـ 1391/02/09 شورای اسلامی شهر مشهد مبنی بر اخذ عوارض مهندسان طراح و ناظر ساختمان» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و سرپرست هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: 1395/02/28 شماره دادنامه: 99 کلاسه پرونده: 92/885

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای علیرضا آل عباس

موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه 461/91/3/ش ـ 1391/02/09 شورای اسلامی شهر مشهد در خصوص اصلاح عوارض مهندسان مرتبط با امور ساختمان

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال مصوبه 461/91/3/ش ـ 1391/02/09 شورای اسلامی شهر مشهد در خصوص اصلاح عوارض مهندسان مرتبط با امور ساختمان را خواستار شده و درجهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«به استناد تبصره 1 ماده 50 قانون ارزش افزوده و ماده 52 قانون ارزش افزوده شورای اسلامی شهر مشهد مصوبه مبنی بر اخذ عوارض شغلی از مهندسان ناظر و شاغل در بخش ساختمان که در بخش مسکن مهر و خدمات مهندسی اجرا می‌کنند وضع کرده است که به استناد ماده 50 و 52 قانون ارزش افزوده وضع عوارض از طرف شورای شهر مشهد ممنوع بوده است و به استناد ماده 52 قانون ارزش افزوده چون درآمد مهندسین شاغل در بخش ساختمان به استناد بند ب ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم مشمول قانون مالیات‌های مستقیم است به استناد ماده 52 قانون ارزش افزوده بند 2 از شمول قانون مالیات بر ارزش افزوده مستثنا می‌باشد و به استناد ماده 50 همان قانون وضع عوارض شغلی بر مهندسان ممنوع است و به استناد رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به تاریخ 27 آذر ماه 1391، کلاسه پرونده 88/88 و شماره دادنامه 664 ابطال شده است لذا موارد مورد درخواست:

1ـ دستور موقت مبنی بر عدم اجرای مصوبه شورای شهر مشهد در مقام اجرا توسط شهرداری مشهد

2ـ ابطال کل مصوبه شورای شهر مشهد شماره جلسه 142 شماره صدور 461/91/3

3ـ ابطال تاییدیه استانداری خراسان رضوی و فرمانداری مشهد به شماره 461/91/ش ـ 1391/02/09

4ـ استرداد کل وجوه اخذ شده توسط شهرداری مشهد از زمان تصویب قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387/11/09 و هزینه دادرسی»

متن مصوبه مورد اعتراض به قرار زیر است:

«جناب آقای دکتر صلاحی

استاندار محترم خراسان رضوی

موضوع: اصلاح عوارض مهندسان مرتبط با امور ساختمان

سلام علیکم:

با احترام، لایحه شماره 163140/21ـ1390/12/04 شهرداری مشهد در زمینه اصلاح عوارض مهندسان مرتبط با امور ساختمان در جلسه علنی مورخ 1391/02/03 شورای اسلامی شهر مشهد مطرح شده و به شرح زیر به تصویب رسید.

متن مصوبه

ماده واحده ـ به شهرداری مشهد اجازه داده می‌شود تعرفه عوارض مهندسان مجری، عوارض خدمات مهندسی پروژه‌های مسکن مهر و سایر مهندسان مرتبط با امور ساختمان را بر اساس ضوابط و شرایط زیر اصلاح و از ابتدای سال 1391 از مودیان دریافت نماید.

1ـ تعرفه عوارض مهندسان مرتبط با امور ساختمان به شرح موارد زیر محاسبه و وصول می‌گردد.

الف ـ تا مبلغ 25 میلیون ریال معاف از پرداخت عوارض

ب ـ از مبلغ 25 میلیون ریال تا مبلغ 40 میلیون ریال (برای مقادیر مازاد بر 25 میلیون ریال) 4% حق‌الزحمه وصولی

ج ـ از مبلغ 40 میلیون ریال به بالا (برای مقادیر مازاد بر 40 میلیون ریال) 5% حق‌الزحمه وصولی

تبصره ـ عوارض کلیه مهندسان ساختمانی (اعم از عمران، معمار، مکانیک، برق، شهرساز، نقشه بردار، مجری، ترافیک و ...) به هنگام کسر از سهمیه، با توجه به متراژ و تعداد سقف، به صورت پرونده‌ای وصول می‌شود.

2ـ عوارض مهندسان مجری بر اساس ضریب و تعرفه زیر محاسبه می‌شود:

تبصره ـ در صورت اعلام افزایش مبلغ متوسط هزینه ساخت توسط سازمان مسکن و شهرسازی، مبلغ تعرفه نیز متناسب با آن افزایش می‌یابد.

متن مصوبه

3ـ عوارض کلیه مهندسانی که در زمینه ساخت مسکن مهر فعالیت دارند به شرح جدول زیر محاسبه و وصول می‌گردد.

بدیهی است این مصوبه با رعایت ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده لازم‌الاجراست.»

نایب رییس شورای اسلامی شهر مشهد به موجب لایحه شماره 3813/92/4/ش ـ 1392/08/05 اعلام کرده است که:

«در خصوص ارسال دادخواست آقای علیرضا آل عباس با موضوع ابطال مصوبه 461/91/3/ش ـ 1391/02/09 شورای اسلامی شهر مشهد در زمینه دریافت 5 درصد عوارض از خدمات مهندسین ناظر، در وقت مقرر قانونی ضمن رد ادعای مطرح شده، شورای اسلامی شهر مشهد در مقام دفاع به شرح ادعا و پاسخ گویی به آن می‌پردازد:

1ـ در پاسخ به شاکی محترم که مصوبه شورای اسلامی شهر مشهد را خلاف موازین قانونی می‌داند معروض است که:

1ـ1) ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده و تبصره‌های ذیل آن که عینا ماده 5 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (موسوم به تجمیع عوارض) است، تن ها با بیان محدودیت‌هایی برای برقراری عوارض، موید اختیارات شوراهای اسلامی شهر برای برقراری عوارض می‌باشد و نتیجتا ابراز عدم صلاحیت شورای شهر جهت تصویب عوارض خلاف صراحت قانون است.

1ـ2) در خصوص اشاره شاکی محترم به رای هیات عمومی به استحضار می‌رساند برخلاف ادعای مطروحه هیات عمومی دیوان عدالت اداری در بند (د) از رای شماره 1477 الی 1481ـ1386/12/12 به صراحت اعلام کرده است که: نظر به مقررات قانون موسوم به تجمیع عوارض در باب تعیین مالیات و عوارض برخی کالاهای تولیدی و وارداتی و خدمات و تجویز و منع عوارض محلی جدید یا افزایش عوارض قبلی در سایر موارد به شرح تبصره 1 ماده 5 آن قانون با رعایت قواعد کلی مربوط به ارایه خدمات شهری، مغایرتی با قانون ندارد، که نتیجتا با توجه به این قسمت از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری چون مصوبه مورد اعتراض در خصوص عوارض مهندسین ناظر در قلمرو محدوده شهری قرار گرفته است، بنابراین خلاف قانون نیز شناخته نمی شود.

1ـ3) با عنایت به این که پرداخت کننده عوارض و مالیات موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده مصرف کنندگان کالا و خدمات (مالکین ساختمان ها) هستند و مبلغ آن توسط مهندسین از مالک اخذ شده و در پایان مدت اعتبار کارت مهندسین و در زمان تمدید اعتبار این وجوه توسط مهندسین ناظر به حساب‌های تعیین شده در خزانه واریز می‌شود به عبارت دیگر در این خصوص مهندسین صرفا وسیله اخذ عوارض و مالیات بوده و پرداخت کننده واقعی نمی باشند، در حالی که در مصوبه مورد اعتراض خود مهندسین ناظر به عنوان ارایه دهندگان خدمات موظف به پرداخت عوارض هستند که نتیجتا اجرای مصوبه مغایرتی با قانون مالیات بر ارزش افزوده ندارد.

2ـ در خصوص تن ها مستند شاکی محترم که دادنامه شماره 664 ـ 1391/09/27 از کلاسه 88/880 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال مصوبه شماره 6239/ش/ق ـ 1387/11/14 شورای اسلامی شهر قم مبنی بر وضع 3 درصد عوارض حق‌النظاره خدمات مهندسی برای سال‌های 1388و 1387 است. توضیحا عرض می‌نماید از آنجا که دادنامه فوق‌الذکر با استناد به بند 1 ماده 19و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 صادر شده است، صرفا ابطال مصوبه مورد رسیدگی را به دنبال داشته و از مصادیق آرای وحدت رویه موضوع ماده 43 آن قانون که قابل تعمیم به موارد مشابه هستند نمی باشد. بنابراین در خصوص مصوبه شورای اسلامی شهر مشهد نافذ نیست.

3ـ صرف نظر از این که بند ب ماده 1 آیین‌نامه اجرایی قانون تجمیع عوارض مصوب سال 1378 در این خصوص از عوارض محلی تعریفی (تن ها تعریف) داده است و با عنایت به این که آیین‌نامه اجرایی نحوه وضع و وصول عوارض توسط شوراهای اسلامی شهر مصوب 1378 در پیوست خود لیست عوارض ملی را که شوراهای اسلامی شهر مجاز به برقراری عوارض برای آن‌ها نیستند با مشخصات کامل آورده است. کاملا واضح و مبرهن است که فعالیت مهندسین ناظر در زمره عوارض ملی قرار ندارد و از جمله عوارض محلی موضوع ماده 77 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور مصوب سال 1375 می‌باشد. که اعلام می‌دارد: شورای اسلامی شهر و دهستان می‌توانند نسبت به وضع عوارض متناسب با تولیدات و درآمدهای اهالی به منظور تامین بخشی از هزینه‌های خدماتی و عمرانی مورد نیاز شهر و روستا طبق آیین‌نامه مصوب هیات وزیران اقدام نماید.

بنابراین با توجه به مستندات و دفاعیات معنونه که موید قانونی بودن مصوبه شماره 461/91/3/ش ـ 1391/02/09 شورای اسلامی شهر مشهد است رسیدگی شاسیته و رد دادخواست خواهان محترم را دارم.»

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1395/02/28 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

نظر به این که به موجب ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، برقراری هر گونه عوارض و سایر وجوه برای انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و همچنین ارایه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها معین شده است و برقراری عوارض به درآمدهای ماخذ محاسبه مالیات ممنوع اعلام شده است و مطابق ماده 52 قانون مذکور، دریافت هر گونه عوارض از واردکنندگان کالا و تولیدکنندگان کالا و ارایه دهندگان خدمات نیز ممنوع گردیده، بنابراین مصوبه شماره 461/91/3/ش ـ 1391/02/09 شورای اسلامی شهر مشهد مبنی بر اخذ عوارض مهندسان طراح و ناظر ساختمان خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع وضع تشخیص داده می‌شود و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی