آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 4 ماده اصلاحی 181 قانون مالیات‌های...

آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره 4 ماده اصلاحی 181 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1394/04/31

ماده 1) در این آیین‌نامه عبارت‌های زیر در معانی مشروح به کار می‌روند:

الف) سازمان: سازمان امور مالیاتی کشور;

ب) قانون: قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن;

پ) قانون مالیات بر ارزش افزوده: قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب اردیبهشت ماه 1387 و الحاقات بعدی آن;

ت) واحد بازرسی مالیاتی: واحد سازمانی است که به منظور کنترل دفاتر، اسناد و مدارک مودیان اعم از دستی و ماشینی (مکانیزه) با هدف نظارت بر اجرای قوانین و مقررات مالیاتی در ستاد سازمان امور مالیاتی کشور و واحدهای استانی آن در مراکز استان‌ها، در سقف تشکیلات مصوب، ایجاد می‌شود. به این واحد در ستاد سازمان، واحد بازرسی مالیاتی ستاد سازمان و در واحدهای استانی آن، واحد اجرایی بازرسی مالیاتی اطلاق می‌شود;

ث) واحد اجرایی بازرسی مالیاتی: واحدی است که به منظور اجرای مقررات ماده 181 قانون، با تشخیص سازمان و حسب مورد به صورت گروه مالیاتی،امور مالیاتی یا معاونت امور مالیاتی و در سقف تشکیلات مصوب، در مراکز استان‌ها تشکیل و با هماهنگی واحد بازرسی مالیاتی ستاد سازمان اقدامات لازم را معمول می‌نماید;

ج) هیات: هیات بازرسی مالیاتی موضوع ماده 181 قانون;

چ) دفاتر: هرگونه دفتری که جهت ثبت فعالیت‌های اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد;

ح) اسناد و مدارک: اسناد و مدارک مالی، اطلاعات و سوابق مالی نزد مودیان، اعم از کاغذی یا داده‌های الکترونیکی;

خ) مودیان مالیاتی: مودیانی مالیاتی، موضوع قانون و قانون مالیات برارزش افزوده;

ماده 2) سازمان به منظور ساماندهی، اجرا و نظارت بر امور اجرایی موضوع ماده 181 قانون، اقدام به تشکیل واحد بازرسی مالیاتی در ستاد سازمان و واحدهای اجرایی بازرسی مالیاتی در مراکز استان‌ها زیر نظر رییس امور یا مدیران کل مالیاتی حسب مورد خواهد نمود.

تبصره 1) سازمان مکلف است به منظور ثبت، نگهداری و تحلیل اطلاعات مرتبط با فرآیند بازرسی، نسبت به طراحی و پیاده سازی سامانه مدیریت اطلاعات گزارشات بازرسی اقدام نماید.

تبصره 2) دسترسی و بهره‌برداری از اطلاعات تولید شده در فرآیند بازرسی و سامانه موضوع تبصره 1 این ماده، با رعایت مفاد قانون و قانون مالیات بر ارزش افزوده امکان پذیر خواهد بود.

ماده 3) وظایف واحد بازرسی مالیاتی ستاد سازمان

.1 کنترل، نظارت و هماهنگی بر اجرای مقررات ماده 181 قانون توسط واحدهای اجرایی بازرسی مالیاتی;

.2 نظارت بر عملکرد هیات;

.3 پیگیری و جمع آوری گزارش‌های سه ماهه واحدهای اجرایی بازرسی مالیاتی و ارایه گزارش از روند اقدامات و نتایج بازرسی‌های عمل آمده به رییس کل سازمان یا اشخاص مجاز از طرف ایشان;

.4 شناسایی، بررسی و پیشنهاد اجرای ماده 181 قانون به رییس کل سازمان یا اشخاص مجاز از طرف ایشان;

.5 انجام هماهنگی‌های لازم با واحدهای اجرایی بازرسی مالیاتی جهت اجرای همزمان بازرسی از چند محل فعالیت مودی، که مکان‌های فعالیت و نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک وی در محدوده جغرافیایی دو یا چند اداره کل امور مالیاتی واقع شده باشند.

ماده 4) وظایف واحد اجرایی بازرسی مالیاتی

.1 شناسایی، بررسی و پیشنهاد اجرای ماده 181 قانون به رییس امور یا مدیران کل مالیاتی حسب مورد;

.2 هماهنگی اعزام هیاتها به محل انجام ماموریت حسب احکام صادره;

.3 ارجاع دفاتر و اسناد و مدارک بدست آمده در فرآیند بازرسی به گروه‌های رسیدگی و استخراج اطلاعات و طبقه بندی اطلاعات و متعاقبا عودت اسناد و مدارک به مودی حداکثر ظرف مدت دو هفته از تاریخ انجام بازرسی با اخذ رسید;

 .4ارسال اطلاعات استخراجی و تلخیص شده به اداره امور مالیاتی ذیربط جهت رسیدگی و صدور برگ تشخیص یا مطالبه مالیات حسب مورد;

.5 تهیه پیش نویس احکام اعزام هیات;

.6 ارایه گزارش‌های سه ماهه از روند اقدامات و نتایج بازرسی‌های به عمل آمده به واحد بازرسی مالیاتی ستاد سازمان و نگهداری سوابق اسناد و مدارک بدست آمده;

.7 انجام هماهنگی‌های لازم با واحد بازرسی مالیاتی ستاد جهت اجرای همزمان بازرسی از چند محل فعالیت مودی، که مکان‌های فعالیت و نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک وی در محدوده جغرافیایی دو یا چند اداره کل امور مالیاتی واقع شده باشد.

ماده 5) دادستان عمومی و انقلاب یا دادگستری محل پس از دریافت درخواست معرفی نمایندگان دادستان یا دادگستری از طرف رییس کل سازمان یا اشخاص مجاز از طرف وی، حداکثر ظرف مدت یک هفته نسبت به معرفی نمایندگان موضوع ماده 181 قانون، برای مدت یک سال اقدام خواهد نمود.

ماده 6) هیات حداقل مرکب از سه نفر مطلع و بصیر در امر حسابرسی مالی، مالیاتی و فناوری اطلاعات می‌باشد که از بین اشخاص دارای احکام عضویت در هیاتهای بازرسی انتخاب می‌شوند. یکی از اعضای این هیات، نماینده دادستان عمومی و انقلاب یا دادگستری خواهد بود. در احکام اعزام هیاتها یک نفر از اعضا حسب مورد به عنوان سرپرست هیات تعیین خواهد شد تا برابر مقررات بر اجرای صحیح حکم بازرسی توسط اعضای هیات، مدیریت، هماهنگی و نظارت نماید.

تبصره 1) نمایندگان دادستان عمومی و انقلاب یا دادگستری از بین کارکنان سازمان امور مالیاتی کشور با معرفی رییس کل سازمان یا اشخاص مجاز از طرف ایشان یا از بین کارکنان مراجع قضایی به موجب احکام صادره توسط دادستان یا دادگستری جهت عضویت در هیاتها، منصوب می‌گردند. نمایندگان مذکور مکلفند عملکرد هیات را در دوره‌های شش ماهه به مراجع مذکور حسب مورد گزارش نمایند.

تبصره 2) اعضا هیات به استثنای نماینده دادستان عمومی و انقلاب یا دادگستری، با حکم رییس کل سازمان یا اشخاص مجاز از طرف وی تعیین می‌شوند.

ماده 7) احکام اعزام هیاتها از طرف رییس کل سازمان یا اشخاص مجاز از طرف وی صادر می‌شود. در احکام صادره موارد زیر تصریح می‌شود:

.1شماره و تاریخ حکم بازرسی;

.2 موضوع حکم بازرسی;

.3مشخصات اعضا هیات و سمت آن‌ها;

.4نام مودی و حسب مورد شهرت کسبی وی;

.5تاریخ مراجعه هیات;

.6نشانی محل مراجعه هیات.

تبصره - در اجرای مفاد این ماده، چنانچه محل مورد بازرسی منزل مسکونی باشد، نسبت به اخذ مجوز ورود و بازرسی از مرجع قضایی ذیربط اقدام خواهد شد.[1]

ماده 8) وظایف هیات:

.1بازرسی کلیه دفاتر، اسناد و مدارک، اطلاعات و سوابق مالی نزد مودی( مربوط به مودی و سایر اشخاص)، به منظور نظارت بر اجرای صحیح قوانین و مقررات مالیاتی در اجرای احکام بازرسی صادره;

.2در صورت لزوم انتقال دفاتر، اسناد و مدارک، اطلاعات و سوابق مالی نزد مودی( مربوط به مودی و سایر اشخاص) به محل واحد اجرایی بازرسی مالیاتی با ارایه رسید به مودی;

.3تنظیم صورتمجلس اجرای بازرسی مالیاتی و گزارش نتیجه بازرسی;

ماده 9) هیاتها  موظفند در مراجعات خود کلیه دفاتر و اسناد و مدارک سال جاری و در صورت لزوم دفاتر و اسناد و مدارک سنوات قبل را بررسی و چنانچه مصادیق عدم رعایت اجرای قانون و قانون مالیات بر ارزش افزوده و مقررات موضوعه از جمله آیین‌نامه اجرایی ماده 95 و تکالیف موضوع مواد 169 و 169 مکرر قانون و آیین‌نامه اجرایی نحوه استفاده از صندوق مکانیزه فروش برخورد کنند، مراتب را در صورتمجلس تنظیم درج نمایند. هیاتها می‌توانند در صورت نیاز از تمام یا برخی از دفاتر و اسناد و مدارک، تصویر یا رونوشت تهیه یا در صورت لزوم با ارایه رسید آن‌ها را به محل واحد اجرایی بازرسی مالیاتی انتقال دهند.

تبصره 1) هیاتها موظفند در تاریخ مراجعه، ذیل آخرین ثبت دفتر روزنامه و حداقل یک حساب از دفتر کل را امضا نمایند.

تبصره 2) با توجه به موقعیت محل مراجعه هیات و شرایط خاص آن و به درخواست نماینده دادستان عمومی یا دادگستری، و با ابلاغ دستور دادستان محل از ماموران نیروی انتظامی به عنوان همراه، استفاده خواهد شد. در این صورت مامورین نیروی انتظامی موظف به همکاری با هیات خواهند بود.

تبصره 3) با توجه به شرایط ویژه محل ماموریت، هیات حسب مورد می‌تواند تن ها مودی، نماینده یا نمایندگان وی را در محل پذیرفته و سایر مستخدمین مودی را از دسترسی به اسناد و مدارک و رایانه ها منع نماید. این امر حتی‌المقدور نباید به فعالیت عادی مودی در محل مراجعه خللی وارد نماید.

تبصره 4) چنانچه هیات در روند رسیدگی و دسترسی به دفاتر و اسناد و مدارک یا صورت جلسه تحویل آن‌ها و موارد دیگر با مشکلات یا اخلال در کار مواجه گردید، با مجوز مرجع قضایی ذیربط، جهت پلمپ محل نگهداری دفاتر، اسناد و مدارک و تجهیزات اعم از دستی و ماشینی (مکانیزه) یا انتقال آن‌ها حسب مورد اقدام خواهند نمود.

تبصره 5) چنانچه هنگام اجرای بازرسی مالیاتی، دفاتر یا اسناد و مدارکی از سایر مودیان مالیاتی در محل ماموریت بدست آید هیات موظف است آن‌ها را نیز مطابق مقررات این ماده مورد بازرسی و اقدام قرار دهد.

تبصره 6) هرگونه شکایت از اقدامات اجرایی هیات مبنی بر رفتار غیر حرفه‌ای و اعمال مغایر با قوانین و مقررات موضوع این آیین‌نامه برابر مقررات موضوع ماده 264 و 265 قانون از طریق دادستانی انتظامی مالیاتی قابل پیگیری و اقدام خواهد بود.

ماده 10) صورتمجلس تنظیمی توسط هیاتها در اجرای بازرسی مالیاتی باید شامل موارد زیر باشد:

-1نام و مشخصات مودی;

-2نشانی محل مراجعه هیات;

-3شماره و تاریخ حکم ماموریت و مرجع صدور آن;

-4ساعت و تاریخ مراجعه هیات;

-5مشخصات دفاتر ارایه شده اعم از تحریر شده یا نانویس;

-6اسناد و مدارک ارایه شده یا بدست آمده;

-7شماره و تاریخ آخرین سند ثبت شده با قید شماره صفحه و نوع دفاتر مربوط;

-8قید موارد عدم رعایت قانون و مقررات از اجرای مقررات و تکالیف موضوع قانون و قانون مالیات بر ارزش افزوده حسب مورد;

-9نام و مشخصات و امضا اعضای هیات;

-10نام و مشخصات و امضا مودی یا نماینده وی یا مدیر عامل یا صاحبان امضا مجاز یا مدیر امور مالیاتی یا حسابدار;

-11ذکر مصادیق عدم همکاری مودی و نیز استنکاف مودی یا اشخاص موضوع بند 10 از امضا صورتمجلس

ماده 11) در موارد انتقال دفاتر و اسناد و مد ارک توسط هیات به واحد اجرایی بازرسی مالیاتی، باید رسید مشخصات دفاتر و اسناد و مدارک پیش گفت که به امضا مودی یا نماینده قانونی وی یا مدیر عامل یا اعضای هیات مدیره یا صاحبان امضای مجاز یا مدیر امور مالی یا حسابدار مودی و اعضای هیات رسیده است، تنظیم و به مودی تحویل شود. در صورت عدم حضور یا خودداری آنان از امضا، موضوع باید در رسید ارایه شده قید شود.

تبصره ) چنانچه دسترسی به داده‌های الکترونیکی  یا نرم افزارهای مالی، منوط به انتقال رایانه ها یا تجهیزات جانبی مربوطه باشد، با درج اقلام یادشده در رسید تنظیمی، نسبت به انتقال آن‌ها نیز اقدام خواهد شد.

ماده 12) واحد اجرایی بازرسی مالیاتی پس از دریافت دفاتر و اسناد و مدارک، مکلف است نسبت به بررسی دفاتر اسناد و مدارک اقدام و نتیجه را با تنظیم گزارش به همراه مستندات به اداره امور مالیاتی ذیربط ارسال نماید. همچنین مکلف است کلیه دفاتر و اسناد و مدارک ماخوذه را حداکثر ظرف مدت دو هفته پس از تاریخ رسید دریافت اسناد و مدارک، به مودی مسترد نماید.

ماده 13) صورتمجلس موضوع ماده 10 این آیین‌نامه باید در چهار نسخه تنظیم و به ترتیب زیر اقدام شود:

-1یک نسخه به مودی تسلیم شود;

-2یک نسخه به مرجع قضایی ذیربط ارسال خواهد شد;

-3یک نسخه به اداره امور مالیاتی ذیربط ارسال خواهد شد ;

-4یک نسخه در اختیار واحد اجرایی بازرسی مالیاتی به عنوان سوابق نگهداری خواهد شد.

ماده 14)  چنانچه امکان دسترسی به تجهیزات مکانیزه نگهداری حساب یا محل نگهداری اسناد و مدارک مودی نزد وی به عللی خارج از اختیار مودی فراهم نباشد، هیات می‌تواند تجهیزات مکانیزه مذکور را به محل واحد اجرایی بازرسی مالیاتی منتقل نماید یا با موافقت مودی، محل نگهداری تجهیزات و اسناد و مدارک یاد شده را پلمپ نماید. مودی ملکف است حداکثر ظرف مدت 3 روز کاری نسبت به برقراری امکان دسترسی اقدام نماید.

این آیین‌نامه با استناد به تبصره 4 ماده 181 قانون مشتمل بر 14 ماده و 12 تبصره در تاریخ 1395/10/06 مشترکا به تصویب وزرای امور اقتصادی و دارایی و دادگستری رسیده است و از تاریخ تصویب لازم‌الاجرا می‌باشد.

مصطفی پوراحمدی/ وزیر دادگستری

علی طیب نیا/وزیر امور اقتصادی و دارایی