مصوبه سیاست ها، راهبردها، وظایف و ضوابط اجرایی ترویج فرهنگ...

شماره 11049/1400/دش 1400/07/28

(مصوب جلسه 794 مورخ 1396/01/15 شورای عالی انقلاب فرهنگی)

مجلس شورای اسلامی ـ وزارت ورزش وجوانان

وزارت آموزش و پرورش ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

سازمان بهزیستی ـ بنیاد شهید و امور ایثارگران

وزارت کشورـ شورای عالی استان‌هاـ شهرداری‌های سراسر کشور

سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

ستاد کل نیروهای مسلح ـ سازمان بسیج مستضعفین

جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

سازمان تبلیغات اسلامی ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

دانشگاه آزاد اسلامی ـ وزارت راه و شهرسازی

وزارت امور اقتصادی و دارایی ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

وزارت امور خارجه ـ سازمان برنامه و بودجه کشور

دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

مصوبه «سیاست ها، راهبردها، وظایف و ضوابط اجرایی ترویج فرهنگ حضور، توانمندی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان ازطریق ورزش» که در جلسه 794 مورخ 1396/01/15 شورای عالی انقلاب فرهنگی و براساس مصوبه جلسه 639 شورای فرهنگ عمومی به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می‌شود:

مقدمه

خداوند باری تعالی در خلقت شگفت انگیز نوع بشر، قابلیت ها و توانمندی‌های نهفته‌ای را در وجود او به ودیعه نهاده است؛ به‌گونه‌ای که یک شخص معلول، در مواجهه با فعالیت‌های فردی و اجتماعی خود، برای جبران نقیصه ی جسمی خویش قادر است در سایه اعمال اراده و همت، با اتکا به امید و با ارتقای توان جسمی، استعدادهای ذاتی خدادادی را به مرحله بالفعل برساند، تا مرتبه‌ای که گاه چنین شخصی می‌تواند فعالیت‌های مافوق توان یک فرد سالم را نیز به اجرا درآورد.

حال چنانچه با بهره گیری از ظرفیت ها و امکانات موجود، زمینه و شرایط مطلوبی مهیا شده و محیط برای رشد و توسعه ورزش جانبازان و معلولان فراهم شود، این قشر معزز از اجتماع از این موهبت الهی بهره مند شده و به شکوفایی روح و جسم خویش نایل خواهند شد.

بر همین اساس و بنا بر فرامین مقام معظم رهبری، اسناد بالادستی، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و قوانین مجلس شورای اسلامی، توجه به توسعه همه جانبه ورزش جانبازان و معلولان از جمله اولویت‌های ورزشی کشور محسوب می‌گردد.

ماده 1ـ در این مصوبه اصطلاحات مربوطه به شرح ذیل تعریف می‌شوند:

1) جانباز: به کسی اطلاق می‌شود که سلامتی خود را در راه تکوین، شکوفایی، دفاع و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و کیان جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار از دست داده و به اختلالات و نقص های جسمی یا روانی دچار شود.

2) معلولیت: عارضه‌ای که بر اثر اختلال در سیستم جسمی، حرکتی، حسی و ذهنی فرد ایجاد و بر اثر آن فرد قادر به تامین کامل یا بخشی از نیازهای فردی و یا اجتماعی خود نباشد.

3) انواع معلولیت: انواع معلولیت مورد نظر در ورزش جانبازان و معلولان عبارت است از:

معلولیت جسمی (قطع عضو، ضایعات نخاعی، فلج مغزی، فلج اطفال، اعصاب محیطی، تغییر شکل مفاصل)، معلولیت ذهنی، معلولیت حسی (نابینایی، کم بینایی و ناشنوایی)؛ چند معلولیتی و معلولیت ناشی از آسیب اعضای داخلی (تنفسی، قلبی و... مثل بیماران خاص و پیوند اعضا)

4) ورزش قهرمانی: ورزش های رقابتی و سازمان یافته ای که با توجه به قوانین و مقررات خاص برای ارتقا رکوردهای ورزشی و کسب رتبه یا مدال انجام می‌شود.

5) ورزش همگانی: انجام فعالیت‌های جسمانی سلامت بخش که بدون محدودیت جسمی، جنسی، سنی و مالی می‌باشد.

6) ورزشکار همگانی: به فردی گفته می‌شود که ورزش را با هدف تامین تندرستی و ارتقا سطح سلامت و نشاط انجام می‌دهد و معطوف به کسب نتیجه و مدال نمی باشد.

7) ایستگاه ورزش همگانی: محیطی است که جهت انجام فعالیت‌های ورزشی برای عموم مردم در نظر گرفته می‌شود.

8) هیات ورزشی: بالاترین مرجع فنی یک رشته ورزشی در سطح استان، شهرستان است که با هماهنگی فدراسیون متبوع و اداره تربیت بدنی مربوطه، مسیولیت حسن اجرای قوانین و مقررات ورزشی را به عهده دارد.

9) مکان ورزشی: فضای محصور سرپوشیده و یا روبازی است که ضوابط فنی و قابلیت انجام فعالیت‌های ورزشی را دارا بوده و مجوز لازم را از مراجع ذی صلاح دریافت نموده باشد.

10) سرانه اعتبار ورزشی: عبارت است از نسبت اعتبار تخصیص یافته برای انجام فعالیت‌های ورزشی به جمعیت هدف در یک مقطع زمانی مشخص.

11) مناسب سازی: پیش بینی و ایجاد امکانات، تسهیلات و فضای لازم در اماکن و فضاهای ورزشی برای تردد و بهره‌برداری معلولان و جانبازان.

ماده 2ـ اهداف

1) حفظ و ارتقای سطح سلامت و توانمندی‌های جسمی، روانی، ورزشی و نشاط جانبازان و معلولان و تقویت حضور آنان در جامعه

2) افتخارآفرینی جانبازان و معلولان در عرصه رقابت‌های بین‌المللی و جهانی ورزش

3) نهادینه سازی اخلاق، معنویت و فرهنگ پهلوانی در بستر فعالیت‌های ورزشی

4) تامین عدالت اجتماعی در بهره مندی جانبازان و معلولان از خدمات و امکانات ورزشی

ماده 3ـ راهبردها

1) تقویت اعتماد و حفظ عزت به نفس جانبازان و معلولان و ارتقای فرهنگ و نگرش جامعه نسبت به پدیده معلولیت

2) ایجاد عزم و مشارکت ملی و فعال‌سازی سازمان ها و نهادها در امر ورزش جانبازان و معلولان

3) توسعه ورزش همگانی و ارتقای سطح سلامتی و نشاط جانبازان و معلولان

4) توسعه ورزش قهرمانی و فضای رقابت سالم در بین جانبازان و معلولان

5) اهتمام ویژه به فعالیت‌های فرهنگی و تربیتی در فعالیت‌های ورزشی جانبازان و معلولان

6) توسعه منابع انسانی کارآمد در ورزش جانبازان و معلولان به ویژه مدیران، مربیان و ...

7) توسعه علمی، آموزشی و فن آوری در ورزش جانبازان و معلولان

8) توسعه زیرساخت‌های ورزش جانبازان و معلولان

9) حفظ و ارتقای جایگاه ایران اسلامی در عرصه بین‌المللی ورزش جانبازان و معلولان

ماده 4ـ اقدامات و وظایف دستگاه ها

الف) وظایف و اقدامات مشترک

کلیه وزارتخانه ها، سازمان ها و نهادهای کشوری و لشکری موظف به انجام اقدامات زیر می‌باشند:

1ـ برنامه ریزی برای ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان

2ـ ایجاد و فعال‌سازی انجمن یا هیات ورزش های جانبازان و معلولان در ساختار ورزشی مربوط و رده‌های تابعه

3ـ همکاری و تعامل با متولیان ورزش جانبازان و معلولان در زمینه‌های مختلف

4ـ حمایت و مشارکت فعال در امر برگزاری هر چه باشکوه تر «روز ملی پارالمپیک»

5 ـ تخصیص درصدی از ظرفیت اماکن و تجهیزات ورزشی دستگاه مربوط به امر ورزش جانبازان و معلولان، بصورت رایگان و متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان

6 ـ تخصیص قسمتی از یک درصد بودجه موضوع ماده (53) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در دستگاه مربوط برای تحقق این مصوبه و در جهت توسعه ورزش جانبازان و معلولان متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان

7ـ حمایت موسسات اقتصادی وابسته (شرکت ها، بانک ها و...)، از فعالیت‌های ورزش جانبازان و معلولان

تبصره: فعالیت‌های ورزشی مورد نظر در دستگاه‌های ذیربط در این مصوبه افراد ذیل را نیز شامل می‌شود:

1) کارکنان جانباز و معلول دستگاه

2) اعضای معلول خانواده کارکنان دستگاه

3) خدمات دهی به معلولین ساکن در حریم فعالیتی اماکن ورزشی دستگاه در ورزش جانبازان و معلولین

ب) وظایف و اقدامات اختصاصی:

ـ وزارت ورزش وجوانان

1ـ حمایت ویژه از توسعه ورزش جانبازان و معلولان، به خصوص در وضع قوانین و مقررات، آیین‌نامه ها و... در سطح وزارت، دولت و مجلس شورای اسلامی

2ـ تخصیص درصدی از بودجه و تجهیزات ورزشی کشور به امر ورزش جانبازان و معلولان؛ متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان

3ـ اختصاص درصدی از برنامه‌های شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور به مناسب سازی اماکن ورزشی و ایجاد اماکن اختصاصی ورزش جانبازان و معلولان؛ متناسب با درصد جمعیتی و شرایط ویژه آنان

4ـ اختصاص یک نوبت از اوقات روزانه اماکن ورزشی تحت تملک وزارت ورزش و جوانان به ورزش جانبازان و معلولان

5 ـ واگذاری حداقل یک مجموعه ورزشی از طریق برگزاری مزایده با اولویت در شرایط مساوی (با اعلام کارشناس رسمی دادگستری) به هیات‌های ورزش جانبازان و معلولان در مراکز استان و نیز شهرهای با جمعیت بالای50 هزار نفر

6 ـ مکلف نمودن باشگاه‌های ورزشی تحت حمایت دولت جهت فعالیت در حوزه ورزش جانبازان و معلولان و هم چنین مشروط نمودن صدور پروانه باشگاه‌های جدیدالتاسیس به این امر.

7ـ فراهم آوردن تسهیلات لازم برای مشارکت و سرمایه گذاری خیرین و سازمان‌های مردم نهاد، در حوزه ورزش جانبازان و معلولان

8 ـ معافیت اماکن ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان از شمول ماده 88 (قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت)

ـ وزارت آموزش و پرورش

1ـ ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی معلولان، در بین دانش آموزان، معلمان و مربیان ورزشی از طریق درج در کتاب های درسی، برنامه‌های تربیتی و نیز امور فوق برنامه و ضمن خدمت، با بهره گیری از فعالیت‌های ورزشی

2ـ ایجاد رشته تحصیلی ورزش جانبازان و معلولان در مراکز آموزش و تربیت معلمان ورزشی و تربیت و ارتقای دانش معلمان و مربیان ورزش معلولان

3ـ فراهم نمودن تجهیزات ورزشی و توانبخشی لازم در مدارس استثنایی

4ـ تسهیل دسترسی دانش آموزان معلول به اماکن و تجهیزات ورزشی موجود در مدارس

5 ـ توجه به ورزش همگانی در سازمان آموزش و پرورش استثنایی از طریق افزایش ساعت درس ورزش

6 ـ تربیت معلولان تحت پوشش و پرورش افراد مستعد برای حضور در مسابقات ورزشی و تیم‌های ملی

7ـ آموزش و آگاهی بخشی به دانش آموزان غیر استثنایی، به منظور اتخاذ شیوه تعامل صحیح با افراد معلول در محیط مدرسه و جامعه.

ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان بهزیستی

1ـ توسعه و تقویت ورزش معلولان در مراکز آسایشگاهی و افراد واجد شرایط تحت پوشش (با تاکید بر ورزش همگانی و استعدادیابی) از طریق تربیت و تامین مربی و تجهیزات ورزشی مورد نیاز

2ـ مشارکت در توسعه ایستگاه‌های ورزش همگانی ویژه معلولان در نقاط مختلف شهرها

3ـ ارایه تسهیلات برای تامین وسایل نقلیه مناسب برای حضور معلولان تحت پوشش در برنامه‌های ورزشی

4ـ کمک به توسعه ورزش همگانی در منازل معلولانی که امکان حضور در اجتماع برایشان به دشواری امکان پذیر است.

ـ بنیاد شهید و امور ایثارگران

1ـ توسعه و تقویت ورزش جانبازان در مراکز آسایشگاهی و افراد واجد شرایط تحت پوشش (با تاکید بر ورزش همگانی)، از طریق تربیت و تامین مربی و تجهیزات ورزشی موردنیاز

2ـ مساعدت و مشارکت در توسعه ایستگاه‌های ورزش همگانی ویژه جانبازان و معلولان، در نقاط مختلف شهرها

3ـ ارایه تسهیلات برای تامین وسایل نقلیه مناسب برای امکان حضور جانبازان تحت پوشش در برنامه‌های ورزشی

4ـ کمک به توسعه ورزش همگانی در منازل جانبازانی که امکان حضور در اجتماع برایشان به دشواری امکان پذیر است.

ـ وزارت کشور

1ـ استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، شهرداری ها و بخشداری‌های کشور موظفند از طریق مدیریت عالیه و ایجاد هماهنگی بین همه دستگاه‌های اجرایی و نظارت بر انجام وظایف آن‌ها، از توسعه ورزش جانبازان و معلولان، حمایت مادی و معنوی نمایند.

2ـ تسهیل در ایجاد و حمایت از سازمان‌های مردم نهاد (سمن ها) فعال در زمینه ورزش جانبازان و معلولان.

ـ شورای شهر و شهرداری ها

1ـ پیش بینی لازم برای احداث مجموعه‌های ورزشی ویژه جانبازان و معلولان و بهسازی و مناسب سازی معابر عمومی به منظور تسهیل در رفت و آمد آنان

2ـ احداث مجموعه‌های ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان به تناسب تراکم جمعیت

3ـ مناسب سازی اماکن ورزشی تحت پوشش و هم چنین مساعدت به سایر نهادها به منظور تسهیل در بهره‌برداری جانبازان و معلولان از اماکن ورزشی

4ـ ایجاد تسهیلات ویژه در حمل و نقل و جابه‌جایی جانبازان و معلولان برای شرکت در فعالیت‌های ورزشی

5 ـ فعال نمودن و تقویت هیات ورزش های جانبازان و معلولان در شهرداری ها، بخشداری‌ها و دهیاری‌ها

6 ـ اختصاص یک نوبت رایگان از ساعات مفید روزانه مجموعه‌های ورزشی تحت پوشش شهرداری ها و بخشداری‌ها، به ورزش جانبازان و معلولان

7ـ اختصاص درصدی از بودجه های فرهنگی شهرداری ها به امر توسعه ورزش همگانی جانبازان و معلولان(متناسب با آمار و درصد جمعیتی آنان، نیازها و...)

8 ـ ایجاد ایستگاه‌های ورزشی ویژه جانبازان و معلولان در پارک‌ها، فرهنگ سراها و...

9ـ مساعدت و مشارکت در توسعه ایستگاه‌های ورزش همگانی ویژه معلولان جامعه، در نقاط مختلف شهرها

10ـ اختصاص درصدی از فضای تبلیغاتی شهر به منظور فرهنگ سازی، اطلاع رسانی همگانی و با هدف کمک اقتصادی به توسعه ورزش جانبازان و معلولان

11ـ کمک به هیات های استانی، در اجرای برنامه های ورزشی جانبازان و معلولان (با اولویت برنامه‌های ورزش همگانی)

12ـ مساعدت در تامین تجهیزات ورزشی آسایشگاه ها و مراکز نگهداری جانبازان و معلولان

ـ سازمان صدا و سیما

1ـ ترویج فرهنگ حضور، توانمندسازی و افتخارآفرینی جانبازان و معلولان، اولویت بخشی و افزایش سهم ورزش جانبازان و معلولان، آموزش، اطلاع رسانی، فرهنگ سازی در شبکه‌های ملی و استانی

2ـ فرهنگ سازی برای جلب مشارکت خیرین و حامیان مالی ورزش جانبازان و معلولان

3ـ تولید و پخش برنامه‌های مستند از زندگی قهرمانان و الگوهای شاخص ورزش جانبازان و معلولان

4ـ تولید و پخش برنامه‌های لازم برای اصلاح و تغییر نگرش جامعه نسبت به معلولان و هم چنین اصلاح نگرش معلولان نسبت به خود

5 ـ توسعه تولیدات سینمایی، سریال، انیمیشن، مستند ترکیبی، تولید و پخش برنامه‌های مسابقه و سرگرمی و حضور کودکان و نوجوانان معلول در برنامه‌های متنوع و انعکاس اخبار رویدادهای ورزشی جانبازان و معلولان

ـ ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان بسیج مستضعفین

1ـ فعال‌سازی ساختار و برنامه‌های ورزش همگانی جانبازان و معلولان در سطوح مختلف تابعه

2ـ توسعه ورزش همگانی جانبازان و معلولان در عرصه گسترده رده‌های تابعه

3ـ برنامه ریزی برای تقویت و گسترش ورزش قهرمانی جانبازان و معلولان (با اولویت رشته‌های مدال آور)

ـ جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی

1ـ برنامه ریزی برای ارتقای توانمندی‌های جسمانی و سلامت روحی و روانی و توانبخشی جمعیت جانباز و معلول کشور با بکارگیری ظرفیت ها و وظایف ذاتی هلال احمر و ارایه تسهیلات و خدمات ورزشی (اماکن، تجهیزات و...)

2ـ استفاده بهینه از سوله‌های بحران در مواقع غیر بحران در تامین فضای ورزشی مورد نیاز

ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی

1ـ استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی دستگاه برای اصلاح نگرش جامعه نسبت به معلول و اصلاح نگرش معلولان نسبت به خود و ارتقای روحیه امید و خودباوری در جامعه هدف.

2ـ هدایت و حمایت مادی و معنوی از ورزش جانبازان و معلولان در حوزه مطبوعات، رسانه‌های مجازی، کتاب، فیلم، جشنواره ها، تحقیقات، بازی‌های رایانه‌ای، هنرهای تجسمی و نمایشگاهی و...

3ـ استفاده از ظرفیت سازمان اوقاف و امور خیریه برای توسعه ورزش جانبازان و معلولان

4ـ استفاده از ظرفیت‌های ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد در توسعه اهداف فرهنگی ورزش جانبازان و معلولان

5 ـ به کارگیری ظرفیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (رایزنی‌های فرهنگی و خانه‌های فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور) به منظور پشتیبانی و حمایت مادی و معنوی از تیم‌ها و کاروان‌های اعزامی ورزش جانبازان و معلولان در رقابت‌های بین‌المللی

ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی

1ـ برنامه ریزی برای توسعه علمی و فناوری ورزش جانبازان و معلولان از طریق انجام تحقیق، پژوهش، مقاله و... در جهت ارتقای توانبخشی، سلامت و توسعه ورزش همگانی و قهرمانی

2ـ تشویق و حمایت دانشجویان در ارایه پایان نامه در حوزه‌های متنوع و مورد نیاز ورزش جانبازان و معلولان

3ـ ایجاد و توسعه رشته‌های تحصیلی در مقاطع مختلف مرتبط با ورزش جانبازان و معلولان در مراکز تابعه

4ـ ارایه خدمات و حمایت‌های ویژه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از فعالیت‌ها و برنامه‌های ورزشی و نیز ورزشکاران و فعالان حوزه جانبازان و معلولان

ـ وزارت راه و شهرسازی

1ـ مناسب سازی اماکن ورزشی موجود در شهرها، شهرک‌ها و بخش ها و تسهیل در بهره‌برداری جانبازان و معلولان از اماکن موجود ورزشی

2ـ پیش بینی اماکن ورزشی اختصاصی جانبازان و معلولان در توسعه شهرها و شهرک‌های جدید

ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی

فراهم آوردن تسهیلات، تخفیفات و مشوق‌های ویژه مالیاتی و...، برای جلب مشارکت بخش خصوصی و تعاونی ها در ورزش جانبازان و معلولان (اماکن، تجهیزات و حمایت و پشتیبانی)

ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات

1ـ ایجاد شبکه مجازی مناسب، ویژه حمایت و تقویت ورزش جانبازان و معلولان و فرهنگ سازی مربوط

2ـ ایجاد شرایط لازم برای استفاده از بستر شبکه‌های مخابراتی و مجازی در فرهنگ سازی، اطلاع رسانی، آموزشی و حمایت از ورزش جانبازان و معلولان

ـ وزارت امور خارجه

به کارگیری ظرفیت‌های وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌های تابعه در تعامل با سفارت کشورهای میزبان، برای پشتیبانی و حمایت مادی و معنوی از تیم‌ها و کاروان‌های اعزامی ورزش جانبازان و معلولان در رقابت‌های بین‌المللی.

ـ سایر دستگاه ها

سایر دستگاه‌هایی که ظرفیت‌های اختصاصی مناسبی در حمایت از توسعه و ترویج فرهنگ و ورزشی جانبازان و معلولان در اختیار دارند و نام آن‌ها ذکر نشده موظف به همکاری و حمایت از این حوزه می‌باشند.

ماده 5 ـ نظام اجرا، نظارت و پیگیری

1ـ به منظور هماهنگی و راهبری اجرا، سازماندهی، پایش و ارزیابی مستمر تحقق این مصوبه، دبیرخانه‌ای در ذیل کمیسیون فرهنگی تربیت بدنی موضوع مصوبه جلسه 637 مورخ 1387/10/03 شورای عالی انقلاب فرهنگی (به دبیری ریاست فدراسیون ورزش های جانبازان و معلولان)، تشکیل و هر ساله گزارش عملکرد دستگاه ها را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارایه می‌نماید.

2ـ دستگاه‌های اجرایی ذیربط با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور، اعتبارات و پشتیبانی لازم به منظور تحقق اهداف و برنامه‌های پیش بینی شده در این مصوبه را فراهم می‌نمایند.

ماده 6 ـ این مصوبه مشتمل بر یک مقدمه، 6 ماده و 1 تبصره در جلسه 794 مورخ 1396/01/15 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.

رییس جمهور و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ سیدابراهیم رییسی