نظام فنی واجرایی اختصاصی بناها و بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی

شماره 134184/ت60449هـ 1403/09/04

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

وزارت راه و شهرسازی ـ وزارت کشور

وزارت اموراقتصادی و دارایی

سازمان برنامه و بودجه کشور

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی

هیات وزیران در جلسه 1403/08/27 به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور (با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی) و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده (6) قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی مصوب 1398، نظام فنی واجرایی اختصاصی بناها و بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی را به شرح زیر تصویب کرد:

نظام فنی واجرایی اختصاصی بناها و بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی

ماده 1ـ دراین تصویب‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند و سایراصطلاحات، مطابق تعاریف مندرج در قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی مصوب 1398 و آیین‌نامه اجرایی ماده (34) قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور (نظام فنی واجرایی یکپارچه کشور) موضوع تصویب‌نامه شماره 25254/ت57697هـ مورخ 1400/03/08 خواهد بود.

1ـ ﻧﻈﺎم: نظام ﻓﻨﯽ و اﺟﺮاﯾﯽ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺑﻨﺎﻫﺎ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ـ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ شامل مجموعه اصول، برنامه ها، عوامل، فرایندها و اسنادی که حفظ و تداوم دانش، سنن، حکمت، فن، هنر و تنوع بیانی، کارکردی و نفاست ها (اصالت و یکپارچگی) در بناها و بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی و صنعتی را ازطریق عوامل، حرفه مندان و استادکاران محلی، صیانت و حفاظت نموده، انتقال بین نسلی مواریث فرهنگی ملی و ج هانی را تضمین می‌نماید و زمینه احیا و بهره‌برداری از این آثار توسط بخش‌های عمومی، خصوصی و دولتی را فراهم می‌کند. این نظام اختصاصی، تنظیم‌گری را مبتنی بر چهارچوب‌های ملی و بین‌المللی حفاظت و مرمت و هماهنگی بین عوامل و فرآیندهای مرمت و بازشناسی تعیین کرده و توسعه گری و تداوم بخشی را دراحیا، استقرار فعالیت و بهره‌برداری از بناها و بافت‌های تاریخی محقق می‌نماید.

2ـ ﺳﺎزﻣﺎن: ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﺸﻮر.

3ـ وزارت: وزارت ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﮔﺮدﺷﮕﺮی و ﺻﻨﺎﯾﻊدﺳﺘﯽ.

4ـ قانون حمایت: قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی 
مصوب 1398.

5 ـ تفاهم نامه: فهرست اسناد، برنامه ها و اقدام های اختصاصی و اولویت بندی شده و نیز بودجه مورد نیاز انجام آن‌ها که توسط وزارت با اخذ نظرات دستگاه‌های موضوع ماده (6) قانون حمایت، تهیه و به سازمان ارسال می‌شود. این تفاهم نامه پس از تصویب و ابلاغ سازمان، قابل اجرا است.

6 ـ اسناد اختصاصی نظام فنی واجرایی: مجموعه دستورالعمل‌هایی که در قالب تفاهم نامه تهیه و ابلاغ می‌شوند.

7ـ بنا و اماکن تاریخی: مجموعه آثار، یادمان، مکان رویداد و شواهد یافته‌های معماری و باستان شناختی است که معرف ارزش‌های ملموس و ناملموس تاریخی، معاصر، صنعتی، طبیعی و میراث شهری و روستایی می‌باشد و توسط وزارت مورد شناسایی قرار گرفته و در فهرست‌های ذی‌ربط ملی و ارزشمند تاریخی و فرهنگی ثبت شده و یا می‌شود.

8 ـ بافت تاریخی: محدوده‌های تاریخی ـ فرهنگی و بخش‌هایی از شهر و روستا که 
منعکس کننده ارزش‌های تاریخی ـ فرهنگی شهر و روستا بوده و شکل آن‌ها حاصل تعامل مکان (جغرافیا و بوم)، زمان (تاریخ) و باور (اعتقادات) در رابطه با انسان در یک پهنه زیستی در طول تاریخ می‌باشد. این محدوده هابه لحاظ ویژگی‌های شکلی، ساختاری و ارزش‌های تاریخی ـ فرهنگی از سایر پهنه‌های شهری، متمایز، قابل تشخیص و مستلزم شناسایی هستند.

9ـ نگهداری و مراقبت: مجموعه فعالیت‌های تعمیری که به طور مشخص، مستمر و 
برنامه ریزی شده با هدف جلوگیری از زوال و خرابی بناها و بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی انجام می‌شود تا دوام و پای ایی آن‌ها افزایش یابد.

10ـ ﻃﺮحﻫﺎی مشارکتی: طرح (پروژه)هایی که بخش خصوصی ـ عمومی در تامین مالی احیا، مرمت، حفاظت، صیانت و نگهداری و مراقبت بناها، اماکن و بافت‌های تاریخی با بخش دولتی مشارکت می‌کند.

11ـ توسعه میان افزای احیایی: مجموعه فعالیت‌های هدفمند ارتقایی، انطباق کارکردی و توسعه احیایی پیرامون بنای تاریخی که با هدف توسعه کالبدی و فضایی، جبران کمبود تاسیسات، خدمات یا تجدید حیات الگوی بخش تخریب شده در عرصه و یا در محدوده حریم بلافصل بناهای تاریخی صورت می‌پذیرد. بخش الحاق شده و میان افزا ضمن حفظ یکپارچگی زمینه، هم پیوندی بخش تاریخی و معاصر را در کل و اجزای مجموعه یکتا به نمایش خواهد گذاشت.

12ـ ساخت یا توسعه احیایی بافت: مجموعه فعالیت‌های توسعه درون زا و ساخت که در عرصه‌های تخریب شده بافت، پهنه‌های مجاز به نوسازی معاصر و عمدتا پهنه‌های متاثراز مداخلات غیراصولی و یا فاقد هویت معاصر صورت می‌پذیرد. ساخت معماری معاصر دراین پلاک ها منبعث از ضوابط اختصاصی و مقررات طرح ویژه حفاظت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی می‌باشد.

13ـ حفاظت پیشگیرانه: مجموعه دانش، تدابیر، تمهید و اقدامات آگاهانه ای که توسط کلیه عوامل و ذی نعفان این نظام به کار گرفته می‌شود و به صورت مستمر با رصد و پیش نگری شرایط بنا و بافت (محیط و حرایم)، حفظ تداوم شرایط پایدار بهره‌برداری، کاهش خطر (ریسک) حین مداخلات (اقدام نظام)، تجدید توان ایمنی و امنیت متناسب با نفاست، ارزش‌های ملموس و ناملموس پرداخته و متضمن دوام (ارزش ها اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، اقتصادی و...) وکاهش هزینه‌های دوره‌های آتی مرمت، احیا و بهره‌برداری آن می‌گردد.

ﻣﺎده2ـ اهداف ﺗﺪوﯾﻦ ﻧﻈﺎم به شرح زیراست:

1ـ بسط سیاست یکپارچه حفاظت، مرمت و احیای بناها و بافت ها میان بخش ها و آحاد مردم.

2ـ تداوم بخشی به اصالت های کارکردی، رویه‌های سنتی، فن ساخت، مرمت، هنر و دانش‌های زیسته دراقلیم ها (آمایش) و مناطق تاریخی.

3ـ انتظام‌بخشی به نظامات فنی واجرایی، مالی، قراردادی در فرایند حفاظت، مرمت، احیا و بهره‌برداری از بناها و بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی شهری و روستایی در مراحل صدور مجوزها، تهیه، بررسی، تصویب و پایش طرح ها و اقدامات.

4ـ توسعه ظرفیت مالکان بناها و ساکنان اماکن و بافت ها ازطریق مشارکت دهی مردمی در فرآیند مرمت، احیا و بهره‌برداری.

5 ـ ارتقای توانمندی مجریان ازجمله «استادکاران، هنرمندان و پیشه وران»، «ناظرین» و «سایر دست اندرکاران» با مشارکت دهی در «تصدیق صلاحیت‌های حرفه‌ای» و «تکمیل ساختار نظارت».

ماده 3ـ اصول و الزامات نظام به شرح زیراست:

1ـ اصول:

الف ـ حفاظت پیشگیرانه.

ب ـ تثبیت و اعاده اصالت و تمامیت اثر.

پ ـ مستند سازی و معرفی ارزش ها.

ت ـ مرمت علمی و تصویب شورایی.

ث ـ ترویج فن و حرفه دانش بومی استادکاری در میان جامعه محلی (توانمند سازی جوامع محلی).

2ـ الزامات:

الف ـ ﺑﻬﺒﻮد روشﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ و احیا و نگهداری بناهای ارزشمند تاریخی ـ فرهنگی با توجه به هویت، اصالت و نفاست آن‌ها.

ب ـ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارزشﻫﺎ، بیان و وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺧﺎص اثر (ﺑﻨﺎﻫﺎ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﺗﺎرﯾخی) و حکمت های محلی مرتبط با آن‌ها در کلیه فرآیندهای ﺣﻔﺎﻇت، مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی.

پ ـ ﺟﻠﺐ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺣﺪاﮐﺜﺮی عام (اعم از بخش خصوصی، مردمی و جوامع محلی) در تمام مراحل احیا و کاهش تاثیرپذیری و وابستگی به منابع و وجوه عمومی در حفاظت، مرمت، صیانت، احیا و بهره‌برداری آن‌ها.

ت ـ حمایت از اقدامات حفاظتی، مرمتی، احیایی و صیانتی مواریث، نفایس و مجموعه های تاریخی ـ فرهنگی ﺗﺤﺖ تصرف، اختیار یا ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ.

ث ـ استفاده از مشارکت تشکل‌های صنفی مربوط به مالکان، بهره‌برداران، استادکاران، تامین‌کنندگان مواد و مصالح سنتی جوامع محلی در مراحل مختلف مرمت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی.

ج ـ ایجاد وحدت رویه در فرآیندهای شناسایی بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی، مرمت، احیا و بهره‌برداری از آن‌ها طبق مقررات و ضوابط حفاظت و صیانت ملی و معاهدات بین‌المللی.

چ ـ ایجاد بسترهای لازم برای استفاده از هنرمندان، استادکاران، تولید کنندگان مصالح اصیل و سایر عوامل توانمند در مرمت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی ازطریق همکاری با سازمان در تدوین دستورالعمل‌های مربوط.

ح ـ بسترسازی برای ایجاد رویه‌های یکپارچه، با ثبات و شفاف برای پیش بینی پذیر شدن رفتار عوامل، پاسخ گویی و رعایت اخلاق حرفه‌ای از سوی تمام عوامل.

خ ـ حفاظت از ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و طبیعی بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی شهری و روستایی.

د ـ توقف درانجام عملیات عمرانی و نوسازی بناها و بافت‌های تاریخی و ایجاد تمهیدات لازم درامرایمنی و مقاوم سازی در صورت برخورد با لایه های زیرین باستانی حین عملیات اجرایی تا تعیین تکلیف لایه های مزبور توسط وزارت.

ﻣﺎده4ـ داﻣﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﻈﺎم، شامل کلیه ﻃﺮحﻫﺎ و اقدامات حفاظتی، مرمتی، احیایی و صیانتی (مراقبت و نگهداری) و بهره‌برداری ﻃﺮحﻫﺎی مشارکتی و مستقل دراماکن ارزشمند تاریخی ـ فرهنگی اعم از ﺑﻨﺎﻫﺎ و محدوده ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ـ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﮐﺸﻮر و نیز طرح ریزی شده در طرح‌های ویژه موضوع ماده (3) قانون حمایت است؛ فارغ از این که ﺑﺨﺸﯽ ﯾﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ آن از وﺟﻮه ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎده (13) ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽﮐﺸﻮر مصوب 1366 یا تماما توسط بخش خصوصی تامین شود.

ﻣﺎده5 ـ عوامل و ذی‌نفعان نظام به شرح زیر می‌باشند:

1ـ عوامل در سطح راهبری و تصمیم گیری: سازمان، وزارت، وزارت نفت و حسب موضوع، سایر دستگاه‌های موضوع ماده (6) قانون.

2ـ عوامل در سطح مدیریت اجرایی: کارفرما، مجری، مدیرطرح (مدیرکارگاه)، تامین‌کنندگان خدمات و مصالح، پیمانکار، مهندس مشاور، ناظرین مرمت، حرفه مندان و بهره‌برداران.

3ـ ذی‌نفعان: شامل صاحب اصل مال (طلق دارایی) و یا متصرف و بهره بردار قانونی (سرقفلی) که با عنوان کارفرما، بهره بردار، حمایتگر، توسعه گر، تامین‌کنندگان منابع مالی، کمک و یا پشتیبان شناخته می‌شوند. مالکیت و تصرف های قانونی بناها و اماکن بافت تاریخی به صورت دولتی، عمومی (مدیریت شهری و روستایی)، خصوصی (ایرانی و غیرایرانی) و موقوفه است.

ﻣﺎده6 ـ ﻣﺮاﺣﻞ ﻃﺮح (پروژه) های مرمت و احیا به شرح زیراست:

1ـ ﻣﺮﺣﻠﻪ بازشناسی: مطالعاتی است چندسطحی و کالبدی (عرصه و حرایم بلافصل) درحوزه شناخت ارزش‌های معماری، محیطی، زمینه ای، شهری، فرهنگی و تاریخی (ملموس و ناملموس) که توسط طراح یا مدیر طرح (صاحب صلاحیت حرفه) تهیه و در قالب سند الزامات و ضوابط راهنمای طراحی (طرح مرمت و احیا، طرح توسعه میان افزا و ساخت و طرح توسعه احیایی بافت تاریخی) به تصویب وزارت رسیده و موافقت اصولی مرمت یا ضوابط اختصاصی بافت‌های تاریخی را دریافت می‌نماید.

تبصره1ـ سند الزامات و ضوابط راهنمای طراحی بنا ـ طرح مرمت و احیا شامل موارد زیراست:

الف ـ ضوابط طراحی در عرصه (اثر و بافت)، ضوابط طراحی توسعه عرصه میان افزا، الزامات مرمت و طراحی حریم و بلافصل.

ب ـ ضوابط و الزامات فنی و اقتصادی و تامین مالی گونه کاربری پیشن هادی.

پ ـ الزامات و ضوابط مدیریت بهره‌برداری (صلاحیتی عوامل کارکنان و مراجعین) حین مرمت و احیا و پس از واگذاری.

تبصره2ـ تکرار و تجدید این مرحله، در صورت بروز تغییرات بنیادین در شرایط و نیز کشف مستندات جدید ازجمله لایه های فرهنگی و باستانی الزامی است.

2ـ مرحله مرمت و احیا: اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺮاﺣﯽ ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ واجرای طرح (پروژه)های مرمت و احیای بافت‌های تاریخی براساس الزامات مرحله بازشناسی بوده و در دو مقیاس کوتاه‌مدت شامل تثبیت و استحکام بخشی (مرمت اضطراری نجات بخشی و رفع خطر) و مقیاس میان‌مدت و بلند مدت شامل مرمت جامع و احیا و مرمت شهری و روستایی بافت صورت می‌پذیرد.

3ـ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری، نظارت، ﻧﮕﻬﺪاری و انتقال: ﺷﺎﻣﻞ مدیریت بهره‌برداری، ﻧﮕﻬﺪاری (ﻣﺮاﻗﺒﺖ) و تعمیر دوره‌ای بنا و حریم حفاظتی آن براساس روش مصوب در مراحل قبل و واگذاری و انتقال در پایان دوره بهره‌برداری است.

ﻣﺎده7ـ حدود مداخلات مجاز در بناها و اماکن تاریخی تابع شاخص و ویژگی‌هایی مانند ندرت، قدمت، نفاست و منحصربه فردی کل و اجزای کالبدی، تزییناتی اثر ثبت شده ملی و واجد ارزش و حرایم حفاظتی آن است که در قالب دستورالعملی که از سوی وزارت ابلاغ می‌شود، تعیین می‌گردد.

ﻣﺎده8 ـ ﻣﺤﯿﻂ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﻧﻈﺎم، تفاهم‌نامه‌ای شامل اسناد، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮراﺳﺘﻘﺮار ﻧﻈﺎم به شرح زیر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ:

1ـ اسناد اختصاصی: وزارت با نیازسنجی و نظرخواهی از دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و تشکل‌های صنفی دراین حوزه و بررسی مقررات مرتبط، فهرست اولویت بندی شده اسناد تخصصی، دستورالعمل ها و بخشنامه‌های فنی، مالی و قراردادی مورد نیاز را ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه همراه با مشخصات ضوابط یاد شده مانند عنوان، اولویت، ضرورت تهیه، هدف، ریوس کلی مطالب ضوابط، برنامه زمانی تهیه ضوابط و برآورد ریالی هزینه تهیه آن‌ها را برای سازمان ارسال می‌کند و سازمان ظرف حداکثر یک سال نسبت به تایید و ملاک عمل قراردادن آن اقدام می‌نماید.

2ـ برنامه ها: وزارت، برنامه‌های مورد نیاز برای استقرار نظام را که حداقل شامل موارد زیراست، در قالب تفاهم نامه به سازمان ارایه می‌کند تا پس از تصویب و ابلاغ سازمان ملاک عمل قرارگیرد:

الف ـ برنامه آموزش، ترویج و فرهنگ سازی.

ب ـ برنامه کسب بازخورد از ضوابط فنی، مالی و قراردادی درحوزه وزارت.

پ ـ طبقه بندی طرح (پروژه) های واحد های تابع خود در هر رشته تخصصی براساس فراوانی آن‌ها.

ت ـ پایش و ارزیابی اثربخشی وکارآمدی طرح (پروژه) ها.

3ـ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ: وزارت ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ با ایجاد و توسعه سامانه‌های اختصاصی خود نسبت به استقرار مدیریت طرح (پروژه )های با اهمیت بالا (با تشخیص وزارت) در زیرمجموعه خود با رعایت الزامات زیراقدام نماید:

الف ـ امکان اخذ میزان پیشرفت فیزیکی و ریالی برخط طرح (پروژه)ها.

ب ـ مستند سازی مدارک، نقشه ها، آمار و اطلاعات مالی و قراردادی طرح (پروژه) ها.

پ ـ ایجاد پیشخوان (داشبورد) مدیریتی برای سطوح مختلف تصمیم گیری و سیاست گذاری سازمان.

ت ـ ایجاد ارتباط لازم میان سامانه‌های وزارت و سامانه‌های نظام فنی واجرایی یکپارچه و سایر سامانه‌های مرتبط توسط وزارت، به‌گونه‌ای که ضمن ایجاد هم‌افزایی و جلوگیری از انباشت داده ها و عملیات تکراری، از توسعه بی رویه سامانه ها دراین حوزه جلوگیری شود.

ماده 9ـ وزارت موظف است براساس قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار مصوب 1390 در فرآیند تهیه ضوابط و معیارهای فنی، نظرات دستگاه‌های ذی‌ربط و صاحب نظران و تشکل‌های مرتبط را اخذ و بررسی نماید و در صورت ضرورت، آنان را به جلسات تصمیم گیری دعوت نماید.

ﻣﺎده10ـ وزارت موظف است ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎری سازمان، وزارت اﻣﻮراﻗﺘﺼﺎدی و داراﯾﯽ، وزارت کشور (سازمان شهرداری ها و دهیاری‌های کشور) و ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰی ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان، اﻗﺪامﻫﺎی زﯾﺮ را در راﺳﺘﺎی ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻃﺮح (ﭘﺮوژه) ﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻣﺮﻣﺖ ﺑﻨﺎﻫﺎ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ـ فرهنگی شهری و روستایی و با رعایت قوانین و مقررات مربوط اﻧﺠﺎم دﻫﺪ:

1ـ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻮاﻧﻊ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ و بیمه سرمایه ﻃﺮح (ﭘﺮوژه)ﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﻣﺮﻣﺖ و رﻓﻊ ﻣﻮاﻧﻊ و ارایه پیشنهاد های لازم برای اصلاح قوانین و مقررات مربوط، با تاکید بر مشارکت عمومی ـ خصوصی.

2ـ شناسایی و استفاده از حمایت ها و مشوق‌های مالی مانند تخفیف یا معافیت درحوزه مالیاتی، عوارض و انشعابات وهمچنین اعطای تسهیلات بانکی.

3ـ ﺗﻌﯿﯿﻦ چهارچوب‌های اﻋﺘﺒﺎرﺳﻨﺠﯽ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران ﺑﺮای ﻃﺮح (ﭘﺮوژه)ﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺑﻨﺎﻫﺎ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ـ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ شهری و روستایی.

4ـ تسهیل گری و حمایت برای اجرای طرح (پروژه)های مربوط به مرمت و احیای بافت‌های تاریخی در محدوده شهرها و روستاها.

معاون اول رییس جمهور ـ محمدرضا عارف