رای شماره961 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع رسیدگی...

شماره هـ/93/433 1393/06/12

تاریخ دادنامه: 1393/05/27 شماره دادنامه: 961 کلاسه پرونده: 93/433

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: رییس گروه امور قوانین، لوایح و استعلامات سازمان امور مالیاتی کشور

موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض در آرا صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار: رییس گروه امور قوانین، لوایح و استعلامات سازمان امور مالیاتی کشور به موجب شکواییه شماره 1394/212/ص ـ1392/02/04 اعلام کرده است که:

همان گونه که آگاهی دارید مودیان مالیاتی به استناد ماده 13 «قانون دیوان عدالت اداری» مصوب 1385/03/09 با مراجعه به دیوان عدالت اداری نسبت به طرح شکایات از تصمیمات و اقدامات ادارات امور مالیاتی و آرای قطعی کمیسیون‌های مالیاتی (هیاتهای حل اختلاف مالیاتی) مبادرت می‌کنند.

برخی از شعب دیوان عدالت اداری، با وجود مراجع خاص اداری در سازمان امور مالیاتی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی برابر مواد 170، 244 تا 251 مکرر، 255، 257، 216، 243، 242 «قانون مالیات‌های مستقیم» مصوب 1366/12/03 با اصلاحیه‌های بعدی، با توجه به حدود اختیارات و صلاحیت مقرر در «قانون دیوان عدالت اداری» نسبت به شکایت مودیان مالیاتی به خواسته ابطال برگ قطعی مالیات را قابل استماع و رسیدگی نمی دانند. برخی دیگر از شعب دیوان عدالت اداری، اعتراض به برگ قطعی مالیات را قابل رسیدگی در دیوان دانسته، وارد رسیدگی شده و نسبت به ابطال برگ قطعی مالیات به موجب حکم مقرر در دادنامه صادر شده اقدام می‌نمایند.

بنابراین در شرایط کنونی از این حیث، بین شعب آن دیوان اختلاف رویه وجود دارد.

با توجه به مطالب فوق‌الاشعار، نظر به این که دادنامه شماره 8909970901300410 ـ 1389/10/19 شعبه 13 دیوان عدالت اداری در تناقض با دادنامه شماره 1549ـ 1383/07/22 همان شعبه بوده و دادنامه شماره 9109970901300389ـ 1391/02/30 همان شعبه با دیگر دادنامه‌های مورد اشاره در بند (ب) یاد شده تناقض داشته و دادنامه شماره 1622ـ 1388/11/13 صادر شده از شعبه 13 دیوان عدالت اداری با دیگر دادنامه‌های یاد شده در بند (ج) در تعارض است، بنابراین در اجرای بند (2) ماده 19 و ماده 43 (قانون دیوان عدالت اداری) مصوب 1385/03/09 طرح موضوع در هیات عمومی دیوان عدالت اداری جهت صدور رای وحدت رویه را درخواست می‌نماید.

گردش کار پرونده ها و مشروح آرا به قرار زیر است:

الف: شعبه سیزدهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 82/13/2083 با موضوع دادخواست آقای محمود آرین جاه به طرفیت سازمان امور مالیاتی و به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی، به موجب دادنامه شماره 1549ـ 1383/07/22، مفادا به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است:

نظر به این که اداره خوانده در پاسخ به شکایت شاکی در لایحه خود اعلام کرده است به استناد مندرجات نامه و دادنامه ارسال شده و پشت برگ های تشخیص مالیات عملکرد سال‌های 1377ـ1376 برگ های 139 و 164 پرونده مالیاتی که دلالت بر اعلام قبولی و توافق مودی مالـیاتی با ممیز کل مالیـاتی درباره درآمد مـشمول مالیات آن سالـها دارد به لحاظ آن که شکایت مودی یاد شده پس از توافق به منزله انکار پس از اقرار بوده و قابلیت استماع نخواهد داشت مستفاد از ماده 1372 قانون مدنی و از حیث آن که برابر ماده 238 و 239 قانون مالیات‌های مستقیم پرونده امر از لحاظ درآمد مشمول مالیات مختومه تلقی می‌شود، با توجه به دفاعیات و اسناد و مدارک ابرازی اداره خوانده و توافق شاکی با ممیز کل در اداره دارایی شکایت نامبرده غیرثابت تشخیص و به رد شکایت مشارالیه حکم صادر و اعلام می‌نماید. رای دیوان قطعی است.

ب: شعـبه چهاردهم دیوان عدالت اداری در رسیـدگی به پرونده شماره 9109980900020294 با موضوع دادخواست آقای منصور ایرانمنش به طرفیت سازمان امور مالیاتی و به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی، به موجب دادنامه شماره 9109970901401815ـ 1391/07/05، مفادا به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است:

نظر به این که مطابق تبصره 1 و 2 ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم هیاتهای حل اختلاف مالیاتی مرجع رسیدگی به اعتراض از برگ قطعی مالیات هستند و شاکی می‌بایست قبل از طرح شکایت در دیوان عدالت اداری در مرجع مذکور اقدام به شکایت می‌کرد، لذا در وضعیت موجود شکایت را قابل استماع ندانسته قرار رد شکایت صادر و اعلام می‌کند. رای دیوان قطعی است.

ج: شعبه چهاردهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 14/85/14 با موضوع دادخواست شرکت تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی (سهام عام) به مدیریت عاملی آقای محمدرضا حقایق جهرمی با وکالت آقای مهدی عزیزی به طرفیت سازمان امور مالیاتی و به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی، به موجب دادنامه شماره 206ـ 1387/02/08، مفادا به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است:

خواهان به شرح مندرجات دادخواست و در پایان آن ابطال برگ قطعی شماره 24250/2015ـ 1383/09/23 را خواستار شده که با توجه به لایحه و مستندات آن نظر به این که طبق ماده 244 قانون مالیات‌های مستقیم رسیدگی به کلیه اختلاف‌های مالیاتی با هیات حل اختلاف مالیاتی است و قبل از طرح شکایت نزد هیات مذکور و رسیدگی و انشای رای توسط آن هیات و طرح دادخواست به دیوان فاقد مجوز و محمل قانونی بوده و قابل استماع و رسیدگی نیست. بنا به مراتب مذکور قرار رد دادخواست مطروح صادر و اعلام می‌شود. رای دیوان قطعی است.

د: شعـبه سیزدهم دیـوان عدالت اداری در رسـیدگی به پرونده هـای شماره 9109980900001938 و 9109980900057001 با موضوع دادخواست شرکت لاستیک زرین بلوچ تهران و شرکت ساختمانی سازنده ایران با وکالت آقای ارسلان آرایشگر گزافرودی به طرفیـت سازمان امور مالیاتی و به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی، به موجب دادنامه‌های شماره 9109970901301030ـ 1391/05/09، 9109970901302519ـ 1391/12/05، مفادا به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است:

با توجه به محتوای پرونده و اظهارات نماینده سازمان امور مالیاتی در جلسه دادرسی مورخ 1391/12/01 شعبه سیزدهم دیوان عدالت اداری و لایحه و اظهارات وکیل شرکت، از آن جا که حسب ماده 244 قانون مالیات‌های مستقیم مرجع رسیدگی به کلیه اختلافات مالیاتی بدوا هیات حل اختلاف مالیاتی بوده و شرکت می‌باید بدوا شکایت خود را در هیاتهای مذکور مطرح کند با کیفیت مذکور شکایت شرکت قابل استماع نبوده و قرار رد شکایت صادر می‌شود. رای دیوان قطعی است.

هـ : شعـبه سیزدهم دیـوان عدالت اداری در رسیـدگی به پرونده هـای شماره 13/88/1025 و 8909980900032555 با موضوع دادخواست آقایان سیداحمد کمالی و ابراهیم اسماعیلی به طرفیت سازمان امور مالیاتی کشور و به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی، به موجب دادنامه‌های شماره 1622ـ 1388/11/13 و 8909970901300410 ـ 1389/10/19، مفادا به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است:

با عنایت به اوراق و محتوای پرونده و ملاحظه مفاد شکایت شاکی و ضمایم آن و پاسخ مشتکی عنه به شماره 72289/212/ص ـ 1388/11/10 که به شماره 2144ـ 1388/11/12 ثبت دفتر لوایح، ضمیمه پرونده است، نظر به این که اظهارات شاکی و مستندات ابرازی از قبیل رای شماره 629/4/253/هـ ـ 1388/04/13 و گزارش اصلاحی شورای حل اختلاف ملحوظ نظر صادرکنندگان برگ مالیات قطعی قرار نگرفته است که در این زمینه تحقیق و بررسی دقیق و مجدد و کارشناسانه ضروری بوده است لذا شعبه 13 دیوان با در نظر گرفتن مراتب فوق به لحاظ نقص تحقیقات به استناد مواد 13 و 14 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385/03/09 مجلس شورای اسلامی و 1385/09/25 مجمع تشخیص مصلحت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران اعتراض معترض را وارد تشخیص و ضمن ابطال برگ معترض به، برای رسیدگی مجدد به مرجع مربوط ارجاع می‌کند. رای دیوان قطعی است.

و: شعبه چهاردهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده‌های شماره 14/86/259، 14/86/22 با موضوع دادخواست آقای بهزاد رضایی و شرکت فرآورده‌های روغنی ایران به طرفیت سازمان امور مالیاتی کشور و به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی، به موجب دادنامه‌های شماره 338ـ1386/03/22 و 53 ـ 1386/01/28، مفادا به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است:

آنچه قابل اعتراض نسبت به مالیات‌های تشخیص شده در دیوان عدالت اداری است، آرا قطعی صادر شده از سوی هیاتهای حل اختلاف مالیاتی است و برگ های تشخیص صادرشده راسا قابل طرح و رسیدگی در دیوان عدالت اداری نیست و ذی نفع خصوصی حق اعتراض در هیات حل اختلاف مالیاتی را دارد و در صورت ابلاغ واقعی برگ های تشخیص صادر شده و انقضای مهلت یک ماهه مقرر و عدم اعتراض و قطعی شدن اوراق تشخیص، این اوراق قطعی شده قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری نخواهد بود زیرا رسیدگی دیوان نسبت به این امور به نحو شکلی و از مجرای آرای هیات حل اختلاف بوده و با سابقه عدم طرح و رسیدگی در مراجع حل اختلاف پذیرش این نوع دادخواست ها مستلزم ورود دیوان در ماهیت موضوع بوده که فاقد مجوز و محمل قانونی است. بنا به مراتب مذکور و قابل استماع نبودن دادخواست مطروح قرار رد آن صادر و اعلام می‌شود.

ز: شـعبه چهاردهم دیوان عدالـت اداری در رسیـدگی به پرونده شماره 9109980900015296 با موضوع دادخواست شرکت تولیدی و صنعتی پگاه موتور با وکالت آقای رضا اسدی به طرفیت سازمان امور مالیاتی و به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی، به موجب دادنامه شـماره 9109970901401652ـ 1391/06/18، مفادا به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است:

نظر به این که مطابق تبصره 1 و 2 ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم هیاتهای حل اختلاف مالیاتی، مرجع رسیدگی به اعتراض از برگ مالیات قطعی هستند و شاکی می‌بایست قبل از طرح شکایت در دیوان عدالت اداری در مرجع مذکور اقدام به شکایت می‌کرد لذا در وضعیت موجود شکایت را قابل استماع ندانسته قرار رد شکایت صادر و اعلام می‌کند. رای دیوان قطعی است.

ح: شـعبه سیزدهم دیـوان عدالت اداری در رسیـدگی به پرونده شـماره 9009980900036556 با موضوع دادخواست شرکت تاسیسات ساختمانی وحدت لرستان با وکالت آقای محمدرضا ساکی و آقای عباس مومن آبادی به طرفیت سازمان امور مالیاتی و به خواسـته اعتراض به برگ مالیات قطعی، به موجب دادنامه شماره 9109970901300389ـ1391/02/30، مفادا به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است:

نظر به محتوای پرونده و مستندات ارایه شده از سوی شرکت شاکی و وکلای آن و اظهارات نماینده سازمان امور مالیاتی در جلسه دادرسی مورخ 1390/11/30 و همچنین لایحه سـازمان مشتکی عنه و ملاحظـه اوراق پرونده مالیـاتی، شرکت شاکی با توجه به قرارداد پیمان فی مابین شرکت شاکی و شرکت آب و فاضلاب گیلان و نامه شماره 7/247ـ 1390/02/04 شرکت آب و فاضلاب استان گیلان که خطاب به اداره کل امور مالیاتی استان گیلان اعلام کرده است 5% مالیات مربوط به عملکرد شرکت شاکی در سالهـای 1386 و 1387 پرداخـت شده است و اظهارات نماینده سازمان امور مالیاتی در خصوص چگونگی محاسبه مالیات که به نحو علی‌الراس تهیه و تنظیم شده که کل صورت وضعیت شرکت را مورد محاسبه قرار داده نه درآمد آن را که در این خصوص دفاع موثری از سوی وی معمول نشده و در لایحه نیز معلوم نشده که آیا میزان مالیات موضوع شکایت کل صورت وضعیت شرکت بوده یا میزان درآمد شرکت شاکی با توجه به اوراق پرونده مالیاتی در این خـصوص به طور صریح امر مذکور روشن نشده است که با توجه به مراتب مذکور و با تلقی شکایت شرکت شاکی به عنوان اعتراض به برگ های تشخیص مالیات قطعی، شکایت شرکت شاکی در حد این که اعتراض وی در هیاتهای حل اختلاف مورد بازبینی و تجدیدنظر قرار بگیرد وارد و هیاتهای حل اختلاف بر اساس مقررات قانونی ملزم به تجدیدنظر در خصوص موضوع و اظهارنظر قانونی می‌شوند. رای دیوان قطعی است.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آرا به شرح آینده به صدور رای مبادرت می‌کند.

رای هیات عمومی

اولا: پرونده‌های کلاسه 86/22، 86/259 و 9109980900015296 شعبه چهاردهم از این حیث که در آن‌ها به برگ مالیات قطعی اعتراض نشده است، از تعارض خارج است و در سایر پرونده ها چون شعبه سیزدهم در پرونده‌های شماره 8909980900032555، شماره 82/2083، شماره 9009980900036556 و شماره 88/1025 در رسیدگی به دادخواست شکات به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی به موضوع رسیدگی کرده است و شعبه سیزدهم در پرونده‌های شماره 910998900001938 و شماره 9109980900057001 و شعبه چهاردهم در پرونده‌های شماره 85/14 و شماره 9109980900020294 در رسیدگی به دادخواست شکات به خواسته اعتراض به برگ مالیات قطعی با این استدلال که پیش از رسیدگی به اعتراض به برگ قطعی در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی، موضوع قابل طرح و رسیدگی در دیوان عدالت اداری نیست، قرار رد شکایت صادر کرده اند، بین آرا تعارض محرز است.

ثانیا: نظر به این که طبق تبصره 1 ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366 و اصلاحات بعدی آن، مرجع رسیدگی به شکایات از قطعیت مالیات (برگ مالیات قطعی) هیات حل اختلاف مالیاتی است و با عنایت به این که به استناد بند2 ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392، آرا قطعی هیاتهای حل اختلاف مالیاتی قابل شکایت و اعتراض در دیوان عدالت اداری خواهد بود و همچنین به استناد قسمت آخر ماده 257 قانون مالیات‌های مستقیم، آرا صادر شده از هیاتهای حل اختلاف مالیاتی زمانی که توسط دیوان عدالت اداری نقض شود، قابل رسیدگی مجدد در هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده یاد شده است، لذا رسیدگی به اعتراض مودی به برگ مالیات قطعی، قبل از رسیدگی و صدور رای قطعی از سوی هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع تبصره 1 ماده 216 قانون اخیرالذکر، بدوا قابلیت طرح و استماع در دیوان عدالت اداری را ندارد. در نتیجه آرایی که به صورت قرار رد بر اساس استدلال فوق صادر شده است، صحیح و موافق مقررات تشخیص می‌شود. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدجعفر منتظری