بـسـمـه تـعـالـی
هیات تخصصی مالیاتی، بانکی
* شماره پــرونـــده : هـ ت/0300024 شماره دادنامه سیلور: 140331390002425401 تاریخ: 1403/10/11
* شاکی : آقای امید یاهو
*طرف شکایت : سازمان امور مالیاتی
*موضوع شکایت و خواسته : ابطال قسمت انتهایی پاراگراف چهارم بخشنامه شماره 60634/222/د مورخ 1402/09/04 سازمان امور مالیاتی کشور
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* شاکی دادخواستی به طرفیت سازمان امور مالیاتی به خواسته ابطال قسمت انتهایی پاراگراف چهارم بخشنامه شماره 60624/222/د مورخ 1402/09/04 سازمان امور مالیاتی کشور به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
مدیران کل محترم ادارات امور مالیاتی
موضوع: امکان ثبت نظر مودی توسط کارمند برای مواردی که از پرتال ثبت شده اند- ویژگی‌های جدید سامانه یکپارچه مالیاتی سنیم (ویرایش 116/1)
با سلام و احترام؛
پیرو نامه شماره 58664/222/د مورخ 1402/08/28 در خصوص ویژگی‌های جدید سامانه یکپارچه مالیاتی سنیم (ویرایش 116/1) به استحضار می‌رساند، نیازمندی با عنوان « امکان ثبت نظر مودی توسط کارمند برای مواردی که از پرتال ثبت شده اند»، به شرح زیر در سامانه پیاده سازی شده است.
با عملیاتی شدن دستورالعمل اجرایی ماده 238 ق.م.م به موجب ماده 48 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400/03/02 در سامانه سنیم، مودی ملزم بود پس از انجام توافق در مهلت 45 روزه نسبت به ثبت رای صادره از طریق پرتال نیز اقدام نماید. در صورت ثبت اظهار نظر و ابلاغ برگ رای رسیدگی مجدد 238 ق.م.م حسب مورد برگ قطعی صادر می شد.
در موارد بسیار متعددی مشاهده می‌گردید که علی رغم ثبت و انجام توافق موضوع ماده 238 ق.م.م به علت عدم اظهار نظر مودی در پرتال طی مهلت قانونی 45 روزه فرآیند ناتمام مانده و به صورت سیستمی یک مورد شکایت ایجاد و پرونده به هیات‌های حل اختلاف مالیاتی ارجاع می‌گردید. این موضوع باعث ایجاد نارضایتی و ارجاع بی مورد پرونده ها به دادرسی مالیاتی و انباشت بی مورد پرونده ها در هیات‌های حل اختلاف مالیاتی می شد.
لذا در به‌روزرسانی اخیر سامانه سنیم امکانی افزوده شد که کاربران حوزه کاری اعتراضات در صورتی که از نظر مودی آگاه باشند، نسبت به ثبت موافقت مودی اقدام نمایند تا موجب تسریع در صدور اوراق قطعی گردد. در این صورت نتایج توافق نیز از طریق پرتال برای مودی نمایش داده خواهد شد.
شایان ذکر است، راهنمای تصویری موضوع مطروحه به پیوست ارسال می‌شود.
*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
همانطور که مستحضرید اصطلاح پذیرش (توافق) مندرج در ماده موصوف نوعی عقد است که نیاز به ایجاب و قبول طرفین دارد. به عبارت دیگر وفق ماده 191 قانون مدنی قصد انشا طرفین رکن سازنده عقد است و ابراز قصد انشا شرط تحقق عقد است. بنابراین در خصوص موضوع متنازع فیه که توافق را منوط به علم و آگاهی یکی از طرفین این عقد دانسته است به جهت خلا در احراز اراده مودی از اساس مغایر با اصول حقوق مدنی است.
آنچه دلیل و انگیزه تقاضای ابطال این مقرره را برای اینجانب به وجود آورده است، غیر قابل سنجش بودن رضایت مودی در خصوص توافق موضوع ماده 238 ق.م.م است به نحوی که ممکن است احدی از ماموران سازمان امور مالیاتی سهوا و به اشتباه، تصور بر رضایت مودی در توافق داشته و بر این اساس فرآیند سیستمی توافق را انجام داده و پرونده قطعی گردد در حالی که مودی تمایل و اراده‌ای به توافق و متعاقب آن قطعیت نداشته است در این حالت پرونده مودی به جهت قطعیت قابل طرح در هیات‌های حل اختلاف مالیاتی نبوده و عملا مودی ادعای خود در خصوص عدم تمایل به توافق را نمی تواند در هیچ یک از مراجع دادرسی اثبات نماید و برای احقاق حقوق تضییع شده خود کار سختی در پیش روی خود می‌بیند.
به طور کلی گره زدن توافق به علم و اطلاع حسابرس مالیاتی از نیت و اراده مودی علاوه بر مغایرت با نص صریح ماده 238 ق.م.م می‌تواند تالی فاسد هایی را رقم زده و موجبات تضرر مودیان مالیاتی را فراهم آورد و مصوبه مذکور که حاکی از اراده یک طرفه حسابرس برای توافق موضوع ماده 238 ق.م.م را در پی دارد مغایر با موازین قانونی است.
بنابرمراتب مذکور و مغایرت قسمت انتهایی بخشنامه شماره د/60624/222 مورخ 1402/09/04 به استناد مغایرت با ماده 238 ق.م.م و تجاوز از حدود قانونی اختیارات موضوع بند 1 ماده 12 قانون دیوان عدالت اداری، تقاضای ابطال بخشنامه فوق‌الذکر، وفق ماده 12 و13 و 88 قانون دیوان عدالت اداری مورد تقاضاست.
* در پاسخ به شکایت مذکور، سازمان امور مالیاتی به موجب لایحه شماره 1811/212/ص مورخ 1403/02/02 به طور خلاصه توضیح داده است که :
باتوجه به اینکه با صدور نامه اصلاحی به شماره 3012/222/د مورخ 1403/01/25 (تصویر پیوست) قابلیت ثبت نتیجه اقدامات موضوع ماده 238ق.م.م توسط مسیول/ مسولان اداره امور مالیاتی مربوطه، صرفا در مواردی که کلیه فرآیندهای قانونی مطابق متن ماده مذکور انجام شده است و تمامی اسناد و مدارک مثبته در پرونده موجود باشد، موضوعیت دارد و چنانچه مودی مالیاتی به ثبت توافق خود معترض باشد و اسناد و مدارک مثبته دال بر توافق وجود نداشته باشد، نسبت به انجام اصلاحات لازم بر اساس واقعیت امر اقدام می‌گردد، لذا بدین ترتیب از جمله مورد شکایت، رفع اثر شده و در نتیجه نظر به حکم ماده 85 قانون دیوان عدالت اداری، به دلیل انتفا موضوع مورد شکایت شاکی، صدور قرار رد شکایت، مورد استدعاست.
رای اصلاحی هیات تخصصی مالیاتی بانکی دیوان عدالت اداری :
شاکی تقاضای ابطال عبارت انتهایی پاراگراف چهارم بخشنامه شماره 60634/222/د مورخ 1402/09/04 سازمان امور مالیاتی را نموده است و مدعی است اینکه مامورین مالیاتی اقدام به ثبت نظر مودی به عنوان موافقت می‌نمایند بر خلاف مفاد قانون و ماده 238 ق.م.م است که با توجه به اینکه سازمان امور مالیاتی در بخشنامه متعاقب خویش این فرایند را به این تفسیر نموده است که اقدامات مامورین در ثبت عقیده مودی در زمانی موضوعیت دارد که کلیه مراحل طبق مقررات قانونی طی و احراز شده باشد و اسناد و مدارک مثبته در اختیار باشد تا مجاز به ثبت نظر مودی باشند و از آنجایی که با این تفسیر از مصوبه عملا ایرادی به موضوع وارد نمی باشد چرا که در بسیاری از موارد علیرغم انجام توافق بین مودی و مامور مالیاتی در راستای ماده 238 ق.م.م عدم ثبت موافقت توسط مودی موجب اطاله فرایند رسیدگی و تاخیر در صدور برگ قطعی و وصول مالیات حقه دولت می‌شود فلذا این اختیار داده است که پس از احراز و وجود دلایل مثبته به جای مودی اقدام به ثبت توافق شود که علی‌القاعده این امر، نافی حق اعتراض مودی به فرایندها و اقدامات مامورین طبق مقررات دادرسی مالیاتی نخواهد بود بنابراین به استناد بند ب ماده 84 از قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1402 رای به رد شکایت صادر می‌نماید. رای مزبور ظرف بیست روز پس از صدور قابل اعتراض از ناحیه ریاست محترم دیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان می‌باشد.
محمدعلی برومندزاده
رییس هیات تخصصی مالیاتی بانکی
دیوان عدالت اداری