هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی
* شماره پــرونـــده : هـ ع /9901640- هـ ع/9902287 شماره دادنامه: 140009970906010870-871 تاریخ: 1400/07/11
* شـاکــی : شرکت تولید پوشش لوله ماهشهر- عبدالامیر رهبر
* طرف شکایت : هیات وزیران- سازمان امور مالیاتی کشور
* مـوضـوع شـکـایـت و خـواستـه : 1- ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) تصویب‌نامه شماره 24023/ت56179هـ هیات وزیران مورخ 1398/02/31
2- ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 1398/03/01
3- ابطال عبارت «اصلی» از صدر بخشنامه و بند (11) بخشنامه شماره 72023/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 1391/11/30
* شاکی دادخواستی به طرفیت هیات وزیران و سازمان امور مالیاتی کشور ، به خواسته ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) تصویب‌نامه شماره 24023/ت56179هـ هیات وزیران مورخ 1398/02/31 و ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 1398/03/01 و بند (11) بخشنامه شماره 23720 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 1391/11/30 و ابطال عبارت «اصلی» از صدر بخشنامه شماره 72023/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 1391/11/30 ، به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده است که به هیات عمومی ارجاع شده است. متن مقررات مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
- بند (1) تصویب‌نامه شماره 24023/ت56179هـ هیات وزیران مورخ 1398/02/31
«1- با توجه به صدر ماده (159) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران - مصوب 1389- که ناظر به تشویق سرمایه گذاری صنعتی و معدنی در کشور است و با توجه به واژه «افزایش» در بند (ب) ماده یاد شده، واحدهای صنعتی و معدنی موضوع ماده (132) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم- مصوب 1380- که در طول برنامه پنجم توسعه با سرمایه گذاری انجام شده برای آن‌ها پروانه بهرهبرداری اعم از اصلی، جایگزین، متمم و اصلاحی از طرف وزارتخانه‌های ذیربط صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقدشده باشد، مشروط به اینکه دوره معافیت واحدهای مورد نظر تا تاریخ 1389/12/29 به اتمام نرسیده باشد، مشمول حکم بند (ب) ماده (159) قانون مذکور هستند.»
- بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 1398/03/01
«1- با توجه به صدر ماده (159) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران- مصوب 1389- که ناظر به تشویق سرمایه گذاری صنعتی و معدنی در کشور است و با توجه به واژه افزایش در بند (ب) ماده یاد شده، واحدهای صنعتی و معدنی موضوع ماده (132) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم-مصوب 1380- که در طول برنامه پنجم توسعه با سرمایه گذاری انجام شده برای آن‌ها پروانه بهرهبرداری اعم از اصلی، جایگزین متمم و اصلاحی از طرف وزارتخانه‌های ذیربط صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد شده باشد، مشروط به اینکه دوره معافیت واحدهای مورد نظر تا تاریخ 1389/12/29 به اتمام نرسیده باشد، مشمول حکم بند (ب) ماده 159 قانون مذکور هستند.»
- بخشنامه شماره 23720 سازمان امور مالیاتی کشور مورخ 1391/11/30
«به پیوست در صفحات 4 الی 8 پرونده حاضر»
* دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
1- در مورد خواسته بند (1) و (2) این گزارش، قید عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» در مغایرت با بند (ب) ماده 159 قانون برنامه پنجم توسعه از حیث تضییق دایره قانون و مفاد دادنامه شماره 1287-1288 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورخ 1396/12/22 می‌باشد.
2- در مورد خواسته بند (3) این گزارش، براساس ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم، صرفا فعالیت‌های تولیدی و معدنی که از ابتدای سال 1381 به بعد از طرف وزارتخانه‌های ذیربط برای آن‌ها پروانه بهرهبرداری صادر شده است مورد نظر بوده است و تقسیم بندی سازمان امور مالیاتی کشور در مورد پروانه ها به پروانه بهرهبرداری اصلی، متم و جایگزین خلاف اطلاق قانون می‌باشد. علاوه بر آن براساس این ماده، تاریخ شروع بهرهبرداری، تاریخ شروع معافیت مالیاتی است و مدت معافیت و خاتمه آن در ماده مذکور مشخص گردیده و تعیین مبدا شروع و پایان دوره معافیت مالیاتی با در نظر گرفتن پروانه بهرهبرداری اولیه یا اصلی خلاف قانون و مفاد رای 404 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورخ 1396/05/03خواهد بود.
* در پاسخ به شکایت مذکور، معاونت حقوقی رییس جمهور به موجب لایحه شماره 91720/44069 مورخ 1399/08/15 به طور خلاصه توضیح داده است که:
1- ماده 159 قانون برنامه پنجم توسعه ناظر به افزایش معافیت مالیاتی است و بنابراین در جایی مصداق مییابد که معافیت مالیاتی وجود داشته باشد و علاوه بر آن در مواردی که معافیت واحد صنعتی و معدنی قبل از قانون برنامه پنجم پایان یافته باشد مصداق این افزایش معافیت مالیاتی نخواهد بود. و مصوبه مورد شکایت در این راستا تنظیم گردیده است دادنامه مورد اشاره از هیات عمومی عدالت اداری نیز ناظر بر بخشنامه سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشد.
* در پاسخ به شکایت مذکور، دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور به موجب لایحه شماره 14102/212/ص مورخ 1399/08/18 به طور خلاصه توضیح داده است که:
1- بند 11 بخشنامه مورد شکایت، به‌گونه‌ای تدوین گردید تا واحد ها ی مالیاتی ضمن بررسی و احراز شرایط معافیت در زمان صدور پروانه‌های بهرهبرداری مکمل، متمم و جایگزین که در راستای پروانه بهرهبرداری اولیه/ اصلی صادر می‌شود، در اجرای حکم بند 1 بخشنامه اخیر الذکر، این مزیت مالیاتی را از ابتدای تولید برای واحد تولیدی مد نظر قرار داده و چنین تلقی ننمایند که صرف صدور پروانه‌های بهرهبرداری جایگزین، مکمل، متمم و ... می‌تواند موجب برخورداری از دوره معافیت جدید برای واحد تولیدی باشد.
2- در خصوص حذف واژه "اصلی" از جمله "برای آن‌ها پروانه بهرهبرداری اصلی صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد شده یا می‌شود" در صدر بخشنامه مورد شکایت، مصوبه شماره 24023/ت56179هـ مورخ 1398/02/31 هیات وزیران در راستای رای شماره 1287-1288 مورخ 1396/12/22 هیات عمومی دیوان عدالت اداری صادر و محدودیت‌های مورد ایراد دستورالعمل شماره 23720/200 مورخ 1391/11/30 سازمان متبوع، از جمله واژه "اصلی" در جمله فوق‌الذکر را بر طرف نموده و بر اساس آن واحدهای صنعتی و معدنی موضوع ماده 132 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم که در طول برنامه پنجم توسعه با سرمایه گذاری انجام شده برای آن‌ها پروانه بهرهبرداری اعم از اصلی، جایگزین، متمم و اصلاحی از طرف وزارت خانه‌های ذیربط صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد شده باشد، مشروط بر این که تا تاریخ 1389/12/29 دوره معافیت واحدهای مزبور به پایان نرسیده باشد، با رعایت سایر مقررات مشمول حکم بند (ب) ماده (159) قانون مذکور می‌باشند.
3- در خصوص ابطال عبارت "در طول برنامه پنجم توسعه"در بند 1 تصویب‌نامه شماره 24023/ت56179هـ مورخ 1398/02/31 هیات وزیران و به تبع آن در بخشنامه شماره 16/98/200 مورخ 1398/03/01 سازمان متبوع، لازم به ذکر است، تسری معافیت مالیاتی موضوع بند (ب) ماده 159 قانون یاد شده به واحدهای تولیدی و معدنی که سرمایه گذاری خود را قبل از لازم‌الاجرا شدن قانون مذکور یا سال‌های بعد از سال 1395 انجام داده باشند، با توجه به ماده 4 قانون مدنی مبنی بر « اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ماقبل خود اثر ندارد، مگر اینکه در خود قانون مقررات
خاصی نسبت به این موضوع اتخاذ شده باشد» در منافات با اهداف، ماهیت و روح قوانین مورد اشاره خواهد بود.
تهیه کننده گزارش:
غلامعلی آریافر
نظریه اتفاقی اعضای هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری:
- نسبت به خواسته ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) تصویب‌نامه شماره 24023/ت56179هـ هیات وزیران مورخ 1398/02/31 و بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 مورخ 1398/03/01 سازمان امور مالیاتی کشور در خصوص دادخواست شاکی به طرفیت هیات وزیران و سازمان امور مالیاتی کشور و به خواسته ابطال عبارت «در طول برنامه پنجم توسعه» مذکور در بند (1) تصویب‌نامه شماره 24023/ت56179هـ هیات وزیران مورخ 1398/02/31 و بند (1) بخشنامه شماره 16/98/200 مورخ 1398/03/01 سازمان امور مالیاتی کشور؛ نظر به اینکه موضوع پیشتر در هیات عمومی دیوان عدالت اداری رسیدگی و به صدور دادنامه شماره (282 الی 291) مورخ 28؍02؍1400 منتهی شده است، بنابراین از اعتبار امر مختوم برخوردار بوده و با انتفای موضوع، مشمول حکم مقرر در ماده 85 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری می‌باشد.
دکتر زین‌العابدین تقوی
رییس هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی
رای هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری
- نسبت به خواسته ابطال عبارت «اصلی» از صدر بخشنامه و بند (11) بخشنامه شماره 72023/200 مورخ 1391/11/30 سازمان امور مالیاتی کشور:
با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، به موجب ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب 1394/02/01، «درآمد ابرازی ناشی از فعالیت‌های تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از تاریخ اجرای این ماده از طرف وزارتخانه‌های ذیربط برای آن‌ها پروانه بهرهبرداری صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد می‌شود و همچنین درآمدهای خدماتی بیمارستان ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص یادشده که از تاریخ مذکور از طرف مراجع قانونی ذیربط برای آن‌ها پروانه بهرهبرداری یا مجوز صادر می‌شود، از تاریخ شروع بهرهبرداری یا استخراج یا فعالیت به مدت پنجسال و در مناطق کمترتوسعهیافته به مدت ده سال با نرخ صفر مشمول مالیات می‌باشد.» و به موجب بند (ب) ماده 159 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران «میزان معافیت مالیاتی واحدهای صنعتی و معدنی مناطق کمترتوسعهیافته تا سقف معافیت‌های منظورشده در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی افزایش مییابد.» نظر به این که مقررات مورد شکایت در تبیین حکم مقنن و شیوه‌های اجرایی آن بوده لذا خلاف قانون و خارج از اختیار نبوده، به استناد بند « ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392، رای به رد شکایت صادر و اعلام می‌کند. رای صادره ظرف مدت بیست روز از تاریخ صدور ، از سوی ریاست ارزشمند دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان قابل اعتراض است.
دکتر زین‌العابدین تقوی
رییس هیات تخصصی مالیاتی و بانکی