شماره 200/60755/د
تاریخ 1403/08/16
ادارات کل امور مالیاتی
پیرو اعلام فهرست مودیان منتخب برای حسابرسی اظهارنامه دوره مالیاتی چهارم سال 1402 در تاریخ 30 مهرماه سال 1403 در سامانه عملیات الکترونیکی سازمان، ضروری است ادارات امور مالیاتی در حسابرسی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده موضوع ماده (3) قانون تسهیل تکالیف مودیان جهت اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان بابت دوره مالیاتی مذکور و دوره‌های مالیاتی بعد نسبت به رعایت موارد ذیل اهتمام نمایند:
-1حسابرسی تمامی اقلام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده و کلیه فعالیت‌های مودیان انتخاب شده در اجرای تبصره ماده (14) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400، اعم از صورت حساب‌های الکترونیکی فروش و خرید در سامانه مودیان و یا خارج از سامانه مذکور با رعایت مقررات امکان پذیر می‌باشد. چنانچه متعاقبا برای این مودیان به موجب اسناد و مدارک بدست آمده یا اطلاعات استخراج شده از پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان متبوع، کم ابرازی فروش یا بیش ابرازی اعتبار مودی احراز شود، مدارک مذکور قابل رسیدگی بوده و مالیات و عوارض ارزش افزوده و جرایم متعلقه وفق قانون مالیات بر ارزش افزوده و مقررات مربوط مطالبه خواهد شد.
مالیات و عوارض خرید معاملات نسیه که بر اساس صورتحساب‌های الکترونیکی صادره در سامانه مودیان به تایید طرفین رسیده است، در دوره مالیاتی ثبت پرداخت، به عنوان اعتبار مالیاتی مودی محسوب و وفق مقررات موضوعه از جمله مفاد تبصره‌های ماده (8) قانون مالیات بر ارزش افزوده قابل کسر، تهاتر یا استرداد حسب مورد می‌باشد.
-2حسابرسی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده مودیانی که در فهرست موضوع بند (1) نمی باشند، صرفا ناظر بر کلیه موارد ابرازی مندرج در جداول اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده تسلیمی از قبیل تسهیم اعتبار موضوع جدول (ج)، فیلدهای ستون خارج از سامانه مودیان، ردیف تعدیلات، اصلاح ردیف اطلاعات درگاه‌های بانکی و دستگاه‌های کارتخوان/pos، صادرات، یارانه‌های دریافتی که مودی اقدام به تکمیل، تغییر و تعدیل نموده است و همچنین مبلغ بستانکاری انتقالی از دوره قبل و یا مواردی که مودیان الزام به ابراز داشته اند می‌باشد. لیکن رسیدگی به اطلاعات مندرج در ستون بارگذاری شده از سامانه مودیان، صرفا با رعایت ماده (9) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مجاز است.
ادارات امور مالیاتی موظفند پس از بررسی مدارک و مستندات بدست آمده، در صورت احراز تخلف در خصوص اطلاعات مندرج در سامانه مودیان، مراتب را از طریق کارپوشه به اطلاع مودی برسانند. چنانچه مودی موارد مزبور را پذیرفته و آن‌ها را در کارپوشه خود در سامانه مودیان ثبت یا اصلاح کند، صرفا از این بابت مشمول جریمه‌های موضوع ماده (22) قانون یاد شده خواهد شد و در صورتی که مودی، تمام یا بخشی از موارد را نپذیرفته و از ثبت یا اصلاح آن‌ها در سامانه مودیان امتناع کند و یا دلایل ارایه شده توسط مودی مورد پذیرش اداره امور مالیاتی واقع نشود، اداره امور مالیاتی مراتب را با اسناد و مدارک مثبته به هیات حل اختلاف مالیاتی (موضوع ماده 9 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان) ارجاع می‌دهد. در صورت تایید تخلف توسط هیات مزبور، اداره امور مالیاتی می‌تواند نسبت به حسابرسی کلیه صورت حساب‌های داخل سامانه مربوط به دوره‌های مالیاتی سال تخلف مطابق بند (1) اقدام نماید. علاوه بر این، مودی متخلف مشمول جریمه‌های موضوع ماده (22) قانون مزبور نیز خواهد بود.
-1-3چنانچه مودی با ادعای صدور صورتحساب‌های تکراری یا با مبلغ اشتباه در سامانه مودیان و متعاقب آن عدم ابطال صورت حساب‌های اشتباه و یا صدور صورتحساب ابطالی و عدم تایید آن توسط خریدار در همان دوره و یا اعتبار لحاظ نشده برای خریداران بابت صورت حساب‌های الکترونیکی خرید با برچسب عبور از حد مجاز و یا اعتبار لحاظ نشده بابت واردات، فیلد مربوط را در جدول (هـ) تکمیل نموده و موجب کاهش مالیات بر ارزش افزوده اظهاری شده باشد، ضمن بررسی صورت حساب‌های ارجاعی (ابطالی، اصلاحی، برگشت از فروش) در سامانه مودیان و مستندات مربوط، چنانچه مودی به اشتباه، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را به تاخیر انداخته باشد، ضمن مطالبه مالیات و عوارض متعلقه، جرایم مربوط نیز از زمان انقضای مهلت پرداخت مالیات و عوارض متعلقه برای آن دوره، محاسبه و مطالبه شود. در اجرای این بند معاونت فناوری‌های مالیاتی می‌بایست دسترسی لازم به اطلاعات اظهارنامه مسترد شده و صورتحساب‌های الکترونیکی ارجاعی مربوط به اطلاعات مندرج در جدول (هـ) را برای ادارات امور مالیاتی فراهم نماید. بدیهی است در صورتی که تکمیل جدول (هـ) از حیث رفع مغایرت‌های سایر ردیف‌های اظهارنامه بوده و در میزان مالیات نهایی موثر نباشد، مطالبه مالیات و جریمه از این حیث موضوعیت نخواهد داشت و ادارات امور مالیاتی می‌بایست نسبت به تعدیل درایه‌های مربوط اقدام نمایند.
-2-3در صورتی که تکمیل جدول (هـ) اظهارنامه مسترد شده حسب مستندات ارایه شده منطبق به واقع باشد و مودی مالیات متعلق را تا انقضای مهلت استرداد اظهارنامه دوره بعد (بهار 1403) پرداخت و یا نسبت به ترتیب پرداخت آن اقدام نموده باشد، در صورت تعلق جریمه ادارات امور مالیاتی موظفند در اجرای ماده (191) قانون مالیات‌های مستقیم ترتیبی اتخاذ نمایند تا جریمه تاخیر در پرداخت مورد بخشودگی قرار گیرد.
-4حسابرسی اطلاعات مالی واصله از طریق درگاه‌های بانکی و دستگاه‌های کارتخوان/pos مندرج در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده با رعایت موارد ذیل انجام پذیرد:
الف) ماموران مالیاتی می‌بایست در خصوص مودیانی که عموما جمع مبالغ واریزی به دستگاه کارت خوان و یا درگاه پرداخت اینترنتی، جز درآمد آن‌ها قلمداد نمی شود (مانند مشاوران املاک و نمایشگاه داران اتومبیل) و مبالغ مذکور را در ستون خارج از سامانه کسر نموده باشند، با بررسی اسناد و مدارک مثبته و با استفاده از سایر روش‌های حسابرسی نسبت به بررسی تعدیل ارقام مزبور توسط مودی اقدام نمایند. چنانچه عدد مکسوره منطبق بر واقع نباشد، مالیات و جرایم متعلقه مربوط به ما به التفاوت فروش کالا و خدمات مشمول، مطالبه شود.
ب) چنانچه مودی فروش توامان کالا و خدمت معاف/مشمول و یا مشمول با نرخ‌های متفاوت داشته باشد و نسبت به کاهش خالص فروش کالاها و خدمات مشمول متکی به دستگاه کارتخوان و یا درگاه پرداخت اینترنتی اقدام نموده باشد (مانند عمده‌فروشان مواد غذایی، رستوران ها، طلافروشان) و مبالغ مکسوره را به سایر ردیف‌های فروش کالا و خدمت با نرخ‌های متفاوت منتقل کرده باشد، وفق بند الف اقدام شود.
ج) چنانچه مودی نسبت به وصول مبلغ صورتحساب فروش نوع (1) یا (2) از طریق دستگاه‌های کارتخوان بانکی یا درگاه پرداخت اینترنتی اقدام نماید، به منظور جلوگیری از مطالبه مالیات بر ارزش افزوده مضاعف ناشی از همپوشانی اطلاعات بارگذاری شده، موضوع مورد رسیدگی واقع شود.
-5با عنایت به مفاد ماده (7) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان و مفاد تبصره (3) ماده (6) قانون تسهیل تکالیف مودیان جهت اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، چنانچه مودی نسبت به صدور صورتحساب در سامانه مودیان و یا سایر سامانه ها از قبیل سامانه جامع تجارت ایران و سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی (ثامن) اقدام و متعاقب آن فهرست معاملات مزبور را از طریق سامانه فهرست معاملات موضوع ماده (169) قانون مالیات‌های مستقیم ارسال و یا مجددا از این بابت صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان صادر نموده باشد، مراتب از حیث عدم احتساب خرید/فروش مضاعف مدنظر قرار گیرد.
-6چنانچه مودی نسبت به انتقال ارزش صادرات از ردیف تایید نشده بارگذاری از سامانه به ردیف تایید شده خارج از سامانه اقدام نموده باشد، صرفا از حیث احراز فعالیت صادراتی به منظور اعمال قوانین مرتبط از جمله مفاد ماده (10) قانون مالیات بر ارزش افزوده مورد رسیدگی قرار گیرد. شایان ذکر است مطالبه جرایم موضوع ماده (22) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان در خصوص صورت حساب‌های الکترونیکی صادرات تایید نشده ثبت شده در سامانه مودیان موضوعیت ندارد.
-7در اجرای مفاد تبصره (2) ماده (10) قانون مالیات بر ارزش افزوده، استرداد مالیات و عوارض خرید برای صادرات مواد خام و مواد اولیه تولید که در فهرست مربوط به ماده (141) قانون مالیات‌های مستقیم، ذکر شده اند ممنوع است. چنانچه مودیان به تولید و عرضه توامان مواد مذکور و سایر کالاها در داخل کشور و یا صادرات آن‌ها اشتغال داشته باشند، مالیات‌های پرداخت شده در مرحله خرید از طریق روش تسهیم یا تخصیص حسب مورد (همانند عرضه توام کالای مشمول و معاف) قابل محاسبه می‌باشد. آن قسمت از مالیات و عوارض پرداختی مودیان که طبق مقررات قانون مذکور قابل تهاتر یا استرداد نیست، در اجرای مفاد تبصره (5) ماده (8) قانون یاد شده به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم محسوب می‌شود.
-8در معاملات نسیه که در سامانه مودیان به تایید طرفین رسیده است، وفق مفاد تبصره (2) ماده (4) قانون مالیات بر ارزش افزوده، مطالبه مالیات بر ارزش افزوده در دوره مالیاتی وصول وجه معامله انجام خواهد شد. بدیهی است در صورت احراز وصول وجه معاملات نسیه در هر دوره مالیاتی علی رغم عدم ثبت دریافت آن در سامانه مودیان، مالیات بر ارزش افزوده معاملات مورد نظر از فروشنده قابل مطالبه و وصول می‌باشد. فروشنده مجاز است پس از دریافت ثمن معامله و مالیات و عوارض فروش‌های نسیه، پرداخت مالیات و عوارض مزبور را تا زمان انقضای مهلت استرداد اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دوره پرداخت، به تاخیر بیندازد.
-9چنانچه خریدار به علت عبور از حد مجاز فروشنده نسبت به رد صورتحساب الکترونیکی صادره اقدام و مبلغ خرید مذکور را در ستون خارج از سامانه درج نموده باشد، با عنایت به ماده (6) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان اعتبار مالیاتی خرید مذکور قابل پذیرش نمی باشد.
-10با عنایت به مفاد بند (ج) ماده (1) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان صرفا صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم، با رعایت قانون تسهیل تکالیف جهت اجرای قانون مذکور ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی هستند. بنابراین اشخاص حقیقی دارای فعالیت کشاورزی موضوع ماده (81) قانون مالیات‌های مستقیم الزامی به صدور صورتحساب الکترونیکی ندارند.
-11با عنایت به مفاد تبصره (2) ماده (14) مکرر قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان الحاقی طبق ماده (8) قانون تسهیل جهت اجرای قانون مذکور در خصوص اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که کالا و خدمت با نرخ یکسان مالیات و عوارض ارزش افزوده عرضه و یا ارایه می‌نمایند، رسید دستگاه کارتخوان تا پایان سال 1404 به عنوان صورتحساب الکترونیکی تلقی می‌شود.
-12با عنایت به مفاد تبصره (3) بند (الف) ماده (26) قانون مالیات بر ارزش افزوده، مالیات و عوارض پرداختی بابت خرید کالاهای نفتی که به عنوان مواد اولیه اصلی توسط واحدهای تولیدی استفاده نشده است، به عنوان اعتبار مالیاتی لحاظ نشده و قابل استرداد یا تهاتر نمی باشد. در چنین مواردی مودیان مشمول این حکم می‌بایست مالیات و عوارض پرداختی خود در این رابطه را از طریق ردیف تعبیه شده در جدول (ج) اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده از «جمع مالیات و عوارض ارزش افزوده خرید یا واردات کالاها و خدمات» کسر نمایند. بنابراین ادارات امور مالیاتی می‌باید در هنگام رسیدگی، نسبت به عدم پذیرش اعتبار مالیاتی مستنکفین از این حکم قانونی و مطالبه مالیات و عوارض و جرایم مربوطه اقدام نمایند.
سید محمدهادی سبحانیان
رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور