رای شماره 1508254 هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری...

هیات تخصصی شوراهای اسلامی

* شماره پــرونـــده: هـ ع/0200067

شماره دادنامه سیلور: 140231390001508254 تاریخ:1402/06/13

* شاکی: ایمان قوامی فرد فرزند عبدالکریم

*طرف شکایت: شورای اسلامی شهر اراک

*موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 12 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 و ماده 11 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1400 از تاریخ تصویب

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* شاکی ایمان قوامی فرد فرزند عبدالکریم دادخواستی به طرفیت شورای اسلامی شهر اراک به خواسته ابطال ماده 12 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 و ماده 11 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1400 از تاریخ تصویب به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:

ماده 11: عوارض بعد از رای کمیسیون ماده صد

با توجه به دادنامه شماره 587 مورخ 1383/11/25 و همچنین دادنامه شماره 48 مورخ 1385/02/04 و دادنامه 786 مورخ 1396/08/09 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مبنی بر قانونی بودن وصول عوارض مربوط به تخلفات ساختمانی علاوه بر جرایم کمیسیون ماده 100 ساختمان‌هایی که بدون پروانه و یا مازاد بر پروانه یا مخالف پروانه احداث شده اند و از سوی کمیسیون ماده صد قانون شهرداری ها ابقا می‌شوند علاوه بر جرایم تعیین شده از سوی کمیسیون ماده صد عوارض و بهای خدمات به شرح ذیل محاسبه و اخذ می‌گردد:

11ـ 1ـ در تخلفات سال جاری، عوارض بر مبنای تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1400 محاسبه و اخذ می‌گردد و بابت تخلفات سال‌های قبل عوارض زیربنا ناخالص و عوارض صدور پروانه ساخت (به استثنای تراکم مازاد مسکونی قبل از سال 1398) با توجه به نوع کاربری بر اساس ماده 3 این تعرفه محاسبه و مبلغ حاصله به ازای هر سال 2 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

11ـ 2ـ تراکم مازاد مسکونی قبل از سال 1398

11ـ2ـ1ـ در تخلفات مازاد تراکم مسکونی از سال 1387 تا 1398 به شرح ذیل محاسبه و مبلغ حاصله به ازای هر سال 3 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

هرمترمربع واقع در رینگ 1 و 2 مبلغ 000/000/12 ریال

هر مترمربع واقع در رینگ 3 مبلغ 000/000/10 ریال

هر مترمربع واقع در رینگ 4 مبلغ 000/000/8 ریال

هر مترمربع واقع در رینگ 5 مبلغ 000/000/4 ریال و کوی کوثر

هر مترمربع واقع در املاک فاقد رینگ بندی برابر رینگ 5

11ـ 2ـ 2ـ با توجه به اینکه ضوابط رینگ بندی طبق مصوبات کمیسیون‌های ماده 5 مورخ 1387/03/19 و 1387/06/17 تعیین گردیده لذا در تخلفات مسکونی قبل از سال 1387 تراکم خارج درصد (متراژ مازاد بر تراکم مسکونی) بر اساس بند (3ـ 2ـ 2) (تراکم مجاز) و با احتساب (1=x ) محاسبه و مبلغ حاصله به ازای هر سال 3 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

11ـ3ـ با تبدیل زیربنای مشاع و غیر مفید به زیربنای مشاع و غیر مفید مشمول پرداخت عوارض نمی گردد و با تبدیل زیربنای مشاع و غیر مفید به زیربنای مفید در کلیه کاربری ها مشمول پرداخت عوارض صدور پروانه ساخت با توجه به نوع کاربری بر اساس ماده 3 یا بند (12ـ2) می‌گردد و در صورت عدم پرداخت عوارض بند (1ـ 3) از ماده 2 این تعرفه مشمول پرداخت آن نیز می‌گردد و عوارض محاسبه شده در تخلفات سال‌های قبل به ازای هر سال 3 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

11ـ 4ـ عوارض تبدیل پیلوت با زیرزمین به مسکونی

11ـ4ـ1ـ عوارض تبدیل پیلوت به مسکونی برای هر مترمربع kp 10% محاسبه و اخذ می‌گردد.

11ـ4ـ2ـ عوارض تبدیل زیرزمین به مسکونی برای هر مترمربع kp 5% محاسبه و اخذ می‌گردد.

تبصره1: بابت تخلفات سال‌های قبل عوارض بر مبنای این دو بند محاسبه و به ازای هر سال 2 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

تبصره2: بر اساس ضوابط شهرسازی و پس از تایید کمیسیون ماده 5 و یا ابقا توسط ک م 100 چنانچه تبدیل پیلوت به مسکونی داخل تراکم پایه باشد محاسبه عوارض بر اساس این تعرفه و چنانچه خارج تراکم پایه باشد بر اساس تعرفه مازاد بر تراکم مجاز در بند (12ـ1 یا 12ـ2) خواهد بود.

تبصره5: اراضی و املاک الحاقی به اراضی و املاک جبهه اول خیابان نیز مشمول عوارض ارزش افزوده ناشی از اجرای طرح‌های تعرض یا توسعه معابر می‌باشند.

تبصره6: املاک در حاشیه اجرای طرح‌های تقاطع غیر همسطح به شرط آنکه از ضوابط معبر قبل از احداث تقاطع غیر همسطح استفاده نماید مشمول ارزش افزوده این تعرفه نمی گردد.

تبصره7: در صورتی که شهرداری از طریق دادگستری محکوم به پرداخت غرامت مورد مسیر برابر قیمت کارشناس رسمی دادگستری گردد عوارض بر حق مشرفیت بر اساس ارزش 20درصد مساحت باقیمانده ملک با قیمت کارشناسی مورد مطالبه مالک (قیمت تعیین شده جهت پرداخت غرامت مورد مسیری) اخذ می‌گردد.

تبصره8: به استناد تبصره ذیل ماده 18 قانون نوسازی و عمران شهری در صورتیکه صدور پروانه ساختمانی اعم از مسکونی و تجاری و غیره برابر اجرای طرح در باقیمانده ملک از نظر مقررات شهرسازی برای شهرداری مقدور نباشد و مالک پیشنهاد فروش آن را به شهرداری کند، شهرداری مکلف است باقیمانده ملک را به بهای قطعی شده خریداری و تصرف کند که در این صورت مطالبه و دریافت عوارض بر حق مشرفیت موضوعا منتفی است.

ماده 12: عوارض بعد از رای کمیسیون ماده صد

با توجه به دادنامه شماره 587 مورخ 1383/11/25 و همچنین دادنامه شماره 48 مورخ 1385/02/04 و دادنامه 786 مورخ 1396/08/09 هیات عمومی دیوان عدالت اداری سپس در قانونی بودن وصول عوارض مربوط به تخلفات ساختمانی علاوه بر جرایم کمیسیون ماده 100 ساختمان‌هایی که بدون پروانه و یا مازاد بر پروانه یا مخالف پروانه احداث شده اند و از سوی کمیسیون ماده صد قانون شهرداری ها ابقا می‌شوند علاوه بر جرایم تعیین شده از سوی کمیسیون ماده صد عوارض و بهای خدمات به شرح ذیل محاسبه و اخذ می‌گردد.

12ـ1ـ در تخلفات سال جاری عوارض بر مبنای تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 محاسبه و اخذ می‌گردد و بابت تخلفات سال‌های قبل بهای خدمات آماده سازی بر اساس تعرفه سال 99 محاسبه و اخذ می‌گردد و عوارض زیر بنا ناخالص و عوارض صدور پروانه ساخت (به استثنای تراکم مازاد مسکونی قبل از سال 1398) با توجه به نوع کاربری بر اساس ماده 2 این تعرفه محاسبه و مبلغ حاصله به ازای هر سال 3 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

12ـ 2ـ تراکم مازاد مسکونی قبل از سال 1398

12ـ2ـ1ـ در تخلفات مازاد تراکم مسکونی از سال 1387 تا 1398 به شرح ذیل محاسبه و مبلغ حاصله به ازای هر سال 3 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

هرمترمربع واقع در رینگ 1 و 2 مبلغ 000/000/12 ریال

هر مترمربع واقع در رینگ 3 مبلغ 000/000/10 ریال

هر مترمربع واقع در رینگ 4 مبلغ 000/000/8 ریال

هر مترمربع واقع در رینگ 5 مبلغ 000/000/4 ریال و کوی کوثر

هر مترمربع واقع در سبحانی و گرهرود به استثنای کوی کوثر مبلغ 000/000/2 ریال

هر مترمربع واقع در املاک فاقد رینگ بندی برابر رینگ 5

12ـ 2ـ 2ـ با توجه به اینکه ضوابط رینگ بندی طبق مصوبات کمیسیون‌های ماده 5 مورخ 1387/03/19 و 1387/06/17 تعیین گردیده لذا در تخلفات مسکونی قبل از سال 1387 تراکم خارج درصد (متراژ مازاد بر تراکم مسکونی) بر اساس بند (3ـ 2ـ 2) (تراکم مجاز) محاسبه و مبلغ حاصله به ازای هر سال 3 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

12ـ3ـ با تبدیل زیربنای مشاع و غیر مفید به زیربنای مشاع و غیر مفید مشمول پرداخت عوارض نمی گردد و با تبدیل زیربنای مشاع و غیر مفید به زیربنای مفید در کلیه کاربری ها مشمول پرداخت عوارض صدور پروانه ساخت با توجه به نوع کاربری بر اساس ماده 3 یا بند (12ـ 2) می‌گردد و در صورت عدم پرداخت عوارض بند (1ـ 3) از ماده 3 این تعرفه مشمول پرداخت آن نیز می‌گردد و عوارض محاسبه شده در تخلفات سال‌های قبل به ازای هر سال 3 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

12ـ4ـ عوارض تبدیل پیلوت یا زیرزمین به مسکونی

12ـ4ـ1ـ عوارض تبدیل پیلوت به مسکونی برای هر مترمربع kp 10% محاسبه و اخذ می‌گردد.

12ـ4ـ2ـ عوارض تبدیل زیرزمین به مسکونی برای هر مترمربع kp 5% محاسبه و اخذ می‌گردد.

تبصره1: بابت تخلفات سال‌های قبل عوارض بر مبنای این دو بند محاسبه و به ازای هر سال 3 درصد تا سال وقوع تخلف تا سقف 60 درصد کسر می‌گردد.

تبصره2: بر اساس ضوابط شهرسازی و پس از تایید کمیسیون ماده 5 و یا ابقا توسط ک م 100 چنانچه تبدیل پیلوت به مسکونی داخل تراکم پایه باشد محاسبه عوارض بر اساس این تعرفه و چنانچه خارج تراکم پایه باشد بر اساس تعرفه مازاد بر تراکم مجاز در بند (12ـ1 یا 12ـ2) خواهد بود.

تبصره3: تبدیل زیرزمین به مسکونی پس از ابقا توسط کمیسیون ماده صد و پرداخت این عوارض، زیرزمین به صورت واحد مستقل قلمداد نخواهد شد و قابلیت تفکیک بعنوان یک واحد مستقل را نخواهد داشت.

12ـ 5 ـ عوارض اضافه ارتفاع معابر با ضوابط مجاز و پروانه ساختمانی

در صورتیکه مالک از هر کاربری سقف بناهای احداثی را اضافه بر ارتفاع ضوابط و مقررات شهرسازی ایجاد نماید پرونده تخلف به کمیسیون ماده صد ارجاع و در صورتیکه کمیسیون رای بر ابقا صادر نماید آنگاه علاوه بر اخذ جریمه کمیسیون ماده صد عوارض اضافه ارتفاع به شرح ذیل وصول می‌گردد.

1/12 سطح بنا اضافه ارتفاع طبقه (متر)

تبصره ـ منظور از سطح بنا سطحی از طبقه است که اضافه ارتفاع دارد.

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

با عنایت به اینکه شورای اسلامی شهر اراک به موجب مصوبات معترض عنه تحت عنوان عوارض بعد از رای کمیسیون ماده صد مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات تصویب شده نموده تقاضای رسیدگی و ابطال آن مورد استدعاست.

1ـ قبل از بندهای 1ـ12 و 1ـ11 بابت تخلفات سال‌های قبل نیز تسری داده شده و عوارض بعد از کمیسیون مربوط به وقوع تخلفات در سال‌های قبل بر اساس ماده 3 این تعرفه به روز محاسبه می‌شود از طرفی تخفیف درصدی بر اساس نرخ و تعرفه‌ای که به روز است و بر اساس سال وقوع تخلف نسبت به خود موجب اجحاف می‌باشد.

2ـ دریافت عوارض باید بر اساس سال وقوع تخلف باشد.

3ـ به موجب آرا صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری اخذ عوارض فصل از یک برابر بعد از ابقا اعیانی کمیسیون ماده صد ابطال شده است.

علی هذا با عنایت به صراحت مذکور ابطال مصوبات مورد استدعاست.

* خلاصه مدافعات طرف شکایت:

شورای اسلامی شهر اراک به موجب لایحه دفاعیه مورخ 1400/02/12 اقدام نمود.

1ـ ماهیت جرایم تخلفات ساختمانی با موضوع عوارض جدا می‌باشد.

2ـ به موجب آرا صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 786 مورخ 1396/08/09 عوارض از جمله حقوق دیوانی بوده و قابل وصول می‌باشد. علی هذا با عنایت به مراتب مذکور رد شکایت مورد استدعاست.

* چنانچه ادعای مغایرت باموازین شرعی مطرح شده است نظریه شورای نگهبان نوشته شود:

شورای محترم نگهبان به موجب نشریه مورخ 1401/06/01 به شماره 32641/102 اعلام نموده موارد مورد شکایت خلاف موازین شرع شناخته نشد مگر میزان عوارض تعیین شده مستلزم اجحاف باشد.

هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری با حضور اعضا تشکیل، پس از ملاحظه پرونده و اسناد و مدارک موجود در آن و بعد از قرایت گزارش عضو ممیز و بررسی و انجام مشاوره اعضای حاضر در به شرح ذیل مبادرت به صدور رای می‌نماید.

* رای هیات تخصصی شوراهای اسلامی*

1ـ طبق بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 با اصلاحات بعدی تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام می‌شود از جمله وظایف و مسیولیت‌های شورای اسلامی شهرها است و در تبصره یک ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387 وضع عوارض محلی جدید که تکلیف آن‌ها در این قانون مشخص نشده باشد، با رعایت مقررات مربوطه تجویز شده است. 2ـ اخذ عوارض یوم‌الادا می‌باشد و پرداخت جریمه کمیسیون ماده صد براساس ارزش معاملاتی سال وقوع تخلف نافی وصول عوارض برمبنای محاسبه زمان پرداخت نمی باشد. به نحوی که محاسبه و اخذ عوارض دیوان (عوارض بعد از ابقا اعیانی کمیسیون ماده صد) بر مبنای سال وقوع تخلف ساختمانی موجب تشوق به تخلفات ساختمانی خواهد شد. 3ـ علاوه بر آن در بند 2 قسمت (ت) تبصره 6 عوارض و مالیات از قانون بودجه سال 1402 مقرر گردیده اخذ عوارض بابت تخلفات ساختمانی که برخلاف مفاد پروانه یا بدون پراونه ساختمانی احداث شده اند براساس نرخ روز توسط شهرداری محاسبه و وصول گردد. 4ـ همچنین به موجب دادنامه شماره 1913 مورخ 1397/10/11 هیات عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض صدور پروانه ساخت برای بناهای احداثی ابقا شده در کمیسیون ماده صد به نرخ زمان پرداخت مورد تایید قرار گرفته است. بنابراین ماده 11 سال 99 و ماده 12 سال 1400 مصوب شورای اسلامی شهر اراک تحت عنوان عوارض بعد از رای کمیسیون ماده صد مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات نبوده و به استناد مواد 12 و 84 قانون دیوان عدالت اداری رای به رد شکایت صادر می‌شود. این رای ظرف بیست روز از تاریخ صدور از سوی رییس محترم دیوان یا ده نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.