هیات تخصصی مالیاتی، بانکی
شماره پــرونـــده : هـ ع/9804224 شماره دادنامه :9909970906011215 تاریخ : 1399/09/17
شـاکــی : حسین عبداللهی
طرف شکایت : هیات وزیران
مـوضـوع شکایت و خـواستـه : ابطال بخشی از تبصره (3) ماده (2) آیین‌نامه اجرایی تبصره (2) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم موضوع تصویب‌نامه شماره 165311/ت52642 هـ هیات وزیران مورخ 1394/12/16
شاکی دادخواستی به طرفیت هیات وزیران به خواسته ابطال بخشی از تبصره (3) ماده (2) آیین‌نامه اجرایی تبصره (2) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم موضوع تصویب‌نامه شماره 165311/ت52642 هـ هیات وزیران مورخ 1394/12/16 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد :
- تبصره (3) ماده (2) آیین‌نامه اجرایی تبصره (2) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم
«ماده 2 - درآمد ابرازی ناشی از فعالیت‌های تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیر دولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از ابتدای سال 1395 از طرف مراجع قانونی ذی‌ربط برای آن‌ها پروانه بهره‌برداری صادر و یا قرارداد استخراج و فروش منقعد می‌شود از تاریخ شروع بهره‌برداری یا استخراج و فروش به مدت پنج سال و در مناطق کمتر توسعه‌یافته به مدت ده سال با نرخ صفر مشمول مالیات می‌باشد.
...
تبصره 3- درآمد واحد های تولیدی و معدنی مستقر در شعاع یکصد و بیست کیلومتری مرکز استان تهران (به استثنای شهرک‌های صنعتی استان‌های قم و سمنان) و پنجاه کیلومتری مرکز استان اصفهان و سی کیلومتری مراکز سایر استان‌ها و شهر های بیش از سیصد هزار نفر جمعیت بر اساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن، مشمول محاسبه مالیات به نرخ صفر ماده مذکور نمی باشند. واحدهای تولیدی فناوری اطلاعات در تمام نقاط کشور مشمول نرخ صفر این ماده می‌باشند.»
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت :
1- تبصره 3 ماده 2 آیین‌نامه اجرایی ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم اقدام به مستثنی نمودن شهرک‌های صنعتی استان قم و سمنان از حکم مذکور در بند (د) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم نموده است. درحالی که بند (د) ماده فوق‌الذکر اطلاق داشته است و عدم شمول نرخ صفر مالیاتی را نسبت به کلیه واحدهای تولیدی و معدنی مستقر در محدوده‌های ذکر شده در همین ماده، تصریح میکند و لذا این مقرره در مغایر با اصل 51 قانون اساسی می‌باشد. از سوی دیگر اقدام به استثنا نمودن شهرک‌های صنعتی دو استان خاص از شمول حکم قانونگذار در بند (د) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم مصداق تبعیض ناروا و در تضاد با بند (9) اصل (3) قانون اساسی و بندهای (3) و (5) سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری می‌باشد.
2- هر چند ذیل بند (د) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم، مقرر گردیده است: " درخصوص مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی یا واحدهای تولیدی که در محدوده دو یا چند استان یا شهر قرار میگیرند، ملاک تعیین محدوده به موجب آیین‌نامه‌ای است که حداکثر سه ماه پس از تصویب این قانون با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و سازمان حفاظت محیطزیست تهیه و به تصویب هیات وزیران میرسد." اما صدر ماده راسا اقدام به تعیین محدوده برای استان‌های تهران و اصفهان و... نموده است و لاجرم تعیین محدوده توسط آیین‌نامه باید مقید و در چارچوب آن انجام گیرد. از سوی دیگر قسمت پایانی بند قانونی مذکور صرفا ناظر بر صلاحیت هیات وزیران بر تشخیص و اعلام «ملاک» و «ضابطه و معیار» جهت تعیین محدوده است و نه مصادیق نوعی تعیین محدوده و از این رو نمی تواند مستند هیات وزیران در وضع مقرره مورد شکایت قرار گیرد.
در پاسخ به شکایت مذکور، رییس امور تنظیم لوایح و تصویب‌نامه ها و دفاع از مصوبات دولت به موجب لایحه شماره 10503/42695 مورخ 1399/02/08 اعلام نموده است:
1- صدر بند (د) ماده (132) قانون مالیات‌های مستقیم در مقام بیان «حکم عدم شمول نرخ صفر مالیاتی بردرآمد واحدهای تولیدی و معدنی مستقر در شعاع یکصد و بیست کیلومتری استان تهران و ....» به طور عام بوده و ذیل بند مزبور در مقام بیان حکم خاص مبنی بر «تفویض ملاک تعیین محدوده، در خصوص مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی با واحدهای تولیدی که در محدوده دو یا چند استان یا شهر قرار میگیرند، به تصویب‌نامه هیات وزیران» بوده است.
بنابراین و از آنجاییکه به لحاظ جغرافیایی مصادیقی ممکن است وجود داشته باشد که شهرک صنعتی در استان سمنان یا قم داخل در شعاع یکصد و بیست کیلومتری مرکز استان تهران (محدوده تهران قرار گیرد، با استفاده از اختیارات ذیل بند (د) ماده (132) قانون مالیات‌های مستقیم، این شهرک‌های صنعتی (و نه تمامی واحدهای تولیدی) از شمول محدوده تهران خارج اعلام گردیده اند.
لذا هیات وزیران در تصویب آیین‌نامه اجرایی بند (د) ماده (132) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم بر اساس اختیارات مصرح مندرج در ذیل بند (د) ماده (132) قانون یاد شده عمل نموده است.
نظریه تهیه کننده گزارش : با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، نظر به آنکه به موجب فراز پایانی بند (د) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم، «درخصوص مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی یا واحدهای تولیدی که در محدوده دو یا چند استان یا شهر قرار میگیرند، ملاک تعیین محدوده به موجب آیین‌نامه‌ای است که حداکثر سه ماه پس از تصویب این قانون با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و سازمان حفاظت محیطزیست تهیه و به تصویب هیات وزیران میرسد.» تعیین محدوده برای دایره شمول مقررات حاکم در ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم در راستای مفاد بند (د) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم در صلاحیت هیات وزیران قرار دارد و لذا مقررات مورد شکایت مغایر با قانون و خارج از اختیار نمی باشد.تهیه کنند گزارش : احمدرضا کفاش
رای هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری
با مداقه در اوراق و محتوای پرونده، نظر به آنکه به موجب فراز پایانی بند (د) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم، «درخصوص مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی یا واحدهای تولیدی که در محدوده دو یا چند استان یا شهر قرار میگیرند، ملاک تعیین محدوده به موجب آیین‌نامه‌ای است که حداکثر سه ماه پس از تصویب این قانون با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور و سازمان حفاظت محیطزیست تهیه و به تصویب هیات وزیران میرسد.» تعیین محدوده برای دایره شمول مقررات حاکم در ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم در راستای مفاد بند (د) ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم در صلاحیت هیات وزیران قرار دارد و لذا مقررات مورد شکایت مغایر با قانون و خارج از اختیار نبوده و لذا به استناد بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شکایت صادر و اعلام میکند. رای صادره ظرف مدت بیست روز از تاریخ صدور از سوی ریاست ارزشمند دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان قابل اعتراض است.
دکتر زین‌العابدین تقوی - رییس هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری