آیین‌نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیردولتی

شماره 130671/ت48436هـ 1393/11/04

وزارت امور اقتصادی و دارایی ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور

هیات وزیران در جلسه 1393/10/28 به پیشنهاد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تایید شورای پول و اعتبار و به استناد تبصره (2) ماده (5) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی ـ مصوب1387ـ آیین‌نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیردولتی را به شرح زیر تصویب کرد:

فصل اول ـ تعاریف

ماده 1ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

1ـ آیین‌نامه: آیین‌نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیردولتی.

2ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

3ـ موسسه اعتباری: بانک، موسسه اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه‌های واسطه پولی که به موجب قانون و یا با اجازه نامه بانک مرکزی تاسیس شده و به عملیات بانکی اشتغال دارد و بیش از پنجاه درصد سهام آن به اشخاص غیردولتی تعلق داشته و تحت نظارت بانک مرکزی می‌باشد.

4ـ عملیات بانکی: دریافت سپرده و به کارگیری آن در قالب اعطای تسهیلات یا ایجاد اعتبار در چارچوب قانون پولی و بانکی کشور، قانون عملیات بانکی بدون ربا و مصوبات شورای پول و اعتبار از جمله مقررات ناظر بر عملیات مجاز بانکی.

5 ـ موافقت اصولی: موافقت کتبی بانک مرکزی با تقاضای اولیه متقاضیان تاسیس موسسه اعتباری.

6 ـ اجازه نامه اولیه: موافقت کتبی بانک مرکزی با تشکیل پرونده ثبتی توسط موسسین در مرجع ثبت شرکت ها.

7ـ اجازه نامه تاسیس: موافقت کتبی بانک مرکزی با ثبت موسسه اعتباری در مرجع ثبت شرکت ها.

8 ـ اجازه نامه فعالیت: موافقت کتبی بانک مرکزی با شروع فعالیت موسسه اعتباری.

9ـ مقررات احتیاطی: مجموعه تدابیر و الزامات (از جمله مقررات ناظر بر نسبت کفایت سرمایه، مقررات تسهیلات و تعهدات کلان، مقررات تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط، مقررات ناظر بر سرمایه گذاری، الزامات نقدینگی، مقررات ناظر بر طبقه بندی دارایی‌ها و ذخیره گیری و مقررات ناظر بر وضعیت باز ارزی) که بانک مرکزی در چارچوب وظایف و اختیارات قانونی خود با هدف به حداقل رساندن احتمال ورشکستگی موسسات اعتباری و حفظ ثبات نظام بانکی کشور اتخاذ می‌نماید.

10ـ صلاحیت حرفه‌ای: دارا بودن شرایط لازم برای تصدی سمت مدیرعامل، قایم مقام مدیرعامل و عضو هیات مدیره موسسه اعتباری مشتمل بر شرایط عمومی و تخصصی در چارچوب ضوابطی که توسط بانک مرکزی تدوین و ابلاغ می‌شود.

فصل دوم ـ کلیات

ماده 2ـ تاسیس و فعالیت موسسه اعتباری صرفا با رعایت این آیین‌نامه و در چارچوب قانون پولی و بانـکی کشور، قانون عملیات بانکی بدون ربا و سایر قوانین و مقررات مربوط از جمله مصوبات شورای پول و اعتبار امکان پذیر است.

ماده 3ـ مرجع صدور اجازه نامه‌های اولیه، تاسیس و فعالیت موسسه اعتباری، بانک مرکزی است.

ماده 4ـ اشتغال به عملیات بانکی بدون دریافت اجازه نامه‌های موضوع ماده (1) از بانک مرکزی ممنوع است. مرتکب، مشمول مجازات‌های مرتبط مقرر در قانون پولی و بانکی کشور، قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی و سایر قوانین و مقررات مربوط می‌شود.

ماده 5 ـ تاسیس موسسه اعتباری صرفا در قالب شرکت سهامی عام یا تعاونی سهامی عام با رعایت قوانین و مقررات مربوط امکان پذیر می‌باشد.

تبصره ـ درخصوص تعاونی‌های سهامی عام، دریافت موافقتنامه اولیه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی الزامی است.

ماده 6 ـ تاسیس موسسه اعتباری برای تامین منابع مالی موسسین و اشخاص مرتبط با موسسه اعتباری ممنوع است. مصادیق اشخاص مرتبط با موسسه اعتباری توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود.

ماده 7ـ مراجع ثـبت شرکت ها نمی توانند تقاضای تاسیس موسسه اعتباری را به ثبت برسانند، مگر آن که اجازه نامه تاسیس صادر شده توسط بانک مرکزی و رونوشت گواهی شده اساسنامه مربوط که به تصویب شورای پول و اعتبار رسیده است، ضمیمه تقاضای ثبت باشد.

ماده 8 ـ در مواردی که بانک مرکزی تشخیص دهد موسسین تعهدات لازم را انجام نداده اند و یا قادر به انجام تعهدات لازم و یا تاسیس و راه اندازی موسسه اعتباری نیستند و یا اطلاعات ناقص ارایه نموده اند، باید ضمن صدور اخطاریه برای موسسین، مهلتی دوماهه را برای انجام تعهدات آن‌ها تعیین نماید. پس از انقضای مهلت مذکور و در صورت عدم اقدام لازم از سوی موسسین برای ایفای تعهداتشان، تقاضای تسلیم شده، کان لم یکن تلقی و تمامی اجازه نامه‌های صادره لغو می‌شود.

ماده 9ـ اشخاصی که به منظور اخذ اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری، اطلاعات کذب یا گمراه کننده و یا اسناد و مدارک جعلی و غیرمعتبر به بانک مرکزی ارایه نمایند و یا اطلاعاتی موثر را کتمان کنند، بانک مرکزی ضـمن لغو تمامی اجازه نامه هـای صادره، می‌تواند با مراجعه به محاکم قضایی تعقیب کیفری آن‌ها را درخواست نماید. چنین اشخاصی تا ده سال نمی توانند تقاضای جدیدی را برای تاسیس تمامی نهادهای تحت نظارت بانک مرکزی ارایه نمایند.

تبصره ـ مرجع تشخیص و احراز موارد مذکور در این ماده، بانک مرکزی است.

ماده 10ـ بانک مرکزی موظف است ظرف سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این آیین‌نامه، شیوه نامه اخذ اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری، متضمن شرایط و فهرست مدارک لازم برای اخذ اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری، چگونگی تسلیم درخواست اجازه نامه تاسیس، مراحل بررسی و صدور اجازه نامه و سایر موارد مربوط را تدوین نموده و از طریق درج در پایگاه اطلاع رسانی خود و در صورت لزوم سایر روش ها، به اطلاع عموم برساند.

ماده 11ـ بانک مرکزی حسب شرایط و پس از اخذ موافقت شورای پول و اعتبار، می‌تواند بررسی هرگونه درخواست برای اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری و صدور اجازه نامه برای درخواست‌های واصله را تا مدت زمانی معین، به حالت تعلیق درآورد.

ماده 12ـ بانک مرکزی موظف است پس از موافقت شورای پول و اعتبار، امکان تاسیس و فعالیت انواع موسسات اعتباری را برحسب شاخص ها و معیارهایی از قبیل منطقه جغرافیایی و نوع و نحوه فعالیت، فراهم نماید.

فصل سوم ـ سرمایه موردنیاز

ماده 13ـ حداقل سرمایه موردنیاز برای تاسیس و فعالیت هر یک از انواع موسسه اعتباری به پیشنهاد بانک مرکزی توسط هیات وزیران تعیین می‌شود.

ماده 14ـ سرمایه موردنیاز برای تاسیس موسسه اعتباری باید تماما توسط موسسان تعهد شده باشد و حداقل پنجاه درصد آن پرداخت و قبل از تسلیم تقاضای تاسیس، نزد بانک مرکزی سپرده شده باشد.

ماده 15ـ سرمایه موردنیاز برای تاسیس موسسه اعتباری باید به صورت نقد و به پول رایج کشور پرداخت شود.

ماده 16ـ تامین سرمایه موسسه اعتباری نباید به طور مستقیم و یا غیرمستقیم از محل تسهیلات دریافتی از بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه‌های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی تامین شود.

ماده 17ـ چنانچه مشخص شود آورده هر یک از موسسین به هر میزان به طور مستقیم و یا غیرمستقیم از محل تسهیلات دریافتی بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه‌های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی تامین شده است، اشخاص مزبور با اعلام بانک مرکزی از ترکیب موسسین حذف می‌گردند و لازم است ظرف یک ماه، اشخاص دیگری جایگزین شوند. در صورتی که مجموع آورده اشخاص حذف شده مذکور از ترکیب موسسین بیش از بیست درصد سرمایه پیشنهادی موسسین باشد، تقاضای تسلیم شده، کان لم یکن تلقی و تمامی اجازه نامه‌های صادره لغو خواهد شد.

فصل چهارم ـ شرایط موسسین

ماده 18ـ موسسین موسسه اعتباری باید از شرایط زیر برخوردار باشند:

1ـ توان تامین سرمایه لازم برای تاسیس موسسه اعتباری.

2ـ درخصوص اشخاص حقوقی، سپری شدن حداقل پنج سال از تاریخ فعالیت آن‌ها.

3ـ نداشتن سابقه محکومیت کیفری موثر.

4ـ نداشتن بدهی غیرجاری به بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه‌های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی.

5 ـ شفاف بودن آورده آن‌ها از نظر منشا

6 ـ قرار نگرفتن در شمول مصادیق موسسات و شرکت‌های دولتی موضوع مواد (3) و (4) قانون محاسبات عمومی کشور ـ مصوب 1366ـ .

7ـ نداشتن سابقه چک برگشتی رفع سواثر نشده در نظام بانکی کشور.

8 ـ نداشتن بدهی قطعی مالیاتی براساس فهرست اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور به بانک مرکزی.

تبصره1ـ مرجع تشخیص یا احراز شرایط فوق، بانک مرکزی می‌باشد.

تبصره2ـ در مورد اشخاص حقوقی، علاوه بر شخص مزبور، دارندگان بیش از پنجاه درصد سهام یا سرمایه آن‌ها نیز باید فاقد بدهی غیرجاری به بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه‌های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی باشند.

تبصره3ـ اشخاص حقوقی که بیش از پنجاه درصد سهام و یا سرمایه دارای حق رای آن‌ها به طور مستقیم متعلق به هر یک از موسسین باشد، نباید بدهی غیرجاری به بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه‌های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی داشته باشند.

تبصره4ـ اشخاص حقوقی که بیش از پنجاه درصد سهام و یا سرمایه دارای حق رای آن‌ها به طور مستقیم متعلق به سهامدار هر یک از موسسین باشد، باید فاقد بدهی غیرجاری به بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه‌های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی باشند.

ماده 19ـ سقف مجاز تملک سهام موسسه اعتباری به طور مستقیم یا غیرمستقیم برای هر شرکت سهامی عام یا تعاونی سهامی عام یا هر موسسه و نهاد عمومی غیردولتی ده درصد و برای اشخاص حقیقی و سایر اشخاص حقوقی پنج درصد می‌باشد.

تبصره1ـ معاملات بیش از سقف‌های مجاز در این ماده توسط هر یک از اشخاص مذکور باطل و ملغی‌الاثر است. افزایش سقف سهم مجاز از طریق ارث نیز مشمول این حکم است و وراث و یا اولیا قانونی آن‌ها ملزم به فروش مازاد بر سقف، ظرف دو ماه پس از صدور گواهی حصر وراثت خواهند بود. افزایش قهری سقف مجاز سهام به هر طریق دیگر باید ظرف سه ماه به سقف‌های مجاز این ماده کاهش یابد.

تبصره2ـ اشخاص حقیقی سهامدار موسسه اعتباری و اعضای خانواده آن‌ها شامل همسر، فرزندان و همسران آنان، برادر، خواهر و پدر و مادر و شرکت‌هایی که اشخاص مذکور منفردا یا مشترکا در آن‌ها نفوذ و کنترل موثر دارند، منحصرا تا سقفی مجاز هستند سهام داشته باشند که نتوانند مشترکا بیش از یک عضو هیات مدیره را در آن موسسه اعتباری تعیین کنند.

تبصره3ـ سقف تملک سهام موسسه اعتباری توسط اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی و همـچنین حداکثر میزان مشارکت آن‌ها در سرمایه موسـسه اعتباری در ایران، از شمول حدود مزبور مستثنی بوده و تابع ضوابط و مقررات خاص خود می‌باشد.

تبصره4ـ سقف مجاز تملک سهام موسسه اعتباری توسط اشخاص، متناسب با میزان مالکیت آن‌ها در سهام یا سرمایه اشخاص حقوقی مشارکت کننده در سهام موسسه اعتباری، محاسبه می‌شود مگر در مواردی که به تشخیص بانک مرکزی، آن شخص دارای کنترل و نفوذ موثر بر شخص حقوقی مزبور باشد. در این حالت، کل سهام متعلق به آن شخص حقوقی در موسسه اعتباری برای شخص مزبور نیز محاسبه خواهد شد.

تبصره5 ـ در محاسبه سقف مجاز تملک سهام موسسه اعتباری توسط اشخاص حقوقی، دارندگان حداقل پنج درصد سهام یا سرمایه اشخاص حقوقی مذکور که قصد دارند در موسسه اعتباری سهامدار باشند، نیز لحاظ خواهد شد.

تبصره6 ـ واگذاری حقوق و منافع ناشی از سهام موسسه اعتباری از طریق اعطای وکالت به غیر، به نحوی که حدود مجاز تملک سهام موسسه اعتباری توسط وکیل نقض گردد، ممنوع است.

فصل پنجم ـ اساسنامه و برنامه عملیاتی

ماده 20ـ موسسین موظفند اساسنامه پیشنهادی خود را در چارچوب اساسنامه نمونه‌ای که به پیشنهاد بانک مرکزی به تصویب شورای پول و اعتبار می‌رسد، تنظیم نمایند.

ماده 21ـ مرجع تصویب اساسنامه موسسه اعتباری و تغییرات بعدی آن شورای پول و اعتبار می‌باشد.

ماده 22ـ موسسین موظفند برنامه عملیاتی موردنظر خود را در چارچوب تعیین شده توسط بانک مرکزی، تهیه و به تایید بانک یادشده برسانند.

فصل ششم ـ فرآیند صدور اجازه نامه

الف ـ موافقت اصولی

ماده 23ـ متقاضیان باید تقاضای اولیه خود را به همراه مدارک ذیل به بانک مرکزی ارایه دهند:

1ـ فهرست اسامی و میزان آورده هر یک از متقاضیان.

2ـ مدارک هویتی متقاضیان.

3ـ اظهارنامه متقاضیان، مطابق با فرم نمونه بانک مرکزی.

4ـ یک نسخه از اساسنامه و صورت‌های مالی سه سال گذشته اشخاص حقوقی متقاضی.

5 ـ اساسنامه پیشنهادی متقاضیان مطابق با اساسنامه نمونه.

6 ـ برنامه عملیاتی مطابق با چارچوب تعیین شده توسط بانک مرکزی.

7ـ مستندات مربوط به منشا تامین سرمایه.

8 ـ سایر مدارکی که در صورت لزوم توسط بانک مرکزی تعیین و اعلام می‌شود.

تبصره ـ در مورد اشخاص حقوقی متقاضی، ارایه صورت‌های مالی تلفیقی در مواردی که تهیه آن‌ها طبق استانداردهای حسابداری لازم تشخیص داده شده باشد، ضروری است.

ماده 24ـ بانک مرکزی پس از دریافت تمامی مدارک لازم، احراز صلاحیت فردی متقاضیان و بررسی شرایط آن‌ها از حیث انطباق با الزامات قانونی و تایید برنامه عملیاتی و پیش نویس اساسنامه پیشنهادی، نسبت به صدور موافقت اصولی اقدام می‌نماید.

ماده 25ـ چنانچه متقاضیان، حایز شرایط مورد نظر بانک مرکزی نباشند، بانک یادشده صرفا برای یک بار مراتب را به طور مکتوب جهت انجام اصلاحات لازم به متقاضیان اعلام می‌نماید. در صورتی که متقاضیان ظرف دو ماه پس از تاریخ اعلام بانک مرکزی، نسبت به رفع کامل ایرادات و نواقص اقدام ننمایند، تقاضای تسلیم شده کان لم یکن تلقی خواهد شد. در هر حال، در صورت مخالفت بانک مرکزی، لازم است مراتب با ذکر دلایل به متقاضیان اعلام شود.

ب ـ اجازه نامه اولیه

ماده 26ـ پس از صدور موافقت اصولی، موسسین ضمن تسلیم تقاضای تاسیس خود، موظفند ظرف دو ماه، حداقل معادل پنجاه درصد سرمایه مورد نیاز برای تاسیس موسسه اعتباری را نزد بانک مرکزی تودیع کنند. در غیر این صورت، موافقت اصولی صادره از درجه اعتبار ساقط می‌شود.

ماده 27ـ پس از تودیع سرمایه موضوع ماده (26)، بانک مرکزی موظف است ظرف یک ماه اساسنامه پیشنهادی موسسین را برای تصویب به شورای پول و اعتبار ارایه نماید. چنانچه ظرف دو ماه پس از ارسال اساسنامه پیشنهادی موسسین به شورای پول و اعتبار، اساسنامه مذکور در آن شورا طرح و رسیدگی نشود، به درخواست موسسین، بانک مرکزی موظف است سرمایه تودیع شده را مسترد نماید، منوط به آن که موسسین معادل آن، یک فقره ضمانت نامه حسن انجام تعهدات به نفع بانک مرکزی تسلیم کنند. موسسین پس از تصویب و ابلاغ اساسنامه پیشنهادی، موظفند ظرف دو ماه معادل ریالی تمامی سهم خود در سرمایه پیشنهادی موسسه اعتباری را نزد بانک مرکزی تودیع کنند. همزمان با تودیع سهم موسسین نزد بانک مرکزی، لاشه ضمانت نامه موضوع این ماده به موسسین مسترد می‌گردد.

ماده 28ـ پس از تصویب اساسنامه در شورای پول و اعتبار، تغییر ترکیب موسسین و یا اعلام انصراف هر یک از آن‌ها، منوط به موافقت بانک مرکزی خواهد بود. در صورت موافقت بانک یادشده، موسسین موظفند ظرف دو ماه، اشخاص دیگری را معرفی نمایند. در صورت عدم معرفی شخص یا اشخاص جدید از سوی موسسین در مهلت تعیین شده و یا عدم موافقت بانک یادشده با شخص یا اشخاص جدید و یا عدم موافقت بانک مرکزی با تسهیم سهام شخص یا اشخاص منصرف از سوی سایر موسسین، موافقت اصولی کان لم یکن تلقی می‌شود. در این حالت بانک مرکزی، موافقت اصولی صادره را ابطال و ضمانت نامه یا وجوه تودیعی موسسین را مسترد می‌نماید. موسسین مزبور تا پنج سال نمی توانند تقاضای جدیدی برای تاسیس موسسه اعتباری به بانک مرکزی تسلیم کنند.

ماده 29ـ بانک مرکزی پس از تصویب اساسنامه پیشنهادی موسسین در شورای پول و اعتبار و اخذ رسید مربوط به واریز معادل ریالی سهم موسسین در سرمایه پیشنهادی موسسه اعتباری و بررسی منشا تامین وجه تودیع شده و احراز انطباق آن با الزامات قانونی، نسبت به صدور اجازه نامه اولیه برای موسسین به منظور تشکیل پرونده ثبتی و انجام مقدمات مربوط به تامین مابقی سرمایه از طریق پذیره نویسی عمومی، اقدام می‌نماید.

پ ـ اجازه نامه تاسیس

ماده 30ـ پس از صدور اجازه نامه اولیه، موسسین موظفند ظرف سه ماه طرح اعلامیه پذیره نویسی خود را به بانک مرکزی تسلیم کنند. در غیر این صورت، اجازه نامه اولیه از درجه اعتبار ساقط می‌شود.

ماده 31ـ بانک مرکزی پس از وصول طرح اعلامیه پذیره نویسی، باید مراتب را ظرف یک ماه مورد بررسی قرار داده و نتیجه را به موسسین اعلام نماید.

ماده 32ـ موسسین موظفند پس از تایید طرح اعلامیه پذیره نویسی توسط بانک مرکزی، نسبت به انجام پذیره نویسی و معرفی پذیره نویسان به بانک مرکزی اقدام کنند.

ماده 33ـ پس از انقضای مدت زمانی که برای پذیره نویسی تعیین شده، با احتساب زمانی که مدت پذیره نویسی با موافقت بانک مرکزی تمدید شده است، موسسین مکلفند ظرف یک ماه تعداد سهام هر یک از سهامداران را به بانک مرکزی اعلام نمایند. در صورتی که بخشی از سرمایه از طریق پذیره نویسی تامین نشده باشد، موسسین موظفند ظرف سه ماه پس از اعلام بانک مرکزی، نسبت به تامین آن با رعایت حدود مندرج در ماده (19) این آیین‌نامه، اقدام و وجوه مذکور را نزد بانک مرکزی تودیع نمایند. در غیر این صورت، موافقت اصولی و اجازه نامه اولیه ملغی و بانک یاد شده وجوه تودیعی موسسین را مسترد می‌کند.

ماده 34ـ موسسین موظفند پس از انجام اقدامات موضوع ماده (32) این آیین‌نامه، افراد پیشنهادی برای تصدی سمت‌های عضو هیات مدیره را حداکثر تا دو برابر تعداد اعضای هیات مدیره مقرر در اساسنامه و به ترتیب اولویت همراه با مدارک و مستندات لازم برای احراز صلاحیت هر یک از آن‌ها به بانک مرکزی تسلیم نمایند.

ماده 35ـ بانک مرکزی پس از دریافت تمامی مدارک مورد نیاز و همچنین اخذ پاسخ استعلامات انجام شده، باید نظر مکتوب خود را در مورد صلاحیت حرفه‌ای افراد پیشنهادی اعلام نماید.

ماده 36ـ در صورت عدم احراز صلاحیت اشخاص پیشنهادی برای تصدی سمت‌های عضو هیات مدیره، موسسین موظفند ظرف یک ماه با رعایت مفاد قانون تجارت و ترتیبات مذکور در این آیین‌نامه، نسبت به معرفی فرد یا افراد دیگری اقدام نمایند.

ماده 37ـ موسسین موظفند پس از برگزاری مجمع عمومی موسس، نسخه‌ای از صورت جلسه مجمع عمومی موسس به انضمام اساسنامه، اعلامیه قبولی مدیران و بازرس یا بازرسان قانونی را به بانک مرکزی تسلیم نمایند.

ماده 38ـ بانک مرکزی پس از تایید پذیره نویسی، دریافت اساسنامه مصوب مجمع عمومی موسس، دریافت اعلامیه قبولی مدیران و بازرس یا بازرسان قانونی، احراز صلاحیت اعضای هیات مدیره پیشنهادی، احراز تودیع صددرصد سرمایه لازم توسط موسسین و تایید منشا تامین وجوه حاصل از پذیره نویسی، نسبت به صدور اجازه نامه تاسیس اقدام می‌نماید.

ماده 39ـ صدور اجازه نامه تاسیس صرفا به منظور ثبت موسسه اعتباری در شرف تاسیس در مراجع ثبتی بوده و شروع فعالیت آن منوط به اخذ اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی می‌باشد.

ماده 40ـ مدت اعتبار اجازه نامه تاسیس صادره توسط بانک مرکزی، حداکثر شش ماه پس از صدور آن است مگر آن که به دلایل خاص، مدت دیگری در آن قید شده یا این که اجازه نامه مربوط از طرف بانک مرکزی تمدید شده باشد. موسسین موظفند ظرف این مدت، نسبت به ثبت موسسه اعتباری در مراجع ثبتی و انجام اقدامات لازم برای اخذ اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی اقدام نمایند.

ت ـ اجازه نامه فعالیت

ماده 41ـ پس از ثبت موسسه اعتباری در مراجع ثبتی، تمامی سرمایه سپرده شده نزد بانک مرکزی به موسسین مسترد می‌گردد.

ماده 42ـ هیات مدیره موسسه اعتباری موظف است پس از ثبت موسسه اعتباری در مراجع ثبتی، نسبت به تمهید حداقل الزامات آغاز فعالیت موسسه اعتباری از جمله تدارک محل فعالیت، تامین نیروی انسانی و فراهم آوردن تجهیزات مورد نیاز برای استقرار سامانه بانکداری متمرکز اقدام نماید.

ماده 43ـ هیات مدیره موسسه اعتباری موظف است گزینه های پیشنهادی برای تصدی سمت‌های مدیرعامل و قایم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری را همراه با مدارک و مستندات لازم برای احراز صلاحیت هر یک از آن‌ها به بانک مرکزی معرفی نماید.

ماده 44ـ بانک مرکزی پس از دریافت تمامی مدارک مورد نیاز و همچنین اخذ پاسخ استعلامات انجام شده، باید نظر مکتوب خود را در مورد صلاحیت حرفه‌ای اشخاص پیشنهادی اعلام نماید.

ماده 45ـ در صورت عدم احراز صلاحیت اشخاص پیشنهادی برای تصدی سمت‌های مدیرعامل و قایم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری، هیات مدیره موظف است ظرف یک ماه با رعایت مقررات قانون تجارت و ترتیبات مذکور در این آیین‌نامه، نسبت به معرفی فرد یا افراد دیگری اقدام نماید.

ماده 46ـ بانک مرکزی پس از ثبت موسسه اعتباری در مراجع ثبتی و دریافت اساسنامه ثبت شده، آگهی ثبت در روزنامه رسمی و سایر مدارک لازم و دریافت اسامی صاحبان امضای مجاز و همچنین حصول اطمینان از تحقق الزامات مذکور در ماده (42) این آیین‌نامه و احراز صلاحیت مدیرعامل و قایم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری، نسبت به صدور اجازه نامه فعالیت اقدام می‌نماید.

ماده 47ـ موسسه اعتباری پیش از اخذ اجازه نامه فعالیت، مجاز به انجام هیچگونه عملیات بانکی نمی باشد. در غیر این صورت، بانک مرکزی موظف است با همکاری نیروی انتظامی، ضمن متوقف ساختن فعالیت آن، اقدامات لازم را برای لغو اجازه نامه تاسیس معمول نماید.

ماده 48ـ پس از صدور اجازه نامه فعالیت، مدیرعامل موسسه اعتباری موظف است تاریخ شروع رسمی فعالیت موسسه اعتباری را به صورت مکتوب و قبل از آغاز فعالیت، به بانک مرکزی اعلام نماید.

ماده 49ـ مدت اعتبار اجازه نامه فعالیت، حداکثر یک سال پس از صدور آن است. چنانچه موسسه اعتباری طی مدت مذکور، فعالیت خود را آغاز ننماید، بانک مرکزی موظف است اقدامات لازم برای لغو اجازه نامه تاسیس را در چارچوب مقررات مربوط معمول نماید.

فصل هفتم ـ نحوه اداره

الف ـ هیات مدیره

ماده 50 ـ مسیولیت سیاست گذاری و نظارت بر نحوه اداره، حسن اجرای قوانین و مقررات و مدیریت خطر (ریسک) موسسه اعتباری بر عهده هیات مدیره می‌باشد.

ماده 51 ـ اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری، باید از شرایط ذیل برخوردار باشند:

1ـ تابعیت ایران (برای رییس هیات مدیره و اکثریت اعضای هیات مدیره).

2ـ پیرو دین اسلام یا یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی.

3ـ دارا بودن حسن شهرت و امانت داری.

4ـ دارا بودن دانشنامه کارشناسی یا بالاتر در رشته‌های مرتبطی که فهرست آن توسط بانک مرکزی اعلام می‌شود.

5 ـ نداشتن سابقه محکومیت قطعی به سرقت، ارتشا، اختلاس، خیانت در امانت، کلاهبرداری، پولشویی، جعل و تزویر، صدور چک بی محل و ورشکستگی به تقصیر یا تقلب، اعم از این که حکم از دادگاه‌های داخلی یا خارج کشور صادر شده یا محکوم، مجرم اصلی یا شریک یا معاون جرم بوده باشد.

6 ـ نداشتن منع تصدی عضویت در هیات مدیره موسسات اعتباری ناشی از محکومیت قطعی در هیات انتظامی بانک ها.

7ـ نداشتن بدهی غیرجاری به بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه‌های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی.

8 ـ نداشتن سهم یا سمت در سایر موسسات اعتباری مگر با اجازه بانک مرکزی.

9ـ دارا بودن حداقل ده سال سابقه کار در نظام بانکی برای رییس و حداقل دو سوم اعضای هیات مدیره.

10ـ برخورداری از صلاحیت تخصصی به تشخیص بانک مرکزی.

11ـ نداشتن سابقه تصدی سمت مشابه در موسسه اعتباری دیگری که اجازه نامه تاسیس آن لغو گردیده یا اداره آن بر عهده بانک مرکزی قرار گرفته است.

12ـ قرار نگرفتن در شمول مصادیق ماده (111) لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت.

13ـ عدم اشتغال هم زمان در وزارتخانه ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی.

تبصره ـ عضویت کارمندان دولت در هیات مدیره موسسه اعتباری در صورتی که به عنوان نماینده سهام دولت باشد، با رعایت قوانین و مقررات مربوط مجاز می‌باشد.

ماده 52 ـ انتخاب اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری و تمدید دوره مسیولیت آن‌ها، منوط به تایید صلاحیت حرفه‌ای اشخاص مذکور توسط بانک مرکزی می‌باشد.

ماده 53 ـ در صورت سلب صلاحیت حرفه‌ای هر یک از اعضای هیات مدیره توسط بانک مرکزی، عضو مذکور منعزل تلقی می‌گردد و ادامه تصدی این مدیران در حکم دخل و تصرف غیرقانونی در وجوه و اموال عمومی خواهد بود.

ماده 54 ـ اکثریت اعضای هیات مدیره باید فاقد سمت اجرایی در موسسه اعتباری باشند و نمی توانند هیچ گونه سمت مدیریتی، کارشناسی، مشاوره‌ای یا نظایر آن به استثنای عضویت در کمیته‌های مذکور در ماده (56) این آیین‌نامه را در موسسه اعتباری بپذیرند.

ماده 55 ـ رییس هیات مدیره نمی تواند از میان اعضای هیات مدیره دارای سمت اجرایی انتخاب شود و مسیولیت اجرایی در بانک داشته باشد.

ماده 56 ـ هیات مدیره موسسه اعتباری موظف است در چارچوبی که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، کمیته‌هایی شامل کمیته حسابرسی و کمیته عالی مدیریت خطر (ریسک) را تشکیل داده و نحوه فعالیت آن‌ها را تعیین و به مورد اجرا گذارد.

ب ـ هیات عامل

ماده 57 ـ مدیرعامل، قایم مقام و معاونین مدیرعامل، اعضای هیات عامل موسسه اعتباری را تشکیل می‌دهند که باید به صورت تمام وقت در موسسه اعتباری اشتغال داشته باشند. حدود وظایف و اختیارات، مدت تصدی و حق‌الزحمه اعضای هیات عامل توسط هیات مدیره تعیین می‌شود.

ماده 58 ـ مدیرعامل به عنوان بالاترین مقام اجرایی موسسه اعتباری، اداره امور اجرایی موسسه اعتباری را بر عهده دارد و از میان اشخاص حقیقی توسط هیات مدیره موسسه اعتباری انتخاب می‌شود. مدیرعامل یک نفر را به عنوان قایم مقام و یک یا چند نفر را به عنوان معاون مدیرعامل که قبلا انتخاب آنان به تایید هیات مدیره رسیده باشد، منصوب می‌کند.

ماده 59 ـ انتخاب مدیرعامل و قایم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری و تمدید دوره مسیولیت آن‌ها، منوط به تاییدصلاحیت حرفه‌ای اشخاص مذکور توسط بانک مرکزی می‌باشد. مدیرعامل و قایم مقام مدیرعامل باید واجد شرایط مقرر در ماده (51) این آیین‌نامه باشند.

ماده 60 ـ مدیرعامل و قایم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری باید دارای حداقل ده سال سابقه فعالیت در مدیریت امور بانکی یا بازار سرمایه که حداقل پنج سال آن در نظام بانکی کشور بوده است، برخوردار باشند.

ماده 61 ـ انتخاب اعضای هیات عامل موسسه اعتباری از میان اعضای هیات مدیره مشروط به رعایت مفاد ماده (54) این آیین‌نامه، مجاز است.

پ ـ حداقل الزامات ناظر بر ساختار

ماده 62 ـ موسسه اعتباری موظف است به منظور شناسایی، سنجش، پایش و کنترل خطر (ریسک)هایی که بر تداوم فعالیت موسسه اعتباری اثرگذار است، از جمله خطر (ریسک) اعتباری، خطر (ریسک) نقدینگی، خطر (ریسک) عملیاتی، خطر (ریسک) بازار و خطر (ریسک) تطبیق، نظام جامع مدیریت خطر (ریسک) را در چارچوب حداقل الزاماتی که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، طراحی و پیاده سازی نماید. در اجرای تکلیف مقرر در این ماده، هیات عامل باید در ساختار سازمانی موسسه اعتباری واحد سازمانی مستقلی را تحت عنوان «مدیریت خطر (ریسک)» ایجاد نماید.

تبصره ـ واحد سازمانی مذکور باید مستقیما تحت نظارت هیات عامل موسسه اعتباری فعالیت نموده و به آن گزارش دهد.

ماده 63 ـ موسسه اعتباری مکلف است نظام مناسب و کارآمد کنترل‌های داخلی مطابق با حداقل الزاماتی که توسط بانک مرکزی ابلاغ می‌شود، پیاده سازی نماید. در اجرای تکلیف مقرر در این ماده، لازم است در ساختار سازمانی موسسه اعتباری، یک واحد سازمانی مستقل تحت عنوان «حسابرسی داخلی» که مسیولیت نظارت بر حسن اجرای امور موسسه اعتباری را بر عهده دارد، ایجاد شود.

تبصره ـ واحد سازمانی مذکور باید مستقیما تحت نظارت هیات عامل موسسه اعتباری فعالیت نموده و به آن گزارش دهد.

ماده 64 ـ موسسه اعتباری موظف است در اجرای قانون مبارزه با پولشویی و آیین‌نامه ها و دستورالعمل‌های مرتبط با آن، واحد سازمانی مستقلی را برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم ایجاد نماید.

ماده 65 ـ موسسه اعتباری مکلف است به منظور اتخاذ تصمیم درخصوص درخواست‌های تسهیلات و تعهدات از حیث انطباق با حدود و ضوابط تعیین شده، در چارچوبی که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، کمیته‌ای تحت عنوان «کمیته اعتباری» تشکیل دهد. کمیته مزبور می‌تواند بر حسب مبلغ تسهیلات و تعهدات، بخشی از وظایف و اختیارات خود را به کمیته‌های فرعی اعتباری که در سطوح مختلف ساختار سازمانی موسسه اعتباری تشکیل می‌شود، تفویض نماید.

فصل هشتم ـ مقررات ناظر بر فعالیت

ماده 66 ـ موسسه اعتباری پس از دریافت اجازه نامه فعالیت از بانک مرکزی می‌تواند به انجام عملیات مجاز بانکی در چارچوب قوانین و مقررات مربوط و ضوابط شورای پول و اعتبار، مبادرت نماید.

تبصره ـ انجام عملیات ارزی و سایر اموری که منوط به اخذ مجوز جداگانه از بانک مرکزی می‌باشد، تابع ضوابط خاص خود است.

ماده 67 ـ اعطای تسهیلات به اشخاص مرتبط با موسسه اعتباری که مصادیق آن توسط شورای پول و اعتبار تعیین شده است و قبول تعهدات به نفع آن‌ها صرفا در چارچوب ضوابط مصوب شورای پول و اعتبار مجاز است.

ماده 68 ـ اعطای تسهیلات به ذی نفع واحد و قبول تعهدات به نفع وی، صرفا در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار مجاز است.

ماده 69 ـ چنانچه نسبت کفایت سرمایه موسسه اعتباری از پنجاه درصد میزان مقرر شورای پول و اعتبار کمتر شود، هیات مدیره موسسه اعتباری موظف است بلافاصله مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام را دعوت نماید تا درخصوص یکی از موارد ذیل اتخاذ تصمیم شود:

1ـ افزایش سرمایه.

2ـ تسلیم تقاضای انحلال به بانک مرکزی.

ماده 70ـ سرمایه موسسه اعتباری نباید کمتر از حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس و فعالیت موسسه اعتباری موضوع ماده (18) این آیین‌نامه باشد. چنانچه سرمایه موسسه اعتباری بر اثر زیان‌های وارده از حداقل سرمایه مذکور کمتر شود، هیات مدیره موظف است بلافاصله مجمع عمومی فوق‌العاده را دعوت نماید تا درخصوص یکی از موارد ذیل اتخاذ تصمیم شود:

1ـ تکمیل سرمایه براساس آیین‌نامه موضوع بند (ب) ماده (33) قانون پولی و بانکی کشور.

2ـ تداوم فعالیت در قالب یکی دیگر از انواع موسسات اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی که تاسیس و فعالیت آن به سرمایه کمتری نیاز دارد.

3ـ تسلیم تقاضای انحلال به بانک مرکزی.

ماده 71ـ سرمایه گذاری موسسه اعتباری به حساب خود در سهام و سایر اوراق بهادار منتشره توسط سایر اشخاص صرفا در چارچوب ضوابط مصوب شورای پول و اعتبار مجاز می‌باشد.

ماده 72ـ منافع حاصل از تسهیلات اعطایی موسسه اعتباری براساس قرارداد منعقده، متناسب با نوع، مدت و مبالغ سپرده‌های سرمایه گذاری و رعایت سهم منابع موسسه اعتباری به نسبت مدت و مبلغ در کل وجوه به کار گرفته شده در اعطای تسهیلات، باید پس از کسر حق‌الوکاله موسسه اعتباری، در چارچوب ضوابط مصوب شورای پول و اعتبار محاسبه و تقسیم شود.

ماده 73ـ موسسه اعتباری موظف است اطلاعات مربوط به صورت‌های مالی، مدیریت خطر (ریسک)، حاکمیت شرکتی و همچنین گزارش عملکرد هیات مدیره و رویدادهای با اهمیت طی دوره مالی را مطابق با ضوابط شورای پول و اعتبار، برای عموم منتشر نماید.

ماده 74ـ موسسه اعتباری مکلف است قبل از اعطا یا ایجاد هرگونه تسهیلات و تعهدات، نسبت به اعتبارسنجی و تعیین حد اعتباری متقاضیان براساس دستورالعمل ابلاغی بانک مرکزی، اقدام نماید.

ماده 75ـ موسسه اعتباری موظف است قبل از اعطا یا ایجاد هرگونه تسهیلات و تعهدات، سوابق اعتباری متقاضی را از «سامانه یکپارچه اطلاعاتی مشتریان در بانک مرکزی» در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار، استعلام نماید.

ماده 76ـ اعطای تسهیلات به متقاضیان دارای بدهی غیرجاری و یا سابقه چک برگشتی رفع سو اثر نشده موجود در سامانه یکپارچه اطلاعاتی مشتریان در بانک مرکزی و قبول تعهدات برای آنان ممنوع است.

تبصره ـ اعطای تسهیلات و یا قبول تعهدات جدید برای اشخاصی که در چارچوب قوانین و مقررات مربوط نسبت به تعیین تکلیف بدهی غیرجاری خود با موسسه اعتباری اقدام نموده اند، از حکم مذکور در این ماده مستثنی می‌باشد.

ماده 77ـ موسسه اعتباری نمی تواند سهام خود را که متعلق به سهامداران آن است، برای تضمین تسهیلات اعطایی و یا تعهدات ایجاد شده به عنوان وثیقه بپذیرد.

ماده 78ـ موسسه اعتباری باید متناسب با هر یک از طبقات دارایی‌های خود، در چارچوب ضوابط ابلاغی بانک مرکزی، ذخیره کافی اختصاص دهد.

ماده 79ـ موسسه اعتباری موظف است همواره بخشی از دارایی‌های خود را در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار به صورت دارایی‌های آنی نگهداری نماید.

ماده 80 ـ موسسه اعتباری موظف است اوراق بازرگانی، اسناد و دفاتر خود را مطابق با ضوابط شورای پول و اعتبار، نگهداری و امحا نماید.

ماده 81 ـ ایجاد یا تعطیلی شعبه یا باجه یا نمایندگی موسسه اعتباری در داخل یا خارج کشور، در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار امکان پذیر است.

ماده 82 ـ خرید و فروش اموال توسط موسسه اعتباری صرفا در چارچوب ضوابط شورای پول و اعتبار مجاز می‌باشد.

ماده 83 ـ تملک دارایی‌های ثابت توسط موسسه اعتباری صرفا با رعایت نسبت مانده خالص دارایی‌های ثابت به علاوه وثایق تملیکی به حقوق صاحبان سهام پس از کسر سود انباشته و سود قطعی نشده ابلاغی توسط بانک مرکزی مجاز است.

ماده 84 ـ موسسه اعتباری متناسب با میزان سپرده‌های دریافتی (اعم از ریالی و ارزی)، باید سپرده قانونی به میزانی که توسط شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود، نزد بانک مرکزی تودیع نماید.

ماده 85 ـ موسسه اعتباری موظف است نرخ کارمزدها را در چارچوب ضوابط ابلاغی توسط بانک مرکزی رعایت نماید.

ماده 86 ـ موسسه اعتباری باید براساس ضوابط ابلاغی بانک مرکزی، عملیات حسابداری، دفترداری و تهیه و تنظیم صورت‌های مالی خود را انجام دهد.

ماده 87 ـ نگهداری حساب‌های وزارتخانه ها، موسسات دولتی و وابسته به دولت، شرکت‌های دولتی، شهرداری ها و همچنین موسساتی که بیش از نصف سرمایه آن‌ها متعلق به وزارتخانه ها، موسسات دولتی و وابسته به دولت، شرکت‌های دولتی و یا شهرداری ها می‌باشد و انجام کلیه عملیات بانکی آن‌ها در داخل یا خارج از کشور توسط موسسه اعتباری با اجازه بانک مرکزی و در چارچوب ضوابط ابلاغی بانک یادشده امکان پذیر است.

ماده 88 ـ موسسه اعتباری در مقابل خساراتی که در اثر عملیات آن متوجه مشتریان می‌شود، مسیول و متعهد جبران می‌باشد. اعضای هیات مدیره، مدیرعامل و سایر اعضای هیات عامل موسسه اعتباری نیز مسیول خساراتی می‌باشند که به علت تخلف هر یک از آن‌ها، از قوانین و مقررات مربوط و یا اساسنامه موسسه اعتباری به صاحبان سهام و یا مشتریان وارد می‌شود.

ماده 89 ـ اعطای تسهیلات و یا قبول تعهدات توسط موسسه اعتباری، منوط به اخذ تامین کافی می‌باشد.

ماده 90ـ خرید سهام موسسه اعتباری توسط موسسه اعتباری و شرکت‌هایی که موسسه اعتباری بر آن‌ها نفوذ یا کنترل موثر دارد، ممنوع می‌باشد.

ماده 91ـ هر سال بخشی از سود ویژه موسسه اعتباری که نباید از پانزده درصد آن کمتر و از بیست درصد بیشتر باشد، باید مطابق با ضوابط بانک مرکزی به عنوان اندوخته قانونی نگهداری شود. اندوخته قانونی پس از آن که به میزان سرمایه رسید، اختیاری است. موسسه اعتباری موظف است در هر سال بخشی از سود ویژه به میزانی که بانک مرکزی تعیین می‌نماید، به عنوان اندوخته احتیاطی نگهداری کند.

فصل نهم ـ نظارت

ماده 92ـ موسسه اعتباری موظف به رعایت تمامی قوانین و مقررات مربوط به موسسات اعتباری غیردولتی، مصوبات شورای پول و اعتبار، مفاد اساسنامه مصوب و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های بانک مرکزی، می‌باشد.

ماده 93ـ موسسه اعتباری موظف است سامانه جامع اطلاعات مشتریان خود را به‌گونه‌ای ایجاد نماید که هرگونه اطلاعات و آمار مورد نیاز بانک مرکزی اعم از مالی یا غیرمالی را به صورت ادواری یا موردی و انفرادی یا تلفیقی حداکثر ظرف هفت روز در اختیار بانک یادشده قرار دهد.

ماده 94ـ موسسه اعتباری باید در مقاطع زمانی سالانه، گزارشی از نظام مدیریت خطر (ریسک) و نظام کنترل داخلی خود را به بانک مرکزی ارایه کند.

ماده 95ـ بانک مرکزی می‌تواند نسبت به سلب صلاحیت حرفه‌ای اعضای هیات مدیره، مدیرعامل و قایم مقام مدیرعامل موسسه اعتباری که از قوانین و مقررات مربوط و همچنین مفاد اساسنامه موسسه اعتباری تخطی نمایند، اقدام کند.

ماده 96ـ در صورتی که به هر دلیل، تعداد اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری از حدنصاب مقرر کمتر شود و برای مدت بیش از سه ماه، اقدامی برای تکمیل اعضای هیات مدیره از سوی ارکان ذی صلاح موسسه اعتباری انجام نشود، بانک مرکزی باید ضمن سلب صلاحیت اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری، برای اداره امور موسسه اعتباری و تمهید مقدمات برگزاری مجمع عمومی، فردی را از میان خبرگان و متخصصین امور بانکی به عنوان سرپرست منصوب نماید. فرد منصوب دارای کلیه اختیارات هیات مدیره موسسه اعتباری بوده و موظف است حداکثر ظرف هشت ماه نسبت به برگزاری مجمع عمومی برای انتخاب اعضای جدید هیات مدیره اقدام نماید. در هر حال، مدت مسیولیت سرپرست تعیین شده توسط بانک مرکزی بیش از یک سال نخواهد بود. جبران خدمات سرپرست، به میزانی که بانک مرکزی تعیین می‌نماید، بر عهده موسسه اعتباری است.

ماده 97ـ موسسه اعتباری موظف است در صندوق ضمانت سپرده‌ها عضویت داشته و کلیه شرایط و ضوابط آن را رعایت نماید.

ماده 98ـ تشخیص موارد تخلف از مفاد این آیین‌نامه با بانک مرکزی است و با متخلفین مطابق قوانین و مقررات مربوط رفتار می‌شود.

فصل دهم ـ بازرس قانونی و حسابرس

ماده 99ـ بازرس قانونی و حسابرس موسسه اعتباری باید از میان موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران که در فهرست حسابرسان معتمد و مورد تایید بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار نیز قرار دارند و یا سازمان حسابرسی، انتخاب شود.

ماده 100ـ موسسه اعتباری نمی تواند بازرس قانونی و حسابرسی را که برای چهار سال متوالی بازرسی و حسابرسی آن را بر عهده داشته است، برای سال بعد آن به عنوان بازرس یا حسابرس انتخاب نماید.

تبصره ـ چنانچه سازمان حسابرسی به عنوان بازرس یا حسابرس موسسه اعتباری تعیین شده باشد، از شمول قاعده فوق مستثنی است.

فصل یازدهم ـ لغو اجازه نامه تاسیس، انحلال، ورشکستگی و تصفیه

ماده 101ـ بانک مرکزی می‌تواند در چارچوب قوانین و مقررات مربوط از جمله قانون پولی و بانکی کشور و قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی و مقررات شورای پول و اعتبار، نسبت به لغو اجازه نامه تاسیس موسسه اعتباری اقدام نماید. موسسه اعتباری که اجازه نامه تاسیس آن لغو می‌شود، از تاریخ الغای اجازه تاسیس، منحل شده و تا خاتمه تصفیه و آگهی آن، طبق دستور بانک مرکزی عمل می‌نماید.

ماده 102ـ انحلال اختیاری موسسه اعتباری موکول به طی مراحل قانونی و تعیین تکلیف نحوه بازپرداخت انواع سپرده‌ها و اعلام قبلی و مکتوب به بانک مرکزی و کسب موافقت بانک یادشده می‌باشد.

ماده 103ـ در صورت ورشکستگی موسسه اعتباری، تصفیه آن با نظارت بانک مرکزی و براساس قانون پولی و بانکی کشور، مقررات ناظر بر ورشکستگی در قانون تجارت و ضوابط صندوق ضمانت سپرده‌ها انجام می‌شود.

ماده 104ـ هرگاه موسسه اعتباری پس از انجام تشریفات قانونی مربوط منحل گردد، مدیران تصفیه موسسه اعتباری منحله به پیشنهاد رییس کل بانک مرکزی و تایید شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود. تمامی مراحل تصفیه موسسه اعتباری مطابق با قانون پولی و بانکی کشور و قوانین و مقررات مربوط انجام می‌شود.

فصل دوازدهم ـ ادغام

ماده 105ـ ادغام موسسه اعتباری با موسسات اعتباری دیگر به شکل یک جانبه (بقا موسسه اعتباری پذیرنده ادغام و محو شخصیت حقوقی موسسات اعتباری ادغام شونده) و دو یا چند جانبه (محو شخصیت حقوقی موسسات اعتباری ادغام شونده و ایجاد یک موسسه اعتباری جدید) در چارچوب قوانین و مقررات مربوط و با موافقت بانک مرکزی و با رعایت ضوابط سازمان بورس و اوراق بهادار در این خصوص، پس از تصویب آن در مجمع عمومی فوق‌العاده تمامی موسسات مشمول ادغام، امکان پذیر می‌باشد.

ماده 106ـ در صورت ادغام، کلیه حقوق و تعهدات، دارایی‌ها، دیون و مطالبات موسسه اعتباری به موسسه اعتباری پذیرنده ادغام یا موسسه اعتباری جدید منتقل می‌شود.

فصل سیزدهم ـ سایر مقررات

ماده 107ـ موسسه اعتباری در مواردی که در این آیین‌نامه ذکر نشده است، تابع قوانین و مقررات جاری از جمله قانون پولی و بانکی کشور، قانون عملیات بانکی بدون ربا، قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی، قانون تجارت، قانون مبارزه با پولشویی، مصوبات هیات وزیران، مقررات و ضوابط بانک مرکزی و سایر قوانین و مقررات مربوط و همچنین اساسنامه مصوب خود می‌باشد.

ماده 108ـ در صورت اشتغال به هرگونه عملیات بانکداری بدون رعایت مقررات این آیین‌نامه، بانک مرکزی مکلف به اعمال اقدامات لازم در چارچوب قانون پولی و بانکی کشور، قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی و سایر قوانین و مقررات مربوط در مورد موسسات و افراد متخلف خواهد بود.

ماده 109ـ مقررات مغایر این آیین‌نامه از جمله مقررات ناظر بر تاسیس و شیوه فعالیت موسسات اعتباری غیربانکی موضوع مصوبات 1371/04/13 و 1373/10/03 شورای پول و اعتبار، آیین‌نامه نحوه تاسیس و اداره بانک ها و موسسات مالی و اعتباری غیردولتی مصوب جلسه 1388/08/12 شورای پول و اعتبار، از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه لغو می‌شوند.

معاون اول رییس جمهور ـ اسحاق جهانگیری