شماره ابلاغیه : 44096/ت 305
تاریخ تصویب : 1368/03/27
مرجع تصویب : هیات وزیران
آیین‌نامه اجرایی بندهای 2 و 3 و 4 و 5 ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366/12/03فصل اول ـ معافیت موضوع بند 2 ماده 2 ماده 1 ـ نهادهاییکه طبق نظر هیات وزیران جوز نهادهای انقلاب اسلامی شناخته شده یا بشوند از تاریخ تشخیص هیات وزیران از پرداخت مالیات معافند.تبصره ـ منظور از تاریخ تشخیص در ماده فوق سال حصول وصف عنوان «نهاد انقلاب اسلامی» می‌باشد که در هر صورت قبل از مرحله قطعیت مالیات موثر در مقام خواهد بود.ماده 2 ـ مدارسیکه طبق تشخیص شورای مدیریت حوزه علمیه قم از جمله مدارس علوم اسلامی شناخته شده یا بشوند از تاریخ تشخیص شورای مذکور از پرداخت مالیات معافند.تبصره ـ در خصوص مدارس اسلامی استفاده از معافیت مالیاتی برای هر سال ارایه تاییدیه شورای مدیریت حوزه علمیه قم مبنی بر تداوم فعالیت مدرسه در مزرعه مدارس علوم اسلامی حداکثر تا پایان تیر ماه سال بعد به حوزه مالیاتی مربوطه الزامی است.ماده 3 ـ آن قسمت از درآمد صندوق عمران موقوفات کشور که صرف امور عمران موقوفات و تامین هزینه‌های سازمان حج و اوقاف و امور خیریه میگردد از پرداخت مالیات معاف است مشروط بر اینکه هر ساله گواهی لازم مبنی بر صرف درآمد در امور مذکور توسط سازمان حج و اوقاف و امور خیریه صادر و حداکثر تا پایان تیر ماه سال بعد به وزارت امور اقتصادی و دارایی تسلیم گردد.فصل دوم ـ معافیت موضوع بند 3 ماده 2 ماده 4 ـ هرگاه درآمد سالانه هر موقوفه عام بیش از پانصد هزار ریال باشد متولیان موقوفه مکلفند با معرفی اداره حج و اوقاف و امور خیریه حساب جداگانه‌ای بنام موقوفه در یکی از بانک‌های ایرانی افتتاح و عواید حاصله را به آن حساب واریز و هر گونه پرداخت را از طریق آن انجام دهند. در مورد موقوفاتیکه برای اداره آن‌ها از طرف سازمان امین یا امنای منصوب شده اند حساب مذکور یا امضای مشترک امین یا امنای و اداره حج و اوقاف و امور خیریه افتتاح خواهد شد.ماده 5 ـ متولیان یا امین یا امنای موقوفات عام موضوع بند 3 ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم مکلفند درآمد موقوفه را ظرف 15 روز، بعد از وصول بحساب مذکور در ماده فوق‌الذکر واریز نمایند.ماده 6 ـ برداشت از حساب بانکی وسیله متولی یا امین یا امنای برای پرداخت مخارج مقرر باید متناسب با آن باشد و پس از انجام مخارج لازم در صورتیکه مبلغی نزد متولی یا امین یا امنای مربوط باقی بماند متولی یا امین یا امنای مکلفند با رعایت ماده 5 باقیمانده را بحساب مربوط ببانک برگشت دهند.تبصره ـ با توجه به وضع موقوفات و میزان درآمد و مصارف آن‌ها در صورت صلاحدید سازمان حج و اوقاف و امور خیریه ادارات حج و اوقاف و امور خیریه میتوانند به متولی یا امین یا امنای موقوفه اجازه دهند که تا مبلغ یکصد هزار ریال از حساب بانکی مربوط بعنوان تنخواه گردان برداشت و در اختیار داشته باشد.ماده 7 ـ ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مکلفند پس از افتتاح حساب برای موقوفه ظرف یکماه مراقبت را جهت اطلاع از وضع موقوفه به اداره امور اقتصادی و دارایی محل اعلام و روشن مصدق وقفنامه یا اسناد دیگریکه مثبت وقف باشد به اداره مزبور ارسال دارند.ماده 8 ـ صورتحساب درآمد و هزینه هر سال مالی موقوفه باید متکی به اسناد و مدارک قابل قبول باشد و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره حج و اوقاف و امور خیریه مربوط تسلیم شود.این صورتحساب باید متضمن مبالغ درآمدهای سال قبل و هزینه و مصارفیکه طبق اعتبارات پیش بینی شده در بودجه مربوط بعمل آمده با تعیین نوع آن‌ها به تفکیک و مبالغی که بحساب اندوخته منظور شده است باشد.ماده 9 ـ اداره حج و اوقاف و امور خیریه مربوط موظف است به صورتحساب‌های مذکور در ماده فوق رسیدگی و مفاصا حساب عملکرد سال مالی موقوفه را صادر و حداکثر تا پایان سال دریافت صورتحساب یک نسخه از آنرا ( مفاصا حساب) به ضمیمه یک نسخه از صورتحساب مذکور و گواهی لازم مبنی بر رعایت مقررات این آیین‌نامه برای استفاده موقوفه از معافیت مالیاتی مقرر به اداره امور اقتصادی و دارایی محل تسلیم نماید.تبصره 1 ـ در صورتیکه متولی یا امین یا امنای موقوفه صورتحساب مذکور در ماده 8 این آیین‌نامه را در مهلت مقرر تسلیم نموده باشد و رسیدگی بحساب های موقوفه و صدور مفاصاحساب بمدت بیشتری نیاز داشته باشد یا با ارجاع امر بمراجع قضایی تا حصول نتیجه صدور مفاصا حساب متعذر باشد بنابر تقاضای مدلل سازمان حج و اوقاف و امور خیریه وزارت امور اقتصادی و دارایی در صورت تشخیص موجه بودن دلایل ابرازی مهلت مناسبی را جهت صدور تسلیم بمفاصا حساب تعیین و اعلام خواهد نمود این مهلت بمدت مرور زمان از نظر مطالبه مالیات اضافه می‌شود.تبصره 2 ـ در صورتیکه متولی یا امین یا امنای موقوفه از تسلیم صورتحساب مذکور در ماده 8 این آیین‌نامه در مهلت مقرر خودداری نماید اداره حج و اوقاف و امور خیریه مربوط موظف است مراتب را حداکثر تا پایان مهلت مذکور در این ماده برای تشخیص درآمد مشمول مالیات موقوفه و مطالبه مالیات متعلق به اداره امور اقتصادی و دارایی محل اعلام نماید.ماده 10 ـ صدور مفاصا حساب مذکور در ماده فوق با اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل مصرف عواید موقوفات است و چنانچه محل مصرف عواید در حوزه‌های مختلف باشد یا سازمان حج و اوقاف و امور خیریه در محل مصرف عواید تشکیلاتی نداشته باشد تعیین اداره صالحه یا سازمان مزبور خواهد بود.ماده 11 ـ در هر سال مالی که در اجرای بودجه موقوفه مصرف درآمد آن‌ها به امور مذکور در بودجه کلا یا بعضا ممکن نباشد عدم امکان مصرف از طرف متولی یا امین موقوفه باید به اداره حج و اوقاف و امور خیریه مربوط اعلام شود و درآمد هر سال که تا سه سال پس از انقضای سال مالی بمصارف مقرر نرسد پس از سه سال مذکور مشمول مالیات خواهد بود مگر آنکه قبل از انقضای سه سال مذکور سازمان حج و اوقاف و امور خیریه لزوم نگهداری بیش از سه سال را با قید مدت لازم به وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام نماید.تبصره ـ تاریخ انقضای سه سال یا مدت تمدیدی بر حسب مورد تاریخ سررسید پرداخت مالیات و مبدای مرور زمان برای مطالبه مالیات خواهد بود.فصل سوم ـ معافت موضوع بند 4 ماده 2 بخش اول : موسسات عام‌المنفعه ماده 12 ـ موسسات عام‌المنفعه در صورتی میتوانند از معافیت مالیاتی استفاده نمایند که واجد شرایط ذیل باشند:الف - موسسه رسما به ثبت رسیده و غیر انتفاعی بودن آن در اساسنامه تصریح شده باشد.ب- درآمد و عواید آن‌ها به موجب اساسنامه به مصارف امور مذکور در بند 3 ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 برسد و این امر مورد تایید مرجع ناظر به شرح ماد 13 این آیین‌نامه قرار گیرد.ج - اساسنامه موسسه حاکی از این باشد که موسسین یا صاحبان سرمایه حق برداشت و یا تخصیص هیچگونه سودی اعم از سود سهام یا سرمایه را نداشته و خود و وابستگان درجه یک آن‌ها مبادرت به انجام معاملات با موسسه ننمایند و بعد از انحلال دارایی موسسه به آستان قدس رضوی یا با اذن ولی فقیه یا نماینده معظم له در سازمان حج و و اوقاف و امور خیریه به یکی از موسسات عام‌المنفعه دیگر و یا به تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارایی به یکی از وزارتخانه ها یا موسسات و یا نهادهای انقلاب اسلامی واگذار گردد. د - بر درآمد و هزینه آن‌ها بشرح مفاد این آیین‌نامه نظارت قانونی بعمل آید.ماده 13 ـ نظارت بر درآمد و هزینه موسسات عام‌المنفعه موضوع بند 4 ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم ولو اینکه دارای مال موقوفه باشند به ترتیب زیر اعمال خواهد شد:الف- مرجع نظارت بر درآمد و هزینه موسسات عام‌المنفعه که مصلحت اداره امور آن‌ها متوقف بر دخالت ولی فقیه باشد با نماینده مقام رهبری یا قایم مقام رهبری حسب مورد می‌باشد.ب- نظارت بر درآمد و هزینه آن دسته از موسساتی که اداره امور آن‌ها بموجب قانون یا آیین‌نامه‌های مربوط به سازمان حج و اوقاف و امور خیریه محول گردیده و همچنین موسساتی که دارای مال موقوفه هستند با سازمان مذکور است.ج- مرجع نظارت بر درآمد و هزینه و سایر موسسات عام‌المنفعه وزارت امور اقتصادی و دارایی است که میتواند حسب مورد تکلیف نظارت مزبور را به وزارتخانه ذیربط با ادارات تابعه خود تفویض نمایند.ماده 14 ـ موسسات نامبرده موظفند ظرف سی روز از تاریخ ثبت تصویر یا رونوشت مصدق اساسنامه خود را به مراجع ناظر و نسخه دیگر آن را به وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز تسلیم و ظرف همین مدت در یکی از بانک‌های محل حساب جاری افتتاح و کلیه وجوه درآمد را با رعایت مقررات ماده 4 و 5 و تبصره ماده 5 این آیین‌نامه به آن حساب منتقل و بنحو مقرر در ماده 6 عمل نمایند.در صورتیکه تعیین مرجع ناظر بعهده وزارت امور اقتصادی و دارایی باشد تصویر یا رونوشت مصدق اساسنامه باید ظرف سی روز از تاریخی که وزارت مذکور مرجع ناظر را بموسسه اعلام نماید، بمرجع ناظر تسلیم شود.ماده 15 ـ طرز تنظیم و تسلیم صورتحساب درآمد و هزینه موسسه به مرجع ناظر و مهلت تسلیم آن و ترتیب رسیدگی و مواعد آن و سایر تکالیف و امور مقرر در مواد 8 و 9 این آیین‌نامه در مورد موسسات عام‌المنفعه و مورد بحث نیز لازم‌الرعایه است مدیر یا مدیران موسسات عام‌المنفعه مذکور در قبال مراجع ناظر مسیول اجرای کلیه تکالیفی خواهد بود که در این آیین‌نامه بعهده آن موسسات محول شده است.بخش دوم: مجامع حرفه‌ای ماده 16 ـ مجامعیکه بموجب قوانین خاص تاسیس و به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیات وزیران بعنوان مجامع حرفه‌ای نشناخته شوند مشروط بر اینکه توسط مراجع ذیربط بر درآمد و هزینه‌های آن‌ها نظارت بعمل آید از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.ماده 17 ـ مرجع نظارت بر درآمد و هزینه مجامع حرفه‌ای موضوع این آیین‌نامه جز در مواردی که مصلحت امر نظارت نماینده مقام رهبری یا نماینده قایم مقام رهبری را اقتضای دارد، وزارت امور اقتصادی و دارایی است که میتواند این تکلیف نظارت را به وزارتخانه و یا سازمان دولتی ذیربط تفویض نماید.فصل چهارم ـ معافیت موضوع بند 5 ماده 2 ماده 18 ـ انجمن ها و هیاتهای مذهبی مربوط به اقلیت‌های دینی مذکور در قانون اساسی مکلفند گواهی لازم مبنی بر تصویب رسمیت خود را از وزارت کشور اخذ و یک نسخه از آن را به وزارت امور اقتصادی و دارایی و نسخه دیگر را به اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل انجمن یا هیات تسلیم نمایند.ماده 19 ـ استفاده انجمن یا هیاتهای مذکور از معافیت مالیاتی موضوع بند 5 ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم موکول بآن است که درآمد و هزینه آن‌ها مورد تایید اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل باشد.ماده 20 ـ طرز تنظیم و تسلیم صورتحساب درآمد و هزینه انجمن ها هیاتهای مزبور به اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل و مهلت تسلیم آن و ترتیب رسیدگی برای آن و صدور گواهی لازم به ترتیب مقرر در ماده 8 و 9 این آیین‌نامه خواهد بود.فصل پنجم ـ مقررات متفرقه ماده 21 ـ در هر سال مالی که شرایط و ترتیبات مقرر در قانون و این آیین‌نامه رعایت نشود از معافیت‌های مقرر در بند های 2، 3، 4، 5 ماده 2 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366/12/03 فقط برای همان سال استفاده نخواهد شد.ماده 22 ـ در مورد موقوفات عام بطور کلی و موسسات عام‌المنفعه که اداره امور آن‌ها به سازمان حج و اوقاف و امور خیریه محول شده یا بشود در صورت نبودن متولی مخصوص یا امین منصوب یا مدیر مسیول تکالیف مقرره در قانون مالیات‌های مستقیم و این آیین‌نامه در ارتباط با اشخاص مذکور بعهده ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مربوط خواهد بود.نخست وزیر - میرحسین موسوی