شماره:30661/ت48947هـ
تاریخ:1392/02/15
پیوست:
وزارت جهاد کشاورزی- وزارت کشور- وزارت صنعت،معدن و تجارت- وزارت نفت
وزارت امور اقتصادی و دارایی- وزارت نیرو- وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی
وزارت راه و شهرسازی- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- وزارت ورزش و جوانان
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات- معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور- سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران- نهاد ریاست جمهوری
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
هیات وزیران در جلسه مورخ 1392/01/18 بنا به پیشنهاد شماره 99174/100 مورخ 1391/12/01 معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و به استناد ماده (194) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران- مصوب 1389-، آیین‌نامه اجرایی ماده یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه اجرایی ماده(194) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران
ماده 1- در این آیین‌نامه، اصلاحات زیر در معانی مشروح به کار می‌روند:
الف-قانون: قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران- مصوب 1389-.
ب- مرکز توسعه روستایی: مرکز توسعه روستایی و مناطق محروم کشور.
ج- خوشه صنعتی:واحدهای کسب و کار متمرکز در یک منطقه جغرافیایی که با همکاری و تکمیل فعالیت‌های یکدیگر،محصولات و یا خدمات مشترکی را تولید و ارایه می‌کنند و از چالش‌ها فرصت‌های مشترکی نیز برخوردارند.
د- زنجیره صنعتی- کشاورزی: گروهی از واحدها که برای تولید یک محصول خاص با هم در ارتباط بوده و مکمل یکدیگر هستند.
هـ- خانه روستایی گردشگری(مسافر- کاشانه): خانه روستایی که تبدیل به اماکنی برای آشنایی با فرهنگ روستا شده و مکان اقامت(اسکان) گردشگران علاقمند به طبیعت و محلی برای اطلاع رسانی به گردشگران در مورد جاذبه ها و توانمندی‌های روستا به شمار می‌آیند.
و- روستای هدف گردشگری: روستایی که از جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی برای بازدید و یا اقامتگردشگران برخوردار است. فهرست این روستاها با پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به تصویب هیات وزیران می‌رسد.
ز- کارگاه‌های غیر متمرکز قالیبافی:مجموع های متشکل از بافندگان خانگی که تحت مدیریت واحد به بافت قالی اشتغال دارند.
ح- حوزه روستایی: مجموعه‌ای متشکل از چند آبادی همجوار و مرتبط با هم در قلمرو جغرافیایی و فرهنگی همکن با عملکردهای تقریبا همسان در یک کانون جمعیتی برتر با جمعیت حداکثر پنج هزار نفر(مصوبه شماره 3932/310 مورخ 1378/11/30 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران).
ط- مجموعه روستایی:مجموعه‌ای متشکل از روستاهای واقع در محدوده یک دهستان.
ماده 2- به منظور پیگیری و نظارت بر انجام فعالیت‌های توسعه و عمران در محدوده روستا، دهیار به عنوان مدیر ارشد روستا تعیین و علاوه بر وظایف مقرر در مقررات مربوط از قبیل ماده واحده قانون تاسیس دهیاری‌های خودکفا در روستاهای کشور- مصوب 1377- و ماده (69) قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375- و اصلاحات بعدی آن و ماده (10) اساسنامه تشکیلات و سازمان دهیاری‌ها موضوع تصویب‌نامه شماره 56020/ت23674هـ مورخ 1380/12/08، وظایف زیر را بر عهده دارد:
الف- تسهیل اجرای سیاست ها و برنامه‌های دولت در روستا.
ب- پیگیری و هماهنگی فعالیت‌های خدمات رسانی دولت و نهادهای عمومی غیردولتی در سطح روستا و در صورت ضرورت ارایه گزارش به مراجع ذیربط.
ج-گزارش وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روستا در چارچوب دستورالعمل ابلاغی وزارت کشور.
د- جلب مشارکت مردم در پیشبرد امور، رفع مشکلات و تحقق برنامه‌های توسعه روستا.
هـ- شناسایی ظرفیت ها و قابلیت‌های سرمایه گذاری و توسعه اقتصاد محلی روستا جهت انعکاس به دستگاه‌های اجرایی ذیربط.
و- بهره‌برداری و نگهداری از اماکن عمومی، در صورت موافقت دستگاه‌های اجرایی ذیربط.
ز- ترویج الگوی معماری اسلامی- ایرانی در روستاها در چارچوب ماده(169) قانون.
ح- مدیریت بحران در حوادث غیرمترقبه در محدوده روستا با رعایت قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور و آیین‌نامه‌های مربوط.
ط- تهیه گزارش سالانه عملکرد ماده(194) قانون برای ارایه به بخشدار.
ی- تسهیل دریافت و بازپرداخت تسهیلات مالی- اعتباری توسط روستاییان.
ماده 3- بخشدار به عنوان مدیر مجموعه‌های روستایی بخش ذیربط تعیین می‌شود و مسیولیت هدایت،هماهنگی و نظارت بر عملکرد دستگاه ها را در محدوده مجوعه روستایی بر اساس اسناد مصوب مراجع قانونی ذیربط و ارایه گزارش سالانه عملکرد ماده (194) قانون به مرکز توسعه روستایی را بر عهده دارد.
ماده 4-انواع حمایت‌های موضوع این آیین‌نامه به شرح زیر است:
الف- اعطای تسهیلات ارزان قیمت(یارانه دار)
ب- تخفیف در سهم آورده متقاضی(سرمایه گذار)
ج- تطویل در زمان بندی اجرا، تنفس،مشارکت و بازپرداخت تسهیلات
د- اعطای کمک‌های فنی و اعتباری
هـ- کمک به احداث زیر ساخت ها
و- اعطای کمک‌های بلاعوض
ماده 5- وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت موظفندبرای گسترش کشاورزی صنعتی با اولویت توسعه خوشه ها و زنجیره‌های صنعتی- کشاورزی و گسترش صنایع کوچک و متوسط و صنایع تبدیلی از محل اعتبارات کمک‌های فنی اعتباری ممنظور در بودجه سنواتی و در چارچوب بند(ص) ماده(224) قانون، به‌گونه‌ای تمهید نمایند که تا پایان برنامه پنجم توسعه، سهم روستاها از اعتبارات کمک‌های فنی- اعتباری کشاورزی و صنعت به ترتیب به (40) و (20) درصد برسد.
تبصره- وزارتخانه‌های مذکور موظفند با همکاری سایر دستگاه‌های ذیربط نسبت به شناسایی اعلام خوشه ها و زنجیره‌های صنعتی- کشاورزی در جغرافیای روستایی با توجه به شرایط جغرافیایی و ظرفیت‌های مناطق ظرف شش ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه اقدام نمایند.
ماده 6- وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است به منظور گسترش سرمایه گذاری در نواحی صنعتی روستایی و توسعه فرش دستباف روستا اقدامات زیر را انجام دهد:
الف- تخفیف تا سقف (50) درصد در قیمت مصوب اراضی واگذاری متناسب با میزان تخصیص اعتبارات عمراتی استانی جهت تکمیل زیربناهاب نواحی صنعتی روستایی.
ب- تامین تسهیلات ارزان قیمت با مدت زمان بازپرداخت ده سال به منظور توسعه کارگاه‌های متمرکز و غیر متمرکز قالیبافی،اتحادیه ها و شرکت‌های تعاونی فرش دستباف در چارچوب مفاد آیین‌نامه اجرایی ماده(118)، بند(الف) ماده (151) و بند(ص) ماده(224) قانون موضوع تصویب‌نامه شماره 134878/ت47220هـ مورخ 1390/07/06.
تبصره1- آورده نقدی متقاضیان استقرار در نواحی صنعتی روستایی برابر با (5) درصد کل مبلغ قرارداد و مدت زمان بازپرداخت اقساط حق بهره‌برداری توسط متقاضیان حداقل(3) سال می‌باشد.
تبصره2- دستگاه‌های اجرایی موضوع آیین‌نامه اجرایی ماده(118)، بند(الف) ماده (151) و بند(ص) ماده(224)قانون موظفند در چارچوب آیین‌نامه یاد شده، نسبت به تعیین سهم مناطق روستایی اقدام و موسسات عامل نیز موظف به رعایت این سهم هستند.
تبصره3- مدد جویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) در برخورداری از حمایت‌های موضوع این آیین‌نامه، در اولویت قرار می‌گیرند.
ماده 7- سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری موظف است از طریق اعطای کمک‌های فنی- اعتباری، نسبت به انجام موارد زیر اقدام نماید:
الف-توسعه صنایع دستی،خدمات گردشگری و ایجاد بازارچه‌های محلی برای ترویج و فروش صنایع دستی و حمایت از صنعتگران صنایع دستی با اولویت روستاهای هدف گردشگری از محل اعتبارات منظور در بودجه سنواتی و در چارچوب بند(ص) ماده(224) قانون، به‌گونه‌ای که تا پایان برنامه، سهم این فعالیت‌ها در مناطق روستایی به (40) درصد برسد.
ب- اختصاص تسهیلات ارزان قیمت به متقاضیان ایجاد خانه‌های روستایی گردشگری(مسافر – کاشانه) در هر یک از روستاهای هدف گردشگری در هر استان و آموزش خدمات گردشگری به روستاییان پس از تصویب شورای برنامه ریزی و توسعه استان.
ج- احداث کمپ‌های گردشگری متناسب با نیازهای گردشگران در هر یک از روستاهای هدف گردشگری تا پایان برنامه پنجم توسعه.
د- حفاظت،احیا و بازسازی آثار تاریخی، فرهنگی و مذهبی روستاهای هدف گردشگری تا پایان برنامه پنجم توسعه.
ماده 8- وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی موظف است نسبت به انجام موارد زیر اقدام نماید:
الف- حداقل(30) درصد از تسهیلات اشتغالزایی را از سر جمع کل منابع و تسهیلات به صورت مجزا و با سر فصل مستقل پس از تصویب شورای عالی استغال و با مدت زمان بازپرداخت تا ده سال به مناطق روستایی اختصاص و به بانک‌های عامل ابلاغ نماید.
ب- سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور موظف است به نحوی برنامه ریزی نماید تا بر اساس نیازسنجی های آموزشی جوامع روستایی و عشایری که با استفاده از نظرات کارگروه‌های اشتغال استانی صورت می‌گیرد، نسبت به تهیه تقویم آموزشی متقاضیان شغل و یا متقاضیان ارتقای شغل دوره آموزش فنی و حرفه‌ای به ویژه کارآفرینی در بخش‌های کشاورزی، صنایع دستی، گردشگری و صنعت با اولویت ارایه استفاده از خدمات نوین و شمارکت در فعالیت‌های صنعتی و بهبود کیفیت تولیدات از محل اعتبارات خود و یا دستگاه‌های اجرایی ذیربط در مناطق روستایی و عشایری اقدام نماید.
تبصره1- هزینه برگزاری دوره‌های آموزش کارآفرینی که وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی راسا اقدام به برگزاری می‌نماید از محل اعتبارات مربوط، تامین و پرداخت می‌گردد.
تبصره2- دستگاه‌های اجرایی مجری آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در بخش‌های صنعت،خدمات و کشاورزی موظف به رعایت استانداردهایآموزشی مورد تایید سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور می‌باشند و شرکت ها و موسسات بخش غیردولتی نیز جهت ارایه آموزش‌های مهارتی، باید مجوز آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد را از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور دریافت نمایند.
ج- ساماندهی و ایجاد مرازک کارآفرینی با اولیوت مناطق روستایی با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط.
د- اعمال حمایت‌های موضوع آیین‌نامه اجرایی بندهای(الف) تا(هـ) ماده(80) قانون موضوع تصویب‌نامه شماره 31616/ت47436هـ مورخ 1391/02/20 با اولویت مناطق روستایی.
تبصره-در راستای اجرای حمایت‌های موضوع آیین‌نامه اجرایی بندهای(الف) تا(هـ) ماده(80) قانون، دستگاه‌های اجرایی موظفند هر ساله سهم روستاها را از حمایت‌های مذکور، مشخص و نسبت به رعایت آن اقدام نمایند.
هـ- انجام اقدامات لازم در زمینه تعمیم و گسترش بیمه روستایی و پوشش صد درصد آن از طریق تقویت صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر.
ماده 9- دستگاه‌های اجرایی و متولی صدور مجوز برای فعالیت‌های کارآفرینی، تولیدی و اشتغالزایی مکلفند در چارچوب وظایف، ضوابط و مقررات مربوط، متقاضیان فعالیت در مناطق روستایی را در اولویت قرار دهند.
تبصره- دستگاه‌هایی که برای اینگونه فعالیت‌ها مجوز صادر می‌کنند به ویژه سازمان ملی استاندارد ایران موظفند بر اساس سطوح مختلف تولید(حداقل در دو سطح مقیاس تولید)ضوابط و استانداردهای ویژه‌ای را متناسب با مقتضیات هر یک، تدوین و اعمال نمایند.
ماده 10-به منظور افزایش رقابت پذیری واحدهای تولیدی در روستاها، دستگاه‌های اجرایی ذسربط مکلفند تامین آب، برق،تلفن،گاز و سایر خدمات زیربنایی مورد نیاز مجتمع ها و واحدهای تولیدی،معدنی، خدماتی و صنعتی، کشاورزی، صنایع دستی، گردشگری و فرش دستباف در مناطق روستایی را در اولویت قرار دهند.
ماده 11-وزارت جهاد کشاورزی موظف است نسبت به انجام موارد زیر اقدام نماید:
الف- اعمال حمایت‌های موضوع بند(الف) ماده(145) قانون و آیین‌نامه اجرایی آن با اولویت مناطق روستایی.
تبصره- وزارت یاد شده مکلف است یارانه سود تسهیلات اعطایی برای تولید در مناطق روستایی را تا دو درصد نسبت به مناطق دیگر افزایش دهد.
ب- اعطای تسهیلات یارانه‌ای برای احداث و توسعه محصولات گلخانه ای سالم و ارگانیک در مجتمع‌های کشاورزی روستایی غیردولتی از طریق بانک‌های عامل و از محل اعتبارات مصوب مربوط.
ج- کمک به عرضه محصولات و خدمات تولیدی مناطق روستایی در بازارهای محلی و نمایشگاه‌های دایمی و فصلی با همکاری اتحادیه ها و شرکت‌های تعاونی روستایی، کشاورزی و اتحادیه ها و شرکت‌های تعاونی توسعه روستایی و دهیاری‌ها با اولویت دهستان های دارای قابلیت توسعه.
تبصره-فهرست دهستان های دارای قابلیت توسعه به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و کشور و مرکز توسعه روستایی ظرف سه ماه پس از ابلاغ این تصویب‌نامه تهیه می‌گردد.
د- پوشش بیمه‌ای تولیدات بخش کشاورزی و عوامل تولید در منطاق روستایی در راستای بند(ط) ماده(143) قانون.
هـ- ساماندهی خانوارهای عشایری و اسکان آن‌ها در کانون‌های عشایری و ارایه خدمات زیربنایی جهت آماده سازی مناطق مستعد اسکان عشایر با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط.
و- اعمال حمایت‌های لازم برای تقویت مدیریت یکپارچه اراضی و مشارکت با تشکل‌های حقوقی از جمله تعاونی‌های تولید کشاورزی و شرکت‌های سهامی زراعی برای جلوگیری از خرد شدن اراضی در چارچوب آیین‌نامه‌های ذیربط(آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها موضوع تصویب‌نامه شماره 59879/ت37110هـ مورخ 1386/04/19 و آیین‌نامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی و اقتصادی موضوع تصویب‌نامه شماره 140723/ت40780ک مورخ 1388/07/14).
ماده 12- افراد ساکن در شهرها که متقاضی بازگشت و سکونت دایم در روستاهای خارج از حریم شهرها(مهاجرت معکوس)باشند با تشخیص و تایید مدیر ارشد روستا و با رعایت ضوابط و مقررات مربوط می‌توانند از حمایت‌های موضوع این آیین‌نامه و تسهیلات احداث و یا مقوم سازی مسکن و زمین روستایی برخوردار شوند.
ماده 13- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی موظف است نسبت به انجام موارد زیر اقدام نماید:
الف- به منظور بهسازی بافت‌های با ارزش روستایی با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و با رعایت قوانین و مقررات مربوط، نسبت به احصای شاخص ها و شناسایی روستاهای واجد شرایط ظرف سه ماه پس از ابلاغ این تصویب‌نامه اقدام و پس از تهیه طرح، پروژه‌های اولویت دار را در این روستاها اجرا نماید.
ب- به منظور کاهش خطرات و آسیب‌های ناشی از بروز سوانح طبیعی،ضمن انجام مطالعات مورد نیار با رعایت قوانین و مقررات مربوط و در چارچوب اعتبارات مصوب نسبت به تهیه و اجرای طرح‌های ایمن سازی مناطق روستایی در برابر سوانح طبیعی اقدام و عملیات مربوط به بازسازی مسکن و بافت مناطق آسیب دیده از سوانح طبیعی در روستاها را با مشارکت مردم و نهادهای عمومی به انجام رساند.
ج- در چارچوب اعتبارات مصوب نسبت به کمک یا ارایه تسهیلات ارزان قیمت برای آواربرداری واحدهای فرسوده اقدام نماید.
ماده 14-اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند طرح‌های مصوب بهسازی بافت‌های با ارزش روستایی و طرح‌های مصوب گردشگری را رعایت کنند.
تبصره- دهیاری‌ها موظفند از ساخت و سازهای خلاف و یا فاقد پروانه جلوگیری نمایند.
ماده 15- به منظور تسهیل و ارایه خدمات عمومی و عام‌المنفعه به روستاییان، دستگاه‌های اجرایی موظفند با رعایت قوانین مربوط، امکان بهره‌برداری از اراضی دارای کاربری عمومی مصرح در طرح هادی و محدوده رویتا را برای دهیاری‌ها فراهم نمایند.
ماده 16- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و دستگاه‌های اجرایی ذیربط موظفند با توجه به بعد فرهنگی و هنری بودن فرش دستباف ایران، با رعایت قوانین و مقررات مربوط و با هماهنگی سازمان ملی فرش ایران نسبت به معرفی و تبلیغ این محصول در داخل و خارج از کشور اقدام نمایند.
ماده 17- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است نسبت به انجام موارد زیر اقدام نماید:
الف- زیرساخت‌های لازم برای راه اندازی دفاتر ارتباطات و فناوری اطلاعات روستایی ایجاد و ضمن کمک به متقاضیان تاسیس این دفاتر، امکان دسترسی پر سرعت و پهنای باند مناسب را برای آن‌ها فراهم آورد.
ب- به منظور تقویت دفاتر ارتباطات و فناوری اطلاعات روستایی وکمک به استقلال مالی این دفاتر و فراهم نمودن شرایط برای امکان ارایه خدمات دستگاه‌های دولتی در این دفاتر به مردم و با هدف کاهش تردد روستاییان به شهرها کارگروهی متشکل از فرماندار مربوط، مدیر کل ارتباطات و فناوری اطلاعات و سایر مدیران دستگاه‌های ذیربط در استان‌ها تشکیل و زمینه واگذاری خدمات دولتی به این دفاتر را فراهم نماید.
ماده 18- شورای برنامه ریزی و توسعه استان‌ها موظفند در راستای تامین راه مناسب برای روستاهای بالای بیست خانوار، برنامه تفصیلی ارتقای مشخصات، احداث، نگهداری و ایمن سازی شبکه‌های راه روستایی استان را برای سال‌های باقیمانده برنامه، تدوین و سالانه منابع لازم را از محل اعتبارات استانی تامین نمایند.
ماده 19- به منظور ارتقای شاخص‌های توسعه روستایی و عشایری،ارایه خدمات نوین برنامه اولویت بندی خدمات روستایی با توجه به شرایط منطقه‌ای و محلی، مرکز توسعه روستایی موظف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه با همکاری دستگاه‌های ذیربط، بسته توسعه روستایی برای سال‌های باقیمانده برنامه را تهیه و به هیات وزیران ارایه نماید.
ماده 20- شوراهای برنامه ریزی و توسعه استان‌ها موظفند با رعایت ماده(19) این آیین‌نامه، نسبت به تهیه بسته توسعه پایدار روستایی استان در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیربنایی و تعیین اولویت‌های مربوط اقدام نمایند. این بسته پس از تصویب در شورای برنامه ریزی و توسعه استان ملاک عمل دستگاه‌های ذیربط استانی در ارایه خدمات و تعیین برنامه، طرح و پروژه ها و توزیع اعتبارات، تسهیلات و منابع استانی و ملی اختصاص یافته به استان می‌باشد.
ماده 21- وزارت کشور مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به تهیه و تدوین الگوی مدیریت آبادی‌های فاقد شورای اسلامی اقدام نماید.
ماده 22- دستگاه‌های اجرایی مکلفند نسبت به توسعه فضاهای ورزشی در مناطق روستایی در چارچوب تصویب‌نامه شماره 49120/ت36115هـ مورخ 1387/04/05 اقدام نمایند.
تبصره- وزارت ورزش و جوانان موظف است زمینه بهره‌برداری مناسب از فضاهای ورزشی روستایی را با همکاری وزارت کشور(سازمان شهرداری ها و دهیاری‌های کشور) و مرکز توسعه روستایی فراهم آورد.
ماده 23- مرکز توسعه روستایی موظف است ضمن نظارت مستمر بر اجرای این آیین‌نامه، گزارش مربوط را سالانه به معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و هیات وزیران ارایه نماید.
محمد رضا رحیمی
معاون اول رییس جمهور