مورخ: 1403/02/31
شماره: 140331390000495833
آرا هیات تخصصی دیوان عدالت
رای شماره 495833 هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری با موضوع: تبصره 1، 2 و 3 ماده 2 و تبصره 2 ماده 4 و عبارت تعیین مندرج در ماده 7 آیین‌نامه اجرایی بند ب ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان از تاریخ تصویب ابطال نشد
مرجع تصویب : آرا هیات‌های تخصصی دیوان عدالت اداری شنبه 6 مرداد 1403
شماره ویژه نامه : 1864 سال هشتاد شماره 23107

رای شماره 495833 هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری با موضوع: تبصره 1، 2 و 3 ماده 2 و تبصره 2 ماده 4 و عبارت تعیین مندرج در ماده 7 آیین‌نامه اجرایی بند ب ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان از تاریخ تصویب ابطال نشد

هیات تخصصی مالیاتی، بانکی

* شماره پرونده: هـ ت/ 0200152ـ 0200091

شماره دادنامه سیلور: 140331390000495833 تاریخ: 1403/02/31

* شاکی: آقای امید یاهو

* طرف شکایت: نهاد ریاست جمهوری ـ هیات وزیران

* موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 1، 2 و 3 ماده 2 و تبصره 2 ماده 4 و عبارت تعیین مندرج در ماده 7 آیین‌نامه اجرایی بند ب ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان از تاریخ تصویب

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* شاکی دادخواستی به طرفیت نهاد ریاست جمهوری ـ هیات وزیران به خواسته ابطال تبصره 1، 2 و 3 ماده 2 و تبصره 2 ماده 4 و عبارت تعیین مندرج در ماده 7 آیین‌نامه اجرایی بند ب ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان از تاریخ تصویب به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:

آیین‌نامه اجرایی بند ب ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان

ماده 2ـ شرکت ها و موسسات تولیدی و خدماتی که دارای پروانه بهره‌برداری یا مجوز فعالیت از وزارتخانه ها و نهادهای ذیربط هستند، می‌توانند مشمول این آیین‌نامه قرار گیرند.

تبصره1ـ در اجرای تبصره (1) ماده (2) قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات، شرکت ها و موسساتی که از حمایت‌های مالیاتی موضوع این آیین‌نامه بهره مند می‌شوند، در چهارچوب مصوبات شورا در همان سال مالی امکان استفاده از حمایت‌های مالیاتی موضوع مواد (3) و (9) قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات ندارند.

تبصره2ـ در اجرای تبصره (1) ماده (2) قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات، در صورتی که اشخاص مشمول موضوع این آیین‌نامه از اعتبار مالیاتی این آیین‌نامه برخوردار شده باشند، بابت کالاها و خدمات تولید شده از نتیجه طرح (پروژه) های تحقیق و توسعه مذکور، در چهارچوب مصوبات شورا مشمول مشوق‌های مالیاتی موضوع مواد (3) و (9)قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات نمی باشند.

تبصره3ـ هزینه‌های مشمول حمایت‌های بند (س) ماده (132) قانون مالیات‌های مستقیم ـ مصوب 1366 ـ و اصلاحات بعدی آن به عنوان هزینه‌های مورد تایید این آیین‌نامه محسوب نخواهد شد.

ماده 4ـ سر فصل‌های هزینه کرد تحقیق و توسعه طرح (پروژه) های موضوع این آیین‌نامه از جمله هزینه‌های منابع انسانی، مواد، ملزومات، تجهیزات و خدمات مورد نیاز تحقیق و توسعه و شرایط پذیرش هریک از آن‌ها با رعایت مفاد این ماده توسط شورا تعیین می‌شود و باید در چهارچوب مواد (147) و (148) قانون مالیات‌های مستقیم صورت گرفته باشد و در سر فصل‌های جداگانه در دفاتر قانونی ثبت و نگهداری شود.

تبصره2ـ هزینه خرید و نگهداری خودرو به عنوان سرفصل هزینه کرد مورد پذیرش نبوده و صرفا در صورتی که برای مهندسی معکوس و اجرای طرح (پروژه) تحقیق و توسعه به کار رود، با تایید دبیرخانه شورا به میزان استهلاک سالیانه و براساس ماده (149) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم ـ مصوب 1394ـ به عنوان هزینه کرد تحقیق و توسعه قابل پذیرش است.

ماده 7ـ تعیین و تایید میزان هزینه کرد مجاز در طرح (پروژه) های اعلامی مصوب اشخاص مشمول برای اقلام طرح (پروژه) تحقیق و توسعه بر عهده دبیرخانه شورا خواهد بود. دبیرخانه شورا موظف است مجموع هزینه کرد مورد تایید اشخاص مشمول را در هر سال مالی حداکثر تا چهارماه پس از پایان سال مالی در اختیار سازمان قرار دهد. سازمان موظف است با بررسی اسناد هزینه‌ای معتبر نسبت به راستی آزمایی هزینه کرد اعلامی دبیرخانه شورا اقدام کرده و میزان هزینه کرد تحقیق و توسعه نهایی را از سرجمع مالیات عملکرد اشخاص مشمول در آن سال مالی یا سنوات آتی کسر نماید.

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

1ـ آیین‌نامه اقدام به تضییق حکم قانون گذار نموده است.

2ـ در صورت بهره مند شدن شرکت‌های دانش بنیان از حمایت‌های مالیاتی مندرج در آیین‌نامه امکان استفاده از معافیت‌های قانونی موضوع مواد 3 و 9 قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان وجود ندارد.

3ـ کلیه هزینه‌های شرکت‌های دانش بنیان در راستای اهداف قانونی و توسعه نوآوری مشمول حمایت‌های مالیاتی قانونی بوده و هرگونه محدود نمودن سقف هزینه مغایرت با قانون می‌باشد و به نوعی تعیین سقف برای رشد و توسعه شرکت‌های دانش بنیان است.

* خلاصه مدافعات طرف شکایت:

1ـ همانگونه که اخذ مالیات مضاعف از یک منبع فاقد مبنای حقوقی و قانونی می‌باشد بنابراین با توجه به اهداف حمایتی مشابه در قوانین اساسا اعمال همزمان معافیت مالیاتی موضوع مواد 3 و 9 قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و همچنین اعتبار مالیاتی موضوع بند ب ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان مورد نظر مقنن نبوده است.

2ـ علی‌القاعده پذیرش هزینه‌هایی که قبلا یکبار در حساب مالیاتی بعنوان هزینه قابل قبول محسوب شده و موجب کاهش مالیات شده اند مجددا بعنوان اعتبار مالیاتی یا هزینه قابل قبول مالیاتی مدنظر قانونگذار نبوده است.

3ـ از آنجا که حکم بند پ ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان در ارتباط با پذیرش هزینه انجام شده برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه بعنوان اعتبار مالیاتی می‌باشد و از طرفی خرید ماشین آلات و تجهیزات اصولا با توجه به طول عمر مفید آن‌ها که بیش از یک سال می‌باشد بر اساس مقررات قانون مالیات‌های مستقیم ماهیت دارایی داشته و طی دوران عمر مفید آن‌ها مستهلک و بعنوان هزینه منظور می‌شود لذا کل مبلغ خرید آن‌ها در سال خرید بعنوان هزینه تلقی نمی گردد بلکه به میزان استهلاک سالیانه در طرح (پروژه) تحقیق


و توسعه در چهارچوب مصوبات شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان و بر اساس ماده 149 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم بعنوان هزینه کرد تحقیق و توسعه قابل پذیرش است.

4ـ عبارت تعیین در ماده 7 آیین‌نامه در راستای مفاد ماده 4 آیین‌نامه اجرایی مورد شکایت بوده که با توجه به قسمت اخیر بند ب ماده 11 قانون جهش تولید دانش بنیان و اختیارات شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان که به طور کلی مسیول سیاست گذاری موارد مربوط به شرکت‌های مذکور می‌باشد مطابق مقررات صادر گردیده است.

بسمه تعالی

پرونده کلاسه هـ ت/ 0200091 در جلسه مورخ 1403/01/26 و قبل از آن در جلسات متعدد دیگری از جمله با حضور طرفین مورد بررسی و تبادل نظر واقع که با عنایت به عقیده اکثریت قضات حاضر در جلسه بدین شرح با استعانت از درگاه خداوند متعال اقدام به انشا رای می‌نماید:

رای هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری

شکایت شاکی نسبت به ابطال تبصره 1ـ2ـ3 ماده (3) و تبصره 2 ماده (4) و عبارتی از ماده (7) آیین‌نامه اجرایی بند ب ماده (11) قانون جهش تولید دانش بنیان می‌باشد اولا به موجب بند (الف) ماده 8 قانون جهش تولید دانش بنیان مصوب 1401، تبصره 1 به ماده 2 قانون حمایت ها از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات اضافه و الحاق گردیده است که بر اساس آن، هرگونه استفاده از مزایا، امتیازات و تسهیلات عنوان شده در قانون فوق‌الذکر (منظور قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان است) پس از انطباق با اهداف مندرج در قانون و متناسب با ویژگی ها، توسط هریک از اعضا برای تصویب به شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان ارایه می‌گردد ثانیا با این وصف مفاد تبصره 1 ماده 2 قانون حمایت که مصوبه مورد شکایت نیز در زمان حاکمیت آن صادر شده است حاکمیت بر مواد (3) و (9) قانون داشته و فی‌الواقع، امتیازات و تشویق های مالیاتی مندرج در مواد (3) و (9) قانون باید به موجب تصمیمات شورای راهبری باشد ثالثا در ماده 2 آیین‌نامه اجرایی و تبصره‌های آن که موضوع شکایت می‌باشند بر همین امر تاکید شده است که با تصویب شورای راهبری (یعنی در فرض تصویب شورا) استفاده از مشوق‌های موضوع این آیین‌نامه، مانع استفاده از مشوق‌های مواد (3) و (9) قانون می‌باشد یعنی در هر صورت باز تصمیم گیرند، وفق اصلاحیه و الحاقیه قانون، شورای راهبری است رابعا در تبصره 3 ماده 2 نیز، حکمی بیان شده است که منطبق با مبانی قانونی است و اجتناب از احتساب هزینه قابل قبول مضاعف می‌باشد و فی‌الواقع آنچه را به عنوان هزینه منطبق با بند (س) ماده 132 قانون برای شرکت‌های دانش بنیان می‌توان احتساب نمود، نمی توان از منظر دیگری نیز همان هزینه احتساب شده را مجددا محاسبه و درحساب مالیاتی منظور نمود خامسا در سایر مواد مورد شکایت از آیین‌نامه نیز به نحوه صحیح تصمیم گیری شورای راهبری در خصوص هزینه ها و نیز انطباق آن‌ها با موارد (147) و (148) قانون مالیات‌های مستقیم تاکید، و به جهت اینکه خرید و نگهداری خودرو از مصادیق مندرج در ماده (148) قانون مالیات‌های مستقیم نمی باشد، علی الاصل به عنوان هزینه قابل قبول مورد پذیرش واقع نشده است مگر اینکه تحت سرفصل استهلاکات، مشمول ماده 149 قانون مالیت های مستقیم قرار گیرد که این حکم نیز منطبق با موازین می‌باشد و در ماده 7 آیین‌نامه نیز تکالیف شکلی و تاییدیه شورا در جهت تعیین و تایید هزینه ها با لحاظ حکم مندرج در تبصره 1 ماده 2 (الحاقی به موجب قانون جهش تولید) و اختیارات شورای راهبری در تعیین هرگونه مشوق و امتیازات مالیاتی قانونی حمایت ذکر شده است که مغایرتی نیز در این حکم تشخیص نمی شود علیهذا مجموعا به استناد بند ب ماده 84 از قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1402 رای به رد شکایت صادر می‌نماید. رای مزبور ظرف بیست روز پس از صدور قابل اعتراض از ناحیه ریاست محترم دیوان یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری می‌باشد.

رییس هیات تخصصی مالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری ـ محمدعلی برومندزاده
مورخ: 1401/05/09
شماره: 132
قانون مالیات‌های مستقیم
مورخ: 1401/05/09
شماره: 147
قانون مالیات‌های مستقیم
مورخ: 1401/05/09
شماره: 148
قانون مالیات‌های مستقیم
مورخ: 1394/04/31
شماره: 149
قانون مالیات‌های مستقیم