مورخ: 1371/11/28
شماره: 53614/ت518هـ
آیین‌نامه
آیین نامه‌های اجرایی موضوع تبصره‌های 1، 12، 2، 8، 13، 16، قانون چگونگی محاسبه و وصول حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات انواع خودرو و ماشین آلات راهسازی وارداتی و ساخت داخل
شماره ابلاغیه : 53614/ت518هـ
تاریخ تصویب : 1371/11/28
مرجع تصویب : هیات وزیران
هیات وزیران در جلسه مورخ 1371/11/28 بنا به پیشنهاد شماره 51699 /01 مورخ 1371/10/13 وزارت صنایع سنگین و به استناد تبصره 19 «قانون چگونگی محاسبه و وصول حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات انواع خودرو ماشین آلات راهسازی وارداتی و ساخت داخل و قطعات آن‌ها» - مصوب - 1371 آیین‌نامه‌های اجرایی موضوع تبصره‌های 1، 3، 8، 12، 13 و 16 قانون یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود: الف – آیین‌نامه موضوع تبصره 1: 1 - تخفیف متعلق به حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات هر نوع خودرو ساخت داخل.
در بهمن ماه هر سال برای سال بعد، توسط وزات صنایع سنگین براساس فرمول زیر محاسبه و پس از تصویب کمیته موضوع قسمت «هـ» این تصویب‌نامه توسط وزات صنایع سنگین اعلام می‌گردد:
Rn = ( en – 1 + In – 1 ) Cn

(en – 1 + In – 1) ≤ 1


In – 1 ≤ 0 /7


en – 1 ≤ 0 /0


× En – 1 30

en – 1 =

a × In – 1


× Ln – 1 70

In – 1 =

× Fn – 1 20

Rn - ضریب تخفیف برای سال n
En- 1 - سهم تخفیف مربوط به صادرات در سال (n – 1)
In – 1 - سهم تخفیف مربوط به میزان ساخت داخل در سال (n – 1)
Cn - حداکثر تخفیف سالیانه که برای سال‌های 71، 72 و 73 برابر80% و برای سال‌های 74، 75 و 76 بترتیب برابر60%، 50% و 40% در قانون یاد شده در نظر گرفته شده است.
En- 1 - ارزش کل صادرات خودروی مورد محاسبه و یا قطعات آن در طول یکسال از ابتدای بهمن سال (2n – ) تا آخر دیماه سال (n – 1) براساس اسناد رسمی مبین قیمت فروش صادراتی.
In – 1 - میزان ارزبری خودروی مورد محاسبه در سال (n – 1) ضربدر تعداد تولیدات فروخته شده آن خودرو در طول یکسال از ابتدای بهمن سال (2n – ) تا آخر دیماه سال (n – 1).
- درصد ارزش قطعاتی که در طول یکسال (از ابتدای بهمن سال (2n – ) تا آخر دیماه سال (n – 1) ساخت داخل گردیده و واردات آن‌ها قطع شده و یا خرید جدید خارجی در مورد آن‌ها انجام نشود.
Fn – 1 - درصد قطعات وارداتی در سال (n – 1) که در بهمن ماه سال (2n – ) براساس درصد ارزش قطعات وارداتی تولیدکننده داخلی در آن زمان.
α - ضریب صادرات، که برای سال‌های 71، 72، 73، 74، 75 و 76 به ترتیب برابر 5، 5، 10، 15، 20 و 30 می‌باشد. 2 - در مواردی که 7 /0 ≥ In – 1 - و یا 5 /0 ≥ en – 1 باشند میزان اضافی هر یک، در محاسبات مربوط به ضریب تخفیف دوره‌های بعد حسب مورد می‌تواند مورد استفاده واقع شود. 3 - ارزبری هر نوع خودرو ساخت داخل برای سال (n)، در بهمن ماه سال (n – 1) براساس تبصره 7 قانون یاد شده توسط وزارت صنایع سنگین محاسبه و اعلام می‌گردد.
ارزبری هر نوع خودرو به دلار و یا نوع ارز مصرفی جهت واردات قطعات آن محاسبه می‌شود.
وزارت صنایع سنگین در اعمال ضریب تخفیف بعدی حقوق گمرکی و سود بازرگانی تجدید نظر به عمل خواهد آورد. در مورد سال 1371 قطعاتی که در ماه‌های گذشته سالجاری قرارداد ساخت داخل آن‌ها به امضای رسیده است، به شرط حذف واردات آن‌ها در سال 1372 می‌توانند در محاسبات منظور گردند.
Fi = درصد ارزش قطعات وارداتی.
وزارت صنایع سنگین ظرف مدت یک هفته پس از تصویب این آیین‌نامه میزان تخفیف هر یک از انواع خودروهای تولیدی ساخت داخل را برای باقیمانده سالجاری و برای شش ماهه های اول و دوم سال 1372 بر مبنای فرمول فوق به ترتیب در پانزدهم اسفند ماه سالجاری و در پایان مرداد ماه سال 1372 به کمیته موضوع قسمت «هـ» این تصویب‌نامه اعلا م خواهد نمود. 4 - ضریب تخفیف سال 1371 از زمان تصویب این آیین‌نامه و سال 1372 هر شش ماه یک بار مطابق فرمول زیر توسط وزارت صنایع سنگین محاسبه و پس از تصویب کمیته موضوع قسمت «هـ» این تصویب‌نامه، توسط وزارت صنایع سنگین اعلام می‌شود:



8 /0 ×Ri = (ei + li)

≤ 1 (ei + li)

7 /0 li ≤

5 /0ei ≤

Li × 70

= li


Ei × 30

= ei

Fi i× × 10


Ii × 5

Ri - ضریب تخفیف شش ماهه i
Ei - ارزش صادرات خودروی مربوط یا قطعات آن در طول شش ماهه های گذشته (برحسب i) براساس اسناد رسمی مبین قیمت فروش صادراتی.
li - ارزبری خودروی مربوط ضربدر تعداد تولید در شش ماهه های گذشته بر حسب i.
i - برای باقیمانده سال 1371 و شش ماهه های سال 1372 به ترتیب برابر 1 و 1 و 2 خواهد بود.
Li - درصد ارزش قطعات وارداتی که در شش ماهه یا شش ماهه های گذشته (برحسب i) قرارداد ساخت داخل آن به امضای رسیده باشد.
واردات این قطعات باید پس از مدت زمان لازم جهت به تولید انبوه داخلی رسیدن آن‌ها، که با تایید وزارت صنایع سنگین تعیین می‌شود، قطع گردد. در صورت عدم قطع واردات در زمان تعیین شده، ضمن اصلاح ضریب تخفیف مربوط، کلیه تخفیف‌های متعلق مربوط به مالیات آن قطعه باید توسط تولیدکننده داخلی به حساب خزانه واریز شود و در مورد حقوق گمرکی و سود بازرگانی مربوط وانت یک کابین و دو کابین می‌توانند مسقف باشند. وانت مسقف، وانتی است که محل بار آن دارای سقفی از فلز یا جسم سخت ثابت دیگری باشد. در سمت چپ فاقد درب تخلیه بوده و در طرفین اتاق بار پنجره و یا جاسازی برای آن نداشته باشد و قسمت بار از قسمت مربوط به اشخاص توسط دیواره ای ثابت جدا شده باشد.
ب – آیین‌نامه موضوع تبصره 12:
در اجرای تبصره 12 قانون «چگونگی محاسبه و دریافت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات انواع خودرو و ماشین آلات راهسازی» مشخصات تعیین کننده انواع خودروها و ماشین آلات راهسازی به شرح زیر تعریف می‌شود: 1 - خودروسواری:
خودروی است که برای حمل انسان ساخته شده و ظرفیت آن با راننده حداکثر شش نفر است.
ظرفیت خودروی سواری (استیشن) با راننده حداقل 7 و حداکثر 9 نفر است و مشمول ردیف 02 /87 الف تعرفه گمرکی می‌گردد. 2 - وانت یک کابین:
وسیله نقلیه موتوری که اتاق راننده و اتاق بار به صورت دو محفظه جداگانه باشد و برای حمل بار ساخته شده و مجموع وزن خودرو و ظرفیت حمل بار آن کمتر از 3500 کیلوگرم است و مشمول ردیف 02 /87 ج تعرفه گمرکی می‌گردد. 3 - وانت دو کابین:
وسیله نقلیه موتوری مختلط که اتاق راننده و و سرنشینان و اتاق بار بصورت دو محفظه جداگانه باشد و برای حمل بار و اشخاص به کار می‌رود و مشمول ردیف 02 /87 الف تعرفه گمرکی است.
در پرداخت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات، نرخ ارز شناور ملاک محاسبه است که بانک مرکزی برمبنای میانگین ماه قبل به وزارت امور اقتصادی و دارایی، گمرک و شرکت‌های مربوط اعلام می‌نماید. 4 - سواری کار:
سواری کار اتومبیلی است دو دیفرانسیل کمک دار با اتاق مجزا از شاسی یا اتومبیلی که ظرفیت آن با راننده بین 10 تا 15 نفر باشد، و مشمول ردیف 02 /87 ب تعرفه گمرکی است. 5 - مینی بوس:وسیله نقلیه موتوری مسافربری است که ظرفیت آن با راننده حداقل (16) نفر و حداکثر (26) نفر باشد و مشمول ردیف 02 /87 ب تعرفه گمرکی است,6 - اتوبوس:وسیله نقلیه موتوری مسافربری است که ظرفیت آن با راننده حداقل (27) نفر باشد و مشمول ردیف 02 /87 ب تعرفه گمرکی است.7 – کامیونت:
شامل دو نوع وسیله نقلیه موتوری باری به شرح زیر بوده و مشمول ردیف 02 /87 ج تعرفه گمرکی می‌گردد.
الف - ون: وسیله نقلیه موتوری باری است که مجموع وزن خودرو و ظرفیت بار آن از 5 /3 تا کمتر از 5 تن باشد.
ب - نوعی از لوری: وسیله نقلیه موتوری باری است که مجموع وزن خودرو و ظرفیت بار آن از 5 تا کمتر از 6 تن باشد. 8 - کامیون:
کامیون شامل دو نوع وسیله نقلیه موتوری باری به شرح زیر بوده و مشمول ردیف 02 /87 ج تعرفه گمرکی می‌گردد.
الف - نوعی از لوری: وسیله نقلیه موتوری باری است که مجموع وزن خودرو و ظرفیت بار آن از 6 تن به بالا و کمتر از 10 تن باشد.
ب - تراک: وسیله نقلیه موتوری باری است که مجموع وزن خودرو و ظرفیت بار آن از 10 تن به بالا و کمتر از 20 تن باشد. 9 - شاسی کامیون:
الف - کامیونی است بدون اتاق بار یا محل حمل بار با اتاق راننده مشمول ردیف 02 /87 ج تعرفه گمرکی.
ب - شاسی کامیون موتوردار بدون اتاق راننده و اتاق بار مشمول ردیف 04 /87 تعرفه گمرکی. 10 - تریلرکش:
وسیله نقلیه موتوری کشنده ای است که با قرار گرفتن تریلر بر روی آن قابلیت حمل بار یپدا می‌کند که مجموع وزن وسیله نقلیه با بار 20 تن و بیشتر باشد. 11 - موتور سیکلت:
الف - وسیله نقلیه موتوری است که دارای دو چرخ بوده و اساسا برای حمل انسان طراحی شده است.
ب - موتور اسکوتر دارای چرخ های کوچک که قسمت عقب و جلوی آن‌ها توسط یک سکوی افقی به هم متصل شده اند.
ج - موتورسیکلت‌های گازی که هم دارای موتور و هم دارای ادوات پایی برای راندن باشند و دوچرخه مجهز به موتور نیز موتورسیکلت تلقی می‌شوند.
د - وسایط نقلیه زمینی دارای سه چرخ که فاقد خصوصیات وسیله نقلیه موضوع تعرفه گمرکی شماره 02 /87 باشند، همچنین موتورسیکلت‌های دارای ساید کار برای حمل انسان و کالا موتورسیکلت تقلی می‌گردند. 12 - دوچرخه:
الف - وسیله نقلیه بدون موتور که توسط انسان و با پا رانده می‌شود و دارای چرخ و دنده هرزگرد است و مشمول ردیف 10 /87 تعرفه گمرکی است.
ب - وسیله نقلیه بدون موتور که توسط انسان و با دست رانده می‌شود و دارای چرخ می‌باشد و مشمول ردیف 11 /87 تعرفه گمرکی است. 13 – ماشین آلات راهسازی:
ماشین آلاتی که به منظور راهسازی و عملیات خاکی ساخته شده و شامل انواع بولدوزر، لودر، گریدر، غلطک و بیل مکانیکی، فینیشر، کانال کن، اسکریپر، بکهولودر و دامپ تراک و سایر ماشین آلات خاص در این رشته می‌باشند که مشمول ردیف 23 /84 تعرفه گمرکی است. 14 - خودروهای خاص و خدماتی:
الف - خودروی خاص: اتومبیلی است که برای مصارف خاص غیر از آنچه که به معنای اخص جهت حمل ونقل به کار می‌رود و برحسب نوع استفاده، وسایل و تجهیزات خاصی برای مقاصد مشخصی بر روی آن نصب شده باشد. شاسی این وسایط نقلیه می‌تواند از نوع وانت، کامیونت، کامیون، تریلرکش، اتوبوس یا مینی بوس باشد.
ب - اتومبیل های خدماتی عبارتند از آمبولانس، اتومبیل مخصوص برای حمل زندانیان، اتوبوس و مینی بوس تشریفات، اتومبیل حمل اسکناس و اتومبیل پلیس.
توضیح: در بندهای ا الی 14 موضوع آیین‌نامه تبصره 12 در مجموع وزن خودرو و ظرفیت بارگیری وزن سرنشین منظور نگردیده است. 15 - تجهیزات و وسایل اضافی نصب شده بر روی خودروهای خاص و خدماتی شامل سود بازرگانی، حقوق گمرکی مربوط به تعرفه‌های خود هستند. ج – آیین‌نامه اجرایی تبصره‌های (2)، (8) و (13): 1 - خودروهای وارداتی و ساخت داخل از نظر آلودگی محیط زیست باید استانداردهایی را که شورای عالی حفاظت محیط زیست تصویب نموده یا می‌نماید دارا باشند.
سازمان مسیول و نحوه کنترل استانداردها در مصوبات مربوط تعیین گردیده و یا می‌گردد. 2 - خودروهای وارداتی و ساخت داخل از نظر استانداردهای ایمنی و کیفیت باید استانداردهایی را که به پیشنهاد وزارت صناع سنگین به تصویبب هیات وزیران می‌رسد دارا باشند. سازمان مسیول و نحوه کنترل استانداردها در مصوبات مربوط تعیین خواهند شد. 3 - خودروهای بنزینی وارداتی که از ابتدای سال 72 وارد می‌شوند همچنین اتومبیل های ساخت داخل باید قابلیت مصرف بنزین بدون سرب را داشته باشند. 4 - در تهران و سایر شهرهای بزرگ که در آن‌ها گاز مخصوص اتومبیل توزیع می‌شود، خودروهای سواری وارداتی و ساخت داخل جهت تاکسی و کرایه در صورتی شماره‌گذاری می‌شوند که قابلیت مصرف گاز را هم داشته باشند. 5 - خودروها و ماشین آلات راهسازی وارداتی دست دوم باید شرایط زیر را دارا باشند:
- از تاریخ ساخت آن‌ها در مورد کامیون و ماشین آلات راهسازی بیش از 5 سال و در مورد سایر خودروها بیش از سه سال نگذشته باشد.
- دارای نمایندگی مجاز خدمات پس از فروش در داخل کشور باشند.
- استانداردها و ضوابط مربوط به خودروها و ماشین آلات راهسازی نو موضوع بندهای فوق‌الذکر را داشته باشند. 6 - در اجرای تبصره 2 قانون «چگونگی محاسبه و دریافت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات انواع خودرو و ماشین آلات راهسازی ساخت داخل و وارداتی و قطعات آن‌ها» معادل 1% از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و مالیات توسط گمرک و وزارت امور اقتصادی و دارایی حسب مورد اخذ و به حساب خزانه واریز می‌گردد. نحوه وصول مبالغ موضوع تبصره 2 قانون یاد شده عینا مطابق مفاد تبصره 5 همان قانون است. د – آیین‌نامه موضوع تبصره 16:
به منظور توسعه صنعت قطعه سازی در کشور، سازندگان داخلی قطعات انواع خودرو و ماشین آلات راهسازی، در هنگام ورود اجزای هر قطعه، می‌توانند در پرداخت سود بازرگانی و حقوق گمرکی مربوط از ضرایب تخفیف به شرح زیر برخوردار گردند: 1 - ضریب تخفیف مربوط براساس میزان ساخت داخل هر قطعه به شرح ذیل توسط وزارت صنایع سنگین محاسبه و پس از تصویب کمیته موضوع قسمت «هـ» این تصویب‌نامه توسط وزارت صنایع سنگین اعلام می‌شود:

0 / 90 < Y

Y = C + X

Y = درصد تخفیف برای قطعه مورد نظر.
X = میزان درصد ارزش اجزای تشکیل دهنده قطعه خودرو که در داخل ساخته شده است بر طبق لیست درصد ارزشی اجزای قطعه (IPI) که توسط وزارت صنایع سنگین تهیه می‌گردد.
C = درصد تخفیف مربوط به مونتاژ قطعه مذکور که بر حسب میزان تفکیک اجزای آن توسط وزارت صنایع سنگین تعیین و حداکثر برابر 30 % خواهد بود. 2 – وزارت صنایع سنگین در بهمن ماه هر سال ضریب تخفیف سال بعد مربوط به هر قطعه و سازنده داخلی را محاسبه می‌نماید.
میزان ضریب تخفیف و نام شرکت‌های مربوط و قطعات تولیدی آن‌ها تا 15 اسفند ماه برای سال 1372 توسط وزارت صنایع سنگین به گمرک ایران اعلام خواهد شد.
در مورد تولید قطعات جدید نام شرکت و ضریب تخفیف مربوط در زمان مناسب به گمرک ایران اعلام خواهد شد. 3 – ضریب تخفیف به سازندگانی تعلق می‌گیرد که در تولید قطعات خود استانداردهای لازم را رعایت نموده و قطعه تولیدی آن‌ها از کیفیت مناسب برخوردار باشد.
مرجع تشخیص کیفیت قطعه تولیدی، وزارت صنایع سنگین است که براساس ضوابطی که معین می‌نماید اقدام خواهد نمود. 4 – قطعاتی که توسط سایرین به کشور وارد می‌شوند قطعه یدکی تلقی می‌شود و مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی مربوط به ماخذ بخش ساخت داخل می‌باشد و شامل تخفیف‌های موضوع تبصره یک و تبصره 16 قانون یاد شده نمی شوند. 5 – کلیه قطعات یدکی خودروها و ماشین آلات راهسازی موضوع قانون خودروها و ماشین آلات مذکور نبوده و مصرف عمومی داشته باشد. مشمول مقررات و ماخذهای مندرج در جدول قانون مقررات صادات [صادرات] و واردات سال 67 و اصلاحات آن خواهد بود. هـ ـ ضرایب تخفیف مندرج در این آیین‌نامه ها که توسط وزارت صنایع سنگین محاسبه می‌شود همراه با مدارک لازم در کمیته‌ای متشکل از نمایندگان وزرای صنایع سنگین، امور اقتصادی و دارایی و بازرگانی مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از تصویب اکثریت اعضای کمیته، توسط وزارت صنایع سنگین برای اجرای به گمرک، وزارت امور اقتصادی و دارایی و شرکت‌های ذی‌ربط اعلام می‌شود. جلسات کمیته به دعوت نماینده وزیر صنایع سنگین تشکیل می‌شود و حداکثر ظرف یک هفته پس از دریافت مدارک لازم، کمیته نظر خود را اعلام خواهد نمود. معاون اول رییس جمهور – حسن حبیبی