راهنمای جامع رسیدگی به حساب جاری شرکاء برای مأموران مالیاتی

الف) اقدامات عمومی

1. فهرست شرکاء و سهامداران عمده:
   فهرست شرکاء، سهامداران عمده و مدیران باید بر اساس اظهارنامه مالیاتی و آخرین روزنامه رسمی مودی تهیه شود. همچنین، رویه‌های مالی واحد تجاری در خصوص استفاده از حساب جاری شرکاء بررسی شود. این بررسی باید شامل تهیه جدولی با مشخصات اشخاص، درصد سهام، و مبالغ بدهکار و بستانکار باشد تا نقش حساب جاری شرکاء در عملیات مالی مشخص شود.

2. بررسی گردش حساب شرکاء:
   در صورت اهمیت گردش حساب شرکاء، باید تأییدیه‌هایی از مدیران و سهامداران عمده اخذ شود. تراکنش‌های مشکوک یا غیرمعمول در پایان سال مالی باید بررسی شده و از طریق سامانه «حسابرسی تراکنش‌های بانکی غیرتجاری» پیگیری شود.

3. استفاده از حساب شرکاء برای عملیات شرکت:
   در شرایطی که مودی به دلیل مشکلاتی مانند تحریم‌ها یا مسدود بودن حساب‌های بانکی از حساب شرکاء استفاده می‌کند، باید گردش این حساب بررسی شود. در صورت ارتباط تراکنش‌های بانکی با عملیات شخص حقوقی، این موارد باید به سامانه اطلاعات تراکنش‌های بانکی (Btis) منعکس شود تا از مطالبه مالیات مضاعف جلوگیری شود.

ب) رسیدگی به گردش بدهکار حساب جاری شرکاء

4. وام یا قرض به شرکاء:
   اگر شرکت تسهیلاتی از اشخاص دیگر اخذ کرده و بخشی از آن را به شرکاء وام داده باشد، هزینه تسهیلات مطابق ماده (147) قانون مالیات‌های مستقیم به نسبت وام اعطایی غیرقابل قبول خواهد بود.

5. معاملات شرکاء با شرکت:
   خرید کالا یا خدمات توسط شرکاء باید مطابق بند (3-1) ماده (44) اصلاحیه آیین‌نامه اجرایی ماده (219) قانون مالیات‌های مستقیم بررسی شود. این شامل تأیید صحت اسناد و ارزش‌گذاری معاملات است.

6. انتقال مانده حساب جاری به حساب سرمایه:
   در صورت انتقال مانده حساب جاری شرکاء به حساب سرمایه، مدارک افزایش سرمایه باید با اسناد حسابداری تطبیق داده شود. در صورت مغایرت و نبود توافق‌نامه یا صورت‌جلسه، افزایش سرمایه ممکن است مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی موضوع ماده (119) قانون مالیات‌های مستقیم شود.

7. معاملات با اشخاص وابسته:
   اگر حساب جاری شرکاء به دلیل فروش کالا یا خدمات بدهکار شده باشد، باید صحت معاملات با اسناد مربوطه از جمله فاکتورها، رسید انبار، و اسناد پرداخت بررسی شود.

ج) رسیدگی به گردش بستانکار حساب جاری شرکاء

8. واریز وجه به حساب شرکت:
   در صورت بستانکار شدن حساب جاری شرکاء به طرفیت موجودی بانک، باید مشخصات واریزکننده با خریداران و اطلاعات سامانه مودیان تطبیق داده شود. عدم تطبیق ممکن است به‌عنوان درآمد کتمان‌شده تلقی شود و مطابق بند (4) ماده (44) اصلاحیه آیین‌نامه اجرایی ماده (219) اقدامات لازم انجام شود.

9. هزینه‌های تسویه نشده:
   هزینه‌هایی که از طریق حساب بانکی شرکاء یا معاملات تهاتری تسویه نشده باشند، طبق تبصره (3) ماده (147) قانون مالیات‌های مستقیم به‌عنوان هزینه غیر قابل قبول مالیاتی محسوب می‌شوند.

10. معاملات با حساب‌های پرداختنی:
    اگر حساب جاری شرکاء به طرفیت حساب‌های پرداختنی بستانکار شود، صحت معاملات با اسناد مربوطه از جمله فاکتورها، رسید انبار، و مدارک پرداخت بررسی شود.

11. مانده حساب شرکاء در زمان انحلال:
    در زمان انحلال شرکت، برای محاسبه مالیات آخرین دوره عملیات، مانده حساب شرکاء باید بررسی شود. اگر این بدهی قبلاً حسابرسی شده باشد، نیازی به بررسی مجدد نیست.

د) سایر موارد

12. زیان تسعیر ارز در حساب شرکاء خارجی:
    در صورت زیان ناشی از تسعیر ارز در حساب شرکاء خارجی، این زیان باید با توجه به ارزش واقعی کالای صادراتی و جریان نقدی مرتبط، و مطابق بند (24) ماده (148) قانون مالیات‌های مستقیم بررسی شود.

13. حساب اعتبارات و تنخواه:
    حساب‌های اعتبارات و سفارشات که با حساب جاری شرکاء مرتبط هستند، باید با دقت بررسی و کنترل شوند.

14. جریان‌های نقدی متقابل بین شرکاء:
    در مواردی که حساب جاری شرکاء به طرفیت یکدیگر بدهکار و بستانکار شده باشد، جریان‌های نقدی مرتبط با حساب‌های بانکی باید ردیابی شود.

15. کاهش زیان انباشته:
    کاهش زیان انباشته از طریق کاهش مطالبات شرکاء یا آورده نقدی و غیرنقدی آنان، طبق دادنامه شماره 348 مورخ 1396/04/20 و دادنامه شماره 10132 مورخ 1401/01/23، مشمول مالیات نمی‌شود.