نحوه رسیدگی به اعتراضات اشخاص نسبت به اطلاعات و اطلاعیه‌های...

نحوه رسیدگی به اعتراضات اشخاص نسبت به اطلاعات و اطلاعیه‌های خرید و فروش و بارنامه در فرآیند حسابرسی و دادرسی مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده
مصوب 1403,06,07
با اصلاحات و الحاقات بعدی

در خصوص نحوه برخورد و اقدام پیرامون اطلاعیه‌های واصله از سامانه‌های مالیاتی موضوع این بخشنامه موارد ذیل را مقرر می‌دارد:

1 - تعاریف
در این بخشنامه، واژه ها و اصطلاحات در معانی زیر به کار رفته است:

1 – 1 - سامانه‌های مالیاتی:
الف) آن بخش از سامانه صورت معاملات فصلی موضوع ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی 1380 و ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی 1394 که اطلاعات و اطلاعیه‌های آن مستقیما از سوی فعالین اقتصادی بخش خصوصی درج و ثبت می‌شود.
ب) آن بخش از سامانه‌های صورت معاملات فصلی موضوع ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی 1380 و ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی 1394 که اطلاعات و اطلاعیه‌های آن مستقیما توسط اشخاص غیردولتی یا غیرعمومی (عمومی نظیر شهرداری) یا اشخاصی که عهده دار ماموریت عمومی موضوع بند ب ماده 1 قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب سال 1390 نیستند، صادر می‌شود.
ج) هرگونه سامانه‌ای که به هر نحو محتوی اطلاعات و اطلاعیه‌های مرتبط با بارنامه ها باشد.

1 - 2 - طرف اول: ثبت کننده اطلاعات در سامانه‌های مالیاتی از قبیل ثبت کننده معامله در سامانه صورت معاملات فصلی یا فرستنده کالا مانند فرستنده بار در بارنامه‌های مندرج در سامانه‌های مالیاتی. کلیه اشخاص ثالثی که اطلاعات و اطلاعیه‌های معاملات و فعالیت‌های مودیان و فعالین اقتصادی را در سامانه‌های موضوع این بند ثبت می‌نمایند نیز در حکم طرف اول محسوب می‌گردند.

1 – 3 - طرف دوم: شخصی که طرف اول، اطلاعات و اطلاعیه‌های مرتبط با وی را برای سامانه‌های مالیاتی ارسال کرده و اطلاعات وی در آن به ثبت رسیده است.

1 – 4 - اسناد مثبته: در این بخشنامه اسناد مثبته، اسنادی است که متضمن تایید وقوع معامله ازجانب طرف دوم باشد، از قبیل صورت حساب الکترونیکی صادره وفق مفاد قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، سند پرداخت مالی به حساب طرف معامله، قرارداد فی مابین طرف اول و دوم، رسید بار تایید شده توسط طرف دوم. اطلاعات و اطلاعیه‌های درج شده در سامانه‌های مالیاتی موضوع این بخشنامه که توسط طرف اول ابراز گردیده و مورد تایید طرف دوم قرار نگرفته است؛ اسناد مثبته لحاظ نمی گردد و این اطلاعات و اطلاعیه ها قرینه‌ای تایید نشده بر انجام معامله یا فعالیت اقتصادی است که می‌بایست در فرآیند رسیدگی به اعتراض، بر اساس مصادیق اسناد مثبته مورد تایید قرار گیرد.
در مواردی که مثبته بودن اسنادی به غیر از مصادیق فوق‌الذکر مورد تایید طرف دوم قرار نگیرد، مثبته بودن آن می‌بایست از سازمان متبوع مورد استعلام قرارگیرد. مامورین مالیاتی می‌توانند پیش از شروع فرایند رسیدگی و مستقل از تایید یا عدم تایید طرف دوم، نسبت به مثبته بودن اسناد از مرجع فوق استعلام نمایند.

2 - معاونت فناوری‌های مالیاتی مکلف است در مدت زمان 6 ماه تمهیدی فراهم نماید تا حداکثر ظرف مدت یک ماه از دریافت اطلاعات و اطلاعیه ها از طرف اول (اصلی یا اصلاحی حسب مورد)، اقلام مذکور در کارپوشه مالیاتی طرف دوم به نشانی my.tax.gov.ir منعکس گردیده و امکان ثبت واکنش به صحت و سقم اطلاعات و اطلاعیه ها برای طرف دوم فراهم گردد. ارسال اطلاعات و اطلاعیه‌های مذکور به کارپوشه می‌بایست به صورت ماهانه از طریق پیامک نیز به وی اطلاع رسانی شود.

تبصره - درصورت عدم تایید طرف دوم نسبت به صحت اطلاعیه ها و اطلاعات، معاونت فناوری‌های مالیاتی می‌بایست با ارسال پیامکی مسیولیت و عواقب قانونی مربوطه (ارایه گزارش خلاف واقع به سازمان (موضوع ماده (24) قانون مقابله با فساد و ارتقای سلامت نظام اداری، ارتکاب جرم جعل رایانه‌ای موضوع ماده (734) قانون مجازات اسلامی و تعلق جریمه موضوع ماده (169) قانون مالیات‌های مستقیم) را به طرف اول و طرف دوم ابلاغ نمایند.

3 - چنانچه پرونده در مرحله رسیدگی و صدور برگ تشخیص یا مرحله بررسی موضوع ماده 238 قانون مالیات‌های مستقیم باشد:

3 – 1 - در صورتی که پرونده در مرحله رسیدگی و صدور برگ تشخیص باشد و طرف دوم ادعای عدم انتساب اطلاعات یا اطلاعیه ها به خود را مطابق مفاد بند 2 این بخشنامه یا سایر طرق قانونی ثبت کرده باشد، چنانچه هیچ گونه اسناد مثبته‌ای بدست نیاید، اداره امور مالیاتی طرف دوم امکان قانونی اعمال اطلاعات و اطلاعیه‌های یاد شده را در رسیدگی به پرونده طرف دوم، نخواهد داشت. مصداق اسناد مثبته (مطابق مفاد بند (4 - 1) این بخشنامه) که در رسیدگی و تشخیص استفاده شده است؛ می‌بایست درکاربرگ حسابرسی مالیاتی ذکر گردد.

4 - در صورتی که پرونده در مرحله بررسی در اجرای ماده 238 قانون مالیات‌های مستقیم باشد و اعتراض مودی در خصوص اشتباه بودن اطلاعات منتسب به وی صورت پذیرد، مسیول یا مسیولان مربوط موظفند بررسی مقتضی یا استعلامات لازم را به عمل آورده و در صورتی که اسناد مثبته‌ای مبنی بر رد اعتراض طرف دوم بدست نیاید، اقدام به رفع تعرض از برگ تشخیص مالیات نمایند. در صورتی که اسناد مثبته‌ای صرفا برای بخشی ازاطلاعات یا اطلاعیه ها بدست آید، ماموران مالیاتی صرفا مجاز به صدور برگ تشخیص برای همان بخش خواهند بود.

5 - چنانچه پرونده در مرحله دادرسی مالیاتی باشد:
در شرایط اعتراض طرف دوم به انتساب اطلاعات یا اطلاعیه به وی، در صورت ارجاع پرونده مالیاتی به هیات‌های حل اختلاف مالیاتی، هیات مزبور درصورت عدم ارایه اسناد مثبته از جانب اداره امور مالیاتی، با استناد به اظهارات طرف دوم مبنی بر عدم انتساب اطلاعات یا اطلاعیه به وی، اقدام به صدور رای مبنی بر رفع تعرض از طرف دوم و در صورت شمول مرور زمان وفق تبصره ماده 157 ق.م.م صدور رای مبنی بر مطالبه مالیات از مودی واقعی می‌نماید.

تبصره - در مواردی که به منظور احراز واقعیت و تکمیل مستندات از ادارات امور مالیاتی، استعلام به عمل می‌آید؛ ادارات مذکور مکلفند نسبت به ارسال پاسخ جامع و کامل اقدام نمایند. ارایه پاسخ مبهم و غیرصریح در حکم عدم وجود اسناد مثبته خواهد بود. عدم ارایه اسناد مثبته در پاسخ نیز در حکم پاسخ مبهم و غیر صریح است.

6 - چنانچه علی رغم عدم احراز استناد اطلاعات یا اطلاعیه ها به طرف دوم، مطابق مقررات این بخشنامه اقدام نشود و برگ تشخیص یا رای هیات حل اختلاف مالیاتی قطعی شده و غیرقابل اعتراض در مراجع حل اختلاف مالیاتی درون سازمانی باشد، طرف دوم می‌تواند شکایت خود را در این خصوص به دادستانی انتظامی مالیاتی اعلام نماید. در این صورت، مرجع مذکور موظف است؛ موضوع را مطابق مفاد این بخشنامه بررسی کرده و در صورت تایید شکایت طرف دوم، موضوع را جهت اجرای تبصره (2) ماده 30 آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم به اداره امور مالیاتی طرف دوم ارجاع نماید.دادستان انتظامی مالیاتی موظف است متخلف یا متخلفین را مورد پیگرد قرار دهد.

تبصره - درصورت عدم اجرای صحیح مفاد این بند، طرف دوم می‌تواند مراتب را به دبیر ویژه حقوق شهروندی کمیته سلامت اداری و صیانت ازحقوق مردم سازمان (دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی) گزارش نماید.

7 - کلیه ماموران مالیاتی موظفند حسب بررسی‌های بعمل آمده وفق این بخشنامه در مواردی که موضوع از مصادیق ماده 274 قانون مالیات‌های مستقیم باشد حسب شیوه نامه اجرایی مواد 274 الی 277 قانون مزبور اقدام کنند. همچنین اداره امور مالیاتی طرف اول موظف است در کلیه مواردی که اطلاعات و اطلاعیه‌های موجود در سامانه‌های مالیاتی مورد تایید طرف دوم نباشد، جریمه‌های موضوع ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم مبنی بر ثبت معاملات غیرواقعی را از ارسال کننده اطلاعات ، در صورت احراز غیرواقعی بودن ، مطالبه نماید و به دلیل عدم احراز شرایط مقرر در ماده 191 قانون مذکور، از بخشودگی جرایم مالیاتی خودداری نمایند.

تبصره - اداره امور مالیاتی طرف دوم موظف است در مواردی که عدم تایید طرف دوم نسبت به اطلاعات و اطلاعیه‌های سامانه‌های مالیاتی، مطابق بند2 این بخشنامه در سامانه‌های مذکور ثبت نشده است، مراتب این عدم تایید را به اداره امور مالیاتی طرف اول اطلاع دهد و اداره امور مالیاتی طرف اول نیز مطابق مفاد این بند اقدام به اخذ جرایم خواهد نمود.

8 - مفاد این بخشنامه درخصوص کلیه اطلاعات یا اطلاعیه‌های مندرج در سامانه‌های مالیاتی، ناظر بر پیش از تاریخ ابلاغ آن که مالیات متعلقه پرداخت نشده باشد نیز، مجری است.

9 - با صدور این بخشنامه مفاد کلیه دستورالعمل ها و بخشنامه‌های پیشین مغایر از جمله تمامی مفاد دو دستورالعمل شماره 200/96/517 مورخ 1396/07/22 و دستور العمل شماره 200/95/501 مورخ 1395/01/22 لغو می‌گردد.

سید محمد هادی سبحانیان
رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور