مورخ: 1400/11/30
شماره: 1327
آرا هیات تخصصی دیوان عدالت
رای شماره 1327 مورخ 1400/11/30 هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری(مـوضـوع شکایت و خـواستـه: 1. ابطال بخشنامه شماره 1922/95/2 ستاد مرکزی بانک سپه 2. ابطال کلیه عملیات بانک سپه از تاریخ 1395/11/21 تاریخ ابلاغ دستورالعمل اجرایی تبصره 35 تا زمان حاضر 3. رهاسازی وثیقه و تضامین.)

شماره پــرونـــده: هـ ع/ 9900618 شماره دادنامه: 140009970906011327 تاریخ: 1400/11/30

* شـاکی: آقای رهام صالحیان باغخواص

* طرف شکایت: بانک سپه مدیریت شعب استان مازندران

* مـوضـوع شکایت و خـواستـه: 1. ابطال بخشنامه شماره 1922/95/2 ستاد مرکزی بانک سپه 2. ابطال کلیه عملیات بانک سپه از تاریخ 1395/11/21 تاریخ ابلاغ دستورالعمل اجرایی تبصره 35 تا زمان حاضر 3. رهاسازی وثیقه و تضامین.

*شاکی دادخواستی به طرفیت بانک سپه مدیریت شعب استان مازندران به خواسته 1. ابطال تمام بخشنامه شماره 1922/95/2 ستاد مرکزی بانک سپه 2. ابطال کلیه عملیات بانک سپه از تاریخ 1395/11/21 تاریخ ابلاغ دستورالعمل اجرایی تبصره 35 تا زمان حاضر 3. رهاسازی وثیقه و تضامین، تقدیم کرده که به هیات تخصصی مالیاتی، بانکی ارجاع شده است. متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:

شاکی پس از اخطار رفع نقص در خصوص مشخص نمودن قسمت مورد شکایت از مصوبه معترض عنه همچنان بر مغایرت کلی مصوبه با قانون تاکید نموده و به طور مشخص قسمت مورد اعتراض خود را تعیین نکرده است.

دستورالعمل اجرایی ماده 2 آیین‌نامه اجرایی تبصره 35 قانون اصلاح بودجه سال 1395 کل کشور

با استناد به نامه شماره 372438/95 مورخ 1395/11/21 و نامه شماره 400633/95 مورخ 1395/12/11 مدیریت کل اعتبارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دستورالعمل اجرایی تبصره 35 قانون اصلاح بودجه سال 1395 کل کشور در خصوص بخشودگی سود متعلق به تسهیلات تا یک میلیارد ریال به شرح ذیل ابلاغ می‌گردد.

ماده 1 عناوین دستورالعمل :

1-1)مشمولین : اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای تسهیلات یک میلیارد ریالی و کمتر از آن (طبق اولویت بندی‌های تعیین شده مندرج در این دستورالعمل) می‌باشد .

1-2)تسهیلات : اصل تسهیلات پرداختی (فارغ از مانده بدهی)نباید از یک میلیارد ریال بیشتر باشد و مشمولین نیز صرفا می‌توانند از بخشودگی سود و وجه التزام یک فقره تسهیلات ( بارعایت اولویت‌های تعیین شده ) بهره مند گردند. بر این اساس برای آن دسته از مشتریانی که دارای بیش از یک فقره قرارداد منعقده کمتر از یک میلیارد ریال بوده اند قراردادی که بیشترین مانده " مطالبات غیر جاری " را داشته بطور پیش فرض (در منوی تبصره 35 ) جهت تسویه درج شده است .

1-3)سود تسهیلات : مانده سود پرداخت نشده ناشی از اعطای تسهیلات (اعم از قبل و بعد از سررسید) که به هنگام تسویه بطور سیستمی از حساب واسط تامین خواهد شد .

1-4)سود دوران معطلی (سود بعد از سررسید): مابه‌التفاوت نرخ وجه التزام با نرخ جریمه تاخیر می‌باشد.

1-5)جریمه تاخیر : مابه‌التفاوت نرخ سود تسهیلات تا نرخ وجه التزام (حداکثر6%) که می‌بایست به هنگام تسویه حساب در سرفصل زیر خط ثبت و نگهداری شود .

ماده 2 : شرایط استفاده از ظرفیت تبصره 35 قانون اصلاح بودجه سال 1395 کل کشور

بدهکارانی که اصل بدهی خود و هزینه‌های اقدامات قانونی انجام شده را در مهلت مقرر به صورت نقدی تسویه نمایند از بخشودگی سود قبل و بعد از سررسید (وفق تبصره 35 قانون یادشده ) و جرایم متعلقه(وفق ضوابط اجرای ارکان وصول مطالبات مناطق و شعب ، مندرج در (بند86)برنامه جامع عملیاتی)بهره مند خواهند شد در این راستا رعایت مواد ذیل الزامی است .

1-2) اخذ اقرارنامه: بر اساس تبصره ماده (3) دستورالعمل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران الزامی است از مدیونین اقرار نامه‌ای (به شرح پیوست) مبنی بر عدم استفاده از بخشودگی سود و وجه التزام بیش از یک قرارداد (در بانک متبوع و سایر بانک ها) اخذ گردد.

2-2) دریافتی‌های گذشته و تسهیلات اعطایی از محل و صندوق توسعه ملی:

آن بخش از مانده مطالبات بانک که قبل از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل از مشتریان دریافت شده و همچنین تسهیلات اعطایی از محل و صندوق توسعه ملی، مشمول مفاد این دستورالعمل نمی شوند.

3-2) قرارداد قرض‌الحسنه: از 12 درصد نرخ جریمه متعلقه در عقد قرض‌الحسنه، 6 درصد آن مورد بخشودگی قرار گرفته و 6 درصد باقی مانده از محل اعتبارات تبصره مذکور محسوب و قابل تسویه می‌باشد.

4-2) صرفا وصولی‌های نقدی ملاک عمل بوده و اعمال هر روش به غیر از آن ممنوع و تخلف محسوب می‌شود.

5-2) سهم بخشودگی مناطق:

سهمیه هر منطقه بابت استفاده از ظرفیت بخشودگی سود تبصره یاد شده، بر اساس مطالبات غیرجاری و تمدیدی و امهال شده تسهیلات (کمتر از یک میلیارد ریال) مطابق با اطلاعات مندرج در سیستم اعتباری برآورد و به شرح جدول پیوست تعیین گردیده است.

ماده (3) وظایف:

الف) مدیریت‌های شعب مناطق:

1) کنترل سهمیه بودجه، بر اساس مانده حساب بدهکاران موقت (کد حساب 319138001) تراز کل منطقه در پایان هر روز توسط مدیریت شعب منطقه صورت می‌پذیرد و چنانچه مبلغ قابل استفاده از بخشودگی به سقف 90 % سهمیه تعیین شده بالغ گردد، بایستی به شعب تحت پوشش اطلاع رسانی لازم مبنی بر توقف فرآیند تسویه قراردادها از ابتدای روز کار بعد اعلام گردد بدیهی است در صورتیکه مبالغ استفاده شده از بخشودگی بیشتر از سقف تعیین شده باشد مسیولیت آن متوجه مسیولین محترم مناطق خواهد بود و تعیین تکالیف 10 % باقی مانده بصورت کنترل شده توسط مدیریت شعب مناطق و درخواست شعب مربوطه امکان پذیر خواهد بود.

بر این اساس مدیریت محترم مناطق می‌توانند، لیست قراردادهای را که با رعایت اولویت‌های اعلامی مشمول بخشودگی بوده لیکن در منوی تعبیه شده تبصره 35 قابل مشاهده نیست و یا مشتری درخواست جایگزینی و تسویه قرارداد دیگری را داشته باشد (طبق فرمت جدول پیوست) به اداره کل پیگیری وصول مطالبات اعلام نمایند تا پس از بررسی در صورت امکان در فایل بعدی به قراردادهای مشمول تسویه اضافه شود.

2) چنانچه منطقه‌ای درخواست غیر فعال نمودن منوی تبصره فوق‌الذکر را داشته باشند، می‌توانند هماهنگی‌های لازم را با اداره کل توسعه فناوری اطلاعات انجام داده تا اداره یاد شده اقدامات لازم جهت توقف برنامه فوق را معمول نماید.

ب) شعب:

1) قراردادهای که فاقد کد ملی مشتری بوده یا با الگوریتم اداره ثبت احوال همخوانی نداشته باشد، شعب لازم است هنگام ورود به منوی مربوطه نسبت به تصحیح کد ملی مشتری اقدام نمایند.

2) شعب ملزم به رعایت اولویت‌های تعیین شده مطابق با سقف تسهیلات اعطایی و موعد های زمانی مندرج در جدول اولویت‌های این دستورالعمل هستند.

3) در صورت برون سپاری و یا انجام اقدامات، وصول کلیه هزینه‌های مربوطه الزامی بوده و می‌بایست قبل از عملیات تسویه قرارداد و خارج از منوی تبصره (35) محاسبه و از مشتری نقدا دریافت گردد.

4) شعب لازم است کد حساب بدهکاران موقت (31938001) را با کد عملیاتی (04) در سیستم شعبه تعریف نموده تا نرم افزار تهیه شده قادر به ثبت مبالغ سود تسهیلات در بیان مذکور باشد.

ماده 4) اولویت‌ها:

با توجه به منابع محدود، اولویت‌های تعیین شده به شرح ذیل می‌باشد.

در ضمن بر اساس مفاد نامه شماره 403367/95 مورخ 1395/12/15 مدیریت کل محترم اعتبارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر قراردادهای اولویت‌های 1 تا 3 در منوی مربوطه قابل مشاهده می‌باشد.

شماره اولویت

عنوان اولویت

تا سقف مبلغ به میلیون ریال

مهلت برخورداری از مزایای دستورالعمل

1

مانده مطالبات (اعم از جاری و غیر جاری) تسهیلات اعطایی یارانه‌ای مورد حمایت دولت برای حوادث غیر مترقبه و مسکن روستایی (سال مختلف) و همچنین ماده مطالبات منتقل شده به حساب دولت با موضوع های یاد شده

100

از زمان ابلاغ تا 15فرودین سال 1396

2

مانده مطالبات امهال شده کشاورزان آسیب دیدگان ناشی از حوادث غیرمترقبه بندهای (د) تبصره 11 قانون بودجه سال‌های 1393 و 1394 و بند (و) تبصره 13 قانون بودجه سال 1395 اولیت داشته و ذینفعان مشمول می‌توانند نسبت به تسویه بدهی خود و بخشودگی سود و جرایم متعلقه بهره مند شوند.

100

از زمان ابلاغ تا 15فرودین سال 1396

3

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

100

از زمان ابلاغ تا 15فرودین سال 1396

4

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

200

متعاقبا اعلام خواهد شد

5

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

300

متعاقبا اعلام خواهد شد

6

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

400

متعاقبا اعلام خواهد شد

7

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

500

متعاقبا اعلام خواهد شد

8

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

600

متعاقبا اعلام خواهد شد

9

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

700

متعاقبا اعلام خواهد شد

10

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

800

متعاقبا اعلام خواهد شد

11

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

900

متعاقبا اعلام خواهد شد

12

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1394 (با اولویت مناطق روستایی و محروم)

1000

متعاقبا اعلام خواهد شد

13

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

100

متعاقبا اعلام خواهد شد

14

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

200

متعاقبا اعلام خواهد شد

15

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

300

متعاقبا اعلام خواهد شد

16

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

400

متعاقبا اعلام خواهد شد

17

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

500

متعاقبا اعلام خواهد شد

18

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

600

متعاقبا اعلام خواهد شد

19

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

700

متعاقبا اعلام خواهد شد

20

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

800

متعاقبا اعلام خواهد شد

21

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

900

متعاقبا اعلام خواهد شد

22

مانده مطالبات غیرجاری تا پایان سال 1395

1000

متعاقبا اعلام خواهد شد

ضمنا با عنایت به اهمیت وصول مطالبات معوق، ضمن اشاره به اطلاعیه 433/95/3 مورخ 1395/11/12 و تصویب‌نامه شماره 9501057/4 مورخ 1395/09/30 هیات مدیره محترم بانک به آگاهی می‌رساند، در صورت وصول نقدی انواع تعهدات غیرجاری مشتریان با طرح تخصیص پاداش مشارکت در وصول مطالبات غیرجاری کارکنان به شرح اطلاعیه یاد شده موافقت شده است.

ماده (5) نحوه تسویه قراردادهای مشمول در سیستم:

به منظور استخراج آمار و اطلاعات مورد نیاز و عملیات بازپرداخت قراردادها، منوی "تسویه قرارداد از محل تبصره 35 قانون بودجه" تهیه و در سیستم اعتباری شعب نصب شده که مراحل اجرای آن و نحوه تسویه مطالبات مشمول به شرح ذیل ارایه می‌شود:

5-1) قراردادهای مشمول این دستورالعمل بر اساس مانده مطالبات غیرجاری شعب و همچنین قراردادهای جاری تمدیدی و یا امهال شده مطابق اطلاعات سیستم اعتباری بانک در مقطع 1395/10/30 توسط اداره کل آمار و ارزیابی عملکرد تهیه و در منوی مذکور تعبیه شده است.

5-2) کاربران شعب از منوی 1-16-17 با پانچ شماره قرارداد می‌توانند وضعیت قراردادهای مشمول را به تفکیک نوع بدهی مشتری مشاهده و اقدامات لازم مبنی بر تایید مبالغ قابل رویت و یا اصلاح صورت حساب به تفکیک اصل و سود اولیه به همراه محاسبه و بروز رسانی وجه التزام متعلقه را جهت تایید مجدد اجزا بدهی انجام دهند.

5-3) پس از اطمینان از وجود قرارداد در منوی یاد شده و انجام اصلاحات مورد نیاز در صورتحساب، شعب ملزم می‌باشند جهت تسویه قرارداد مبلغ اصل مطالبات قابل تسویه را به حساب کارت اقساط مشتری و یا حساب متمرکز مشتری واریز نمایند، چنانچه مشتری فاقد حساب متمرکز در بانک سپه باشد لازم است مبلغ پرداختی به حساب جاری طلایی شعبه واریز گردد تا فرآیند تسویه همزان با ورود شماره حساب توسط برنامه نرم افزاری مربوطه انجام پذیرد.

5-4) با توجه به اینکه مانده وجه التزام تعهدی قراردادها عمدتا به مدت 6 ماه در حساب‌های بالای خط شناسایی شده و یا با رعایت مفاد اطلاعیه شماره 449/92/3 مورخ 1392/12/25 در خصوص "ثبت انتظامی وجه التزام مطالبات غیر جاری" به مدت بیش از 6 ماه در حساب‌های زیر خط ثبت شده است، لازم است شعب برای قراردادهای مشمول تسویه، ابتدا نسبت به محاسبه کل وجه التزام متعلقه قرارداد اقدام نموده و سپس بعد از کسر مانده تعهدی نسبت به ثبت ما به التفاوت آن به تفکیک سود دوران معطلی در حساب وجه التزام دریافتی و ثبت 6 % جریمه تاخیر در حساب‌های زیرخط به شرح اسناد ذیل اقدام نمایند.

5-4-1) شناسایی سود دوران معطلی و ثبت آن در صورتحساب:

بد: وجه التزام دریافتی (معادل کل سود دوران معطلی قرارداد مربوطه پس از کسر مانده وجه التزام دریافتی تعهدی)

بس: وجه التزام دریافتی

نکته: پس از صدور سند فوق مانده وجه التزام دریافتی می‌بایست معادل کل سود دوران معطلی قابل تسویه باشد.

5-4-2) شناسایی جریمه تاخیر (معادل 6 %) قابل شناسایی برای قرارداد و ثبت آن در حساب‌های انتظامی:

بد: حساب‌های انتظامی (معادل کل جریمه تاخیر حداکثر 6 %) پس از کسر مانده شناسایی شده در حساب‌های انتظامی)

بس: طرف حساب‌های انتظامی

5-5) مجموع مبالغ مشمول بخشودگی اعم از سود قرارداد و سود دوران معطلی از بیلان بدهکاران موقت (کد حساب 319138001) تامین گردیده وتسویه مانده های متناظر آن در قرارداد انجام می‌شود.

5-6) مطابق با بخشنامه تسویه قبل از سررسید، مانده سود سال‌های آینده اقساط سررسید نشده تماما به طرفیت حساب متناظر تسویه گردیده و همزمان مبلغ سود اولین قسط سررسید نشده بعلاوه 10 % سود اقساط آتی از محل حساب بدهکاران موقت تامین و به طرفیت سود معاملات عقود اسلامی منظور خواهد شد. که نتیجه این عملیات نیز در آرتیکل تسویه مطالبات منعکس می‌شود.

5-7) ثبت جریمه تاخیر (6 %) در حساب‌های زیر خط (بیلان های 599 و 699 ) بابت ارایه آمار واقعی به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بوده و مانده این حساب به هنگام برداشت مبلغ اصل تسهیلات از حساب مشتری در آرتیکل تسویه مطالبات معکوس و صفر خواهد شد.

5-8) اطلاعات قراردادهایی که از طریق نرم افزار مربوطه تسویه می‌شوند، در شعبه ثبت شده و به صورت روزانه به اداره کل آمار و ارزیابی عملکرد ارسال می‌گردد.

5-9) پس از پایان تسویه قرارداد و با توجه به ثبت اسناد حسابداری در آرتیکل ثابت19، شعب می‌توانند از طریق منوی 21-21 رسید تسویه قرارداد را چاپ و به مشتری ارایه نمایند.

ماده 6) نکات با اهمیت:

شعبه به هنگام تسویه قراردادها می‌بایست برای طبقات مختلف مطالبات غیرجاری به شرح ذیل کنترل‌های لازم را انجام دهند. در ضمن دقت نمایند موارد ذیل صرفا برای اصلاح قراردادهای تسویه شده این دستورالعمل موضوعیت دارد و تعدیلات مربوطه به اطلاعیه شماره 294/95/3 مورخ 1395/08/10 در رابطه با سایر قراردادها می‌بایست همچنان طبق اطلاعیه مذکور با نظارت مدیریت‌های شعب مناطق (و در صورت لزوم با هماهنگی ادارت متولی) انجام پذیرد.

6-1) قرار دادهای سر رسیده گذشته و معوق عادی:

در این دسته از قراردادها نیز لازم است شعب مبلغ وجه التزام متعلقه قابل رویت در منوی تبصره 35 را با اطلاعات صورتحساب مشتری مقایسه و در صورت اطمینان از صحت محاسبه صرفا نسبت به تکیک سود دوران معطلی و جریمه متعلقه و ثبت آن در حساب ها اقدام نمایند و در صوری که مبالغ مندرج در صورتحساب کمتر باشد می‌بایست مابه‌التفاوت مربوطه نیز در حساب ها منعکس و سپس عملیات تسویه صورت پذیرد.

6-2) قراردادهای دین حال شده موج.د در طبقه مشکوک‌الوصول:

در این دسته از قراردادها منوی تبصره 35 سود دوران معطلی و جریمه تاخیر 6 % را بر مبنای فایل اقساط محاسبهمی نماید. لیکن شعب می‌بایست مبلغ وجه التزام رابه صورت دین حال شده محاسبه نموده و سپس نسبت به ثبت مابه‌التفاوت آن (پس از کسر مانده تعهدی ) به تفکیک در حساب‌های مربوطه اقدام نمایند در این حالت مبالغ صورت حساب با مبالغ قابل رویت در منوی تبصره یاده شده تطبیق خواهد نمود و عملیات تسویه قابل انجام است.

6-3) قراردادهای تقسیط مجدد ( به استثا قراردادهای منعقده با متمم:

الف) در طبقه جاری بوده و مشتری در حال پرداخت اقساط می‌باشد:

در این دسته از قراردادها، ابتدا با رعایت مفاد اطلاعیه شماره 294/95/3 مورخ 1395/08/10 در رابطه با "

نحوه محاسبه مانده بدهی مشتری و اخذ وجه التزام قراردادهای غیر جاری تعیین تکلیف شده" نسبت به اصلاح حساب‌های مربوطه برای مبالغ تسویه نشده اقدام و سپس عملیات تسویه انجام پذیرد.

ب) قساطی پرداخت نشده لیکن مطالبات همچنان در طبقه جاری متوقف است :

با توجه به مفاد سیاست ها و ضوابط اعتباری بانک، چنانچه مشتری پس از تقسط بدهی در باز پرداخت به موقع تعهدات حداکثر سه ماه از سر رسید اولین قسط پرداخت نشده امتناع نموده شعب می‌بایست نسبت به برگشت بدهی به حالت قبل از تقسیط اقدام نمایند، در این حالت ضمن برگشت مطالبات به حالت قبل از تقسیط ( دین حال) و سپس با رعایت مفاد اطلاعیه اخیر الذکر نسبت به اصلاح حساب‌های مربوطه اقدام و متعاقبا عملیات تسویه انجام گیرد.

نکته: چنانچه شعب جهت انجام تقسیط مجدد قراردادها بند (الف) اخیر الذکر ثبت سود دوران معطلی قرارداد را در سر فصل اصل تسهیلات به طرفیت سود سال‌های آینده نگهداری نموده باشند، به هنگام اصلاح مبالغ تسویه نشده، مانده سود دوران معطلی را مطابق ثبت بند ( 1-4-5 ) به حساب در آمد منظور نموده و معادل آن در حساب سود دوران معطلی رابه هنگام تقسیط مجدد در سر فصل تسهیلات به طرفیت حساب درآمد ( کد 472 ) منظور نموده باشند به هنگام برگشت قرارداد به حالت اولیه نیازی به منفی نمودن کد ( 472 ) نبوده و بایستی ضمن تفکیک سهم سود دوران معطلی از سر فصل تسهیلات، مابه‌التفاوت سود مذکور( محاسبه شده به حالت دین حال ) مطابق ثبت بند ( 1-4-5 ) به حساب در آمد منظور شود .

6-4) قراردادهای امهال شده :

در این دسته از قراردادها نیز اصلاحات و تعدیلات لازم می‌بایست بر اساس تصویب‌نامه ها و قوانین بودجه مربوطه با در نظر داشتن مفاد بخشنامه‌ها و دستور العمل های داخلی انجام گرفته و پس از آن عملیات تسویه قرارداد انجام پذیرد.

مدیریت امور حقوقی ووصول مطالبات – اداره کل پیگیری وصول مطالبات

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

در بند 4 تبصره 35 قانون اصلاح قانون بودجه سال 1395 کل کشور مصوب 1395 بخشودگی سود تسهیلات منوط به بازپرداخت اصل تسهیلات شده است به طوری که کلیه جریمه‌های متعلق به این تسهیلات در زمان تسویه بخشوده می‌شود. در دستورالعمل بانک مرکزی نیز موضوع تبصره فوق به بانک‌های عامل ابلاغ گردیده است. اینجانب بر اساس تبصره ماده 35 قانون مذکور و بند 4 ماده 1 دستورالعمل بانک مرکزی مشمول بخشودگی می‌باشم و این حق از تاریخ 1395/06/03 تا زمان تسویه حساب از بانک عامل محفوظ است و اولویت بندی دستورالعمل مذکور که انتظام دهنده اجرای قانون است حق محفوظ را نقض نمی کند. مطابق تبصره ماده 35 در صورت بازپرداخت اصل تسهیلات توسط مشمول، دولت نسبت به سود تسهیلات و جریمه‌های متعلق به تسهیلات ضامن گردیده و سایر ضامن‌ها بریی الذمه می‌شوند؛ به طوری که در رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 3107 مورخ 1398/11/08 مورد تاکید قرار گرفته است.

هر گونه عملیات بانک بعد از 1395/11/21 تاریخ بازپرداخت اصل تسهیلات و بری شدن مضمون عنه از ذمه که منجر به گرو نگه داشتن وثیقه و تضامین و دریافت وجه بیشتر از اصل و سود تسهیلات مندرج در قرارداد گردیده خلاف قواعد فقهی «وزر» بوده و شرعا حرام است.

*در پاسخ به شکایت مذکور، دایره حقوقی بانک سپه به موجب لایحه شماره 623426/99/1 مورخ 1399/05/19 به طور خلاصه توضیح داده اند که:

این دعوی با همین کیفیت در شعبه پنجم دادگاه عمومی (حقوقی) دادگستری ساری رسیدگی و غیر وارد دانسته شده و دادگاه تجدید نظر استان نیز رای مزبور را تایید نموده است. لذا با عنایت به قطعیت رای مذکور و اعتبار امر مختومه قابل رسیدگی مجدد در دیوان عدالت اداری نمی باشد.

حسب تبصره ماده 2 دستورالعمل اجرایی تبصره 35 قانون اصلاح قانون بودجه سال 1395 کل کشور بانک مرکزی زمان بندی برای اجرای اولویت‌ها بر عهده بانک عامل بوده است و بر این اساس در آن زمان تسهیلات پرداختی با مبالغ کمتر از 500 میلیون ریال مشمول این طرح می‌گردد در حالیکه تسهیلات موضوع دعوای شاکی به مبلغ 725،000،000 ریال بوده است که مشمول این طرح نمی گردد.

*نظریه شورای نگبهان در خصوص درخواست شاکی نسبت به مغایرت مصوبه مورد اعتراض با شرع:

چنانچه مصوبه مورد شکایت مطابق قانون باشد خلاف شرع شناخته نشد. تشخیص آن بر عهده دیوان عدالت اداری است.*نظریه *نظریه تهیه کننده گزارش:

به استثنای فراز 1 - 2 ) از ماده 1 و نیز فرازهای 2 – 1 ) و 2 – 2 ) از ماده 2 دستورالعمل مورد شکایت به شماره 1922/95/2 مورخه 1395/12/16 صادره از بانک سپه ، که به شرح جداگانه نظریه تنظیم و به هیات محترم دیوان عدالت اداری ارسال شده است ، سایر فرازها و احکام مندرج در دستورالعمل موصوف که در صدد بیان افراد مشمول تسهیلات و نیز نوع سود و جرایم مشمول بخشودگی و بیان وظایف مدیران شعب بانک ها در نحوه رسیدگی به تقاضاهای تسهیلات گیرندگان و بیان اولویت‌های اعمال مفاد تبصره 35 قانون بودجه سال 1395 در راستای ملاک اتخاذی از رای اخیر هیات عمومی به شماره 140009970905812525 مورخه 1400/09/16 می‌باشد و ایضا مواردی از قبیل نحوه تسویه تسویه قراردادها و توضیح قراردادهای سر رسید گذشته و معوق و عادی و حکم هر کدام از آن‌ها را مورد بیان قرار داده است و شرح وظایف بانک ها و شعب در نحوه رسیدگی به تقاضاهای اشخاص را در این دستورالعمل به نحو کامل و مستوفی بیان نموده است و احکام مندرج در این دستورالعمل در راستای اهداف مقنن بوده و در حدود اختیار بانک سپه در تدوین دستورالعمل برای اجرای هر چه بهتر قانون ، نگارش یافته اند.

تهیه کننده گزارش:

یونس داودی

رای هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری

به استثنای فراز 1 - 2 ) از ماده 1 و نیز فرازهای 2 – 1 ) و 2 – 2 ) از ماده 2 دستورالعمل مورد شکایت به شماره 1922/95/2 مورخه 1395/12/16 صادره از بانک سپه ، که به شرح جداگانه نظریه تنظیم و به هیات محترم دیوان عدالت اداری ارسال شده است ، سایر فرازها و احکام مندرج در دستورالعمل موصوف که در صدد بیان افراد مشمول تسهیلات و نیز نوع سود و جرایم مشمول بخشودگی و بیان وظایف مدیران شعب بانک ها در نحوه رسیدگی به تقاضاهای تسهیلات گیرندگان و بیان اولویت‌های اعمال مفاد تبصره 35 قانون بودجه سال 1395 در راستای ملاک اتخاذی از رای اخیر هیات عمومی به شماره 140009970905812525 مورخه 1400/09/16 می‌باشد و ایضا مواردی از قبیل نحوه تسویه تسویه قراردادها و توضیح قراردادهای سر رسید گذشته و معوق و عادی و حکم هر کدام از آن‌ها را مورد بیان قرار داده است و شرح وظایف بانک ها و شعب در نحوه رسیدگی به تقاضاهای اشخاص را در این دستورالعمل به نحو کامل و مستوفی بیان نموده است و احکام مندرج در این دستورالعمل در راستای اهداف مقنن بوده و در حدود اختیار بانک سپه در تدوین دستورالعمل برای اجرای هر چه بهتر قانون ، نگارش یافته اند ، فلذا به استناد بند ب ماده 84 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شکایت صادر می‌نماید. رای صادره ظرف بیست روز پس از صدور قابل اعتراض از ناحیه ریاست محترم دیوان یا ده نفر از قضات ارزشمند دیوان عدالت اداری است.

دکتر محمد علی برومند زاده

رییس هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی

دیوان عدالت اداری