دستورالعمل اجرایی شناسایی و پیش گیری از تشکیل و فعالیت...

شماره 66402/62841 1403/04/24

وزارت امور اقتصادی و دارایی ـ وزارت اطلاعات

وزارت کشور ـ سازمان ثبت اسناد واملاک کشور

وزارت دادگستری ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

وزارت صنعت، معدن و تجارت ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

سازمان حسابرسی ـ سازمان بورس و اوراق بهادار

جامعه حسابداران رسمی ایران

دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی

دبیرخانه ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی

ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی در اجرای ماده (32) قانون ارتقا سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 1390 و بند (19) سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی 1392 مقام معظم رهبری و توجه به پیشنهاد شماره 182/م مورخ 1403/01/06 معاونت حقوقی رییس جمهور و نامه‌های شماره 12312/م مورخ 1403/03/06 مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی و شماره 36025 مورخ 1403/02/30 اداره کل ثبت شرکت ها و موسسات تجاری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، دستورالعمل اجرایی شناسایی و پیشگیری از تشکیل و فعالیت شرکت‌های صوری را به شرح زیر تصویب کرد:

فصل اول ـ تعاریف

ماده 1ـ در این دستورالعمل، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

1ـ ستاد: ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی.

2ـ بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

3ـ سازمان: سازمان ثبت اسناد و املاک کشور.

4ـ دستگاه اجرایی: دستگاه اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (29) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.

5 ـ مرکز: مرکز اطلاعات مالی مذکور در ماده (7) مکرر قانون مبارزه با پول شویی.

6 ـ موسسات اعتباری: اشخاص حقوقی که با مجوز بانک مرکزی یا به موجب قانون، تحت عنوان «بانک» یا «موسسه اعتباری غیربانکی» به انجام عملیات بانکی مبادرت می‌نمایند.

7 ـ شورای ملی تامین مالی: شورای موضوع ماده (2) قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها مصوب 1403.

8 ـ امتیاز اعتباری: امتیاز اعتباری موضوع بند (ذ) ماده (1) آیین‌نامه نظام سنجش اعتبار موضوع تصویب‌نامه شماره 39151/ت55296 مورخ 1398/04/04 هیات وزیران و اصلاحات بعدی آن.

9ـ موسسات خصوصی حرفه‌ای عهده دار ماموریت عمومی: اشخاص حقوقی موضوع بند (ب) ماده (1) قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 1390.

10ـ اشخاص محجور: اشخاص موضوع ماده (1207) قانون مدنی مصوب 1307 با اصلاحات و الحاقات بعدی.

11ـ اشخاص مظنون: اشخاص مظنون موضوع بند (19) ماده (1) آیین‌نامه اجرایی 
ماده (14) الحاقی قانون مبارزه با پول شویی مصوب 1398 هیات وزیران.

12ـ شرکت صوری: شخصیت حقوقی که مطابق با تشریفات قانونی به ثبت می‌رسد. 
به نحوی که در تمام یا بخشی از دوره فعالیت خود اقدام به فعالیت غیرواقعی یا کاغذی نظیر صدور و فروش صورت حساب‌های غیرواقعی یا واگذاری امتیازات یا در اختیار قراردادن حساب‌های بانکی، فرار مالیاتی، پول شویی، قاچاق کالا یا ارز، احتکار، گران فروشی، اخذ تسهیلات مالی یا ارزی، عدم ایفای تعهدات یا مسیولیت‌های قانونی و یا سایر موارد به نفع خود یا دیگران می‌نماید.

13ـ شرکت مشکوک به فعالیت صوری: شرکت‌هایی که رفتاری مشابه شرکت‌های صوری دارند و طبق ضوابط و معیارها صوری قلمداد می‌شوند، اما تاکنون به صورت قطعی و رسمی به عنوان شرکت صوری شناسایی نشده اند.

14ـ فهرست سیاه: فهرستی شامل شرکت‌های صوری که تاکنون شناسایی شده و یا شناسایی می‌شوند و مدیرعامل و اعضای هیات مدیره آن‌ها، اشخاص حقوقی هستند که 
به علت صدور اسناد (صورتحساب) مبتنی بر انجام معاملات غیرواقعی در نظام اقتصادی از جمله امور مالی و مالیاتی کشور محکومیت قطعی یافته اند و مدیرعامل و اعضای هیات مدیره آن‌ها، اشخاص دارای سابقه هویت فروشی، اجاره دهنده حساب و کارت بازرگانی خود به دیگران می‌باشند.

15ـ فهرست خاکستری: فهرستی شامل اطلاعات شرکت مشکوک به فعالیت صوری که مدیرعامل و اعضای هیات مدیره آن‌ها، اشخاص دارای محکومیت در جرایم اقتصادی، اشخاص محجور، اشخاص مظنون، اشخاص دارای سابقه ورشکستگی هستند و افراد متقاضی ثبت شرکت و موسسات در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی که سابقه ثبت اشخاص حقوقی در مناطق مذکور را داشته اند.

فصل دوم ـ پیشگیری و شناسایی

ماده 2ـ کلیه دستگاه‌های اجرایی و موسسات خصوصی حرفه‌ای عهده دار ماموریت عمومی که به نحوی اطلاعات فهرست سیاه و خاکستری موضوع بند (14) و (15) ماده (1) این دستورالعمل را در اختیار دارند نظیر مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه، سازمان، وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی، سازمان امور مالیاتی کشور، گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان ثبت احوال کشور و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی مکلفند با حفظ محرمانگی اطلاعات مزبور را ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل طی سازوکار قالب استاندارد و اعلامی در اختیار مرکز قرار دهند.

ماده 3ـ مرکز مکلف است ظرف شش ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل، پس از ارزیابی، بررسی و تحلیل اطلاعات دریافتی موضوع ماده (2)، براساس رویه‌های داخلی و سازوکار مواد (83) تا (85) آیین‌نامه اجرایی ماده (14) الحاقی قانون مبارزه با پول شویی اقدام به تهیه و به‌روزرسانی فهرست سیاه و خاکستری موضوع بند (14) و (15) ماده (1) این دستورالعمل نموده و فهرست‌های مذکور را به صورت برخط برای سازمان ارسال نماید. همچنین مرکز مکلف است نسبت به روزآمدسازی فصلی فهرست‌های مذکور براساس اطلاعات دریافتی از دستگاه موضوع ماده (2) اقدام نماید.

ماده 4ـ مراجع صالح قضایی مکلفند به اعتراض آن دسته از اشخاصی که در فهرست سیاه قرار گرفتند و توسط مرکز ارسال می‌شود ظرف یک ماه از ارسال آن رسیدگی نموده و نتیجه رسیدگی را از طریق مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه برای مرکز ارسال نماید.

ماده 5 ـ مرکز مکلف است ظرف شش ماه پس از ابلاغ این مصوبه سامانه‌ای تحت عنوان دریافت گزارش‌های مردمی شرکت‌های صوری را به منظور دریافت گزارش‌های مردمی درخصوص شرکت‌های مذکور ایجاد و بهره‌برداری نموده و گزارش‌های دریافتی از این طریق را مورد ارزیابی، بررسی و رسیدگی قرار دهد.

ماده 6 ـ سازمان مکلف است با ایجاد زیرساخت‌های لازم و با اعلام مرکز طبق ماده (9) آیین‌نامه اجرایی ماده (14) الحاقی قانون مبارزه با پول شویی موارد ذیل را ممنوع نماید.

1ـ ثبت تاسیس به نام اشخاص حقیقی و حقوقی مندرج در فهرست سیاه.

2ـ ثبت تغییرات اشخاص حقوقی مندرج در فهرست سیاه.

3ـ ثبت عضویت اشخاص حقیقی و حقوقی مندرج در فهرست سیاه به عنوان مدیرعامل، هیات مدیره و بازرس قانونی اشخاص حقوقی.

4ـ ثبت هرگونه صورتجلسات تغییر ناظر بر اشخاص حقوقی مندرج در فهرست سیاه.

5 ـ ثبت صورتجلسات نقل و انتقال اختیاری سهام یا سهم‌الشرکه در صورتی که انتقال گیرنده یا انتقال دهنده اشخاص حقیقی یا حقوقی مندرج در فهرست سیاه باشد.

تبصره ـ رفع ممنوعیت با به‌روزرسانی فهرست سیاه توسط مرکز به صورت سیستمی و برخط صورت می‌پذیرد.

ماده 7ـ سازمان مکلف است ظرف شش ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل، سامانه‌های خود را به‌گونه‌ای اصلاح و به‌روزرسانی نماید که ثبت هرگونه اشخاص حقوقی و صورتجلسات آن‌ها منوط به احراز هویت سیستمی از سازمان ثبت احوال کشور و پیامک حاوی اطلاع رسانی به شماره تلفن اشخاص براساس استعلام از سامانه‌های مربوط نظیر شاهکار گردد.

ماده 8 ـ سازمان مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل فهرست اشخاص حقوقی که با کد پستی واحد ثبت شده اند را به صورت برخط برای مرکز به منظور بررسی و درج در فهرست خاکستری ارسال نماید.

ماده 9ـ سازمان مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل اشخاص کثیرالثبت (عضویت هیات مدیره اصالتا یا به نمایندگی از اشخاص حقوقی در بیش از پنج شخص حقوقی) را به صورت الکترونیکی و برخط برای مرکز به منظور بررسی و درج در فهرست خاکستری ارسال نماید.

ماده 10ـ سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است از ثبت اطلاعیه بر بستر کدال آن دسته از اشخاص موضوع فهرست سیاه که به صورت نظام مند از مرکز دریافت می‌نماید، جلوگیری کند.

ماده 11ـ شورای ملی تامین مالی مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل، نسبت به تدوین و ابلاغ ضوابط ناظر بر کاهش امتیاز اعتباری درخصوص اشخاص مندرج در فهرست سیاه و خاکستری اقدام نماید.

تبصره ـ مرکز مکلف است اطلاعات فهرست‌های خاکستری و سیاه را به صورت نظام مند و برخط از طریق پایگاه داده اعتباری موضوع تبصره (4) ماده (2) قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها در اختیار بانک مرکزی قرار دهد.

ماده 12ـ به منظور جلوگیری از صدور صورت حساب‌های غیرواقعی و فاکتورفروشی، سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است الزامات ذکر شده در ماده (6) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را در سامانه مودیان موضوع بند (پ) ماده (1) قانون مذکور پیاده سازی نماید. سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است پس از ابلاغ این دستورالعمل، 
هر سه ماه یکبار گزارش پیشرفت اجرای این ماده را برای دبیرخانه ستاد ارسال نماید.

ماده 13ـ سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است شش ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل و در بازه‌های زمانی سه ماهه، با استفاده از اطلاعات درون سازمانی نظیر صورتحساب‌های دریافتی و اظهارنامه ها و همچنین اطلاعات برون سازمانی دریافتی ذیل ماده (169) مکرر قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366 با اصلاحات و الحاقات بعدی، نسبت به شناسایی شرکت‌های مشکوک به فعالیت صوری اقدام کند.

تبصره ـ کلیه دستگاه‌های اجرایی و موسسات خصوصی حرفه‌ای عهده دار ماموریت عمومی نظیر گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان بورس و اوراق بهادار، موسسات اعتباری، نهادهای مالی و شرکت‌های بیمه موظفند در عملیات خود نسبت به شناسایی شرکت‌های مشکوک به فعالیت صوری اقدام نمایند.

ماده 14ـ جامعه حسابداران رسمی ایران با همکاری سازمان حسابرسی مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل چک فهرست اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی را درخصوص شرکت‌های مشکوک به فعالیت صوری براساس اطلاعات مالی تهیه و ابلاغ نماید.

ماده 15ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل نسبت به درج کاربرگه چک فهرست موضوع ماده (13) این دستورالعمل در سامانه صورت‌های مالی موضوع ماده (11) آیین‌نامه پیشگیری از انباشت مطالبات غیرجاری بانکی به منظور دریافت اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی و نیز ارسال برای مرکز اقدام نماید.

ماده 16ـ سازمان تامین اجتماعی مکلف است ظرف سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل نسبت به ارسال اطلاعات اقامتگاه قانونی و اطلاعات بیمه شدگان اشخاص حقوقی به مرکز اقدام نماید.

ماده 17ـ پس از گذشت شش ماه از ابلاغ این دستورالعمل، ارایه خدمات و انعقاد هرگونه قرارداد توسط دستگاه اجرایی و موسسات خصوصی عهده دار ماموریت عمومی نظیر خدمات بانکی و بیمه‌ای، تسهیلات گمرکی، اعطای کارت بازرگانی و مجوز صنفی و اعطای پروانه وکالت، نظام پزشکی و کارشناس رسمی به اشخاص قرار گرفته در فهرست سیاه و فهرست خاکستری محدود می‌گردد.

تبصره ـ شیوه نامه اجرایی این ماده سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل توسط مرکز تهیه و به تصویب ستاد می‌رسد.

فصل سوم ـ نظارت بر حسن اجرا

ماده 18ـ به منظور پیگیری و نظارت بر حسن اجرای مفاد این دستورالعمل، دبیرخانه ستاد موظف است هر سه ماه یک بار، گزارشی از روند اجرای دستورالعمل را برای رفع موانع احتمالی به کارگروهی متشکل از نمایندگان اعضای ستاد و سایر دستگاه‌های اجرایی حسب مورد ارایه کند. همچنین گزارشی از اجرای مفاد این دستورالعمل هر شش ماه یک بار به ستاد ارایه خواهد شد.

تبصره ـ دبیرخانه ستاد موظف است گزارش ترک فعل های انجام شده در اجرای قوانین و مقررات مذکور در این دستورالعمل را به منظور پیگیری به مراجع نظارتی از قبیل سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات کشور ارسال کند.

معاون اول رییس جمهور ـ محمد مخبر