شماره پــرونـــده : هـ ع/ 0002895 و 0003203 شماره دادنامه:351- 140109970906000352 تاریخ: 31/05/1401
* شـاکــی ها : آقایان سید مسیح مولانا و محمد علی اوجی
* طرف‌های شکایت : هیات وزیران – امور حقوقی دولت – سازمان امور مالیاتی کشور- وزارت امور اقتصادی و دارایی
* مـوضـوع شـکـایت و خـواستـه : 1- ابطال ماده 10 آیین‌نامه اجرایی بند (خ) تبصره (6) ماده واحده قانون بودجه سال 1400 2- ابطال ماده 8 آیین‌نامه اجرایی بند (خ) تبصره 6 ماده واحده قانون بودجه سال 1400 با شماره 73974/58792
«نکته موضوع با پرونده‌های 0003063 و 0004115 مشابه می‌باشد.»
* شاکی دادخواستی به طرفیت هیات وزیران – امور حقوقی دولت – سازمان امور مالیاتی کشور- وزارت امور اقتصادی و دارایی به خواسته 1- ابطال ماده 10 آیین‌نامه اجرایی بند (خ) تبصره (6) ماده واحده قانون بودجه سال 1400 2- ابطال ماده 8 آیین‌نامه اجرایی بند (خ) تبصره 6 ماده واحده قانون بودجه سال 1400 با شماره 73974/58792 به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد :
1- ماده 10 آیین‌نامه: چنانچه اشخاص مشمول تا پایان بهمن ماه سال 1400 نسبت به پرداخت مالیات متعلقه اقدام ننمایند سازمان امور مالیاتی می‌تواند از طریق عملیات اجرایی موضوع فصل نهم باب چهارم قانون، مالیات متعلق را وصول نماید.»
2- ماده 8 آیین‌نامه: «سازمان مکلف است پس از دریافت داده ها و اطلاعات واصله از مراجع مندرج در ماده 3 این آیین‌نامه نسبت به تعیین دارایی‌های مشمول و ارزش آن‌ها حداکثر تا پایان آذرماه سال 1400 اقدام و مراتب را طی دو ماه به نحو مقتضی به اطلاع مالکین دارایی‌های مشمول برساند.
تبصره- در صورتی که ارزش روز و میزان مالیات واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای موضوع این آیین‌نامه طی موعد مقرر به اطلاع مالکین نرسد مشمول پرداخت مالیات موضوع این ماده نمی باشد.»
*دلایل شاکی ها برای ابطال مقرره مورد شکایت :
1- در پرونده 0002895:
1-1- طبق مصوبه مورد شکایت مالیات مطالبه شده از مودی که طبق ماده 8 تا دو ماه از پایان آذرماه 1400 می‌بایستی به اطلاع مالکین دارایی‌های مشمول برسد بدون طی کردن مسیر قانونی قطعی در نظر گرفته می‌شود. از طرفی مطابق با ماده 244 قانون مالیات‌های مستقیم مرجع رسیدگی به کلیه اختلافات مالیاتی جز در مواردی که ضمن مقررات این قانون مرجع دیگری پیش بینی شده، هیات حل اختلاف مالیاتی است و مطابق با ماده 247 قانون مالیات‌های مستقیم آرا هیاتهای حل اختلاف مالیاتی بدوی قطعی و لازم‌الاجراست مگر اینکه ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ مورد اعتراض قرار گیرد که در این صورت پرونده جهت رسیدگی به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر احاله خواهد شد. حال آنکه مطابق ماده 10 آیین‌نامه معترض عنه بدون رعایت تشریفات فصل سوم از باب پنجم قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص مرجع حل اختلاف مالیاتی به یک باره مالیات مطالبه شده از مودی را قطعی در نظرگرفته است و با سلب حق اعتراض مودی به هیات حل اختلاف مالیاتی در خصوص اعتراض به میزان مالیات مطالبه شده و یا نسبت به ارزش دارایی مشمول از طریق عملیات اجرایی، وصول خواهد کرد.
1-2- مطابق با ماده 112 این آیین‌نامه چنانچه اشخاص نسبت به ارزش دارایی مشمول مالیات متعلقه یا اقدامات اجرایی موضوع ماده 10 اعتراض داشته باشند اعتراض آن‌ها قابل طرح و رسیدگی در هیات موضوع ماده 216 قانون خواهد بود حال آنکه این هیات صرفا صلاحیت ورود به شکایات ناشی از اقدامات اجرایی راجع به مطالبات دولت از مودیان را دارد.
1-3- ماده 10 مقرره در حکم وضع قاعده جدید بوده و عملا حق اعتراض مودی نسبت به ارزش دارایی و یا مالیات متعلقه را سلب می‌نماید.
2- در پرونده 0003203:
2-1- مغایرت با جز 3 بند (خ) تبصره 6 ماده واحده قانون بودجه سال 1400 کشور که مقرر نموده سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است نسبت به تعیین اموال مشمول و ارزش آن‌ها حداکثر تا پایان خرداد ماه سال 1400 اقدام کند و مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع اشخاص مشمول برساند.
* در پاسخ به شکایت مذکور ، معاون امور حقوقی دولت به موجب لایحه شماره 30540/47301 به طور خلاصه توضیح داده است که :
آیین‌نامه اجرایی بند (خ) تبصره (6) قانون بودجه سال 1400 کل کشور بر اساس تکلیف قانونی مقرر در ذیل جز (4) بند مزبور و با رعایت تشریفات مقرر در آن به تصویب هیات وزیران رسیده و بر خلاف ادعای شاکی محترم، مغایرتی با اصل (138) قانون اساسی ندارد.
در بند (خ) تبصره (6) قانون بودجه سال 1400 کل کشور، قانونگذار مقرر داشته که در سال 1400 واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای گران قیمت به شرح این بند مشمول مالیات بر دارایی (سالانه) خواهد بود و از آنجا که ماخذ مالیاتی و نرخ مالیات متعلقه در جز (1) بند مزبور به صورت مقطوع مشخص شده است، مالیات مورد اشاره قطعی است و در صورت عدم پرداخت توسط اشخاص مشمول در موعد مقرر، مشمول عملیات اجرایی موضوع فصل نهم باب چهارم قانون مالیات‌های مستقیم خواهد بود. بنا به موارد فوق، درخواست اتخاذ تصمیم شایسته دایر بر رد شکایت مطروحه، مورد تقاضاست .
*نظریه تهیه کننده گزارش :
راجـع به شکایت آقایـان حسین عبداللهی و مجتبی خسرویان و سیـد مسیح مولانا و محمـد علی اوجی و ضیا الدین موسوی جراحی به طرفیت هیات وزیران به خواسته ابطال تبصره 2 ماده 7 و ماده 8 و تبصره آن و نیز ماده 10 از آیین‌نامه اجرایی بند (خ ) تبصره ( 6 ) قانون بودجه سال 1400 کل کشور ، هر چند رعایت تاریخ مندرج در قانون جهت تدوین آیین‌نامه اجرایی مورد شکایت ( مصوبه شماره 73974/ت58792 هـ مورخ 1400/07/14 ) توسط هیات وزیران که خرداد ماه 1400 بوده است، نگردیده است، لیکن از جهت ماهیت مقرره‌های مورد شکایت و انطباق آن‌ها بر قوانین ، از آنجایی که در تبصره 2 ماده 7 بیان می‌دارد واحدهای مسکونی و باغ ویلاهایی که قبل از اعلام ارزش آن توسط سازمان یا کارگروه به فروش رفته ، مشمول مالیات این آیین‌نامه نمی باشد و مفروض این است که خریدار بعدی چون در بازه زمانی اجرای قانون ، مالک محسوب می‌شود مشمول مالیات خواهد بود و فی‌الواقع این مقرره ، فقط شخص مودی را تغییر داده است و در ماده 8 آیین‌نامه نیز وظیفه سازمان امور مالیاتی در تعیین ارزش اموال مشمول و اطلاع مراتب به مالکین مشمول را بیان نموده که هرچند ، باز تاریخ مندرج در این مقرره با تاریخ تدوین آیین‌نامه سازگاری ندارد ولی النهایه موجب تعطیلی این پایه مالیاتی در سال 1400 نخواهد بود بلکه در هر صورت در پایان سال مالیات به این ملک مشمول تعلق گرفته و از مالک فعلی مطالبه خواهد شد و در تبصره ماده 8 نیز مشابه تبصره ماده 7 حکمی را بیان نموده که موجب تعطیلی قانون نبوده بلکه صرفا جابجایی مـودی را موجب می‌شود و در ماده 10 آیین‌نامه اجرایی ، اختیار سازمان امور مالیاتی در انجام اقدامات اجرایی موضوع فصل نهم باب چهارم ، در جهت وصـول مالیات ، نسبت به مودیان مشمولی که مالیات متعلق را پرداخت نمی کنند ، بیـان نموده است که با وصـف قید " مالیات متعلق " مذکور در مصوبه معترض عنه که حکایت از این دارد که مراد مالیاتی است که فرآیند تشخیص و مطالبه و احیانا اعتراض به آن طی شده و مالیات قطعی و متعلق شده باشد ، که با این فرض انجام اقدامات اجرایی ، امری قانونی و متبع بوده و ایرادی به آن وارد نمی باشد ، فلذا مجموعا مصوبات مورد شکایت در راستای بیان احکام قانون بوده و خدشه‌ای به آن‌ها وارد نمی باشد.
تهیه کننده گزارش :
ابوالفضل حسن زاده
رای هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری
راجـع به شکایت آقایـان حسین عبداللهی و مجتبی خسرویان و سیـد مسیح مولانا و محمـد علی اوجی و ضیا الدین موسوی جراحی به طرفیت هیات وزیران به خواسته ابطال تبصره 2 ماده 7 و ماده 8 و تبصره آن و نیز ماده 10 از آیین‌نامه اجرایی بند (خ ) تبصره ( 6 ) قانون بودجه سال 1400 کل کشور ، هر چند رعایت تاریخ مندرج در قانون جهت تدوین آیین‌نامه اجرایی مورد شکایت ( مصوبه شماره 73974/ت58792 هـ مورخ 1400/07/14 ) توسط هیات وزیران که خرداد ماه 1400 بوده است، نگردیده است، لیکن از جهت ماهیت مقرره‌های مورد شکایت و انطباق آن‌ها بر قوانین ، از آنجایی که در تبصره 2 ماده 7 بیان می‌دارد واحدهای مسکونی و باغ ویلاهایی که قبل از اعلام ارزش آن توسط سازمان یا کارگروه به فروش رفته ، مشمول مالیات این آیین‌نامه نمی باشد و مفروض این است که خریدار بعدی چون در بازه زمانی اجرای قانون ، مالک محسوب می‌شود مشمول مالیات خواهد بود و فی‌الواقع این مقرره ، فقط شخص مودی را تغییر داده است و در ماده 8 آیین‌نامه نیز وظیفه سازمان امور مالیاتی در تعیین ارزش اموال مشمول و اطلاع مراتب به مالکین مشمول را بیان نموده که هرچند ، باز تاریخ مندرج در این مقرره با تاریخ تدوین آیین‌نامه سازگاری ندارد ولی النهایه موجب تعطیلی این پایه مالیاتی در سال 1400 نخواهد بود بلکه در هر صورت در پایان سال مالیات به این ملک مشمول تعلق گرفته و از مالک فعلی مطالبه خواهد شد و در تبصره ماده 8 نیز مشابه تبصره ماده 7 حکمی را بیان نموده که موجب تعطیلی قانون نبوده بلکه صرفا جابجایی مـودی را موجب می‌شود و در ماده 10 آیین‌نامه اجرایی ، اختیار سازمان امور مالیاتی در انجام اقدامات اجرایی موضوع فصل نهم باب چهارم ، در جهت وصـول مالیات ، نسبت به مودیان مشمولی که مالیات متعلق را پرداخت نمی کنند ، بیـان نموده است که با وصـف قید " مالیات متعلق " مذکور در مصوبه معترض عنه که حکایت از این دارد که مراد مالیاتی است که فرآیند تشخیص و مطالبه و احیانا اعتراض به آن طی شده و مالیات قطعی و متعلق شده باشد ، که با این فرض انجام اقدامات اجرایی ، امری قانونی و متبع بوده و ایرادی به آن وارد نمی باشد ، فلذا مجموعا مصوبات مورد شکایت در راستای بیان احکام قانون بوده و خدشه‌ای به آن‌ها وارد نمی باشد. به استناد بند ب ماده 84 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 رای به رد شکایت صادر می‌نماید. رای مزبور ظرف بیست روز پس از صدور قابل اعتراض از سـوی ریاست محترم دیـوان یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
محمد علی برومند زاده
رییس هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی
دیوان عدالت اداری