دستورالعمل محاسبه و مطالبه مالیات حقوق

شماره: 8250 /1769/4/30

تاریخ: 1368/02/24

پیوست:

اداره کل نظرباینکه باشروع اجرای قانون جدید مالیات‌های مستقیم مصوب 1366/12/03 مجلس شورای اسلامی بلحاظ تغییرات حاصله دراحکام مربوط به مالیات حقوق نسبت به قانون گذشته ، تابحال مسایل متعددی مطرح گردیده ، اینک بمنظور ایجادهماهنگی دراجرای فصل سوم ازباب سوم قانون یادشده ورفع ابهام راجع به عمده مواردی که تابحال مورد سوال بوده ، توجه مسیولین رابنکات زیرین معطوف ومقرر میدارد مفاد این دستورالعمل رادقیقا" رعایت نمایند.

1 - باستناد ماده 48و تبصره آن درآمد حقوق سالانه تامیزان 720000 ریال ازیک یاچند منبع ازپرداخت مالیات معاف  می‌باشد و چنانچه حقوق از وزارتخانه ها وسازمان ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداریهاو یا ازمحل اعتبارات دولتی دریافت شود (اعم ازاینکه حقوق بگیر زن باشد یامرد)، بشرط داشتن افراد تحت تکفل معافیت به 840000 ریال افزایش مییابد و مازاد آن برابر ماده  85 با نرخ مقرر در ماده 131مشمول مالیات خواهد بود.دراین خصوص موارد زیر را متذکر میگردد:

الف - معافیت تامیزان 840000 ریال منحصر به مواردیست که مستخدم حسب تعریف ماده 82 مشاغل در وزارتخانه ها وسازمان ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری ها بوده ویا شاغل درموسساتی باشد که این موسسات ازاعتبارات دولتی استفاده نموده حقوق کارکنان خود را ازمحل اعتبارات مزبور پرداخت مینمایند.

ب - راجع به افرادتحت تکفل ، عیال دایم و فرزندان صغیربدون نیازبه تحقیق درباره اشتغال یادرآمد یا دارایی آنان بعنوان افراد تحت تکفل حقوق بگیر مورد قبول است و دراین خصوص ارایه شناسنامه خود و بستگان یاد شده ، کفایت امر را ازجهت اثبات موضوع خواهد نمود0 درباره سایر ارقاب ، ضمن تعیین نسبت آنان با حقوق بگیر، موضوع تکفل بارعایت مفاد ماده 1197 قانون مدنی وسایراحکام فصل اول کتاب نهم قانون مذکورمورد قبول قرارخواهدگرفت بعلاوه گواهی باحکم مراجع صالحه دایربر الزام به کفالت پذیرفته خواهدشد.

2 - برابر ماده 85که پرداخت کنندگان حقوق هنگام هرپرداخت یا تخصیص آن مکلفند مالیات متعلق را بارعایت معافیت‌های مقرر کسر و ظرف سی روز ضمن تسلیم فهرستی متضمن نام ونشانی دریافت کنندگان حقوق و میزان آن به حوزه مالیاتی محل پرداخت و در ماه‌های بعد فقط تغییرات را صورت دهند0 دراجرای ماده لازم است بشرح زیر نحوه محاسبه مالیات ،تسلیم فهرست حقوق بگیران و واریز مالیات و مطالبه بموقع مالیات وجرایم ازپرداخت کنندگان حقوق که بوظایف قانونی عمل نمینمایند مورد توجه دقیق واقع و هماهنگی‌های لازم درهمه حوزه‌های مالیاتی برقرارگردد.  الف نحوه محاسبه مالیات فرض می‌شود حقوق ماهانه شخصی که مستخدم یک موسسه خصوصی است مبلغ یکصدهزا ریال است . چنانچه نامبرده در فروردین ماه سال 1368 منحصرا" همان یکصد هزارریال رادریافت نمایند نحوه محاسبه مالیات حقوق بترتیب زیرخواهدبود:

 حقوق سالانه بافرض ثابت بودن حقوق ماهانه ریال 1200000 = 12×100000

درآمد حقوق مشمول مالیات ریال 480000=7200000-2100000 24000= 12% ×200000 28000= 14% × 200000 محاسبه مالیاتی 480000 طبق 12800=16% × 80000 نرخ موضوع ماده 131 64800 مالیات سالانه بافرض ثابت بودن حقوق ریال مالیات حقوق قابل کسرازحقوق فروردین ماه ریال 5400= 12 : 64800 دراین فرض مستخدم مزبور تامرداد ماه حقوق ثابت ماهانه رادریافت مینمایند که طرز محاسبه نیز طبعا"درآن ماههاتغییری نخواهد داشت . حال درشهریورماه به نامبرده مبلغ سیصد هزارریال بعنوان پاداش پرداخت می‌شود0 دراینصورت محاسبه مالیات پاداش بشکل زیرانجام خواهد شد. باتوجه به جدول محاسبه بالا وجدول نرخ موضوع ماده 131، مبلغ 220000 ریال از پاداش دریافتی مشمول نرخ 16% و 8000 ریال بقیه مشمول نرخ 18% می‌شود پس : 35200= 16% × 220000 14340= 18% × 80000 49600 مالیات پاداش ریال حال اگردرآذرماه آن سال علاوه برحقوق اصلی مبلغ 200000 ریال بابت مجموع اضافه کار مدت گذشته برای وی تخصیص یابد این مبلغ بامقایسه جداول محاسبه بالا وجدول نرخ موضوع ماده 131مشمول نرخ 18% واقع و مالیات متعلق به اضافه کار مزبور 36000 ریال تعیین میگردد. چنانچه حقوق کارمنددرضمن سال تغییرنماید و یااینکه کارمنددربین سال استخدام و یاخدمت وی بنا بعللی درطی سال خاتمه یابد مالیات حقوق دراین قبیل موارد بشرح زیرمحاسبه خواهد شد.

الف :1- چنانچه حقوق کارمند درضمن سال تغییرنماید برای محاسبه مالیات حقوق بایستی حقوق جدید(حقوق ماهیکه تغییریافته است ) را دوازده برابر نموده و برماخذ آن میزان مالیات محاسبه و یک دوازدهم آنرا بعنوان مالیات ماه مربوط وماه های بعد تاآخرسال درصورتیکه تغییرات جدیدی پیش نیابد کسرنمود.

 الف : 2 - درصورتیکه کارمند درضمن سال استخدام گردد درآمد مشمول مالیات حقوق بایستی براساس درآمد سالانه ( دوازده برابر حقوق ماه اول ) محاسبه و پس از تعیین مالیات سالانه یک دوازدهم آن ازتاریخ شروع بکارتاآخرسال در صورتیکه درمدت مزبور حقوق تغییرننماید بعنوان مالیات ماهانه کسرو واریز گردد. الف 3 - درصورتیکه کارمند درضمن سال بازنشسته یابازخرید یااخراج و یا بنا بعللی ترک خدمت نماید کارفرما مکلف است صرفنظرازمدت کارکردمالیات حقوق رابراساس درآمدسالانه بشرح بندهای فوق محاسبه وماهانه تاآخرین تاریخ اشتغال کسرنماید.البته ممکن است درهریک از سه حالت فوق درآمد مشمول مالیات که ماخذ محاسبه مالیات قرارمیگیرد بیشترازدرآمد واقعی سالانه بوده و یاحقوق بگیر بطور کامل از بخشودگی مقرر سالانه استفاده ننموده باشد ودر نتیجه به سبب اعمال نرخ مالیاتی بالاتر ویااصولا"نرسیدن درآمد واقعی سالانه بحدنصاب بخشودگی مالیات اضافی پرداخت گردد که دراین قبیل موارد اضافه پرداختی طبق مقررات ماده 87 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366/12/03 قابل استرداد می‌باشد.

 ب - پرداخت کنندگان حقوق علاوه برکسر وپرداخت مالیات حقوق کارکنان خود مکلفند نام ونشانی آنهاو میزان پرداخت رانیز به حوزه مالیاتی ارسال دارند0 دراینخصوص ذکرچند نکته ضروری بنظر میرسد:

ب 1 - تعیین حوزه مالیاتی برای تسلیم فهرست و پرداخت مالیات درپاره ای موارد که شرکت یاموسسه مورد پرداخت کننده حقوق دارای کارگاه یا شعب در نقاط مختلف است ، مواجه بااشکال والنهایه موضوع مورد سوال واقع می‌شود. ازجهت رفع این اشکال یادآورمیگردد که اصولا" محل پرداخت یاتخصیص ملاک عمل می‌باشد0 بعنوان مثال اگر محل ثبت شده شرکتی درشهر" الف " بوده ،این شرکت کارگاهی نیز درشهر "ب " دایرنموده باشد0 درصورتیکه حقوق کارکنان کارگاه در مرکزشرکت بحساب آن‌ها واریز گردد، حوزه صالح برای دریافت فهرست ومالیات حوزه مالیاتی واقع درشهر"الف " وچنانچه حقوق کارکنان مزبور توسط مسیولین کارگاه درمحل کارپرداخت شود، دریافت کننده فهرست ومالیات ، حوزه مالیاتی واقع درشهر"ب " خواهد بود0 ضمنا"دراین قبیل موارد حوزه‌های مالیاتی مزبور عندالاقتضا بامکاتبه و تبادل اطلاعات ،اشکالات احتمالی را رفع و بهرحال تعیین تکلیف خواهند نمود.

ب 2 - دراین باره حوزه‌های مالیاتی مکلفند اولا" نمونه اوراقی راکه برای این امراختصاص یافته ، دراختیارپرداخت کنندگان حقوق ابوابجمعی مربوط قرار دهندتا مشخصات حقوق بگیران یاتغییرات راطبق آن فرم ها صورت دهند ثانیا" حوزه‌های مالیاتی مربوط موظفند دفترجز و جمع حقوق تنظیم و وضعیت هریک از پرونده‌های مالیات حقوق را درصفحاتی که برای هر پرونده اختصاص خواهند دادمنعکس وراجع به تاریخ و میزان حقوق پرداختی تحقیقات لازم بنمایند واگر خلافی ازناحیه مسیولین درکسر وواریز مالیات یا ارسال فهرست یا عدم درج مشخصات کامل دریافت کنندگان حقوق مشاهده شد ویابطورکلی ازانجام این تکلیف قانونی خودداری بعمل آمد، حوزه‌های مالیاتی باید بلافاصله پس از سپری شدن ماده 30 روزمقرر نسبت به مطالبه مالیات و جرایم متعلق طبق مواد ماده 90و ماده 197 و ماده 199و سایراحکام قانون مالیات‌های مستقیم اقدام کنند.

3 - درخصوص اجرای ماده 86توجه شود که مقررات موضوع این ماده مربوط به مواردیست که مستخدم مورد نظرباحفظ رابطه استخدامی با سازمان یا واحد سازمانی متبوع خود موقتا"بطورتمام وقت یاپاره وقت مامورخدمت درسازمان یاواحد سازمانی دیگرمی‌شودومعمولا" این ماموریت‌ها باعلم واطلاع وحسب مورد باموافقت دو سازمان یادوواحد سازمانی مربوط تحقق مییابد که دراینصورت اگر نامبرده مازاد بر مقرری ، مزد وحقوق اصلی دریافتی از موسسه متبوع ، مبلغی بابت اشتغال درمحل ماموریت دریافت نماید ، این دریافتی مشمول مالیاتی بنرخ ده درصد خواهد بود 0 اماگر بااین ماموریت باانتقال موقت پرداخت تمامی حقوق ( وحسب مورد فوق‌العاده‌های مقرر) از طرف کارفرمای محل ماموریت صورت پذیرد، نرخ 10% مذکورجاری نبوده مالیات درآمد حقوق مستخدم برابر مفاد ماده 85محاسبه وکسرخواهد شد.سایرپرداخت کنندگان حقوق هم که اصولا" فارغ از مسایل وشرایط فوق الذکراقدام به استخدام کارکنان خود نموده اند، همچنان بایستی برابر حکم ماده 85عمل نمایند.

 4 - ماموران تشخیص دراجرای ماده 90مکلفند با کسب اطلاعات دقیق و حتی‌الامکان مستند مالیات و جرایم متعلق راتعیین و مطالبه نمایند وازآنجا که مالیات مزبور درصورت عدم اعتراض کتبی ظرف سی روز از تاریخ مطالبه قطعی خواهد بود. بمنظور جلوگیری ازتضییع احتمالی حقوق مودیان و پرداخت کنندگان حقوق ماموران یادشده موظفند درابلاغ برگ مطالبه مالیات احکام و مقررات امر ابلاغ رادقیقا" رعایت وحتی الامکان دراین زمینه ازابلاغ بر طبق تبصره ماده  203 احتراز جویند مگرآنکه فی‌الواقع پس ازمراجعات مکرر ابلاغ بطریق عادی میسرنشده باشد.

5 - منظوراز "مزایای ارزی واشتغال مامورین درخارج ازکشور"مذکوردر بند 6ماده 91 بطورکلی وجوهی است که علاوه برحقوق وفوق العاده‌های مقرر داخل به ارز یا ریال منحصرا" بمناسبت اشتغال یاماموریت درخارج ازکشورپرداخت میگردد.

6 - درباره بند 13 ماده 91 باعنایت به سوالاتی که کرارا" مطرح گردیده بدینوسیله تاکیدمینماید که عبارت "اضافه کار" دراین بند متضمن حکم عام ومطلق نمی‌باشد بلکه منظوراضافه کار پرداختی به پزشکان و دندانپزشکان ، پیراپزشکان ، دامپزشکان و دکترهای داروسازاست وذکرمترادف آن عبارت تحت عنوان "حق‌الزحمه کاراضافی "دلیل برتعمیم نرخ ده درصد مالیات به اضافه کا دریافتی تمامی حقوق بگیران نمی‌باشد.

 7 - بخشودگی موضوع ماده 91برای تمامی افراد شاغل در روستاها وهمچنین نقاط محروم و دورافتاده کشورکه طبق لیست وزارت برنامه و بودجه مشخص خواهد گردید، بمیزان 50% می‌باشدواین میزان نسبت به نقاط مختلف متفاوت نخواهد بود.

محمد جواد ایروانی

وزیراموراقتصادی و دارایی ازطرف حسینی