مورخ:
1384/04/11
شماره:
13593
آیین‌نامه
اصلاحیه آیین‌نامه موضوع تبصره 2 ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم
شماره ابلاغیه : 13593
تاریخ تصویب : 1384/04/11
مرجع تصویب : وزارت امور اقتصادی و دارایی
تصویب‌نامه اصلاحیه آیین‌نامه موضوع تبصره 2 ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم آیین‌نامه مربوط به روش‌های نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک و نحوه ثبت وقایع مالی و چگونگی تنظیم صورت‌های مالی نهایی موضوع تبصره 2 ماده 95 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم که در تاریخ 1382/01/10 به تصویب این وزارت رسیده، به شرح موارد زیر اصلاح می‌شود: 1- عبارت آخر ماده 2 شامل « و به فارسی و با خود نویس یا خودکار تحریر شده باشد» به عبارت « و به فارسی تحریر شده باشد» اصلاح می‌گردد. 2- متن تبصره 2 ماده 2 حذف و متن زیر جایگزین آن می‌شود:
« تبصره 2- نوشتن دفاتر با وسایلی که بسهولت قابل محو است (مانند مواد گرافیت) ممنوع است.» 3- متن قسمت اخیر ماده 8 شامل «کارت‌های حساب اعم از آنکه بوسیله دست یا ماشین تهیه شده باشد، در حکم دفاتر معین است» به عبارت «کارت‌های حساب در حکم دفاتر معین است» اصلاح می‌گردد. 4- تبصره ماده 11 بشرح زیر اصلاح می‌شود:
« تبصره – اشتباهات حسابداری در صورتی که بعدا در اثنای عملیات سال مربوط مورد توجه واقع و بر پایه استاندارهای حسابداری در دفاتر همان سال اصلاح و مستندات آن ارایه شود. به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.» 5- متن قسمت اخیر ماده 12 بعد از عبارت « در ستون مزبور درج نمایند». بشرح زیر تغییر می‌یابد:
«در صورتیکه اقلام درآمد و هزینه و خرید و فروش دارایی‌های قابل استهلاک متکی به اسناد و مدارک مربوط را بترتیب شماره ردیف دفتر و بنحوی که برای رسیدگی ماموران مالیاتی قابل استفاده باشد، نگهداری نمایند.» 6- در تبصره 3 ماده 13 عبارت « و یا تعللی خارج از اختیار مودی» حذف می‌شود. 7- متن ماده 15 بشرح زیر تغییر می‌یابد:
« ماده 15- موسساتی که دارای شعبه هستند مکلفند با توجه به روش‌های حسابداری خود خلاصه عملیات شعبه یا شعب خود را صورتیکه دارای دفاتر پلمب شده باشند، لااقل سالی یکبار(تا قبل از بستن حساب ها) و در غیر اینصورت ماه به ماه در دفاتر مرکز موسسه ثبت کنند.» 8- ماده 17 بشرح زیر اصلاح می شوو:
« ماده 17- مودیانی که از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌نمایند، موظفند حداقل ماهی یکبار خلاصه عملیات داده شده به ماشین‌های الکترونیکی را در دفتر روزنامه یا مشاغل حسب مورد ثبت و حداکثر ظرف مهلت تعیین شده در ماده 14 این آیین‌نامه به دفتر کل منتقل کنند، علاوه بر این بمنظور تسهیل رسیدگی باید آیین‌نامه ها یا دستورالعمل‌های کار ماشین و برنامه‌های آن و نحوه کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده را در اختیار ماموران رسیدگی قرار دهند. ضمنا مودیان مذکور مکلفند هر سه ماده یکبار خلاصه عملیات داده شده ماه به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.» 9- ماده 18 و تبصره آن بشرح زیر اصلاح می‌شود:
« ماده 18- اشخاص حقوقی و مشمولین بند الف ماده 96 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مکلفند صورت‌های مالی نهایی خود را با رعایت آخرین استانداردهای حسابداری اعلامی از طرف مراجع ذی‌صلاح تهیه و تنظیم نمایند.
تبصره- در مواردیکه فرم اظهار نامه تدوین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور که در اختیار مودیان گذارده می‌شود، حاوی فرم صورت‌های مالی نیز باشد، اشخاص موضوع این ماده با تنظیم و تسلیم این فرم ها، ملزم به تسلیم صورت‌های مالی جداگانه که خود برای موسسه متبوع تهیه نموده اند، نخواهند بود، لیکن می‌توانند بمنظور رفع ابهام احتمالی و یا ارایه اطلاعات بیشتر، علاوه بر تنظیم و تسلیم اظهار نامه مزبور، نسخه‌ای در صورت‌های مالی و ضمایم مربوط را نیز همراه اظهار نامه به اداره امور مالیاتی ذیربط تسلیم نمایند.» 10- ماده 19 بشرح زیر اصلاح و تبصره آن حذف و تبصره دیگری با متن ذیل به آن‌الحاق می‌گردد:
« ماده 19- از اشخاص مشمول بند «ب» ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم، هر یک که در امور تولید و خرید و فروش کالا فعالیت ندارند و فعالیت آن‌ها بطور مشخص محدود به دریافت بهای خدمات و پرداخت هزینه ها است، بایستی صورت خلاصه در آمدها و هزینه ها را حتی‌المقدور با تفکیک انواع آن‌ها تهیه و سایر اشخاص موضوع آن بند مکلفند صورت حساب سود و زیان خود را (با ابزار موجودی ها، خرید و فروش و غیره) برابر رویه‌های متداول در امر حسابداری تنظیم نمایند.
تبصره- چنانچه فرم اظهارنامه تدوین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور که در اختیار مودیان گذارده می‌شود، از حیث لزوم ارایه اطلاعات مذکور در این ماده، کفایت امر را بنماید، مودیان مزبور ملزم به تهیه و تسلیم صورت‌های جداگانه نخواهند بود، لیکن می‌توانند بمنظور رفع ابهام احتمالی و یا ارایه اطلاعات بیشتر، علاوه بر اظهارنامه نسخه‌ای از حساب درآمد و هزینه و یا حساب سود و زیان خود را نیز که بشرح فوق تنظیم نموده اند، بانضمام سایر یادداشت‌ها و مدارک موجود همراه اظهارنامه به اداره امور مالیاتی ذیربط تسلیم نمایند.» 11- ماده 20 بشرح زیر اصلاح و تبصره ای با متن ذیل به آن‌الحاق می‌شود.
« ماده 20- تخلف از تکالیف مقرر در این آیین‌نامه در موارد زیر موجب رد دفاتر می‌باشد:
1- در صورتیکه دفاتر ارایه شده بنحوی از پلمب خارج شده و یا فاقد یک یا چند برگ باشد.
2- عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی در دفاتر بشرط احراز.
3- ثبت تمام یا قسمتی از یک فعالیت در حاشیه.
4- ثبت تمام قسمتی از یک فعالیت (آرتیکل) بین سطور.
5- تراشیدن و پاک کردن و محو کردن مندرجات دفاتر بمنظور سوی استفاده.
6- جای سفید گذاشتن بیش از حد معمول در صفحات و سفید ماندن تمام صفحه در دفتر روزنامه و دفتر مشاغل بمنظور سوی استفاده،
7- بستانکار شدن حساب‌های نقدی و بانکی، مگر اینکه حساب‌های بانکی با صورتحساب بانک مطابقت نماید و یا بستانکار شدن حساب‌های بانکی یا نقدی ناشی از تقدم و تاخر ثبت حساب ها باشد که در اینصورت موجب رد دفتر نیست.
8- تاخیر تحریر دفاتر روزنامه و مشاغل زاید بر حد مجاز مقرر در تبصره‌های 2و3و4 ماده 13 و تاخیر تحریر دفتر کل زاید بر حد مجاز مقرر در ماده 14 و تاخیر تحریر زاید بر حد مقرر در ماده 17 این آیین‌نامه.
9- عدم ثبت عملیات شعبه در دفاتر مرکز طبق مقررات ماده 15 این آیین‌نامه.
10- اشتباه حساب حاصل در ثبت عملیات موسسه در صورتی که نسبت به اصلاح آن طبق مقررات تبصره ماده 11 این آیین‌نامه اقدام نشده باشد.
11- در صورتیکه مودیان مالیاتی حسب مورد از اوراق مخصوص موضوع ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم استفاده نمایند.
12- عدم ارایه آیین‌نامه ها یا دستورالعمل‌های کار ماشین و برنامه‌های آن و نحوه کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده و همچنین عدم تسلیم خلاصه عملیات موضوع ماده 17 این آیین‌نامه در مهلت مقرر در آن ماده در مورد اشخاصی که از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌نمایند.
13- عدم ارایه یک یا چند جلد از دفاتر ثبت و پلمب شده ( ولو نانویس) .
14 – استفاده از دفاتر ثبت و پلمب شده سال‌های قبل (با توجه به مقررات ماده 3 این آیین‌نامه).
15- عدم تطبیق مندرجات دفاتر با اطلاعات موجود در سیستم‌های الکترونیکی در مورد اشخاصی که از سیستم‌های مذکور استفاده می‌نمایند.
16- ثبت هزینه ها و درآمدها و هر نوع اعمال و اقلام مالی غیر واقع در دفاتر بشرط احراز (توضیح آنکه ثبت هزینه‌هایی که وقوع آن محقق بوده اما به دلایل خاص قانونی قابل قبول از حیث مالیاتی نیست و برگشت داده می‌شود ، بمنزله ثبت هزینه‌های غیر واقع تلقی نمی شود.)
تبصره- در مورد بند 6 این ماده چنانچه سفید ماندن جهت ثبت تراز افتتاحی باشد موجب رد دفاتر نخواهد بود و همچنین سفید ماندن ذیل صفحات دفتر در آخر هر روز یا هر هفته یا هر ماه بشرطی که اسناد دارای شماره ردیف بوده و قسمت سفید مانده با خط بسته شود، به اعتبار دفتر خللی وارد نمی آورد.» وزیر امور اقتصادی و دارایی- سید صفدر حسینی
تاریخ تصویب : 1384/04/11
مرجع تصویب : وزارت امور اقتصادی و دارایی
تصویب‌نامه اصلاحیه آیین‌نامه موضوع تبصره 2 ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم آیین‌نامه مربوط به روش‌های نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک و نحوه ثبت وقایع مالی و چگونگی تنظیم صورت‌های مالی نهایی موضوع تبصره 2 ماده 95 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم که در تاریخ 1382/01/10 به تصویب این وزارت رسیده، به شرح موارد زیر اصلاح می‌شود: 1- عبارت آخر ماده 2 شامل « و به فارسی و با خود نویس یا خودکار تحریر شده باشد» به عبارت « و به فارسی تحریر شده باشد» اصلاح می‌گردد. 2- متن تبصره 2 ماده 2 حذف و متن زیر جایگزین آن می‌شود:
« تبصره 2- نوشتن دفاتر با وسایلی که بسهولت قابل محو است (مانند مواد گرافیت) ممنوع است.» 3- متن قسمت اخیر ماده 8 شامل «کارت‌های حساب اعم از آنکه بوسیله دست یا ماشین تهیه شده باشد، در حکم دفاتر معین است» به عبارت «کارت‌های حساب در حکم دفاتر معین است» اصلاح می‌گردد. 4- تبصره ماده 11 بشرح زیر اصلاح می‌شود:
« تبصره – اشتباهات حسابداری در صورتی که بعدا در اثنای عملیات سال مربوط مورد توجه واقع و بر پایه استاندارهای حسابداری در دفاتر همان سال اصلاح و مستندات آن ارایه شود. به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد.» 5- متن قسمت اخیر ماده 12 بعد از عبارت « در ستون مزبور درج نمایند». بشرح زیر تغییر می‌یابد:
«در صورتیکه اقلام درآمد و هزینه و خرید و فروش دارایی‌های قابل استهلاک متکی به اسناد و مدارک مربوط را بترتیب شماره ردیف دفتر و بنحوی که برای رسیدگی ماموران مالیاتی قابل استفاده باشد، نگهداری نمایند.» 6- در تبصره 3 ماده 13 عبارت « و یا تعللی خارج از اختیار مودی» حذف می‌شود. 7- متن ماده 15 بشرح زیر تغییر می‌یابد:
« ماده 15- موسساتی که دارای شعبه هستند مکلفند با توجه به روش‌های حسابداری خود خلاصه عملیات شعبه یا شعب خود را صورتیکه دارای دفاتر پلمب شده باشند، لااقل سالی یکبار(تا قبل از بستن حساب ها) و در غیر اینصورت ماه به ماه در دفاتر مرکز موسسه ثبت کنند.» 8- ماده 17 بشرح زیر اصلاح می شوو:
« ماده 17- مودیانی که از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌نمایند، موظفند حداقل ماهی یکبار خلاصه عملیات داده شده به ماشین‌های الکترونیکی را در دفتر روزنامه یا مشاغل حسب مورد ثبت و حداکثر ظرف مهلت تعیین شده در ماده 14 این آیین‌نامه به دفتر کل منتقل کنند، علاوه بر این بمنظور تسهیل رسیدگی باید آیین‌نامه ها یا دستورالعمل‌های کار ماشین و برنامه‌های آن و نحوه کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده را در اختیار ماموران رسیدگی قرار دهند. ضمنا مودیان مذکور مکلفند هر سه ماده یکبار خلاصه عملیات داده شده ماه به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.» 9- ماده 18 و تبصره آن بشرح زیر اصلاح می‌شود:
« ماده 18- اشخاص حقوقی و مشمولین بند الف ماده 96 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مکلفند صورت‌های مالی نهایی خود را با رعایت آخرین استانداردهای حسابداری اعلامی از طرف مراجع ذی‌صلاح تهیه و تنظیم نمایند.
تبصره- در مواردیکه فرم اظهار نامه تدوین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور که در اختیار مودیان گذارده می‌شود، حاوی فرم صورت‌های مالی نیز باشد، اشخاص موضوع این ماده با تنظیم و تسلیم این فرم ها، ملزم به تسلیم صورت‌های مالی جداگانه که خود برای موسسه متبوع تهیه نموده اند، نخواهند بود، لیکن می‌توانند بمنظور رفع ابهام احتمالی و یا ارایه اطلاعات بیشتر، علاوه بر تنظیم و تسلیم اظهار نامه مزبور، نسخه‌ای در صورت‌های مالی و ضمایم مربوط را نیز همراه اظهار نامه به اداره امور مالیاتی ذیربط تسلیم نمایند.» 10- ماده 19 بشرح زیر اصلاح و تبصره آن حذف و تبصره دیگری با متن ذیل به آن‌الحاق می‌گردد:
« ماده 19- از اشخاص مشمول بند «ب» ماده 96 قانون مالیات‌های مستقیم، هر یک که در امور تولید و خرید و فروش کالا فعالیت ندارند و فعالیت آن‌ها بطور مشخص محدود به دریافت بهای خدمات و پرداخت هزینه ها است، بایستی صورت خلاصه در آمدها و هزینه ها را حتی‌المقدور با تفکیک انواع آن‌ها تهیه و سایر اشخاص موضوع آن بند مکلفند صورت حساب سود و زیان خود را (با ابزار موجودی ها، خرید و فروش و غیره) برابر رویه‌های متداول در امر حسابداری تنظیم نمایند.
تبصره- چنانچه فرم اظهارنامه تدوین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور که در اختیار مودیان گذارده می‌شود، از حیث لزوم ارایه اطلاعات مذکور در این ماده، کفایت امر را بنماید، مودیان مزبور ملزم به تهیه و تسلیم صورت‌های جداگانه نخواهند بود، لیکن می‌توانند بمنظور رفع ابهام احتمالی و یا ارایه اطلاعات بیشتر، علاوه بر اظهارنامه نسخه‌ای از حساب درآمد و هزینه و یا حساب سود و زیان خود را نیز که بشرح فوق تنظیم نموده اند، بانضمام سایر یادداشت‌ها و مدارک موجود همراه اظهارنامه به اداره امور مالیاتی ذیربط تسلیم نمایند.» 11- ماده 20 بشرح زیر اصلاح و تبصره ای با متن ذیل به آن‌الحاق می‌شود.
« ماده 20- تخلف از تکالیف مقرر در این آیین‌نامه در موارد زیر موجب رد دفاتر می‌باشد:
1- در صورتیکه دفاتر ارایه شده بنحوی از پلمب خارج شده و یا فاقد یک یا چند برگ باشد.
2- عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی در دفاتر بشرط احراز.
3- ثبت تمام یا قسمتی از یک فعالیت در حاشیه.
4- ثبت تمام قسمتی از یک فعالیت (آرتیکل) بین سطور.
5- تراشیدن و پاک کردن و محو کردن مندرجات دفاتر بمنظور سوی استفاده.
6- جای سفید گذاشتن بیش از حد معمول در صفحات و سفید ماندن تمام صفحه در دفتر روزنامه و دفتر مشاغل بمنظور سوی استفاده،
7- بستانکار شدن حساب‌های نقدی و بانکی، مگر اینکه حساب‌های بانکی با صورتحساب بانک مطابقت نماید و یا بستانکار شدن حساب‌های بانکی یا نقدی ناشی از تقدم و تاخر ثبت حساب ها باشد که در اینصورت موجب رد دفتر نیست.
8- تاخیر تحریر دفاتر روزنامه و مشاغل زاید بر حد مجاز مقرر در تبصره‌های 2و3و4 ماده 13 و تاخیر تحریر دفتر کل زاید بر حد مجاز مقرر در ماده 14 و تاخیر تحریر زاید بر حد مقرر در ماده 17 این آیین‌نامه.
9- عدم ثبت عملیات شعبه در دفاتر مرکز طبق مقررات ماده 15 این آیین‌نامه.
10- اشتباه حساب حاصل در ثبت عملیات موسسه در صورتی که نسبت به اصلاح آن طبق مقررات تبصره ماده 11 این آیین‌نامه اقدام نشده باشد.
11- در صورتیکه مودیان مالیاتی حسب مورد از اوراق مخصوص موضوع ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم استفاده نمایند.
12- عدم ارایه آیین‌نامه ها یا دستورالعمل‌های کار ماشین و برنامه‌های آن و نحوه کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده و همچنین عدم تسلیم خلاصه عملیات موضوع ماده 17 این آیین‌نامه در مهلت مقرر در آن ماده در مورد اشخاصی که از سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌نمایند.
13- عدم ارایه یک یا چند جلد از دفاتر ثبت و پلمب شده ( ولو نانویس) .
14 – استفاده از دفاتر ثبت و پلمب شده سال‌های قبل (با توجه به مقررات ماده 3 این آیین‌نامه).
15- عدم تطبیق مندرجات دفاتر با اطلاعات موجود در سیستم‌های الکترونیکی در مورد اشخاصی که از سیستم‌های مذکور استفاده می‌نمایند.
16- ثبت هزینه ها و درآمدها و هر نوع اعمال و اقلام مالی غیر واقع در دفاتر بشرط احراز (توضیح آنکه ثبت هزینه‌هایی که وقوع آن محقق بوده اما به دلایل خاص قانونی قابل قبول از حیث مالیاتی نیست و برگشت داده می‌شود ، بمنزله ثبت هزینه‌های غیر واقع تلقی نمی شود.)
تبصره- در مورد بند 6 این ماده چنانچه سفید ماندن جهت ثبت تراز افتتاحی باشد موجب رد دفاتر نخواهد بود و همچنین سفید ماندن ذیل صفحات دفتر در آخر هر روز یا هر هفته یا هر ماه بشرطی که اسناد دارای شماره ردیف بوده و قسمت سفید مانده با خط بسته شود، به اعتبار دفتر خللی وارد نمی آورد.» وزیر امور اقتصادی و دارایی- سید صفدر حسینی