آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش...

شماره 141602/ت46513هـ 1391/08/21

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی

معاونت علمی و فناوری رییس جمهور ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

صندوق نوآوری و شکوفایی

هیات وزیران در جلسه مورخ 1391/08/21 بنا به پیشنهاد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری و به استناد ماده (13) قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات ـ مصوب 1389ـ آیین‌نامه اجرایی قانون یاد شده را به شرح زیر تصویب نمود:

فصل اول ـ تعاریف

ماده 1ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:

الف ـ قانون: قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات ـ مصوب 1389ـ

ب ـ صندوق: صندوق نوآوری و شکوفایی موضوع ماده (5) قانون.

ج ـ شورا: شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری.

د ـ تجاری سازی: فعالیت‌های مرتبط با عرضه محصول یا خدمت جدید مبتنی بر ایده ها یا فناوری‌های جدید که شامل تمامی فرایندهای مرتبط از جمله ثبت اختراع، ارزش گذاری فناوری، اعطای امتیاز، انتقال و انتشار و کسب سایر فناوری‌های مورد نیاز (مکمل) و پرداخت حق‌الامتیازهای مرتبط، جذب سرمایه و منابع (نمونه سازی، طراحی صنعتی فرایند یا محصول جدید، انجام آزمون‌ها و دریافت تاییدیه‌های لازم، تولید آزمایشی، بازاریابی و رفع اشکال) و همچنین خدمات پشتیبانی تخصصی تجاری سازی (شامل فعالیت‌های مشاوره، مدیریت فناوری، طراحی محصول و فرایند، خدمات استانداردسازی، اندازه سنجی و خدمات آزمایشگاهی) می‌شود.

هـ ـ سرمایه گذاری ریسک پذیر: سرمایه گذاری در شرکت‌های جوان و نوپا که مبتنی بر فناوری و نوآوری شکل گرفته و در معرض ریسک های بالا و غیرمتعارف می‌باشند و براساس ارزیابی‌های کارشناسی دارای رشد فراوان در آینده خواهند بود.

و ـ عامل صندوق: بانک‌های عامل، صندوق‌های پژوهش و فناوری و سایر صندوق‌های مالی دارای مجوز قانونی طرف قرارداد صندوق.

ز ـ دستگاه اجرایی: دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری.

ماده 2ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان که در زمینه «گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری» و «تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه شامل (طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده بالا» فعالیت می‌نمایند، شرکت یا موسسه دانش بنیان محسوب می‌شوند.

تبصره1ـ فعالیت‌هایی نظیر برگزاری و شرکت در همایش‌های علمی، خدمات کتابداری، آموزش و کارآموزی، فعالیت‌های عادی و روزمره نرم افزاری و سایر فعالیت‌هایی که هدف آن‌ها طراحی محصـولات یا خدمات یا بهبود کیفیت آن‌ها نیست، از فعالیت‌های دانش بنیان به شمار نمی روند.

تبصره2ـ نمایندگی شرکت‌های خارجی و شرکت‌های واردکننده محصولات دانش بنیان که به امر تجارت می‌پردازند، از شمول این آیین‌نامه خارج هستند.

تبصره3ـ شرکت‌های دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت ها و موسساتی که بیش از پنجاه درصد از مالکیت آن‌ها متعلق به شرکت‌های دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی باشد، مشمول حمایت‌های قانون نیستند.

ماده 3ـ در اجرای مفاد ماده (2) قانون و به منظور تدوین حوزه‌های فعالیت‌های دانش بنیان و معیارهای تشخیص مصادیق شرکت ها و موسسات دانش بنیان، و نظارت بر اجرای این ماده، کارگروهی زیر نظر رییس شورا متشکل از اعضای زیر تشکیل می‌شود:

الف ـ نماینده رییس شورا (رییس)

ب ـ نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

ج ـ نماینده معاونت علمی و فناوری رییس جمهور

د ـ نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

هـ ـ نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت

و ـ نماینده وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح

ز ـ مدیرعامل صندوق

ماده 4ـ به منظور استفاده شرکت ها و موسسات دانش بنیان از کمک‌ها و تسهیلات و سایر حمایت‌های پیش بینی شده در قانون، صندوق موظف است نسبت به بررسی وضعیت اقتصادی و مالی شرکت ها و موسسات یاد شده اقدام نماید.

فصل دوم ـ اعطای کمک

ماده 5 ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان دارای بیش از پنجاه نفر نیروی انسانی متخصص و با سابقه فعالیت بیش از پنج سال، می‌توانند در صورت تشکیل کنسرسیوم، جهت فعالیت‌های موضوع این آیین‌نامه با مشارکت دانشگاه‌ها و شرکت‌های داخلی و خارجی مشروط به تعلق اکثریت سهام آن به شرکت ها و موسسات دانش بنیان داخلی، تا بیست درصد از هزینه فعالیت‌های تحقیق و توسعه خود را در ازای ارایه اسناد اثبات کننده، کمک دریافت کنند.

ماده 6 ـ در صورتی که شرکت ها و موسسات دانش بنیان جهت انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه و تجاری سازی از نظام بانکی تسهیلات اخذ نمایند، صندوق می‌تواند بخشی از سود تسهیلات یاد شده را در قالب قرارداد با بانک عامل اعطا نماید.

فصل سوم ـ تسهیلات

ماده 7ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان جهت فعالیت‌های ثبت اختراع، کسب فناوری (دریافت حق امتیاز) و نمونه سازی می‌توانند از تسهیلات قرض‌الحسنه صندوق پس از بررسی طرح تجاری توسط عامل صندوق با دوره بازپرداخت حداکثر سه ساله استفاده نمایند.

ماده 8 ـ شرکت‌های ارایه کننده خدمات پشتیبانی تخصصی تجاری سازی نیز می‌توانند برای انجام خدمات یاد شده، از تسهیلات قرض‌الحسنه صندوق استفاده کنند.

ماده 9ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان جهت فعالیت‌های تا قبل از تولید صنعتی از قبیل هزینه اولیه تجهیز کارگاه و آماده سازی خط تولید، طراحی صنعتی، انجام آزمون و رفع اشکال، تولید آزمایشی و بازاریابی می‌توانند از محل منابع صندوق از طریق عامل صندوق از تسهیلات میان‌مدت (حداکثر پنج ساله) با نرخ ترجیحی (تا سقف پنج درصد پایین تر از نرخ مصوب شورای پول و اعتبار در هر سال) استفاده نمایند. تشخیص نوع تضمین موردنیاز، بر عهده عامل صندوق خواهد بود.

ماده 10ـ صندوق موظف است به منظور تولید صنعتی با مشارکت حداکثر پنجاه درصدی با بانک ها، موسسات مالی و اعتباری یا صندوق‌های مالی مرتبط و گشایش خطوط اعتباری مشترک نزد بانک ها و موسسات یاد شده امکان دریافت تسهیلات بلندمدت (حداکثر هفت ساله) با نرخ ترجیحی (تا سقف پنج درصد پایین تر از نرخ مصوب شورای پول و اعتبار در هر سال) را برای تامین قسمتی از هزینه‌های تهیه مکان و خرید و نصب ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز شرکت ها و موسسات دانش بنیان، فراهم نماید.

ماده 11ـ جهت تامین سرمایه در گردش شرکت ها و موسسات دانش بنیان، صندوق مجاز است با مشارکت حداکثر سی درصدی با بانک ها و سایر موسسات و صندوق‌های مالی و از طریق این موسسات اقدام به ارایه تسهیلات کوتاه‌مدت (حداکثر یک ساله) با نرخ ترجیهی نماید.

ماده 12ـ به منظور حمایت از توسعه بازار محصولات و خدمات دانش بنیان، صندوق مجاز است نسبت به اعطای تسهیلات برای فروش اقساطی، لیزینگ و سایر موارد با نرخ ترجیحی به شرکت ها و موسسات دانش بنیان از طریق عامل صندوق اقدام نماید.

ماده 13ـ صندوق موظف است جهت خرید سهام شرکت ها و موسسات دانش بنیان، تسهیلات خرید با نرخ ترجیحی به افراد یا بنگاه‌های فعال اقتصادی و صنعتی موجود ارایه نماید. تسهیلات یاد شده به اشخاص حقیقی و حقوقی که سهام مذکور را ترجیحا از صندوق‌های سرمایه گذاری ریسک پذیر یا از طریق بازار فرابورس خریداری نمایند، اعطا می‌شود.

فصل چهارم ـ ضمانت نامه و بیمه

ماده 14ـ به منظور پوشش کسر وثیقه تسهیلات دریافتی شرکت ها و موسسات دانش بنیان از بانک ها و موسسات مالی و اعتباری، صندوق نسبت به ارایه خدمات ضمانت نامه اعتباری (تا سقف هفتاد درصد وثایق) اقدام می‌نماید.

ماده 15ـ صندوق به منظور پوشش ریسک قراردادها و تسهیل شرایط حضور در مناقصه برای شرکت ها و موسسات دانش بنیان، صندوق نسبت به پرداخت بخشی از هزینه صدور ضمانت نامه و تسهیل روند دریافت آن با عقد قراردادهای همکاری و کارگزاری با بانک ها و موسسات ذیربط اقدام می‌نماید. این خدمات شامل ضمانت نامه شرکت در مناقصه، پیش پرداخت، حسن انجام کار و سایر موارد مرتبط می‌باشد.

ماده 16ـ به منظور پوشش ریسک به کارگیری فناوری‌های داخلی عرضه شده توسط شرکت ها و موسسات دانش بنیان، صندوق نسبت به ارایه خدمات ضمانت نامه‌ای به منظور پوشش ریسک دانش فنی از طریق موسسات تخصصی ذیربط اقدام می‌نماید. نوع حمایت این ماده شامل پرداخت بخشی از هزینه صدور ضمانت نامه و تسهیل روند دریافت آن با عقد قراردادهای همکاری و کارگزاری با ارایه دهندگان ضمانت نامه می‌گردد.

تبصره ـ در صورت عدم امکان به کارگیری موسسات تخصصی موجود، صندوق می‌تواند پس از طی مراحل قانونی نسبت به حمایت از ایجاد موسسات تخصصی با مشارکت سایر نهادهای ذی‌ربط اقدام نماید.

ماده 17ـ در اجرای بند (هـ) ماده (3) قانون و به منظور کاهش خطرپذیری محصولات و خدمات شرکت ها و موسسات دانش بنیان، بیمه مرکزی ایران مکلف است پوشش بیمه‌ای مناسب را در مراحل طراحی، تولید، عرضه و بکارگیری این نوع محصولات و خدمات طراحی و ایجاد نماید.

فصل پنجم ـ مشارکت

ماده 18ـ به منظور توسعه سرمایه گذاری ریسک پذیر، صندوق برای تاسیس و توسعه شرکت ها و صندوق‌های سرمایه گذاری ریسک پذیر تا سقف چهل و نه درصد سهام، مشارکت نماید و حداکثر پس از پنج سال سهام خود را واگذار نماید.

فصل ششم ـ معافیت‌های مالیاتی و گمرکی

ماده 19ـ به منظور تکمیل چرخه سرمایه گذاری خطرپذیر و امکان استفاده شرکت ها و موسسات دانش بنیان از بازار سرمایه، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است نسبت به تعیین و تسهیـل ساز و کار عرضـه سهـام شرکت‌های دانش بنیان در بازار فرابورس، دستورالعمل‌های اجرایی لازم را تهیه و ابلاغ نماید.

ماده 20ـ درآمدهای مشمول مالیات شرکت ها و موسسات دانش بنیان ناشی از قراردادها و فعالیت‌های تحقیق و توسعه، تجاری سازی و تولید محصولات و خدمات دانش بنیان به مدت پانزده سال از مالیات موضوع ماده (105) قانون مالیات‌های مستقیم معاف هستند.

ماده 21ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان از پرداخت هزینه‌های عوارض و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض صادراتی معاف هستند.

ماده 22ـ در اجرای ماده (3) قانون وزارت امور اقتصادی و دارایی با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف است دستورالعمل اجرایی این فصل را ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه تهیه و به سازمان امور مالیاتی کشور و گمرک ایران ابلاغ نماید.

فصل هفتم ـ اولویت دهی به شرکت ها و موسسات دانش بنیان و سایر حمایت ها

ماده 23ـ پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه علم و فناوری و مناطق ویژه اقتصادی موظفند نسبت به اولویت دهی در استقرار شرکت ها و موسسات دانش بنیان اقدام نمایند.

ماده 24ـ صندوق حداقل سی درصد کمک‌ها، تسهیلات و سرمایه‌گذاری‌های خود را به شرکت‌های دانش بنیان مستقر در مراکز رشد علم و فناوری، پارک‌های علم و فناوری، مناطق ویژه علم و فناوری و مناطق ویژه اقتصادی تخصیص دهد.

ماده 25ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان در مناقصات قراردادهای پژوهشی، فناوری و تجاری سازی و عرضه کالاهای دانش بنیان ساخت داخل دستگاه‌های اجرایی حایز اولویت می‌باشند.

تبصره1ـ دستگاه اجرایی پس از دریافت تاییدیه صلاحیت شرکت ها و موسسات دانش بنیان، امتیاز ارزیابی کیفی و فنی آن‌ها را با ضریب 2/1 (120 درصد) محاسبه می‌نماید. برای شرکت‌های مستقر در پارک‌های علم و فناوری و مناطق ویژه علم و فناوری و مناطق ویژه اقتصادی تا ضریب 5/1 (صد و پنجاه درصد) قابل افزایش است.

تبصره2ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان برای ارایه و فروش محصولات و خدمات دانش بنیان خود در مناقصات دولتی مشمول تخفیف پنجاه درصدی در مبلغ سپرده شرکت در مناقصه می‌گردند.

ماده 26ـ دستگاه‌های اجرایی می‌توانند حداقل یک درصد مبلغ خرید کالا یا خدمات با مبدا خارجی را در راستای تحقیق و توسعه، طراحی، تجاری سازی و ساخت داخل کالا یا خدمات مذکور از طریق شرکت ها و موسسات دانش بنیان هزینه نمایند.

ماده 27ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف است با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط در اجرای تبصره (2) ماده (1) قانون حداکثر استفاده از توان فنی و مهندسی تولیدی و صنعتی و اجرایی کشور در اجرای پروژه ها و ایجاد تسهیلات به منظور صدور خدمات ـ مصوب 1375ـ فهرست نیازهای فناورانه، تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز دستگاه‌های اجرایی مندرج در قانون مذکور را به شرکت ها و موسسات دانش بنیان نیز اعلام نماید.

ماده 28ـ در اجرای ماده (9) قانون و به منظور ایجاد و توسعه شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تقویت همکاری‌های بین‌المللی، اجازه داده می‌شود واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی مستقر در پارک‌های علم و فناوری در جهت انجام ماموریت‌های محوله از مزایای قانونی مناطق آزاد درخصوص روابط کار، معافیت‌های مالیاتی و عوارض سرمایه گذاری خارجی و مبادلات مالی بین‌المللی برخوردار گردند.

ماده 29ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان مجازند مرکز فعالیت خود را در محدوده شهر تهران و دیگر شهرها با رعایت مقررات زیست محیطی مستقر نمایند.

فصل نهم ـ نظارت و گزارش دهی، رسیدگی به اعتراضات و مجازات‌های قانونی

ماده 30ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان می‌توانند اعتراض خود را نسبت به عملکرد دستگاه‌های مجری قانون با ارایه مستندات به دبیرخانه شورا ارسال نمایند. دبیرخانه شورا موظف است ظرف یک ماه نسبت به رسیدگی به اعتراضات واصل شده اقدام نماید.

ماده 31ـ دبیرخانه شورا موظف است جهت ایجاد فرصت‌های برابر و شفاف سازی حمایت ها و تسهیلات مندرج در این آیین‌نامه نسبت به انتشار آیین‌نامه ها و دستورالعمل‌های ذی‌ربط، اسامی دستگاه‌های اجرایی مرتبط و بانک اطلاعاتی شرکت ها و موسسات دانش بنیان برخوردار شده از این تسهیلات از طریق پایگاه جامع اطلاع رسانی اقدام نماید.

ماده 32ـ شرکت ها و موسسات دانش بنیان که از حمایت‌های قانون برخوردار می‌شوند، چنانچه براساس گزارش دستگاه اجرایی ذی‌ربط یا نظارت دوره‌ای یا موردی دبیرخانه شورا یا صندوق با کتمان اطلاعات یا ارایه اطلاعات ناصحیح از این حمایت ها برخوردار شده باشند یا حمایت ها و تسهیلات اعطا شده بر طبق قانون را برای مقاصد دیگری مصرف نموده باشند، با تشخیص دبیرخانه شورا یا صندوق، ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایت‌های قانون، با ارجاع به مراجع قانونی ذی صلاح، مشمول مجازات‌های موضوع ماده (11) قانون خواهند گردید.

ماده 33ـ دبیرخانه شورا مسیولیت پیگیری اجرای این آیین‌نامه را به عهده دارد و مکلف است گزارش عملکرد و نحوه اجرای قانون را هر شش ماه یک بار به شورا و مجلس شورای اسلامی ارایه نماید.

معاون اول رییس جمهور ـ محمدرضا رحیمی