رای شماره 104 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع...

شماره هـ/95/275 1395/03/19

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 104 مورخ 1395/02/28 با موضوع:

«در صورت اعتراض مودیان و کارمندان نسبت به کسر اضافه بر مبلغ و ماخذ واقعی مالیات برحقوق، ابتدا باید به هیاتهای حل اختلاف مالیاتی مراجعه کنند.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و سرپرست هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: 1395/02/28 شماره دادنامه: 104 کلاسه پرونده: 95/275

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: رییس دیوان عدالت اداری

موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض در آرا صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار: رییس هیات مدیره و مدیرعامل وقت شرکت خدمات هوایی آسمان به موجب نامه شماره م/2165/01ـ1388/09/17 اعلام کرده است که در موضوع دادخواست کارکنان این شرکت به طرفیت سازمان امور مالیاتی و به خواسته الزام به استرداد اضافه مالیات کسر شده، شعب دیوان عدالت اداری حکم بر وارد دانستن شکایت صادر کرده اند. نامبرده با ارایه آرا مذکور، اعمال ماده 44 قانون دیوان عدالت اداری (ماده 90 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392) و صدور رای ایجاد وحدت رویه را خواستار می‌شود.

با توجه به این که در خصوص موضوع، شعبه 14 دیوان عدالت اداری رای شماره 685 ـ 1389/06/21 را صادر کرده بود و در این رای شعبه مذکور پیش از طرح موضوع در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی، شعبه دیوان عدالت اداری را در رسیدگی به خواسته صالح تشخیص نداده بود، رییس وقت دیوان عدالت اداری پرونده را در اجرای ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری (ماده 89 قانون فعلی تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392) برای رفع تعارض و صدور رای وحدت رویه به هیات عمومی ارجاع می‌کند.

خلاصه آرا به قرار زیر است:

الف: شعب 13 و 11، 10، 9 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده‌های کلاسه 1388/09/11، 88/10/466، 87/11/566، 87/11/565، 87/11/564، 87/11/562، 87/11/563، 87/11/558، 87/11/560 و 88/13/144 با موضوع دادخواست آقایان احمدمیرزا حسنی، قاسم شعبانیان، داود جردکانی، کاظم رحمتی، حسین شریفی مقدم، سیدمحمود شیشی، محمود صالح کندران، اسدالله حاجی باقری، محمد علیخانی، ابراهیم فیروزبخت به طرفیت 1 ـ شرکت خدمات هواپیمایی کشور آسمان 2 ـ وزارت امور اقتصاد و دارایی و به خواسته الزام به کسر مالیات حقوق به ماخذ جدول مالیاتی کارکنان بخش دولتی و استرداد مالیات اضافه پرداختی، به موجب آرا شماره 572 ـ 1387/06/10، 4189 ـ 1388/10/26، 1852 ـ 1387/12/17، 1851 ـ 1387/12/17، 1850 ـ 1387/12/17، 1848 ـ 1387/12/17، 1849 ـ 1387/12/17، 1844ـ 1387/12/17، 1846 ـ 1387/12/17 و 1178 ـ 1388/08/27 ضمـن پذیرش صلاحیت شعبه دیـوان در رسیدگی به موضوع، حکم مقتضی راجع به خواسته صادر کرده اند.

ب: شعبه 14 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده کلاسه 88/14/1622 با موضوع دادخواست آقای داریوش فرزانه به طرفیت 1ـ شرکت خدمات هواپیمایی کشوری آسمان 2ـ سازمان امور مالیاتی کل کشور و به خواسته الزام خواندگان به کسر مالیات حقوق به ماخذ جدول مالیاتی کارکنان بخش دولتی و استرداد مبالغ کسر شده اضافه دریافتی به موجب رای شماره 685 ـ 1389/06/21 به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است:

با ملاحظه اوراق پرونده نظر به این که شاکی نسبت به محاسبه و دریافت مالیات حقوق بر مبنای نرخ جدول کارکنان بخش خصوصی معترض بوده و خواستار محاسبه و دریافت مالیات حقوق به نرخ جدول کارکنان بخش دولتی می‌باشد که در نتیجه اختلاف فی مابین طرفین در میزان مالیات حقوق قابل محاسبه و وصول است و به حکم ماده 244 قانون مالیات‌های مستقیم مرجع رسیدگی به کلیه اختلاف‌های مالیاتی جز در مواردی که ضمن مقررات این قانون مرجع رسیدگی پیش بینی شده هیات حل اختلاف مالیاتی است بنابراین و با وجود این که اختلاف مالیاتی حادث شده لزوما باید در مرجع حل اختلاف مالیاتی مورد رسیدگی واقع و رای مقتضی قانونی در باب اختلاف حادثه صادر گردد و پس از قطعی شدن رای هیات حل اختلاف مالیاتی در صورت معترض بودن ذی نفع خصوصی به آن رای می‌تواند با تقدیم دادخواست به طرفیت مرجع صادرکننده رای قطعی در دیوان عدالت اداری و ذکر دلایل و مبانی اعتراض خود نقض رای صادر شده را بخواهد و به دلالت محتویات پرونده کلاسه 14/88/556 این شعبه که موضوع اختلاف محاسبه و دریافت مالیات به نرخ بخش خصوصی یا دولتی بوده هیات حل اختلاف مالیاتی نسبت به موضوع اختلاف رسیدگی و انشای رای نمود که در مقام اعتراض به رای صادر شده به دیوان تقدیم دادخواست گردید موید صحت استنباط شعبه دیوان می‌باشد و راجع به استرداد مبالغ مکسوره اضافی هرچند صحت و سقم آن موکول به رسیدگی در هیات حل اختلاف مالیاتی است بابت محاسبه مالیات به نرخ دولتی یا خصوصی، اما بر فرض صحت و تحقق دریافت مالیات اضافی طبق ماده 243 قانون مالیات‌های مستقیم در صورت درخواست استرداد از طرف مودی و وارد ندانستن آن از سوی اداره امور مالیاتی مودی می‌تواند ظرف سی روز ازتاریخ اعلام نظر اداره یاد شده از هیات حل اختلاف مالیاتی درخواست رسیدگی کند و رای هیات حل اختلاف مالیاتی در این مورد قطعی و غیرقابل تجدیدنظر است، بنابراین ادعای اضافه دریافتی و استرداد هم باید در هیات حل اختلاف مالیاتی رسیدگی و انشای رای قطعی گردد. بنا به مراتب مذکور و از آنجا که قبل از رسیدگی موضوع اختلاف در هیات حل اختلاف مالیاتی و انشای رای قطعی تقدیم دادخواست به دیوان فاقد مجوز قانونی بوده و قابل استماع و رسیدگی نمی باشد قرار رد آن و اعلام می‌گردد. رای دیوان قطعی است.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1395/02/28 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف ـ بین رای شماره 685 ـ 1389/06/21 شعبه 14 دیوان عدالت اداری و آرا شماره 527 ـ 1388/06/10 شعبه 9، 4189 ـ 1388/10/26 شعبه 10، 1844 و 1846و 1848 و 1849 و 1850 و 1851 و 1852 ـ 1387/12/17 و 1178 ـ 1388/08/27 شعبه 13 دیوان عدالت اداری از این حیث که برای استرداد مالیات اضافی، بدوا باید موضوع در سازمان امور مالیاتی و هیاتهای حل اختلاف مالیاتی مورد رسیدگی قرار گیرد و یا این که شعب دیوان عدالت اداری صالح به رسیدگی هستند، تعارض محقق است.

ب ـ به موجب ماده 87 قانون مالیات‌های مستقیم مقرر شده است « اضافه پرداختی بابت مالیات بر درآمد حقوق طبق مقررات این قانون مسترد خواهد شد مشروط بر این که بعد از انقضای تیر ماه سال بعد تا آخر آن سال با درخواست کتبی حقوق بگیر از حوزه مالیاتی محل سکونت مورد مطالبه قرار گیرد. حوزه مالیاتی مذکور موظف است ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم درخواست رسیدگی‌های لازم را معمول و در صورت احراز اضافه پرداختی و نداشتن بدهی قطعی دیگر در آن حوزه مالیاتی نسبت به استرداد اضافه پرداختی از محل وصولی‌های جاری اقدام کند. در صورتی که درخواست کننده بدهی قطعی مالیاتی داشته باشد، اضافه پرداختی به حساب بدهی مزبور منظور و مازاد مسترد خواهد شد». در ماده 242 همان قانون نیز اداره امور مالیاتی موظف شده است در هر مورد که به علت اشتباه در محاسبه، مالیات اضافی دریافت شده است و همچنین در مواردی که مالیاتی طبق مقررات این قانون قابل استرداد می‌باشد، وجه قابل استرداد را از محل وصولی جاری ظرف یک ماه به مودی پرداخت کند.

در مواردی نیز که اداره امور مالیاتی درخواست استرداد از طرف مودی را وارد نداند مطابق ماده 243 قانون یاد شده، مودی می‌تواند ظرف سی روز از تاریخ اعلام نظر اداره امور مالیاتی، از هیاتهای حل اختلاف مالیاتی درخواست رسیدگی کند.

نظر به مقررات فوق‌الذکر، در مواردی که مودی مدعی است مالیاتی از او اضافه کسر شده است و استرداد آن را مطالبه می‌کند در ابتدا باید به اداره امور مالیاتی مراجعه کند، در صورتی که اداره امور مالیاتی ادعا را پذیرفت، طبیعتا مبلغ اضافی را مسترد خواهد کرد و اگر ادعا را وارد ندانست، مودی می‌تواند به هیاتهای حل اختلاف مالیاتی مراجعه کند و تصمیم هیاتهای مذکور قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری است. بنابراین در مواردی که مودی و از جمله کسانی که مدعی هستند مالیات بر حقوق آن‌ها، اضافه برمبلغ و ماخذ واقعی به اداره امور مالیاتی پرداخت شده است و استرداد آن را مطالبه می‌کنند، در ابتدا باید به اداره امور مالیاتی و عنداللزوم و حسب مورد به هیاتهای حل اختلاف مالیاتی مراجعه کنند، در نتیجه ادعای آنان در بدو امر در دیوان عدالت اداری قابل استماع نیست و به همین دلیل رای شعبه چهاردهم دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 685 ـ 1389/06/21 صحیح و موافق مقررات تشخیص می‌شود. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی