رای شماره 309410 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع:...

شماره 0104893 1402/03/03

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 140231390000309410 مورخ 1402/02/12 با موضوع: «ماده 16 تعرفه عوارض محلی سال 1399 شورای اسلامی شهر رشت تحت عنوان عوارض مازاد بر ارزش ایجاد شده ناشی از مازاد بر تراکم پایه اعیانات ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: 1402/02/12 شماره دادنامه: 140231390000309410

شماره پرونده: 0104893

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: شرکت تعاونی پزشکی تصویر درمان سپید با وکالت آقای حمید بکا

طرف شکایت: شورای اسلامی شهر رشت

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 16 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 شورای اسلامی شهر رشت تحت عنوان عوارض مازاد بر ارزش ایجاد شده ناشی از مازاد بر تراکم پایه اعیانات

گردش کار: آقای حمید بکا به وکالت از شرکت تعاونی پزشکی تصویر درمان سپید به موجب دادخواستی ابطال ماده 16 و بند 2 ماده 12 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 شورای اسلامی شهر رشت را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

"اولا: به دلالت ماده واحده قانون محل مطب پزشکان مصوب سال 1366 و آرای وحدت رویه شماره 576 سال 1371 و 78 سال 1386 هیات عمومی دیوان عدالت اداری اساسا محل فعالیت پزشکان و حرف مربوطه تجاری محسوب نمی گردد.

ثانیا: به دلالت تبصره ذیل بند 24 ماده 55 قانون شهرداری ها، اخذ هرگونه عوارض و مالیات از فعالین در حوزه خدمات درمانی ممنوع گردیده است.

ثالثا: به دلالت بند 9 ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، انواع خدمات درمانی معاف از هر نوع مالیات و عوارض تشخیص داده شده و به استناد ماده 50 قانون صراحتا شوراهای اسلامی از وضع هرگونه مالیات و عوارض نسبت به حرفه هایی که وضعیت مالیات و عوارض آن‌ها مشخص گردیده (معافیت) منع شده اند.

رابعا: آرای متعدد و مکرر هیات عمومی دیوان عدالت اداری مبنی بر ابطال مصوبات شوراهای اسلامی به علت وضع عوارض برای اماکن پزشکی و درمانی از جمله رای شماره 872 ـ 1387/12/18 در خصوص ابطال مصوبه شورای اسلامی شهر مشهد آرای شماره 489 و 490 ـ 1391/11/09 در خصوص ابطال مصوبه شورای اسلامی شهر شیراز و ... حکایت از غیرقانونی بودن اقدامات شوراهای اسلامی در وضع مصوبات به شرح فوق دارد.

لذا با عنایت به مراتب مذکور نظربه اینکه ملاک اعتبار و وجاهت قانونی مصوبات، آیین‌نامه ها و تصمیمات مراجع به طور اعم و اخص منوط به رعایت حدود صلاحیت ذاتی و ایضا عدم تعارض تصمیمات متخذه با نصوص قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و دیگر قوانین امری است و در مانحن فیه شورای اسلامی شهر رشت در سال 1399 و در ماده 16 تعرفه عوارض و بهای خدمات شهری و بند 2 ماده 12 صراحتا مبادرت به تعیین عوارض برای مراکز درمانی و پزشکی نموده و آرای کمیسیون ماده 77 نیز به استناد مواد مذکور اصدار می‌یابد تقاضای ابطال آن به شرح موضوع شکایت مورد تمناست."

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 شورای اسلامی شهر رشت:

"ماده 16 ـ عوارض مازاد بر ارزش ایجاد شده ناشی از مازاد بر تراکم پایه اعیانات

تعیین عوارض مازاد ارزش ایجاد شده ناشی از مازاد بر تراکم پایه اعیانات احداثی (مسکونی، تجاری نواری، پارکینگ تجاری، تجاری متمرکز، آموزشی، فرهنگی، ورزشی، درمانی، تاسیسات و تجهیزات، مذهبی، صنعتی، اداری، انبار و ...)

B=[M(2×D×P)(1+T)]

M = ضریب اعطای تراکم بر اساس جدول شماره 2

D = ارزش معاملاتی ساختمان بر اساس جدول شماره 1

P = ارزش قیمت منطقه‌ای

T = ضرایب بر اساس جدول شماره (صفحه 25) "

در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر رشت به موجب لایحه شماره 1418/1401/ش ـ 1401/06/23 توضیحاتی داده که خلاصه آن به قرار زیر است:

“1ـ مواد عوارضی مورد اعتراضی که شاکی درخواست ابطال آن‌ها را نموده است تحت عناوین بند 2 ماده 12 نحوه محاسبه عوارض پذیره یا احداث بنای تجاری و ماده 16 عوارض مازاد ارزش ایجاد شده ناشی از مازاد بر تراکم پایه اعیانات، هر دو جز عناوین عوارضی قانونی، ضروری و مورد تایید وزارت کشور بوده که مراحل تصویب آن نیز مسیر قانونی خود را طی نموده و اعلان عمومی و قطعی و لازم‌الاجراست. بند 2 ماده 12 عوارض پذیره مربوط به محاسبه عوارض احداث بنای تجاری به صورت عام و مبنای عوارض احداث بنای تجاری می‌باشد که با حذف و ابطال این بند در عمل شهرداری رشت در اجرا و محاسبه عوارض احداث بنای تجاری دچار خلا می‌گردد و نتیجه آن لغو صدور پروانه ساختمانی تجاری تا تعیین تکلیف مجدد این عنوان عوارض خواهد بود.ماده 16 عوارض مازاد ارزش ایجاد شده ناشی از مازاد بر تراکم پایه اعیانات نیز قاعده کلی شهرداری رشت مربوط به عوارض مازاد بر تراکم بوده و مبنای محاسبه عوارض تمامی مصادیق ساخت و ساز مازاد بر تراکم مجاز تعیین شده در طرح تفصیلی است. لذا هیچ یک از عوارض معترض عنه مبین اخذ عوارض و یا وجهی از مراکز درمانی احداثی در کاربری مسکونی اعم از ملکی و یا تجاری نبوده و منافات و ارتباطی با تبصره ذیل بند 24 ماده 50 قانون شهرداری و مراکز درمانی ندارد."

در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری پرونده به هیات تخصصی شوراهای اسلامی ارجاع و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 140109970906010905 ـ 1401/12/02 بند 2 ماده 12 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 شورای اسلامـی شهر رشت را قابل ابطال تشخیص نـداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

رسیدگی به ماده 16 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1399 شورای اسلامی شهر رشت در دستورکار جلسه هیات عمومی قرار گرفت.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1402/02/12 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

هرچند براساس بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 با اصلاحات بعدی، تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام می‌شود، از وظایف شوراهای اسلامی شهر است، ولی با توجه به اینکه تصویب و یا اعمال هرگونه تغییر در طرح تفصیلی و از جمله در موضوعاتی از قبیل تراکم و سطح اشغال در صلاحیت کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری قرار دارد و این در حالی است که مصوبه مورد شکایت فاقد قید طرح تفصیلی درخصوص تراکم اعطایی و مازاد بر تراکم است، بنابراین ماده 16 تعرفه عوارض محلی سال 1399 شهرداری رشت که تحت عنوان عوارض مازاد بر ارزش ایجادشده ناشی از مازاد بر تراکم پایه اعیانات به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.