رای شماره 1142 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع:...

شماره 9703471 1399/10/20

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رییس محترم هیات مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 9909970905811142 مورخ 1399/09/25 با موضوع: «ابطال تعرفه شماره 501ـ 95 تحت عنوان عوارض ارزش افزوده حاصل از واگذاری املاک مصوب شورای اسلامی شهر شاهین شهر» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: 1399/09/25 شماره دادنامه: 1142 شماره پرونده: 9703471

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری.

شاکی: آقای مهدی باقریان خوزانی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تعرفه شماره 501ـ 95 تحت عنوان عوارض ارزش افزوده حاصل از واگذاری املاک مصوب شورای اسلامی شهر شاهین شهر

گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال تعرفه شماره 501ـ 95 تحت عنوان عوارض ارزش افزوده حاصل از واگذاری املاک مصوب شورای اسلامی شهر شاهین شهر را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«شورای اسلامی شهر شاهین شهر طی مصوبه‌ای تحت عنوان تعیین و وصول عوارض ارزش افزوده حاصل از املاک مبادرت به وضع عوارض برای نقل و انتقال املاک نموده است این در حالی است که با استناد به دلایل ذیل این مصوبه مغایر قوانین و مقررات می‌باشد. نظر به اینکه در ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387/02/17 برقراری عوارض بر درآمدهای ماخذ محاسبه مالیات ممنوع اعلام شده و در قانون مالیات‌های مستقیم از جمله مواد 59 و 52 رای نقل و انتقال قطعی املاک و واگذاری حقوق اشخاص حقیقی و حقوقی بر املاک مالیات تعیین شده است، بنابراین مصوبه شورای اسلامی شهر شاهین شهر در تعیین عوارض مغایر قانون می‌باشد و از آنجا که اخذ وجوهی به عنوان عوارض نقل و انتقال املاک و سرقفلی خلاف قانون مالیات بر ارزش افزوده دانسته شده لذا هیچ توجیهی برای اخذ این وجوه پذیرفته نیست. اصل عدالت مالیاتی و حفظ حقوق شهروندی نیز اقتضا می‌کند وقتی اخذ عوارضی از شهروندان بخشی از این سرزمین مغایر قانون است اخذ همان وجه از مردمان و شهروندان دیگر جایز و قانونی نیست. لذا مستندا به مواد 13، بند 1 ماده 12 و 88 و 92 قانون دیوان عدالت اداری استدعای ابطال مصوبات شورای اسلامی شهر شاهین شهر و جلوگیری از اخذ عوارض غیرقانونی شهرداری شاهین شهر را از زمان تصویب و خارج از نوبت را دارم.»

متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:

در پاسخ به شکایت مذکور، شهردار و رییس شورای اسلامی شاهین شهر به موجب لوایح شماره 11302ـ 1398/04/24 و 934/ش ـ 1398/04/25 توضیح داده اند که:

«احتراما بازگشت به ابلاغیه شماره 9709980905801469ـ 1398/03/04 با کلاسه پرونده 9703471 در خصوص دادخواست آقای مهدی باقریان خوزانی به طرفیت شورای اسلامی شاهین شهر و شهرداری شاهین شهر به خواسته ابطال مصوبه عوارض ارزش افزوده حاصل از واگذاری املاک در جهت دفاع و رد دادخواست مشارالیه مطالب ذیل را به استحضار می‌رساند:

اولا: با تصویب قانون ارزش افزوده در تاریخ 1387/02/17 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی (تجمیع عوارض) نسخ شده است و استناد به این قانون «بیان تعارض با مصوبات شورا موضوعیت ندارد. ماده 5 و تبصره 1 ذیل ماده 5 قانون تجمیع عوارض اشعار داشته در مواردی که در این قانون برای آن‌ها مالیات و عوارض تعیین شده شوراها و سایر مراجع نمی توانند وضع مالیات یا عوارض نمایند و مفهوم مخالف آن این است که برای مواردی که تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها در قانون مذکور تعیین نشده مراجع ذی صلاح مثل شوراها بنابر اختیارات پیش بینی در بند 16 و 26 ماده 80 قانون شوراها می‌توانند وضع عوارض نمایند. بنابراین به همین دلیل در خصوص عوارض تحت عنوان نقل و انتقال املاک در قانون تجمیع عوارض تعیین تکلیف نشده است. ثانیا: ماده 85 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران اشعار می‌دارد «شوراهای اسلامی شهر می‌تواند نسبت به وضع عوارض متناسب با تولیدات و درآمدهای اهالی به منظور بخشی از هزینه‌های خدماتی و عمرانی مورد نیاز شهر طبق آیین‌نامه هیات وزیران اقدام نماید. ثالثا: بر حسب تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده شورای اسلامی شهر و بخش مجاز به وضع عوارض محلی برای مواردی که تکلیف آن‌ها در قانون مزبور مشخص نشده خواهند بود و شورای اسلامی شهر شاهین شهر بر اساس اختیارات مندرج در بند 16 و 26 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 و اصلاحات بعدی مبادرت به تصویب عوارض ارزش افزوده حاصل از واگذاری املاک نموده است.

هرگونه تفسیری به غیر از این مخالف نص صریح ماده 2 قانون مالیات بر ارزش افزوده بوده و توجیه قانونی ندارد موید مراتب آن که در قانون مذکور احکام مرتبط با قانون مالیات‌های مستقیم و موارد تسری آن صراحتا تعیین و مشخص شده است از جمله تبصره 5 ماده 17 و ماده 32 قانون مالیات بر ارزش افزود، لذا با توجه به تفکیک دایره مشمول دو قانون از یکدیگر احکام یکی بدون تصریح قانونی به هیچ وجه قابل تسری بر دیگری نیست. بنابراین با لحاظ مستندات و دفاعیات فوق شورای اسلامی شهر مجاز به وضع عوارض محلی تحت عنوان ارزش افزوده حاصل از واگذاری املاک که اثر این واگذاری که همانا ارزش افزوده قبل و بعد از خرید ملک توسط مالکین به عنوان یک کالای مبادله‌ای می‌باشد بوده است.»

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1399/09/25 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

با توجه به اینکه در آرا متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض برای نقل و انتقال املاک و اراضی با کاربری مسکونی تجاری سرقفلی و غیره در تمام اشکال آن در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی تشخیص و ابطال شده اند، بنابراین تعرفه شماره 501ـ 95 تحت عنوان عوارض ارزش افزوده حاصل از واگذاری املاک مصوب شورای اسلامی شهر شاهین شهر به دلایل مندرج در رای شماره 243ـ 1395/04/01 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی