دستورالعمل دادرسی مالیاتی

شماره ابلاغیه : 117300
تاریخ تصویب : 1387/11/13
مرجع تصویب : رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور
به منظور ارتقای کارآیی و افزایش بهره وری سازمانی و تکریم مودیان محترم مالیاتی و نیز حـل و فـصل سـریـع و عـادلانـه اخـتلافـات مالیاتی و اجتناب از تطویل زمان رسیدگی پرونده‌های مطروحه در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 244 قانون مالیات‌های مــستقیم، به پیوست دسـتـورالـعـمـل دادرســی مــالــیاتــی جـهـت بـهـره بـرداری و اجـرای ابـلاغ می‌گردد. علی اکبر عرب مازار
رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور دستورالعمل دادرسی مالیاتی مقدمهنظام اقتصادی سالم و کارآمد موجب می‌شود تا فعالان اقتصادی کشور که سهم بسزایی در تامین هزینه‌های دولت و بالمآل تامین درآمدهای مالیاتی کشور دارند با اعتماد به دولت و نظام مالیاتی به فعالیت در امور زیربنایی و نیز سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف کشور بپردازند.تغییرات مهم سال‌های اخیر نظام مالیاتی کشور بیانگر این واقعیت است که سازمان امور مالیاتی در تبیین جایگاه واقعی مودیان جهت بهره مندی از همکاری و مساعدت آنان در امر تحقق درآمدهای مالیاتی و وصول به موقع مالیات‌های مورد مطالبه توجه جدی مبذول داشته است. استقلال بخش قضایی در سازمان امور مالیاتی از بخش تشخیص، استاندارد نمودن روش‌های اجرایی، نظام مند نمودن روش‌های رسیدگی در مراجع حل اختلاف مالیاتی و تهیه دستورالعمل‌های مورد نیاز و نیز تغییر روش‌های اجرایی منسوخ در جهت اجرای عدالت مالیاتی از گام‌های اساسی در تغییرات مورد نظر می‌باشد.فرآیند رسیدگی به اختلاف مالیاتی و اجرای عدالت مورد نظر مودیان محترم مالیاتی همواره از دغدغه های اصلی سازمان امور مالیاتی کشور بوده است. بدین سبب در ادامه تغییرات پیش گفته، تفکر بازنگری و اصلاح روش ها و سیستم هیاتهای حل اختلاف مالیاتی در ساختار و اجرای (که از گام‌های مهم و اساسی سازمان می‌باشد) را مورد توجه قرار داده و مجموعه‌ای از اصول و مقررات و رویه ها در فرآیند رسیدگی، تحت عنوان دستورالعمل دادرسی مالیاتی به زینت طبع آراسته شده است تا اجرای آن موجب تحقق هرچه بیشتر عدالت و انتظام امور و تسریع در فرایند رسیدگی به اختلاف مالیاتی شود.از آنجایی که تنظیم این دستورالعمل برای اولین بار در سازمان امور مالیاتی کشور صورت پذیرفته، نظرات صاحب نظران محترم موجب هرچه پربارتر شدن این مجموعه در آینده خواهد شد. لذا دفتر نظارت بر هیاتهای حل اختلاف مالیاتی مستقر در ستاد سازمان پذیرای نظرات ارزنده عزیزان در ارایه پیشنهادات خواهد بود.هدف
جلوگیری از برخوردهای چندگانه با مودیان و ایجاد گامی موثر در برقراری عدالت مالیاتی بوده و سبب تسریع و تسهیل در امر رسیدگی به اعتراض مودیان مالیاتی خواهد شد. دامنه کاربرد
دامنه کاربرد این دستورالعمل ادارات کل امور مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور برای مودیان مالیاتی می‌باشد. مراجع
- قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1380/11/27 و اصلاحیه‌های بعدی آن.
- آیین‌نامه موضوع ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم.
- بخشنامه‌های صادره از سوی سازمان امور مالیاتی کشور.
- آیین‌نامه دادرسی مدنی. تعاریف
دستورالعمل دادرسی مالیاتی عبارت است از مجموعه اصول و مقرراتی که در فرایند رسیدگی به اختلافات مالیاتی می‌باید توسط مراجع حل اختلاف مالیاتی مورد استفاده قرار گیرد. این دستورالعمل بیان کننده تحوه انجام وظایف نمایندگان عضو هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 37، 216، 244 و ... و نیز روسای امور مالیاتی در رسیدگی به اختلافات مالیاتی و یا حل و فصل پرونده‌های مالیاتی و همچنین تکالیف مقرر برای مودیان مالیاتی خواهد بود. مسیولیت ها
مسیولیت اجرای این دستورالعمل به عهده کلیه روسای امور مالیاتی و نیز هیاتهای حل اختلاف مالیاتی در سراسر کشور می‌باشد.
مسیولیت نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل به عهده ادارات کل امور مالیاتی و نیز دفتر نظارت بر هیاتهای حل اختلاف مالیاتی می‌باشد. فصل یکم: اعتراض به برگ تشخیصبند 1 - شرایط و نحوه اعتراض به برگ تشخیص
در مواردی که برگ تشخیص مالیات صادر و به مودی ابلاغ می‌شود، چنانچه مودی نسبت به آن معترض باشد می‌تواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ شخصا یا به وسیله وکیل تام‌الاختیار خود به اداره امور مالیاتی و یا دبیرخانه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی ذیربط مراجعه و با تکمیل فرم‌های مخصوص و ارایه دلایل و اسناد و مدارک کتبا تقاضای رسیدگی مجدد نماید . بند 2 - تکلیف واحد مالیاتی در موارد ابلاغ قانونی برگ تشخیص مالیات
در صورتی که برگ تشخیص مالیات به دلیل عدم حضور مودی در نشانی قانونی یا استنکاف از دریافت آن و یا به هر دلیلی به صورت قانونی ابلاغ شده باشد، واحد مالیاتی مربوط مکلف است نسبت به ارسال پرونده به دبیرخانه هیاتها (حداکثر ظرف مهلت یک هفته، پس از گذشت 30 روز از تاریخ ابلاغ مزبور) اقدام نماید . بند 3 - رسیدگی به اعتراض مودی نسبت به برگ تشخیص مالیات
اگر مودی اعتراض خود را به اداره امور مالیاتی ارایه کند، اداره مزبور مکلف است ظرف مدت 30 روز از تاریخ مراجعه مودی به موضوع رسیدگی و به یکی از اشکال زیر اتخاذ تصمیم نماید: الف: در صورتی که دلایل و اسناد و مدارک ابراز شده مودی از طرف اداره امور مالیاتی موثر در تعدیل درآمد مشمول مالیات تشخیص داده شود و نظر آن اداره مورد قبول مودی واقع شود مراتب مستدلا در ظهر برگ تشخیص منعکس و پس از امضای مسیول مربوط و مودی با رعایت مقررات، جهت صدور برگ قطعی (حداکثر ظرف مدت 10 روز) و انجام مراحل وصول مالیات به واحد مالیاتی مربوطه ارجاع می‌شود .ب: اگر اداره امور مالیاتی دلایل ابرازی مودی را موثر در تعدیل درآمد مشمول مالیات تشخیص ندهد و نظر آن اداره مورد قبول مودی واقع شود مراتب مستدلا در ظهر برگ تشخیص منعکس و با امضای مسیول مربوط و مودی با رعایت مقررات، جهت صدور برگ قطعی (حداکثر ظرف مدت 10 روز) و انجام مراحل وصول مالیات به واحد مالیاتی مربوط ارجاع می‌شود .ج: اگر دلایل ابرازی مودی توسط اداره امور مالیاتی موثر در تعدیل درآمد مشمول مالیات تشخیص داده نشود و نظر آن اداره مورد قبول مودی واقع نگردد، مراتب مستدلا در ظهر برگ تشخیص منعکس و پس از امضای رییس اداره امور مالیاتی مربوط و مودی و ثبت آن، (حداکثر ظرف مدت 5 روز) پرونده جهت درخواست تعیین وقت از دبیرخانه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی ظرف همین مدت و انجام امور قانونی بعدی به واحد مالیاتی مربوط ارجاع می‌شود.تبصره - در این مرحله مودی می‌تواند جهت احاله پرونده برای رسیدگی توسط هیاتهای حل اختلاف مالیاتی فرم اعتراض مخصوص را تکمیل و حداکثر ظرف مدت 10 روز به دبیرخانه هیاتهای مربوطه ارایه نموده و رسید دریافت دارد.بند 4 - مشخصات برگ اعتراض
برگ اعتراض مودی باید بر روی فرم خاصی که به همین منظور تهیه شده و مشتمل بر موارد ذیل می‌باشد تنظیم شود: الف 1 – در خصوص اشخاص حقیقی: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، محل صدور، شماره ملی، شماره اقتصادی و نشانی دقیق محل سکونت یا محل کار با ذکر کد پستی و تلفن تماس، نشانی الکترونیکی (حسب مورد)الف 2 - در خصوص اشخاص حقوقی: نام شخص حقوقی، شماره و تاریخ ثبت، محل ثبت، شماره پرونده و شماره اقتصادی، شماره شناسایی ملی، نشانی قانونی، کد پستی ده رقمی، تلفن تماس، دورنگار و نشانی الکترونیکی (حسب مورد) .ب – منبع مالیاتی مورد اعتراض.ج – اداره کل امور مالیاتی، اداره امور مالیاتی، واحد مالیاتی.د - عملکرد سال یا سال‌های مورد اعتراض به تفکیک هر سال با ذکر شماره و تاریخ برگ تشخیص یا برگ اجرایی.هـ – خواسته و اعتراض مودی به صورت مشروح و دقیق. و – تصاویر و اسناد و مدارکی که به پیوست اعتراض خود ارایه می‌نماید . ز – امضای یا اثر انگشت مودی مالیاتی، یا وکیل تام‌الاختیار، یا دارندگان حق امضای بر اساس آخرین تصمیمات مجمع عمومی مستند به روزنامه رسمی همراه با مهر اشخاص حقوقی . بند 5 - نحوه تسلیم اعتراض
فرم اعتراض باید توسط مودی یا وکیل یا نماینده قانونی وی تنظیم گردیده و در قبال اخذ رسید حسب مورد به اداره امور مالیاتی یا دبیرخانه هیاتهای مربوط تسلیم شود. اداره امور مالیاتی یا دبیرخانه هیاتها مکلفند اعتراض مودی را در دفتر مربوط ثبت نموده و رسید ارایه نمایند.تبصره - مودیان مالیاتی که اعتراض خود را از طریق پست سفارشی ارسال می‌نمایند تاریخ تسلیم اعتراضیه به پست، تاریخ تسلیم به مرجع مالیاتی ذیربط محسوب می‌گردد. بند 6 - شرایط ارایه اسناد و مدارک همراه اعتراض
مودیان مالیاتی باید رونوشت یا تصویر خوانای مدارک خود را به پیوست فرم اعتراض ارایه نمایند برابری رونوشت یا تصویر اسناد و مدارک با اصل می‌بایست توسط دبیرخانه و یا اعضای هیاتهای حل اختلاف مالیاتی گواهی شود در صورتیکه رونوشت یا تصویر سند در خارج از کشور تهیه شده باشد برابری آن با اصل مدارک می‌بایست در دفتر یکی از سفارت خانه ها و یا کنسولگری‌های جمهوری اسلامی ایران گواهی شده باشد و چنانچه اسناد و مدارک استنادی به زبان فارسی نباشد پس از ترجمه آن‌ها توسط مترجم رسمی دادگستری و تایید مامورین کنسولی جمهوری اسلامی ایران تسلیم شود در غیر اینصورت به مدارک ارسالی به سایر زبان‌ها که بدون رعایت مفاد این ماده ارایه گردد در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی ترتیب اثر داده نخواهد شد. فصل دوم: وکیل و سایر اشخاص در حکم مودی مالیاتیبند 7 - تسلیم مدارک دال بر سمت وکیل یا نماینده قانونی مودی به هیات
هرگاه اعتراض مودی توسط وکیل یا نماینده قانونی او یا ولی یا وارث یا وصی و یا قیم به عمل آید تصویر مدارکی که اثبات کننده سمت وی باشد باید به پیوست آن ارایه گردد . بند 8 - انتخاب وکیل و حدود اختیارات وی و تعلق حق تمبر
مودی می‌تواند وکیل خود را از بین وکلای دادگستری و یا سایر اشخاص به موجب سند رسمی تنظیمی انتخاب نماید. در این صورت می‌بایست حدود اختیارات وی صراحتا در متن وکالتنامه احصای شود. تبصره 1 - حکم این ماده در خصوص تصریح حدود اختیارات نسبت به نماینده قانونی مودی نیز جاری خواهد بود .تبصره 2 - حق تمبر موضوع ماده 103 ق.م.م چنانچه محاسبه و پرداخت نشده باشد می‌بایست پس از محاسبه توسط کارشناس هیات طبق ماده مذکور از سوی مودی پرداخت و رسید آن تسلیم دبیرخانه هیات شود و در هنگام رسیدگی توسط اعضای هیات کنترل گردد .بند 9 - اشخاص مجاز به حضور در هیات
اشخاص مجاز به حضور در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی عبارتند از: شخص مودی (در مورد اشخاص حقوقی صاحبان امضای مجاز با ارایه تصویر آخرین روزنامه رسمـی) ، وکیل مودی با ارایه وکالت‌نامه رسمی، وراث، کارمند حقوق بگیر اشخاص حقوقی با همراه داشتن معرفی‌نامه از شخص حقوقی با تایید واحد مالیاتی مربوط. ( با ارایه مدارک جهت تشخیص هویت نامبردگان)"مشاوران رسمی مالیاتی دارای کارت عضویت معتبر جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران با ارایه برگه نمایندگی قانونی مالیاتی"بند 10 - منع وکالت اعضای هیاتهای حل اختلاف مالیاتی و کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور
کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور در دوره خدمت یا آمادگی خدمت و اعضای هیاتهای حل اختلاف مالیاتی نمی توانند به عنوان وکیل یا نماینده مودی در جلسات هیاتهای حل اختلاف مالیاتی حاضر شوند.بند 11 - موارد خودداری از رسیدگی توسط اعضای هیاتهای حل اختلاف مالیاتی
اعضای هیات حل اختلاف مالیاتی، در موارد زیر باید از رسیدگی خودداری نمایند همچنین مودی یا نماینده اداره امور مالیاتی نیز، می‌تواند رد عضو یا اعضای هیات حل اختلاف مالیاتی را درخواست نماید: الف – قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه بین اعضای هیات حل اختلاف مالیاتی با مودی. ب – عضو یا اعضای هیات حل اختلاف مالیاتی، قیم یا مخدوم مودی باشند و یا مودی مباشر یا متکفل امور عضو هیات یا همسر او باشد. ج – عضو هیات یا همسر یا فرزند او، وارث مودی باشد. د - عضو هیات – پیش تر – در موضوع اعتراض مودی به عنوان عضو یا کارشناس یا گواه یا مامور مالیاتی اظهارنظر کرده باشد.هـ - بین عضو هیات حل اختلاف مالیاتی و مودی و یا همسر یا فرزند آن‌ها دعوای حقوقی یا کیفری مطرح باشد و یا پیش تر مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم دو سال نگذشته باشد. و – وجود رابطه شراکت بین عضو هیات حل اختلاف مالیاتی با مودی و چنانچه، مودی شخص حقوقی باشد؛ سهامدار، نماینده، یا عضو هیات مدیره یا مدیرعامل یا بازرس قانونی بودن اعضای هیات حل اختلاف مالیاتی مانع از رسیدگی آن‌ها خواهد بود . ز – عضو هیات یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در موضوع مطروحه یا مورد رسیدگی باشند .
- در موارد یاد شده، عضو هیات با صدور قرار خودداری از رسیدگی، با ذکر جهت قانونی آن، از امور هیاتهای حل اختلاف مالیاتی ذیربط درخواست می‌نماید تا عضو دیگری را که از موارد خودداری رسیدگی به دور باشد برای رسیدگی معرفی نماید. چنانچه، به هر دلیل قانونی امکان تعیین اعضای هیات حل اختلاف مالیاتی میسر نباشد، پرونده برای رسیدگی به نزدیک‌ترین هیات حل اختلاف مالیاتی شهر یا محلی که با محل مزبور در محدوده یک استان باشد ارجاع می‌شود.فصل سوم: برگ دعوت هیات (تعیین، تغییر و ابلاغ وقت رسیدگی، ارسال پرونده)بند 12 - تنظیم برگ دعوت در سه نسخه
برگ دعوت تعیین وقت شده هیات حل اختلاف مالیاتی در سه نسخه تنظیم، که نسخه دوم پس از ابلاغ به مودی جهت اعلام تعیین زمان تشکیل هیات به امور مالیاتی مربوط ارسال می‌گردد. بند 13 - تعیین وقت هیات
دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی مکلف است حداکثر ظرف مدت 5 روز پس از دریافت اعتراض مودی نسبت به تعیین وقت و ابلاغ برگ دعوت مربوط که متضمن تعیین زمان و مکان و ساعت تشکیل هیات است اقدام نماید . بند 14 - ابلاغ وقت رسیدگی به مودی با رعایت حداقل فاصله زمانی
وقت رسیدگی هیات حل اختلاف مالیاتی در مورد هر پرونده، جهت حضور مودی یا نماینده وی و نیز اعزام نماینده اداره امور مالیاتی توسط دبیرخانه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی به آن‌ها ابلاغ می‌گردد. (فاصله تاریخ ابلاغ و روز تشکیل جلسه هیات نباید کمتر از 10 روز باشد مگر به درخواست مودی و موافقت امور هیات حل اختلاف مالیاتی، بدیهی است روز ابلاغ و روز اقدام جزی مدت محسوب نمی شود.)بند 15 - اطلاع تاریخ تشکیل جلسه به اعضای هیات
دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی موظف است، پس از تعیین وقت، تاریخ تعیین شده را حداکثر تا یک هفته قبل از تشکیل جلسه جهت حضور اعضای کتبا به اطلاع آنان برساند. تبصره - هرگاه مودی طی درخواست کتبی و جداگانه برابر فرم مربوط، تقاضای رسیدگی خارج از نوبت بنماید با موافقت مسیول امور هیاتهای حل اختلاف مالیاتی، رسیدگی خارج از نوبت توسط هیات حل اختلاف مالیاتی صورت خواهد پذیرفت.بند 16 - ابلاغ وقت رسیدگی به وراث در صورت فوت مودی
در صورت فوت مودی کلیه حقوق و تکالیف مربوط به چگونگی رسیدگی به اعتراض مودی به وراث او منتقل می‌شود در این صورت اوقات رسیدگی هیات باید به همه وراث ابلاغ شود. عدم حضور وراث، وکیل یا نماینده قانونی آن‌ها مانع از رسیدگی هیات نمی باشد.تبصره - در موارد فوت یا عزل و استعفای وکیل یا ممنوعیت از وکالت وکیل، رسیدگی به اعتراض مودی به تاخیر نخواهد افتاد . بند 17 - تجدید وقت جلسات هیات
- هرگاه به هر علتی هیات حل اختلاف مالیاتی در وقت مقرر تشکیل نگردد لازم است ظرف مدت یک هفته، وقت جلسه بعدی به مودی و واحد مالیاتی ابلاغ شود. بند 18 - تغییر زمان جلسه رسیدگی
تعویق زمان جلسه رسیدگی هیات، بنا به درخواست کتبی مودی برابر فرم مربوط و با تسلیم مدارک و دلایل موجه، پس از بررسی مسیول دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی فقط برای یک بار مجاز خواهد بود. (در موارد استثنای تمدید مهلت رسیدگی منوط به موافقت مدیرکل مربوطه خواهد بود.)تبصره - حکم این ماده شامل مواردی که عدم تشکیل جلسه هیات حل اختلاف مالیاتی به دلیل عدم رعایت تبصره 1 ماده 244 ق.م.م باشد، نخواهد بود .بند 19 - مهلت ارسال پرونده به هیات حل اختلاف
اداره امور مالیاتی ذیربط مکلف است ظرف مدت 72 ساعت قبل از تشکیل جلسه پرونده را متضمن معرفی نماینده اداره جهت شرکت در هیات به انضمام ادله قانونی در پاسخ به اعتراض مودی کتبا در قبال اخذ رسید به دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی تسلیم نماید . بند 20 - نقص در پرونده
قبل از تشکیل جلسه هیات حل اختلاف مالیاتی، بررسی لازم توسط دبیرخانه صورت گرفته و چنانچه موارد نقص در پرونده مشاهده شود، پرونده مذکور بدون طرح در هیات حل اختلاف مالیاتی، به قسمت مربوط ارسال، تا نسبت به رفع نقص و اعاده آن اقدام لازم صورت پذیرد. بند 21 - تشکیل جلسه خارج از وقت اداری
جلسات هیات با توجه به حجم کار و بنا به ضرورت و کسب موافقت دفتر نظارت بر هیاتهای حل اختلاف مالیاتی می‌تواند خارج از وقت اداری تشکیل شود. فصل چهارم: قرار (رسیدگی، تجدید دعوت، تامین و ...)بند 22 - صدور قرار رسیدگی و مهلت اجرای آن
هرگاه به دلیل نقص در رسیدگی یا لزوم بررسی اسناد و مدارک نزد اشخاص ثالث یا کثرت اسناد و مدارک ارایه شده، هیات حل اختلاف مالیاتی قرار کارشناسی صادر نماید، مجری یا مجریان قرار مکلفند حداکثر ظرف مدت یکماه نسبت به رسیدگی به پرونده مزبور و اجرای کامل موارد مورد درخواست هیات اقدام لازم معمول و مراتب را جهت اتخاذ تصمیم نهایی گزارش نمایند. تبصره - چنانچه اجرای قرار مذکور ظرف مهلت تعیین شده امکان پذیر نباشد موضوع توسط مجری قرار به دبیرخانه هیاتها منعکس و این مدت حداکثر تا 2 ماه توسط هیات قابل تمدید می‌باشد.بند 23 - لزوم پاراف ظهر گزارش مجریان قرار توسط هیات صادرکننده
دبیرخانه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی مکلف است پس از وصول گزارش ماموران مجری قرار، گزارش یاد شده را جهت کسب نظر به هیات صادرکننده قرار ارسال نماید. چنانچه هیات مذکور، گزارش تنظیم شده را کافی به مقصود دانست پس از پاراف ذیل آن مراتب جهت دعوت از مودی به دبیرخانه هیاتها ارسال تا مطابق با بند 14 دستورالعمل جاری اقدام گردد در غیر اینصورت با اعلام کتبی ذیل گزارش مربوطه، موارد به کارشناس مجری قرار جهت رفع نقص و اعاده آن ارجاع می‌گردد که در اینگونه موارد پانزده روز به مدت مندرج در بند 22 دستورالعمل جاری اضافه خواهد شد . بند 24 - شرایط درخواست کارشناس رسمی دادگستری توسط مودی
در صورتی که مودی مالیاتی به نحوه ارزیابی دارایی‌ها از سوی واحد مالیاتی ذیربط معترض باشد می‌تواند، برابر فرم مربوطه، اعتراض و درخواست استفاده از خدمات کارشناس رسمی دادگستری را با قبول هزینه آن به دبیرخانه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی اعلام دارد. تبصره - دبیرخانه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی موظف است ضمن ثبت درخواست مودی و تعیین کارشناس رسمی دادگستری و اخذ گزارش کارشناس رسمی حداکثر ظرف مدت زمان 60 روز، نسبت به احاله پرونده به هیات حل اختلاف مالیاتی جهت صدور رای اقدام نماید .بند 25 - تسلیم رونوشت گزارش رسیدگی و اجرای قرار به مودی
در صورت درخواست کتبی مودی، یا وکیل یا نماینده قانونی وی، اداره امور مالیاتی یا هیات حل اختلاف مالیاتی موظف است حسب مورد رونوشت جزییات گزارش را که مبنای صدور برگ تشخیص قرار گرفته است و همچنین گزارش اجرای قرار را به وی اعلام نموده و هرگونه توضیحی را که در این خصوص بخواهد به او بدهند. تبصره - چنانچه رسیدگی هیات حل اختلاف مالیاتی منجر به صدور قرار اعم از رسیدگی یا رفع نقص شود ابلاغ نسخه ایی از قرار صادره جهت اطلاع مودی الزامی می‌باشد .بند 26 - شرایط صدور قرار تامین مالیاتی قبل از قطعیت
در مواردی که مالیات مودی هنوز قطعی نشده یا مراحل اجرایی آن طی نشده است و بیم تفریط مال یا اموال از طرف مودی به قصد فرار از پرداخت مالیات می‌رود، اداره امور مالیاتی باید با ارایه دلایل کافی از هیات حل اختلاف مالیاتی قرار تامین مالیات را بخواهد و در صورتی که هیات صدور قرار را لازم تشخیص دهد ضمن تعیین مبلغ، قرار مقتضی صادر خواهد کرد . بند 27 - مسیولیت متقاضی قرار تامین مالیات
در صورتی که قرار تامین اجرای گردد و مودی به موجب رای قطعی هیات یا سایر مراجع ذی‌صلاح مستحق پرداخت مالیات نباشد و برابر قرار تامین صادره متحمل خسارتی گردد، اداره امور مالیاتی متقاضی قرار تامین، برابر قوانین و مقررات مربوط، مسیول و پاسخگو خواهد بود. و متخلف مورد تعقیب انتظامی مالیاتی قرار خواهد گرفت . فصل پنجم: رای هیات (کیفیت، مشخصات، شرایط صدور، اصلاح)بند 28 - کیفیت آرای صادره
رای هیات حل اختلاف مالیاتی بایستی متضمن اظهارنظر موجه و مدلل نسبت به اعتراض مودی بوده، و در صورت اتخاذ تصمیم به تعدیل درآمد مشمول مالیات، جهات و دلایل آن توسط هیات در متن رای قید شود . بند 29 - مشخصات آرای صادره
رای صادره از هیاتهای حل اختلاف مالیاتی باید حاوی نکات ذیل باشد:
الف – شماره رای با ذکر تاریخ و شماره پرونده
ب – مشخصات مودی مالیاتی و نشانی وی
ج - منبع مالیاتی مورد اعتراض
د – سال مورد اعتراض (سال مورد رسیدگی)
هـ – خلاصه اظهارات مودی و مامور مالیاتی
و – کد ملی و کد پستی مودی
ز - ذکر اصول و مواد قانونی مورد استناد در رای
ح – ماخذ درآمد مشمول مالیات یا ماخذ محاسبه مالیات مورد مطالبه و مورد رای به عدد و حروف
ط – مشخصات و سمت اعضای هیات رسیدگی کننده به همراه امضای آن‌ها
ی – قید نظر اقلیت در متن رای بند 30 - خودداری از صدور آرای عام و کلی
هیاتهای حل اختلاف مالیاتی موظفند به اختلافات مالیاتی طبق قانون مالیات‌های مستقیم و سایر قوانین و مقررات موضوعه رسیدگی نموده و رای مقتضی صادر نمایند و در مورد جزییات اعتراض به طور مشخص تعیین تکلیف نموده و از صدور آرای به صورت عام و کلی خودداری نمایند. بند 31 - شرایط صدور رای یا قرار رسیدگی
هیات حل اختلاف مالیاتی پس از ختم رسیدگی و با توجه به محتویات پرونده و ادله موجود در همان جلسه مبادرت به صدور رای می‌نماید، مگر اینکه انشای رای متوقف به تمهید مقدماتی باشد که در این صورت با صدور قرار، پرونده جهت مهیا شدن برای صدور رای به مجریان قرار تحویل می‌گردد . بند 32 - نحوه اصلاح اشتباه در ماخذ مالیات رای صادره
هرگاه در تنظیم و نوشتن رای هیات حل اختلاف مالیاتی، اشتباهی در محاسبه ماخذ مشمول مالیات یا درآمد مشمول مالیات مورد رای صورت گیرد، قبل از صدور برگ اجرایی، هیات راسا به درخواست مودی یا اداره امور مالیاتی مربوط به موضوع رسیدگی و رای را تصحیح می‌نماید، رای اصلاحی به مودی ابلاغ خواهد شد. تسلیم رای اصلی بدون رای اصلاح شده ممنوع می‌باشد. آن بخش از حکم موضوع رای که مورد اشتباه نبوده در صورت قطعیت اجرای خواهد شد. بند 33 - مهلت ارسال رای صادره به اداره امور مالیاتی
دبیرخانه هیات مکلف است رای صادره را حداکثر ظرف مدت 48 ساعت از تاریخ صدور به مودی ابلاغ و نسخه‌ای از رای ابلاغ شده را به اداره امور مالیاتی ذیربط ارسال نماید . تبصره 1 - آرای صادره در چهار برگ و با امضای کلیه اعضای مناط اعتبار می‌باشد.تبصره 2 - اداره امور مالیاتی و دبیرخانه هیات نمی توانند پیش از امضای رای یا قرار توسط اعضای هیات، آن را به مودی و یا سایر اشخاص تسلیم و یا ابلاغ کنند. در صورت تخلف، مرتکب برای تعقیب انتظامی به دادستانی انتظامی مالیاتی معرفی خواهد شد .بند 34 - لزوم صدور رای در موارد استرداد اعتراض
هیات حل اختلاف مالیاتی در صورت تقاضای استرداد اعتراض یا قبول مالیات مطالبه شده از سوی مودی در جلسه هیات، می‌بایست رای مقتضی مبنی بر تایید درآمد مشمول مالیات را صادر نماید . بند 35 - شرایط موکول نمودن صدور رای به اثبات ادعایی دیگر توسط مودی
هرگاه رسیدگی به اعتراض مودی در گرو رسیدگی به پرونده مالیاتی دیگری باشد هیات می‌تواند با صدور قرار رسیدگی و تجدید وقت، رسیدگی به اعتراض مودی را به بعد از اعلام نظر کارشناسی موکول نماید و چنانچه رسیدگی به اعتراض مودی منوط به اثبات ادعایی باشد که رسیدگی به آن در صلاحیت مرجع دیگری است، رسیدگی به اختلاف تا اتخاذ تصمیم از مرجع صلاحیت دار متوقف می‌شود. در این مورد مودی مالیاتی مکلف است ظرف یکماه در مرجع صالح اقامه دعوی نموده و رسید آن را به دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی تسلیم نماید، در غیر اینصورت خواسته مودی به موجب قراری توسط هیات حل اختلاف مالیاتی رسیدگی می‌شود و رای مقتضی صادر می‌گردد. فصل ششم: در مقررات مختلفه هیاتبند 36 - صدور اوراق مالیاتی جداگانه
صدور اوراق مالیاتی به نام افراد متعدد در یک برگ صحیح نمی باشد. در اینگونه موارد باید برای هر مودی برگ جداگانه صادر و به نشانی اعلام شده از طرف مودی ابلاغ گردد . بند 37 - شرط رسمیت جلسات هیات
جلسات هیاتهای حل اختلاف مالیاتی با حضور هر سه عضو هیات رسمی است، لذا در صورت عدم حضور هر یک از نمایندگان مذکور مراتب می‌بایست ذیل صورتجلسه قید شده و پرونده جهت تعیین وقت مجدد عودت شود. رای هیاتهای مزبور با اکثریت آرای، قطعی و لازم‌الاجرا است، لیکن نظر اقلیت باید در متن رای قید گردد .تبصره - تشکیل جلسات هیاتهای حل اختلاف مالیاتی نسبت به عملکرد سنوات قبل از اصلاحیه 1380/11/27 ق.م.م از نظر نحوه تعیین اعضای و تشریفات اداری مربوط به رسمیت جلسات مطابق با قانون پس از اصلاحیه خواهد بود. بدیهی است حذف مقررات ماده 247 و تبصره‌های آن در خصوص هیاتهای حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر سالب حقوق مودیان مالیاتی اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به پرونده‌های مربوط به عملکرد قبل از تاریخ اجرای اصلاحیه مذکور نمی باشد .بند 38 - شرط انتخاب اعضای هیات
اعضای هیاتهای حل اختلاف مالیاتی و مجریان قرار کارشناسی نباید سابقه هیچگونه اظهارنظری در مقام یکی از ماموران مالیاتی در خصوص پرونده مودی داشته باشند. بند 39 - تکلیف ادارات مالیاتی که هیات مستقل ندارند
امور مربوط به هیاتها در ادارات امور مالیاتی که هیات حل اختلاف مالیاتی مستقل ندارند از نظر تعیین وقت و سایر موارد ارجاعی به هیات، بر عهده رییس امور مالیاتی ذیربط می‌باشد . بند 40 - طرح دو پرونده مرتبط به هم در یک هیات
چنانچه دو پرونده مرتبط به هم، مربوط به یک مودی در دو هیات ذی‌صلاح مطرح باشد بنا به تقاضای مودی و عدم وجود منع قانونی، رسیدگی لازم در یک هیات صورت می‌گیرد . بند 41 - مرجع رسیدگی به اقدامات اجرایی
مرجع رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی که به اداره وصول و اجرای ارجاع گردیده و مودی نسبت به اقدامات اجرایی و یا به اجرای گذاردن مالیات قبل از قطعیت شکایت دارد، هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 216 ق.م.م می‌باشد . بند 42 - مطالبه مالیات از غیرمودی
پس از صدور و ابلاغ برگ تشخیص مالیات چنانچه برابر ادعای مودیان مالیاتی، مطالبه مالیات از غیرمودی صورت گرفته باشد با تسلیم اعتراض مودی، در صورتیکه امکان رسیدگی تشخیص و مطالبه مالیات از مودی واقعی با رعایت مواد 156 و 157 قانون مالیات‌های مستقیم وجود داشته باشد موضوع توسط رییس امور مالیاتی مربوطه در مهلت مقرر در ماده 238 قانون مذکور مورد رسیدگی و حل و فصل قرار می‌گیرد در غیر این صورت با ارجاع پرونده از سوی رییس امور مالیاتی مربوط، در اجرای تبصره ماده 157 قانون مالیات‌های مستقیم، پرونده در هیات حل اختلاف مالیاتی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. بند 43 - مرجع تصویب دستورالعمل
این دستورالعمل در 43 بند و 13 تبصره توسط معاونت فنی و حقوقی سازمان تنظیم و پیشنهاد شده که در اجرای ماده 54 آیین‌نامه ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم به تصویب رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور رسیده و برای کلیه واحدهای تابعه سازمان، هیاتهای حل اختلاف مالیاتی، ماموران مالیاتی و مودیان لازم‌الاتباع است . ضمیمه: فرم ها

F2350 - 1	برگ اعتراض اشخاص حقیقی صفحات ص 24 - ص 25 - ص 26 - ص 27
F2350 - 2	برگ اعتراض اشخاص حقوقی صفحات ص 28 - ص 29 - ص 30 - ص 31
F2350 - 3	ظهر برگ تشخیص صفحات ص 33 -
F2350 - 4	برگ دعوت به هیات حل اختلاف اشخاص حقوقی صفحات ص 34 -
F2350 - 5	برگ دعوت به هیات حل اختلاف اشخاص حقیقیصفحات ص 35 - ص 36 -
F2350 - 6	فرم درخواست تسریع/ تعویق جلسه هیات حل اختلاف مالیاتی صفحات ص 37 -
F2350 - 7	برگ رای اشخاص حقوقی صفحات ص 38 - ص 39 - ص 40 -
F2350 - 8	برگ رای اشخاص حقیقی صفحات ص 41 - ص 42 - ص 43 -
F2350 - 9	ارجاع قرار کارشناسی صفحات ص 44 -
F2350 - 10	گزارش ارجاع قرار کارشناسی صفحات ص 45 - ص 46 -
F2350 - 11	درخواست ارزیابی دارایی توسط کارشناس رسمی صفحاتدادگستری ص 47 -
F2350 - 12	دعوت از نماینده بند 3 ماده 244 ق م.م صفحات ص 48 -