رای شماره 473 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع...

شماره هـ/95/476 1395/07/26

بسمه تعالی

جناب آقای جاسبی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 473 مورخ 1395/07/13 با موضوع:

«ماده 72 و تبصره ذیل آن از تعرفه عوارض و سایر درآمدهای شهرداری سمنان در سال 1395 مصوب شورای اسلامی شهر سمنان مبنی بر وضع عوارض حق تشعشع در قبال دکل‌های مخابراتی و برق خلاف قانون است و ابطال می‌شود» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و سرپرست هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: 1395/07/13 شماره دادنامه: 473 کلاسه پرونده: 95/476

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: شرکت سهامی مخابرات استان سمنان

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 72 و تبصره ذیل آن از تعرفه عوارض و سایر درآمدهای شهرداری سمنان برای اجرا در سال 1395 مصوب شورای اسلامی شهر سمنان

گردش کار: آقای سید غلامرضا عرب شاهی مدیرعامل شرکت سهامی مخابرات استان سمنان به موجب درخواستی ابطال ماده 72 و تبصره ذیل آن از تعرفه عوارض و سایر درآمدهای شهرداری سمنان برای اجرا در سال 1395 مصوب شورای اسلامی شهر سمنان را در اجرای مقررات ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«دیوان عدالت اداری

سلام علیکم:

احتراما، خاطر عالی را مستحضر می‌دارد:

شورای اسلامی شهر سمنان به موجب ماده 72 لایحه عوارض سال 1395 و تبصره 1 آن اقدام به وضع عوارض تحت عنوان حق تشعشع از دکل‌های مخابراتی کرده است. این در حالیست که:

اولا: هیات عمومی دیوان عدالت اداری طبق دادنامه شماره 1796 الی 1805 و 1808 اخذ عوارض از دکل ها و آنتن‌های مخابراتی را خلاف قانون اعلام کرده است. لذا مستندا به ماده 92 قانون آیین دادرسی دیوان عدالت اداری که بیان می‌دارد چنانچه مصوبه‌ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مدلول رای هیات عمومی در مصوبات بعدی الزامی است و تصویب مصوبات بعدی بدون رعایت مفاد رای هیات عمومی ممنوع است و هر گاه مرجع مربوطه مصوبه جدیدی برخلاف رای هیات عمومی تصویب کنند رییس محترم دیوان موضوع را خارج از نوبت در هیات عمومی مطرح می‌نماید. لذا ضمن عطف عنایت به خواسته طرح موضوع در هیات عمومی مورد تقاضاست.

ثانیا: در خصوص تعیین و اخذ حق تشعشع موضوع ماده 72 (صفحه 58 تعرفه عوارض سال 1395 شهرداری) استدلال شهرداری ها و شورای شهر تطبیق موضوع عوارض حق تشعشع با عنوان عوارض محلی می‌باشند در حالی که اساسا نمی توان به عوارض حق تشعشع عنوان محلی را اطلاق نمود چرا که عوارض محلی عوارضی است که برای هر محل بر اساس شرایط اقلیمی، توریستی و اجتماعی و فرهنگی برای شهروندان تعیین می‌شود به عنوان مثال عوارض بازدید از مناطق گردشگری هر محل و ... لذا اظهر من الشمس است حق تشعشع یک موضوع محلی نمی باشد که شهرداری ها جهت آن عوارض تعیین می‌نمایند زیرا تشعشع دکل‌های مخابراتی تحت نظر کارشناسان ذی‌ربط سازمان انرژی اتمی بوده و مورد تایید استاندارد سازمان بهداشت جهانی است و به شرح استدلال ذیل تعیین و تصویب هر گونه عوارضی مغایر قانون است.

الف) به موجب ماده 4 قانون اصلاح مواردی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولیدکنندگان کالا، ارایه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی مصوب سال 1381 که تا آغاز حاکمیت قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387 اعتبار داشته است نرخ مالیات و عوارض دریافتی از خدمات مذکور در بندهای ذیل آن توسط مقنن تعیین و احصا شده است و مطابق ماده 5 قانون یاد شده برقراری هرگونه عوارض و سایر وجوه برای انواع کالاهای وارداتی و کالاهای تولیدی و همچنین آن دسته از خدمات که در ماده 4 تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها معین شده است همچنین برقراری عوارض به درآمدهای ماخذ محاسبه مالیات، سود سهام شرکت ها، سود اوراق مشارکت، سود سپرده گذاری و سایر عملیات مالی اشخاص نزد بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی مجاز توسط شوراهای اسلامی و سایر مراجع ممنوع است و در ماده 10 آن قانون کلی قوانین و مقررات خاص و عام مغایر لغو شده است.

ب) به موجب ماده 1 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، عرضه کالا و ارایه خدمات در ایران و همچنین واردات و صادرات آن‌ها از تاریخ لازم‌الاجرا شده قانون از ابتدای سال 1388 مشمول مقررات این قانون قرار گرفته است.

در ماده 38 قانون یاد شده نرخ عوارض شهرداری ها و دهیاری‌ها در رابطه با کالا و خدمات مشمول قانون تعیین شده است و مطابق ماده 50 قانون مذکور، برقراری هرگونه عوارض بر انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و همچنین ارایه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها تعیین شده توسط شوراهای اسلامی و سایر مراجع ممنوع است و در ماده 52 این قانون نیز برقراری و دریافت هر گونه مالیات غیرمستقیم و عوارض دیگر از تولید کنندگان و وارد کنندگان کالا و ارایه دهندگان خدمات ممنوع شده است.

ج) به استناد دادنامه شماره 1796 ـ 1805 و 1808 هیات عمومی دیوان عدالت اداری که بیان داشته است دکل ها و آنتن‌های مخابراتی مورد استفاده شرکت‌های مخابراتی و بانک ها جزیی از فرآیند تولید و عرضه خدمات نهایی مراجع مذکور است و در نهایت خدمت ارایه شده مشمول نرخ عوارض مصرح در ماده 38 قانون فوق‌الذکر خواهد بود و ارایه خدمت توسط شرکت‌های مخابراتی و بانک ها محدود به قلمرو جغرافیایی شهر نیست، بنابراین مصوبات شوراهای اسلامی شهر به شرح مندرج در گردش کار، خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مراجع وضع تشخیص داده و آن را ابطال کرده است.

حال با عنایت به شرح معنونه و نظر به این که اثر ابطال مصوبات از زمان صدور رای هیات عمومی می‌باشد (ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری) و همچنین ممنوعیت شوراهای اسلامی شهرها در خصوص تعیین چنین عوارضی به شرح منعکسه در لایحه تقدیـمی و سایر دلایل تقـدیمی، ابطال ماده 72 لایحه عوارض سال 1395 و تبصره 1 شورای اسلامی شهر سمنان مورد استدعاست.»

متن تعرفه در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است:

«ماده 72: حق تشعشع

در قبال نصب هر دکل مخابراتی و برق توسط شرکت مخابرات و برق یا بخش خصوصی در محل مبلغ 000/000/20 ریال به عنوان عوارض ماهیانه تشعشع تعیین می‌گردد که باید توسط صاحبان یا بهره‌برداران دکل توسط شرکت مخابرات و برق یا بخش خصوصی شرکت‌های خصوصی یا دولتی به حساب شهرداری واریز نمایند.

تبصره1: مجوز محل نصب دکل توسط مالک چنانچه در منزل مسکونی باشد ممنوع بوده و حتما نیاز به مجوز شهرداری پس از تصویب در شورای اسلامی شهر می‌باشد، لذا مالکین پلاک‌های فوق جهت دریافت مجوز از شهرداری و همچنین کسب رضایت از همسایگان در صورت بلامانع بودن با پرداخت عوارض تجاری با مجوز شهرداری نصب خواهد شد.»

متن رای شماره 1796 الی 1805 و 1808 ـ 1393/10/29 به قرار زیر است:

«1ـ به موجب ماده 4 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولید کنندگان کالا، ارایه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی مصوب سال 1381 که تا آغاز حاکمیت قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387 اعتبار داشته است، نرخ مالیات و عوارض دریافتی از خدمات مذکور در بندهای ذیل آن توسط مقنن تعیین و احصا شده است و مطابق ماده 5 قانون یاد شده برقراری هر گونه عوارض و سایر وجوه برای انواع کالاهای وارداتی و کالاهای تولیدی و همچنین آن دسته از خدمات که در ماده 4 تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها معین شده است، همچنین برقراری عوارض به درآمدهای ماخذ محاسبه مالیات، سود سهام شرکت ها، سود اوراق مشارکت، سود سپرده گذاری و سایر عملیات مالی اشخاص نزد بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی مجاز توسط شوراهای اسلامی و سایر مراجع ممنوع است و در ماده 10 آن قانون، کلیه قوانین و مقررات خاص و عام مغایر لغو شده است.

2ـ به موجب ماده 1 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، عرضه کالا و ارایه خدمات در ایران و همچنین واردات و صادرات آن‌ها از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون از ابتدای سال 1388 مشمول مقررات این قانون قرار گرفته است و در ماده 38 قانون یاد شده نرخ عوارض شهرداری ها و دهیاری‌ها در رابطه با کالا و خدمات مشمول قانون تعیین شده است و مطابق ماده 50 قانون مذکور، برقراری هر گونه عوارض برای انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و همچنین ارایه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آن‌ها معین شده توسط شوراهای اسلامی و سایر مراجع ممنوع است و در ماده 52 این قانون نیز برقراری و دریافت هر گونه مالیات غیرمستقیم و عوارض دیگر از تولیدکنندگان و واردکنندگان کالاها و ارایه دهندگان خدمات ممنوع شده است.

نظر به این که دکل ها و آنتن‌های مخابراتی مورد استفاده شرکت‌های مخابراتی و بانک ها جزیی از فرآیند تولید و عرضه خدمت نهایی مراجع مذکور است و در نهایت خدمت ارایه شده مشمول نرخ عوارض مصرح در ماده 38 قانون فوق‌الذکر خواهد بود و ارایه خدمت توسط شرکت‌های مخابراتی و بانک ها محدود به قلمرو جغرافیایی شهر نیست، بنابراین مصوبات شوراهای اسلامی شهر به شرح مندرج در گردش کار، خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مراجع وضع تشخیص داده می‌شود و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، ابطال می‌شود. با اعمال ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مبنی بر تسری ابطال مصوبات مورد اعتراض به زمان تصویب آن‌ها موافقت نشد. ـ رییس دیوان عدالت اداری»

در اجرای ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، از شورای اسلامی شهر سمنان خواسته شد نماینده خود را به جلسه معرفی کنند. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1395/07/13 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان و نیز با حضور نماینده معرفی شده از سوی طرف شکایت تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

مطابق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 مقرر شده است که: «چنانچه مصوبه‌ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی الزامی است. هرگاه مراجع مربوط، مصوبه جدیدی مغایر رای هیات عمومی تصویب کنند، رییس دیوان موضوع را خارج از نوبت، بدون رعایت مفاد ماده 83 قانون مذکور و فقط با دعوت نماینده مرجع تصویب کننده در هیات عمومی مطرح می‌نماید.» نظر به این که در رای شماره 1796 الی 1805 و 1808 ـ 1393/10/29 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مصوبات تعدادی از شوراهای اسلامی شهرهای مختلف در خصوص تعیین و وضع عوارض بر دکل ها و آنتن‌های مخابراتی به لحاظ مغایرت با قانون و خروج از حدود اختیارات ابطال شده اند و شورای اسلامی شهر سمنان در تصویب ماده 72 از تعرفه عوارض و سایر درآمدهای شهرداری سمنان در سال 1395 بدون رعایت مفاد رای مذکور، عوارض حق تشعشع در قبال دکل‌های مخابراتی و برق وضع کرده است، بنابراین ماده 72 تعرفه مذکور در قسمت وضع عوارض حق تشعشع با استناد به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی