راهنمای جامع و نهایی ثبت‌نام مالیاتی، شماره اقتصادی و الزامات سامانه مؤدیان
استعلام کد اقتصادی
نتایج استعلام

راهنمای جامع و نهایی ثبت‌نام مالیاتی، شماره اقتصادی و الزامات سامانه مؤدیان

(مستند به بخشنامه‌ها و آرای لازم‌الاتباع)

 

1. مقدمه و ضرورت تدوین مقررات

با توجه به اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان و همچنین سوءاستفاده برخی اشخاص از هویت و نشانی غیرواقعی در سال‌های گذشته از طریق صدور صورتحساب‌های صوری و ایجاد اعتبار واهی، سازمان امور مالیاتی کشور اقدام به اصلاح فرآیند ثبت‌نام، راستی‌آزمایی و تخصیص شماره اقتصادی نموده است.

این اصلاحات با هدف:

  • صیانت از حقوق مودیان قانون‌مدار
  • جلوگیری از ایجاد اعتبار مالیاتی غیرواقعی
  • افزایش شفافیت و صحت اطلاعات مالیاتی

انجام شده است.

 

2. مبنای قانونی راستی‌آزمایی هویت و نشانی مودیان

دستورالعمل مورخ 1392/11/01 – شماره 260/4697/د

بر اساس این دستورالعمل، از تاریخ 05/11/1392 تأیید نهایی ثبت‌نام مودیان در سامانه مالیات بر ارزش افزوده منوط به راستی‌آزمایی کامل هویت و نشانی شده است و ثبت اطلاعات در سامانه به‌تنهایی، ثبت‌نام قطعی تلقی نمی‌گردد.

 

3. مراحل راستی‌آزمایی ثبت‌نام مودیان

3-1. مرحله پیش‌ثبت‌نام (راستی‌آزمایی سیستمی)

در این مرحله، اطلاعات هویتی مودی از طریق بانک‌های اطلاعاتی رسمی کشور بررسی می‌شود، از جمله:

  • پورتال کد اقتصادی
  • پورتال اداره ثبت شرکت‌ها
  • پورتال سازمان ثبت احوال کشور
  • سایر پایگاه‌های اطلاعاتی حاکمیتی

پس از تأیید سیستمی:

  • نام کاربری و کلمه عبور صادر می‌گردد
  • اطلاعات ورود صرفاً از طریق پست به نشانی اعلامی ارسال می‌شود تا احراز واقعی نشانی صورت پذیرد

 

3-2. مرحله ثبت‌نام نهایی (راستی‌آزمایی توسط ادارات مالیاتی)

ادارات کل امور مالیاتی موظفند پس از دریافت مدارک، موارد زیر را بررسی و تطبیق دهند:

  • اطلاعات هویتی ثبت‌شده در سامانه
  • مجوزهای فعالیت و کارت بازرگانی (در صورت وجود)
  • نشانی و کد پستی اقامتگاه قانونی، محل فعالیت و شعب
  • مشخصات اعضای هیأت‌مدیره و شرکا
  • نوع فعالیت، تاریخ شروع فعالیت و مرحله مشمولیت
  • اطلاعات پرونده عملکرد مالیاتی

در صورت وجود مغایرت:

  • اطلاعات اصلاح می‌شود
  • ثبت‌نام نهایی تا رفع نقص انجام نخواهد شد

📌 در صورت عدم شناسایی مودی در نشانی اعلامی یا وجود نقص اطلاعات:

  • نام کاربری غیرفعال می‌شود
  • امکان استفاده از سامانه از مودی سلب می‌گردد

 

3-3. راستی‌آزمایی ثبت‌نام‌های قبلی

مودیانی که پیش از این ثبت‌نام موقت یا نهایی داشته‌اند نیز مشمول این فرآیند بوده‌اند و در صورت عدم تأیید نهایی در مهلت مقرر، نام کاربری آن‌ها غیرفعال شده است.

 

4. ثبت‌نام مالیاتی و تکالیف عمومی مودیان

  • ثبت‌نام الکترونیکی و تخصیص شماره اقتصادی کاملاً رایگان است
  • هرگونه دریافت وجه بابت ثبت‌نام یا شماره اقتصادی غیرقانونی می‌باشد

4-1. ثبت‌نام صاحبان مشاغل

  • ثبت‌نام برای هر واحد شغلی یا هر محل فعالیت انجام می‌شود

تبصره‌ها:

  • در صورت وجود چند محل با یک مجوز → یک ثبت‌نام کافی است
  • یکی از محل‌ها به‌عنوان محل اصلی و سایرین به‌عنوان شعبه ثبت می‌شوند
  • اگر در یک محل چند فعالیت وجود داشته باشد → یک ثبت‌نام انجام می‌شود

 

4-2. مشارکت‌های مدنی

  • مشارکت‌های مدنی (قهری یا اختیاری) به‌عنوان یک مودی واحد ثبت‌نام می‌شوند
  • اطلاعات کلیه شرکا و نسبت سهم آنان الزامی است

 

4-3. الزام به اعلام تغییرات

هرگونه تغییر از جمله:

  • تغییر نشانی
  • تغییر نام یا شغل
  • تعطیلی یا انحلال
  • تغییر شرکا
  • تبدیل فعالیت انفرادی به مشارکتی یا بالعکس

باید حداکثر ظرف دو ماه به سازمان امور مالیاتی اعلام شود.

 

5. شماره اقتصادی و قالب‌های معتبر (سامانه مؤدیان)

قالب شماره اقتصادی جدید (الزامی)

نوع مودیطولتوضیح
شخص حقیقی14 رقم10 رقم کد ملی + 4 رقم از 0001
شخص حقوقی11 رقمبرابر با شناسه ملی
مشارکت مدنی11 رقمشناسه مشارکت
اتباع غیرایرانی14 رقم12 رقم کد اتباع + 2 رقم از 01

⚠️ استفاده از شماره اقتصادی قدیمی 12 رقمی (به‌ویژه شروع‌شونده با 411) ممنوع و نامعتبر است.

 

6. دستورالعمل مالیات مقطوع (تبصره ماده 100)

دستورالعمل شماره 200/1400/511 مورخ 1400/03/17

بر اساس این دستورالعمل:

  • برخی صاحبان مشاغل گروه دوم و سوم
  • مشروط به عدم تجاوز فروش از سقف مقرر

می‌توانند از:

  • عدم تسلیم اظهارنامه
  • عدم نگهداری اسناد و مدارک
  • پرداخت مالیات به‌صورت مقطوع

بهره‌مند شوند.

 

7. موضوع تغییر محل فعالیت و اختلاف حقوقی

در جزء 8 بند (ج) دستورالعمل فوق مقرر شده بود که:

هرگونه تغییر محل فعالیت، موجب خروج مودی از شمول دستورالعمل خواهد شد.

 

8. رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری – مورخ 1401/03/03

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با استناد به آرای سابق خود اعلام کرد:

تغییر نشانی یا محل فعالیت مودی، تأثیری در وضعیت مالیاتی و حقوق و تکالیف قانونی وی ندارد.

بر این اساس:

  • عبارت مربوط به خروج مودی از شمول دستورالعمل صرفاً به دلیل تغییر محل فعالیت
  • خلاف قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص داده شد
  • و از تاریخ تصویب ابطال گردید

 

9. اثر حقوقی رأی دیوان (لازم‌الاتباع)

  • تغییر نشانی ≠ شروع فعالیت جدید
  • تغییر محل ≠ محرومیت از حقوق قانونی
  • هیچ مرجع اداری حق ندارد برخلاف رأی دیوان اقدام نماید