رای شماره 810 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع:...

شماره 9701896 1399/07/15

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رییس هیات مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 9909970905810810 مورخ 1399/06/25 با موضوع: «ابطال ماده 51 تعرفه سال 1394 و 1395، ماده 48 تعرفه سال 1396 و ماده 41 تعرفه سال 1397 شورای اسلامی شهر همدان» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.

مدیرکل هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: 1399/06/25 شماره دادنامه: 810 شماره پرونده: 9701896

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: خانم فریده جلیلی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 51 تعرفه سال 1394، ماده 51 تعرفه سال 1395، ماده 48 تعرفه سال 1396 و ماده 41 تعرفه سال 1397 شورای اسلامی شهر همدان

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال ماده 51 تعرفه سال 1394، ماده 51 تعرفه سال 1395، ماده 48 تعرفه سال 1396 و ماده 41 تعرفه سال 1397 شورای اسلامی شهر همدان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

" احتراما به استحضار می‌رساند شورای اسلامی شهر همدان طبق ماده 51 تعرفه مصوب سال 1394 شهرداری همدان و ماده 51 تعرفه مصوب سال 1395 شهرداری همدان و ماده 48 تعرفه مصوب سال 1396 شهرداری همدان و ماده 41 تعرفه مصوب سال 1397 شهرداری همدان، وصول بهای خدمات حق بهره‌برداری سالیانه از واحدهای کسبی که در کاربری‌های غیرمجاز یا فاقد پایان کار احداث یا در حال بهره‌برداری می‌باشد تا تعیین تکلیف از طریق مراجع ذیربط را تجویز نموده است. به موجب ماده 5 اصلاحی قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب سال 1351، بررسی و تصویب طرح‌های تفصیلی شهری و تغییرات آن‌ها در هر استان به عهده کمیسیون مقرر در ماده 5 قانون مذکور محول شده و مطابق شق 3 ماده 1 قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن مصوب سال 1353 طرح تفصیلی عبارت از طرحی است که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهری و نحوه استفاده از زمین‌های شهری در سطح محلات مختلف شهر، موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آن‌ها تهیه و تنظیم می‌شود و بر اساس تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداری مصوب سال 1334، شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تعیین شده مکلف است طبق ضوابط نقشه مذکور در پروانه ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را قید کند و چنانچه برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیرتجاری محل کسب و پیشه و یا تجارت دایر شود، شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره 1 ماده 100 این قانون مطرح می‌نماید تا در صورت احراز تخلف مالک یا مستاجر، توسط کمیسیون با رعایت سایر شرایط در مورد تعطیلی محل کسب و پیشه یا تجارت اتخاذ تصمیم شود. بنابراین نفس تغییرکاربری تخلف بوده و نمی توان با تایید یا تجویز ضمنی آن توسط شهرداری و یا شورای شهر برای آن عوارض یا جریمه تعیین نمود و در واقع مجازات تغییر کاربری به تجاری تعیین عوارض یا جریمه نیست بلکه تعطیل محل کسب و پیشه است. ضمنا دایر کردن محل کسب در ساختمان‌های فاقد پایان کار قطع نظر از مطابقت یا مغایرت بنای احداثی با کاربری مندرج در پروانه ساختمانی صادره مجاز نیست و لذا شهرداری نمی تواند از این اماکن بهای خدمات حق بهره‌برداری وصول نماید. باتوجه به مراتب به لحاظ مغایرت مصوبه شورای اسلامی شهر همدان با قانون و خروج از حدود اختیارات با استناد به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 تقاضای ابطال آن را دارم."

متن مقرره‌های مورد شکایت به شرح زیر است:

" تعرفه پیشنهادی عوارض سال 1394 شهرداری همدان

عوارض و بهای خدمات سالیانه کد: 0104003 ماده 51

با توجه به تاکیدات شورا و به منظور ساماندهی، شناسایی و اخذ بهای خدمات آن دسته از واحدهای کسبی که در کاربری‌های غیرمجاز، یا فاقد پایان کار احداث یا در حال بهره‌برداری می‌باشند مقرر گردید، تا تعیین تکلیف از طریق مراجع ذیربط (کمیسیون ماده 100، کمیسیون ماده 5، کمیسیون ماده 77) بهای خدمات بهره‌برداری سالیانه از واحدهای مذکور به شرح ذیل وصول گردد: لازم به ذکر است دریافت این عوارض یا بهای خدمات هیچ گونه حقی جهت ذینفعان یا مالکین ایجاد نخواهد کرد و مدیران مناطق مکلفند در زمان اجرای طرح‌های تفصیلی پرداخت غرامت را بر مبنای کاربری طرح تفصیلی صورت دهند.

توضیح: مسیولین درآمد یا متصدیان امور پیشه وری پرونده‌های این نوع املاک را به صورت جداگانه و در فرم‌های مخصوص ثبت و ضبط نمایند.

تبصره1: در خصوص فعالیت آن دسته از املاکی که فاقد سابقه تجاری بوده و یا برخلاف نقشه و پروانه ساخته شده و دارای تخلف می‌باشد بهای خدمات به شرح جدول ذیل تا زمان تعیین و تکلیف از سوی مراجع ذیربط از ملک به صورت سالیانه به علاوه بهای خدمات پسماند دریافت گردد. ضمنا پرداخت این عوارض سابقه محسوب نشده و هیچ گونه حقی برای مودی ایجاد نمی کند.

تبصره2: جهت محاسبه عوارض کسب املاکی که دارای پروانه در کاربری مجاز و فاقد پایان کار هستند. در صورتی که واحد مذکور مطابق نقشه و پروانه صادره از شهرداری ساخته شده باشد عوارض سالیانه و سایر عوارض مطابق 130% تعرفه محاسبه و وصول گردد. بهای خدمات بهره‌برداری همانند تبصره 1 ماده 51 محاسبه و وصول خواهد شد.

تبصره3: در مورد واحدهای صنفی رستوران ها، تالار پذیرایی، سالن غذا خوری و موارد مشابه در محدوده و حریم شهر بهای خدمات بهره‌برداری به صورت سالیانه طبق جدول تبصره 1 ماده 51، سالیانه تا زمان تعیین و تکلیف از سوی مراجع ذیربط از مالک دریافت گردد.

تبصره4: املاک فاقد سابقه تجاری تبصره‌های فوق یا املاکی که طبق پروانه پارکینگ مورد نیاز را تامین نکرده اند تا زمان تعیین تکلیف از سوی مراجع قانونی و تسویه با شهرداری عوارض حق بهره‌برداری از معبر به عنوان پارکینگ، به ازای هر پارکینگ تامین نشده سالیانه برای املاک واقع در رینگ اول 000/000/10 ریال و رینگ دوم 000/000/8 ریال و رینگ سوم 000/000/5 ریال و املاک خارج از رینگ و داخل محدوده 000/500/2 ریال محاسبه و وصول گردد و در مورد واحدهای موضوع تبصره 4 معادل 2 برابر عوارض مندرج در این تبصره اخذ شود.

مستندات قانونی: تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387 و بند 16 ماده 71 و ماده 77 قانون شوراها و ماده 174 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران

تبصره5: در صورت تامین پارکینگ عوارض مذکور لغو می‌گردد.

تبصره6: از کلیه واحدهای صنفی در محدوده و حریم دارای سابقه کسب و پیشه در شهرداری مادامی که پارکینگ مورد نیاز را طبق ضوابط شهرسازی تامین نکرده باشند عوارض حق بهره‌برداری از معبر به عنوان پارکینگ به ازای هر پارکینگ تامین نشده سالیانه مطابق 80% بند فوق محاسبه و وصول گردد.

تبصره7: در مناطق 3 و 4 معادل 70% عوارض این بند محاسبه و وصول گردد.

تعرفه مصوب عوارض سال 1395 شهرداری همدان کد: 0104003 ماده 51

با توجه به تاکیدات شورای اسلامی شهر و به منظور ساماندهی، شناسایی و اخذ بهای خدمات آن دسته از واحدهای کسبی که در کاربری‌های غیرمجاز، یا فاقد پایان کار احداث یا در حال بهره‌برداری می‌باشند مقرر گردید، تا تعیین تکلیف از طریق مراجع ذیربط (کمیسیون ماده 100، کمیسیون ماده 5، کمیسیون ماده 77) بهای خدمات حق بهره‌برداری سالیانه از واحدهای مذکور به شرح

توضیح: لازم به ذکر است دریافت بهای خدمات فوق هیچ گونه حقی جهت ذینفعان یا مالکین بابت سابقه تجاری و تغییر کاربری ایجاد نخواهد کرد و مدیران مناطق مکلفند در زمان اجرای طرح‌های تفصیلی پرداخت غرامت را بر مبنای کاربری طرح تفصیلی صورت دهند. ضمنا مسیولین درآمد و متصدیان امور پیشه وری پرونده‌های این نوع املاک را به صورت جداگانه و در فرم‌های مخصوص ثبت و ضبط نمایند.

تبصره1: در خصوص املاک واقع در مسیر چنانچه مالک تقاضای استفاده از ملک مذکور را داشته باشد با درخواست کتبی مالک و ارایه تعهدنامه محضری مبنی بر عدم ایجاد سابقه و عدم تغییر کاربری بهای خدمات سالیانه معادل PS3 وصول گردد.

تبصره2: مجتمع‌های تجاری که در حال حاضر بیش از 10 واحد تجاری دارند چنانچه در کاربری مجاز احداث و فاقد پایان کار باشند معادل PS4 بهای خدمات سالیانه محاسبه و وصول می‌گردد.

تبصره3: جهت محاسبه بهای خدمات سالیانه املاک دارای پروانه در کاربری مجاز و فاقد پایان کار، در صورتی که واحد مذکور مطابق نقشه و پروانه صادره از شهرداری ساخته شده باشد عوارض سالیانه و سایر عوارض مطابق 130% عوارض کسب و پیشه محاسبه و وصول گردد.

تبصره4: در مورد واحدهای صنفی رستوران ها، تالار پذیرایی، سالن غذاخوری و موارد مشابه در محدوده و حریم شهر تا زمان تعیین تکلیف از سوی مراجع ذیربط، در خصوص بهای خدمات بهره‌برداری سالیانه طبق ماده 25 تعرفه عمل گردد.

تبصره5: املاک فاقد سابقه تجاری تبصره‌های فوق یا املاکی که طبق پروانه پارکینگ مورد نیاز را تامین نکرده اند تا زمان تعیین تکلیف از سوی مراجع قانونی و تسویه با شهرداری، سالیانه حق بهره‌برداری از معبر به عنوان پارکینگ، به ازای هر پارکینگ تامین نشده برای املاک واقع در رینگ اول 000/000/9 ریال و رینگ دوم 000/000/7 ریال و رینگ سوم 000/000/5 ریال و املاک واقع در حریم شهر 000/500/2 ریال اخذ گردد. در رینگ دوم و سوم مناطق 3 و 4 معادل 60% مبلغ این تبصره اخذ گردد.

تبصره6: در صورت تامین پارکینگ عوارض موضوع تبصره 5 لغو می‌گردد.

تبصره7: از کلیه واحدهای صنفی در محدوده و حریم دارای سابقه تجاری مادامی که پارکینگ مورد نیاز را طبق ضوابط شهرسازی تامین نکرده باشند عوارض حق بهره‌برداری از معبر به عنوان پارکینگ به ازای هر پارکینگ تامین نشده در منطقه 1 و 2 معادل 80% و در منطقه 3 و 4 معادل 60% تبصره 5 محاسبه و وصول گردد.

تعرفه مصوب عوارض سال 1396 شهرداری همدان

بهای خدمات سالیانه کد: 0104003 ماده 48

با توجه به تاکیدات شورای اسلامی شهر و به منظور ساماندهی، شناسایی و اخذ بهای خدمات آن دسته از واحدهای کسبی که فاقد پایان کار احداث یا در حال بهره‌برداری می‌باشند مقرر گردید، تا تعیین تکلیف از طریق مراجع ذیربط (کمیسیون ماده 5، کمیسیون ماده 77) بهای خدمات سالیانه از واحدهای مذکور به شرح ذیل وصول گردد:

توضیح: لازم به ذکر است دریافت بهای خدمات فوق هیچ گونه حقی جهت ذینفعان یا مالکین بابت سابقه تجاری و تغییر کاربری ایجاد نخواهد کرد و مدیران مناطق مکلفند در زمان اجرای طرح‌های تفصیلی پرداخت غرامت را بر مبنای کاربری طرح تفصیلی صورت دهند. ضمنا مسیولین درآمد و متصدیان امور پیشه وری پرونده‌های این نوع املاک را به صورت جداگانه و در فرم‌های مخصوص ثبت و ضبط نمایند.

تبصره1: در خصوص املاک واقع در مسیر چنانچه مالک تقاضای استفاده از ملک مذکور را داشته باشد با درخواست کتبی مالک و ارایه تعهدنامه محضری مبنی بر عدم ایجاد سابقه و عدم تغییر کاربری بهای خدمات سالیانه معادل PS2 وصول گردد.

تبصره2: مجتمع‌های تجاری که در حال حاضر بیش از 10 واحد تجاری دارند چنانچه در کاربری مجاز احداث و فاقد پایان کار باشند واحدهای مطابق در سابقه پروانه معادل PS1 و واحدهای مغایر با پروانه معادل PS4 بهای خدمات سالیانه محاسبه و وصول می‌گردد.

تبصره3: بهای خدمات سالیانه املاک دارای پروانه در کاربری مجاز و فاقد پایان کار، در صورتی که واحد مذکور مطابق نقشه و پروانه صادره از شهرداری ساخته شده باشد مطابق 130% عوارض کسب و پیشه محاسبه و وصول گردد.

تبصره4: در مورد واحدهای صنفی رستوران ها، تالار پذیرایی، سالن غذاخوری و موارد مشابه در محدوده و حریم شهر تا زمان تعیین تکلیف از سوی مراجع ذیربط، در خصوص بهای خدمات بهره‌برداری سالیانه طبق ماده 25 تعرفه عمل گردد.

تبصره5: املاک فاقد سابقه تجاری تبصره‌های فوق یا املاکی که طبق ضوابط پارکینگ مورد نیاز را تامین نکرده اند پس از ارسال به مراجع ذی‌صلاح تا زمان تعیین تکلیف از سوی مراجع قانونی و ذی‌صلاح و تسویه با شهرداری، سالیانه بهای خدمات به ازای هر پارکینگ تامین نشده برای املاک واقع در رینگ اول 000/000/9 ریال و رینگ دوم 000/000/7 ریال و رینگ سوم 000/000/5 ریال و املاک واقع در حریم شهر 000/500/2 ریال اخذ گردد.

در رینگ دوم و سوم مناطق 3 و 4 معادل 60% مبلغ این تبصره اخذ گردد. در صورت تامین پارکینگ مشمول عوارض موضوع این تبصره نمی گردد.

تبصره6: املاک تجاری دارای سابقه که طبق ضوابط پارکینگ مورد نیاز را تامین نکرده اند پس از ارسال به مراجع ذی‌صلاح تا زمان تعیین تکلیف از سوی مراجع قانونی و ذی‌صلاح و تسویه با شهرداری، سالیانه بهای خدمات به ازای هر پارکینگ تامین نشده برای املاک واقع در منطقه 1 و 2 معادل 80% و در منطقه 3 و 4 معادل 60% تبصره 5 محاسبه و وصول گردد.

تعرفه مصوب عوارض سال 1397 شهرداری همدان

بهای خدمات عمومی کد: 0104003 ماده 41

با توجه به تاکیدات شورای اسلامی شهر و به منظور ساماندهی، شناسایی و اخذ بهای خدمات آن دسته از واحدهای فاقد پایان کار و یا فاقد سابقه که در حال بهره‌برداری می‌باشند مقرر گردید، تا تعیین تکلیف از طریق مراجع ذیربط (کمیسیون ماده 5، کمیسیون ماده 77) بهای خدمات سالیانه از واحدهای مذکور به شرح ذیل وصول گردد:

1ـ واحدهای فاقد سابقه در کاربری مجاز و مغایر برابر PS2 سالیانه محاسبه و نسبت به ماه‌های بهره‌برداری اخذ شود.

2ـ واحدهای دارای سابقه در کاربری مجاز و مغایر برابر Pś 2 سالیانه محاسبه و نسبت به ماه‌های بهره‌برداری اخذ شود.

مساحت اعیانی ملک = s

مساحت دارای تخلف = ś

توضیح: لازم به ذکر است اعمال بندهای فوق هیچ گونه حقی جهت ذینفعان یا مالکین بابت سابقه و تغییر کاربری موجب نخواهد شد و مدیران مناطق مکلفند در زمان اجرای طرح‌های تفصیلی پرداخت غرامت را بر مبنای کاربری طرح تفصیلی صورت دهند. ضمنا مسیولین درآمد و متصدیان امور پیشه وری پرونده‌های این نوع املاک را به صورت جداگانه و در فرم‌های مخصوص ثبت و ضبط نمایند.

تبصره1: در خصوص املاک واقع در مسیر چنانچه مالک تقاضای استفاده از ملک مذکور را داشته باشد با درخواست کتبی مالک و ارایه تعهدنامه محضری مبنی بر عدم ایجاد سابقه و عدم تغییر کاربری سالیانه معادل PS2 وصول گردد.

تبصره2: مجتمع‌های تجاری که در حال حاضر بیش از 10 واحد تجاری دارند چنانچه در کاربری مجاز احداث و فاقد پایان کار باشند واحدهای مطابق در سابقه پروانه معادل PS1 و واحدهای مغایر با پروانه معادل PS3 سالیانه محاسبه و وصول می‌گردد سپس جهت تعیین تکلیف پرونده به کمیسیون ماده 100 ارسال گردد.

تبصره3: املاک دارای پروانه در کاربری مجاز و فاقد پایان کار، در صورتی که واحد مذکور مطابق نقشه و پروانه صادره از شهرداری ساخته شده باشد برابر عوارض کسب و پیشه محاسبه و وصول گردد.

تبصره4: املاک فاقد سابقه تبصره‌های فوق یا املاکی که طبق ضوابط پارکینگ مورد نیاز را تامین نکرده اند پس از ارسال به مراجع ذی‌صلاح تا زمان تعیین تکلیف از سوی مراجع قانونی و ذی‌صلاح و تسویه با شهرداری، سالیانه بهای خدمات استفاده از معبر به عنوان پارکینگ جهت هر واحد پارکینگ برای املاک واقع در رینگ اول 000/000/5 ریال و رینگ دوم 000/000/3 ریال و رینگ سوم 000/000/2 ریال و املاک واقع در حریم شهر 000/500/1 ریال اخذ گردد. در رینگ دوم و سوم مناطق 3 و 4 معادل 60% مبلغ این تبصره اخذ گردد. در صورت تامین پارکینگ مشمول موضوع این تبصره نمی گردد.

تبصره5: املاک تجاری دارای سابقه که طبق ضوابط پارکینگ مورد نیاز را تامین نکرده اند پس از ارسال به مراجع ذی‌صلاح تا زمان تعیین تکلیف از سوی مراجع قانونی و ذی‌صلاح و تسویه با شهرداری، سالیانه بهای خدمات استفاده از معبر به عنوان پارکینگ به ازای هر واحد پارکینگ برابر تبصره 4 محاسبه و وصول گردد.

تبصره6: باغ رستوران، در محدوده و حریم شهر طبق ضوابط شهرسازی مکلف به تامین پارکینگ می‌باشند. در صورت عدم تامین پارکینگ به علت فاقد سابقه بودن تا تعیین تکلیف از سوی مراجع قانونی و تسویه با شهرداری بهای خدمات استفاده از معبر به عنوان پارکینگ به ازای هر واحد پارکینگ سالیانه برای املاک واقع در رینگ اول 000/000/2 ریال و رینگ دوم 000/000/1 ریال و رینگ سوم 000/700 ریال و املاک خارج از رینگ در مناطق 1 و 2 برابر 000/700 ریال و در مناطق 3 و 4 برابر 000/500 ریال محاسبه و وصول گردد. ضمنا در صورت تامین پارکینگ مبالغ مذکور اخذ نخواهد شد.

تبصره7: در صورتی که املاک موضوع تبصره 6 فاقد سابقه در شهرداری باشد تا زمان تعیین تکلیف برابر ضوابط شهرسازی در مراجع ذیربط معادل P 5/0 در مساحت عرصه و p ×2 در مساحت اعیان سالیانه محاسبه و اخذ گردد. اخذ هزینه فوق موجبات ایجاد هیچ گونه حقی برای واحدهای مذکور نخواهد شد.

تبصره8: در اجرای تبصره یک ماده پنجاه قانون مالیات بر ارزش افزوده و مواد 3 و 14 آیین‌نامه اجرایی نحوه وضع و وصول عوارض توسط شوراهای اسلامی شهر، بخش و شهرک مصوب 1378/07/07 و جلوگیری از سرشکن شدن هزینه‌های عمرانی و خدماتی شهر همدان ناشی از حضور و فعالیت شرکت‌های دولتی و شرکت‌های وابسته به بنیادها و نهادهای مستقر در شهر همدان بر اقشار آسیب پذیر و سایر شهروندان، به شهرداری همدان اجازه داده می‌شود از ابتدای سال 1397 نسبت به وصول بهای خدمات فعالیت از موسسات فوق‌الذکر در شهر همدان به شرح ذیل اقدام نماید:

S×P×10%=T

T= عوارض سالیانه فعالیت

S = مساحت بنا

P = ارزش محاسباتی

تبصره9: آن دسته از شرکت‌های اداری انتظامی که مشمول عوارض کسب و پیشه می‌باشند، مشمول این مصوبه نخواهند شد.

تبصره10: در مورد مشاغل تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداری بابت توسعه زیر ساخت‌های شهری و تجهیزات آتش نشانی برای یک بار S ×P ×5/1 نسبت به مساحت اعیانی محاسبه و وصول شود. "

در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر همدان به موجب لایحه شماره 363204/1/70 ـ 1397/08/20 توضیح داده است که:

" 1ـ مواد معترض عنه از تعرفه عوارض سال‌های 1394 الی 1397 شهرداری همدان در خصوص وصول عوارض مربوطه و بر اساس ضوابط قانونی مطابق تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387 و بند 16 ماده 71 و ماده 77 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران در حدود صلاحیت شورای اسلامی شهر همدان، در موعد مقرر و پس از طی کلیه مراحل قانونی به تصویب رسیده و لازم‌الاجرا گردیده است.

2ـ بر خلاف ادعای شاکی و به صراحت مواد معترض عنه تعرفه عوارض شهرداری همدان مربوط به بهای خدمات عمومی سالیانه و به منظور ساماندهی، شناسایی و اخذ بهای خدمات آن دسته از واحدهای فاقد پایان کار و یا فاقد سابقه که در حال بهره‌برداری می‌باشند تا تعیین تکلیف از طریق مراجع ذیربط مقرر گردیده است و اخذ این عوارض از واحدهای مذکور هیچ گونه حقی برای ذینفعان و مالکین بابت ایجاد سابقه و یا تغییر کاربری ایجاد نمی نماید.

3ـ مطابق تبصره 4 ماده 100 قانون شهرداری، در مورد احداث بنای بدون پروانه در حوزه استفاده از اراضی مربوطه در صورتی که اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی رعایت شده باشد، کمیسیون می‌تواند با صدور رای اخذ جریمه به ازا هر مترمربع بنای بدون مجوز یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یک پنجم ارزش سرقفلی ساختمان در صورتی که ساختمان ارزش دریافت سرقفلی داشته باشد (هر کدام که مبلغ آن بیشتر است) از ذینفع، بلامانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را به شهرداری اعلام کند. لذا بر خلاف ادعای شاکی مبنی بر الزام شهرداری به تعطیلی محل کسب، امکان صدور پایان کار برای این گونه املاک پس از طی روال قانونی در کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری وجود دارد.

4ـ برخلاف ادعای شاکی عوارض معترض عنه به هیچ عنوان جریمه و یا مجازات محسوب نشده و صرفا بهای خدمات سالیانه مربوط به این املاک می‌باشد که توسط شهرداری پس از تشکیل پرونده و اعلام موضوع تخلف به کمیسیون موضوع ماده 100 قانون شهرداری و نظر به اینکه پس از طی روال اداری حسب مورد در کمیسیون ماده 100 و یا کمیسیون موضوع ماده 5 قانون شورای عالی شهرسازی و معماری، امکان صدور پایان کار و ادامه فعالیت این قبیل واحدها وجود دارد و همچنین باعنایت به نظر اعضای این شورا بر عدم اختلال در کسب وکار شهروندان در شرایط حساس اقتصادی کنونی و فقط تا زمان تعیین تکلیف در مراجع مربوطه و با مبالغ ناچیز دریافت می‌گردد. بدیهی است که پس از اعلام نظر مراجع مربوطه شهرداری نیز مکلف به رعایت این تصمیمات و اجرای فوری آن می‌باشد.

النهایه عطف توجه به منطوق مصرحه لایحه دفاعیه و فقدان دلیل بر صحت ادعای شاکیه و با عنایت به اینکه مواد معترض عنه مطابق شرایط قانونی و در حدود صلاحیت شورای اسلامی شهر همدان به تصویب رسیده است، صدور حکم شایسته دایر بر رد اعتراض واهی مطروحه از محضر هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورد استدعاست."

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1399/06/25 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

به موجب بند 24 ماده 55 قانون شهرداری ها مقرر شده «شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده مکلف است طبق ضوابط مذکور در پروانه‌های ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را قید کند و در صورتی که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیرتجاری، محل کسب یا پیشه یا تجارت دایر شود، شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره 1 ماده 100 مطرح می‌نماید.» نظر به اینکه اعطا مجوز بر خلاف کاربری و اخذ وجه مغایر ماده 100 قانون شهرداری و بند 24 ماده 55 قانون مذکور است. همچنین در آرا متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله آرا شماره 489 ـ 1396/05/24 و 85 ـ 1396/02/12 اخذ عوارض سالیانه بهره‌برداری موقت از ساختمان ها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده 51 سال‌های 1394 و 1395 و ماده 48 سال 1396 و ماده 41 سال 1397 با عنوان عوارض بهای خدمات سالیانه مصوب شورای اسلامی شهر همدان مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر همدان بوده و قابل ابطال است.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی